nieuwsbrief nummer 1 verschijnt maandelijks als drukwerk en pdf
de
ondernemer
inhoud: IntEnt nu ook in Suriname • Profiel beschrijving dhr. F. Refos • Onze IntEnties in 2009 • Train de IntEnt Trainers • Training Nieuwe Bedrijfs Adviseurs • Start Trainingen Aspirant Ondernemers • Train de Trainers • Scheidend programmacoördinator Nicole Asin • Programmacoördinator IntEnt-Nederland Sharda Roelsma • Ontmoet onze adviseurs.
Voorwoord Welkom ondernemend Suriname! Geachte lezer, Met deze nieuwsbrief wil Stichting IntEnt Suriname haar doelstellingen, ambities en activiteiten op een heldere manier aan u overbrengen. Wij bieden onze medewerkers de gelegenheid daaraan bij te dragen door in te gaan op allerlei facetten die in hun beroepspraktijk waardevolle informatie opleveren. Informatie die anderen kan helpen bij het verder ontwikkelen van competent ondernemerschap in Suriname. Verder zullen wij u informeren over
IntEnt nu ook in Suriname De stand van zaken per maart 2009
onze activiteiten en dienstverlening
financiering
op het gebied van trainingen en
In de aanloopfase (2008) zijn de kosten voor het opbouwen
begeleiding van Surinamers in ons
van onze organisatie betaald door IntEnt-Nederland en De
land.
Surinaamsche Bank NV. Tevens is in dat jaar veel tijd geïnvesteerd in het opzetten
Als betrekkelijk jonge medespeler
van een projectdossier.
op het terrein van ondernemer-
Het heeft erin geresulteerd dat per 5 december 2009 een
schapsontwikkeling in Suriname
bijdrageovereenkomst is getekend met de Ambassade van
willen wij helpen de weg te effenen
Nederland.
voor aspirant-ondernemers in Suriname.
IntEnt-Suriname wordt vanaf die datum voor het leeuwen-
Door ons werk kunnen wij immers
deel gefinancierd vanuit de zogenaamde verdragsmidde-
een bijdrage leveren aan het
len. Deze financiering heeft een looptijd van 2,5 jaar.
vergroten van de kwaliteit van het
De resterende middelen komen van IntEnt-Nederland, de
midden- en kleinbedrijf. Deze
DSB, andere sponsoren en uiteraard van de deelnemers
categorie is een belangrijke ‘goud-
aan onze activiteiten.
ader’ voor de Surinaamse samenleving, en wil hoogwaardige produc-
personeel
ten leveren ter versterking van onze
IntEnt-Suriname kent in navolging van de andere vestigin-
economie.
gen een beperkte staf met daarnaast veel freelancers, zodat maximale flexibiliteit mogelijk is.
Wij wensen u namens ons bestuur en onze medewerkers veel leesple-
Per 1 november 2008 is Kenneth Woei-A-Tsoi als
zier en nieuwe inzichten toe!
directeur aangesteld en vervult Ferdinand Refos de
Drs. Harold R. Roseval
functie van coördinator en adviseur.
Voorzitter
Lees verder op pagina 2
nieuwsbrief nummer 1 april 2009
de
ondernemer
Ferdinand Refos: Coördinator en adviseur Per november 2008 is Ferdinand Refos aangesteld als coördinator en adviseur en trainer voor IntEnt Suriname en coördineert hij de activiteiten ten behoeve van de aspirant-ondernemers uit het buitenland die zich in Suriname willen vestigen. Ferdinand Refos heeft diverse HBO modules gevolgd op het gebied van organisatiekunde, organisatiemanagement en projectcycle-management. In Suriname heeft hij zich op het gebied van projectmanagement zeer verdienstelijk gemaakt. Vanaf 1998 tot heden heeft hij gefunctioneerd als programmamanager van een armoedebestrijdingsproHet is ons helaas nog niet gelukt om een
gramma van de Inter American Development Bank (7 jaar), project-
secretaresse aan te stellen. Vooralsnog wordt
manager voor het malariaprogramma (2 jaar) en coördinator voor
deze vacature door tijdelijke krachten vervuld.
een onderzoeksprogramma voor het Ministerie van Regionale
Daarnaast heeft onze organisatie een raam-
Ontwikkeling (1 jaar).
overeenkomst met 16 bedrijfsadviseurs en 6 trainers. huisvesting Tot december 2008 waren wij gehuisvest in het kantoor van Suritrust NV. Vanaf december 2008 hebben we onze eigen stek in het Molgebouw, aan de Henck Arronstraat 32 op het erf achter Suritrust NV. De beschikbare ruimte is niet voldoende, maar er kan in elk geval gewerkt worden. Voor groepen tot 10 personen kunnen we na 14.00 uur en op zaterdag in ons eigen kantoor bijeenkomsten houden, trainingen verzorgen, etc. De officiële opening staat gepland voor mei. samenwerking met IntEnt-Nederland De samenwerking met IntEnt-NL kent een doorlopend karakter, met name wat betreft de opvang en begeleiding van klanten uit Nederland. Daarnaast is o.a. samengewerkt in het project ‘United Business Idols Deel 2’. In april staat er een ‘Achievement-missie’ met 11 toekomstige ondernemers uit Nederland op het programma. De volgende groep arriveert reeds in de tweede helft van mei. IntEnt-NL ondersteunt ons verder met capaciteitsversterking.
Onze IntEnties in 2009 IntEnt Suriname gaat in 2009 een scala van samenhangende diensten en activiteiten ontplooien. Het accent ligt daarbij op ondersteunende diensten aan (aspirant-) ondernemers; diensten en activiteiten die zowel de ontwikkeling van het ondernemerschap in Suriname als de individuele ondernemer ten goede komen. Dit laatste omvat naast kennisoverdracht ook het tot stand brengen van inzichten en aanleren van vaardigheden. Dit gebeurt door trainingen en cursussen, maar ook via advisering en coaching. In de komende nieuwsbrieven zullen wij u regelmatig informeren, onder meer met een activiteitenkalender.
• t rainingen in het vervaardigen van een ondernemingsplan voor ca. 60 deelnemers •c ursussen landeninformatie voor zowel klanten in Suriname als daarbuiten • t rainingen voor onze bedrijfsadviseurs,
een greep uit onze planning voor
trainers en medewerkers van financiële
het resterende jaar:
instellingen, ter verbetering van hun dienst-
• een mediacampagne waarbij beoogd wordt zowel awareness als de belangstelling voor het ondernemen te vergroten • oriëntatietrainingen op het ondernemerschap voor 100 aspirant-ondernemers
verlening aan de ondernemers • een tweetal seminars in het kader van het ondernemerschap • ondersteuning van het werk van de Businessclub IntEnt-Suriname.
Train de IntEnt Trainers Vanaf januari 2009 kunnen ingezetenen van
Het doel van deze training was ervaren trainers
Suriname ook gebruik maken van ons programma.
in Suriname middels een praktisch opgezette
Hiervoor zetten we o.a. trainers van eigen bodem
training, de IntEnt methodiek bij te brengen.
in. Door hen is in maart jl. deelgenomen aan een
Vanuit IntEnt Nederland hebben twee trainers
train de trainers programma.
dit verzorgd. Dhr. Iwan Zunder (Coördinator Trainingen Nederland) en de heer Oscar van der Ende (trainersdeskundige die tbv IntEnt al verschillende trainingstrajecten heeft ontwikkeld, samengesteld en verzorgd) waren hiervoor in Suriname. organisatorisch In de laatste week van februari heeft IntEnt Suriname samen met haar externe adviseur de heer Klaas Molenaar, 7 trainers geselecteerd voor deelname. In het weekend van 06 maart tot en met 08 maart 2009, het traject de “Train de trainer” verzorgd. De training was heel praktisch opgezet. De trainers werden direct in de eerste week van maart ingezet bij de start van de eerste groep aspirant ondernemers die getraind moesten worden.
Iwan Zunder en Oscar van der Ende
nieuwsbrief nummer 1 april 2009
de
ondernemer
Training Nieuwe Bedrijfs Adviseurs Met de operationele start van IntEnt Suriname, heeft er vanaf januari 2009 een uitbreiding van haar doelgroep plaatsgevonden. Ons aanbod is nu ook toegankelijk geworden voor ingezetenen in Suriname. Hierdoor was het noodzakelijk het arsenaal aan beschikbare bedrijfsadviseurs uit te breiden. Via een procedure die analoog aan de selectie voor trainers was opgezet werden er 6 nieuwe bedrijfsadviseurs geworven. organisatorisch Voor deze zes bedrijfsadviseurs is een training op woensdag 04 en donderdag 5 maart verzorgd door een senior trainer van IntEnt Nederland, Mw. Jane Bisumbhar.
Start Trainingen Aspirant Ondernemers Vanwege het feit dat vanaf januari 2009 het
werving
aanbod van IntEnt Suriname ook toegankelijk is
In januari en februari 2009 zijn de 40 semifinalisten van het in 2008
voor Surinaamse ingezetenen, werden er in
gehouden United Business Idols contest benaderd. Tevens is er een
januari 2009 wervingsactiviteiten uitgevoerd
beperkte oproep gedaan via twee Surinaamse dagbladen. Deze
om de Surinaamse gemeenschap te interesse-
acties hebben erin geresulteerd dat met 27 serieuze kandidaten een
ren voor haar trainings- en begeleidingstraject.
intake-gesprek is gehouden. Hiervan zijn er tien (10) geselecteerd voor deelname aan de eerste trainingssessie in 2009. organisatorisch De training voor deze aspirant ondernemers, bestaat uit een onderdeel Oriëntatie op Ondernemerschap en een onderdeel Ontwikkeling Ondernemersplan, die gestart was op dinsdag 10 maart 2009. De laatste trainingsdag is op vrijdag 27 maart. Hierna worden de aspirant ondernemers gekoppeld aan een bedrijfsadviseur, die hun coacht bij het opstellen van hun ondernemingsplan. certificering Op donderdag 02 april a.s. ontvangen de deelnemers aan deze trainingen een certificaat.
Train de Trainers! Ervaring van Ing. Caroline Gilds MBA
Samen met zes andere deelnemers ben ik praktisch opgeleid om aspirant-ondernemers vaardigheden aan te leren volgens het IntEnt
Ing. Caroline Gilds MBA is landbouwkundig
programma. Tussen de trainingssessies door heb ik genoten van de
ingenieur met een bedrijfskundige achtergrond.
ambiance in het toeristisch recreatieoord langs de rand van de
Zij beschrijft hoe ze tijdens een ‘Train de Trainers’
Surinamerivier, grenzend aan het tropisch regenwoud.
weekend is klaargestoomd om ondernemers te begeleiden namens IntEnt.
De intensieve trainingsdagen van twaalf uur en soms langer kenden diverse pauzemomenten waarbij overheerlijke lunches, snacks en
“Van 6 tot 8 maart 2009 organiseerde IntEnt-
diners werden aangeboden door het recreatieoord. Deze momenten
Suriname te Overbridge een ‘Train de Trainers’-
maakten het volgen van de training ondanks de lange dagen toch
programma. Als deelnemer heb ik zeer nuttige op
aangenaam en leerzaam. Tijdens de trainingsdagen heb ik de
de praktijk afgestemde trainingsmethodieken en
groepssfeer als zeer participatief en gezellig ervaren.
vaardigheden opgedaan. Met veel plezier en enthousiasme heb ik me de materie in de korte tijd eigen kunnen maken door middel van de aangereikte cursusonderdelen en verkregen feedback van de deelnemers en gasttrainers. Op systematische wijze heb ik inzicht verworven hoe bij volwasseneneducatie op de beste wijze vaardigheden kunnen worden aangeleerd. Het verzorgen van een eerste training als IntEnt trainer aan aspirantondernemers te Paramaribo is naar mijn gevoel goed en heel vlot verlopen. De aangeleerde trainingsmethodieken heb ik direct kunnen toepassen tijdens de IntEnt training die ik op 12 maart 2009 verzorgCaroline Gilds
de als follow-up, vier dagen na het ‘Train de Trainers’- weekend. Die training heb ik uitgevoerd naar tevredenheid van IntEnt-Suriname en van gasttrainers en examinatoren Oscar van de Ende en Iwan Zunder uit Nederland. Aan de hand van mijn eerste performance als IntEnt trainer mag ik concluderen dat het ‘Train de Trainers’-weekend voor mij zijn vruchten heeft afgeworpen. Ik heb de verworven kennis, vaardigheden, trainingsmethodieken en materialen direct als een blauwdruk voor de training kunnen gebruiken.”
nieuwsbrief nummer 1 april 2009
de
ondernemer
Scheidend programmacoördinator Nicole Asin
“Het begint met een idee, en met hart voor Suriname” “Vanaf 14 april is het weer zover…een groep van
In twee weken tijd krijgen de deelnemers de kans om de organisa-
11 personen zal voor de tweede keer onder
ties die een rol spelen bij de start van een onderneming te bezoe-
begeleiding van IntEnt in Suriname gezamenlijk,
ken. Er komen zaken aan de orde als de inschrijving bij de KKF, de
maar ook individueel marktonderzoek doen naar
rechtsvorm van de onderneming, belastingzaken, inklaringen,
droomideeën.
vergunningen, personeelsbeleid en niet te vergeten de verblijfsvergunning. Ook worden bezoeken gebracht aan voor de individuele
Maar vóór de 14e april zal er al veel gebeurd zijn.
ondernemer relevante bedrijven. Dit alles moet bijdragen aan een
Niet iedereen die een aanmeldingsformulier
ondernemingsplan dat de ondernemer duidelijkheid verschaft over
indient bij IntEnt kan deelnemen aan ons traject.
de mogelijke slagingskans van zijn idee.
Als coördinator bij IntEnt Suriname nodig ik personen uit die een idee hebben, een droom die
Indien de uitkomst is dat deze slagingskans positief is, hetzij na
ze willen verwezenlijken in hun land van herkomst,
aanpassing van het plan, is het raadzaam snel te beginnen om het
in het land van herkomst van hun partner of
risico te beperken van veranderde omstandigheden of nieuwe
gewoon in het land waar ze verliefd op zijn
spelers op de markt.
geworden. De begeleiding van aspirant-ondernemers die in Suriname willen ondernemen kan
De groep die komt bestaat uit ondernemers wiens ideeën zich
alleen plaatsvinden als ze een idee en aantoon-
richten op of raakvlakken hebben met de toeristische sector, de
bare affiniteit met Suriname hebben.
bouwsector, de detailhandel, de zorgsector en de horeca. Geen idee is hetzelfde en daarmee kunnen ze elkaar goed aanvullen. Allen
De ondernemers die op 14 april aankomen komen
voldoen aan de voorwaarde van affiniteit: of zelf afkomstig uit
hier met wat ‘bagage’ in de vorm van enige
Suriname, of getrouwd met een Nederlandse partner, zullen zij hier
landkennis, een conceptplan en een FTC-notitie.
in Suriname hun onderzoek uitvoeren om goed voorbereid te
De grote vraag is of hun ideeën, zoals beschreven
starten met hun onderneming in Suriname en zich te vestigen op
in het conceptplan, daadwerkelijk haalbaar is en
korte termijn.
of de aannames die gedaan zijn kloppen? Dit dient gevalideerd te worden en de Startersmissie
Ik heb met veel plezier gewerkt als coördinator bij IntEnt en alhoe-
is de ultieme gelegenheid om dat te doen.
wel ik heb meegeholpen aan de voorbereiding van deze missie, zal ik helaas niet bij de uitvoering aanwezig zijn. Ik heb het stokje al per 1 maart officieus overgedragen aan Sharda Roelsma en zal dit officieel doen per 1 april. Zij heeft de eer om met deze groep gemotiveerde ondernemers op missie te gaan en ze met raad en daad bij te staan tijdens hun onderzoek naar de haalbaarheid en vervolmaking van hun droom. Nu is het ook tijd om mijn droom te volgen en dat is (hoe kan het ook anders) eentje als zelfstandig ondernemer. Ik wil een ieder die met mij heeft samengewerkt in Suriname heel hartelijk bedanken. De bezoeken aan Suriname en de geweldige
Nicole Asin
medewerking hebben ervoor gezorgd dat ik het gevoel had de leukste baan te hebben die er bestond! Met het overdragen van mijn functie draag ik niet mijn liefde voor Suriname af….Ik zal dus zeker nog vaak hier zijn en hoop jullie nog vaak tegen te komen en hoop dat jullie op jullie eigen manier blijven bijdragen aan het ondernemerschap in Suriname!”
programmacoördinator IntEnt-Nederland Sharda Roelsma
Samenwerking IntEnt-Nederland en IntEnt-Suriname zullen deze missies zeker doen slagen Na haar opleiding bestuurskunde werkte Sharda Roelsma jarenlang binnen de sectoren onderwijs en arbeidsmarkt, om via projecten en trainingen mensen aan een baan te helpen. Als kersverse programmacoördinator bij IntEnt Nederland zal ze binnenkort de eerste ‘Achievement Mission’ van 2009 naar Suriname begeleiden. “Het meest bijzondere vind ik, bijna ontroerend, hoe vrouwen hun economische zelfstandigheid weten te bereiken door de stap te zetten naar een eigen onderneming. Ze kennen de risico’s en tonen moed en de motivatie om baas te worden van hun eigen bedrijf. Ik heb voor deze vrouwen een enorme waardering. Zelf ben ik afkomstig uit een ondernemersfamilie,
Sinds maart ben ik werkzaam als programmacoördinator bij IntEnt-
mijn vader heeft zich uit het niets weten op te
Nederland. Vandaar uit begeleid ik van 14 tot en met 29 april de
werken en heeft naast een belastingkantoor een
eerste Achievement Mission van 2009. Er zullen 11 deelnemers naar
makelaardij. Zelf heb ik twee ondernemingen
Suriname komen. Er leven heel veel vragen bij de deelnemers, en
gerund, een ICT-bedrijf en een Ayurvedische
die zullen in die weken beantwoord worden. Sommige deelnemers
(homeopathische) praktijk. Ik ben dus bekend
kennen Suriname als vakantieland en zullen door de startersmissie
met de vele facetten van het ondernemerschap.
zakelijk Suriname leren kennen. Samen met mijn deelnemers ben ik net zo enthousiast over hun plannen. Als zij slagen met hun onder-
Door mijn proefschrift over het onderwijs en door
neming, dan is IntEnt geslaagd. Wij als IntEnt- Nederland kunnen
gesprekken te voeren met ouders, ben ik over-
alleen maar slagen dankzij de hulp van IntEnt- Suriname.
tuigd geraakt dat ouders vaak na de studie van hun kinderen, maar ook de kinderen zelf een
De tweede missie is gepland van 19 mei tot en met 2 juni 2009. Tot
droom koesteren en deze met wat steun kunnen
nu hebben zich vijf kandidaten aangemeld. Enkele van deze kandi-
waarmaken. Een droom realiseren is niet alleen
daten heb ik reeds gesproken. Zij zijn verwachtingsvol en bijna klaar
iets met passie doen, maar het is een onbeschrij-
om hun onderneming te starten in Suriname. Hun enthousiasme en
felijk gevoel dat mensen gelukkig maakt en
motivatie straalt van hen af, wat een goede houding is om een
kwaliteit geeft aan hun bestaan. Als coördinator
onderneming te beginnen.
wil ik ondernemers graag helpen om door middel van hun droom een betekenisvol leven te leiden
De derde missie is gepland van 2 november tot en met 26 november
in het zonnige Suriname.
2009. Voor deze missie hebben zich al enkele mensen opgegeven. Er leeft dus een enorme behoefte om Zakelijk Suriname te leren kennen, zowel bij autochtone als bij Surinaamse Nederlanders. Mede door de samenwerking tussen IntEnt-Nederland en IntEntSuriname zullen deze missies zeer zeker slagen en bevredigend zijn voor alle partijen.
Ontmoet onze adviseurs Natascha Wong A Ton Wat is uw achtergrond? BSC in Business Administration met ruime werkervaring in de mijnbouwsector. Hoe lang bent u al betrokken bij IntEnt? Vanaf 2009. Wat is uw rol als bedrijfsadviseur bij IntEnt Suriname? Ik ondersteun potentiële ondernemers bij het opstellen van hun bedrijfsplan, en adviseer ze tijdens en na de opstart over de meest succesvolle aanpak. Wat trok u aan om bij IntEnt als bedrijfsadviseur aan de slag te gaan? IntEnt stimuleert ondernemerschap, en doet dat met een goed programma en heldere structuur. onze bedrijfsadviseurs:
Hemkaran Ramhit
Persoonlijke coaches
Wat is uw achtergrond? Ingenieur in de chemische
Kenmerkend voor het IntEnt-programma is de persoonlijke bege-
technologie (TUDelft); ik
leiding van de ondernemers door een bedrijfsadviseur.
beweeg mij echter niet
Dat gebeurt al direct nadat de trainingen van de (aspirant)onder-
alleen op het technische,
nemer zijn afgerond.
maar ook op het bedrijfs-
In een persoonlijk traject wordt de ondernemer gecoacht bij het
kundige vlak. Ik ben
opstellen van het ondernemingsplan en het inslaan van de weg naar
directeur van mijn eigen consultancybureau
succes. Tevens wordt ondersteuning geboden bij de start van het
Process Consultancy, dat zowel letterlijk als
bedrijf.
figuurlijk een eenmanszaak is.
Dit ondersteuningstraject heeft ertoe bijgedragen dat ons program-
Hoe lang bent u al betrokken bij IntEnt?
ma zeer succesvol is geworden.
Sinds september 1998.
In de afgelopen 12 jaren hebben diverse Surinaamse experts de rol
Wat is uw rol als bedrijfsadviseur bij IntEnt
van bedrijfsadviseur voor IntEnt vervuld. Waren dat er in 2008 nog
Suriname?
tien, in 2009 zijn dat er 17 geworden.
Ik begeleid aspirant-ondernemers tijdens het
Daardoor kunnen de ondernemers nu een beroep doen op adviseurs
marktonderzoek, en voor en na de start van
uit verschillende sectoren, waaronder:
hun onderneming. Tevens deel ik bij tijd en
ingenieurs
wijle mijn ervaringen met de IntEnt organisatie.
economen
Wat heeft u zo aangetrokken om als IntEnt
bedrijfskundigen
bedrijfsadviseur aan de slag te gaan?
procesdeskundigen
Om verder inzicht te krijgen:
marketingdeskundigen
in ondernemerschapontwikkeling;
ICT’ers
in hoe aspirant-ondernemers het proces van
Onze bedrijfsadviseurs hebben veelal een eigen bedrijf en beschik-
het opzetten van een onderneming doorlopen;
ken over jarenlange ervaring als consultant of coach in Suriname,
in verschillende branches, producten en
waardoor zij garant staan voor een optimale dienstverlening.
diensten; in het ontwikkelen van eigen skills om aspirant-ondernemers van diverse pluimage te begeleiden zodat ze succesvol kunnen zijn; in het uitbouwen van mijn eigen netwerk.
Postbus 13400, Paramaribo, Suriname Henck Arronstraat 32 Telefoon/Fax +597 472825 www.intent-suriname.com
[email protected]
