Zenderfrequenties, de stand van zaken Willem Westermann & Dré Klaassen
PMSE = Belangenvereniging Program Making and Special Events @MC Theater, 14 november 2011
Een serieuze bedreiging PMSE/draadloze productiemiddelen, bevat: • draadloze microfoons • in-ears • andere ‘oortjes’(audio links) • draadloze intercom • draadloze camera’s • reportagezenders • andere draadloze remote control t.b.v. producties (pyrotechniek, licht, etc.) • conferentiesystemen.
Veel soorten gebruikers • • • • • • • •
Natuurlijk bands maar ook radio- en televisieprogramma’s sportevenementen festivals musicals beurs- en congresgebouwen, persconferenties kerken, filmproducenten et cetera
Maar een secundaire status… • Omroep heeft primaire status. • Digitale televisie wil groter programma aanbod, HD, Super HD en 3D. • Mobiele telefonie is sinds kort co-primair. • Cisco, Microsoft, Google, Nokia, Sony, Ericsson, etc. loeren naar UHF TV band met privé breedband internet netwerken (WSD=White Space Devices)(secundair).
Spectrum • Klein deel van UHF, namelijk 470-862 MHZ • Gedeeld met televisie • Zonder vergunning, heeft voor- en nadeel • Max. 50 milliWatt ERP zendvermogen (ERP=equipment radiated power).
Kanalen • Spectrum verdeeld in tv-kanalen, elk 8 MHz. • Vroeger één analoge tv-zender per kanaal. • Tussen 470 en 862 MHz vindt je tv-kanaal 21 t/m 69. • Speciaal kanaal voor draadloze microfoons is kanaal 63 (806-814 MHz), dat (nu nog even…) overal in Nederland te gebruiken is.
Huidige situatie microfoons dus Huidige situatie voor PWMS (Professional Wireless Microphone Systems) in NL. • VHF kanaal 8 (195-202 MHz). • UHF TV kan. 63 (806-814MHz) landelijke dekking. • UHF TV kan. 21 t/m 30 en 41 t/m 69 op secundaire basis met DVB-T en andere primaire diensten. • Licentie-vrij gebruik.
Rol van digitale televisie • Analoge televisie is in Nederland al weg • Digitale televisie = DVB-T • DVB-T verspreid met over hele land verspreid zenderpark; in elke regio op andere frequenties (Multi Frequency Network). Lappendeken.
Begrip digitaal dividend (I) • Idee is dat een digitale tv-zender 4 tot 5 programma’s kan multiplexen op de ruimte van 1 analoog kanaal (8 MHz). • Idee: Daardoor 75-80% beschikbaar spectrum in UHF TV band voor andere gebruikers / technologieën. • Idee: focus op mobiel breedband internet zowel via telecom-providers als peer to peer, M2M (machine to machine).
Begrip digitaal dividend (II) • Werkelijkheid: negatief digitaal dividend (alleen al door programma aanbod). • Veel overlap tussen aangestraalde regio’s en buurlanden waardoor er nu al in sommige gebieden schaarste is.
Bedreiging voor draadloze audio • Weg uit gebied kanaal 61 t/m kanaal 69. • En daar zit ongeveer 90% van onze draadloze audiovisuele apparatuur. • Geen landelijk dekkend kanaal (63) meer! • Geen ander landelijk dekkend TV kanaal beschikbaar.
Tijdpad • Uiterlijk op 17 juni 2015 in heel Europa en Afrika 790 MHz en 862 MHz voor mobiel breedband internet via telefonie. • Veel landen willen eerder. • Al vanaf 2011! 2012, EU wil op z’n laatst 1 januari 2013
Wat resteert? • Het gebied tussen 470 en 790 MHz blijft potentieel over, met uitzondering van kanaal 38 (606-614 MHz) dat (tot nu toe alleen…) voor radioastronomie is bestemd. • Deze tv-kanalen 21 tot en met 60 gedeeld met digitale televisie (die lappendeken). En zij hebben primaire status. • Regionaal dus grote verschillen.
Extra vol • Bij de veiling van 790-862 MHz moet daar ook de digitale tv weg. Komen ook naar beneden. In het kleinere gebied dus meer digitale tv-zenders. • Latere bedreiging: telecom ook richting 470-790 MHz ,besprekingen op WRC 2012, 2016. • Wij hebben geen beschermde status.
Technische oplossingen • Ombouw zenders naar lagere frequenties? Kan soms. Nu nog onduidelijk waarheen ombouwen. • Systemen met grotere bandbreedte? • Uitwijken naar andere frequenties? Hoger / lager. • De techniek digitaliseren?
Tips voor gebruikers • Kijk wat je hebt…als tussen 790 en 862 probleem…ombouw mogelijk? • Specialist laten zoeken naar vrije ruimte. Frequentiecoördinatie. • Touring? Op iedere dag op iedere locatie vrije frequenties zoeken. • Rekenen: 8 zendermicrofoons in één tv-kanaal. Oprekken tot 13 kanalen (intermodulatie-vrij). • Herinvestering tussen 2012 en 16 juni 2015.
Rol van de overheid • Nationaal frequentieplan, alle gebruikers een plek tussen 9 kHz en 300 GHz. • Omdat Nederland voor draadloze audio vergunningvrij is, zijn we onzichtbaar; geen beeld van het aantal gebruikers.
Rol PMSE: belangenvereniging (I) De PMSE bepleit bij de Nederlandse overheid het volgende: 1. Erkenning van het grote maatschappelijke belang dat gemoeid is met frequentieruimte voor draadloze avverbindingen. 2. Zo laat mogelijke invoering van de huidige plannen. 3. Toewijzing van realistische en deels exclusieve ruimte aan draadloze audioverbindingen, onder meer als vervanging voor het landelijk dekkende kanaal 63 dat verloren gaat. en…..
Belangenvereniging PMSE (II) 4. Financiële compensatie voor apparatuur die onbruikbaar wordt. 5. Bescherming tegen elke verdere aanslag op de frequentieruimte na 2015 en ook na 2020. 6. Co-primaire status, of in ieder geval een status die meer bescherming biedt, voor PMSE in Nederland en dat de Nederlandse overheid zich hier internationaal sterk voor maakt.
Deels gelukt! • Belang van PMSE wordt erkend & benoemd. • Kanalen 39, 40 en 41 worden samen de landelijke oplossing i.p.v. kanaal 63. • Kanaal 38 komt voor grote evenementen beschikbaar. • Er komt geen financiële compensatie. • Gebruik wordt in meer gebieden toegestaan, in een groot deel van de band tussen 550-630 MHz. Een kleiner deel van deze band is exclusief voor reportageverbindingen. In beide gevallen als secundaire gebruiker. • Doorpraten met Agentschap Telecom (AT) en ministerie van E.L. & I. over andere mogelijkheden & nieuwe bedreigingen.
