Zenderfrequenties, de stand van zaken Willem Westermann PMSE = Belangenvereniging Program Making and Special Events
@Omroep Flevoland, 25 november 2014
Een serieuze bedreiging PMSE/draadloze productiemiddelen, bevat: • draadloze microfoons • in-ears • andere ‘oortjes’(audio links) • draadloze intercom • portofoons • draadloze camera’s • reportagezenders • andere draadloze afstandsbedieningen t.b.v. producties (pyrotechniek, licht, etc.) • conferentiesystemen.
Veel soorten gebruikers • • • • • • • •
Natuurlijk bands maar ook radio- en televisieprogramma’s sportevenementen festivals musicals beurs- en congresgebouwen, persconferenties kerken, filmproducenten et cetera
Maar een secundaire status… • Omroep heeft primaire status. • Digitale televisie wil groter programma aanbod, HD, Super HD en 3D. • Mobiele telefonie is co-primair. • Cisco, Microsoft, Google, Nokia, Sony, Ericsson, etc. loeren naar UHF TV band met privé breedband internet netwerken (WSD=White Space Devices)(secundair).
Spectrum • Klein deel van UHF, namelijk 470-862 MHZ • Gedeeld met televisie • Zonder vergunning, heeft voor- en nadeel • Max. 50 milliWatt ERP zendvermogen (ERP=equipment radiated power).
Kanalen • Spectrum verdeeld in tv-kanalen, elk 8 MHz. • Vroeger één analoge tv-zender per kanaal. • Tussen 470 en 862 MHz vindt je tv-kanaal 21 t/m 69. • Speciaal kanaal voor draadloze microfoons was kanaal 63 (806-814 MHz), dat nu niet meer in Nederland te gebruiken is.
Rol van digitale televisie • Analoge televisie is in Nederland al weg • Digitale televisie = DVB-T • DVB-T verspreid met over hele land verspreid zenderpark; in elke regio op andere frequenties (Multi Frequency Network). Lappendeken.
Begrip digitaal dividend (I) • Idee is dat een digitale tv-zender 4 tot 5 programma’s kan multiplexen op de ruimte van 1 analoog kanaal (8 MHz). • Idee: Daardoor 75-80% beschikbaar spectrum in UHF TV band voor andere gebruikers / technologieën. • Idee: focus op mobiel breedband internet zowel via telecom-providers als peer to peer, M2M (machine to machine).
Begrip digitaal dividend (II) • Werkelijkheid: negatief digitaal dividend (alleen al door programma aanbod). • Veel overlap tussen aangestraalde regio’s en buurlanden waardoor er nu al in sommige gebieden schaarste is.
Bedreiging voor draadloze audio • Weg uit gebied kanaal 61 t/m kanaal 69. • En daar zat ongeveer 90% van onze draadloze audiovisuele apparatuur. • Geen landelijk dekkend kanaal (63) meer. • Geen ander landelijk dekkend TV kanaal beschikbaar.
Tijdpad • Via veilingen weg: gebied tussen 790 MHz en 862 MHz voor mobiel breedband internet via telefonie.
Wat resteert? • Het gebied tussen 470 en 790 MHz blijft potentieel over. Uitzondering was aanvankelijk kanaal 38 (606-614 MHz) dat voor radioastronomie was bestemd. • Deze tv-kanalen 21 tot en met 60 worden gedeeld met digitale televisie (die lappendeken). En zij hebben primaire status. • Regionaal dus grote verschillen.
Extra vol • Bij de veiling van 790-862 MHz moest daar ook de digitale tv weg. Kwamen dus ook naar beneden. In het kleinere gebied dus meer digitale tv-zenders. • Bedreiging nu: telecom ook richting 470790 MHz, besprekingen op WRC 2012, 2016. Eerst nu 694-790 MHz. • Wij hebben geen beschermde status.
Technische oplossingen • Ombouw zenders naar lagere frequenties? Kan soms. Nu deels nog onduidelijk waarheen ombouwen. • Systemen met grotere bandbreedte? • Uitwijken naar andere frequenties? Hoger / lager. • De techniek digitaliseren?
Rol van de overheid • Nationaal frequentieplan, alle gebruikers een plek tussen 9 kHz en 300 GHz. • Omdat Nederland voor draadloze audio vergunningvrij is, waren we onzichtbaar; indicatie: 250.000 systemen.
Rol PMSE: belangenvereniging (I) De PMSE bepleit bij de Nederlandse overheid het volgende: 1. Erkenning van het grote maatschappelijke belang dat gemoeid is met frequentieruimte voor draadloze avverbindingen. 2. Zo laat mogelijke invoering van de huidige plannen. 3. Toewijzing van realistische en deels exclusieve ruimte aan draadloze audioverbindingen, onder meer als vervanging voor het landelijk dekkende kanaal 63 dat verloren gaat. en…..
Belangenvereniging PMSE (II) 4. Financiële compensatie voor apparatuur die onbruikbaar wordt. 5. Bescherming tegen elke verdere aanslag op de frequentieruimte na 2015 en ook na 2020. 6. Co-primaire status, of in ieder geval een status die meer bescherming biedt, voor PMSE in Nederland en dat de Nederlandse overheid zich hier internationaal sterk voor maakt.
Deels gelukt! • Belang van PMSE wordt erkend & benoemd. • Kanalen 39, 40 en 41 (614 – 638 MHz) zijn samen de landelijke oplossing i.p.v. kanaal 63. • Gebruikt u een microfoon in de frequentieband 863 - 865 MHz, dan is er niets veranderd. • Kanaal 38 is voor grote evenementen beschikbaar gekomen. • Er komt geen financiële compensatie. • Gebruik wordt in meer gebieden toegestaan, in een groot deel van de band tussen 550-638 MHz (kanalen 31-41). Een kleiner deel van deze band is exclusief voor reportageverbindingen. In beide gevallen als secundaire gebruiker. • Doorpraten met Agentschap Telecom (AT) en ministerie van EZ over andere mogelijkheden & nieuwe bedreigingen.
Op site Agentschap Telecom: gebruik microfoons op UHF • • • • • • • • • • •
470-556 MHz (kanalen 21-31) 558-564 MHz (deel van kanaal 32) 566-572 MHz (deel van kanaal 33) 574-580 MHz (deel van kanaal 34) 582-588 MHz (deel van kanaal 35) 590-596 MHz (deel van kanaal 36) 598-604 MHz (deel van kanaal 37) 614-791 MHz (deel van kanaal 39-60) 791-823 MHz* (deel van kanaal 61-64) 823-832 MHz (ongeveer kanaal 65) 832-862 MHz* (ongeveer kanaal 66-69)
•
* Tot 1 januari 2016, sinds januari 2013 toenemende kans op storing
Goed om vandaag te kijken naar • • • •
Ontwikkelingen in de toekomst Andere landen Kunnen wij ook iets met mobiel breedband? Problemen, uitdagingen en oplossingen…