Ondersteuningsmagazijn

OPLEIDING tot MBO VERPLEEGKUNDIGE

GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG

Ondersteuningsmagazijn

Albeda college Branche gezondheidszorg Kwalificatieniveau MBO Schooljaar: 2012-2013 Versie: 31-5-2012 Fase: beginner Naam student:………………….

Ondersteuningsmagazijn Beginner

Schooljaar 2012-2013

Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 2

MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Inhoudsopgave oriëntatie: Kennismaking school Ken je docent, studieloopbaanbegeleider en assessor Werken met het opdrachtenboek en ondersteuningsmagazijn Werken met portaal Beschrijving motivatie Beschrijving beroepsbeeld (taaltaak) Brief aan jezelf Rekenen, Nederlands en Engels Oriëntatie werkveld Schrijven van een startprofiel Invullen POP/PAP formulier Reflecteren volgens het model Korthagen Presenteren, hoe doe je dat? Studietips Computervaardigheden

pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag.


4 5 7 9 10 11 12 13 14 15 16 19 20 21 22



MBO verpleegkundige

Oriëntatie: Kennismaking school Resultaat Praktische voorbereiding Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student heeft zich verdiept in de indeling van de school en de faciliteiten Formeer een groepje van 3 of 4 studenten Zorg voor pen en papier. School Bespreek je resultaat met medestudenten en de docent E. Samenwerken en overleggen M. Analyseren P. Leren verplicht

Activiteit Met behulp van onderstaande opdracht ga je met een groepje medestudenten de indeling van het schoolgebouw onderzoeken en de faciliteiten. Na afloop breng je mondeling verslag uit in de klas Onderzoek van de onderstaande faciliteiten het volgende:  Wat biedt deze faciliteit aan studenten?  Op welke verdieping is deze faciliteit te vinden?  Wat heb je nodig om gebruik van te maken van deze faciliteit?  Wat zijn de openingstijden van de faciliteit?  Wat zijn de regels voor het gebruik ervan? Faciliteiten zijn:  De praktijklokalen voor beroepstaak D: ondersteunen bij verpleegtechnisch handelen  De AED  De theorielokalen  Postvak van de docenten  Toiletten  Mediatheek  Laptops  Open leercentrum (afgekort OLC)  Kopieerapparaten  Het restaurant  Kluisjes  Fietsen stalling  De brandslangen en brandmelder Onderzoek van onderstaande personen in welke ruimte/kamer zij in het gebouw te vinden zijn:   

De docenten van niveau 4 De administratieve medewerkers van niveau 4 De onderwijsleider van niveau 4




MBO verpleegkundige

Oriëntatie: Ken je docent, studieloopbaan begeleider en assessor Resultaat Praktische voorbereiding Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student heeft een zicht op de taken van de docent, SLB en assessor. Formeer een groepje van 3 of 4 studenten Zorg voor pen en papier of een PC School Bespreek je resultaat met medestudenten en de docent E. Samenwerken en overleggen M. Analyseren P. Leren verplicht

Activiteit Je hebt met diverse docenten te maken. Sommige docenten staan voor de klas en geven les of begeleiden tijdens het leren. Er zijn echter ook docenten aan jouw klas verbonden die een andere taak hebben. Jij gaat onderzoeken welke taak dat is. Verder is het belangrijk dat je met vragen bij de juiste persoon terecht komt. Ook dit ga je onderzoeken. Lees de onderstaande situatie en maak daarna de vragen. Hanneke heeft de eerste schooldagen op het MBO afgerond. Met een hoofd en een tas vol informatie ging ze iedere dag naar huis. Ze heeft die dagen gesproken met veel medestudenten en docenten. De docent sprak over hoorcolleges, theorielessen en praktijklessen. Verder heeft ze geluisterd naar de uitleg van een docent die zei dat ze de studieloopbaanbegeleider (SLB) was van de klas en haar zou helpen met leren. Ze heeft ook iets over portfolio’s gezegd en ijkmomenten. Wat bedoelde ze ook al weer met ijkmomenten en assessor? Vragen Docent Wat is de naam van de docent (of docenten) die de theoretische lessen geven in jouw klas? Waar helpen ze je bij? Wat leggen ze uit? Als je vragen hebt over een boek of lesmateriaal of over de leerstof; aan wie stel je dan de vraag? De docent, SLB of assessor? Met hoeveel theorie docenten heb je te maken in jouw klas gedurende 1 week? Zij dat steeds dezelfde docenten gedurende enige weken? Wat is de taak van de docent als je bewijsstukken voor je portfolio aan het verzamelen bent? Waar kan de docent je nog meer mee helpen? SLB Heb je kennisgemaakt met een docent die zei je ‘studieloopbaanbegeleider’ (vanaf nu genoemd SLB) te zijn? Wat is zijn of haar naam? Heb je met de hele klas of individueel met de SLB uitleg gehad over waarmee je ze helpt? Waar helpt ze je bij? Wat heeft ze uitgelegd? Als je verzuim hebt; wie gaat dat met jou bespreken? De docent, SLB of assessor? Als je een vraag hebt over een bewijsstuk voor je portfolio; aan wie stel je die vraag? Wat is de taak van de SLB als je je portfolio aan het samenstellen bent? Waar kan de SLB je nog meer mee helpen? Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 5



MBO verpleegkundige

Assessor Wat zijn ijkmomenten? Wat heeft het ijkmoment met je portfolio te maken? Wie beoordeelt je portfolio? Wat is de taak van de assessor als je je portfolio hebt ingeleverd bij de assessor? Wat is een positief, positief onder voorwaarden of negatief advies? Ken je de naam van degene die je portfolio beoordeelt?




MBO verpleegkundige

Oriëntatie Werken met het opdrachtenboek en ondersteuningsmagazijn Resultaat

De student heeft de juiste informatie gevonden in het opdrachtenboek. De student heeft de benodigde documenten gevonden in het opdrachtenboek. De student heeft zich verdiept in de termen beroepsopdracht en beroepstaak. Formeer een groepje van 3 of 4 studenten. Zorg dat je een PC met internet verbinding tot je beschikking hebt. Ga op portaal naar opleidingssite/studentenmateriaal Gezondheidszorg/verpleegkundige Zorg dat je het opdrachtenboek Beginner bij de hand hebt. Opdrachtenboek beginner Ondersteuningsmagazijn School Bespreek de activiteit met je groepje. Vraag de docent om begeleiding bij onduidelijkheden. Evalueer de activiteit in de klas met de docent M. Analyseren P. Leren E. Samenwerken en overleggen Verplicht

Praktische voorbereiding

Theorie Locatie Evaluatie

Werkproces competentie Verplicht/keuze

Activiteit Bestudeer het opdrachtenboek onder leiding van de docent of de SLB. Dit kan met behulp van onderstaande vragen en opdrachten. Ook is het mogelijk dat de docent hier een andere werkvorm voor hanteert bijvoorbeeld in de vorm van een QUIZ of een workshop. Het gaat erom dat je leert de juiste documenten te vinden om te gebruiken Werkwijze: Lees de inleiding van het boek en bespreek in een groepje wat hier toegelicht wordt. Wat betekent de verdeling van ‘ beginner, gevorderd 1 en 2 en startbekwaam’? Welke beroepstaak maak je het eerste jaar helemaal af tot en met startbekwaam niveau? Hoeveel beroepstaken worden in dit boek genoemd? Welke beroepstaken worden afgetoetst in het eerste leerjaar? Hoe ziet een beroepsopdracht eruit? Waarom zijn de beroepsopdrachten zo belangrijk? Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 7



MBO verpleegkundige

Welke formulieren horen bij de beroepsopdracht? Welke beroepsopdracht wordt op school afgetoetst? Welke beroepsopdrachten worden in de praktijk afgetoetst? Leg aan elkaar uit wat het verband is tussen een beroepsopdracht en de activiteiten in het ondersteuningsmagazijn. Wat is het doel van de aftekenlijsten/ overzichtslijsten in het ondersteuningsmagazijn? Hoe weet je welk boek je moet bestuderen als je werkt aan een activiteit uit het ondersteuningsmagazijn? Waar vind je de praktijkactiviteiten? Wat is het doel van de praktijkactiviteiten?




MBO verpleegkundige

Oriëntatie Werken met het portaal Resultaat


Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student heeft ingelogd op Portaal. De student heeft zijn/haar mail geactiveerd op Portaal. De student heeft zijn/haar profiel bijgewerkt op Portaal. De student heeft de groepssite gevonden en een document geüpload op Portaal. De student heeft de roosters gevonden in Portaal. De student heeft waarschuw mij geactiveerd op de groepssite. De student heeft de gezondheidszorg protocollen gevonden op Portaal. Zorg dat je een PC met internet verbinding tot je beschikking hebt. Zorg dat je de handleiding om te werken met Portaal bij de hand hebt. Handleiding werken met Portaal School  Beoordeel of je alle activiteiten goed hebt doorlopen en vraag bij onduidelijkheden de docent om uitleg. P. Leren Verplicht

Activiteit 1: Ga op het internet naar portaal.albeda.nl en log in met je inlogcode (die je gekregen hebt van de docent) Activiteit 2: Activeer je mail en werk je profiel bij. Activiteit 3: Ga op het portaal naar: onderwijs/gezondheidszorg/opleidingssites en ga opzoek naar je groep en open je groepssite. Upload een document op je groepssite. Activiteit 4: Ga opzoek naar de roosters van je groep. Activiteit 5: Activeer waarschuw mij in je groepssite op de agenda, aankondigingen en documentbibliotheek. Activiteit 6 Ga op het portaal naar onderwijs/gezondheidszorg/gezondheidszorg protocollen en open ‘De zorgvrager tot zit op de rand van het bed brengen’ Activiteit 7 Zet op de beginpagina bij ‘mijn’ de groepssite en de protocollen site.




MBO verpleegkundige

Oriëntatie Beschrijving motivatie Resultaat Praktische voorbereiding

Locatie Evaluatie


De student heeft zijn/haar motivatie voor het verpleegkundig beroep in kaart gebracht. Formeer een groepje van 3 of 4 studenten. Zorg dat je een PC tot je beschikking hebt. Zoek een filmpje over het verpleegkundig beroep op internet of DVD. Bijvoorbeeld http://www.youtube.com/watch?v=blo1jPn5xQ Zorg dat je 2 flappen hebt en stiften. School  Evalueer activiteit 2 aan de hand van een evaluatie formulier.  Bespreek activiteit 3 na in de klas met de docent  Bespreek je motivatie verslag met medestudenten en de docent. E. Samenwerken en overleggen M. Analyseren P. Leren verplicht

Activiteit 1 Bekijk het filmpje of de DVD Activiteit 2 Bespreek met elkaar wat volgens jullie het beroep van verpleegkundige niveau 4 inhoud. Activiteit 3 Maak twee flappen: één met de leuke en één met de minder leuke kanten van het verpleegkundig beroep Houd een brainstorm (geef commentaar op dat wat wordt genoemd) over de leuke en minder leuke kanten van het verpleegkundig beroep.

Activiteit 4 Beschrijf wat je motivatie is om de opleiding tot verzorgende te volgen Haal de punten die voor jou gelden uit activiteit 3 en beschrijf in een verslag wat jou motivatie is om de opleiding tot verpleegkundige niveau 4 te volgen. Hierbij kun je de volgende vragen als richtlijn gebruiken: 1. Wat is je vooropleiding, wat heb je hiervoor gedaan? 2. Wat is je motivatie om deze opleiding te gaan doen? 3. Hoe is je thuissituatie? Heb je voldoende mogelijkheden om te kunnen studeren? 4. Hoe vindt je omgeving het dat je deze opleiding gaat doen? 5. Welke ambities heb je voor de toekomst? Wat is je toekomstdroom? Deze activiteit kan je helpen bij het schrijven van je motivatieverslag voor ijkmoment 1




MBO verpleegkundige

Oriëntatie Beschrijving beroepsbeeld (taaltaak) Resultaat Praktische voorbereiding

Theorie Locatie Uitvoering Evaluatie

Vaardigheid Verplicht/keuze

Een verslag met een beschrijving van jouw beeld van het verpleegkundig beroep. Zorg dat je beschikking hebt over het Via handboek, deel 6, hoofdstuk 1, 4 en 5 Volg het voorbeeld op pagina 191 Volg de les Nederlands over de vaardigheid schrijven. Maak aantekeningen. In het Via handboek (Deviant) deel 6. Op school en evt. thuis Minimale lengte van het verslag is 1 A4, lettertype 12 Samen met de docent wordt volgens de taaleisen van het Raamwerk Nederlands het niveau bepaald van de schrijfopdracht. Beroepsgeneriek schrijven. verplicht

Activiteit Beschrijf jouw beeld van het verpleegkundig beroep. Beantwoord in ieder geval de volgende deelvragen: Waarom heb je voor de opleiding tot verpleegkundige gekozen? In welke setting zou je uiteindelijk graag willen werken?

Werkwijze Je schrijft een verslag en print het zelf uit. Samen met de docent wordt het niveau bepaald.




MBO verpleegkundige

Oriëntatie Brief aan jezelf Resultaat

Praktische voorbereiding Locatie Evaluatie Werkproces competentie

De student heeft zich verdiept in zijn/haar motivatie voor het volgen van de opleiding verpleegkunde niveau 4. De student heeft zicht op zijn/haar verwachtingen t.a.v. de opleiding en toekomst beschreven in een brief. Zorg voor pen en papier of een PC Vorm een groepje van 4 studenten School Bespreek de inhoud van de brief in je subgroep. Evalueer deze activiteit in de klas met de docent. E. Samenwerken en overleggen M. Analyseren J. Formuleren en rapporteren verplicht

Verplicht/keuze Activiteit Schrijf een brief aan jezelf met je verwachtingen en je toekomstbeeld. Lever de brief (in een gesloten envelop met je naam en groep) in bij je docent. De brief wordt bewaard in je dossier en je krijgt de brief terug bij de diplomering. Vragen die daarbij kunnen helpen: 6. Wat zijn je verwachtingen van deze opleiding (op school en in de praktijk)? 7. Wat is je motivatie om deze opleiding te gaan doen? 8. Wat verwacht je van de toekomst, wat wil je na deze opleiding gaan doen?




MBO verpleegkundige

Oriëntatie Rekenen, Nederlands en Engels Resultaat

Praktische voorbereiding Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student heeft ingelogd op Studiemeter.nl en weet de lesprogramma’s van rekenen, Nederlands en Engels te vinden. Zorg dat je de inlogcode voor Studiemeter hebt. School  Beoordeel of je alle activiteiten goed hebt doorlopen en vraag bij onduidelijkheden de docent om uitleg. P. Leren Verplicht

Activiteit 1 Ga naar studiemeter.nl op internet en log in. De inlogcode heb je gekregen van de docent. Activiteit 2 Ga op zoek bij rekenen en Nederlands en Engels naar de oefeningen van de verschillende niveaus. Zoek waar je de RNT (rekenniveautest), TNT (Taalniveautest), LLA (Engelsniveautest) kunt vinden.




MBO verpleegkundige

Oriëntatie werkveld Resultaat Praktische voorbereiding

Theorie Locatie Evaluatie


De student heeft zich verdiept in de verschillende werkvelden. Formeer een groepje van 3a 4 studenten. Verdeel de onderwerpen: Verpleeg en verzorgingshuis en Thuiszorg Ziekenhuis Gehandicaptenzorg Psychiatrie Kwalificatie dossier MBO verpleegkundige School Evalueer de inhoud (product) van de presentatie met medestudenten en de docent. Evalueer de manier (proces) van presenteren aan de hand van een evaluatie formulier. E. Samenwerken en overleggen I. Presenteren J. Formuleren en rapporteren N. Onderzoeken verplicht

Activiteit Bereid met medestudenten een presentatie voor over een specifieke branche binnen de verpleegkunde opleiding. Als student MBO verpleegkunde wordt je opgeleid om in alle werkvelden van de verzorging te kunnen werken. Daarnaast is er in de opleiding de mogelijkheid om je te verdiepen in één van de volgende werkvelden:  Verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg  Ziekenhuis  Gehandicaptenzorg  Geestelijke Gezondheidszorg Om een keuze te kunnen maken in welk werkveld je je wilt verdiepen is het nodig dat je van alle werkvelden iets weet. Geef met je subgroep een presentatie over de brancheverbijzondering, die jullie hebben toebedeeld gekregen. Besteed in de presentatie aandacht aan de volgende onderwerpen:  Wat is de context van deze brancheverbijzondering: waar kun je gaan werken?  Met welke categorieën zorg vragers kun je te maken krijgen? Wat is de rol van de verzorgende in deze branche en welke verantwoordelijkheden heeft de verzorgende? Probeer in jullie presentatie zo concreet mogelijk te zijn. Laat iets zien of horen vanuit deze branche. Je kunt hierbij gebruik maken van bijvoorbeeld filmmateriaal of een gastdocent.




MBO verpleegkundige

Oriëntatie Schrijven van een startprofiel Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie


De student heeft zijn/haar startprofiel geschreven die voldoet aan de gestelde criteria Zorg dat je het portfolio bij de hand hebt. Onderdeel startprofiel in het portfolio. School Bespreek je resultaat met medestudenten en de docent. Beoordeel of het door jou gemaakte startprofiel voldoet aan de criteria. M. Analyseren P. Leren verplicht

Activiteit Doorloop de activiteiten voor het maken van een startprofiel van het portfolio. Het startprofiel moet voldoen aan de onderstaande criteria: Het startprofiel bevat: Een overzicht van persoonlijke interesses Diploma’s en certificaten Een overzicht van eerder doorlopen studies/cursussen Een overzicht van werkervaring Eventueel bewijzen van e.v.c. Een beschrijving van de leerstijl Ingevulde leerstijlentest van Kolb Een motivatie voor de opleiding tot verpleegkundige niveau 4 Een visie op het beroep van verpleegkundige




MBO verpleegkundige

Oriëntatie Invullen POP/PAP formulier Resultaat


Theorie

Locatie Evaluatie


De student heeft een POP en PAP formulier ingevuld voor Beroepsgerichte leerdoelen en Persoonlijke leerdoelen. Zorg dat je een PC met internet verbinding tot je beschikking hebt. Zorg dat je het Portfolio bij de hand hebt. Verdiepen in het ziektebeeld van de zorgvrager (zie casus) Oriëntatie activiteit: Doelen formuleren School  Bespreek de ingevulde formulieren met twee medestudenten en vul eventueel aan.  Vraag bij de docent om feedback. P. Leren Verplicht

Activiteit 1 Maak een keuze uit de volgende situaties. Werk 1 situatie vervolgens uit met behulp van het POP/PAP formulier voor Beroepsgerichte leerdoelen. Casus 1 Volgende week komt er een nieuwe zorgvrager wonen op de afdeling waar jij stage loopt c.q. werkt. Deze zorgvrager heeft twee geamputeerde benen. Jou is gevraagd deze zorgvrager te gaan verzorgen wanneer jij aanwezig bent. Je wilt je goed voorbereiden op deze taak. Vul een POP/PAP formulier in. Casus 2 Volgende week komt er een nieuwe zorgvrager wonen op de afdeling waar jij stage loopt c.q. werkt. Deze zorgvrager is sinds een paar maanden blind. Jou is gevraagd deze zorgvrager te gaan verzorgen wanneer jij aanwezig bent. Je wilt je goed voorbereiden op deze taak. Vul een POP/PAP formulier in. Casus 3 Volgende week komt er een nieuwe zorgvrager wonen op de afdeling waar jij stage loopt c.q. werkt. Deze zorgvrager is dementerend. Jou is gevraagd deze zorgvrager te gaan verzorgen wanneer jij aanwezig bent. Je wilt je goed voorbereiden op deze taak. Vul een POP/PAP formulier in. Activiteit 2 Schrijf een persoonlijk leerdoel en vul het POP/PAP formulier in voor Persoonlijke leerdoelen. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 16



POP -werkplanning Naam student: ………………………...... Groep: …………………………………….. Datum:...................................................... Beroepsgerichte leerdoelen Leerdoel:

Planning van Activiteiten Activiteiten:

omdat:

Begeleiding:

Beroepstaak, beroepsproduct:

Planning

Werkprocessen, competenties:

Bewijsvoering en evaluatie:


MBO verpleegkundige



POP -werkplanning Naam student: ………………………...... Groep: …………………………………….. Datum:...................................................... Persoonlijke leerdoelen Leerdoel:

Activiteiten Activiteiten:

omdat:

Begeleiding:

Planning

Bewijsvoering en evaluatie:


MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Oriëntatie Reflecteren volgens het model Korthagen Resultaat

Praktische voorbereiding Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student heeft zich verdiept in het reflecteren volgens het model van Korthagen. De student heeft een reflectie verslag geschreven volgens het model van Korthagen Zorg voor pen en papier. Zorg dat je beschikking hebt over een PC School/thuis Bespreek je reflectie met medestudenten en de docent. M. Analyseren P. Leren verplicht

Activiteit Kies een recente situatie (op school, in de BPV, privé) waarop je wilt reflecteren. Schrijf een reflectieverslag volgens Korthagen. Het reflectiemodel van Korthagen Fase 1: Handelen en ervaring opdoen 1. Wat wilde ik bereiken? 2. Waar wilde ik op letten? 3. Wat wilde ik uitproberen? (competenties en persoonlijke leerdoelen benoemen) Fase 2: Terugblikken 4. Wat gebeurde er concreet? Feitelijk het verloop beschrijven van het handelen en de ervaring zonder enige vorm van interpretatie - Wat wilde ik? - Wat deed ik? - Wat dacht ik? - Wat voelde ik? - Wat denk ik dat de leerlingen wilden, deden, dachten, voelden? Fase 3: Formuleren van essentiële aspecten, analyse maken 5. Hoe hangen de antwoorden uit de vorige vragen met elkaar samen? Maak een keuze uit een aantal vragen of onderdelen uit fase 2 om op te reflecteren. Maak hierbij gebruik van de theorie vergelijk en analyseer hierbij je eigen gedrag. 6. Wat is daarbij de invloed van de context/de school als geheel? 7. Wat betekent dat voor mij? 8. Wat is dus het probleem? Fase 4: Alternatieven ontwikkelen en daaruit kiezen 9. Welke alternatieven/oplossingen zie ik? 10. Welke voor- en nadelen hebben die? 11. Wat zijn mijn voornemens voor de volgende keer? Fase 5: Formuleren van competenties en leerdoelen en wat betekent dit voor mijn POP/PAP 12. Welke competenties heb ik behaald en welke leerdoelen? 13. Welke competenties en leerdoelen kan ik afsluiten? 14. Welke nieuwe leerdoelen zijn er ontstaan? 15. Wat betekent dit voor mijn POP/PAP?




MBO verpleegkundige

Oriëntatie Presenteren, hoe doe je dat Resultaat

De student heeft een presentatie voorbereid, gegeven en geëvalueerd .


Zorg dat je een PC bij de hand hebt

Theorie

http://www.carrieretijger.nl/functioneren/communiceren/mondeling/modell en/presentatie

Locatie

School

Evaluatie

Evalueer de presentatie met de klas aan de hand van een evaluatie formulier. De student kan vooraf aangeven waar op gelet moet worden.

Werkproces competentie

P. Leren I. Presenteren

Verplicht/keuze

verplicht

Activiteit Bereid een presentatie voor over je hobby’s of idool en voer deze uit. Je kunt bij de voorbereiding gebruik maken van de tips en tops en http://www.carrieretijger.nl/functioneren/communiceren/mondeling/modellen/presentatie

Tips en Tops  

 

    

Presenteren is een vak. Maar oefening baart kunst en een goede voorbereiding is het halve werk. Presenteren is niet alleen een boodschap verzenden. Interactie is onmisbaar en cruciaal. Door interactie weet u of de boodschap aankomt en bovendien zorgt u ervoor dat uw publiek de boodschap beter verwerkt. Blijf vooral uzelf. Ga niet acteren. Uw publiek doorziet dat meteen en het zal in veel gevallen verkeerd uitpakken. Ga niet preken. U bent geen predikant en u hoeft niet de wijsheid te verkondigen. Wel kunt u met overtuiging uw inhoud overdragen. Neem uw publiek serieus en zorg dat u niet pedant overkomt. Blijf rustig en laat u niet opjagen. Zorg dat u zelf de regie blijft voeren. Verplaats uzelf in uw publiek, maar ga tijdens de presentatie niet voor uw publiek denken. Het kan u van de wijs brengen, waardoor u de draad verliest. Gebruik zelf non-verbale signalen en let ook op de signalen uit het publiek. Probeer het publiek erbij te betrekken als mensen gaan gapen of afwezig lijken. Probeer niet geforceerd grappig te doen. Zorg voor een natuurlijk verloop van uw presentatie en probeer niets te forceren. Kijk het publiek in en kijk vooral niet strak naar één plek. Beweeg ook rustig met armen of loop wat rond, zonder het te overdrijven. Uw presentatie kan dynamiek uitstralen, maar moet vooral niet saai of juist onrustig zijn.




MBO verpleegkundige

Oriëntatie studie tips Resultaat

Locatie Evaluatie

De student heeft een leerstijlen test gemaakt en heeft zicht op de leerstijl die hij of zij heeft. De student heeft studietips en tops gegeven en gekregen van medestudenten Zorg dat je een PC met internet aansluiting bij de hand hebt. Zorg dat je het portfolio bij de hand hebt. Zorg dat je het boek: Greep krijgen op je studieloopbaan bij de hand hebt. Onderdeel startprofiel in het portfolio. Boek: Greep krijgen op je studie loopbaan, hoofdstuk 04 ken jezelf: Het ontwikkelen van een zelfbeeld. Paragraaf 4.4.4 leerstijlen School Bespreek je resultaat met medestudenten en de docent.


M. Analyseren P. Leren verplicht


Theorie

Activiteit 1 Maak de leerstijlentest op www.oabdekkers.nl/greepopjeslb Deze test is onderdeel van je startprofiel. Analyseer de leerstijlentest en benoem de voor- en nadelen van je leerstijl. Geef tevens aan wat je graag zou willen leren. Activiteit 2 Ga samen met medestudenten die de zelfde leerstijl hebben, wissel ervaringen uit en geef elkaar tips. Gebruik ter ondersteuning het boek: Greep krijgen op je studie loopbaan, hoofdstuk 04 ken jezelf: Het ontwikkelen van een zelfbeeld. Paragraaf 4.4.4 leerstijlen.




MBO verpleegkundige

Lessen ICT Deze lessen zijn vooral bedoeld om enig zicht te krijgen op wat de deelnemers al beheersen, maar vooral ook om de deelnemers bekent te laten worden met de eisen die gesteld worden aan materiaal dat gemaakt wordt tijdens de opleiding, ten behoeve van de opleiding. Materiaal wat gemaakt wordt, moet uniform zijn. Vandaar een aantal regels. -

we gebruiken een recht lettertype (met zo weinig mogelijk krullen en versieringen, dit voor degenen die dyslectisch zijn)

-

tekst wordt gemaakt in het zwart (nakijken van kleuren is niet prettig, werkt niet snel)

-

je levert werkstukken in voorzien van een koptekst, met daarin je naam, de groep, de deelkwalificatie, de leeropdracht, en de docent (P. Rikaccident, VBW3A, DK 409, lo 10, N. Aald) , of

V.

Erband, VBW3A, werkstuk: voorkomen van prikaccidenten.

-

In de koptekst staat ook een deellijn naar de rest van je document

-

Je werkt met automatische paginanummers

-

Je vermeld in je document wat je bron is, dat kan eventueel in de voettekst

-

Als je antwoord wilt is het verstandig om in je werkstuk of je ingeleverde werk je e-mail adres te vermelden. Docenten hoeven dan geen speurtocht te houden naar de afzender.

-

Uiteraard doe je dit ook als je iets per mail naar een docent stuurt. (sommige e-mails zien er wel gezellig uit, maar zeggen niet wie de afzender is, [email protected])

Omdat er nog meer vaardigheden zijn die je moet kunnen, krijgen jullie de volgende opdracht. Dit is een werkstuk over Het weer. Dit werkstuk gaan jullie aanpassen aan de hand van onderstaande regels (om te oefenen met bovenstaande regels). Het is de bedoeling dat je jouw werkstuk moet worden, zorg dat de datum dan ook klopt.




MBO verpleegkundige

Het weer: Werkstuk aanpassen. Kijk naar de titelpagina, maak hem mooi zoals jij het wilt. Zorg dat het lettertype verschil aangeeft in hoofdstukken, paragrafen e.d. Wat moet je verder doen: Invoegen: Automatische paginanummering Koptekst, en deellijn waarbovenin staat de naam van de maker, de titel van het werkstuk en de opleiding Invoegen van plaatjes: Cumulonimbus alto cumulus en strato cumulus tefnut Invoegen: ‘schaal van Beaufort” Tabel (zelf maken, in één groot overzicht) met de min en max. temperaturen van de vorige week van Maastricht, Rotterdam en Las Palmas Inhoudsopgave, met paginanummering rechts uitlijnen




MBO verpleegkundige

Diagnostische Informaticatoets

Versie 01

November


Docenten-handleiding bij het gebruik van de toets Met deze toets kan een beeld gevormd worden van de beginsituatie van de leerlingen: de mate dus waarin de leerlingen al dan niet reeds de basisvaardigheden ICT verworven hebben. Deze diagnostische instaptoets onderzoekt de basiskennis voor de diverse modules: computerapparatuur, besturingssysteem, tekstverwerking, Internet. Hierbij een korte handleiding bij de gebruik van de toets:   

 

Het is de bedoeling om de instaptoets individueel te laten oplossen. De leerlingen beschikken ieder over de toets en vullen deze, waar mogelijk, aan. Sommige opdrachten zijn echter praktisch en moeten achteraf op hun juistheid worden geverifieerd. Hier en daar moeten een aantal vitale stappen gezet worden. Indien de leerling daarin slaagt kan in de toets een kruisje gezet worden bij de optie “Gelukt”. In het andere geval helpt de docent om dit probleem op te lossen, en wordt het merkteken dan ook bij de optie “Niet gelukt” gezet. De laatste bladzijde is het evaluatieblad, en wordt niet mee uitgedeeld met de opdracht. De docent schrapt het evaluatiecijfer voor de opdracht(en) die niet tot een goed einde werd(en) gebracht. Onderaan elke kolom wordt dan het totaal gemeld voor de diverse disciplines. De minimumnorm kan men natuurlijk zelf instellen, maar redelijk is dat een 8/10 (of 16/20) moet gehaald zijn om te bewijzen dat men de basisvaardigheden ICT beheerst.

Deze instaptoets is bedoeld als hulpmiddel bij de start van de ICT-moduul. Deze werd opgesteld in Word-97 formaat zodat ze door iedereen kan gelezen en indien gewenst zelfs kan aangepast worden.



MBO verpleegkundige

Naam Groep datum

Tijdens je opleiding zal je vast en zeker met de computer werken. Misschien heb je thuis een computer en heb je reeds vele technieken onder de knie. In leeropdracht 1.5 van de moduul ‘informatica’ wordt verwezen naar een diagnostische toets. Deze toets ligt voor je. Het is de bedoeling dat je de toets individueel maakt. Niet zozeer om vast te stellen welk cijfer je kan halen. Met de resultaten van de toets kan de docent een zo persoonlijk mogelijk programma samenstellen. De docent zal niet veel uitleg geven; werk zelfstandig en doe wat er gevraagd wordt. Als een eerste stap in de ICT-wereld denken we aan de aanschaf van een PC. En in dat verband is de volgende advertentie gesignaleerd: Specificaties Intel Pentium 4 processor 1800MHz 256 MB geheugen 60 GB Harde Schijf 1044 KB Floppy drive DVD-ROM CD Rewriter 17" Monitor FD 56 Kb/V90 interne modem SoundBlaster Live geluidskaart McAfee Virus Scan 5.1 MS Windows XP, Home-Edition MS Works Suite 2000 NL 1.

In bovenstaande advertentie worden enkele afkortingen gebruikt. Ken je de betekenis ervan? Afkorting

Volledige benaming

Betekenis

KB MB GB 2.

Welke onderdelen in bovenstaande advertentie bevatten informatie of kunnen gebruikt worden om informatie op te roepen?




MBO verpleegkundige

Antwoord:

3.

Is deze PC er op voorzien om op het Internet te gaan? Waarom wel/niet? Antwoord:

4.

In de advertentie wordt gesproken van McAfee Virus Scan 5.1. Wat is de functie hiervan? Antwoord:

5.

Kan je bij de aankoop van deze PC al onmiddellijk aan het werk, met andere woorden: zijn er voldoende programma's voorzien om al meteen aan de slag te gaan? Zo ja, welke programma's ? Antwoord:

6.

Bij het opstarten van PC wordt Windows “geladen”. Dat betekent dat het programma wordt overgebracht naar (kruis de juiste optie(s) aan): De harde schijf De floppydisk Het intern werkgeheugen De DVD-schijf

7.

Bekijk even volgend plaatje:




MBO verpleegkundige

Wat betekenen de 3 vakjes onder de titel “3½ floppy (A:)” Waarop duidt het plusteken voor het vakje “Bijscholing” 8.

Op het startscherm van Windows werd de optie “Deze computer” aangeklikt om na te gaan hoe mijn PC eigenlijk samengesteld is. Kan jij vertellen over welke onderdelen mijn PC beschikt?

Onderdelen

Betekenis

A: C: D: 9.

In onderstaande afbeelding is er een duidelijk verschil tussen het symbool bij “De effectenbeurs” en het symbool bij “images”:

Beschrijf het verschil




MBO verpleegkundige

10. We gaan nu een eerste poging doen om te werken met een tekstverwerker. We gaan dit doen met behulp van het programma …… (hier invullen). Start nu volledig zelfstandig dit programma op. Let op !!! Als dit je niet zou lukken, vraag dan hulp aan je leraar (anders kan je de volgende opdrachten niet uitvoeren). Gelukt Niet gelukt 11. Het tekstverwerkend pakket in nu “ingeladen”. Dat betekent dat het programma overgebracht werd naar (kruis de juiste optie(s) aan): De harde schijf De floppydisk Het intern werkgeheugen De DVD-schijf 12. Typ nu op de lege pagina volgende tekst in (gebruik het lettertype Arial met een puntgrootte van 10): Ik kijk naar een boom Naar het gras van de wei En de boom en het gras Kijken weer naar mij Of ik kijk naar een pauw Naar een mus of een mug Er kaatst uit hun leven Iets naar mij terug Omdat ik met muggen    1. 2. 3. 4. 5.

En mussen en pauwen Te zamen wil leven Met mannen en vrouwen Met zeeën en bossen Met alles wat ademt En leeft om me heen Zo voel ik mezelf Geen split-second meer alleen

© T. Hermans Typwerk: (tik hier jouw naam)

13. Verbeter in bovenstaande tekst nog enkele fouten:  zo moet het woordje “mezelf” (voorlaatste lijn) veranderd worden in “mijzelf”  het woordje “meer” (laatste zin) mag wegvallen  de auteursnaam mag volledig geschreven worden, dus: “Toon Hermans” 14. Sla het dokument op een diskette op met de naam “de Boom” Let op !!! Als dit je niet zou lukken, vraag dan hulp aan je docent (anders zou je geen resultaat kunnen inleveren). Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 29



MBO verpleegkundige

Gelukt Niet gelukt 15. Print het dokument vervolgens uit en sluit daarna het dokument. Let op !!! Als dit je niet zou lukken, vraag dan hulp aan je docent (zoniet zou je geen resultaat kunnen inleveren). Gelukt Niet gelukt 16. Om informatie te kunnen bekijken gebruik je een browser (= een bladerprogramma of snuffelaar). Microsoft gebruikt als browser de 'Internet Explorer'. Start de browser om op het internet te komen (Explorer – Netscape…). Let op !!! Als dit je niet zou lukken, vraag dan hulp aan je docent (zoniet, dan kan je de volgende opdrachten niet uitvoeren). Gelukt Niet gelukt 17. Typ het internetadres: http://www.museum.nl en zoek het antwoord op de vraag: Op welk adres in Rotterdam is het museum Boijmans van Beuningen gevestigd? Antwoord:

18. Welke tentoonstelling wordt op dit moment geëxposeerd in Museum BOERHAAVE? Wat zijn de openingstijden op zondag in dit museum? Antwoord:

19. Open de Nederlandse site van Greenpeace. Door het gebruik van zonne-energie kan de CO2-uitstoot verminderen Zoek het antwoord op de vraag met hoeveel kilo de CO2uitstoot verminderd kan worden per zonnepaneel van 150 Wp. (in 25 jaar) Antwoord:

20. De toets is ten einde; de PC mag nu afgezet worden. Dat moet wel op een goede manier gebeuren. Omschrijf welke stappen je moet zetten om de PC op een juiste manier af te zetten. Antwoord:




MBO verpleegkundige

ICT-diagnostische - Evaluatielijst Naam leerling:……………………………………………………………………… Verklaring: C1 = Apparatuur (op 10 punten) C2 = Windows en Software (op 20 punten) C3 = Tekstverwerking (op 10 punten) C4 = Internet (op 10 punten) C1 C2 C3 C4 Opdracht Evaluatie 1 Betekenis van de afkorting KB kunnen verklaren 1 1 Betekenis van de afkorting MB kunnen verklaren 1 1 Betekenis van de afkorting GB kunnen verklaren 1 2 Herkennen van Harde schijf als opslagmedium 1 2 Herkennen van Floppydisk als opslagmedium 1 2 Herkennen van DVD-ROM als opslagmedium 1 2 Herkennen van CD-Rewriter als opslagmedium 1 2

3

1 1 1 1 2 2 1 1 1 1 2

4 5 5 6 7 7 8 8 8 9 10

1

11

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 3 1 2 2 2 3 1

12 12 12 12 12 12 13 13 13 14 14 15 16 17 18 19 19 20

Beseffen dat een verbinding met de buitenwereld (modem) nodig is om op het Internet te gaan Verklaren dat virussen een configuratie kunnen aantasten Windows herkennen als software om te kunnen werken MS-Works herkennen als software om te kunnen werken Aanduiden dat Windows in het intern geheugen huist bij het opstarten De icoontjes herkennen als mappen (of subdirectories) Verklaren dat het plusteken de aanwezigheid van submappen aanduidt De diskette-eenheid aanduiden als equivalent van A: De harde schijf aanduiden als equivalent van C: De CD-ROM aanduiden als equivalent van D: Aanduiden dat de ene map geopend is en de andere niet Het tekstverwerkend programma zelfstandig kunnen opstarten Beseffen dat het tekstverwerkend programma zich momenteel in het intern geheugen bevindt Tekst getypt in Arial 10 Tweede tekstgroep gecentreerd Derde tekstgroep rechts uitgelijnd Vierde tekstgroep ingevoerd met opsommingstekens Vijfde tekstgroep ingevoerd met nummering Het Copyrightsymbool ingevoerd Het woordje "mezelf" verbeterd in "mijzelf" Het woordje "meer" gewist De auteursnaam "Toon" voluit geschreven Tekst opgeslagen op diskette Tekst opgeslagen onder de naam “de Boom” Dokument uitgeprint De internetbrowser zelfstandig opgestart Juiste antwoord op de vraag Wat de toegangsprijs is voor een 17-jarige Juiste antwoord op de vraag “welke tentoonstelling….” en wat is de openingstijd…” De site van Greenpeace gevonden Juiste antwoord gevonden op de vraag hoeveel kg CO2 één zonnepaneel reduceert Juiste werkwijze geformuleerd bij het afsluiten van het Windows

Totaal Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 31




MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Inhoudsopgave B1. Oriëntatie ziek en gezond, theorieën en modellen Het verpleegplan (verpleegkundig proces)+ zelfstudiepakket Beroepsbeeld MBO verpleegkundige en GGZ verpleegkundige Beroepsbeeld geriatrische zorgvrager Beroepsbeeld chronische zorgvrager Klinisch redeneren Zorgleefplan Oriënteren op opname, ontslag en overplaatsingsgesprek

pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag.


34 37 58 59 60 61 62 63



MBO verpleegkundige

Ziek & gezond, theorieën en modellen B1 Plannen van verpleegkundige zorg Oriëntatie Toelichting. De geschiedenis van de verpleging is een bijzondere. Het is niet altijd een beroep geweest waarvoor je een opleiding nodig had en waarmee je geld kon verdienen. Pas rond 1850 werd verplegen een beroep en net voor 1900 ontstond er een opleiding tot verpleegkundige. De verpleegkundige psychiatrische beroepsgroep heeft halverwege de 20e eeuw professionele standaarden en de eigenheid van het verpleegkundig beroep ontwikkeld. In deze oriëntatie maak je kennis met begrippen zoals ziek en gezond en theorie en modellen binnen de verpleegkunde. Activiteiten. Noteer voor jezelf wat je onder verplegen verstaat en wat jouw visie hierop is. Geef na overleg met de docent een presentatie of een rollenspel of maak zelf een video, of bedenk zelf een leuke vorm, over de geschiedenis van de verpleegkunde. Hierin komen Florence Nightingdale, Dorothea Orem of Marjorie Gordon of andere belangrijke figuren naar voren. Verplicht: Volg de workshop over ziek en gezond, zelfzorg, mantelzorg en professionele zorg. Eindresultaat. Productverslag en feedback op de presentatie Een beschreven visie Ingevulde feedbackformulieren Instructiemateriaal.  PowerPoint ziek & gezond door de eeuwen heen Leermiddelen.  Boek inleiding in de verpleegkunde en aspecten van de verpleegkundige beroepsuitoefening. (mediatheek) Instructie: Maak 5 subgroepen. Verdeel de geschiedenis in: - Vroeg-christelijke tijd tot 500 - De klooster en verpleegorden 500 tot 1600 - De donkere tijd 1600 tot ongeveer 1850 - De tijd van de medische ontdekkingen 1850 tot 1950 - De moderne tijd 1950 tot heden Verwerk hierin de psychiatrische zorgvrager en de rol van de verpleegkundige en neem ook bovenstaande belangrijke figuren hierin mee. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 34



MBO verpleegkundige

Wees lekker creatief!! Maak in je subgroep met elkaar een feedbackformulier voor de groep en de docent voor de presentatie. Kopieer dit alvast van te voren voor je groepsgenoten. Voorbereiding op de workshop. Zoek informatie over ziek en gezond, zelfzorg, mantelzorg en professionele zorg betreffende de psychiatrische zorgvrager. Neem dit mee naar de workshop en beantwoord de onderstaande vragen. Wat versta jij onder gezond? Geef voorbeelden Wat versta jij onder ziek? Geef voorbeelden Iemand die verslaafd is, is die ziek? Geef argumenten Iemand met Downsyndroom, is die ziek? Geef argumenten Een vrouw van 81 jaar, dementerend, opgenomen in een verpleeghuis. Uit haar gedrag valt op te maken dat ze zich thuis voelt, noem je haar ziek of gezond, en waarom? Neem dit alles mee naar de workshop. De docent doet de introductie. Je zoekt een maatje om de bovenstaande vragen mee te bespreken. Hierna zoeken jullie een ander duo op om bovenstaande vragen met zijn vieren te bespreken. Trek conclusies uit jullie antwoorden. Een iemand uit het groepje verwoordt de conclusies in de hele groep Een ander notuleert Een derde houdt de tijd in de gaten De vierde is de gespreksleider. B oriëntatie : Theorieën en modellen: verschillende visies op hoe gedrag ontstaat A. Beantwoord de volgende algemene vragen bij elke theorie: * wat zijn de uitgangspunten bij deze theorie * hoe wordt er naar het ontstaan van gedrag gekeken * bedenk enkele praktijkvoorbeelden om naar gedrag te kijken vanuit de door jouw onderzochte theorie * geef je mening over deze theorie, wat kun je ermee als verpleegkundige? B. Beantwoord verder de volgende aanvullende vragen :




MBO verpleegkundige

1. de biologische benadering : - welke behandelingen worden ingezet in de psychiatrie vanuit deze visie? - welke rol spelen neurotransmitters bij het ontstaan van gedrag ? - psychofarmaca , wat zijn dit ?geef enkele voorbeelden - wat is jullie mening over :” geen pillen, maar praten “ ? 2. leertheorie: - wat houdt klassieke conditionering in ? - wat is operante conditionering? kun je hier als verpleegkundige iets mee? - wat houdt positieve bekrachtiging in ? - geef jullie mening :wat werkt het best als je gedrag wilt beïnvloeden ? straffen of belonen? geef argumenten en een voorbeeld uit de praktijk - hoe komt het eigenlijk dat het stoppen met roken zo moeilijk kan zijn ? - wat betekent het begrip” modelling” en hoe kun je dit inzetten als verpleegkundige? 3. psycho-analytische benadering: - bedenk enkele bewuste en onbewuste motieven voor het kiezen van een bepaald beroep , bijvoorbeeld verpleegkunde - wat is de functie van “afweermechanismen” - beschrijf de verschillende afweermechanismen, geef voorbeelden. 4. cognitieve theorie: - wat zijn cognitieve processen? - wat wordt verstaan onder denkschema’s en denkfouten, geef voorbeelden - bedenk een voorbeeld waarbij je de relatie aangeeft tussen wat je denkt, wat je voelt en hoe je handelt - wat betekent “ coping” , en welk gedrag hoort hierbij ? 5. humanistische theorie - wat houdt de behoeftehiërarchie van Maslow in ? - leg het begrip zelfontplooiing uit, wat is het belang hiervan voor de zorgvrager? - hoe kun je deze behoeftehiërarchie gebruiken bij het kijken naar gedrag? - wat betekent vanuit deze visie “cliëntgericht” , hoe kun je hier in de praktijk mee werken ? 6. systeemtheorie: - welke 3 kenmerken kun je benoemen van een “ systeem “ Geef een voorbeeld uit je eigen gezin van herkomst - wat betekent het begrip Homeostase? - welke rol speelt ‘ feedback” ( positief of negatief) bij de mogelijkheid tot het aanbrengen van veranderingen in een systeem? - geef een voorbeeld van een open en een gesloten systeem - wat zijn de voor- en nadelen van een flexibel systeem? - wat wordt bedoeld met interactiepatronen, en hoe kun je deze gebruiken in het kijken naar gedrag?




MBO verpleegkundige

Het verpleegplan B1

Toelichting. Van een verpleegkundige wordt verwacht dat zij professioneel handelt. Het verpleegkundig proces is daarbij een hulpmiddel. Het verpleegkundig proces bestaat uit 5 stappen en begint met een zorgvrager met gezondheidsproblemen en eindigt met de evaluatie van de verpleegkundige zorg. Er wordt aandacht besteed aan het model van Gordon, methodisch handelen en klinisch redeneren om een verpleegplan op te stellen voor de psychiatrische zorgvrager. Je leert observeren en rapporteren. Activiteiten. Verplicht. Voor de workshops ga je je voorbereiden en wel door de volgende activiteiten:  Beschrijf de stappen die je neemt als je een cake gaat bakken. Hoe pak je dat aan ? Zet dit op papier en neem het mee naar de eerste workshop .  Het verpleegkundig proces bestaat ook uit een aantal stappen. Zoek deze stappen op in de literatuur. Zoek ook een aantal observatieschalen op internet. En kijk wat je kan vinden in verband met het model van Gordon en het verpleegproces. Neem alles mee naar de workshop. Zoek op internet of op je werkplek naar een zorgdossier en de bijpassende anamneselijst en noteer de patronen. Volg de workshops waarin telkens een stap in het verpleegkundig proces gezet wordt.  In de workshop observeren en rapporteren ga je oefenen met deze onderdelen.  Kijk ook naar het zelfstudiepakket op portaal! Hier kan je zelf mee aan de slag ook m.b.t. de theorie. Eindresultaat Maak een verpleegplan en lever dit in bij de vakdocent. Een geschreven verpleegkundige rapportage Criteria. Een zelftest waaruit blijkt dat je de stappen van het verpleegproces, met betrekking tot het verpleegplan beheerst. En een verpleegkundige rapportage volgens de SOAP Activiteiteninstructie. ● Inschrijven voor de workshops met de volgende onderwerpen o Verzamelen van gegevens met behulp van observatieschalen o Het verpleegkundig diagnosticeren o Het formuleren van verpleegdoelen o De verpleegkundige interventies Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 37



MBO verpleegkundige

o Monitoring o Evaluatie en effectmeting o Oefenen met verpleegplan opstellen o Observeren en rapporteren SBU. Indicatie 13 uur Instructiemateriaal.  Standaard verpleegplan + zelfstudiepakket op portaal  Casuïstiek psychiatrie te gebruiken voor het opstellen van het verpleegplan  www.broederwim.nl  www.verpleegkunde.startpagina.nl Leermiddelen.  Leerboeken o.a. Plannen van verpleegkundige zorg.  Zakboek verpleegkundige diagnosen L.J. Carpenito  Casussen Casus Dhr. Brandsma, 72 jaar, is sinds 2 weken opgenomen op een opname afdeling in een psychiatrisch ziekenhuis vanwege een ernstige depressie. Hij ziet er somber uit, loopt sloffend door de gang maar is soms ook rusteloos. Regelmatig zegt hij dat hij bang is dat zijn depressie nooit meer over zal gaan. Hij heeft veel moeite om ’s morgens uit bed te komen omdat hij tegen de dag opziet en weinig energie heeft. Daarnaast heeft hij last van slapeloosheid, het duurt lang voordat hij in slaap valt en hij is vaak weer vroeg wakker. Als hij op bed ligt gaat hij vaak piekeren over zijn vrouw die alleen thuis zit. Het is de bedoeling dat dhr. Brandsma aanwezig is bij de gezamenlijke activiteiten van de afdeling, bijvoorbeeld het koffiedrinken in de huiskamer. Maar het komt vaak voor dat hij in plaats van koffie te drinken op bed gaat liggen. Tijdens de maaltijden lukt het hem niet om lang aan de tafel te blijven zitten, na enkele happen is hij alweer opgestaan. Hij zegt weinig eetlust te hebben, het eten smaakt hem niet meer. Hij eet hierdoor weinig en is in korte tijd al enkele kilo’s afgevallen. Verder geeft hij buikklachten aan en vertelt hij je dat hij al enkele dagen geen ontlasting heeft gehad, hij heeft last van obstipatie. Het valt jou als verpleegkundige op dat dhr. Brandsma er onverzorgd uitziet en hij al een week dezelfde kleren aanheeft. Als je ernaar vraagt zegt hij dat het hem veel moeite en energie kost om zich te douchen, hij kan het momenteel niet opbrengen om zichzelf te verzorgen.




MBO verpleegkundige

B1.Orientatie begrippen plannen van zorg Boek : het verpleegplan vaststellen Werkwijze : in duo’s/subgroep de activiteiten uitwerken, de docent is aanwezig voor vragen. Klassikale bespreking in de responsie - uren volgens de planning. De activiteiten met een * mag je zelf weten of je deze uitwerkt. Resultaat : schriftelijke uitwerking van de activiteiten in duo’s ( met naamsvermelding), inleveren bij de docent, na goed keuring aftekenen als activiteit B1 Afsluiting : oefentest verpleegplan Thema 1 H 1 Activiteit 1: Geef een omschrijving van onderstaande begrippen met betrekking tot plannen van zorg. Voordat je begint met plannen van zorg is het handig wanneer je alvast wat nieuwe begrippen leert kennen. Schrijf bij de hieronder beschreven begrippen in eigen woorden zo duidelijk en concreet mogelijk wat het betekent. Kijk daarna in je boek om te kijken in hoeverre jouw omschrijving overeenkomt met de begripsbeschrijving in het boek. 1. Zelfredzaamheid 2. Zelfzorg 3. Gezondheid 4. Zelfzorgvermogen of zelfzorgmogelijkheden 5. Zelfzorgbehoefte of zorgvraag 6. Zelfzorgtekort 7. Zorg op maat 8. Mantelzorg 9. Professionele zorg 10.Continuïteit van zorg 11.Gezondheidspatronen van Marjory Gordon 12.Intramurale, extramurale en semi-murale setting 13.Transmuraal




MBO verpleegkundige

Activiteit 2 : Bespreek in een subgroep de volgende vragen, zijn jullie het met elkaar eens of zijn er verschillen? Ziek en gezond: beantwoord de volgende vragen: -

Wat versta jij onder gezond en waarom? Geef een voorbeeld. Wat versta jij onder ziek en waarom? Geef twee verschillende voorbeelden. Een meneer heeft al jaren een geamputeerd been. Hij is er zo aan gewend dat hij zich volledig zelfstandig kan redden. Noem jij deze meneer ziek of gezond? Waarom? Ten gevolge van een hersenvliesontsteking heeft een meisje van 10 jaar, een geestelijke handicap. Zij woont nu in een inrichting. Noem jij dit meisje ziek of gezond? Waarom? Een dame van 81 jaar oud is dement en opgenomen in een verpleeghuis, omdat ze niet meer voor zichzelf kan zorgen uit haar gedrag valt op te maken dat ze zich thuis voelt in haar nieuwe situatie. Noem jij deze dame ziek of gezond? Waarom? Een man met harddrugs verslaving, noem jij hem ziek of gezond? Waarom? Een meisje met het syndroom van Down ,noem jij haar ziek of gezond? Waarom?

Activiteit 3 : Beantwoord de vragen: a. Dhr. van Herk is een 67 jarige alleenstaande man en wordt opgenomen in het ziekenhuis met buikklachten. Dhr. maakt een vermoeide indruk, ziet er mager uit, heeft geen trek in eten en klaagt over toenemende pijn in de onderbuik. Dhr. ziet er onverzorgd uit.   

Wat kun je zeggen over het zelfzorgvermogen van Dhr? Welke zelfzorgtekorten heeft hij? Wat zal bij opname zijn belangrijkste zelfzorgbehoefte zijn? 1. Noem 5 zelfzorgtekorten 2. Noem 3 verschillen tussen professionele zorg en mantelzorg. b. Welk soort zorg krijgen de zorgvragers in onderstaande voorbeelden? Leg uit waarom je dit vindt.

1. Mw. van Buren krijgt hulp van een vrijwilliger die verbonden is aan de NPV (Nederlandse Patiëntenvereniging) Pieta komt gedurende een aantal weken 1 ochtend per week het huishouden doen, omdat Mw. alleen woont, niet op buren kan terugvallen, en door een operatie nog rustig aan moet doen. 2. Dhr. Peters gaat achteruit. Dhr. heeft Alzheimer en woont alleen. Sari, de overbuurvrouw bekommert zich erg om Dhr. Hij heeft weinig familie en ze kan het niet laten om elke dag even binnen te lopen bij Dhr. en ook om af en toe een “prakkie” eten mee te brengen, zoals ze het zelf zegt




MBO verpleegkundige

3. Margriet is zeer betrokken geweest bij een moeilijke thuiszorgsituatie. Ze heeft Dhr. Koese thuis verpleegt tot aan zijn overlijden. Ze coördineerde de zorg en zorgde dat Dhr. 24 uurs zorg kreeg. Dhr is 4 weken geleden overleden. Het is drie weken later en Margriet gaat in het kader van een “rouwbezoek” bij Mw. langs. Activiteit 4 : Geef een omschrijving van onderstaande begrippen en leg ze in eigen woorden uit aan een medestudent Werkwijze: Schrijf bij de hieronder beschreven begrippen in eigen woorden zo duidelijk en concreet mogelijk wat het betekent. Kijk daarna in je boeken om te kijken in hoeverre jouw omschrijving overeenkomt met de begripsbeschrijving in het boek. Verzin bij elk begrip een voorbeeld. gezondheidsproblemen bestaansproblemen fundamentele levensverrichtingen draagkracht draaglast Activiteit 5: Beantwoord de vragen en vergelijk de antwoorden met een ander duo. Werkwijze: - Maak de vraag bij praktijk 2 uit je theorieboek: het verpleegplan vaststellen - Geef een voorbeeld van een gezondheidsprobleem waar de verpleegkundige zorg zich op kan richten - Geef een voorbeeld van een bestaansprobleem waar de verpleegkundige zorg zich op kan richten Activiteit 6: Maak de kennisopdracht en vergelijk de antwoorden met een ander duo B1 het verpleegkundig proces Thema 2 H 1 Activiteit 1: Voer de volgende activiteit uit: Hoera! Na 3 jaar en negen maanden is het zover! Je bent geslaagd voor de opleiding tot verpleegkundige niveau 4. Bij de start van de opleiding zei je het al: ik ga een groot feest geven als ik geslaagd ben. Zo gezegd, zo gedaan, je gaat een feest organiseren!! Dat feest komt er niet zomaar. Als het feest afgelopen is praat je nog even na met de andere klasgenoten. Voor het zover is, moet je een aantal stappen ondernemen. Welke stappen onderneem je voorafgaand aan de bewuste feestavond? Wat doe je binnen die stappen? Gebruik je fantasie en schrijf alles op wat belangrijk is voor jou om jouw eigen feest georganiseerd te krijgen. Wissel je aanpak uit met een ander duo, wat valt je op ? Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 41



MBO verpleegkundige

Activiteit 2 : Bestudeer het schema op blz 32, dit zijn de stappen van het verpleegkundig proces. Kijk nog even naar de vorige activiteit, zijn er stappen genomen die lijken op het verpleegkundig proces ? Activiteit 3: Maak op een flap een stripverhaal met tekeningen of foto’s en tekst om het verpleegkundig proces te visualiseren. Activiteit 4 : beantwoord de volgende vragen; -

Wat is het belang van methodisch werken ? wat wordt bedoeld met ; de zorg moet efficient en effectief zijn ? wat wordt bedoeld met het : het verpleegproces is cyclisch? uit welke stappen bestaat het verpleegkundig proces? op welke verschillende manieren kun je gegevens verzamelen ? wat is het verschil tussen objectieve en subjectieve gegevens ?

BB1 gegevens verzamelen : Thema 2 H1 Activiteit 1: maak de vragen van praktijk 1 blz. 38/39 Wissel je antwoorden uit. Activiteit 2: Maak de vragen van praktijk 2 blz. 46/47 Wissel je antwoorden uit. Activiteit 3: Bestudeer het classificatiesysteem van Marjory Gordon en beantwoord de vragen - wat is het verschil tussen functionele en disfunctionele gezondheidspatronen? - vragen bij praktijk3 blz.53 - vragen bij praktijk 4 blz.56 Activiteit 4 : Maak de vragen van de kennisopdracht blz.57 Vergelijk je antwoorden met een ander duo. Activiteit 5 : Zet achter onderstaande verpleegproblemen het juiste gezondheidspatroon van Gordon Maak gebruik van de lijst met de 11 gezondheidspatronen van Gordon. Het is mogelijk dat de verpleegproblemen bij meerdere gezondheidspatronen past. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 42



MBO verpleegkundige

Leg je keuze kort uit. Verpleegprobleem 1. Ontlasting krijgen gaat moeilijk 2. Kan zich niet zelf aankleden 3. Lopen gaat niet meer 4. Morsen bij het drinken 5. Slecht slapen 6. Kan zich niet uitkleden 7. Slecht horen 8. Veel transpireren 9. Kan niet zelfstandig haar tanden poetsen 10. Voelt zich eenzaam 11. Kan niet begrijpelijk praten 12. Is erg vergeetachtig 13. Ruikt niets meer 14. Weigert de medicijnen in te nemen 15. Voelt zich onzeker 16. Rookt veel 17. Wil dagelijks mediteren 18.Heeft veel overgewicht 19. Is overdag erg moe 20. Heeft veel last van hoofdpijn 21. Is angstig 22. Is impotent 23. Ziet slecht 24. Drinkt dagelijks flink wat alcohol 25.Is incontinent

Gezondheidspatroon

Motivatie keuze

Activiteit 6 : in subgroep + klassikale nabespreking Voer de samenwerkingsopdracht uit op blz.57 Noteer je conclusies en neem deze mee naar de klassikale nabespreking .




MBO verpleegkundige

B1 Observeren Thema 2 H 2 Activiteit 1: klassikaal Oefening observeren en interpreteren: Werkwijze : Neem 5 minuten om iemand uit de klas te observeren: Observeer: a. Welk gedrag vertoont deze persoon? Wat kun je zeggen over de kleding van deze persoon? Schrijf hierna je observatiegegevens op. Schrijf vervolgens op wat deze observaties je willen zeggen? b. in de klas word je door de docent gevraagd welke observaties je hebt opgeschreven - evt. vraagt de docent of je naar voren wilt komen met de rug naar de klas ( van belang wanneer je opnoemt welke kleding deze persoon aan heeft of hoe hij eruit ziet) De gegevens worden op het bord geschreven. De klas denkt na of uit de observaties de persoon geraden kan worden? Gezamenlijk wordt gekeken of de gegevens objectief of subjectief zijn. Welke interpretaties heb je gegeven aan de observaties? Kloppen je interpretaties? Vervolgens klassikaal bepalen: Welke gevolgen heeft het snel of onjuist interpreteren van observaties voor het verlenen van de zorg? Hoe kun je voorkomen dat je een verkeerde betekenis geeft aan hetgeen je observeert? Activiteit 2: * Voer de volgende oefening uit in duo’s werkwijze: Neem 1 minuut om de ander te observeren. Schrijf vervolgens zoveel mogelijk observatie gegevens op. deel een vel papier in 2 kolommen. In Kolom 1 beschrijf je wat je observeert en in kolom 2 je interpretatie( wat zegt dit volgens jou) Nabespreking : - kon je de (objectieve) waarneming goed van de interpretatie onderscheiden ? - klopt de interpretatie met de betekenis die de ander eraan geeft ? Activiteit 3: Maak de praktijksituaties 2 en 3 Wissel je antwoorden uit met een ander duo. Activiteit 4: Maak de kennisopdracht op blz73 Vergelijk je antwoorden met een ander duo.




MBO verpleegkundige

B1 Het anamnesegesprek ( ook relatie met beroepsproduct E 1 opname) Thema 2 H3 Activiteit 1: Maak de vragen van praktijk 1 blz.78 Vergelijk je antwoorden. Activiteit 2: Beantwoord de volgende vragen - welke gesprekstechnieken zijn belangrijk tijdens het voeren van een anamnesegesprek? - wat zijn de voor- en nadelen van het werken met een gestructureerde vragenlijst? - welke randvoorwaarden zijn van belang voor het goed verlopen van een anamnesegesprek? - wat is het verschil tussen een anamnese, een heteroanamnese en een spoedanamnese? Activiteit 3: Maak de vragen van praktijk 2 blz.90 Vergelijk je antwoorden. Activiteit 4:* Maak de vragen en opdrachten bij de casus van Harold Commandeur( zie bijlage) Vergelijk je antwoorden. Activiteit 5: Maak de kennisopdracht blz.92 Vergelijk je antwoorden. Activiteit 6: Voer de samenwerkingsopdracht uit in een groepje van 4 personen( 2 observanten) Welke conclusies kun je trekken? Activiteit 7 : klassikale nabespreking Kopieer /of vraag een anamneseformulier wat in de instelling waar je stage loopt gebruikt wordt. Vergelijk meerdere formulieren met elkaar . Wat valt je op? B1Betekenis geven aan verzamelde gegevens Thema 2 H 4 Activiteit 1: Beschijf de volgende begrippen - hypothese - verpleegrelatie - disfunctionele relatie - interpreteren Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 45



MBO verpleegkundige

Activiteit 2:* Maak praktijksituatie 1 op blz.98 Activiteit 3: Bestudeer 4.3 grondig en werk de casus uit met behulp van deze vragen.

Arie de Groot is een man van 75 jaar,sinds een jaar weduwnaar opgenomen op een observatieafdeling in de psychiatrie. Hij heeft 1 dochter die ver weg woont en hierdoor niet vaak op bezoek kan komen. Arie heeft een versleten heup waardoor hij slecht loopt en veel pijn heeft. Het kost hem veel moeite om boodschappen te doen. Het laatste jaar heeft hij het gevoel dat hij geestelijk achteruit gaat. Hij kan zich slecht concentreren en weet soms niet meer waar hij is of wat voor dag het is. Hij slaapt slecht omdat hij ligt te piekeren. Hij is erg bang om dement te worden. Activiteit 4 : Maak de kennisopdracht blz. 103 Vergelijk je antwoorden Activiteit 5: in subgroep Bereid de samenwerkingsopdracht voor, klassikale uitvoering Conclusies? B1 De verpleegkundige diagnose Thema 3 H 1 Activiteit 1: Beantwoord de volgende vragen - wat is het voordeel van het hanteren van een eenduidig begrippenkader - wat wordt verstaan onder een gezondheidsprobleem? - wat is het verschil tussen een actueel en een potentieel probleem? - welke 5 uitspraken kunnen worden gedaan over een verpleegkundige diagnose? - wat is het verschil tussen een medische en een verpleegkundige diagnose? - waaraan moet een verpleegkundige diagnose voldoen? - welke structuur heeft een verpleegkundige diagnose ? - wat is een ander woord voor risicodiagnose? - welke stappen kun je onderscheiden in het diagnostisch proces?




MBO verpleegkundige

Activiteit 2: Maak praktijksituatie 3 en 4 Vergelijk je antwoorden Activiteit 3: maak de kennisopdracht op blz.125 Vergelijk je antwoorden Activiteit 4: Ga bij elke situatie na of er sprake is van een actuele of van een risicodiagnose. Jarno ( 43 jaar) is opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis en gaat over 4 weken naar huis. De verpleegkundigen zijn bang dat hij er moeite mee zal hebben zijn medicatie regelmatig in te nemen ( actueel of risico?) Yarno is bang dat hij geen aansluiting meer zal vinden bij zijn oude vrienden. Hij is geen lid van een vereniging en zijn familie woont ver weg.( actueel of risico?) Yarno heeft last van exceem en gebruikt hiervoor tweemaal daags zalf. ( actueel of risico?) Activiteit 5: Verpleegkundige diagnose formuleren volgens PES-FORMULE P: E: S:

Probleem, hiermee wordt bedoeld het verpleegprobleem. Start met de naam van de zorgvrager Etiologie, hiermee wordt de oorzaak (of oorzaken) van het probleem bedoeld Signs en symptoms, hiermee wordt bedoeld: de objectieve en subjectieve verschijnselen waarmee het probleem gepaard gaat

Voorbeeld verpleegkundige diagnose Gezondheidspatroon volgens GORDON: Slaap en rustpatroon P: Mevrouw de Vries slaapt slecht in het ziekenhuis E: Ze heeft last van snurkende zaalgenoten Ze heeft last van het lawaai op de gang S: Mevrouw voelt zich overdag niet uitgerust Mevrouw voelt zich overdag moe Mevrouw ligt overdag veel in bed of in haar stoel te suffen Mevrouw voelt zich overdag chagrijnig oefening: Mw. de Boer is bij jou op de afdeling opgenomen. Ze zegt dat ze de laatste drie dagen heel slecht slaapt omdat het zo lawaaierig is op de gang Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 47



MBO verpleegkundige

Ze geeft aan dat ze door haar slaapgebrek erg veel overdag slaapt en erg prikkelbaar is Verpleegkundige diagnose mevrouw de Boer: P: E: S: Vergelijk je antwoord met een ander duo. Activiteit 6 : Lees de casus van mw. Lapre en beschrijf : - welk gezondheidspatronen zijn hier verstoord? - welke verpleegkundige diagnosen kun je beschrijven volgens de PES Voorbeeld : Activiteitenpatroon P: mw. heeft een zelfstandigheidstekort in wassen E:verminderde mobiliteit door heupoperatie, bang om te vallen S:mevrouw zegt geholpen te willen worden Vergelijk je antwoorden met een ander duo en schrijf je feedback erbij. B1 Een verpleegplan maken Thema 4 H 1 Activiteit 1 : Beantwoord de volgende vragen - uit welke onderdelen bestaat een verpleegplan? - wat is het belang van het maken van een verpleegplan? - door wie wordt een verpleegplan opgesteld? - aan welke eisen moet een verpleegplan voldoen? - wat zijn de voor- en nadelen van een standaard verpleegplan? - wat is het verschil tussen een verpleegkundig zorgresultaat en een verpleegdoel? - wat is het belang van het formuleren van zorgresultaten/doelen? - wat betekenen de letters RUMBA? - welke soorten interventies zijn er? - aan welke eisen moet het formuleren van een interventie voldoen? - waar let je op als verpleegkundige als je interventies moet kiezen? - wat betekent EBP? Activiteit 2 : Lees de belangrijke aandachtspunten voor het opstellen van een verpleegplan  Lees de casus goed door en streep de mogelijke verpleegproblemen alvast aan. Kijk of het probleem niet medisch is en of je het kunt onderbrengen in de gezondheidspatronen van Gordon. Vergeet het patroon van Gordon niet te vermelden boven je plan. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 48







MBO verpleegkundige

Ga voor jezelf na: wat is nu het daadwerkelijke probleem, waar draait het om? Let op het onderscheid tussen het probleem, de oorzaak en de symptomen en signalen! Voor sommige deelnemers kan het helpen om eerst een opsomming te maken van alle mogelijke problemen en symptomen. Vervolgens bij elk opgeschreven item kijken of het een symptoom van een probleem of het probleem zelf is. Op deze manier is het gemakkelijker om een casus te analyseren Zorg dat het verpleegdoel, geformuleerd via RUMBA naadloos aansluit op het PROBLEEM en niet op de oorzaak of de symptomen en signalen.



Denk bij de verpleegkundige interventies eerst aan jezelf: wat kun jij doen, als verpleegkundige, om je doel te bereiken. Schakel MAXIMAAL 1 andere discipline in!



Verpleegkundige interventies kunnen gebaseerd zijn op je probleem, oorzaak en symptomen en signalen!



Bedenk een ezelsbruggetje om het verschil tussen de producten procesevaluatie te onthouden.



Lees tot slot heel je plan nog een keer goed door. Snapt een collega, die haar dienst net begint, ook wat ze moet gaan doen?

Activiteit 3 : Bekijk uit je boek Mary Townsend een standaard verpleegplan, wat valt je op?Kun je hier meteen mee aan de slag of heb je nog meer gegevens nodig ?

Activiteit 4:* Maak praktijksituatie 3 blz.143 Activiteit 5: Motiveer waarom de doelen in het volgende schema NIET voldoen aan de RUMBA - regels. Doel mw Versteeg is benauwd door een longontsteking Mw neemt haar medicatie 3 x dgs in Dhr. Ibrahim staakt het braken en mag zsmnh Jan is actiever bij de groepsactiviteiten mw de Groot moet beter met haar gewichtsprobleem omgaan

Niet volgens RUMBA relevant

omdat

understandable measurable behavioural



Mw de Groot valt in 2 weken 10 kg af.


MBO verpleegkundige

attainable

Formuleer deze 5 doelen zodanig dat ze wel aan de genoemde RUMBA eis voldoen. Vergelijk je antwoorden met een ander duo. Activiteit 6 : Schrijf bij de geformuleerde verpleegproblemen van mw. Lapre een verpleegdoel Vergelijk je doelen met een ander duo, voldoet de beschrijving aan RUMBA? Schrijf je feedback erbij. I. Gezondheidspatroon Gordon: Uitscheidingspatroon Verpleegkundige diagnose: Verpleegdoel P: mevrouw is incontinent van urine E: verminderde mobiliteit, het kost mw., veel moeite om het toilet op tijd te bereiken S: De verpleegkundige ruikt een lichte urinegeur De stoel vertoont een grote vochtplek II. Gezondheidspatroon Gordon: Activiteitenpatroon Verpleegkundige diagnose: Verpleegdoel P: Mevrouw heeft een zelfstandigheidtekort in haar toiletgang E: Verminderde mobiliteit,moeite met opstaan, staan en lopen S: Mevrouw heeft veel tijd nodig om het toilet op tijd te bereiken Mevrouw is incontinent van urine

III. Gezondheidspatroon Gordon: Activiteitenpatroon Verpleegkundige diagnose: Verpleegdoel Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 50



P: Mevrouw heeft een zelfstandigheidtekort in het wassen E: Verminderde mobiliteit door heupoperatie, Net 1 dag thuis na heupoperatie Durft zich niet te wassen in de badkamer uit angst te vallen S: Mevrouw wast zichzelf van voren, haar gezicht en borst, de verpleegkundige helpt haar bij de rest Mevrouw zegt graag geholpen te worden met het wassen IV. Gezondheidspatroon Gordon:Zelfbelevingspatroon Verpleegkundige diagnose: Verpleegdoel P: Mevrouw is bang om te vallen E: Verminderde mobiliteit door heupoperatie, voelt zich onzeker, kan zonder looprekje niet lopen of staan S: mevrouw durft zich niet te wassen in de badkamer Mevrouw vraagt hulp bij het wassen in de badkamer uit angst om te vallen

V. Gezondheidspatroon Gordon:Activiteitenpatroon Verpleegkundige diagnose: Verpleegdoel P: Mevrouw heeft een verminderde mobiliteit E: Heupoperatie S: Mevrouw kan zonder haar looprekje niet staan of lopen Mevrouw haalt het toilet niet op tijd, het kost haar veel tijd om er te komen Mevrouw doet er minutenlang over Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 51

MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

om de voordeur te bereiken en open te doen Mevrouw loopt moeizaam met haar looprekje Mevrouw valt met een diepe plof in haar bureaustoel VI. Gezondheidspatroon Gordon: Zelfbelevingspatroon Verpleegkundige diagnose: Verpleegdoel P: Mevrouwheeft last van schaamtegevoelens E: Incontinent van urine S: Mevrouw zegt zich verschrikkelijk vies te voelen Mevrouw zegt te denken da ze stinkt Mevrouw zegt zich zo te schamen

VII. Gezondheidspatroon Gordon: Stressverwerkingspatroon Verpleegkundige diagnose: Verpleegdoel P: Mevrouw heeft mogelijk last van een verminderd aanpassingsvermogen E: Mogelijke oorzaken: Mevrouw heeft de situatie thuis onderschat? Te vroeg uit het ziekenhuis ontslagen? Tekortschieten nazorg? S: Mevrouw zegt dat het haar tegenvalt thuis, ze dacht meer te kunnen Ze kan niet zonder looprek staan Ze heeft hulp nodig van anderen bij het naar bed gaan, opstaan en wassen Activiteit 7: Maak de kennisopdracht op blz.162 Vergelijk je antwoorden met een ander duo. Activiteit 8: Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 52



MBO verpleegkundige

Oefeningen autonome en gedelegeerde interventies Welke van de volgende interventies zijn autonome interventies en waarom vind je dit ? Om het uur polsslag tellen Uitleg geven over medicijngebruik Met de zorgvrager samen zoeken naar mogelijkheden om sociale contacten uit te breiden Medicijnen toedienen Infuus inbrengen Wisselligging toepassen Helpen bij wasbeurt onder de douche Ondersteuning bij structureren van dagactiviteiten Observeren van het bewustzijn Bloed afnemen Laxeermiddel toedienen via de anus Activiteit 9 : Schrijf bij de geformuleerde verpleegproblemen van mw. Lapre 3 interventies Vergelijk de interventies met een ander duo, voldoet de beschrijving aan de eisen, weet je nog meer interventies? Schrijf je feedback erbij. Activiteit 10:* Vraag inde instelling waar je stage loopt ( bijv. tijdens een lesdag in de praktijk)of je een leeg verpleegplan of een anoniem verpleegplan mag kopieeren. Vergelijk deze met mededeelnemers, wat valt je op ? B1 Monitoren Thema 5 H 1 Activiteit 1 : beantwoord de vragen - wat is het doel van monitoren? - wat is een complicatie? - wat zijn indicatoren? - welke 3 soorten gegevens zijn belangrijk om te verzamelen? - welke vaardigheden heb je nodig als verpleegkundige om goed te kunnen monitoren? Activiteit 2: Je waardeert 1 dag de leersfeer Vul de volgende tabel in met een subgroep met een cijfer van 1 tot 10 gedurende 1 dag.




Waardering leersfeer concentratie

belangstelling

MBO verpleegkundige

inzet

eigen keuze bijv humor/irritatie

voor de koffiepauze na de koffiepauze na de lunch na de thee Nabespreking: - is er gedurende de dag een verandering geweest? - zo ja, ten aanzien van welke items? - hoe heb je dit gesignaleerd? - als er een waarde onder de “ normaalwaarde” daalde( was er een normaalwaarde vastgesteld?) heeft er toen een interventie plaatsgevonden? welke ? en door wie? - merk op dat het lastig te monitoren is als er van tevoren geen afspraak is gemaakt over hoe je precies objectief constateert dat er sprake is van concentratie, belangstelling etc. Er is geen meetinstrument aanwezig. Hoe zou je dit op kunnen lossen? Activiteit 3: Maak praktijksituatie 2 op blz. 169 Vergelijk je antwoorden Activiteit 4: Maak praktijksituatie 3 op blz. 178

B1 Evalueren Thema 6 H 1

Activiteit 1 : Beantwoord de volgende vragen -

Wat is evalueren ? Waarom evalueer je ? Wanneer evalueer je ? Wat wordt verstaan onder proces evaluatie? Wat wordt bedoeld met de evaluatie van het zorgresultaat( productevaluatie?) wanneer wordt er geëvalueerd met een wettelijk vertegenwoordiger? Noem 3 argumenten om de verpleegkundige zorg te evalueren.

Activiteit 2: Maak de praktijksituaties 1 en 2




MBO verpleegkundige

Activiteit 3 : Maak het verpleegplan van mw. Lapré af met de evaluaties( product en proces)

B1 rapporteren Thema 7 H 1 Activiteit 1 : Verdiep je o o o o o o o o o o o o o o o

in de theorie over rapporteren. Beantwoord de volgende vragen. Wat is rapporteren? Waarom is rapporteren belangrijk? Wat wordt mondeling gerapporteerd? Wat wordt schriftelijk gerapporteerd? Op welke momenten wordt er in een ziekenhuis gerapporteerd? Welke aandachtspunten zijn er bij een schriftelijke rapportage? Welke gegevens moeten gerapporteerd worden? Wat vind jij de voor en de nadelen van schriftelijke rapportage? Wat zijn volgens jou de voor en nadelen van de mondelinge overdracht? Wat zijn volgens jou de voor en nadelen van het EPD? Welke kwaliteitseisen worden gesteld aan voortgangsrapportage? welke 3 wetten zijn belangrijk mbt de privacy van de patiënten? wat wordt bedoeld met probleemgestuurde rapportage? wat wordt bedoeld met de letters SOAP? welke eisen worden er gesteld aan een mondelinge overdracht ?

Activiteit 2 : Maak praktijksituatie 2 Activiteit 3 :

Maak praktijksituatie 3 schrijf een voortgangsrapportage volgens SOAP Vraag aan een ander duo feedback op SOAP. Activiteit: 4 Bekijk de volgende rapportagefragmenten Welke vind je goed en welke vind je niet goed? Motiveer je antwoord  Mw. gaf om 16.00u pijn aan in haar knie. Ze vroeg om een pijnstiller, ik heb haar een paracetamol 500mg gegeven Om 17.00u belde ze opnieuw, de pijn was niet minder geworden, ze blijft zeuren  Dhr is depressief vandaag, zit stil voor zich uit te kijken  De wond op het scheenbeen van Mw. ziet er niet goed uit  Mw. heeft niets gegeten van haar middageten. Ze zegt geen trek te hebben  Manon heeft een blauwe plek tussen haar schouderbladen. Een vreemde plek, er lijkt wel sprake van kindermishandeling  Mijnheer zegt veel pijn te hebben. Gezien de aard van de ingreep is dit echter niet mogelijk Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 55



MBO verpleegkundige



Mevrouw is wel vier keer op de po geweest om te urineren. Zou ze een blaasontsteking hebben?



De echtgenoot van Mw. heeft vanmiddag nota bene drie keer gebeld om te vragen hoe het met zijn vrouw gaat

Activiteit 6 : Maak praktijksituatie 6 Vergelijk je antwoorden Activiteit 7 : Subgroep opdracht Draag mevrouw Bartels mondeling over aan een collega van de avonddienst. Vervolg Casus Mevrouw Bartels Mevrouw Bartels is inmiddels al weer 4 weken op de afdeling. Haar eetpatroon is weer in orde en ze valt niet meer af. Ook is haar stemming aan het opklaren. Vandaag begeleid jij mevrouw Bartels. Tijdens de maaltijd is mevrouw niet aanwezig en als je haar gaat opzoeken op haar kamer ligt ze nog in bed. Ze zegt dat ze vergeten is haar wekker te zetten en dat ze er snel uit zal komen. Door dit alles is ze veel te laat aan het ontbijt. Tijdens de middagmaaltijd observeer je dat mevrouw lekker van haar aardappels en boontjes zit te eten, ze eet alles op. In de middag ga je een stukje met haar wandelen, mevrouw stelt zelf voor om brood mee te nemen om de eenden te voeren. Tijdens de wandeling zegt ze dat ze zich een stuk beter voelt maar soms ook nog wel momenten heeft dat ze verdrietig is en dat dit vooral in de ochtend voor komt. Tijdens de wandeling vertelt mevrouw veel over de plantjes die in het park groeien, ze is erg geïnteresseerd in tuinieren en vindt het heerlijk om in het park te lopen. Ze maakt je attent op allerlei bloemetjes die je anders amper waren opgevallen. Als je terug komt op de afdeling is het tijd om de rapportage van mevrouw te schrijven. Je bent nog maar net klaar als je collega’s van de avonddienst binnen komen.



Individuele oefening voor de test. Inleveren bij de docent

Casus Je loopt stage op “Het Baken” dit is een afdeling voor ouderen psychiatrie. Bij jou op de afdeling is Mevrouw Bartels sinds een week opgenomen in verband met een depressie. Mevrouw is 68 jaar en sinds een half jaar weduwe. Mevrouw is 50 jaar getrouwd geweest en ze heeft 5 kinderen. Met de kinderen is goed contact. Mevrouw heeft moeite met uit bed komen en reageert soms geïrriteerd als je haar als je haar probeert te motiveren naar de huiskamer te komen. Mevrouw vertoont weinig mimiek en toont haar emoties niet. Ze zegt wel dat ze zich erg somber voelt als je dit aan haar vraagt. Jij hebt vandaag samen met je werkbegeleidster de zorg voor mevrouw Bartels. Het valt je op dat mevrouw tijdens de maaltijd weinig tot niets eet, ze zit maar wat in Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 56



MBO verpleegkundige

haar eten te prikken maar verder gebeurt er weinig. Als je mevrouw vraagt waarom ze niks eet dan zegt ze dat ze absoluut geen trek in eten heeft en dat ze geen hap door haar keel kan krijgen. In de rapportage lees je dat ze al dagen vrijwel niets heeft gegeten en ook last heeft van obstipatie. Je besluit met haar in gesprek te gaan. Zij klaagt tijdens het gesprek ook over een droge mond en zegt de laatste 4 weken zeker 7 kilo te zijn afgevallen. Mevrouw is bij opstaan duizelig.

Geef aan welke patronen van Gordon verstoord zijn.. Schrijf op basis van deze casus een verpleegkundige diagnose via de PES, een verpleegdoel, interventies en evaluatie --> schrijf een verpleegplan




MBO verpleegkundige

Beroepsbeeld MBO verpleegkunde B1 Leerdoel Praktische voorbereiding Theorie

Locatie Evaluatie Werkproces Competentie

De student heeft zicht een beeld gevormd van het beroep MBO verpleegkunde Zorg dat je theorie bestudeerd hebt over het beroepsprofiel van de verpleegkundige Internet http://www.calibris.nl/onderwijs/artikel.php?guid=c00b2446-2bac11e1-8652-12313b031a14 Klik op: MBO verpleegkundige School of thuis, internetaansluiting

Activiteit 1 Beeld van het beroep Vorm je een beeld van het beroep verpleegkunde.

Lees hiervoor uit het kwalificatiedossier MBO verpleegkunde:  beeld van de beroepengroepen  typering van het beroep

Bekijk de beroepenfilm verpleegkundige op http://www.youchooz.nl/filmpjes-beroepenfilmverpleegkundige en beroepenfilm GGZ op http://www.youchooz.nl/beroepenfilm-ggz-verpleegkundige




MBO verpleegkundige

Beroepsbeeld geriatrische zorgvrager Leerdoel Praktische voorbereiding Theorie


De student heeft zicht een beeld gevormd van de geriatrische zorgvrager Zorg dat je theorie bestudeerd hebt over de geriatrische zorgvrager Internet Verpleegkunde boeken Vakliteratuur School of thuis, internetaansluiting

Activiteit 1 Beeld van het verplegen van de geriatrische zorgvrager Vorm je een beeld van het beroep verpleegkundige bij de geriatrische zorgvrager

Lees hiervoor uit verpleegkunde boeken en zoek op in vakliteratuur  beeld van de geriatrische zorgvrager  typering van het beroep

Bekijk films op bijvoorbeeld Youtube over dit onderwerp. Zet je mening hierover op papier. Wat vind je leuk en minder leuk aan het verplegen van de geriatrische zorgvrager? Wissel dit uit met maximaal 4 groepsgenoten. Hebben jullie hetzelfde beeld? Wat komt overeen en wat niet? Zet deze uitkomsten op papier en lever in bij de docent.




MBO verpleegkundige

Beroepsbeeld chronisch zieke zorgvrager Leerdoel Praktische voorbereiding Theorie


De student heeft zicht een beeld gevormd van de chronisch zieke zorgvrager Zorg dat je theorie bestudeerd hebt over de chronisch zieke zorgvrager. Verzamel plaatjes over dit onderwerp voor de flapover. Internet Verpleegkunde boeken Vakliteratuur School of thuis, internetaansluiting

Activiteit 1 Beeld van het verplegen van de chronisch zieke zorgvrager Vorm je een beeld van het beroep verpleegkundige bij de chronisch zieke zorgvrager

Lees hiervoor uit verpleegkunde boeken en zoek op in vakliteratuur  beeld van de chronisch zieke zorgvrager  typering van het beroep

Bekijk films op bijvoorbeeld Youtube over dit onderwerp. Zet je mening hierover op papier. Wat is jouw beeld van de chronisch zieke zorgvrager? Maak hier een collage over samen met 3 klasgenoten op een flapover en presenteer deze flap onder begeleiding van de docent aan de groep. Wissel ideeën uit met de groep.




MBO verpleegkundige

Klinisch redeneren

Ondersteuningsmagazijn B1

Activiteit:

Stap 1 van het klinisch redeneren.

Klinisch redeneren doen we in feite al heel lang. Het is het namelijk niet meer, maar ook niet minder, dan het beargumenteren van en communiceren over beslissingen die genomen moeten worden in de zorg. De Amstel Academie heeft hiervoor een methodiek ontwikkeld. De Amstel Academie ziet het klinisch redeneren in 6 stappen als een krachtig didactisch hulpmiddel om u een goede methodische basis voor uw klinische professionaliteit te geven. Nieuw is dat klinisch redeneren een belangrijk didactisch instrument is geworden. Er is structuur in aangebracht in de vorm van een methodiek. Daarnaast is er goed nagedacht over hoe er geredeneerd kan worden. Om correct, overtuigend, helder, volledig en compact te kunnen redeneren is goede vakkennis onontbeerlijk. Hier geldt het volgende: “Het gaat er niet om wát u weet, maar om wat u met uw kennis doet”. Met het klinisch redeneren wordt de praktijk niet alleen naar de theorie gebracht, maar wordt ook het omgekeerde gedaan. https://www.vumc.nl/afdelingen-themas/27309/38977/71073/klinischredeneren0809.pdf

Activiteit. -Ga naar bovenstaande site en zoek uit wat klinisch redeneren inhoudt. Kijk hierbij ook eens naar andere sites en wat die over dit onderwerp te vertellen hebben. Is er een definitie? Zet dit op papier! Wat zijn de 6 stappen van het klinisch redeneren? Zijn deze stappen helder voor jou? Zo niet, zet leervragen op papier en neem deze mee naar de les. -Wat is volgens jou stap 1 van het klinisch redeneren? Je mag ook de vragen gebruiken van bovenstaande site. Selecteer een zorgvrager uit jouw praktijk en geef zo goed mogelijk antwoord op wat stap 1 inhoudt. Neem de antwoorden mee naar de les.




MBO verpleegkundige

Zorgleefplan

Toelichting. In veel instellingen wordt gewerkt met een zorgleefplan. Jij gaat zelf uitzoeken wat dit is en hoe daarmee gewerkt kan worden. Gebruik hierbij onderstaande site. http://www.zorgleefplanwijzer.nl/zlp-informatie.html Activiteiten Zet op papier wat een zorgleefplan is en wat het te maken heeft met de kwaliteit van leven van de zorgvrager. Wat is het uitgangspunt van het werken met een zorgleefplan? Verzamel zo veel mogelijk informatie en zoek uit of op jouw werkplek met een zorgleefplan gewerkt wordt. Zo ja, neem deze informatie mee naar de les. Wissel klassikaal de gevonden informatie uit.




MBO verpleegkundige

Oriënteren op opname, ontslag en overplaatsing. Beroepsproduct B1

Toelichting. In de beginnersfase is er stil gestaan bij de verschillende stappen van het verpleegkundig proces zoals het verzamelen van gegevens. Het doel van gegevens verzamelen is o.a. om een beeld te krijgen welke verpleegkundige zorg verleend moet gaan worden. Hiervoor worden verschillende bronnen gebruikt. De belangrijkste bron is de zorgvrager zelf, daarom wordt er bij de opname een verpleegkundige anamnese afgenomen. Over het algemeen met behulp van een anamneseformulier. Wanneer de zorgvrager met ontslag gaat wil dat niet zeggen dat er geen zorg meer verleent dient te worden. Regelmatig zal de zorg voortgezet worden in een andere setting. Het optimaal voorbereiden en uitvoeren van alles wat nodig is voor het ontslag of de overplaatsing van een zorgvrager is ook een verpleegkundige interventie. Dit heeft alles te maken met de coördinatie van zorg en overdracht. Deze activiteiten komen terug bij de gevorderde fase 1. Activiteiten. -

-

Binnen elke instelling wordt gewerkt met anamneseformulieren, ontslagformulieren, evaluatieformulieren, formulier voor exitgesprek. checklist voor ontslag en/of overdracht. Neem minimaal 3 formulieren mee, die bij jou in de instelling worden gebruikt. Vorm een groepje van maximaal 4 personen en wissel onderling de formulieren uit. Mocht je geen formulieren hebben dan zoek je op internet deze formulieren op of in verpleegkunde boeken. Zet op papier wat de overeenkomsten zijn en de verschillen Zet ook op papier wat jullie het meest complete formulier vinden en waarom. Woon zo mogelijk een van de bovenstaande gesprekken bij in de praktijk en zet op papier wat je goed vond gaan en geef een paar tips. Wissel deze informatie klassikaal uit onder begeleiding van de docent.





MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Inhoudsopgave B2: Oriëntatie Verpleegkundige basiszorg verlenen Hygiënisch werken Lichamelijke verzorging Hulp bieden bij de uitscheiding Slapen en waken Gezonde voeding Zorg voor voeding Beeldvorming psychiatrische zorgvrager Psychiatrische zorgvrager zelftest

pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag.

66 69 72 75 77 80 86 89 90

Psychiatrische zorgvrager (1) Basiszorg algemeen en protocollen Mobiliteit complicaties van bedverpleging en preventieve maatregelen De lichaamstemperatuur Gezondheidsrecht: blok aan been of handvat voor goede zorg (1) Beroepsgeheim: zwijgen of toch spreken (2) Inleiding dieetleer

pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag.

92 100 102 104 105 107 109

Psychopathologie/psychiatrie Verpleegkundige observaties, interventies bij het bewaken van de vitale functies De ademhaling B3 EHBO reanimatie, verpleegkundige observaties, interventies bij het bewaken van de vitale functies Basiszorg EHBO reanimatie zelftest Het zorgdossier (4) last of hulp? Verpleegkundige zorg verlenen: doen of laten? (7) Informeren en toestemming vragen aan wilsbekwame meerderjarige zorgvrager? Ja, tenzij… (3)

pag. 110

Transferbeleid en valpreventie Wilsonbekwaam: andermans beslissing of toch zelfbeslissing? Verpleegkundige basiszorg verlenen aan de geriatrische zorgvrager Coördinatie m.b.t. verschillende doelgroepen Crisissituaties: binnen de kaders blijven of er toch buiten treden? (8) De ontevreden client: klachtrecht (on)mogelijke oplossing? (10) Voeding en wonden


Zorg rondom het stervensproces Overlijden (6) Het einde van het leven, beschermen of vrijlaten? Basiszorg: vergoed of niet? (5)

pag. 188 pag. 189 pag. 191


pag. 156 pag. 158 pag. pag. pag. pag.

159 160 161 163

pag. 165 168 169 172 178 180 184 185



MBO verpleegkundige

Verpleegkundige basiszorg verlenen

B2 Basiszorg oriëntatie Toelichting. Je maakt kennis met de psychiatrische zorgvrager en je gaat na of er ondersteuning nodig is bij de persoonlijke verzorging. Wanneer blijkt dat de zorgvrager niet in staat is de zelfzorg zelfstandig uit te voeren dan neemt de leerling- verpleegkundige de basiszorg gedeeltelijk of geheel over. Dat betekent dat je in gesprek gaat met de zorgvrager, dat je het verpleegplan raadpleegt, hulp kunt bieden bij aan- en uitkleden, wassen en uiterlijke verzorging dus persoonlijke verzorging, spijsvertering en voeding, slapen en waken en uitscheiding. Belangrijk hierbij is dat je checkt of je basiskennis hebt over rekenen, medicatie, infectieleer en dieetleer. Om basiszorg toe te passen verdiep jij je in de anatomie en fysiologie van de huid, spijsverteringskanaal en uitscheidingsstelsel. Je gaat met protocollen aan de slag bij de vaardigheidslessen. Activiteiten. Theoriestudie. Bestudeer zelfstandig de bijbehorende theorie. Zie onderdeel anatomie, fysiologie en pathologie Heb je hierover vragen? Zet deze van te voren op papier voor de vakdocent en schrijf je in voor de hoorcolleges. Voor je kan oefenen met de vaardigheden in het praktijklokaal heb je kennis nodig rondom de basiszorg. Volg hiervoor de workshops. Eindresultaat. Je kan de basiszorg toepassen volgens de protocollen. (dit is de zelftest). Zelftest rekenen Zelftesten kennis rondom basiszorg ●

Workshop/ hoorcollege voor de volgende onderwerpen o beeldvorming van de psychiatrische zorgvrager, autonomie behouden, bevorderen, hospitalisatie herkennen door middel van een posterpresentatie o voorwaarden voor het verlenen van basiszorg o persoonlijke verzorging o slapen en waken o voeding en spijsvertering o uitscheiding en incontinentie




●

Training vaardigheden/ practicum. o handen wassen o hulp bij aan en uitkleden o wassen uiterlijke verzorging o begeleiden en assisteren bij de maaltijd o ondersteuning van de uitscheiding en incontinentie Leermiddelen.  Anatomie en Fysiologie (MB0)  Zakwoordenboek der geneeskunde  Protocollen  DVD volledige wasbeurt op bed  CD-rom voeding en uitscheiding  Internetsites, zoals: www.voedingscentrum.nl


MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Protocollen voor practicum. - Het wassen van handen - Het afhalen, verschonen en opmaken van een bed zonder zorgvrager - Het afhalen, verschonen en opmaken van een bed met zorgvrager - Het opmaken van een bed met een dekenboog - Het plaatsen van een papegaai aan het bed - Pyjamajasje/ infuusjasje verschonen bij een zorgvrager met infuus - Pyjamajasje verschonen bij een platliggende zorgvrager - Het geven van een volledige wasbeurt op bed - Het geven van een volledige wasbeurt op bed aan een platliggende zorgvrager - Het geven van een volledige wasbeurt onder de douche - Het geven van een volledige wasbeurt aan de wastafel - Het wassen van de haren van een zorgvrager - Het verzorgen van de mondholte - Het haren kammen, borstelen en opmaken - Make-up aanbrengen - Het nat scheren van de gelaatsbeharing - Het verzorgen van een gehoorapparaat - Het verzorgen van de oren - Het verzorgen van de ogen - Het verzorgen van de nagels - Hulp bieden bij eten en drinken - Het verwisselen van incontinentiemateriaal - Het geven van een po aan een vrouwelijke zorgvrager - Het geven van een urinaal aan een mannelijke zorgvrager - Het aanleggen van een uritip - Een zorgvrager met een blaaskatheter een kathetertoilet geven - Toedienen van een kant en klaar klysma




MBO verpleegkundige

Hygiënisch werken.

B2 oriëntatie

Activiteit 1 (verplicht): Volg het onderwijsleergesprek over “Hygiënisch werken”. Tijdens dit onderwijsleergesprek besteedt de docent aandacht aan de omgeving van de zorgvrager. Er worden bijzondere eisen hieraan gesteld. Een van deze eisen is de hygiëne van de omgeving. Hiermee wordt niet alleen de ruimte bedoeld, maar ook de materialen/hulpmiddelen rondom de zorgvrager en de hulpverlener. Ook voor de verpleegkundige is persoonlijke hygiëne van belang. Je dient van te voren zelf je theoretisch voor te bereiden. Verder wordt er aandacht besteed aan het werken met protocollen c.q. handelingsschema’s. Activiteit 2 (verplicht): Kijk in het ondersteuningsmagazijn anatomie & fysiologie, pathologie en bereid de activiteiten voor m.b.t. infectieleer (D). Bestudeer relevante literatuur en formuleer eventuele (leer)vragen voor het hoorcollege van de vakdocent. Activiteit 3 (verplicht): Vaardigheidslessen die volgen op het onderwijsleergesprek “Hygiënisch werken”:  Handen wassen  Bed afhalen en opmaken zonder zorgvrager  Bed afhalen en opmaken met zorgvrager Print van te voren de Albeda protocollen uit, via Portaal. Lees de protocollen door en noteer eventuele vragen en/of onduidelijkheden. Neem de (leer)vragen mee naar de les. Activiteit 4: Lees onderstaande praktijksituatie en maak samen met een subgroepje de bijbehorende vragen: Sjan bepaalt dat mevrouw Langrand uit bed moet”. Mevrouw Lagrand(32) heeft twee kinderen van zes en vier jaar. Mevrouw Lagrand heeft altijd een actief leven geleid, ze sportte veel en was erg actief als leesmoeder bij de basisschool in het plaatsje Monnikendam. Haar man is vertegenwoordiger en is dus veel op reis. Incidenteel komt het voor dat hij een aantal weken van huis is.




MBO verpleegkundige

Na de geboorte van het tweede kind heeft mevrouw Lagrand een lichte depressie doorgemaakt. Ze is hier met de hulp van vrienden en kennissen in korte tijd van hersteld. Sinds de dood van haar vader, drie maanden geleden, is haar geestelijke gesteldheid echter behoorlijk achteruitgegaan. Mevrouw is nu sinds twee weken opgenomen op de afdeling Acute opname van een psychiatrisch ziekenhuis. Ze heeft een zware depressie. Op de afdeling is mevrouw erg opstandig: ze weigert mee te doen aan de dagelijkse activiteiten en ze verwaarloost zichzelf. Als je naar haar kijkt, zie je dat ze erg in zichzelf gekeerd is. Leonie (28) loopt als leerling-verpleegkundige BPV op de afdeling waar mevrouw Lagrand verblijft. Leonie heeft hiervoor een opleiding tot medisch secretaresse gedaan, maar vond dat niet het goede beroep voor haar. Ze wilde meer met zorgvragers bezig zijn. Leonie loopt nu haar eerste BPV in de psychiatrie. Ze zit in het tweede jaar van haar opleiding en ze vindt het een moeilijke afdeling. Begeleiding krijgt ze van Sjan, een oudere verpleegkundige die al bijna dertig jaar in de psychiatrie werkt. Leonie heeft onder andere de zorg voor mevrouw Lagrand toegewezen gekregen. Mevrouw Lagrand ligt samen met een andere mevrouw op de kamer. Ook deze mevrouw wordt begeleid en verzorgd door Leonie. Mevrouw Lagrand zou, wanneer de verpleging dit zou toestaan, het grootste gedeelte van de dag in bed liggen. Ze gedraagt zich erg passief en heeft geen ‘puf’ om ook maar iets te ondernemen. Leonie wijt dit mede aan de medicatie die mevrouw Lagrand krijgt. Toch probeert Leonie haar ’s morgens uit bed te krijgen. Mevrouw is vandaag weer erg futloos en weigert op te staan. Ze geeft daarbij aan dat niemand last van haar heeft nu de bedgordijnen gesloten zijn. Leonie vindt het erg belangrijk dat mevrouw toch meedoet met het dagritme. Dit lukt haar niet. Ze roept de hulp in van Sjan. Als Sjan de kamer binnenkomt, stapt zij resoluut op mevrouw Lagrand af, doet met een ruk de bedgordijnen open en trekt de dekens van mevrouw af. Ze zegt daarbij dat ze moet opstaan. De dekens liggen op de grond en mevrouw Lagrand kijkt boos. Er volgt een felle woordenwisseling, waarbij over en weer geschreeuwd wordt. Leonie voelt zich erg ongemakkelijk. Ze voelt zich ook een beetje schuldig dat ze Sjan erbij heeft gehaald. Dit was namelijk niet haar bedoeling. Leonie had verwacht dat Sjan misschien door middel van een gesprek mevrouw Lagrand had kunnen overreden toch uit bed te komen. Sjan weet uiteindelijk mevrouw Lagrand toch uit bed te krijgen en zorgt ervoor dat ze gaat douchen. Sjan gaat verder met haar werkzaamheden en Leonie helpt de andere mevrouw met het opmaken van haar bed. Het is de gewoonte dat zorgvragers, voor zover ze dit kunnen, zelf hun bed opmaken. Als mevrouw Lagrand uit de douche komt, vraagt Leonie of ze zelf haar bed wil opmaken. Mevrouw Lagrand vindt dit onzin, thuis trekt ze ook alleen maar haar bed dicht, zonder het te verschonen. Dit doet ze maar eenmaal in de twee weken. Bovendien vindt ze lakens en dekens lastig opmaken. ‘Waarom maken jullie geen gebruik van dekbedden, ’vraagt ze Leonie heeft geen zin in een nieuwe confrontatie en maakt het bed van mevrouw Lagrand op.




MBO verpleegkundige

Vragen en opdrachten 1. Leonie krijgt mevrouw Lagrand niet uit bed als ze dit vraagt. Op welke wijze zou jij dit geprobeerd hebben? 2. Kun je redenen aangeven waarom Leonie de hulp inroept van Sjan? Noem er twee. 3. Wat vind jij van de wijze waarop Sjan mevrouw Lagrand uit bed haalt? Motiveer je antwoord. 4. Waar staat Sjan niet bij stil, als ze ongevraagd de bedgordijnen opentrekt bij mevrouw? Motiveer je antwoord. 5. Tijdens het wegtrekken van het beddengoed valt het op de grond. Moet het beddengoed nu worden verschoond? Motiveer je antwoord. 6. Had Leonie kunnen voorkomen dat ze zich schuldig voelt? Met andere woorden had ze iets moeten doen, zodat Sjan mevrouw Lagrand anders had benaderd? Motiveer je antwoord. 7. Ben jij ermee eens dat mevrouw Lagrand mee moet helpen het bed op te maken? Of sterker, dat ze haar eigen bed moet opmaken? Motiveer je antwoord. 8. Wat vind je van het argument dat het bed veel te vaak wordt verschoond in de instelling? Volgens mevrouw Lagrand kan dit best eenmaal in de twee weken. Motiveer je antwoord. 9. Moeten Leonie en Sjan na elk bed wat zij opmaken de handen wassen of hoeft dit niet gezien de opname indicatie van mevrouw Lagrand? 10. Wat zijn voor- en nadelen van het gebruik van een dekbed bij een psychiatrisch ziekenhuis? Noem drie voordelen en drie nadelen. 11. Leonie heeft geen zin in een nieuwe confrontatie en maakt het bed van mevrouw Lagrand op. Noem drie redenen die door Leonie haar hoofd konden spelen, toen ze besloot zelf het bed op te maken. 12. Uit de praktijkbeschrijving blijkt dat Leonie het bed opmaakt voor mevrouw Lagrand. Verwacht je dat dit de volgende dag consequenties heeft voor de houding van mevrouw te aanzien van het bed opmaken? Motiveer je antwoord.




MBO verpleegkundige

Lichamelijke verzorging.

B2 oriëntatie

Activiteit 1(verplicht): Kijk in het ondersteuningsmagazijn anatomie & fysiologie, pathologie en bereid de activiteiten voor m.b.t. huid, cellen en weefsels (B1)). Bestudeer relevante literatuur en formuleer (leer)vragen voor het hoorcollege van de vakdocent. Activiteit 2: Beantwoord de volgende opdrachten:  Beschrijf een duidelijk voorval uit je eigen leven waaruit blijkt dat een goede hygiëne invloed heeft op jouw sociaal functioneren.  Ga jij weleens in bad of onder de douche, hoewel je lichaam fris en schoon is? Waarom doe je dat wel/niet?  Wat zijn jouw gewoontes op het gebied van persoonlijke verzorging? Beschrijf je dagelijkse verzorging e producten c.q. hulpmiddelen die je daarbij gebruikt. Als jij volledig verzorgd moet worden, met welke persoonlijke wensen moet dan rekening gehouden worden?  Beschrijf 3 mogelijke oorzaken, waardoor de zelfzorg en mantelzorg (op het gebied van de hygiënische verzorging) tekort kan schieten (in de psychiatrie).  Welk beeld en/of gevoel roept het bij jou op, dat je hulp gaat bieden aan een zorgvrager op het gebied van persoonlijke verzorging?  Het wassen van het genitaal gebied is erg intiem werk en kan invloed hebben op het schaamtegevoel van de zorgvrager. Op welke wijze kan jij als hulpverlener dit schaamtegevoel beperken? Bespreek de uitkomsten van de vragen met een subgroepje. Probeer naar aanleiding van de uitkomsten, een conclusie te trekken. Bespreek eventuele leervragen in het consultuur.




MBO verpleegkundige

Activiteit 3 (verplicht): Zoek theorie over de volgende onderwerpen (vul persoonlijke vragen aan, n.a.v. activiteit 2):  Doel van hygiënische verzorging  Huidverzorging  Haarverzorging  Oogverzorging  Mondverzorging  Oorverzorging  Nagelverzorging  Verzorging van de genitaliën Maak gebruik van verschillende bronnen (verpleegkunde boeken, vakbladen etc.) en maak een samenvatting, met bronverwijzing. Bespreek eventuele (leer)vragen in het consultuur. Activiteit 4: In de consulturen kunnen deelnemers (leer)vragen stellen omtrent het onderwerp persoonlijke verzorging en/of feedback vragen op uitgewerkte activiteiten. Activiteit 5: Lees onderstaande praktijksituatie en maak in een subgroep de bijbehorende vragen. Formuleer eventuele (leer) vragen n.a.v. de theorie en/of uitwerkingen van de activiteit voor het consultuur.

Praktijksituatie: Kees is een zorgvrager van 45 jaar en is opgenomen in een psychiatrische instelling omdat hij psychotisch geworden is. Kees heeft dit al enkele keren meegemaakt, hij heeft schizofrenie. Hij hoorde stemmen in zijn hoofd die tegen hem zeiden dat hij niet meer mocht spreken omdat anders zijn hoofd “ leeg ‘ zou raken. Verder had hij het gevoel dat zijn energie afgetapt werd via een satelliet. Hierdoor was hij erg angstig geworden en durfde hij niet meer naar buiten. Hij is al enkele weken opgenomen , krijgt medicatie, maar er is nog weinig verbetering in zijn situatie. Hij ligt vaak op bed, heeft weinig contact met medebewoners. Hij verzorgt zich nauwelijks, heeft al een week dezelfde kleding aan, zich niet gewassen en geschoren, heeft lange nagels , hij ziet er erg verwaarloosd uit. Sommige medepatiënten mopperen omdat ze hem vinden stinken.

Vragen: - Leg uit wat de gevolgen zijn van zijn slechte persoonlijke hygiëne voor Kees( denk aan psychisch, somatisch en sociaal gebied). - Welke acties onderneem je om zijn zelfzorg op dit gebied te verbeteren ? - Hoe houd je rekening met zijn autonomie ? - Welke knelpunten zou je tegen kunnen komen ? - Welke houdingsaspecten zijn hierbij belangrijk ? Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 73



MBO verpleegkundige

Activiteit 6 (verplicht): Vaardigheidslessen die volgen op activiteit 3, theorie omtrent de persoonlijke verzorging:  Aan -, en uitkleden (pyjamajasje)  Het geven van een volledige wasbeurt  Het wassen van haren  Haren kammen of borstelen  Make-up aanbrengen  Scheren (nat en elektrisch)  Verzorgen van oren, ogen en nagels Print van te voren de Albeda protocollen uit, via Portaal. Lees de protocollen door en noteer eventuele vragen en/of onduidelijkheden. Neem de (leer)vragen mee naar de les. Bekijk, ter voorbereiding, relevante Dvd’s uit de mediatheek. Van te voren wordt met de docent overlegd op welke wijze deze les invulling gaat krijgen. Het is de bedoeling om zoveel mogelijk de vaardigheden bij elkaar uit te voeren. Neem in ieder geval persoonlijke verzorgingsproducten mee, naar deze lessen. Activiteit 7 (verplicht): Lees het vervolg van de praktijksituatie Kees en maak individueel de bijbehorende vragen. Ga op zoek naar aanvullende c.q. aansluitende theorie. Vergelijk de uitkomsten met groepsgenoten en stel eventueel je eigen antwoorden bij. Vervolg praktijksituatie Kees: Het valt je op dat Kees een slecht gebit heeft, moeilijk kauwt en zijn tanden niet poetst. Hij wil er niet over praten en gaat naar zijn kamer als je er over begint. - Hoe pak je dit probleem aan ? - Bij welke andere psychiatrische zorgvragers moet je extra opletten op de verzorging van het gebit? - Hoe motiveer je Kees om aan mondverzorging te doen? Wat is het belang van een goede mondverzorging en wat is goede mondverzorging? - Kees een vergrote kans op stomatitis. Wat is stomatitis? Welke maatregelen kan je treffen om dit te voorkomen? Activiteit 8 (verplicht): Vaardigheidslessen die volgen op activiteit 7, “Mondverzorging”. Print van te voren het protocol: Het verzorgen van de mondholte, via Portaal, Lees het protocol door en noteer eventuele vragen en/of onduidelijkheden. Neem de (leer)vragen mee naar de les. Zoals je hebt gezien, is er geen protocol Tanden poetsen. Maak samen met een groepsgenoot een protocol Tanden poetsen of ga op zoek naar een bestaand protocol en stel deze eventueel bij. Neem het protocol mee naar de vaardigheidslessen. Van te voren wordt met de docent overlegd op welke wijze deze les invulling gaat krijgen. Het is de bedoeling om zoveel mogelijk de vaardigheden bij elkaar uit te voeren. Neem in ieder geval persoonlijke verzorgingsproducten mee, als het gaat om mondverzorging, naar deze lessen. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 74



MBO verpleegkundige

Hulp bieden bij de uitscheiding. B2 oriëntatie, werkprocessen 1.2, 1.4 Competenties C.D.E.F,J,K,R,V Verplicht

Activiteit 1(verplicht): Kijk in het ondersteuningsmagazijn anatomie & fysiologie, pathologie en bereid de activiteiten voor m.b.t. de uitscheidingsorganen en afwijkingen van de uitscheidingsorganen. Bestudeer literatuur en formuleer vragen voor de geplande hoorcolleges.

Activiteit 2 (verplichte onderdeel = zelftest): De groep wordt verdeel in 4 of 5 subgroepen. Elke subgroep bereid een presentatie voor waarin de zorg voor uitscheiding centraal staat. Denk bijvoorbeeld aan een leuke posterpresentatie, een power point presentatie, een voorlichtingsbijeenkomst, een demonstratieles of een rollenspel. Wees creatief! Verdeel onderstaande onderwerpen, wat wordt door welke subgroep voorbereid en gepresenteerd! Overleg met de docent wanneer de presentaties staan gepland en reserveer tijdig hulpmiddelen (beamer, praktijklokaal, folders etc). Maak gebruik van de activiteiten en lessen van de vakdocent (zie activiteit 1).




MBO verpleegkundige

Onderwerpen:  Urine/mictie  Feces/defecatie  Transpiratie  Braken  Sputum Inhoud (kies minimaal 4 van onderstaande items, specifiek gericht op het uitscheidingsonderwerp):  Verpleegkundige observaties  Standaard verpleegproblemen (Verpleegkundige diagnosen, Gordon)  Hulp bieden bij de uitscheiding (specifiek)  Verpleegkundige zorg c.q. aandachtpunten (op: somatisch, psychisch en sociaal)  Relevante onderzoeken  Hulpmiddelen c.q. materialen  Specifieke aandachtspunten m.b.t. de zorgvrager met een psychiatrische aandoening  Specifieke rapportage  Formuleer nog aanvullende items c.q. leervragen. Maak gebruik van vakliteratuur voor de laatste ontwikkelingen!! Criteria zelftest: Schrijf een werkplan. Beschrijving opbouw van de presentatie en uitvoering van de presentatie. Een procesverslag m.b.t. de samenwerking, inclusief bronverwijzing, schrijven. Feedbackformulier docent. Activiteit 3 (verplicht): Vaardigheidslessen die volgen op de presentaties: “Zorg voor uitscheiding”: - Het verwisselen van incontinentiemateriaal - Het geven van een po aan een vrouwelijke zorgvrager - Het geven van een urinaal aan een mannelijke zorgvrager - Het aanleggen van een condoomkatheter / uritip - Een zorgvrager met een blaaskatheter een kathetertoilet geven - Toedienen van een kant en klaar klysma Print van te voren de Albeda protocollen uit, via Portaal. Lees de protocollen door en noteer eventuele vragen en/of onduidelijkheden. Neem de (leer)vragen mee naar de les. Tevens zal er een demonstratieles omtrent incontinentiemateriaal gegeven worden, door de docent. Activiteit 4: Zoek naar relevante literatuur, opdrachten en casuïstiek. Bespreek met je subgroep welke onderdelen jullie willen uitwerken. Neem leervragen mee naar het consultuur.




MBO verpleegkundige

Slapen en waken B2 oriëntatie

Activiteit 1(verplicht): Kijk in het ondersteuningsmagazijn anatomie & fysiologie, pathologie en bereid de activiteiten voor m.b.t. slapen en waken. Bestudeer literatuur en formuleer vragen voor het college van de vakdocent. Activiteit 2 (verplicht): Beantwoord de volgende vragen en wissel de antwoorden uit met een subgroep: 1. Heb jij wel eens slecht geslapen? Schrijf op hoe dat kwam. 2. Wat zijn jouw behoeften aan slaap? 3. Wat voel je als je te kort geslapen hebt? 4. Wat merkt je omgeving aan je als je te kort geslapen hebt? 5. Noem 3 factoren die jouw nachtrust positief beïnvloeden. 6. Noem 3 factoren die jouw nachtrust negatief beïnvloeden. 7. Noem 3 aspecten die voor jou belangrijk zijn m.b.t. omgevingsvoorwaarden als je gaat slapen. 8. Welke lichamelijke, geestelijke en sociale klachten kun je krijgen als je een aantal nachten niet voldoende slaapt? 9. Wat kunnen de lichamelijke, geestelijke en sociale gevolgen zijn van het regelmatig draaien van nachtdiensten? Activiteit 3: (verplicht) Maak samen met een andere deelnemer een stelling over het gebruik van slaapmiddelen. De stellingen worden in overleg met de docent besproken met de andere deelnemers.




MBO verpleegkundige

Activiteit 4 : Neem een interview af bij iemand (uit je omgeving) met een slaapprobleem. Probeer te achterhalen wat de oorzaak van dit slaapprobleem is. Geef aan deze persoon tips om beter te kunnen slapen. Beschrijf vervolgens zo veel mogelijk slaapadviezen. Activiteit 5 : In de consulturen kunnen er vragen gesteld worden m.b.t. slapen en slaapproblemen. Daarnaast is er gelegenheid om uitwerkingen te bespreken, vragen te stellen en te discussiëren over de gemaakte stellingen van activiteit 3.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Activiteit 6: Geef aan of de onderstaande antwoorden juist of onjuist zijn. Onderbouw je antwoord met argumenten. Wissel je antwoorden uit in een subgroep. Om goed te kunnen slapen heb je een regelmatig waak- en slaap ritme nodig. Het slaappatroon is bij ieder mens gelijk. De behoefte aan slaap heeft niets te maken met de wisselingen van de seizoenen. Overmatig alcoholgebruik is zeker geen voorwaarde voor een goede nachtrust. Een lichamelijk probleem door te weinig slaap kan een verminderd reactievermogen zijn. Theegebruik voor het slapengaan bemoeilijkt het inslapen. Lichamelijke inspanning voor het slapengaan bemoeilijkt het inslapen. Een slaapkamer dient warm en behaaglijk te zijn. Activiteit 7: (verplicht) Casus: Mw. de Boer Mevrouw de Boer 60 jaar heeft last van depressieve klachten. Ze heeft moeite om in slaap te komen omdat ze ligt te piekeren over haar man die alleen thuis is. Ze loopt ’s nachts regelmatig op de afdeling rond. Het kost haar ’s morgens veel moeite om uit bed te komen. De rest van de dag voelt ze zich zo moe dat ze regelmatig even op bed gaat liggen. Ze doet niet mee aan de dagelijkse activiteiten van de afdeling. Om zich een beetje fitter te voelen drinkt ze veel koffie.

Casus : Kees van Dam Kees van Dam heeft 2 jaar geleden zijn vrouw verloren door een auto- ongeluk. Zelf heeft hij een aantal dagen in coma gelegen. Het duurde lang voordat hij lichamelijk weer hersteld was. Toen hij ook nog zijn werk kwijtraakte raakte hij in een depressie. Inmiddels is Kees, na een opname vanwege deze depressie, weer thuis. Hij krijgt begeleiding van een PIT-verpleegkundige. Kees heeft last van slaapproblemen. Hij vertelt tijdens een gesprek met de PITverpleegkundige dat hij veel last heeft van nachtmerries en hierdoor verschrikkelijk slecht slaapt. Uit het gesprek blijkt dat Kees overdag vaak even naar bed gaat en verder vindt hij dat hij minstens 10 per nacht moet slapen, minder vindt hij te weinig. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 78



MBO verpleegkundige

De Pit-verpleegkundige vraagt of hij de slaapkamer van Kees even mag bekijken. Het valt hem op dat het raam potdicht zit en het er muf ruikt, verder ziet het beddengoed er niet erg fris uit. Voer een gesprekje met deze zorgvragers waarin je hen adviezen geeft met betrekking tot hun slaapproblemen.( in het ondersteuningsmagazijn voor C vind je informatie over gespreksvoering, maak gebruik van de feedbackformulieren)

Werkwijze : 1 deelnemer speelt de rol van zorgvrager, 1 deelnemer speelt de rol van verpleegkundige en de derde deelnemer geeft feedback. Wissel van rol. ( Indien mogelijk zorgt de docent voor een acteur)




MBO verpleegkundige

Gezonde voeding

Toelichting: Als je een voedingsprobleem bij zorgvragers wilt kunnen signaleren, dan zul je eerst moeten weten wat gezonde voeding is. De schijf van vijf is een voorlichtingsmodel om gezonde voeding aan zorgvragers uit te kunnen leggen. Voedingsstoffen hebben grote invloed op de gezondheid van een zorgvragers. Verschillende voedingsstoffen zullen beperkt de revue passeren en de bijbehorende problemen die in de verpleegkunde praktijk voorkomen, worden besproken. Activiteiten - 1 lesuur hoorcollege over gezonde voeding - Internetopdracht - 1 lesuur klassikale bespreking

Instructiemateriaal -

Website van het voedingscentrum: www.voedingscentrum.nl Uitgedeelde folder schijf van vijf Internetopdracht Studievragen voedingsstoffen en de verpleegkunde praktijk

Eindresultaat Je kunt: - De verschillende voedingsstoffen en hun functies benoemen. - Aan de hand van de schijf van vijf beoordelen of een zorgvrager voldoende eet. - Ziekten en risicogroepen benoemen bij problemen met de inname van de verschillende voedingsstoffen. - Uitgewerkte opdrachten.

SBU

5 lesuren

Internetopdracht gezonde voeding Ga naar www.voedingscentrum.nl




MBO verpleegkundige

Het nieuwe voorlichtingsmodel voor gezonde voeding heet: 1.

De vijf spelregels die daarbij horen staan in het centrum van het model en zijn: 1. 2. 3. 4. 5.

Je kunt doorklikken op de verschillende vakken om meer informatie boven te krijgen 2.

Gezond eten stimuleert de gezondheid en het verkleint het risico van chronische ziekten. Welke?

3.

Waarom zijn allerlei lekkernijen niet opgenomen in het voorlichtingsmodel?

4.

Waarom is het goed om gevarieerd te eten?

5.

De schijf van 5 heeft alle voedingsmiddelen in groepen bij elkaar gezet. De voornaamste reden is dat je op deze manier als voorlichter goed kunt uitleggen wat gezonde voeding is. Elke groep heeft kenmerkende voedingsstoffen waardoor de producten dus bij elkaar gezet zijn. Benoem ze: Groente en Fruitvak: Brood, ontbijtgranen, peulvruchten, aardappelen, rijst en pasta: Zuivel, (vlees)waren, vleesvervangers, vis en ei: Vetten en olie: Dranken:

6.

Hoeveel kcal hebben mannen en vrouwen gemiddeld per dag nodig?

7.

Hoeveel lichaamsbeweging wordt er dagelijks aanbevolen?

8.

Wat is het negatieve effect van verzadigde vetzuren?

9.

In wat voor producten zitten verzadigde vetzuren?

10.

Wat is de functie van onverzadigde vetzuren?

11.

In wat voor producten zitten onverzadigde vetzuren? Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 81



MBO verpleegkundige

12.

Wat is de functie van onverzadigde visvetzuren?

13.

Waarom is het gunstig om veel van brood, groente en fruit te eten?

Vragen hygiëne: 14. Noem een aantal voorzorgsmaatregelen waarmee je de kans een voedselinfectie/ vergiftiging kan verkleinen. 15.

Wanneer kun je het beste je handen wassen?

16.

Wie hebben de meeste kans om een voedselinfectie/ vergiftiging op te lopen?

17.

Wat is persoonlijke hygiëne en waarom is dat belangrijk?

Omcirkel het juiste antwoord Hoe langer hoe meer/ minder energie een mens nodig heeft. Een man heeft 10% meer/ minder energie nodig dan een vrouw. Hoe ouder hoe meer/ minder energie een mens nodig heeft. Hoe actiever een mens hoe meer/ minder energie die nodig heeft. Hoe stressvoller het bestaan hoe meer/ minder energie een mens nodig heeft. Indien er sprake is van groei heeft een mens meer/ minder energie nodig. Vragen hygiëne: 18. Noem een aantal voorzorgsmaatregelen waarmee je de kans een voedselinfectie/ vergiftiging kan verkleinen. 19. Wanneer kun je het beste je handen wassen? 20. Wie hebben de meeste kans om een voedselinfectie/ vergiftiging op te lopen? 21. Wat is persoonlijke hygiëne en waarom is dat belangrijk?

Studievragen voedingsstoffen en de verpleegkunde praktijk Als je spreekt met een zorgvrager over voeding praat je meestal over voedingsmiddelen. Voorbeelden van voedingsmiddelen zijn brood, groente, fruit en melk. Toch is het goed om als verpleegkundige ook iets af te weten van de voedingsstoffen. Bij anatomie wordt de vertering van voedingsmiddelen geheel behandeld. De voedingsstoffen die dan overblijven gaan het lichaam in en verrichten daar allerlei hun taken. Het kan zijn dat zorgvragers een tekort of teveel aan voedingsstoffen in het lichaam krijgen. Er ontstaan dan stoornissen of ziekten in het lichaam. Dat gebeurt niet bij iedereen, maar er zijn groepen mensen die hier meer kans maken: zij worden risicogroepen genoemd.




MBO verpleegkundige

Eiwitten: Eiwitten hebben verschillende functies in het lichaam. Het zijn vooral de bouwstoffen van lichaamsweefsels: van haren, nagels en het raamwerk van skelet tot huidcellen, bloedcellen, onderdelen van hormonen en enzymen. Eiwitten kunnen ook een energie leveren 1. 2. 3. 4. 5.

Waaruit zijn eiwitten opgebouwd? Wat zijn essentiële aminozuren? Waarom moeten we elke dag voldoende eiwitten eten? Welke afwijking ontstaat bij onvoldoende eiwit? Bij welke risico groepen komt dit het meeste voor?

Vetten: Vetten hebben verschillende functies in het lichaam. Het is voor de mens vooral een energiebron dat verschillende vetoplosbare vitamines bevat. Ook leveren ze stoffen voor celmembranen en hormonen. 6. 7. 8. 9.

Waar zijn vetten uit opgebouwd? Wat zijn de vetoplosbare vitamines? Wat zijn essentiële vetzuren? We maken onderscheid in verzadigde vetzuren en onverzadigde vetzuren, omdat ze verschillende functies in het lichaam uitoefenen. Welke aandoening heeft meer kans als er teveel verzadigde vetzuren worden gegeten?

Koolhydraten: De functie van koolhydraten is vooral snel energie leveren. 10. Waar zijn koolhydraten uit opgebouwd? 11. Waar dienen de onverteerbare koolhydraten (=vezels) voor? 12. Welke aandoening heeft meer kans bij het gebruik van onvoldoende vezels? 13. Bij welke doelgroepen komt dit vaker voor?

Mineralen Ons lichaam bestaat voor 4% uit mineralen en voor zo’n 60% uit water. Water Natrium, Kalium en Chloor (ook wel elektrolyten genoemd) handhaven de vochtbalans in het lichaam. Het vocht bevindt op drie verschillende plaatsen in het lichaam: in de cel, in de ruimten tussen de cellen en in de bloedbaan/lymfstelsel. Het bijhouden van een vochtbalans bij een zorgvrager wordt door verpleegkunde uitgebreid behandeld. 1. Hoe heet de aandoening die ontstaat bij onvoldoende vocht in het lichaam? 2. Welke groepen zijn extra kwetsbaar om deze aandoening te ontwikkelen? Kalium Kalium speelt een rol bij osmose en de geleiding van zenuwprikkels. Kalium moet binnen hele nauwe grenzen blijven (5 en 5,5 mmol/l). Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 83


3.


MBO verpleegkundige

Welke afwijkingen ontstaan er bij te hoge en te lage waarden van kalium?

Natrium Wanneer mensen teveel zout gebruiken (natrium is een onderdeel van zout), wordt dit zout een bij normale hart- en nier functie uitgescheiden. Bij een onvoldoende nier of hartfunctie kan een hoge natriuminname leiden tot een toename van de bloeddruk en oedeem. Calcium Calcium verstevigt het skelet, is betrokken bij de bloedstolling en bevordert de zenuwprikkeloverdracht naar de spieren. Een tekort aan calcium zien we meestal terug aan een lage botdichtheid van het skelet. 4. Welke factoren stimuleren de botdichtheid? 5. Hoe heet de aandoening waarbij de botdichtheid laag is en er snel botbreuken ontstaan? 6. Welke doelgroep heeft vooral last van deze aandoening? Jodium Jodium is het hoofdbestanddeel van het schildklierhormoon thyroxine (regelt stofwisseling en groei). Als er onvoldoende Jodium wordt gegeten gaat de schildklier haar oppervlak vergroten om zodoende meer Jodium uit het bloed te kunnen filteren. Pas in een veel later stadium ontstaat een te trage schildklierfunctie. Het meeste jodium komt uit brood en jozozout. 7. Hoe heeft de aandoening waarbij de schildklier zich vergroot? 8. Welke groep heeft het meeste kans op het ontwikkelen van deze aandoening? Fluoride Fluoride is vooral nodig voor de versteviging van ons skelet en het wordt met name toegepast voor versteviging van het gebit. IJzer IJzer speelt een sleutelrol in het zuurstoftransport door het lichaam. 14. Hoe heet de aandoening die ontstaat bij onvoldoende ijzer? 15. Welke doelgroep heeft de hoogste ijzerbehoefte per dag?

Vitamines Vitamines zijn essentiële (onmisbare) stoffen die in zeer kleine hoeveelheden noodzakelijk zijn voor het lichaam. Vitamines kunnen in twee groepen worden ingedeeld: wateroplosbare vetten en vetoplosbare vetten. De wateroplosbare vitamines (vitamine C en B) bevinden zich in waterige bestanddelen van de voeding en ook in het lichaam bevinden ze zich in het vocht. Daarmee worden ze voortdurend door de nieren eruit gefilterd. Het lichaam heeft dus ook weinig reserves/opslag van deze vitamines. Bij het bewaren en de bereiding van de voeding gaan de vitamines vrij snel kapot door licht, lucht en verhitting. De vetoplosbare vitamines (vitamine K, A, D en E) bevinden zich in vettige bestanddelen van de voeding en ook in ons lichaam worden ze opgeslagen in het vetweefsel. We hebben dus behoorlijke voorraden van deze vitamines in het lichaam: vitamine A en E 1 tot 2 jaar, vitamine D 12 weken en vitamine K 6 Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 84



MBO verpleegkundige

weken. Bij de bereiding van de voeding zijn deze vitamines niet zo gauw kapot te krijgen. Een aantal vitamines kan het lichaam zelf maken: - Vitamine D door zonlicht in de huid, - Vitamine K door bacteriën in de darmen, - Vitamine A uit bètacaroteen van de voeding. Hoewel de mens deze stoffen zelf kan maken, worden ze toch essentieel genoemd, omdat er onder bepaalde omstandigheden wel een tekort aan deze vitamines ontstaat. Daarover straks meer in de vragen. Vitamine B 11 (foliumzuur) Vrouwen die zwanger willen worden wordt geadviseerd extra foliumzuur te gebruiken. 16. Welke aandoening krijgt bij het ongeboren kind minder kans als de vrouw extra foliumzuur slikt? Vitamine C (ascorbine) Een vitamine C tekort wordt wel waargenomen bij ouderen en zorgvragers met grote wonden. 17. Welke aandoening krijgen deze mensen? Vitamine A (retinol) Een tekort aan vitamine A komt in Nederland hoofdzakelijk voor bij mensen die veel “lijnen” en over een zeer lange periode zeer vetbeperkt eten. 18. Welke aandoening ontstaat bij deze doelgroep? Vitamine D (cholecalciferol) Een tekort aan vitamine D komt in Nederland hoofdzakelijk voor bij verpleeghuisbewoners die weinig in de zon komen en mensen met een donkere huidskleur. Ook een zuigeling met borstvoeding krijgt extra vitamine D ter preventie van tekorten. 1. Hoe heet de ziekte die ontstaat bij onvoldoende vitamine D? Vitamine K (fylochinon) Vitamine K is een stollingsfactor. Vitamine K kan de placenta niet passeren, waardoor pasgeborenen geheel geen stollingsfactor (vit K) hebben. Zij krijgen dat toegediend direct na de geboorte. 2. Welke risicogroepen op een gebrek aan vitamine K zijn er in Nederland nog meer bekend?




MBO verpleegkundige

Instructies m.b.t.: Zorg voor voeding. B2 oriëntatie

Activiteit 1 (verplicht): Kijk in het ondersteuningsmagazijn anatomie & fysiologie, pathologie en bereid de activiteiten voor m.b.t. de spijsvertering en afwijkingen aan de spijsvertering (F1 en F2). Bestudeer literatuur en formuleer vragen voor het hoorcollege. Volg het hoorcollege van de vakdocent. Activiteit 2: Beantwoord de volgende vragen over voeding en zoek relevante literatuur ter ondersteuning. Kijk bijvoorbeeld eens op www.voedingscentrum.nl of de CD-rom voeding (in het open leercentrum). Vergelijk de uitkomsten met een groepsgenoot en stel eventueel je eigen antwoorden bij of formuleer naar aanleiding hiervan vragen voor de docent, op het begeleide/consult uur. 1. Welke betekenis heeft voeding voor jou? 2. Wat is de functie van voeding voor het menselijk lichaam? 3. Geef minimaal 10 aandachtspunten, die van belang zijn bij het toedienen van voeding aan een zorgvrager. 4. Waarom spelen vitamines een belangrijke rol in de voeding? 5. Wat versta jij onder gevarieerd eten? 6. Stel een gezond ontbijt, een lunch en een warme maaltijd samen, volgens de schijf van 5. 7. Maak een schematische tekening van de tractus digestivis. Teken de verschillende secreties van de organen, gekoppeld aan de weg waarlangs het voedsel door het lichaam gaat. 8. Welke problematiek zou je tegen kunnen komen, als het gaat om voeding, bij zorgvragers met een psychiatrische aandoening? En hoe zou je hiermee om kunnen gaan? 9. Welke vragen roepen zich bij jou op als het gaat om de verpleegkundige zorg c.q. de taken van een verpleegkundige rondom voeding? Neem deze vragen mee naar een begeleid uur. 10.Wat is de taak van een diëtiste? Activiteit 3 (verplicht): Neem deel aan het onderwijsleergesprek over voedingsverzorging in de instelling en over gezonde voeding, door de docent. Zorg dat je leervragen, n.a.v. andere activiteiten omtrent voeding, naar deze les meeneemt. De docent stemt de les af, aan de leervragen die geformuleerd zijn.




MBO verpleegkundige

Leervragen of onderwerpen die aan bod kunnen komen: Voedingsproblemen, eetlustbevorderende interventies, hulpmiddelen, slikproblemen, voedingslijst, vochtbalans meten en wegen, culturele aspecten etc. Activiteit 4: Praktijksituatie: Je werkt op een afdeling voor zorgvragers met chronische psychiatrische problematiek, zoals depressiviteit, psychotische klachten en wanen. De leeftijd van de bewoners varieert tussen 55 en 79 jaar, er zijn mannen en vrouwen en verder zijn er enkele bewoners van allochtone afkomst. Er zijn nogal wat bewoners met een voedingsprobleem, de oorzaken hiervan zijn vaak lichamelijk maar staan soms ook in verband met hun psychische klachten. Tijdens de maaltijden zitten de bewoners met 12 mensen aan 2 tafels en zijn er twee verpleegkundigen aanwezig om de maaltijden te begeleiden. De maaltijden verlopen vaak erg rommelig, soms staat de radio nog hard aan, sommige mensen schrokken alles naar binnen en staan dan meteen op van tafel, anderen zitten met een bord vol stilletjes voor zich uit te kijken, een van de bewoners valt wel eens in slaap tijdens de maaltijd ook er is wel eens ruzie tussen de bewoners. Een van de bewoners is al een tijdje bedlegerig en krijgt zijn maaltijden op bed in zijn kamer. Omdat hij zich ziek voelt en hoge koorts heeft, heeft hij niet veel eetlust. Vanwege de ziekte van Parkinson heeft hij moeite met zelfstandig eten omdat zijn handen erg beven, verder heeft hij moeite met slikken. Tijdens het werkoverleg is afgesproken dat jij, als leerling verpleegkundige, in kaart gaat brengen welke voedingsproblemen er zijn bij de zorgvragers op deze afdeling. Verder moet je uitzoeken welke andere factoren er een rol spelen bij het verloop van de maaltijden. Het is de bedoeling dat er een plan van aanpak geschreven gaat worden voor deze problemen om zo de maaltijden wat beter te laten verlopen en de bewoners te ondersteunen bij eventuele voedingsproblemen. Activiteit in duo’s: Schrijf een plan van aanpak n.a.v. de volgende vragen:  Hoe zou jij deze taak aanpakken? Beschrijf welke voedingsproblemen je bij de zorgvragers tegen zou  kunnen komen.  Hoe zou je hiermee om kunnen gaan? Welke acties onderneem je ?  Wat zijn de verpleegkundige taken rondom voeding ?  Welke houdingsaspecten van de verpleegkundige zijn hierbij  belangrijk?  Welke factoren hebben invloed op het verloop van de maaltijd?  Welke acties zou je kunnen ondernemen om de maaltijden beter te laten verlopen ? Vergelijk je antwoorden met een ander duo, geef elkaar feedback en breng eventuele veranderingen aan. Een aantal uitwerkingen zullen klassikaal doorgenomen worden. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 87



MBO verpleegkundige

Activiteit 5 (verplicht): Volg de workshop van de diëtiste. De docent geeft instructies over het tot stand komen van een dieet. Vervolgens deelt de docent casuïstiek uit en deze worden tussen de verschillende subgroepen verdeeld. Elke subgroep stelt a.d.h.v. de casus een dieet op en presenteert deze aan de rest van de groep. De diëtist geeft eventuele aanvullingen op de inhoud en het tot stand komen van het dieet. Activiteit 6 (verplicht): Neem deel aan de vaardigheidslessen: “Hulp bij voeding”. Van te voren wordt met de docent overlegd op welke wijze deze les invulling gaat krijgen. Het is de bedoeling om zoveel mogelijk vaardigheden bij elkaar te oefenen. Hiermee doe je nl. ook de ervaring op als zorgvrager (afhankelijke positie). In overleg wordt er een ontbijt of een lunch geserveerd. Neem eventueel eigen etenswaren mee (bijv. bij persoonlijke dieetvoorschriften). De docent deelt ter plekke casussen uit. Er is 1 zorgvrager, 1 verpleegkundige en 1 observant. Na het uitspelen van de casus, wordt er in het subgroepje geëvalueerd. Wat zijn de ervaringen van de zorgvrager? Wat zijn de ervaringen van de hulpverlener? Wat zijn de observaties van de observant? Noteer de belangrijkste ervaringen (conclusies). De les wordt plenair afgesloten en conclusies worden met elkaar gedeeld.




MBO verpleegkundige

Beeldvorming psychiatrische zorgvrager B2 oriëntatie

Activiteit 1(verplicht): -

-

Bereid in overleg met de docent en de groep een posterpresentatie voor. Dit gaat over jouw beeld van de psychiatrische zorgvrager. Dus waar jij aan denkt, welke beelden komen er bij jou op als je aan de psychiatrische zorgvrager denkt. Doe dit in een subgroepje.

-

De posters worden, onder begeleiding van de docent, in het lokaal opgehangen en door elk subgroep kort toegelicht. De docent legt een link met het onderwerp basiszorg in de psychiatrie.




MBO verpleegkundige

Oefenvragen m.b.t B psychiatrische zorgvrager: Zelftest.

Maak hierbij gebruik van het “rose” boek: 1. Er zijn een aantal modellen/perspectieven ontwikkeld waarmee men psychische stoornissen tracht te begrijpen en te behandelen. - A. het biologisch perspectief: wat wordt hiermee bedoeld en welke rol spelen de neurotransmitters hierbij? - B. Teken een zenuwcel en een synaps - C. Noem de functie van de volgende neurotransmitters en de relatie met psychische stoornis  acetylcholine  dopamine  serotonine

D. het psychologische perspectief : volgens Freud , de psychodynamische theorie , zorgen onze afweermechanismen ervoor dat onacceptabele zaken of angsten afgeweerd worden. Geef bij de genoemde afweermechanismen op blz. 34 een eigen voorbeeld. -

-

E. het bio-psychosociale perspectief : waar kijkt dit model naar?  wat houdt het diathese-stressmodel in ?

2. Het observeren van de zorgvrager m.b.t. het vaststellen van een psychische stoornis: - de psychische functies die je kunt onderscheiden zijn:  bewustzijn  oriëntatie  geheugen  waarnemen  denken  stemming  emotie  willen, motivatie  bewegen, psycho-motoriek A. Geef bij elke psychische functie een voorbeeld van een verstoring. 3. A. De DSM 4 : is een afkorting van .......... .......... en wordt gebruikt om................................ B. beschrijf de 5 assen van de DSM 4 en geef een voorbeeld per as. Wat is het voordeel van een meerassig systeem? C. neem het ziektebeeld Schizofrenie erbij: wanneer wordt er gesproken van een uitgestelde of voorlopige diagnose? D. Hoe lang moeten de klachten aanwezig zijn voordat men definitief de diagnose kan stellen? Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 90



MBO verpleegkundige

4. Schizofrenie Beschrijf het verloop in 4 fasen. 5. Bekijk het diathesestressmodel op blz. 255: Bij welke factor hoort een laag EE klimaat? wat is dit ook al weer? 6. Welke subtypen kun je onderscheiden bij schizofrenie? 7. Wat zijn positieve symptomen en wat zijn negatieve? 8. Wat is een inhoudelijke denkstoornis? Geef voorbeelden uit je eigen praktijk 9. Wat is een formele denkstoornis? Geef voorbeelden 10. Wat is een hallucinatie? Welke soorten kun je onderscheiden? 11. Welke emotionele stoornis kan een zorgvrager met schizofrenie hebben? 12. Welke motorische stoornissen ,, ? 13. Is een zorgvrager met schizofrenie altijd psychotisch? 14. Waaruit bestaat de behandeling van schizofrenie? Een combinatie van 4 . 15. Medicatie tegen psychosen: worden .................... genoemd en hebben een blokkerende werking op dopamine of serotonine. 16. Welke bijwerkingen hebben deze middelen? 17. Wat betekent Tardieve dyskinesie? 18. Welke medicatie wordt er gegeven tegen de bijwerkingen ? 19. Geef enkele merknamen van deze middelen. 20. Wat is psycho-educatie en welke onderwerpen zijn dan belangrijk bij de zorgvrager met schizofrenie?




MBO verpleegkundige

Psychiatrische zorgvrager (1)

Basiszorg B2 beginner Toelichting Dit is een verdere kennismaking met de psychiatrische zorgvrager. Om om te kunnen gaan met een zorgvrager met een psychiatrische stoornis zul je kennis moeten nemen van psychische functies. Je zult moeten stilstaan bij jouw beeld van de psychiatrische zorgvrager en de wisselwerking met zijn omgeving. Je zult regelmatig in de huid kruipen van de zorgvrager, omdat je zelf eerst een beeld moet vormen van zijn ervarings- en belevingswereld. Je gaat je verdiepen in de ziektebeelden en behandeling, de taken van de zorgverlener in de zorg voor deze mensen. Bij al deze beelden geldt natuurlijk dat er rekening gehouden moet worden met zowel de acute fase alsmede met de remissie fase. Activiteiten  Vaardigheden uitvoeren en kenmerken benoemen van de relatie tussen hulpverlener en zorgvrager (empathie, echtheid, afstand en nabijheid in een functionele relatie)  Middels simulatie de verpleegkundige zorg toepassen ten behoeve van een psychiatrische zorgvrager  Reflecteren volgens Korthagen m.b.t. het verlenen van basiszorg  Leerdoelen formuleren voor het uitvoeren van de simulatie  Gastles ervaringsdeskundige  Je kunt de onderverdeling tussen de verschillende psychiatrische hoofddiagnoses herkennen. Eindresultaat  Je kunt een relatie aangaan met een zorgvrager  Je bent in staat om de psychische functies te benoemen  Je kunt kenmerken benoemen van een zorgvrager met afwijkend gedrag  Je kunt uitleggen wat DSM IV is, en wat er verstaan wordt onder de 5 assen.  Je kunt uitleggen wat de rol van de verpleegkundige is bij het stellen van een psychiatrische diagnose  Je kunt de symptomen (volgens DSM IV criteria) benoemen van o Psychose, met schizofrenie in het bijzonder o Stemmingsstoornissen o Persoonlijkheidsstoornissen o angststoornissen  Je kunt oorzakelijke factoren benoemen van deze ziektebeelden  Je kunt aangeven waaruit de basiszorg bestaat bij een psychiatrische zorgvrager en hierbij het belang aangeven van de therapeutische relatie en het hanteren van de juiste beroepshouding  Je kunt de belangrijkste behandelmethoden voor psychische stoornissen benoemen  Je kunt een beschrijving geven van de belangrijkste benaderingswijzen bij zorgvragers met bovengenoemde aandoeningen, en hoe je deze kunt toepassen  In een simulatie de juiste beroepshouding toepassen bij het uitvoeren van basiszorg bij een psychiatrische zorgvrager Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 92





MBO verpleegkundige

Je kunt de zelfzorgtekorten, mogelijke verpleegproblemen, en daaruit volgende verpleegkundige interventies alsmede een proces- en productevaluatie beschrijven in het verpleegplan van zorgvragers met o een psychotische stoornis en schizofrenie in het bijzonder, o een stemmingsstoornis en suïcidaal gedrag o persoonlijkheidsstoornissen o angststoornissen

Criteria  reflectieverslag schrijven n.a.v. de simulatie  vragenlijst maken voor gastdocent ervaringsdeskundige  verpleegplan per hoofddiagnose/ ziektebeeld Activiteiteninstructie.  Bereid je voor op de onderwerpen die van belang zijn voor het uitvoeren van verpleegkundige interventies aan de psychiatrische zorgvrager.  Beschrijf wat je al kunt en formuleer je persoonlijke leerdoelen in je POP, inclusief de activiteiten die je gaat ondernemen in je PAP.  Theorie bestuderen over: o Kenmerken van een zorgvrager met afwijkend gedrag o psychische functies o DSM IV o Psychopathologie, gestoorde psychische functies, schizofrenie en andere psychosen, stemmingsstoornissen, persoonlijkheidsstoornissen en angststoornissen o Verpleegkundige basiszorg voor de psychiatrische zorgvrager met: schizofrenie of een andere psychotische stoornis, stemmingsstoornissen, persoonlijkheidsstoornissen en angststoornissen o Het opstellen en bijstellen van een verpleegplan voor een zorgvrager met: schizofrenie of een andere psychotische stoornis, stemmingsstoornis, persoonlijkheidsstoornis en angststoornissen ●

Volgen van een workshop/ hoorcollege voor de volgende onderwerpen o DSM IV o psychische functies o Psychopathologie, gestoorde psychische functies, schizofrenie en andere psychosen, stemmingsstoornissen, persoonlijkheidsstoornissen en angststoornissen o Verpleegkundige basiszorg in de psychiatrie o Verpleegkundige basiszorg aan een zorgvrager met schizofrenie of een andere psychotische stoornis, een zorgvrager met stemmingsstoornissen, een zorgvrager met een persoonlijkheidsstoornis en een zorgvrager met een angststoornis.

●

Deelname aan training vaardigheden/ practicum. o Simulatie psychiatrie o Gastles ervaringsdeskundige

Leermiddelen  Studieboeken psychiatrie  visueel materiaal, zoals DVD, videoband, uitzending gemist  vakliteratuur  casuïstiek “Rozenhof”  Zakwoordenboek der geneeskunde  Websites: www.pandora.nl, www.ypsilon.nl, sites van instellingen voor geestelijke gezondheidszorg Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 93



MBO verpleegkundige

SBU. Indicatie 96 uur Instructiemateriaal  casuïstiek  organisatie van de simulatie Aanvulling bij het ondersteuningsmagazijn B2 de psychiatrische zorgvrager: De volgende activiteiten helpen je om in week 50 een zelftest te kunnen maken over de zorgvrager met stemmingsstoornissen en de zorgvrager met psychotische klachten( schizofrenie ). Jullie gaan kennismaken met de (oudere)psychiatrische zorgvrager en hebben een hoorcollege gehad over de DSM-IV waarin alle ziektebeelden beschreven zijn. De hoorcolleges en workshops zijn vastgesteld, tijdens de begeleide uren op maandag en op woensdag kun je met je subgroep werken aan de activiteiten uit dit ondersteuningsmagazijn, de docent is beschikbaar om de activiteiten na te bespreken. Het is de bedoeling dat je met je subgroep een planning maakt voor de activiteiten,(de volgorde kun je zelf vaststellen), invullen op dit schema, de meesten kunnen in de begeleide uren, soms zal er uitgeweken moeten worden naar de zelfstandige uren of thuis( het leeswerk). Wissel je bevindingen van de gemaakte activiteiten uit in je subgroep. Als er een leesactiviteit genoemd wordt kijk je zelf welke vragen/oefeningen er gemaakt kunnen worden in het boek. Vragen noteer je en neem je mee naar de begeleide activiteiten. Het is belangrijk dat je goed voorbereid bent voor de lessen. Tip : bij opdracht B uit je opdrachtenboek kun je zien welke werkprocessen( wat doe je als verpleegkundige ) en welke competenties een rol spelen bij dit beroepsproduct. Week/dag/uur verplicht

werkvorm

activiteiten

groep

Week

hoorcollege

Nabespreken opdrachten week 44 ( video en opdracht donderdag ) Normaal en afwijkend gedrag

1,2,3,4

Week/dag/uur planning deelnemer xx

Week

hoorcollege

Terminologiesymptomen

1,2,3,4

xx

Activiteit

Casussen –toepassen symptomen

Activiteit

Zorginstellingen en zorgorganisaties

activiteit

Bekijk de video :BNN Observeer op depressieve kenmerken, uitspraken, symptomen ter voorbereiding op het hoorcollege op maandag.

Activiteit

Voorbereiding op hoorcollege Stemmingsstoornissen Lees uit Boek psychiatrie




MBO verpleegkundige

: blz. 268-280 Week

Hoorcollege

Stemmingsstoornissen

Activiteit

Uit Boek Verplegen zv ( Thieme): Lees blz. 177-179 Lees de casus op blz. 178 mw Snoeijer en maak de vragen

Activiteit

Voorbereiding op de workshop :Lees Uit Boek Verplegen zv ( Thieme): hoofdstuk 11 Blz. 175 – 183. Bekijk de cd-rom uit het Boek psychiatrie : casus Everett; een depressieve zorgvrager Observeer op symptomen en uitspraken

Activiteit

Week

workshop Activiteit

Activiteit

Week

Workshop

Week

hoorcollege Activiteiten Workshop

Workshop

Verpleegkundige begeleiding van de depressieve zorgvrager Uit Boek Verplegen zv ( Thieme): Lees blz. 181 de casus Peter en maak de vragen Voorbereiding op het hoorcollege :Lees uit Boek psychiatrie : 235 245 Schizofrenie en andere psychotische stoornissen Verpleegkundige begeleiding depressieve en manische zorgvrager Psychotische stoornissen/schizofrenie Worden nog ingevuld Verpleegkundige begeleiding van de schizofrene zorgvrager Oefenen met rollenspelen

1,2,3,4

1,2,3,4

1,2,3,4 1,2,3,4

1,2,3,4

1,2,3,4




MBO verpleegkundige

Beschrijving van de activiteiten : - Casussen – toepassen symptomen: kijk bij deze 9 casussen of je de bij de zorgvragers uit de casussen de begrippen die besproken zijn kunt plaatsen, bijvoorbeeld is er sprake van een waan of amnesie? - Zorginstellingen en zorgorganisaties: Er zijn binnen het GGz werkveld en heleboel verschillende instellingen organisaties waar patiënten behandeld en verpleegd worden. Als verpleegkundige moet je hiervan op de hoogte zijn . Zoek uit bij de volgende instellingen en organisaties : * de functie en kenmerken * welke zorg wordt er geboden en voor wie * welke disciplines werken er en wat zijn hun taken * zoek ook uit wat de begrippen intramuraal, semi-muraal en extramuraal betekenen binnen de GGZ * de instellingen zijn : RIAGG, APZ, PAAZ/PUK, RIBW, MFC, forensische psychiatrie, de organisatie PSY-Q - Observatieactiviteit: Bekijk de video ( serie BNN) Hierin komt aan het woord een jonge vrouw die te maken heeft met depressieve klachten. Observeer individueel tijdens het kijken naar de video op depressieve kenmerken, uitspraken, symptomen . Wissel je observaties uit met je subgroepleden. Deze observatieopdracht is een onderdeel van je voorbereiding op het hoorcollege over stemmingsstoornissen. - Observatieactiviteit : Bekijk van de CD-rom uit je boek Psychiatrie de casus van Everett. (Engels gesproken) Observeer individueel tijdens het kijken naar de video op depressieve kenmerken, uitspraken, symptomen, mogelijke oorzaken en behandeling. Wissel je observaties uit met je subgroepleden. - Casus met vragen : depressieve zorgvrager Uit Boek Verplegen van zv met een psychiatrische ziekte ( Thieme): Lees blz. 177-179 Lees de casus op blz. 178 mw Snoeijer en maak de vragen. - Casus met vragen : manische zorgvrager Uit Boek Verplegen zv ( Thieme): Lees blz. 181 de casus Peter en maak de vragen




MBO verpleegkundige

stemmingsstoornissen -

definitie- symptomen- oorzaken en behandelmogelijkheden

Opdracht : in 2 tallen , beantwoord de volgende vragen: 1. wat is het verschil tussen een” dip” en een “ depressie? 2. Vul in : “stemmingsstoornissen” is een verzamelnaam voor .............................. .................................................................................. ..................................................................................... ..................................................................................... 3.De indeling van de stemmingsstoornissen zijn als volgt ingedeeld: A. unipolaire of depressieve stoornis. Er is een ziekelijk verlaagde stemming die tenminste 2 weken aanhoudt en bijbehorende symptomen zijn : .............................................. .............................................. ............................................. B. Bipolaire of manisch-depressieve stoornis Wordt gekenmerkt door : .................................................. ......................................................................................... ......................................................................................... C. Stemmingsstoornis als gevolg van een lichamelijke stoornis Enkele voorbeelden hiervan zijn : .................................................................................. .................................................................................. ................................................................................. 4 Wanneer spreek je van een dysthyme stoornis? .......................................................................... 5.a Wanneer spreek je van een depressie met psychotische kenmerken ?.Geef een voorbeeld ................................................................. b. Wat zijn vitale kenmerken bij een depressieve zorgvrager ..................................................................................... c. Wat is een winterdepressie ?........................................... ...................................................................................... 6.a Welke factoren spelen een rol bij het ontstaan van een depressie?( Geef bij elke factor een voorbeeld) .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. ................................................................................ ....................................................................................... Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 97



MBO verpleegkundige

6b . wat houdt het diathese-stress model in mbt de depressie? ........................................................................................ ........................................................................................ ........................................................................................ 7. De depressieve stoornis :Waaraan herken je de volgende symptomen ( de kenmerken) - depressieve stemming ............................................ ............................................................................... ............................................................................... .............................................................................. - lichamelijke symptomen........................................ ............................................................................... ............................................................................... ............................................................................... - psychologische symptomen...................................... ................................................................................ ................................................................................. ................................................................................ - sociale symptomen................................................. ............................................................................... ............................................................................... ............................................................................... 8. Behandelingen bij een depressieve stoornis: a. Medicatie : geef 2 voorbeelden van antidepressiva en vertel iets over de werking en bijwerkingen. .................................................................................... ................................................................................... ..................................................................................... b. Waar richt zich cognitieve therapie op ?......................... .................................................................................... ..................................................................................... c. waar richt interpersoonlijke therapie zich op ?..................................................................................... d. Wanneer wordt er gekozen voor ECT ?.Wat zijn de bijwerkingen ?.............................................................. .......................................................................................... e. Voor wie is lichttherapie geschikt ?..................................... f. Wat is “ runningtherapie” ?................................................ ......................................................................................... 9. De manisch-depressieve stoornis :Waaraan herken je de volgende symptomen ( de kenmerken) - stoornis in de stemming............................................ ................................................................................. ................................................................................. ................................................................................. - ontremming............................................................. .................................................................................. .................................................................................. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 98



MBO verpleegkundige

.................................................................................. - verhoogde zelfwaardering.......................................... .................................................................................. .................................................................................. ................................................................................. - overactiviteit........................................................... ................................................................................. ................................................................................. ................................................................................. 10. Welke factoren spelen mogelijk een rol bij het ontstaan van een manie? .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... ......................................................................................... 11. Behandeling bij een manie : a. Geef een voorbeeld van een stemmingsstabilisator, vertel iets over de werking, de bijwerkingen en de aandachtspunten. ........................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... b. welke soorten medicatie ( noem er 3 ) worden ook voorgeschreven bij een manie, leg uit waarom deze medicatie nodig kan zijn. ................................................................................ ................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... ..................................................................................... c. psycho-educatie is een belangrijk onderdeel van de behandeling bij een zorgvrager met een bipolaire stoornis omdat ....................................................... .......................................................................................... ...........................................................................................




MBO verpleegkundige

Basiszorg algemeen en protocollen

B2 en B3 Werkprocessen 1.2, 1.4, 1.7 Competenties: C.D.E.F.J,K,R,T,V protocollen

Toelichting. Dit is een voortzetting van de kennismaking met de psychiatrische zorgvrager. Onderwerpen die aansluiten bij de basiszorg zijn de mobiliteit, vitale functies, eerste hulp aan de zorgvrager en tenslotte verpleegkundige zorg bij sterven. Activiteiten.  Middels simulatie de verpleegkundige zorg toepassen ten behoeve van een psychiatrische zorgvrager  Reflecteren volgens Korthagen m.b.t. het verlenen van basiszorg  Bespreek met je SLB-er welke onderdelen uit het magazijn de juiste ondersteuning geven om de activiteit te kunnen uitvoeren.  Bespreek wat je moeilijk gaat vinden in de uitvoering van zorg en hoe je hiermee denkt om te gaan. Eindresultaat.  Aandachtspunten beschrijven om een zorgvrager te begeleiden voor het fysieke welzijn. (empathie, echtheid, afstand en nabijheid in een functionele relatie)  Overzicht van kenmerken van de relatie hulpverlener en zorgvrager.  Overzicht observaties van acute situaties en de genomen beslissingen.  Observeert het handelen van collegae tijdens onvoorziene crisissituaties (simulatie) en bespreekt dit na.  Roept gerichte hulp in en handelt in opdracht.  Overzicht van wettelijke richtlijnen en procedures die gelden voor overlijden. Criteria.  Vaardigheden toepassen volgens protocol.  Uitgevoerde testen EHBO/reanimatie  Plan van aanpak omtrent de zorg na het overlijden Activiteiteninstructie.  Bereid je voor op de onderwerpen die van belang zijn voor het uitvoeren van verpleegkundige interventies aan de psychiatrische zorgvrager.  Beschrijf wat al je kunt en formuleer je persoonlijke leerdoelen in je POP, inclusief de activiteiten die je gaat ondernemen in je PAP.  Theorie bestuderen over: o circulatie en ademhalingsstelsel o bouw en werking van bewegingsapparaat en zenuwstelsel o handelend optreden in acute situaties o wettelijke regelingen na het overlijden Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 100



MBO verpleegkundige

●

Workshop/ hoorcollege voor de volgende onderwerpen o transferbeleid en valpreventie o mobiliteit, bedcomplicaties o verpleegkundige observaties, interventies bij vitale functies o zorg rondom stervensproces

●

Training vaardigheden/ practicum. o meten van vitale functies o til- en verplaatsingstechnieken o houdingen in bed o Zie ondersteuningsmagazijn B3 : handelend optreden in acute situaties (EHBO, reanimatie met AED, Heimlich, flauwvallen, shock)

Protocollen voor practicum. - Meten van lichaamstemperatuur (axillair) - Meten van lichaamstemperatuur (oraal) - Meten van lichaamstemperatuur (digitaal, rectaal) - Het tellen van de hartslag aan de pols - Het meten van de bloeddruk - Het observeren en beoordelen van de ademhaling - Het observeren van de ademhaling bij een comateuze zorgvrager - Protocol basale reanimatie voor een volwassene -

De De De De De De

zorgvrager zorgvrager zorgvrager zorgvrager zorgvrager zorgvrager

ondersteunen bij het lopen ondersteunen bij het lopen d.m.v. onderarmsteun rechtop in de stoel verplaatsen vanaf de voorkant rechtop in de stoel verplaatsen vanaf de achterkant van een (rol)stoel naar een andere stoel verplaatsen van een stoel naar bed verplaatsen – actieve lift

-

De zorgvrager vanuit een liggende positie uit bed halen De zorgvrager tot zit op de rand van het bed brengen De zorgvrager omhoog plaatsen in bed met behulp van een papegaai Kantelen met behulp van een korte hefboom Wisselligging met behulp van een glijzeil Omhoog verplaatsen in bed met behulp van een glijzeil

SBU. Indicatie 60 uur Instructiemateriaal.  Protocollen voor training vaardigheden/ practicum  Reflectiemodel van Korthagen Leermiddelen.  Anatomie en Fysiologie (MB0)  Zakwoordenboek der geneeskunde  Ondersteunen bij persoonlijke basiszorg thema de vitale functies bewaken  Verplegen van zorgvragers met psychiatrische ziekte  Til- en verplaatsingstechnieken  Lotusslachtoffer voor eerste hulp Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 101



MBO verpleegkundige

Mobiliteit, complicaties van bedverpleging en preventieve maatregelen

Beginner B2 Basiszorg Activiteit 1 : ( verplicht) Kijk in het ondersteuningsmagazijn anatomie en fysiologie, pathologie en bereid de activiteiten voor mbt. het bewegingsapparaat. Bestudeer de literatuur en formuleer vragen voor de geplande hoorcolleges. Activiteit 2: (verplicht) Beantwoord de volgende vragen: - Geef 4 voorbeelden van mobiliteitsproblemen die je tegen kunt komen bij de psychiatrische zorgvrager. - Wat wordt verstaan onder het mobiliseren van een zorgvrager? - Wat is het belang van voldoende beweging ? - Wat kun je als verpleegkundige observeren aan de mobiliteit van een zorgvrager? - Welke hulpmiddelen voor de ondersteuning van de mobiliteit ken je ? - Waar moet je op letten als je een zorgvrager ondersteunt bij de mobiliteit?

Activiteit 3: (verplicht) Casus : Mw de Zeeuw Mw. de Zeeuw 76 jaar verblijft al jaren op een afdeling voor ouderen in een psychiatrische instelling. Haar psychiatrische klachten zijn wat minder heftig aanwezig maar af en toe heeft ze nog last van stemmen in haar hoofd en is ze een beetje achterdochtig, bijvoorbeeld ten opzichte van nieuw personeel en het innemen van medicatie. Haar gezondheid is de laatste tijd flink achteruit gegaan, ze is soms wat benauwd vanwege een slecht functionerend hart. Vorige week had ze plotseling flinke koorts , het bleek een flinke griep te zijn. Omdat mw. meer verpleegkundige verzorging nodig had werd ze tijdelijk overgeplaatst naar de ziekenafdeling. Daar ligt mevrouw de Zeeuw het liefst heel de dag op bed omdat ze zich nog behoorlijk ziek voelt, ze eet en drinkt slecht.




MBO verpleegkundige

Vragen : Welke lichamelijke complicaties zouden zich voor kunnen doen als mevrouw de Zeeuw langdurig op bed blijft ? Kijk ook welke problemen je tegen kunt komen op psychisch gebied bij deze mevrouw in deze situatie en wat je kunt doen Vervolg : Schrijf de complicaties op, bespreek na in de klas en verdeel de onderwerpen tussen de subgroepen. - zoek uit wat de oorzaak is van de complicatie( s) - zoek uit welke preventieve maatregelen je als verpleegkundige kunt nemen - presenteer je bevindingen aan de groep Houd rekening met de volgende aspecten van een presentatie : - de presentatie moet een inleiding, kern en afronding bevatten - doelstelling: wat wil je bereiken ( en wie zijn je toehoorders: wat weten ze mogelijk al van het onderwerp? Dit heet de beginsituatie) - welk ondersteunend materiaal heb je nodig( flapover, powerpoint, boeken, artikelen etc.) - wat verwacht je van je toehoorders- moeten ze ook iets doen ? interactie? - Heb je nog een “ inzwieper “ : iets om de aandacht te trekken? - Je houding : contact met toehoorders, niet voorlezen, zo veel mogelijk in eigen woorden - Taakverdeling Per presentatie worden er door 3 deelnemers en de docent een feedbackformulier ingevuld. Activiteit 4: ( verplicht) Neem deel aan de vaardigheidslessen. Bestudeer ter voorbereiding de protocollen die beschreven staan in het ondersteuningsmagazijn basiszorg.




MBO verpleegkundige

De lichaamstemperatuur :

Beginner B2 Basiszorg

Activiteit 1: ( verplicht) Beantwoord de volgende vragen : - Bedenk 3 situaties waarin jij het noodzakelijk vindt de lichaamstemperatuur te meten bij een zorgvrager. - Hoeveel vocht heeft een volwassene gemiddeld per 24 uur nodig ? - Met welke observatielijst kun je voldoende vochtopname in de gaten houden? - Waarom heeft iemand met koorts( en zeker een oudere zorgvrager)goede mondverzorging nodig? Activiteit 2:(verplicht) Vervolg casus Kirsten: Kirsten bleek een flinke griep te hebben. Er wordt door de arts afgesproken dat 3 x dgs haar temperatuur gemeten moet worden omdat hij bang is voor longontsteking. Gedurende de volgende dagen werden de volgende waarden gemeten, vul deze in op de temperatuurlijst. Enkele dagen geleden voelde ze zich niet lekker, ze had afwisselend koud en dan weer warm. Ze bleek een flinke griep te hebben. Er werd door de arts afgesproken dat 3 x daags haar temperatuur gemeten moet worden omdat hij bang was voor longontsteking. Gedurende de volgende dagen werden de volgende waarden gemeten, vul deze in op de temperatuurlijst. Maandag : Dinsdag : Woensdag: Donderdag 8 u : 38.4 38.3 38.0 37.0 11u: 38.9 38.7 38.2 37.2 15 u : 39.4 39.5 38.6 37.4 Activiteit 3 : ( Verplicht) Beschrijf de verpleegkundige interventies die je neemt bij Kirsten. Wissel deze uit met een ander duo. Neem je uitwerking mee naar de les Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 104



MBO verpleegkundige

Gezondheidsrecht: blok aan het been of handvat voor goede zorg?

Recht Resultaat Praktische voorbereiding Theorie

Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student kan aan hand van casus beargumenteren of het gezondheidsrecht helpt om goede zorg te geven Lezen van literatuur in reader Raadplegen van drie rechtsbronnen via internet Invuloefening Functies van recht Rechtsbronnen Juridische werkwijze school Gesprek over nut en onzin van recht voor de verpleegkundige Competentie: Instructies en procedures opvolgen, onderzoeken, analyseren, kwaliteit leveren Werkprocessen: allen Verplicht

Voorbereidingsactiviteit 1. Vul in: Mag ik als (leerling)verpleegkundige……………………………………………………? Ja, omdat,…………………………………………………………………………………… Nee, omdat……………………………………………………………………………………. Moet ik als verpleegkundige………………………………………………………………? Ja, omdat…………………………………………………………………………………….. Nee, omdat………………………………………………………………………………….. 2. Na raadpleging van rechtsbronnen: Wat vindt je goed aan deze rechtsbronnen? En wat minder goed? Activiteit Beoordelen of een recht van een bepaalde zorgvrager is geschonden Krantenbericht Kies een krantenbericht uit de reader Kies de handeling waarover je wilt nagaan of er een subjectief recht van de cliënt is geschonden. Ga na of er door de hulpverlener/zorginstelling een subjectief recht van de patiënt is geschonden (=juridisch onjuist is gehandeld)? Motiveer je oordeel.




MBO verpleegkundige

Casus Ysbrands Bij de heer Ysbrands moet in het Albeda-ziekenhuis de neusholte worden uitgezogen. Verpleegkundige Haarsma krijgt de opdracht van de leidinggevende. Voordat Haarsma de opdracht uitvoert, leest Haarsma het protocol “Uitzuigen van neus- en keelholte”. Haarsma wast zijn handen met water en begint met de uitvoering. Een week later heeft de heer Ysbrands een ernstige neusinfectie.




MBO verpleegkundige

2. Het beroepsgeheim: zwijgen of toch spreken?

Resultaat Praktische voorbereiding Theorie

Locatie Evaluatie Werkproces competentie

Verplicht/keuze

De student kan het beroepsgeheim toepassen -Lezen van de reader (artikel Nursing+ hand-out) -Beoordeel 10 uitspraken (zie hieronder). -Het belang van de zwijgplicht -De omvang van de zwijgplicht -De uitzonderingen op de zwijgplicht School Korte casus bespreken Werkproces: alle Competentie: Ethisch en integer handelen Onderzoeken , analyseren, met druk en tegenslag omgaan, kwaliteit leveren, overtuigen en beïnvloeden, beslissen en activiteiten initiëren. Verplicht

Voorbereidingsactiviteit 10 uitspraken over beroepsgeheim Zijn de uitspraken juridisch juist of onjuist? 1. Het beroepsgeheim geldt tegenover de echtgenoot van de patiënt. 2. Leerling-verpleegkundigen hebben een beroepsgeheim. 3. Algemeen bekende informatie valt niet onder het beroepsgeheim. 4. Het verschoningsrecht betekent dat de verpleegkundige mag spreken over een patiënt tegen de behandelend arts. 5. Alleen medische-verpleegkundige informatie valt onder het beroepsgeheim. 6. Leerling verpleegkundigen mogen tegen hun houders niets over patiënten zeggen. 7. Er kan een wettelijke plicht zijn om te spreken over de patiënt. 8. Alleen met uitdrukkelijke toestemming van de patiënt, mag de verpleegkundige de arts informeren over de patiënt. 9. Een zogenaamd “toevertrouwd geheim” is een geheim dat je collega aan jou vertelt en dat je niet mag doorvertellen. 10. Er is niets belangrijker dan de vertrouwensrelatie tussen patiënt en hulpverlener. Activiteit Beoordeel gemotiveerd de wijze van handelen van de (leerling-) verpleegkundige/andere hulpverlener over het beroepsgeheim in onderstaande casussen. Handel gemotiveerd in situaties die het beroepsgeheim betreffen. Casus meneer M Meneer M. is met maagkanker opgenomen op de afdeling algemene chirurgie van het Maasstadziekenhuis. Hij herstelt van een maagverkleining, maar het gaat erg langzaam. Op een dag, als jij (leerling-verpleegkundige) eens wat langer blijft praten met meneer M., vertelt hij dat hij het eigenlijk niet meer zo ziet zitten. Een jaar geleden is hij gescheiden en Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 107



MBO verpleegkundige

woont nu alleen in een flatje in Overschie. Vrienden ziet hij haast niet meer. Door zijn ziekte heeft hij geen afleiding. Bovendien is hij al een jaar niet meer in staat te werken. In het gesprek met jou zegt hij verder “dat hij liever dood wil”. Op een teambespreking enkele dagen later wordt naar aanleiding van de slechte conditie van meneer M. het vermoeden uitgesproken door de arts, dat meneer M. de medicijnen niet inneemt. Jij bent het met de arts eens. Jij denkt dat meneer M. zijn medicijnen opspaart. Wat doe je? Varianten: geen leerling- verpleegkundige, maar verpleegkundige. het vermoeden wordt niet door de arts uitgesproken, maar door een familielid van meneer M tijdens het bezoekuur. meneer M. zegt niet “dat hij liever dood wil”, maar “dat hij nog graag getrouwd zou willen zijn”. de leerling-verpleegkundige is het niet eens met de arts dat meneer M. zijn medicijnen opspaart. meneer M. zegt niet “dat hij liever dood wil”, maar op de vraag van de leerling verpleegkundige of hij het leven nog ziet zitten, schudt meneer M met zijn hoofd. het genezingsproces gaat niet langzaam en de arts heeft niet het vermoeden dat meneer M. de medicijnen opspaart. meneer M. heeft ook een psychiatrische ziekte Lees krantenberichten in de reader. Zijn de hulpverleners op een juiste wijze met hun beroepsgeheim omgegaan? Motiveer je antwoord. Casus Laan Ex-patiënt Laan zou van een depressieve mede patiënt Slager tijdens een ruzie op de verpleegafdeling in de avonddienst een flinke klap op het hoofd hebben gekregen, waardoor zijn hersenen beschadigd zijn. De leerling verpleegkundige Van der Graat zou getuige geweest zijn van de vechtpartij. Laan eist schadevergoeding (geld) van Slager. Om het bewijs van de flinke klap te leveren, vraagt Laan aan de rechter om van der Graat op te roepen als getuige. Moet Van der Graat naar de rechter gaan? Moet Van der Graat getuigen over hetgeen hij heeft waargenomen tijdens de vechtpartij? Casus Monet: Meneer Monet is 80 jaar en woont alleen thuis. Hij krijgt verpleegkundige zorg van mij. Hij heeft sinds een jaar Alzheimer. Meneer is de afgelopen maanden hard achteruit gegaan. Vorige week is de dochter van meneer in het Ikazia-ziekehuis opgenomen. Meneer is er direct heen gegaan. Hij is echter nooit aangekomen in het ziekenhuis. Hij is door de politie naar huis begeleid omdat hij de weg kwijt was. Ik kom meneer Monet enkele dagen later tegen in de wijk tijdens het fietsen. Hij rijdt me bijna van de sokken en heeft zelf niets in de gaten. In een gesprek met meneer Monet thuis bespreek ik zijn eigen rij-inzicht in zijn rijgedrag. Zijn rijbewijs loopt nog ruim een jaar, maar het lijkt mij verstandig dat meneer Monet niet meer in zijn auto stapt. Ik wil dat hij niet meer auto mag rijden. Mag ik naar de politie gaan? Mag ik een brief sturen aan het Centraal Bureau Rijvaardigheden? Korte casus Je moeder vraagt aan jou of haar vriendin is opgenomen op de afdeling neurologie. Wat zeg je?




MBO verpleegkundige

Inleiding dieetleer

Basiszorg B2 beginner Toelichting: Zorgvragers met een dieet kunnen tegen problemen aanlopen en aan de verpleegkundige vragen stellen hierover. In deze leeropdracht maken we kennis met de verschillende dieetprincipes en wat je als verpleegkundige kan betekenen bij verschillende problemen met de voeding. Activiteiten - 1 lesuur inleidend hoorcollege - 1 lesuur presentaties (rollenspel, PowerPoint, etc) - Casussen uitwerken, hier kunnen de vragen helpen/leiden Instructiemateriaal - Theorie: inleiding dieetleer - Casussen Eindresultaat Je kunt: - Uitleggen wanneer de verschillende dieetprincipes worden toegepast - Mogelijke problemen die bij het dieet horen, signaleren - Uitgewerkte casussen

SBU

3 lesuren




MBO verpleegkundige

PSYCHOPATHOLOGIE/PSYCHIATRIE B2 BASISZORG BEGINNER

INHOUDSOPGAVE ONDERSTEUNINGSMAGAZIJN Toelichting en verantwoording Overzicht onderwerpen Onderwerpen Korte toelichting/inleiding op de onderwerpen Hoe het ondersteuningsmagazijn te gebruiken Taal en beroepsonderwijs Criteria per onderwerp vanuit de psychopathologie/psychiatrie Onderwerp – Activiteiten matrix 1. Kenmerken van ‘afwijkend’ gedrag: Activiteiten 2. Psychologische benaderingswijzen en theorieën + behandelmethoden: Activiteiten 3. Psychische functies + algemene psychopathologie: Activiteiten 4. DSM IV TR: Activiteiten 5. Schizofrenie en andere psychotische stoornissen: Activiteiten 6. Stemmingsstoornissen: Activiteiten 7. Angststoornissen: Activiteiten 8. Persoonlijkheidsstoornissen: Activiteiten Bijlagen


3 3 4 4 6 7 8 10 11 13 17 21 23 29 32 34 40



MBO verpleegkundige

TOELICHTING EN VERANTWOORDING Je bevindt je in het ondersteuningsmagazijn bij beroepsproduct B2 (ondersteunen van de verpleegkundige basiszorg), ‘beginnersfase’, onderdeel psychopathologie en psychiatrie. In het voorgaande heb je kunnen lezen dat een belangrijke taak van de verpleegkundige (in opleiding) is het geven van basiszorg, dat houdt in het stimuleren/ondersteunen dan wel (gedeeltelijk) overnemen van die zorg. Om de juiste basiszorg aan zorgvragers met een psychiatrische ziekte te kunnen geven is basiskennis van de algemene psychopathologie en psychiatrie vanzelfsprekend onmisbaar. De algemene psychopathologie kun je beschouwen als de symptoomleer van de psychiatrie. Als in het algemeen een mens ziek is, dan heeft hij klachten en zijn er wellicht objectieve verschijnselen waar te nemen. In het geval van een psychiatrische aandoening is dat niet anders: de zorgvrager uit klachten (subjectief; in het Engels ‘symptoms’) en wellicht zijn er ook nu objectief waarneembare verschijnselen (‘signs’) zichtbaar. Binnen de algemene psychopathologie zullen we kijken naar al die subjectieve en objectieve verschijnselen bij zorgvragers met uiteenlopende psychiatrische ziektes en die verschijnselen bespreken we in het licht van de psychische functies. Psychiatrie is een medisch specialisme. Een psychiater is een arts. N.B.: Psychiatrie wordt overigens ook ‘bedreven’ door klinisch psychologen/psychotherapeuten.

Het Griekse ‘psuche’ betekent ziel (geest) en het eveneens Griekse ‘iatros’ betekent arts. Een psychiater is een arts die zich heeft gespecialiseerd in ziekten van de geest: het opsporen van psychiatrische aandoeningen en het behandelen van zorgvragers met dergelijke ziekten vormt zijn aandachtsterrein.

De onderwijsbijdrage vanuit de psychopathologie en psychiatrie stelt jou in staat de kenniscomponent van de beroepscompetenties te ontwikkelen of te versterken. De verpleegkunde borduurt hierop voort. OVERZICHT ONDERWERPEN Op de volgende pagina kom je een overzicht tegen van de acht genummerde onderwerpen op gebied van de psychopathologie en psychiatrie die de komende weken aan de orde komen. Psychologie en psychiatrie zijn wetenschapsgebieden met fors wat overlap. En psychiatrische aandoeningen gaan gepaard met ‘psychologisch gezien’ afwijkend gedrag. Maar wat is dat nu, ‘afwijkend’ (ten opzichte van ‘normaal’)? Vandaar dat gestart wordt met de discussie wat nu normaal en ‘afwijkend’ gedrag eigenlijk is en welke visies/psychologische benaderingsmodellen en theorieën er voor dat normale en afwijkende gedrag bestaan. Onder het overzicht van onderwerpen en de toelichting daarop kun je lezen hoe je het ondersteuningsmagazijn kunt gebruiken.




MBO verpleegkundige

ONDERWERPEN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Kenmerken van ‘afwijkend’ gedrag Psychologische benaderingswijzen en theorieën + behandelmethoden Psychische functies + algemene psychopathologie DSM IV TR Schizofrenie en andere psychotische stoornissen Stemmingsstoornissen Angststoornissen Persoonlijkheidsstoornissen

KORTE TOELICHTING/INLEIDING op de ONDERWERPEN Het op een adequate manier ondersteunen/begeleiden/stimuleren dan wel (gedeeltelijk) overnemen van de basiszorg, door verpleegkundigen (in opleiding) gegeven aan zorgvragers vereist dat je kennis hebt ‘van zaken’, vaardig bent en daarbij de juiste houding laat zien. Als je namelijk laat zien in een specifieke situatie de juiste zorg te kunnen verlenen aan een zorgvrager, dan toon je daarmee jouw competentie(s) aan. Zoals hierboven al aangegeven vind je in dit ondersteuningsmagazijn allerlei activiteiten gebundeld op het gebied van de basiszorg en wel specifiek het onderdeel psychopathologie en psychiatrie. We starten met te bespreken wat ‘afwijkend’ gedrag is. En wat is dan ‘normaal’? En als het afwijkend gedrag betreft, is dat gedrag dan ook altijd ‘ongezond’? Hoe kijken we kortom aan tegen mensen die zich anders gedragen dan wij. Gedrag, zowel normaal als afwijkend kunnen we trachten te verklaren door uit te gaan van verschillende psychologische visies: er bestaan tal van benaderingswijzen en theorieën die menselijk gedrag bestuderen en verklaren. De vraag die wetenschappers zich daarbij stellen luidt: hoe kunnen we het ontstaan van menselijk gedrag en de gevolgen ervan verklaren? Vervolgens bespreken we de psychische functies: wat is dat, het bewustzijn of de stemming of de waarneming, enz.? Vanuit de psychofysiologie gaan we naar de algemene psychopathologie, zoals eerder aangegeven de symptoomleer van de psychiatrie. Het is immers van het grootste belang om te weten wat een waan is, welke soorten wanen er allemaal bestaan en wat een waan onderscheidt van een hallucinatie (om maar iets te noemen). De DSM IV TR is daarna aan de beurt. Je zult immers in de praktijk dit handboek voor het diagnosticeren en classificeren van psychiatrische aandoeningen vaak tegenkomen. Wereldwijd wordt immers de DSM gezien als standaard voor het diagnosticeren en classificeren binnen het psychiatrisch werkveld. De DSM IV TR biedt bovendien een prima overzicht van welke psychiatrische ziektebeelden er momenteel onderscheiden worden. ‘Momenteel’, want psychiatrie is onderhevig aan de tijdgeest en aan maatschappelijke veranderingen. De onderwerpen die daarna aan bod komen betreffen een viertal belangrijke rubrieken van psychiatrische aandoeningen: psychosen, stemmingsstoornissen, angststoornissen en persoonlijkheidsstoornissen. Je komt op je stageadres heel vaak zorgvragers tegen met een psychiatrische aandoening uit één van de genoemde rubrieken. De verschillende psychiatrische aandoeningen zullen Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 112



MBO verpleegkundige

besproken worden: epidemiologie, etiologie/pathogenese, symptomen, diagnostiek, therapie, prognose en preventie worden per ziektebeeld uitgediept. Tot slot: in tal van andere ondersteuningsmagazijnen kom je aantal van de onderwerpen die bovenaan pagina 4 staan, opnieuw tegen. Op de volgende pagina’s lees je hoe je dit ondersteuningsmagazijn kunt gebruiken; vervolgens een stukje over beroepsonderwijs en Taal en daarna de criteria per onderwerp. Deze criteria geven aan wat je per onderwerp na het verrichten van activiteiten zou moeten kunnen.




MBO verpleegkundige

HOE HET ONDERSTEUNINGSMAGAZIJN TE GEBRUIKEN Kennis vergaren, feiten leren kennen en tot inzicht, begrip komen kan op tal van uiteenlopende manieren, zoals je wellicht al ervaren hebt tijdens een eerder gedane opleiding. De ene persoon duikt graag in de boeken, de ander bewandelt de digitale snelweg, een derde ‘leert’ vooral door wat hem/haar wordt verteld, uitgelegd. En dan zijn er voor wie geldt: “al doende leert men”. Op de pagina’s hierna kom je de inhoud tegen van het ondersteuningsmagazijn namens de vakgebieden psychopathologie en psychiatrie waarbij de volgende icoontjes gehanteerd worden:

Een boekje als icoontje verwijst naar het leerboek “Psychiatrie in de verpleegkunde”, 6e editie, uitgeverij Pearson Education of een ander boek. Het gaat dus om een letterlijke studieactiviteit: “Bestudeer uit je boek …”. Als je van tevoren over een onderwerp gelezen hebt, dan ben je beter in staat om allerlei andere activiteiten te maken, een hoorcollege te volgen, een vaardigheid te verrichten. Uit een boek studeren, dat doe je vooral thuis in onbegeleide tijd.

De pen als icoontje staat symbool voor een maakactiviteit: vragenlijsten, al dan niet rondom casuïstiek, invulactiviteiten, terminologie die je moet vertalen. Deze activiteiten kun je individueel doen of samen met de overige studiegroepgenoten, thuis en/of op school. Terminologie, moeten we dat beheersen dan! Als professional in wording communiceer je met andere vakgenoten en andere disciplines en tijdens dat overleg kan het gebeuren dat er jargon wordt gebruikt. Vandaar!

Dit icoontje stelt een oog voor en houdt in: een kijkactiviteit. Je leert door te kijken naar een videoband/dvd en voor jezelf de belangrijkste zaken op te schrijven. Beeldfragmenten over zorgvragers met een psychiatrische aandoening zijn belangrijk voor de letterlijke beeldvorming. Bovendien praten mensen openhartiger dan vroeger het geval, over hun psychiatrische aandoening.

Dit icoontje is een kunstzinnig weergegeven oor en staat voor hoorcollege, responsiecollege of onderwijsleergesprek. De docent geeft een hoor- of responsiecollege of houdt een onderwijsleergesprek in de ‘grote’ groep. Van de deelnemers wordt een actieve houding en participatie verwacht. Je kunt tijdens hoorcolleges of onderwijsleergesprekken je vragen stellen of opmerkingen kwijt. Juist tijdens een responsiecollege worden vragen gesteld over een bepaald onderwerp: je stelt vragen aan de docent (of andere deelnemers) en/of de docent stelt vragen aan de deelnemers. Indien van toepassing kun je ter voorbereiding van een hoorcollege of onderwijsleergesprek via de (groeps)account van Portaal de bijbehorende PowerPointpresentatie downloaden en printen.




MBO verpleegkundige

Allerlei activerende werkvormen zoals spel worden gesymboliseerd door bovenstaand icoontje. Denk daarbij aan quizzen, bordspelletjes, kaartspelletjes, e.d. Spelenderwijs kom je tot kennis.

Een wel erg bekend icoontje: er zijn tal van betrouwbare, bruikbare, nuttige, interactieve sites, videofragmenten (bijv. via Youtube) en dergelijk op gebied van psychopathologie en psychiatrie. Ook eventuele activiteiten aan de hand van geïnstalleerde programma’s op de PC’s in het Open LeerCentrum (OLC) zijn voorzien van dit icoontje.

Een workshop wordt voorgesteld door nevenstaand icoontje. Een workshop kan de vorm hebben van een presentatie, demonstratie of andere activerende werkvorm. TAAL EN BEROEPSONDERWIJS Hierboven vind je dus allerlei soorten activiteiten opgesomd. Per onderwerp willen we dus een veelheid van verschillende, liefst activerende werkvormen ‘inbrengen’. Het blijkt dat hoe taalvaardiger de deelnemer is, des te succesvoller hij/zij is gedurende de opleiding. Binnen de verschillende activiteiten wordt om die reden aandacht besteed aan taalvaardigheid. We doen dat door ‘talige’ oefeningen in het onderwijs te integreren. Ook de verschillende spellen bevorderen de taalvaardigheid van deelnemers.




MBO verpleegkundige

CRITERIA BEHORENDE BIJ B2 ONDERSTEUNEN BIJ VERPLEEGKUNDIGE BASISZORG – PSYCHIATRISCHE ZORGVRAGER VAKGEBIEDEN: PSYCHOPATHOLOGIE EN PSYCHIATRIE 1. Kenmerken van ‘afwijkend’ gedrag Je kunt na het uitwerken van de activiteiten:  je eigen mening weergeven ten aanzien van normaal (gezond) en ‘afwijkend’ (‘gek’, ‘gestoord’) gedrag;  een relatie leggen met vooroordelen en  verwoorden wat de invloed is van een psychiatrische ziekte op het leven van een zorgvrager. 2. Psychologische benaderingswijzen en theorieën + behandelwijzen Je kunt na het uitvoeren van de activiteiten:  omschrijven hoe gedrag ontstaat volgens de in de toelichting nader genoemde zes verschillende theorieën in de psychologie;  de begrippen herkennen die vanuit die verschillende theorieën komen, zoals in het hoorcollege nader genoemd;  biologische behandelmethoden in de psychiatrie benoemen en verwoorden wat de verpleegkundige bijdrage daarin kan zijn;  de hoofdgroepen psychofarmaca benoemen en  de volgende psychotherapeutische behandelwijzen in grote lijnen beschrijven: o psychotherapie vanuit psychoanalyse, o gedragstherapie vanuit Leertheoretische benadering, o relatie en gezinstherapie vanuit systeemtheorie, o RET vanuit cognitieve theorie en o psycho-educatie. 3. Psychische functies + algemene psychopathologie Je kunt na het uitvoeren van de activiteiten:  de psychische functies opsommen en  de stoornissen in de psychische functies benoemen en herkennen. 4. DSM IV TR Je kunt na het uitvoeren van de activiteiten  vertellen wat DSM IV is;  uitleggen wat er wordt verstaan onder de 5 assen en  vertellen wat de rol van de verpleegkundige is bij het stellen van de diagnose. 5. Schizofrenie en andere psychotische stoornissen 6. Stemmingsstoornissen 7. Angststoornissen Je kunt na het uitvoeren van de activiteiten  bij de ziektebeelden ondergebracht bij bovenstaande rubrieken - epidemiologische gegevens vertellen, - etiologische en pathogenetische factoren weergeven, - het begrip psychose definiëren, Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 116


-


MBO verpleegkundige

kenmerkende (DSM IV TR) symptomen benoemen, het ziektebeloop vertellen, diagnostische en behandelmogelijkheden benoemen en de prognose en eventuele preventieve maatregelen aangeven.

8. Persoonlijkheidsstoornissen Je kunt na het uitvoeren van de activiteiten  de begrippen persoonlijkheid en persoonlijkheidsstoornis definiëren;  de clusterindeling geven;  bij de verschillende persoonlijkheidsstoornissen (ziektebeelden) ondergebracht bij bovenstaande gelijknamige rubriek: - epidemiologische gegevens vertellen, - etiologische en pathogenetische factoren weergeven, - het begrip psychose definiëren, - kenmerkende (DSM IV TR) symptomen benoemen (in het bijzonder van de cluster B beelden), - het ziektebeloop vertellen, - diagnostische en behandelmogelijkheden benoemen en - de prognose en eventuele preventieve maatregelen aangeven.

Sigmund Freud (1856-1939)




MBO verpleegkundige

Onderwerp – Activiteiten matrix

Video /dvd nr.3

HC/HC OLG Ppt. 

www.

Kenmerken van ‘afwijkend’ gedrag Psychologische benaderingswijzen en theorieën + behandelmethoden

Psy1 H. 1 Psy H. 2 Psy H. 4

410



Psychische functies + algemene psychopathologie DSM IV TR

Psy2 82-136

410



wikipedia.org [functieleer] psyonline.nl [testjes]



Schizofrenie en andere psychotische stoornissen Stemmingsstoornissen

Psy H. 9

606.2 606.3



Psy H. 10

606.3



Angststoornissen

Psy H. 11

606.3



wikipedia.org dsm5.org psychiatrie-nederland.nl nhg.nl; nvvp.net hersenstichting.nl psychischegezondheid.nl trimbos.nl nhg.nl; nvvp.net hersenstichting.nl psychischegezondheid.nl netdokter.nl kiesbeter.nl trimbos.nl nhg.nl; nvvp.net hersenstichting.nl psychischegezondheid.nl trimbos.nl

Persoonlijkheidsstoornissen

Psy H. 16

606.3



Psy H. 3.1

clientenbond.nl stichtingpandora.nl kennislink.nl wikipedia.org nvpa.nl; leren.nl psychoanalytisch instituut.nl; infonu.nl ccgt.nl

nvvp.net psychischegezondheid.nl trimbos.nl

1

Boek “Psychiatrie in de verpleegkunde”, 6e editie, uitgeverij Pearson Education Boek “Psychiatrie”, 2e druk, uitgeverij SMD of “Psychiatrie”, 2e druk, uitgeverij ThiemeMeulenhoff 3 Voor een overzicht van allerlei titels van videobanden en dvd’s: zie map in het OLC. 2




MBO verpleegkundige

KENMERKEN VAN ‘AFWIJKEND’ GEDRAG

Activiteit 1

Lees uit je boek “Psychiatrie voor verpleegkundigen” hoofdstuk 1 Introductie in zijn geheel. In dit hoofdstuk gaat het over de vraag hoe afwijkend gedrag te definiëren. Bovendien komen de historische visies op afwijkend gedrag aan de orde en worden de belangrijke historische ontwikkelingen binnen de vakgebieden psychiatrie en verpleegkunde geschetst. Noteer eventuele vragen en onduidelijkheden en leg die voor aan de docent tijdens het hoorcollege of onderwijsleergesprek.

Activiteit 2

Beantwoord de volgende vragen aan de hand van je boek en Internet.

1.

In je boek “Psychiatrie voor verpleegkundigen” wordt een aantal criteria geformuleerd voor ‘abnormaliteit’. Welke zes criteria worden er genoemd. Licht ze elk kort toe.

2.

“Concepten van gezondheid en ziekte kunnen in verschillende culturen een verschillende betekenis hebben”, zo lees je in je boek “Psychiatrie voor verpleegkundigen”. In verschillende culturen doen zich dan ook verschillende ziektebeelden voor. Zoek de volgende cultuurgebonden syndromen eens op: -

amok

-

dhat

-

koro

-

latah

Latah

-

susto

fear

-

zar Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 119



MBO verpleegkundige

3.

Lees op pagina 15 het groene kader met de titel: Wat is afwijkend gedrag? Beantwoord de twee vragen aan het einde van dat kader (onder het kopje Kritisch denken)

4.

Omschrijf de volgende begrippen: -

vooroordeel

-

etikettering

-

stigmatiseren

-

deviant gedrag

-

stereotypering

Activiteit 3

Volg aandachtig het responsiecollege/neem actief deel aan het onderwijsleergesprek wat de docent houdt over kenmerken van afwijkend gedrag. Stel je vragen naar aanleiding van eerdere activiteiten uit dit ondersteuningsmagazijn. Print van tevoren de hand-outs behorend bij de PowerPointpresentatie.

Activiteit 4

Vul onderstaande puzzel in: 1. Bestudeert diverse vormen van afwijkende emoties, gedachten en gedrag, de oorzaken daarvan en de behandelmogelijkheden; ook wel: symptoomleer [16]; 2. Niet-corrigeerbare gedachten, zoals paranoïdie [5]; 3. Trimbos-studie eind vorige eeuw naar het vóórkomen van allerlei psychiatrische aandoeningen [7]; 4. ‘van de weg af’/afwijkend [7]; 5. Opvolger van de Krankzinnigenwet [7]; 6. ‘lichaamssappen’ [7]; 7. Arts, specialist op het gebied van de ‘ziel’ en geest [10].




MBO verpleegkundige

Wat staat er van boven naar onder in de gemarkeerde hokjes?

1 2 3 4 5 6 7




MBO verpleegkundige

PSYCHOLOGISCHE BENADERINGSWIJZEN EN THEORIEËN + BEHANDELMETHODEN

Activiteit 1

Lees uit je boek “Psychiatrie voor verpleegkundigen” de hoofdstukken 2 en 4 over respectievelijk visies op oorzaak en gevolg van psychiatrische stoornissen –psychologische benaderingswijzen en theorieën komen daarbij aan de orde- én de verschillende behandelmethoden voor psychiatrische aandoeningen. De hoofdstukken 2 en 4 zijn lijvig en best pittig. Noteer vragen en onduidelijkheden en leg ze voor aan de docent tijdens het hoorcollege of onderwijsleergesprek.

Activiteit 2

Beantwoord individueel of in subgroepen de volgende vragen met gebruikmaking van je boek, ondersteuningsmagazijn speciële farmacologie en de PowerPointpresentatie die gebruikt gaat worden tijdens het hoorcollege.

A.

Beantwoord de volgende algemene vragen bij elke theorie:

-

Wie heeft deze theorie beschreven?

-

Wat zijn de uitgangspunten bij deze theorie?

-

Hoe wordt er naar het ontstaan van gedrag gekeken?

B.

Beantwoord per theorie de volgende aanvullende vragen:

1.

Biologische benadering

-

Welke behandelingen worden ingezet binnen de psychiatrie vanuit deze visie?

-

College Branchebij Gezondheidszorg Welke rol spelenAlbeda neurotransmitters het ontstaan van gedrag? Opleiding tot verpleegkundige 122



MBO verpleegkundige

2.

Leertheorie

-

Wat houdt klassieke conditionering in?

-

Wat is operante conditionering? Kun je als verpleegkundige hier iets mee?

-

Leg het verschil uit tussen positieve en negatieve bekrachtiging.

-

Geef je mening: wat werkt het beste als je gedrag wilt beïnvloeden: straffen of belonen? Geef argumenten en voorbeelden uit de praktijk.

-

Hoe komt het eigenlijk dat het stoppen met roken zo moeilijk kan zijn?

3.

Psychoanalytische benadering

-

Bedenk enkele bewuste en onbewuste motieven waarom iemand voor het vak verpleegkunde kiest.

-

Wat is de functie van zogenaamde ‘afweermechanismen’?

4.

Cognitieve theorie

-

Wat zijn cognitieve processen?

-

Wat wordt verstaan onder denkschema’s en denkfouten? Geef voorbeelden.

-

Bedenk een voorbeeld waarbij je de relatie aangeeft tussen wat je denkt, wat je voelt en hoe je handelt.

-

Wat betekent ‘coping’ en welk gedrag hoort hierbij?




MBO verpleegkundige

5.

Humanistische theorie

-

Wat houdt de behoeftehiërarchie van Maslow in?

-

Leg het begrip ‘zelfontplooiing’ uit. Wat is het belang hiervan voor de zorgvrager?

-

Hoe kun je deze behoeftehiërarchie gebruiken bij het kijken naar gedrag?

MASLOWS BEHOEFTEN-

PIRAMIDE

6.

Systeemtheorie

-

Welke drie kenmerken kun je benoemen van een ‘systeem’. Geef een voorbeeld uit je eigen gezin van herkomst.

-

Wat betekent het begrip ‘homeostase’?

-

Welke rol speelt ‘feedback’ (positief/negatief) bij de mogelijkheid tot het aanbrengen van veranderingen in een systeem?

-

Geef een voorbeeld van een open en een gesloten systeem.

-

Wat zijn de voor- en nadelen van een flexibel systeem? Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 124



MBO verpleegkundige

Activiteit 3

Volg aandachtig de responsiecolleges/neem actief deel aan de onderwijsleergesprekken die de docent houdt over benaderingswijzen en theorieën in de psychologie én over de verschillende behandelwijzen. Stel je vragen naar aanleiding van eerdere activiteiten uit dit ondersteuningsmagazijn. Print van tevoren de hand-outs behorend bij de PowerPointpresentatie.

Activiteit 4 [alternatief]

Subgroepen (maximaal 6) presenteren de uitwerking van activiteit 2 aan de hand van de vragenseries A en B middels een poster, folder of PowerPointpresentatie (of anderszins). Criterialijsten ten behoeve van feedback op product en presentatie vind je als bijlage bij dit ondersteuningsmagazijn.

Activiteit 5

Op de pagina 22 t/m 26 uit het ondersteuningsmagazijn beroepstaak D over wonden en speciële farmacologie staan allerlei maakactiviteiten over medicijnen die vaak worden voorgeschreven bij zorgvragers met een psychiatrische aandoening. De behandeling van deze zorgvragers met behulp van zogenaamde psychofarmaca is niet weg te denken uit het huidige tijdsgewricht. Maak (een aantal van) deze activiteiten. De activiteiten kunnen ook na respectievelijk psychosen, stemmings- en angststoornissen gemaakt worden.

Activiteit 6

Zie de tekst bij het icoontje

op pagina 20 (eerste alinea).

Noteer de belangrijkste zaken.




MBO verpleegkundige

PSYCHISCHE FUNCTIES + ALGEMENE PSYCHOPATHOLOGIE

Activiteit 1

Je krijgt tijdig van de docent readermateriaal uitgereikt over psychische functies en algemene psychopathologie of je wordt verwezen naar de bibliotheek om in de boeken naar relevante literatuur op zoek te gaan. Laat desgewenst pagina’s kopiëren. Bestudeer de literatuur. Noteer eventuele vragen en onduidelijkheden en leg die voor aan de docent tijdens het hoorcollege/onderwijsleergesprek.

Activiteit 2

Volg aandachtig het hoorcollege/responsiecollege/neem actief deel aan het onderwijsleergesprek wat de docent houdt over de psychische functies [functieleer] en de algemene psychopathologie. Stel je vragen naar aanleiding van eerdere activiteiten uit dit ondersteuningsmagazijn. Print van tevoren de hand-outs behorend bij de PowerPointpresentatie.

Activiteit 3

Noteer in de rechterkolom de psychiatrische symptomen die in de casus voorkomen. Deze activiteit voer je uit tijdens het HC.




MBO verpleegkundige

Psychopathologie

Nr. Casus

Psychopathologie: psychiatrische symptomen

1

Joke is een 23-jarige studente, die op de PAAZ is opgenomen en bij wie aan schizofrenie wordt gedacht. Als je haar vraagt hoe de dag in elkaar zit, zegt zij dat zij ’s morgens geen ontbijt krijgt maar het avondeten en ’s avonds haar ontbijt klaarstaat. Dan zegt zij bovendien: “Dat was morgen ook al zo”. Als je haar vraagt hoe oud ze is, zegt ze dat ze 38 jaar is en dat haar kinderen het huis uit zijn. Ze geeft ook aan zich verdoofd te voelen, alsof haar lichaam niet van haarzelf is.

2

Bertie is een jonge vrouw van 29 jaar die na een lange academische studie onlangs bevallen is van haar eerste kind. Zij en haar man hebben vele jaren uitgekeken naar het moment dat zij een kind zouden krijgen. De bevalling is voorspoedig verlopen en na enkele dagen in het ziekenhuis doorgebracht te hebben is zij met haar baby naar huis gegaan. Zij en haar man hebben besloten dat zij de eerste periode na de bevalling niet zou gaan werken en Bertie wijdt zich dan ook vol overtuiging aan haar nieuwe taak. Als haar oude studievrienden na een paar dagen op bezoek komen merken zij dat Bertie niet helemaal de vertrouwde persoon is die zij kennen. Het ene moment lijkt alles normaal te zijn, terwijl het volgende moment de vertwijfeling uit haar ogen spreekt. Het lijkt alsof zij hen dan niet herkent, terwijl zij wel hun juiste namen gebruikt. Ze zegt dat ze snel weer samen verder moeten studeren, hetgeen niet begrepen wordt omdat zij onlangs is afgestudeerd. Nadat de huisarts geconsulteerd wordt, blijkt er als snel sprake te zijn van een zogenoemde kraambedpsychose.

3

Mevrouw Bakker is in het ziekenhuis opgenomen wegens een enkelfractuur, die ze heeft opgelopen toen ze van de trap viel. Ze is opgewekt en vriendelijk. Er is niets aan te merken op haar geestelijk functioneren. De derde dag vindt haar zoon haar tijdens het bezoek wat druk: ze praat levendiger dan hij van haar gewend is, hij vindt haar een beetje uitbundig. Hij zegt dat tegen Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 127



de verpleging, maar die stelt hem gerust. Ze vinden het nogal meevallen. ’s Nachts begint mevrouw plotseling te gillen, ze springt ondanks haar gebroken enkel uit bed, loopt door een glazen deur heen, die ze blijkbaar niet opmerkte, want ze ziet een monster in een donkere hoek van de zaal. Uit haar uitlatingen valt op te maken dat ze meent in een kerk te zijn.

4

Marieke, een studente van 25 jaar, wordt tijdens het wandelen aangereden door een bromfietser. Marieke is terstond bewusteloos. Dit blijft ook de volgende dag zo. Pas de dag daarna komt zij zeer langzaam tot bewustzijn. Later herinnert zij zich niets van het ongeval.

5

De heer Bols raakt met zijn auto op de verkeerde weghelft en komt in botsing met een tegenligger. Wonderwel lijkt hij nauwelijks iets te mankeren. Hij maakt echter een afwezige indruk. Hij verlaat de plek van het ongeluk en gaat zwerven. Mensen die hem aanspreken krijgen soms wel en soms geen reactie. Later op het politiebureau blijkt hij niet te weten wat er is gebeurd.

6

Mevrouw Vlak ontdekt, kijkend naar de televisie, dat haar gezicht op het scherm wordt gebruikt, althans dat is haar hardnekkige overtuiging! Ze gaat oude foto’s bekijken en ja hoor, ze is het heus, al was haar gezicht vroeger veel voller. Om verdere diefstal te voorkomen, gaat ze haar gezicht vol plakken met pleisters.

7

Mevrouw Brands ervaart dat de bovenburen door onzichtbare gaten in het plafond giftige dampen in haar kamer spuiten. Ze ruikt dat en ze krijgt er geweldige hoofdpijn van. Ze plakt board tegen het plafond, houdt de hele dag de gordijnen dicht, maar niets helpt. Haar man zegt dat ze gek is. Ze gaat bleekwater koken in een open pan om de gifdamp te neutraliseren. Ook dat is niet toereikend, ze krijgt zelfs ontstoken ogen van het gif. Ze laat dat triomfantelijk aan haar man zien. Die maakt zich ernstige zorgen over het waanidee van zijn vrouw.


MBO verpleegkundige



8

Mevrouw Putters is een alleenstaande vrouw van 48 jaar. Ze leidt het leven van een keurige dame. Dat zij seksuele verlangens zou hebben, is voor haar een dwaze gedachte. Wel voelt ze zich soms een beetje eenzaam. Als ze bij de huisarts is vanwege vage buikpijn, laat deze doorschemeren dat hij verliefd op haar is. Hij merkt namelijk op dat hij haar in geen jaren gezien heeft en zijn gelaatsuitdrukking daarbij spreekt boekdelen. Mw. Putters gaat nu wat vaker naar het spreekuur. Tot haar verbazing doet de dokter nu nogal stug, maar dan begrijpt ze dat hij niet anders kan: zijn vrouw is jaloers op hun contact en zal hem vermoorden als hij zijn liefde voor mw. Putters niet opgeeft. Om de dokter te laten weten dat ze het begrijpt en dat ze hem niets kwalijk neemt, laat ze bloemen bezorgen. De dokter zegt haar dat ze dat echt niet meer moet doen, maar dat zegt hij op zo’n angstige toon dat ze begrijpt dat haar hulp geboden is. Ze weigert het huis van de arts te verlaten.

9

Mw. Klaver is ongehuwd en woont bij haar inmiddels bejaarde ouders. Met de buren hebben ze al jaren een heel prettig contact. Daarom vindt ze het verwonderlijk dat de buren aan weerskanten een krachtige zender hebben opgesteld, waarmee ze haar gaan pesten. Ze voelt de stroom branden en gaat daarom aluminiumfolie onder haar ondergoed dragen. Dat helpt wel iets. Aan kleine schitteringen in het tv-beeld kan ze precies merken wanneer de buren hun zender inschakelen. De ouders van mevrouw zien de lichtflitsjes ook en zijn ervan overtuigd dan hun dochter gelijk heeft. Bij herhaling wordt de politie om hulp gevraagd. Er vindt ook daadwerkelijk huiszoeking plaats bij de buren, maar die hebben dan natuurlijk hun apparatuur weggestopt. Zodra de politie weg is beginnen ze weer. Ook de moeder van mevrouw gaat last van de stralen krijgen en gaat folie dragen. Vader legt koperdraad in de kamer aan. Om terug te pesten gaat mw. Klaver ’s nachts lawaai maken. Een broer van haar, die in Australië woont, is technicus. Als hij op bezoek komt, is hij onmiddellijk overtuigd van de pesterij door de buren. Hij gaat tekeningen maken om te laten zien dat zo iets wel degelijk kan.


MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Activiteit 4

Google naar www.depersonalisatie.nl van de Stichting Depersonalisatie, lees de folder door en beantwoord de volgende vragen.

1.

Wat betekent depersonalisatie en wat betekent derealisatie?

2.

Is het neurologische/biologische of psychologische/reflexieve bewustzijn gestoord bij depersonalisatie?

3.

Onder welke omstandigheden kan depersonalisatie ook wel ervaren worden door een gezond iemand?

Logo Stichting Depersonalisatie

Activiteit 5

De 410-serie banden zijn video’s op gebied van de psychologie. Op een aantal daarvan gaat het over de functieleer. Een aantal andere banden geeft een indruk over verschillende vormen van psychotherapie. In allerlei portretten van zorgvragers met een psychiatrische ziekte uit bijvoorbeeld de 606.3-serie maak je kennis met ‘symptoms’ and ‘signs’ uit de algemene psychopathologie. Noteer als je een band of dvd bekijkt de belangrijkste zaken. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 130



MBO verpleegkundige

DSM IV TR

Activiteit 1

Bestudeer uit je boek “Psychiatrie voor verpleegkundigen” hoofdstuk 3.1 over de classificatie van psychiatrische stoornissen. Het systeem ten behoeve van diagnostiek en classificatie wat wereldwijd gehanteerd wordt, luistert naar de naam DSM. Thans hebben we de DSM IV TR2. In 2013 verwachten we de 5e editie van de DSM. Noteer vragen en onduidelijkheden en leg die voor aan de docent tijdens het hoorcollege/onderwijsleergesprek.

Activiteit 2

Je krijgt een artikel uitgereikt (of kunt het bij de docent verkrijgen) met de titel 2.2 Indeling volgens DSM IV. Neem ook de relevante literatuur door uit je boek “Psychiatrie voor verpleegkundigen”. Noteer vragen/onduidelijkheden en beantwoord de volgende vragen:

1.

Schrijf in een paar zinnen op wat de DSM IV inhoudt en wat het doel is van de DSM IV.

2.

In het artikel wordt gesproken over de begrippen ‘spaarzaamheid’ en ‘rangorde’ als het gaat om het diagnostische proces binnen de psychiatrie. Wat houden die begrippen in?

3.

De DSM IV TR2 is een zogenaamd multiaxiaal systeem ten behoeve van diagnostiek en classificatie van psychiatrische aandoeningen met oog voor de somatiek, psychosociale omgevingsinvloeden (en stressfactoren) en Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 131



MBO verpleegkundige

het ‘algemeen’ functioneren. De DSM IV TR2 ‘scoort’ de zorgvrager op de 5 assen. Wat houdt elke as in?

4.

Waarom staat een depressieve episode op de As 1 genoteerd en een borderline persoonlijkheidsstoornis op de As 2?

5.

Schrijf enkele nadelen op van het gebruik van een systeem zoals de DSM.




MBO verpleegkundige

Activiteit 3

Volg aandachtig het hoorcollege/responsiecollege/neem actief deel aan het onderwijsleergesprek wat de docent houdt over de DSM IV TR2. Stel je vragen naar aanleiding van eerdere activiteiten uit dit ondersteuningsmagazijn. Print van tevoren de hand-outs behorend bij de PowerPointpresentatie.

Activiteit 4

In de DSM IV TR2 staan rubrieken vermeld en binnen die rubrieken staat per ziektebeeld beschreven waaraan de zorgvrager ‘moet’ voldoen om de diagnose gesteld te krijgen: de zogenaamde diagnostische criteria. Noem de rubriek waar de volgende ziektebeelden en andere problemen onder vallen:

1. Binge eating disorder 2. Autisme 3. Paranoïde psychose 4. Afhankelijkheid 5. Conversie 6. Delirium 7. Pyromanie 8. Gender identity disorder 9. ‘Narcisme’ 10.Obsessief-compulsieve st. 11.Depersonalisatiestoornis 12.Pica 13.Partnerrelatieproblematiek 14.Dysthymie 15.Transvestitisme 16. Bipolaire stoornis 17. Schizoaffectieve stoornis 18. Syndroom van Münchhausen 19. Syndroom van Korsakov 20. Heroïne-intoxicatie 21. Posttraumatische stressst. 22. Narcolepsie 23. ADHD 24. Hypomanie 25. Opvoedingsproblemen

……….. …………………………………………………………. ……….. …………………………………………………………. ……….. …………………………………………………………. ……….. …………………………………………………………. ……….. …………………………………………………………. ……….. …………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. …………………………………………………………………….




Pica = Ekster [nr. 12]


MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

SCHIZOFRENIE EN ANDERE PSYCHOTISCHE STOORNISSEN

Activiteit 1

Ga naar de website van Parnassia en vervolgens op het middelste scherm naar “Experience Psychose”, vervolgens → naar de belevenis. Bekijk het filmpje. Noteer opvallende zaken en eventuele vragen. Leg die voor aan de docent tijdens het hoorcollege/onderwijsleergesprek/responsiecollege.

Activiteit 2

Hoofdstuk 9 uit je boek “Psychiatrie voor verpleegkundigen” gaat over schizofrenie en andere psychotische stoornissen. Bestudeer eerst hoofdstuk 9.1, noteer eventuele vragen en onduidelijkheden en leg die voor aan de docent tijdens het hoorcollege/onderwijsleergesprek/responsiecollege.

Activiteit 3

Beantwoord individueel de volgende inleidende vragen over psychose met gebruikmaking van je boek en naar aanleiding van wat je gezien hebt op de site van Parnassia:

1.

Wat is een psychose voor een ‘toestand’? ofwel Wanneer kun je zeggen dat een zorgvrager psychotisch is [psychotisch gedrag vertoont]?

2.

Is een psychose een symptoom of syndroom? Licht je antwoord toe. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 135



MBO verpleegkundige

3.

Welke kenmerkende verschijnselen passen er ook alweer bij een psychose? Noem er vijf.

4.

Welke ziektebeelden horen volgens de DSM IV TR2 bij de rubriek psychotische stoornissen?

5.

En bij welke andere ziektebeelden (uit andere rubrieken dan de psychosen) kunnen zich psychotische symptomen voordoen?

6.

In welke situaties kan een psychose ernstige gevolgen hebben? Bedenk eens een paar van die situaties.

Activiteit 4

Volg aandachtig het hoorcollege/responsiecollege/neem actief deel aan het onderwijsleergesprek wat de docent houdt over het begrip psychose, schizofrenie en andere psychotische stoornissen. Stel je vragen naar aanleiding van eerdere activiteiten uit dit ondersteuningsmagazijn. Print van tevoren de hand-outs behorend bij de PowerPointpresentatie.

Activiteit 5

In het denken over het ontstaan van schizofrenie in termen van een verstoord draagkracht-draaglastevenwicht is het kwetsbaarheid-stress-copingrouw model interessant als verklaringshypothese. Vul daartoe onderstaand schema verder in. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 136



MBO verpleegkundige

Draagkrachtfactoren

Beschermende factoren

Draaglastfactoren

Erfelijk bepaalde kwetsbaarheid op ……………………………………………

Copingstrategieën aanleren

Stressfactoren:

gebied

Rouwproces begeleiden

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-




MBO verpleegkundige

Activiteit 6

Lees de casus over mw. Van der Karbargenbok aandachtig door, onderstreep alle verschijnselen en duidt ze ‘psychopathologisch’. Twee voorbeelden van hoe te werk te gaan, zijn gegeven. Beantwoord ook de extra vraag.

Mw. Van der Karbargenbok wordt voor de eerste keer opgenomen in een APZ als zij 27 jaar is. Ze blijkt dan als sinds drie jaar depressieve en spanningsklachten te hebben, en volgde samen met haar man een echtpaartherapie. Ze beleefde haar man als bedreigend en dacht dat hij onder invloed stond van een overleden zuster. Bij het huishouden voelde zij zich geremd door gedachten die zij niet als van zichzelf beleefde. Zij vermoedde dat die zuster ook daarmee van doen had. Bij deze opname is zij zeer verward, uit wartaal, breekt soms ineens in een schaterlach uit en is het volgende moment in tranen. Contact is nauwelijks te leggen. Zij beweegt zich houterig en meent vreemde houdingen aan. Na enkele maanden opname kan zij weer naar huis, maar zij blijkt dan haar normale werkzaamheden niet meer aan te kunnen. Op een keer zet zij alle deuren en ramen midden in de nacht open, want “er moet openheid zijn”. Leidingwater wil zij niet meer gebruiken, omdat lichaam en geest volledig gezuiverd moeten worden. Filtersigaretten rookt zij niet meer, omdat zij zelf niet kan filteren wat goed en wat slecht voor haar is. Relaties met vrienden worden verbroken. Per brief verzoekt zij om televisiezendtijd om in het openbaar haar zonden te kunnen belijden. Bij navraag blijkt zij veel last te hebben van concentratiestoornissen. Zij meent dat zij door krachten van buiten wordt geleid. Tegelijkertijd voelt zij zich steeds leger en gevoellozer worden. Zij is bang dat er op deze manier niets meer van haar zal overblijven en dat ze “tot stof zal worden”. Plezier zegt ze niet meer te kunnen beleven en animo om iets te ondernemen heeft zij niet meer. Bij alles wat ze doet verliest ze namelijk energie, zelfs praten is al gauw te veel. In de daaropvolgende jaren verandert hier niet zo veel aan, maar een voorzichtig evenwicht op een tamelijk laag niveau is redelijk te handhaven met behulp van antipsychotische medicatie en steunende echtpaarbegeleiding




MBO verpleegkundige

 dacht dat hij onder invloed stond: beïnvloedingswaan  zonden te kunnen belijden: zondewaan Vraag: met welk subtype schizofrenie heb je te maken in bovenstaande casus?

Activiteit 7

In de videotheek staan tal van videobanden en dvd’s over schizofrene zorgvragers. Maak een keuze uit deze banden/dvd’s en maak verder kennis met het ziektebeeld schizofrenie en de mensen die eraan lijden. N.B.: de bioscoopfilm “A BEAUTIFUL MIND” met in de hoofdrol Russell Crowe portretteert een schizofrene geleerde en is op ware gebeurtenissen gebaseerd. Een andere aanrader is de inmiddels klassieke film “ONE FLEW OVER THE CUCKOO’S NEST”!

Schrijf de belangrijke zaken op. Activiteit 8

Maak onderstaande 13 m.c.-vragen. Check in duo’s en vervolgens in viertallen! 1.

De etiologie van schizofrenie luidt: A sociogeen: "de maatschappij is ziekmakend" B psychogeen: gebeurtenissen hebben hun weerslag op de psyche van de mens C exogeen: de oorzaak komt van buitenaf D multifactorieel: meerdere oorzaken zijn van belang

2.

Een schizofrene zorgvrager voelt een hevige elektrische stroom door zijn genitaliën gaan, waardoor hij die voelt verbranden. Psychopathologisch is er sprake van A een zondewaan B een haptische (= tactiele) hallucinatie C een affectieve stoornis D een denkinhoudelijke stoornis

3.

Negativisme hebben we geduid als een … verschijnsel. A cognitief B affectief C bewegingsD postpsychotisch




MBO verpleegkundige

4.

Welk A B C D

5.

Een zogenaamde Sperrung betreft is een stoornis van A de waarneming B de denkvorm C de denkinhoud D de concentratie

6.

Extreme incoherentie van de spraak is aan de orde bij A een imperatieve (= bevels)hallucinatie B Gedankenlautwerden: je eigen gedachten als stem horen C magisch denken D Wortsalat

7.

Procentueel verblijven de meeste schizofrene zorgvragers A zelfstandig thuis B extramuraal C semimuraal D intramuraal

8.

Je kunt stellen dat een zorgvrager 'genezen' is van schizofrenie als A hij niet meer binnen de muren van een APZ hoeft te verblijven B hij slechts één keer in vijf jaar tijd psychotisch is geweest C steeds na een psychotische episode de zorgvrager weer op het oude, vroegere niveau functioneert D hij dankzij medicijnen minder last heeft van stemmen horen

9.

Atypische anti-psychotica hebben minder bijwerkingen op bewegingsgebied. Zo'n middel is A Risperdal® B Cisordinol® C Fluanxol® D Dipiperon®

10.

I. II. A B C D

verschijnsel uit het onderstaand rijtje is een negatief verschijnsel? stemmen horen gedachte-uitzending terugtrekgedrag Weltuntergangserlebnis (zorgvrager beleeft de ‘ondergang van de wereld’)

Schizofrenie is een hersenziekte met verstoringen op neurotransmitterniveau. Een schizofrene zorgvrager verenigt twee of meerdere persoonlijkheden in zich. I en II zijn juist alleen I is juist alleen II is juist I en II zijn onjuist




MBO verpleegkundige

11.

Klassieke antipsychotica werken veelal receptorblokkerend. Het gaat daarbij met name om de neurotransmitter A noradrenaline B serotonine C dopamine D gaba

12.

Het maligne neurolepticasyndroom kenmerkt zich door A een heftige huiduitslag B neurologische uitvalsverschijnselen C ernstige hartritmestoornissen D zeer hoge koorts en extreme spierstijfheid

13.

Om Parkinsonistische bijwerkingen van antipsychotica te bestrijden wordt wel … gegeven. A Haldol® B Disipal® C Tegretol® D Tofranil®

Activiteit 9

Hoofdstuk 9 uit je boek “Psychiatrie voor verpleegkundigen” gaat over schizofrenie en andere psychotische stoornissen. Bestudeer nu hoofdstuk 9.2 over andere vormen van psychose, noteer eventuele vragen en onduidelijkheden en leg die per mail voor aan de docent. Activiteit 10

Beantwoord de volgende vragen, deels naar aanleiding van de vorige activiteit: 1.

Schizofrenie is met afstand de belangrijkste psychotische stoornis. In je boek staan nog andere psychotische stoornissen beschreven. Wat zijn de verschillen tussen schizofrenie en … a. schizofreniforme stoornis; b. schizoaffectieve stoornis; c. kortdurende (reactieve) psychose en d. waanstoornis.

2.

‘Google’ eens Disfunctionele Perceptie Syndroom en ga naar Psy: 'Wetenschappelijk gezien slaat schizofrenie nergens op' 24 okt 2008 ... door de vooralsnog Engelstalige diagnose Salience Dysregulation Syndrome (SDS) – een Nederlandse vertaling laat nog op zich Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 141



MBO verpleegkundige

wachten. ... www.psy.nl/.../wetenschappelijk-gezien-slaat-schizofrenienergens-op/

Er zijn dus twee nieuwe benamingen ‘in omloop’. Twee nieuwe namen voor schizofrenie, waarvoor warme pleidooien gehouden worden. Schrijf op een half A4-tje op waarom voorstellen gedaan zijn ‘schizofrenie’ als term te vervangen door Disfunctionele Perceptie Syndroom of Salience Dysregulation Syndrome.

3.

Zie ook activiteit 5

op pagina 16.




MBO verpleegkundige

STEMMINGSSTOORNISSEN Activiteit 1

Hoofdstuk 10 uit je boek “Psychiatrie voor verpleegkundigen” gaat over stemmingsstoornissen en zelfmoord. Bestudeer eerst hoofdstuk 10 tot en met 10.3, (paragraaf 10.2 gelieve globaal door te lezen) noteer eventuele vragen en onduidelijkheden en leg die voor aan de docent tijdens het hoorcollege/onderwijsleergesprek/responsiecollege. 10.4 over suïcidaliteit komt in de ‘gevorderden’ fase aan de orde. Activiteit 2

In de videotheek staan tal van videobanden en dvd’s over depressieve zorgvragers en zorgvragers met een bipolaire stoornis. Maak een keuze uit deze banden/dvd’s en maak verder kennis met de ziektebeelden depressie en bipolaire stoornis en de mensen die eraan lijden. Schrijf de belangrijkste zaken op. Activiteit 3

Beantwoord de volgende vragen. Check in duo’s en vervolgens in viertallen! 1.

Een depressie is een ziekte. ‘Down zijn’, je ‘depri’ voelen of een ‘off day’ hebben overkomt een ieder van tijd tot tijd. Waarin is de depressie anders dan ‘down’ zijn?

2.

Zet met gebruikmaking van de DSM IV TR2 de verschillen tussen de verschijnselen van een depressie en een manie naast elkaar in het onderstaande schema op de volgende pagina. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 143



MBO verpleegkundige

Depressie

Manie

Stemming T.a.v. activiteiten Eetlust/lichaamsgewicht Slaapbehoefte Motoriek Denk- en spreektempo Energie Zelfbeeld/-waardering Cognitief presteren Suïcidaliteit

3.

Zoals ook bij schizofrenie kunnen we gebruik maken van het draagkrachtdraaglastmodel bij het verklaren waardoor een depressie op enig moment ontstaat in het leven van een persoon. Zet zoveel mogelijk verschillende draagkracht- en draaglastfactoren in onderstaand schema. Voorbeelden zijn gegeven.

DK

- erfelijke aanleg -

DL

- ‘gebroken’ gezinssituatie; scheiding -




MBO verpleegkundige

4.

Schrijf de DSM IV TR2 criteria op voor a. dysthyme stoornis; b. gemengde stoornis; c. cyclothymie; d. hypomanie; e. manie en f. bipolaire stoornis.

5.

Lees op pagina 277 het groene kader met de titel: Waarom zijn vrouwen vaker depressief? Beantwoord de twee vragen aan het einde van dat kader (onder het kopje Kritisch denken).

6.

In 10.3 t/m 10.3.4 wordt een viertal verschillende belangrijke benaderingen besproken die de basis vormen van de behandeling van een depressie . In 10.3.5 komt de biologische therapie aan bod. Schrijf steeds in een paar regels op hoe de behandeling ‘eruitziet’ van depressieve zorgvragers op basis van de: a. psychodynamische therapie [interpersoonlijke psychotherapie: IPT]; b. gedragstherapie en c. cognitieve therapie

7.

10.3.5 gaat dus over biologische therapieën bij depressies. a. b. c.

Zie ook activiteit 5 op pagina 16 (antidepressiva). Bij welke depressievormen is lichttherapie geïndiceerd? Hoe ‘’werkt’ Elektro convulsieve therapie (ECT)?

Activiteit 4

Volg aandachtig het hoorcollege/responsiecollege/neem actief deel aan het onderwijsleergesprek wat de docent houdt over stemmingsstoornissen. De volgende ziektebeelden komen daarbij aan de orde: depressie, dysthymie, manie, hypomanie, bipolaire stoornis. Stel je vragen naar aanleiding van eerdere activiteiten uit dit ondersteuningsmagazijn. Print van tevoren de hand-outs behorend bij de PowerPointpresentatie.




MBO verpleegkundige

ANGSTSTOORNISSEN Activiteit 1

Bestudeer uit je boek “Psychiatrie in de verpleegkunde” hoofdstuk 11 over angststoornissen. Noteer (leer)vragen, onduidelijkheden, moeilijke termen en leg die zaken voor aan de docent tijdens de eerstvolgende begeleide lesuren. Neem ook de tekst door op pagina 33 . Activiteit 2

Tijdens de begeleide lesuren houdt de docent een algemene inleiding over angststoornissen aan de hand van een PowerPointpresentatie, waarvan de tekst is uitgeschreven op pagina 33. Maak aantekeningen en stel je vragen naar aanleiding van de vorige activiteit. Activiteit 3

De groep splitst zich in vijf subgroepen van 3-4 deelnemers. Elke subgroep werkt een angststoornis uit op een flap (of PowerPoint of poster of folder) en presenteert vervolgens de uitwerking. De uitwerking van de angststoornis omvat de volgende onderdelen: omschrijving/definitie, oorzaak/oorzaken, kenmerkende verschijnselen (dan wel DSM IV TR criteria), behandelmogelijkheden en prognose. Zorg ervoor dat de overige deelnemers materiaal (denk aan een A4tje, waarop de hoofdpunten staan samengevat) van tevoren of achteraf krijgen uitgereikt. Trek voor de presentatie zo’n 15 minuten (maximaal) uit. Activiteit 4 Er bestaan tal van informatieve sites over de onderwerpen angst, angststoornissen, fobieën. Surf eens naar het Nederlands Huisartsengenootschap (NHG standaard M62), het RIVM, het Trimbosinstituut, het CBO of bekijk via “Wikipedia” de lijst met maar liefst ruim honderd (!) beschreven fobieën. Activiteit 4

Zie ook activiteit 5

op pagina 16 (anti-angstmiddelen).




MBO verpleegkundige

TEKSTDIA’S bij activiteit 2 •

Angststoornissen - inleiding o Angst is een heel gewoon verschijnsel o Angst als voorwaarde om te (kunnen) overleven: gevaar vermijden o Angst kan hevig, ondraaglijk worden o Als angst geen nut heeft en alleen hinderlijk is: stoornis o Evt. behandeling door h.a., (poli)klinisch o Lichamelijke etiologie uitsluiten

•

In de les gaat het om op zich zelfstaande angst (niet de angst bij bijv. een psychose) Angst = ‘een reactie op een bedreigende situatie’ o Emotionele: beleving van de angst o Cognitieve: besef o Fysiologische aspecten: lichamelijke verschijnselen

•

• •

•

Angststoornissen - definitie Angststoornis: een psychiatrische stoornis waarbij angst zelf een klacht is o Leven wordt er ondraaglijk door gemaakt o Functioneren wordt belemmerd o Angst is niet zinvol, de zorgvrager lijdt eronder o De angst is te erg N.b.: onderscheid tussen fysiologische en pathologische angst is gradueel

• •

Angststoornissen - indeling Binnen de DSM IV omvat de angststoornissen de volgende beelden: o Paniekstoornis o Agorafobie o Specifieke fobie o Sociale fobie o Obsessieve-compulsieve stoornis o Posttraumatische en acute stress-stoornis o Gegeneraliseerde angst

• • •

Angststoornissen - voorkomen Angststoornissen komen vaak in combinatie met elkaar voor In de regel méér bij vrouwen dan bij mannen (sociale fobie uitgezonderd)




MBO verpleegkundige

PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN Activiteit 1

Bestudeer uit je boek “Psychiatrie in de verpleegkunde” hoofdstuk 16 over persoonlijkheidsstoornissen. Noteer (leer)vragen, onduidelijkheden, moeilijke termen en leg die zaken voor aan de docent tijdens het onderwijsleergesprek. Bestudeer ook de bijgevoegde literatuur op pagina 35 en verder: een inleidend stuk over het begrip persoonlijkheid en persoonlijkheidsstoornissen, gevolgd door de kenmerkende (aan de DSM IV TR2 ontleende) verschijnselen per persoonlijkheidsstoornis. Activiteit 2

Er zijn binnen de DSM IV TR2 tien persoonlijkheidsstoornissen beschreven. Deel ze alle tien in binnen de clusters A, B en C. Cluster A (vreemd, excentriek, achterdochtig)

Cluster B (egocentrisch, theatraal, grillig, emotioneel)

Cluster C (angstig, kwetsbaar)

-

-

-

Activiteit 3

Volg het onderwijsleergesprek wat de docent houdt over persoonlijkheidsstoornissen en in het bijzonder de borderline persoonlijkheidsstoornis. Tijdens dit onderwijsleergesprek komen, aan de hand onder meer van de video met de titel “Borderlinekliniek” de typische kenmerken, oorzaken en aanpak van deze persoonlijkheidsstoornis aan de orde. Activiteit 4

Speel in een groepje van max. 5 deelnemers het spel rondom persoonlijkheidsstoornissen. Na afloop krijg je een A4tje met de ‘oplossing’ uitgereikt.




MBO verpleegkundige

PERSOONLIJKHEID en PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN Persoonlijkheid (‘persona’ = masker): 

manier waarop wij ons aan de ander voordoen;



som van iemands hoedanigheden, eigenschappen en karaktertrekken



unieke, individueel bepaalde karakteristieke wijze van waarnemen, omgaan met en denken over zichzelf en de omgeving

Denken, zich voelen en gedragen verloopt volgens duurzame patronen; Tot op zekere hoogte zijn we in staat hiervoor verantwoordelijkheid te nemen en ons gedrag als dat nodig is aan te passen. Bij mensen die ‘lijden’ aan een bepaalde persoonlijkheidsstoornis is het vermogen of de bereidheid om verantwoordelijkheid te nemen voor dat gedrag en dit gedrag zo nodig aan te passen verstoord:  starre karaktertrekken; inflexibel  aanpassingsproblemen  problemen in het normale functioneren  psychisch lijden  persoonlijke en/of maatschappelijke ellende DSM IV onderscheidt 10 persoonlijkheidsstoornissen, verdeeld over drie clusters [A, B, C]. Cluster A: paranoïde, schizoïde en schizotypische persoonlijkheidsstoornis  vreemd  excentriek  achterdochtig Cluster B: borderline, narcistische, theatrale en antisociale persoonlijkheidsstoornis  egocentrisch  theatraal  emotioneel, grillig Cluster C: ontwijkende, afhankelijke en obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis  angstig  kwetsbaar Oorzaken persoonlijkheidsstoornis  ‘aanleg’: genetisch  verwikkelingen tijdens zwangerschap of bevalling  verworven hersenletsel  psychogeen: traumatische ervaringen, opvoedingsfactoren  sociale factoren Diagnostische criteria voor de schizoïde persoonlijkheidsstoornis (DSM-IV TR2): De zorgvrager ervaart een diepgaand patroon van afstandelijkheid in sociale relaties en beperkingen in het uiten van emoties in sociale situaties. Dit kan onder andere blijken uit het volgende. De zorgvrager: Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 149


     


MBO verpleegkundige

beleeft vaak geen behoefte aan, noch plezier in hechte relaties, inclusief het tot een familie behoren. kiest vrijwel activiteiten die alleen gedaan moeten worden. heeft weinig of geen belangstelling voor seksuele ervaringen met een ander. heeft geen intieme vrienden of vertrouwelingen buiten zijn familie. lijkt onverschillig voor lof of kritiek van anderen. reageert afstandelijk, kil en emotioneel afgevlakt.

Diagnostische criteria voor de Schizotypische persoonlijkheidsstoornis (DSM-IV TR2): De zorgvrager ervaart een diepgaand patroon van sociale en intermenselijke beperkingen gekenmerkt door een gevoel van ongemak bij intieme relaties. Er bestaat een verminderd vermogen tot het aangaan van intieme relaties ingegeven door eigenaardigheden in het gedrag. Dit kan onder andere blijken uit het volgende. De zorgvrager:  heeft eigenaardige overtuigingen of magische denkbeelden die het gedrag zeer beïnvloeden.  heeft ongewone waarnemingen en betrekkingsideeën.  heeft vaak merkwaardige gedachten en een wijdlopige, vage en detaillistische spraak.  is achterdochtig.  kent een zeer ingeperkt gevoelsleven.  gedraagt zich vaak zonderling, excentriek of vreemd in zijn gedrag of uiterlijk.  heeft geen intieme vrienden of vertrouwelingen buiten de eigen familie.  heeft een buitensporige angst die niet afneemt in een vertrouwde omgeving. Diagnostische criteria voor de Paranoïde persoonlijkheidsstoornis (DSM-IV TR2): De zorgvrager heeft een diepgaand wantrouwen en achterdocht ten opzichte van anderen waardoor beweegredenen van anderen geïnterpreteerd worden als kwaadwillig. Dit kan onder andere blijken uit het volgende. De zorgvrager :  vermoedt vaak, zonder gegronde redenen, dat anderen hem buitensluiten, schade berokkenen of bedriegen.  wordt gepreoccupeerd door ongerechtvaardigde twijfels aan de trouw of betrouwbaarheid van anderen.  neemt anderen met tegenzin in vertrouwen, op grond van de ongerechtvaardigde vrees dat de informatie tegen hem gebruikt zal worden.  zoekt achter onschuldige opmerkingen of gebeurtenissen verborgen vernederingen en bedreigingen.  is halsstarrig rancuneus, vergeeft geen vernederingen, aangedaan onrecht of kleineringen.  bespeurt kritiek op zijn karakter of reputatie en reageert dan snel met woede.  is terugkerend achterdochtig betreffende de trouw van de partner. Diagnostische criteria voor de Borderline persoonlijkheidsstoornis (DSM-IV TR2):  Pogingen om uit alle macht te voorkomen dat hij in de steek gelaten wordt (of hier nu feitelijk aanleiding voor bestaat is niet belangrijk; het kan ook zijn dat de verlating slechts in de verbeelding van de patiënt dreigt).  Onevenwichtige en intense relaties waarin de ander nu eens geïdealiseerd en dan weer als waardeloos beschouwd wordt.  Een identiteitsstoornis, waarbij het beeld dat de patiënt van zichzelf heeft en de manier waarop hij over zichzelf oordeelt opvallend gestoord, vervormd of onevenwichtig is.  Een tekort aan zelfbeheersing waardoor de patiënt zichzelf schade berokkent (dit tekort moet zich op ten minste twee gebieden manifesteren; voorbeelden: geld verkwisten, risico’s nemen met seks, drugsmisbruik, roekeloos autorijden, vreetbuien). Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 150


    


MBO verpleegkundige

Terugkerend suïcidaal gedrag, terugkerende suïcidale gestes en dreigen met zelfdoding, automutilatie. Een onevenwichtige stemming, die toegeschreven kan worden aan de neiging te emotioneel reageren (bijv. perioden van diepe ontstemming, geïrriteerdheid of angst, die meestal een paar uur en zelden langer dan een paar dagen duren). Zich chronisch ‘leeg’ voelen. Misplaatste, hevige woede of het onvermogen gevoelens van boosheid te beheersen (bijvoorbeeld regelmatig terugkerende driftbuien, constante woede, vechtpartijen). Voorbijgaande, met stress samenhangende vorming van waanachtige ideeën of ernstige dissociatieve symptomen.

Diagnostische criteria voor de Theatrale persoonlijkheidsstoornis (DSM-IV TR2) De zorgvrager:  voelt zich ongemakkelijk wanneer zij/hij niet in het centrum van de belangstelling staat: zij/hij wijdt zich aan seksuele verleiding wanneer dat niet gepast is, of gedraagt zich uitdagend in de omgang met medemensen;  toont snel wisselende en oppervlakkige gevoelens;  gebruikt voortdurend haar of zijn fysieke verschijning om de aandacht op zich te vestigen;  heeft een spreektrant die buitengewoon schetsmatig is en wordt gekenmerkt door het ontbreken van nuance en detail;  maakt zichzelf middelpunt van een drama, is theatraal en geeft op overdreven wijze uiting aan gevoelens  is suggestibel;  beleeft de verhoudingen met anderen als meer intiem dan deze verhoudingen werkelijk zijn. Diagnostische criteria voor de Antisociale persoonlijkheidsstoornis (DSM-IV TR2) De zorgvrager:  is roekeloos: hij bekommert zich op een gevaarlijke manier niet over de veiligheid van zichzelf of van anderen.  is oneerlijk: hij liegt en bedriegt herhaaldelijk voor eigen voordeel of plezier  is niet goed in staat een geregeld leven te leiden, met bijvoorbeeld een vaste baan en financiële verplichtingen,  leeft meer van dag tot dag, heeft geen plan voor de toekomst en handelt vaak impulsief  'heeft een kort lontje' en wordt gemakkelijk agressief, komt snel tot vechtpartijen  overtreedt gemakkelijk de wet, zodanig dat hij daarvoor aangehouden zou kunnen worden.  heeft de neiging zijn gedrag goed te praten en laat geen spijt zien wanneer hij anderen heeft gekwetst, mishandeld of bestolen Diagnostische criteria voor de Narcistische persoonlijkheidsstoornis (DSM-IV TR2) De zorgvrager:  vindt zichzelf fantastisch en enorm belangrijk (hij overdrijft zijn prestaties en talenten, verwacht dat men hem erkent als een superieur persoon zonder dat zijn prestaties hier aanleiding toe geven);  is gepreoccupeerd met fantasieën over onbeperkt succes, macht, brille, schoonheid, of de ideale liefde;  gelooft dat hij 'speciaal' en uniek is en dat hij slechts begrepen kan worden door andere speciale mensen, bij voorkeur met een hoge status, van wier kring hij eigenlijk ook deel zou moeten uitmaken;  eist excessieve bewondering; Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 151


    


MBO verpleegkundige

meent over speciale voorrechten te beschikken (heeft bijv. de onredelijke verwachting dat hem een voorkeursbehandeling toekomt of dat men vanzelfsprekend rekening houdt met zijn verwachtingen); gebruikt zijn medemens om zijn eigen doelen te bereiken; heeft een tekort aan invoelend vermogen (hij wil de gevoelens en behoeften van anderen niet erkennen en het is hem niet goed mogelijk zich de behoeften van anderen voor te stellen); is vaak jaloers op anderen of gelooft dat anderen jaloers zijn op hem; heeft een hooghartige houding en gedraagt zich dienovereenkomstig.

Diagnostische criteria voor de Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis (DSM-IV TR2) De zorgvrager:  is niet in staat alledaagse beslissingen te nemen zonder uitgebreid advies en ruime geruststelling van anderen;  heeft anderen nodig die de verantwoordelijkheid voor zijn leven, althans voor een belangrijk deel daarvan, van hem overnemen;  vindt het moeilijk om aan te geven dat hij het met anderen oneens is, omdat hij vreest door hen verlaten te worden; of hun steun en waardering te moeten missen;  heeft moeite zelf iets aan te pakken, wat meer aan een gebrek aan zelfvertrouwen te wijten is dan aan een tekort aan gemotiveerdheid of energie;  gaat er erg lang mee door om verzorging en steun van anderen te krijgen en is bereid ter wille van dit doel onplezierige taken op zich te nemen;  voelt zich ongemakkelijk of hulpeloos wanneer hij alleen is, vooral vanwege de vrees dat hij niet in staat zal zijn zich in zijn eentje te redden;  zal wanneer een intieme relatie ongelukkigerwijs tot een einde komt, zich haasten een nieuwe partner als bron van zorg en ondersteuning te vinden;  is gepreoccupeerd met de objectief niet voor de hand liggende gedachte dat hij aan zijn lot overgelaten zal worden Diagnostische criteria voor de Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis (DSM-IV TR2): De zorgvrager:  vermijdt werkzaamheden die direct persoonlijk contact met zich meebrengen, omdat hij bang is voor kritiek, afkeuring of afwijzing;  vindt het niet prettig met anderen om te gaan tenzij hij er zeker van kan zijn dat deze hem aardig zullen vinden;  gaat intieme relaties uit de weg, bang als hij is om voor schut gezet of uitgelachen te worden en is gepreoccupeerd met de vraag of hij in gezelschap bekritiseerd of afgewezen zal worden;  voelt zich in nieuwe situaties geremd, omdat hij zich voelt tekortschieten;  meent tekort te schieten in sociale vaardigheden, denkt onaantrekkelijk te zijn voor of minder waard dan anderen;  voelt ongewoon veel schroom bij het nemen van risico’s die hem gezichtsverlies zouden opleveren of bij het deelnemen aan nieuwe bezigheden waardoor hij in verlegenheid gebracht zouden kunnen worden. Criteria voor de Dwangmatige persoonlijkheidsstoornis (DSM-IV TR2):  Een preoccupatie met kleinigheden, regels, lijsten, orde, organisatie of schema’s, die zover gaat dat het doel van deze zorgvuldigheid uit het oog verloren wordt.  Een zodanig perfectionisme dat een taak slechts met grote moeite of in het geheel niet voltooid kan worden; een uitzonderlijke toewijding aan werk en productiviteit, zodanig dat er voor hobby’s of vriendschappen geen tijd overblijft.  Overdreven gewetensvol en scrupuleus, en rigide inzake waarden en normen.  Niet in staat om versleten of waardeloze voorwerpen weg te doen, ook als deze geen enkele sentimentele waarde hebben. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 152


  


MBO verpleegkundige

Niet in staat om taken te delegeren of met anderen samen te werken, tenzij dezen bereid zijn zich geheel in het regiem van de patiënt te voegen. De zorgvrager is gierig tegenover zichzelf en anderen en ziet geld vooral als een middel om toekomstige rampen het hoofd te bieden. De zorgvrager kan gekenmerkt worden door rigiditeit en koppigheid.




MBO verpleegkundige

FEEDBACKFORMULIER VOOR HET PRODUCT: POSTER, FOLDER, VERSLAG Beroepstaak B, C Onderdeel

v

o

Opmerkingen

Inleiding/afsluiting  Motivatie voor de onderwerpskeuze  Inleiding - hoofdstukindeling  Afsluiting: samenvatting + nawoord Inhoud [specifiek]  Omschrijving/definitie van het ziektebeeld of de ziektebeelden  Epidemiologie  Specifieke oorzaak of oorzaken  Symptomatologie en complicaties  Diagnostiek: algemeen lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek, aanvullend onderzoek  Verschillende therapeutische mogelijkheden  Wanneer/waarom gekozen wordt voor een specifieke therapie.  Namen, werking en bijwerkingen van medicijnen  Hoe kan vastgesteld worden of de therapie een positief effect heeft?  Betrokken disciplines [+ hun specifieke taak/functie] bij de zorg rondom de zorgvrager met het specifieke ziektebeeld  Prognose en preventie Inhoud [verpleegkundig; integratie]  Verpleegkundige aandachtspunten  Verpleegkundige interventies  Integratie/verwerking van eventuele casusgegevens  Relatie met het psychiatrisch werkveld Vorm    

Lay-out Schrijfstijl Verklarende woordenlijst Bron-/literatuurvermelding

N.b.: v = voldoende; o = onvoldoende (dan wel: nog aan te vullen) Bij het verslag dient een procesevaluatie te worden gevoegd.




MBO verpleegkundige

FEEDBACKFORMULIER VOOR DE PRESENTATIE; Beroepstaak B, C Onderdeel

v

o

Opmerkingen

Inleiding  De groepsleden stellen zich voor.  Onderwerp en doel van de presentatie worden genoemd.  De groepsleden vertellen hoe hun presentatie opgebouwd is en vertellen hoe lang de presentatie duurt. Kern 

    

Ten aanzien van structuur en opbouw van de presentatie hanteren de groepsleden de stappen ‘van ’bekend naar onbekend’ en ‘van simpel naar ingewikkeld’ De groepsleden gaan uit van/verkennen de beginsituatie van de aanwezigen. De presentatie wordt voldoende ondersteund middels materiaal. De gegeven informatie is zowel juist als volledig. De groepsleden checken of info duidelijk is voor aanwezigen. Er wordt duidelijk gemaakt waar je als aanwezige voor verdere info terecht kunt.

Einde/afsluiting  Er wordt een samenvatting gegeven.  Er wordt gecheckt bij aanwezigen of het doel bereikt is en hoe de aanwezigen de presentatie hebben gevonden.  De aanwezigen worden bedankt. Middelen/methoden/procescriteria  De juiste hulpmiddelen worden ingezet.  Aantrekkelijkheid, leesbaarheid en duidelijkheid van de ingezette hulpmiddelen is voldoende.  De groepsleden lezen niet louter voor.  De groepsleden maken voldoende oogcontact met de aanwezigen.  Er wordt gereageerd op signalen van en interactie aangegaan [vragen stellen] met aanwezigen. De benadering daarbij is een correcte.  De manier van ingaan op vragen van aanwezigen is correct.  Er wordt aangesloten op het niveau en de behoefte van de aanwezigen  Er wordt gelegenheid tot vragen stellen gegeven.

N.b.: v = voldoende; o = onvoldoende; bij de presentatie dient een procesevaluatie te worden gevoegd. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 155



MBO verpleegkundige

Verpleegkundige observaties, interventies bij het bewaken van de vitale functies -

De hartslag De bloeddruk De lichaamstemperatuur De ademhaling Het bewustzijn

Activiteit 1: oriëntatie Casus: Kirsten( deze casus wordt bij alle activiteiten gebruikt) Kirsten Kramer is een zorgvrager met een ernstige depressie, 58 jaar. Ze is sinds kort gestart met een hoge dosering antidepressiva, hier heeft ze veel last van, ze voelt zich soms erg duizelig en heeft hoofdpijn. Je ziet ook dat ze transpireert en er bleek uitziet, ze zegt dat ze zich erg warm en ziek voelt. Ze zegt dat ze bang is om flauw te vallen, daarom is ze een tijdje op bed gaan liggen. Beantwoord ter oriëntatie de volgende vragen: - Aan welke vitale functies denk je in deze casus? - Zoek op welke andere vitale functies er zijn. - Hoe kun je als verpleegkundige de vitale functies observeren? - Wat is het verschil tussen observeren en het meten van de vitale functies? - Wat is een referentiewaarde en wat is het belang ervan? - Beantwoord vraag 1 van praktijksituatie van thema de vitale functies bewaken Activiteit 2 : ( verplicht) Algemene voorbereiding: Kijk in het ondersteuningsmagazijn anatomie en fysiologie, pathologie en bereid de activiteiten voor m.b.t. de circulatie en het beoordelen van het bewustzijn en formuleer vragen. Bestudeer uit boek Ondersteunen bij persoonlijke basiszorg van Thema “De vitale functies bewaken”, maak de vragen bij de praktijksituaties en bestudeer de protocollen van de vaardigheid. De uitgewerkte activiteiten en leervragen neem je mee naar de ingeplande responsiecollege’s/workshops/vaardigheidslessen. Activiteit 3 : ( verplicht) Bestudeer ter voor bereiding van de vaardigheidslessen de volgende protocollen: - het observeren van de hartslag, - het observeren van de ademhaling Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 156



MBO verpleegkundige

- het meten van de bloeddruk - het meten van de temperatuur Noteer eventuele vragen en onduidelijkheden. Neem je vragen mee naar de les. De hartslag :

Activiteit 1 : Beantwoord de volgende vragen : - De hartslag is ’s morgens voor het opstaan meestal lager dan later op de dag. Geef hiervoor een verklaring. - Bij een hartaandoening kan observatie van het lichaamsgewicht zinvol zijn. Leg uit waarom - De hartfrequentie van een volwassene is in rust gemiddeld 96, klopt dit ? - Het ritme van de hartslag kan onregelmatig zijn, is dit waar ? Activiteit 2: (verplicht) Neem deel aan de vaardigheidslessen : het observeren van de hartslag. Bereid je voor door de protocollen van deze vaardigheden en de theorie te bestuderen. Activiteit 3: (verplicht) Vanwege de bijwerkingen van de antidepressiva, haar duizeligheid en hoofdpijn wordt er bij Kirsten 2 x per dag haar bloeddruk gemeten. Voorafgaand aan het meten van de bloeddruk wordt de polsslag van Kirsten gemeten. Vul deze waarden in op de temperatuurlijst. Maandag : Dinsdag: Woensdag: Donderdag: 8u: 68 64 60 64 16u : 72 68 72 80

De bloeddruk Activiteit 1 : ( verplicht) Vervolg casus Kirsten Vanwege de bijwerkingen van de antidepressiva, haar duizeligheid en hoofdpijn wordt er bij Kirsten 2 x per dag haar bloeddruk gemeten. Gedurende de volgende dagen werden de volgende waarden gemeten, vul deze in op de temperatuurlijst. Maandag : Dinsdag : Woensdag : Donderdag : 8u: 105/65 100/60 105/60 100/60 16 uur : 120/80 115/65 120/70 120/80 Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 157



MBO verpleegkundige

De ademhaling

Basiszorg B2 beginner Activiteit 1:(verplicht) Neem deel aan de vaardigheidslessen : het observeren van de ademhaling. Bereid je voor door het protocol van deze vaardigheid en de theorie te bestuderen. Activiteit 2: Casus : Kirsten heeft door de griep die ze doormaakt last van benauwdheid. Ze krijgt van de arts voor 1 week een inhalator met Ventolin voorgeschreven, ze mag als het nodig is hiervan 3 x een “pufje” nemen. Vraag : Hoe en met welke observaties kun je als verpleegkundige het effect van de medicatie observeren?




MBO verpleegkundige

Verpleegkundige observaties, interventies bij het bewaken van de vitale functies Onderdeel : B3 EHBO en reanimatie

Activiteit 1: ( verplicht) Maak ter voorbereiding van de hoorcolleges/vaardigheidslessen EHBO en reanimatie de activiteiten uit het ondersteuningsmagazijn . Activiteit 2: ( verplicht) Vervolg casus Kirsten : Kirsten voelt zich nog steeds beroerd, maar komt uit bed om zichzelf te gaan douchen. Ze staat op en voelt zich duizelig. Ze pakt haar toilettas en loopt naar de douche, plotseling ligt ze op de grond, ze ziet lijk bleek. Je komt de kamer van Kirsten binnen en ziet haar op de grond liggen, wat doe je ? Wissel je antwoorden uit met een ander duo.




MBO verpleegkundige

Basiszorg EHBO reanimatie zelftest (B3 reanimatie/EHBO)

OEFENMATERIAAL/ZELFTEST

Basiszorg B2 Vitale functies

Afsluiting: Algemene kennisopdracht : (oefenmateriaal) Maak ter afsluiting van dit ondersteuningsmagazijn de kennisopdracht behorende bij het thema Vitale functies bewaken ( boek Ondersteunen bij persoonlijke basiszorg) Wissel je antwoorden uit met een andere deelnemer en schrijf je feedback bij de antwoorden.



4.


MBO verpleegkundige

Het zorgdossier: last of hulp?


Locatie Tijdsduur Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student kan de rechten van de patiënt/plichten van de zorgverleners rondom het zorgdossier hanteren Lezen van de reader Maken van voorbereidingsaktiviteit Belang van en eisen dossiervorming Rechten van patiënt rondom zorgdossier Het gebruik maken van de rechten rondom het zorgdossier School BBL: 1 uur Korte casus 1.1.,1.6 T, J,M. verplicht

Voorbereidingsaktiviteit Beoordeel onderstaande stellingen. Omcirkel je gekozen antwoord. 1. De WGBO heeft tot gevolg dat er voor de verpleegkundige een dossierplicht is. Ja/Nee/Ik weet het niet 2. In het zorgdossier moet het zorgplan zijn opgenomen. Ja/Nee/Ik weet het niet. 3. Persoonlijke werkaantekeningen van de verpleegkundige moeten in het zorgdossier worden opgenomen. Ja/Nee/ik weet het niet. 4. Voor het zorgdossier geldt de “therapeutische exceptie”. Ja/Nee/ik weet het niet. 5. Het inzagerecht van de patiënt mag beperkt worden als de privacy van anderen moeten worden beschermd. Ja/Nee/ik weet het niet. 6. De zorgvrager heeft recht op een gratis kopie van zijn dossier. Ja/Nee/Ik weet het niet. 7. De bewoner van een verpleeghuis mag zijn zorgdossier aanvullen met een “nietreanimatie verklaring”. Ja/Nee/Ik weet het niet. 8. Het zorgdossier van de patiënt moet minimaal 15 jaar bewaard worden. Ja/Nee/Ik weet het niet. 9. De patiënt mag zijn dossier bij ontslag uit het ziekenhuis mee naar huis nemen. Ja/Nee/Ik weet het niet. 10. De cliënt mag zijn zorgdossier alleen in het bijzijn van de verpleegkundige inzien. Ja/Nee/Ik weet het niet. Lesactiviteit Beoordeel gemotiveerd de handelswijze van de (leerling)verpleegkundigen/hulpverleners Handel gemotiveerd rondom het zorgdossier Beoordeel dilemma’s Mening geven over invoering Elektronisch Patiënten Dossier




MBO verpleegkundige

Casus Ter Veld-Nuis Je kunt deze casus in de reader vinden Beoordeel gemotiveerd de keuzes die de verpleegkundige gemaakt heeft rondom het dossier van mevrouw Ter Veld-Nuis. Zoekopdracht Jij bent als leerling-verpleegkundige werkzaam in zorginstelling ……(eigen zorginstelling). Een zorgvrager vraagt aan jou wat hij moet doen om zijn medisch/verpleegkundig dossier in te zien. Geef hem hierover voorlichting. Gebruik de internetsite van de zorginstelling/papieren folder. Variatie: -verzoek om vernietiging van het dossier -verzoek om kopie van het dossier -verzoek om dossier langer te bewaren -verzoek om dossier aan te mogen vullen

Krantenbericht “Ziekenhuis weigert justitie dossier” In deze casussen botsen 2 belangen (dilemma). Welke zijn dit? En hoe zal de rechter het belangenconflict hebben opgelost? Krantenbericht “Arts moet dossiers tonen na incident” Wat is in deze casus zo bijzonder? Ben je het met de Zwolse rechter eens? Motiveer je antwoord. Discussie Het elektronisch patiëntendossier (EPD). Er zijn voor en tegenstanders over het nut van het landelijk kunnen raadplegen van elkaars patiëntgegevens. Lees het krantenbericht “Elektronisch patiëntendossier vergroot juist kans op fouten”. Wie is voor en wie is tegen invoering van het zogenaamde landelijk schakelpunt dat deze raadpleging mogelijk moet maken? Voer een discussie.

Casus inzage Er was eens een psychiater die inzage in het zorgdossier aan zijn patiënt , die hij 14 jaar in behandeling had gehad, weigerde. Het argument van de psychiater was dat “de patiënt zichzelf mogelijk iets zou aandoen”. De patiënt stapte naar de rechter en eiste inzage en voor elke dag dat de psychiater weigerde €500,00 dwangsom. Jij bent rechter. Wat is je gemotiveerd oordeel?



7.


MBO verpleegkundige

Verpleegkundige zorg verlenen: doen of laten?

Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Tijdsduur Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student kan verantwoording afleggen voor zijn zorgverlening. Lezen van literatuur in reader Maken van voorbereidingsactiviteit Taak, verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van de leerlingverpleegkundige School BBL: 2 uur Eenvoudige casus 1.9 Evalueert de zorgverlening (D, J, M) Verplicht

Voorbereidingsactiviteit Maak onderstaande meerkeuzevragen 1. Je bent bevoegd volgens de Wet BIG tot het geven van een subcutane injectie als je a. bevoegd bent. b. bekwaam bent. c. bevoegd en bekwaam bent. d. de handeling van de zorginstelling mag uitvoeren. 2. Het verwijderen van hechtingen is a. een voorbehouden handeling. b. een handeling die tot de taak van een 1e jaars verpleegkundige behoort. c. een handeling die volgens de beroepsnorm behoort te worden uitgevoerd. d. een handeling waarvoor je niet strafrechtelijk aansprakelijk kunt worden gesteld. 3. Een leerling-verpleegkundige kan a. arbeidsrechtelijk aansprakelijk worden gesteld. b. strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld c. tuchtrechtelijk aansprakelijk worden gesteld d. aansprakelijk worden gesteld volgens twee van de drie genoemde vormen. 4. Een ander woord voor “verwijt” is a. schuld. b. overmacht. c. te kort schieten. d. Aansprakelijkheid 5. Voor (leerling-)verpleegkundige is er een belangrijke regel. Deze luidt: a. “Geef zorg binnen de grenzen van de wet”. b. “Geef zorg binnen de grenzen van de huisregels”. c. “Geef zorg binnen de grenzen van de wet en huisregels.” d. “Geef altijd zorg”.




MBO verpleegkundige

Lesactiviteit Maak casussen over de taak, verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van de (leerling) verpleegkundigen



3.


MBO verpleegkundige

Informeren en toestemming vragen aan wilsbekwame meerderjarige zorgvrager? Ja, tenzij…


Locatie Tijdsduur Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student kan het informatierecht van de wilsbekwame meerderjarige en het toestemmingsvereiste hanteren. Lezen van literatuur in de reader. Maken van de voorbereidingsactiviteit Het belang van informatierecht en toestemmingsvereiste De omvang van het informatierecht en toestemmingsvereiste De wijze van informeren/toestemming vragen School BBL 2 uur; Korte discussie over stelling 1.1, 1.6 D,G,M,E Verplicht

Voorbereidingsaktiviteit Beoordeel onderstaande meerkeuzevragen 1. Het informatierecht van de patiënt ligt : a. vast in de grondwet b. vast in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst c. vast in het dossier van de patiënt d. niet vast. 2. Wat wordt bedoeld met “informed consent”? a. Toestemming van de patiënt is alleen geldig als hij voldoende geïnformeerd is. b. Patiënt moet tevreden zijn met de informatie die hij van de hulpverlener heeft ontvangen. c. Er moet overeenstemming zijn tussen hulpverlener en patiënt over de zorgverlening. d. De informatie van de hulpverlener aan de patiënt moet duidelijk en volledig zijn. 3. De toestemming van de patiënt voor zorgverlening: a. moet schriftelijk worden vastgelegd. b. moet op verzoek van de patiënt schriftelijk worden vastgelegd. c. moet op verzoek van de patiënt of de hulpverlener schriftelijk worden vastgelegd. d. mag niet schriftelijk worden vastgelegd. 4. De patiënt moet geïnformeerd worden over a. het voorgenomen onderzoek. b. de voorgenomen behandeling. c. het voorgenomen onderzoek en de voorgenomen behandeling. d. het voorgenomen onderzoek of de voorgenomen behandeling. 5. Beoordeel deze twee uitspraken: I. De patiënt heeft altijd recht op informatie. II. De patiënt mag altijd aangeven niet te willen worden geïnformeerd. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 165


a. b. c. d.


MBO verpleegkundige

I en II zijn beide juist I en II zijn beide onjuist I is juist en II is onjuist I is onjuist en II is juist

Lesactiviteit Maken van casussen en opdrachten over informatierecht van de zorgvrager en het toestemmingsvereiste

Casus Jan Brands Jan Brands (20 jaar) komt met enorme hoofdpijn op de Spoedeisende Hulp-post van het ziekenhuis Ruwaard van Putte. Er wordt een scan van zijn hoofd gemaakt. Uit het onderzoek blijkt dat er een bloedvat in zijn hersenen is verwijd. Dat is heel ernstig. Als het bloedvat openscheurt, heeft hij een hersenbloeding. Het gevolg is ernstige handicaps of zelfs overlijden. De bloeddruk moet naar beneden! Om de bloeddruk snel te verlagen wordt een medicijn aan Jan gegeven. Als de bloeddruk verlaagd is, kan Jan geopereerd worden. Heeft Jan recht op informatie? Waarover? Door wie? Wanneer? Hoe? Motiveer je antwoord. Onderzoek patiënten folder Lees een patiënten folder over onderzoek/behandeling (zie bijv. internetsite van een zorginstelling) Beoordeel patiënten folder op: -aard en doel van het onderzoek of behandeling -de te verwachten gevolgen en risico’s voor gezondheid patiënt -andere methoden van onderzoek of behandeling die in aanmerking komen -de staat van de gezondheid en de vooruitzichten Let op de aanwezigheid van deze onderdelen en de helderheid van de uitleg Casus de heer Theuns Meneer Theuns, 72 jaar, wordt opgenomen met prostaatkanker. Uit diverse onderzoeken blijkt dat er geen metastasen (uitzaaiingen) zijn. De chirurg besluit tot een perineale prostatectomie (het verwijderen van de prostaat via het perineum). Tijdens de wekelijkse patiëntenbespreking vertelt de chirurg dat hij de komende operatie met de heer Theuns besproken heeft. Hij heeft de patiënt geïnformeerd over de mogelijke complicaties, zoals fistelvorming (niet-normale verbinding tussen een ontstekingshaard en de buitenkant van het lichaam) en blijvende incontinentie (urine niet kunnen ophouden). Verpleegkundige Vaatstra vraagt of meneer Theuns ook op de hoogte is gesteld van de mogelijkheid tot impotentie. De chirurg antwoordt hierop, dat, gezien de leeftijd van meneer Theuns, deze informatie niet van belang te achten. Hoe zou je op het antwoord reageren? Voer het teamgesprek.

Casus mevrouw Karaer Jij krijgt de opdracht het open been van de Turkse mevrouw Karaer te verzorgen. Je informeert mevrouw over de zorgverlening. 1. Waarom informeer je mevrouw Karaer? 2. Waarover geef je informatie aan mevrouw Karaer? 3. Stel: Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 166



MBO verpleegkundige

a. -echtgenoot van mevrouw vraagt aan jou om mevrouw niet te informeren omdat ze de Nederlandse taal niet spreekt. b. -echtgenoot van mevrouw vraagt aan jou om mevrouw niet te informeren omdat ze dan erg overstuur raakt door de informatie. c. -echtgenoot van mevrouw geeft aan dat je zijn vrouw niet hoeft te informeren omdat jij hem al goed hebt geïnformeerd. d. - de echtgenoot van mevrouw zegt tegen jou dat de arts de informatie tegen zijn vrouw moet vertellen e. -mevrouw Karaer heeft een verstandelijke beperking. Wat doe je?

Opdracht Kies een protocol van de Albeda-site. Daarin wordt aangegeven dat de zorgvrager geïnformeerd moet worden volgens de WGBO. Voer met elkaar een gesprek over de vraag welke informatie dan aan “de zorgvrager” gegeven moet worden. Evaluatie Stelling: ”Als ik zelf bij de dokter kom, dan zal ik mij nu mondiger opstellen.”




MBO verpleegkundige

Transferbeleid en valpreventie B2 Basiszorg B2 Werkprocessen 1.2, 1.4 Competenties C,D,E,F,J,K,R,V vaardigheid

Activiteit1: ( verplicht) Bekijk de dvd : “Tillen doe je zo”. Activiteit 2 : ( verplicht) Neem deel aan de vaardigheidslessen Til- en verplaatsingstechnieken. Neem de protocollen mee. Casussen die je kunt gebruiken bij het oefenen van de vaardigheden: 1. Mevrouw de Bruin verblijft op een afdeling voor bewoners met chronisch psychiatrische problematiek. Ze heeft vaak last van hallucinaties, ze hoort stemmen in haar hoofd. Het komt voor dat ze hardop loopt te praten op de gang, en soms tref je haar aan als ze op de grond zit. Het vermoeden bestaat dat de stemmen tegen haar zeggen dat ze op de grond moet gaan zitten. Het kost haar veel moeite om zelf weer op te staan, ze heeft hier hulp bij nodig. 2. Dhr. Vuik is sinds een week opgenomen op de ziekenboeg binnen een psychiatrische instelling wegens longontsteking. Er is afgesproken dat hij nu de koorts gezakt is , regelmatig uit bed gehaald moet worden. Dhr. Vuik heeft al jaren last van een chronische depressie en moet gestimuleerd worden om uit bed te komen, hij heeft weinig energie, daarbij is hij erg bang om te vallen. 3. Mevrouw Jansen een zorgvrager met schizofrenie, 78 jaar, woont op een afdeling voor oudere zorgvragers. Ze zit de gehele dag in haar rolstoel in het dagverblijf en het valt je op dat ze regelmatig helemaal onderuit gezakt in haar rolstoel zit te slapen. Als je haar vraagt of ze naar bed gebracht wil worden voor een rustuurtje weigert ze dit. Ze wil wel meer rechtop in haar rolstoel gezet worden want ze heeft erg pijn haar rug.



9.


MBO verpleegkundige

Wilsonbekwaam: andermans beslissing of toch zelfbeslissing?


De student kan het zelfbeschikkingsrecht bij de wilsonbekwame meerderjarige cliënt hanteren Lezen van literatuur in reader Maken van voorbereidingsactiviteit Wilsonbekwaamheid, vertegenwoordigers, handvatten voor besluitvorming over zorg School BBL: 2 uur Eenvoudige casus 1.1 H, M, R Verplicht

Voorbereidingsactiviteit Vul onderstaande zinnen aan: 1. Een comateuze patiënt is wilsonbekwaam, omdat………………………………. ………………………………………………………………………………………….. 2. Een vertegenwoordiger van een patiënt die door de rechter is benoemd en zowel de persoonlijke als geldelijke belangen van een patiënt behartigt, wordt een ………………………………………………………………………...genoemd. 3. Er is een rangorde van mogelijke vertegenwoordigers van een patiënt. De gemachtigde komt……………….(invullen: voor/na) de echtgenoot van de patiënt. 4. Verzet van een wilsonbekwame cliënt tegen zorg, moet …………………………….. ……………………………………………………………………………………………… Lesactiviteit Maak casussen en opdrachten over hoe om te gaan met de wilsonbekwame cliënt

Casus mevrouw Jansma Mevrouw Jansma zit met vier andere bewoners van verpleeghuis “Zonneveld” in de huiskamer aan tafel. De koffie is zo’n 15 minuten geleden ingeschonken. Jij (leerlingverpleegkundige) gaat naar mevrouw Jansma toe om haar mee te delen dat hij haar naar de kapper zal brengen. Zo gezegd, zo gedaan. Maar mevrouw Jansma wil niet meegaan. Hoe ga je hiermee om?




MBO verpleegkundige

Casus Nauta De heer Nauta (66 jaar) is opgenomen vanwege maagklachten (o.a. stekende pijn). Hij is erg verward en niet meer in staat tot een redelijke waardering van zijn belangen. Na diagnostisch onderzoek komt de arts tot de conclusie dat een medicijnkuur of een streng dieet de klachten van de heer Nauta zouden kunnen wegnemen/verminderen. De arts wil overleggen over de therapie met de vertegenwoordiger van de heer Nauta. De arts vraagt aan jou wie er benaderd moet worden. a. Waarom moet de arts met de vertegenwoordiger overleggen? De casus wordt aangevuld met steeds een andere zin. Geef bij elke aanvulling een correct advies over vraag wie als vertegenwoordiger voor de heer Nauta optreedt en dus moet worden benaderd voor overleg. De heer Nauta: b. 1. is getrouwd en hij is onder curatele gesteld. 2. is getrouwd en hij heeft een gemachtigde aangewezen. 3. heeft een zoon en een dochter. 4. heeft een zoon en er is nu ineens sprake van een enorme pijnaanval bij de heer Nauta. 5. heeft een zoon en een goede vriendin die veel op bezoek komt. 6. heeft een nichtje. 7. heeft een dochter en de heer Nauta is onder bewind gesteld. 8. heeft een gemachtigde en de heer Nauta heeft een mentor.

De casus wordt aangevuld met steeds een andere zin. Wat moet er gebeuren indien: c. 1. Er vindt overleg plaats tussen de arts + leerling-verpleegkundige en de vertegenwoordiger. In het gesprek zegt de vertegenwoordiger dat de heer Nauta vroeger ernstig bezwaar had tegen het gebruik van medicijnen. 2. Er vindt overleg plaats tussen de arts + leerling-verpleegkundige en de vertegenwoordiger. De vertegenwoordiger weigert in het gesprek de voorgestelde zorg. 3. Er vindt overleg plaats tussen de arts + leerling-verpleegkundige en de vertegenwoordiger. De vertegenwoordiger overhandigt een schriftelijke verklaring van de heer Nauta waarin staat dat de heer Nauta elke behandeling afwijst indien hij dement mocht worden (zie voor wilsverklaring de reader). 5. Er vindt overleg plaats tussen de arts + leerling-verpleegkundige en de vertegenwoordiger. Er wordt gekozen voor het dieet. Vervolgens wordt het dieet aan de heer Nauta geserveerd. Hij weigert te eten. Er is opnieuw overleg met de vertegenwoordiger en gekozen wordt voor de medicijnen. Maar als de medicijnen aan de heer Nauta worden gegeven, spuugt hij de medicijnen uit. Onderdeel c kan in spelvorm plaatsvinden.




MBO verpleegkundige

Casus Geen bloed Bij mevrouw De Pater moet na hevig bloedverlies door een trap van haar paard een bloedtransfusie plaatsvinden volgens haar behandelend artsen. Bij binnenkomst in het ziekenhuis heeft de echtgenoot echter het medisch document “Geen bloed” overhandigd ( in de reader vind je een medisch document) aan de verpleging. De artsen en verpleegkundigen overleggen hoe nu te handelen.

Voer dit gesprek tussen artsen en verpleegkundigen.

Krantenbericht: zie reader a. b. c. d.

Is de 80-jarige patiënt wilsbekwaam? Motiveer je antwoord. Als de patiënt wilsonbekwaam is, wie is dan zijn vertegenwoordiger? Welke zorg moeten de hulpverleners aan de patiënt geven? Is het antwoord c anders als er inderdaad een schriftelijke verklaring is die in de casus genoemd wordt.

Evaluatie Casus Laan De heer Laan leidt aan de ziekte van Alzheimer. Hij woont thuis met zijn vrouw. Om de heer Laan iets rustiger te laten zijn (hij heeft enorme loopdrang en dat maakt hem zeer vermoeid), wordt voorgesteld om enkele druppeltjes Haldol (kalmerend middel) te geven.

Mag aan de heer Laan Haldol worden gegeven?




MBO verpleegkundige

Verpleegkundige basiszorg verlenen aan de geriatrische zorgvrager. Werkprocessen: 1.2, 1.4 Competenties: C.D.E.F.J.K.R.V verplicht B2

Toelichting. “Ouderdom komt met gebreken” luidt het gezegde. Ouderdomsziekten zijn aandoeningen gerelateerd aan het ouder worden. Het wil overigens niet zeggen dat iedereen ouderdomsziekten zal ontwikkelen bij het ouder worden. De lang gangbare opvatting dat veroudering onvermijdelijk leidt tot ziekte, afhankelijkheid en invaliditeit moeten we herzien. Sterker nog, we zien steeds meer mensen ook op hoge leeftijd van alles ondernemen en presteren. In dit gedeelte houden we ons bezig met de geriatrische zorgvrager, waarbij zowel de gerontologie (de normale ouderdom) als de geriatrie (leer van ouderdomsziekten) aan bod komen. Activiteiten.  Vaardigheden uitvoeren en kenmerken benoemen van de relatie tussen hulpverlener en zorgvrager (empathie, echtheid, afstand en nabijheid in een functionele relatie) in relatie tot de geriatrische zorgvrager.  Middels rollenspellen de verpleegkundige zorg toepassen ten behoeve van een psychiatrische geriatrische zorgvrager  Reflecteren volgens Korthagen m.b.t. het verlenen van basiszorg Eindresultaat  Je kunt de symptomen benoemen van o Somatogeriatrische ziektebeelden waaronder  Atherosclerose  Coronairlijden  Afwijkingen van de bloeddruk en decompensatio cordis  Ulcus cruris  Ziekte van Parkinson  CVA  Osteoporose, artrose en heupfractuur  Prostaathypertrofie, urine-incontinentie en nierinsufficiëntie  Glaucoom, cataract, presbyacusis en evenwichtstoornissen o Ziekte van Alzheimer en de vasculaire dementie, o delier o depressie  Je kunt oorzakelijke factoren benoemen van deze ziektebeelden  Je kunt een beschrijving geven van de belangrijkste benaderingswijzen bij zorgvragers met bovengenoemde aandoeningen, en hoe je deze kunt toepassen (relatie met beroepstaak C).  Je bent in staat om relevante juridische weten regelgeving te benoemen rondom opname, behandeling en verblijf, en de beslissingen rond het levenseinde van een psychiatrisch geriatrische zorgvrager,  Je kunt de zelfzorgtekorten, mogelijke verpleegproblemen, en daaruit volgende verpleegkundige interventies alsmede de proces en productevaluatie benoemen bij het verplegen van zorgvragers met bovengenoemde aandoeningen




MBO verpleegkundige

Criteria  een verpleegplan maken van elk van de ziektebeelden en aandoeningen zoals hierboven benoemd  zelftest




MBO verpleegkundige

Activiteiteninstructie.  Bereid je voor op de onderwerpen die van belang zijn voor het uitvoeren van verpleegkundige interventies aan de psychiatrisch geriatrische zorgvrager.  Beschrijf wat je al kunt en formuleer je persoonlijke leerdoelen in je POP, inclusief de activiteiten die je gaat ondernemen in je PAP.  Theorie bestuderen over psychopathologie met betrekking tot eerdergenoemde aandoeningen  Theorie bestuderen over de verpleegkundige basiszorg voor een psychiatrisch geriatrische zorgvrager gespecificeerd naar bovengenoemde aandoeningen  Theorie bestuderen over het opstellen en bijstellen van een verpleegplan voor een psychiatrisch geriatrische zorgvrager in relatie tot de hierboven genoemde aandoeningen ●

Volgen van een workshop/ hoorcollege voor de volgende onderwerpen o Psychopathologie met betrekking tot  Atherosclerose, coronairlijden,  Afwijkingen van de bloeddruk en decompensatio cordis  Ulcus cruris  Ziekte van Parkinson  CVA  Osteoporose, artrose en heupfractuur  Prostaathypertrofie, urine-incontinentie en nierinsufficiëntie  Glaucoom, cataract, presbyacusis en evenwichtstoornissen  Ziekte van Alzheimer en de vasculaire dementie,  Delier  Depressie o Verpleegkundige basiszorg voor een psychiatrisch geriatrische zorgvrager met betrekking tot bovengenoemde aandoeningen o Het opstellen en bijstellen van een verpleegplan voor een psychiatrisch geriatrische zorgvrager met bovengenoemde aandoeningen

●

Deelname aan training vaardigheden/ practicum. o rollenspel psychiatrisch geriatrische zorgvrager (relatie met beroepstaak C).

Leermiddelen  Studieboeken geriatrische zorgvrager  visueel materiaal, zoals DVD, videoband, uitzending gemist  vakliteratuur  casuïstiek  Zakwoordenboek der geneeskunde  Web-sites SBU. Indicatie 30 uur Instructiemateriaal  casuïstiek Leermiddelen.  Leerboeken psychiatrie  Leerboeken algemene pathologie  Zakwoordenboek der geneeskunde  Video en DVD  casuïstiek




MBO verpleegkundige

Geriatrische zorgvrager Beroepstaak B + C. Toelichting en aanvullende activiteiten: De komende weken ga je werken aan de ondersteuningsmagazijnen B en C van de geriatrische zorgvrager. Alle beschreven activiteiten zijn verplicht. Het is de bedoeling dat je alle antwoorden uitwisselt met je subgroep leden zodat je elkaar kunt aanvullen en van elkaar kunt leren. De magazijnen worden afgesloten ( zie schema) met een presentatie per subgroep over het verplegen en begeleiden van een specifieke groep psycho-geriatrische zorgvragers . Houd bij het maken van je planning rekening met de geplande hoorcolleges en workshops. -

-

presentaties : (zie beroepstaak C). per subgroep geef je een presentatie van max. 30 min. over de verpleging en begeleiding( benaderingswijze) van de geriatrische zorgvrager. Je maakt hierbij gebruik van ondersteunend materiaal zoals bijv. folders, video, artikelen, rollenspel etc. Het werkplan voor en de inhoud van de presentatie moet goedgekeurd zijn door je coach.( gebruik het stappenplan) Ieder groepslid levert een aandeel in de presentatie ( voorbereiding en uitvoering). Dit wordt inzichtelijk gemaakt door een procesverslag nadat de presentatie gegeven is. Eventuele feedback wordt hierin meegenomen.

Verdeel de onderwerpen tussen de subgroepen : * de licht dementerende zorgvrager * de matig tot ernstig dementerende zorgvrager * de oudere depressieve zorgvrager * de zorgvrager met een delier Activiteiten : - maak de oriënterende test om te kijken wat je al weet van de geriatrische zorgvrager. De uitkomst hiervan kun je gebruiken voor het maken van leervragen. Maak minimaal 3 leervragen en wissel deze uit in je subgroep ( kijk goed wat je echt wilt weten of wat je je afvraagt , dit betekent dat de vraag niet kan bestaan uit een begrip dat je in een woordenlijst op kunt zoeken, want dat doe je natuurlijk meteen !!!!) Oriënterende Test : 1. Wat is het verschil tussen een oudere zorgvrager en een geriatrische zorgvrager? 2. Heeft iedereen die dement is de ziekte van Alzheimer? ja/nee 3. De verschijnselen van een depressie en dementie zijn bij ouderen soms moeilijk uit elkaar te houden. Waar/niet waar. 4. De ziekte van Alzheimer krijg je alleen boven de 65. Waar/nietwaar. 5. Een delier krijgen alleen mensen die te veel gedronken hebben. Waar/niet waar. 6. Geriatrische zorgvragers verblijven alleen in verpleeghuizen. Waar/niet waar 7. Dementie en depressie kunnen tegelijkertijd voorkomen. waar/niet waar. 8. Anhedonie betekent dat je een slechte concentratie hebt. Waar/nietwaar. 9. Als je dement bent heb je een slecht functionerend korte termijn geheugen maar je weet nog veel van vroeger. Waar/niet waar. 10.Hospitalisatie is een vorm van afhankelijkheid. Waar/nietwaar. -

verplichte literatuur: zoek in je boeken naar theorie over deze onderwerpen. Beantwoord door middel van het bestuderen van deze hoofdstukken je geformuleerde leervragen en de volgende vragen : * wat is het verschil tussen gerontologie en geriatrie? Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 175



MBO verpleegkundige

* wat zijn de normale verouderingsverschijnselen? * wat wordt bedoeld met het begrip : multipathologie? * wat is het verschil tussen een oudere zorgvrager en een geriatrische zorgvrager? * in welke zorginstellingen worden geriatrische zorgvragers verpleegd? * welke disciplines zijn betrokken bij de geriatrische zorgvrager en wat doen zij precies? * wat is het verschil tussen somatogeriatrie en psychogeriatrie? Zijn deze grenzen duidelijk of juist niet? * wat zijn de verschillen tussen een depressie en dementie) oorzaken, klachten, behandeling ) * wat is een delier, waardoor kan dit veroorzaakt worden? * welke ziektebeelden/gezondheidsproblemen komen het meest voor bij de geriatrische zorgvrager? * welke verpleegproblemen en interventies zijn specifiek voor de geriatrische zorgvrager? ( zowel op psychisch als op somatisch gebied?) * welke specifieke competenties zijn belangrijk voor de verpleegkundige mbt. Het verplegen en begeleiden van de geriatrische zorgvrager? -

bekijk een aantal fragmenten van de video: “ Leren leven met dementie” van de Alzheimer vereniging. Beantwoord de volgende vragen:  wat zijn de eerste verschijnselen waarbij men gaat denken aan eventuele dementie?  Wat zijn de gevolgen van deze klachten voor het functioneren van de zorgvrager?( sociaal, psychisch en lichamelijk)?  Wat is het belang van vroegtijdige diagnostiek? Hoe wordt de diagnose gesteld?  Welke hulpmiddelen/aanpassingen hebben deze echtparen ingezet mbt. een zo groot mogelijke zelfredzaamheid?  Wat zijn de gevolgen als een van de partners dementeert op het gebied van het rollen en relatiepatroon ?  Wat is ergotherapie en hoe kan dit ingezet worden ?

- Bestudeer van de genoemde somatische ziektebeelden in het ondersteuningsmagazijn B de oorzaken, verschijnselen, behandeling, verpleegproblemen en verpleegkundige interventies. Zorg dat je voldoende kennis bezit om naar aanleiding van een casus een verpleegplan te kunnen schrijven. - Beantwoord de volgende vragen m.b.t. de geriatrische zorgvrager en medicijngebruik: * wat betekent het begrip “ polyfarmacie” ? * welke problemen zou je tegen kunnen komen m.b.t. het innemen van medicatie ? wat zijn dan je interventies, hulpmiddelen? Welke houdingsaspecten( competenties) zijn daarbij van belang ? * maak de verwerkingsactiviteiten van het artikel “Medicijngebruik”. - Lees uit het ondersteuningsmagazijn de bijgevoegde praktijksituaties en bereid je voor op het voeren van het gesprek met de zorgvrager. Spreek met elkaar af wie er gaan spelen( 2 per subgroep) en oefen van te voren met het voeren van het gesprek met je subgroep genoten. Formuleer een leerdoel en lever dit in bij je coach. Ter afronding schrijft iedere deelnemer voor zichzelf op wat er geleerd is van de uitgevoerde rollenspelen en eventuele leerdoelen. - Zoek uit bij de volgende benaderingswijzen : : wat houdt deze benaderingswijze in ? : hoe wordt deze uitgevoerd ? welke doelgroep ? : Wanneer wordt er voor deze benaderingswijze gekozen? Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 176

: voor



:Welke competenties van de verpleegkundige zijn hierbij van belang? * reminiscentie  ROB/ROT  Validation  Belevingsgerichte zorg  warme zorg  snoezelen  Leeftijdsgerichte begeleiding


MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Coördinatie m.b.t. verschillende doelgroepen (de geriatrische en psychiatrische zorgvrager) B2 Werkproces 1.4 Competenties: C,D,R

Toelichting Bij het coördineren en afstemmen van de zorg rondom de zorgvrager is de problematiek van de zorgvrager en de specifieke aandachtspunten daarbij een belangrijke factor. Als verpleegkundige moet je kennis hebben van de verschillende zorginstellingen en instanties ( sociale kaart )waarnaar de zorgvrager verwezen kan worden of naar andere disciplines. Het is belangrijk dat je weet hoe je deze gegevens in kaart moet brengen en moet overdragen naar anderen. Overleg en afstemmen met familie en mantelzorg hoort hier ook bij. Als verpleegkundige in de psychiatrie krijg je naast de psychiatrische zorgvrager ook te maken met de geriatrische zorgvrager of andere doelgroepen. Activiteiten - ter voorbereiding neem je een casus mee uit je stage - bespreek met je SLB-er welke onderdelen uit het ondersteuningsmagazijn je gaat uitvoeren om je leerdoelen te bereiken. Eindresultaat - In kaart brengen van de specifieke zorgvragen van een zorgvrager voor andere afdelingen of instanties - In een gesprek de zorg kunnen afstemmen met familie of mantelzorg. Criteria - Inbreng tijdens de lessen - feedbacklijst Activiteiteninstructie - Studietaak: over de verschillende instanties en zorginstellingen (sociale kaart) - Workshop: over het in kaart brengen van specifiek zorgvragen - Practicum: waarin je oefent met hoe je zorg kunt afstemmen met familie en mantelzorgers. Je krijgt feedback van de andere deelnemers n.a.v. een feedbackformulier. Indicatie 6 uur SBU Leermiddelen - Boeken, internet, vakliteratuur Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 178


-


MBO verpleegkundige

Casuïstiek

Activiteiten instructie: Coördinatie van verschillende doelgroepen Maak zelf en/of samen met je subgroep een keuze uit de onderstaande instructies, om het gewenste resultaat te behalen. Instructie 1: Verplicht onderdeel: Beschrijf een casus uit je stage, waarbij een zorgvrager verwezen is naar andere afdelingen, disciplines en instanties, of maak gebruik van de casus uit het ondersteuningsmagazijn. Geef aan naar welke afdelingen, disciplines en/of instantie de zorgvrager uit de casus wordt verwezen en motiveer dit. Beschrijf hoe de verwijzingen in hun werk gaan en verzamel de nodige formulieren hiervoor uit de praktijk. Maak een sociale kaart voor de zorgvrager uit de casus. Instructie 2: Neem deel aan de workshop over het in kaart brengen van specifieke zorgvragen en bespreek eventuele vragen en/ of onduidelijkheden ten aanzien van instructie 1. Instructie 3: Verplicht onderdeel: Neem deel aan het practicum waarbij in je oefent in het afstemmen van de zorg met familie en mantelzorgers. Een deelnemer is verpleegkundige, een deelnemer is familie en een deelnemer is mantelzorger. Je kunt er voor kiezen om de rollen te laten rouleren dit in overleg met de docent. Voor deze oefening kun je de casus uit instructie 1 gebruiken of een casus uit je stage. Kies een feedback formulier en geef aan op welke specifieke punten je feedback wilt ontvangen. Evalueer deze oefening aan de hand van het feedback formulier. Schrijf een proces verslag aan de hand van het kaartje van Korthagen.



8.


MBO verpleegkundige

Crisissituaties: binnen de kaders blijven of er toch buiten treden?


De student kan omgaan met crisissituaties in de zorg Lezen van literatuur in reader Maken van meerkeuzevragen (Niet) georganiseerde spoedzorg, aansprakelijkheid, overmacht School BBL: 1uur Korte discussie 1.7 Hanteert crisissituaties en onvoorziene situaties (V) Verplicht

Voorbereidingsactiviteit Schrijf een korte (verzonnen) casus waarin je in een crisissituatie bent beland. Hoe heb je gehandeld? Lesactiviteit Maak casussen en opdrachten over de juridische positie van hulpverlener bij spoedhulp. DRUK, DRUK, DRUK. Mag ik een patiënt weigeren? Late dienst en het is druk. Niks nieuws op zich. Maar druk desalniettemin. Er komt hulp en nog iemand. Toch dreigt verdrinking nog altijd. Verdrinking in de werkdruk. We trekken aan de bel. Een vriendelijk avondhoofd verzorgt collega’s van andere afdelingen. Die komen mijn patiënten van eten voorzien en later van drinken. Ondertussen zet ik iemand op de po die naar de wc zou kunnen. Maar dan heb ik een collega nodig en die is voorlopig niet beschikbaar. Ja, mensen krijgen hun eten, maar hulp bij dat eten is eigenlijk niet mogelijk. Gelukkig is het inmiddels laat, dus bezoekuur. Vriendelijke echtgenoten steken eten in hun ernstig vermoeide partners. En zo loopt alles met een sisser af. Iedereen heeft eten. Ja, behalve dan de verpleegkundigen, maar die hebben het toch te druk om het te voelen. Het is inmiddels acht uur, nog steeds geen zusteretenstijd geweest, maar ik moet echt beginnen aan mijn rondes. Anders red ik het niet. Ik moet bloeddrukmeten, tandenpoetsen, rapporten schrijven, pillen delen. Telefoon opnemen. De spoedeisende hulp belt. Of ik even een nieuwe patiënt kan komen halen. Nee, niet zomaar één, maar één voor de beademing. Eén waarbij je elke zoveel minuten bloeddrukken moet controleren en bloedgassen naar het laboratorium moet brengen. Dit kan niet. Dit kan ik niet. Dit kan niemand, volgens mij. Maar moet ik om tien uur ’s avonds mijn baas bellen? Mag ik zo’n ernstig zieke en complexe man weigeren? En zo niet, kan ik dan wel voor hem zorgen? En voor de rest? Gelukkig is het bijna half twaalf… (ingezonden brief in Nursing)




MBO verpleegkundige

Zon, zee en zorgen… Vorig jaar was ik op vakantie aan de Noord-Hollandse kust. Ik lag met mijn kinderen op strand te zonnen toen ik plotseling “hulp-geroep” hoorde. Nieuwsgierig als ik ben, ga ik even kijken. Even verderop ligt een oudere man bewusteloos op zijn handdoek. Omstanders hebben de man zo pas nog uit het water zien lopen. De aanwezige echtgenoot is radeloos. Enkele omstanders bellen (naar 112?); ik begrijp dat anderen bezig zijn de strandwacht te roepen. Ik vraag mij af wat ik moet doen? Doordat ik op de afdeling orthopedie als verpleegkundige werkzaam ben, zijn mijn vaardigheden op het gebied van de eerste hulp niet optimaal. Ik besluit daarom niet veel meer te doen dan bij de man te blijven. Enkele minuten later zijn mensen van de strandwacht ter plekke en verrichten eerste hulp, waaronder reanimeren. De man heeft het gered. Naderhand heb ik mij afgevraagd of ik de man eerder had moeten reanimeren. Is iets doen beter dan niets doen? Kan ik aansprakelijk gesteld worden voor het nalaten van zorg? Gebeten en nu besmet? Verpleegkundige Simone wordt tijdens haar dienst op de spoedeisende hulp gebeten door de dakloze Roy. Hij is verslaafd aan crack en agressief. Simone wil graag weten of Roy een overdraagbare ziekte heeft. De snelste manier om daar achter te komen is bloedonderzoek bij hem doen. Maar Roy weigert iedere medewerking. Simone vraagt zich nu af of Roy gedwongen kan worden zijn bloed af te geven. Als hij dat wenst, hoeft hij de uitslag toch niet te weten? Simone denkt: Roy houden we even in de instelling gezien de agressie die hij heeft laten zien en we nemen met spoed bloed bij Roy af! Is de spoedhulp voor Simone gerechtvaardigd? “Helaas, Ik kan niet komen invallen” Door een griepuitspraak is er een groot personeelstekort in het thuisverplegingsteam van Sabrina. Haar leidinggevende belt of ze kan invallen. Hij legt haar de ernstige situatie uit: van de 10 ingeplande collega’s zijn er 4 ziek. Hij heeft Sabrina broodnodig. Maar werken komt Sabrina op dit moment slecht uit. Ze moet nog boodschappen doen en heeft de kinderen. Dus ze zegt: “Nee, ik kan niet komen”. Opdracht van de baas Je werkbegeleider zegt tegen de 1e jaars verpleegkundige: “Ga jij even mevrouw haar medicijnen geven”. “Dat mag ik nog niet”, reageert de 1e jaars verpleegkundige. De werkbegeleider zegt dan: “ Ze moet de medicijnen hebben. Ik heb even geen tijd. Je doet het onder mijn verantwoordelijkheid”. Wat doe je? Wat kunnen mogelijke argumenten zijn om het wel/niet te doen? EHBO Je wordt als gediplomeerd EHBO-er geroepen bij een ongeval. Een jongen van 10 jaar oud is van het dak van de schuur op de grond gevallen en heeft zijn rechter onderbeen waarschijnlijk gebroken. De rechter broekspijp vertoont een bloedvlek. Je besluit de broek voorzichtig open te knippen om de wond onder de bloedvlek goed te kunnen beoordelen. Stelling: “Voor de schade (kapotte spijkerbroek) ben je civielrechtelijk (= burgerrechtelijk) aansprakelijk”. Beoordeel de stelling. Reanimatie mislukt Op de afdeling verzorg je als 2e jaars leerling-verpleegkundige een patiënt op een eenpersoonskamer. Je hebt je reanimatiecertificaat nog maar net gehaald. Plots zakt de patiënt op de stoel in elkaar. Volledig overmand door de situatie sta je aan de grond genageld. Je doet niets en bent evenmin in staat om de alarmknop in te drukken. Een paar minuten later komt je collega toevallig binnen. Die constateert een bloedsomloopstilstand bij de patiënt en start direct een reanimatie. Ze vraagt aan jou alarm t geven en dat doe je ook. Ondanks de uitgevoerde basale reanimatie en defibrillatie overlijdt de patiënt. Stelling: “Het artikel 450 WvS is van toepassing”. Kan er iemand tuchtrechtelijk worden aangesproken? Motiveer je antwoord. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 181



MBO verpleegkundige

Evaluatie Discussie vraag: Je bent in het voetbalstadion met je vrienden/vriendinnen. Opeens klapt een voorbijganger in elkaar. Geef je eerste hulp?




MBO verpleegkundige

Voeding en wonden

Persoonlijke verzorging. Toelichting:

Voeding heeft grote invloed op het ontstaan en de genezing van wonden. Het is van belang dat de zorgvrager hiervan op de hoogte is en dat je als verpleegkundige de zorgvrager hierover kunt voorlichten en adviseren. Daarnaast heb je als verpleegkundige de taak om alert te blijven of zorgvragers een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van decubitus als het gewicht verminderd, ze vocht vast houden of een langere periode slecht of onvoldoende eten. Activiteiten - Casussen van de activiteit maken en de klassikale nabespreking daarvan. Leermiddelen - Theorie over ‘voeding en wonden’ - Casussen over ‘voeding en wonden’ Eindresultaat Je kunt: - Aangeven welke voedingsstoffen belangrijk zijn bij wonden. SBU 1 lesuur



10.


MBO verpleegkundige

De ontevreden cliënt: klachtrecht (on)mogelijke oplossing?

Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie Locatie Tijdsduur Evaluatie Werkproces competentie

Verplicht/keuze

De student kan de mogelijkheden uitleggen aan cliënt hoe in de instelling wordt om gegaan met onvrede van de cliënt. De student kan handelen bij onvrede over zijn zorgverlening Lezen van literatuur in reader Maken van voorbereidingsactiviteit Doel, belang, inhoud en werkwijze van het klachtrecht School BBL: 2 uur Nabespreken van het rollenspel (hoorzitting klachtencommissie) 2.2 Werkt aan kwaliteitszorg (H, T) 1.9 Evalueert de zorgverlening (D, J, M) Verplicht

Voorbereidingsactiviteit Je bent zelf waarschijnlijk ook weleens patiënt/cliënt . Mogelijk ben een keer ontevreden geweest over de hulpverlening (van huisarts, tandarts, schoolarts, enz.). Dat kan iets kleins zijn geweest. Zet de casus op papier en neem het mee naar de les. Lesactiviteit Maak casus en opdrachten die gaan over het klachtrecht. Geef een presentatie over het klachtrecht in eigen instelling. Meewerken aan klachtrechtprocedures (spel). 1. Een zorginstelling gaat op een bepaalde manier om met klachten van patiënten/cliënten/bewoners. Studenten die in dezelfde zorginstelling zitten gaan na hoe in hun zorginstelling met klachten wordt omgegaan en geven hierover een korte presentatie. 2. Zelf gemaakte casus Aan de hand van de eigen voert de student (patiënt) een klachtopvang of klachtbemiddelingsgesprek met de hulpverlener (andere student). Eventueel andere rollen (klachtenfunctionaris, familielid) worden toegevoegd. 3. Casus klachtbehandeling Aan de hand van de gegevens uit 2 wordt een beoordeling/aanbevelingen gegeven door andere groep studenten (=klachtencommissie). Mogelijk andere groep studenten is directie van de zorginstelling. 4. Casus Hoorzitting Casus wordt tijdens de les uitgedeeld en rollen worden verdeeld. Naar aanleiding van de casus wordt een hoorzitting van de klachtencommissie gespeeld. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 184



MBO verpleegkundige

Voeding en wonden De rol van voeding bij het ontstaan van wonden: Een slechte voedingstoestand is een van de oorzaken van het ontstaan van decubitus. De voedingstoestand geeft aan hoe goed iemand is gevoed. Dit komt omdat de huid van binnenuit wordt aangemaakt. Mensen met een goede voedingstoestand ontwikkelen daardoor normaal geen decubitus (0,01%). Hun lichaam kan de huid in goede conditie te houden, omdat er voldoende bouwstoffen aanwezig zijn om beschadigingen te repareren. Ook als er risicofactoren voor decubitus aanwezig zijn. Het wordt anders als mensen een vorm van ondervoeding hebben. Bij chronische ondervoeding ontwikkelt 30 % van de zorgvragers decubitus. Een zorgvrager heeft dan al weken tot maanden onvoldoende voeding binnen gekregen. Het lichaamsgewicht neemt af, maar het gaat heel langzaam, waardoor dit niet of te laat wordt opgemerkt door de verpleging of de zorgvrager zelf. Doordat het lichaam onvoldoende energie over heeft om de huid in goede conditie te houden, kunnen bestaande wonden slecht genezen en ontstaat decubitus eerder. Bij acute ondervoeding ontwikkelt 70% van de zorgvragers decubitus. Dit ontstaat binnen enkele dagen tot weken. De lichaamseiwitten (spieren, bloedeiwitten etc.) worden dan niet meer gebruikt als bouwstoffen maar als brandstoffen. Onder deze omstandigheden genezen bestaande wonden niet of te weinig en decubitus verergert snel. Vuistregels voor verpleegkundigen: - Gewichtsverlies van drie kg in een maand en zes kg in zes maanden moet aan een arts gerapporteerd worden. Er kan sprake zijn van ondervoeding en dat moet dan verder worden uitgezocht. - Klinische blik: als mensen last hebben van teveel vocht in hun lichaam (dit kan door verschillende oorzaken) is het goed om te bedenken dat er sprake kan zijn van acute ondervoeding. Het is dan belangrijk regelmatig de huid te bekijken. - Zorgvragers die ziek zijn eten minder dan normaal, maar ze hebben vaak meer energie nodig. Als een zieke zorgvrager vijf dagen te weinig heeft gegeten, moet een arts gewaarschuwd worden. De arts kan dan een diëtist inschakelen. Zo nodig kun je mensen stimuleren tot eten en hulp bieden bij het eten.




MBO verpleegkundige

Rol van voeding bij de genezing van wonden: Stimuleren van de bloedcirculatie De genezing van een wond of decubitus is afhankelijk van een goede doorbloeding rond de wond. Alleen zo kunnen voedingsstoffen, afweer- en reparatiecellen rond de wond komen. Voor het stimuleren van de bloedcirculatie is het aminozuur arginine heel belangrijk. Uit arginine wordt stikstofmonoxide gevormd. Dit laat de bloedvaten wijder worden. Hierdoor komt er meer bloed met voedingsstoffen, afweer- en reparatiecellen naar het wondgebied. Reguleren van het ontstekingsproces Tijdens een ontstekingsproces worden ziekteverwekkers vernietigd door vrije radicalen. Het lichaam maakt deze vrije radicalen om dode cellen af te voeren en bacteriën te doden. Een grote wond zal veel meer vrije radicale produceren dan een kleine wond. Een teveel aan vrije radicalen kan gezond weefsel aantasten en maakt wond dieper en breder. Daarom hebben we anti-oxidanten nodig. Dit zijn vitamine C, E, A, selenium, koper en zink. Deze stoffen binden zich aan de vrije radicalen, waardoor de wond sneller geneest. Stimulering wondgenezing Een zorgvrager met wonden moet voldoende eiwit, energie en vocht binnen krijgen om te herstellen. Eiwit hebben we nodig om nieuwe weefsels te maken, energie om het lichaam kracht te geven en vocht voor transport van alle bouwstoffen. Bij het lekken van de wond is er extra vochtverlies. Als er veel bloed is verloren, is er ook extra ijzer nodig. Bij botbreuken is extra calcium en vitamine D nodig. De energiebehoefte is hoger als de wonden groter worden, bijvoorbeeld bij brandwonden. Bij koorts geldt dat voor elke graad verhoging 12% meer energie nodig is. Conclusie De rol van voeding bij de genezing van wonden is zo duidelijk en belangrijk. Dit is de reden dat verpleegkundigen extra alert moeten zijn op de voeding van de zorgvrager.




MBO verpleegkundige

Casussen voeding en wonden Casus 1 Mevrouw Visser is 40 jaar en ligt nu 2 weken bij jou op de afdeling. Ze heeft weinig lichaamsbeweging vanwege een gecompliceerde beenbreuk na een ongeval. De wond lekt nog steeds en moet dagelijks met verband worden verschoond. 1.

Aan welke voedingsstoffen heeft mevrouw een verhoogde behoefte in verband met de wond en de botbreuk die ze heeft?

Haar dagelijks voeding bestaat uit: 3 sneden brood, besmeerd met margarine en belegd met 2x zoet beleg en 1 x vleeswaar. Verder gebruikt ze 5 kopjes thee/koffie met suiker, 2 koekjes, 1 glas sap en een kopje soep. De warme maaltijd is 2 aardappelen, half portie vlees met wat jus, 2 lepels groente en half bakje yoghurt. 2.

3.

Krijgt mevrouw Visser voldoende voeding binnen? Vergelijk haar voeding met de aanbevolen hoeveelheden voor een volwassene en maak dan duidelijk waar de problemen te verwachten zijn. Wat doe je in de praktijk met deze gegevens?

Casus 2 Fatima is 24 jaar oud en komt net op de afdeling met hoge koorts (40). Ze is erg suf en slap. Fatima heeft waarschijnlijk te lang in de hete zon gezeten en is te suf om te eten en te drinken. 1.

Aan welke voedingsstoffen heeft Fatima een verhoogde behoefte?

Fatima mag na 2 dagen weer naar huis, de koorts is verdwenen. Haar moeder vraagt of er voor haar voeding nog richtlijnen zijn. 2.

Wat adviseer je de moeder? Casus 3

Meneer Jansen heeft een grote buikoperatie gehad en de wond lekt nog bloed en vocht. Meneer Jansen mag ondertussen weer gewoon gaan eten, maar heeft helemaal geen trek. Het eten smaakt hem niet. 1. 2.

Aan welke voedingsstoffen heeft meneer een verhoogde behoefte? Als meneer geen menukeuze wil invullen, wat doe je dan als verpleegkundige?




MBO verpleegkundige

Zorg rondom het stervensproces ( let op : het omgaan met verlies en rouw wordt uitgewerkt in het ondersteuningsmagazijn C2)

B2 Activiteit 1: ( verplicht) Volg het hoorcollege bij de vakdocent over : wettelijke regelingen na overlijden. Je gaat eerst eens kijken hoeveel je al weet over het verpleegkundig handelen als de zorgvrager is overleden. Daartoe maak je de vragen van de kennisopdracht behorende bij het thema Handelen als de zorgvrager is overleden van boek Begeleiden van zorgvragers. Bereid je voor op dit hoorcollege door het bestuderen van relevante theorie( zie ook thema Handelen als de zorgvrager is overleden uit het boek” Begeleiden van zorgvragers). Beantwoord ook de vragen bij de praktijksituaties. Activiteit 2: Beantwoord de volgende vragen: - Noem een aantal signalen die wijzen op een naderende dood bij een zorgvrager. - Welke verschijnselen zijn waarneembaar als de dood is ingetreden? - Wat wordt bedoeld met het “afleggen” van een zorgvrager? Activiteit 3: ( verplicht) Je gaat informatie verzamelen over de gewoonten en rituelen die rond overlijden in verschillende culturen en religies bestaan. Verdeel de klas in groepen en verdeel de culturen en religies . Denk aan : - Het hindoeïsme - Het Jodendom - Het protestant christelijke geloof - Het katholieke geloof - Het islamitische geloof - Winti - Etc. Verzorg met een subgroep een korte presentatie, maak gebruik van verschillende bronnen en werkvormen.




MBO verpleegkundige

Het einde van het leven: beschermen of vrijlaten? (6)


De student kan de situatie rondom overlijden beoordelen en ernaar handelen. Lezen van literatuur in reader Maken van voorbereidingsactiviteit Grens tussen leven en dood. Juridische posities van betrokkenen en procedures rondom overlijden School BBL: 1uur Korte discussie 1.2 en 1.4 K, M Verplicht

Voorbereidingactiviteit Zet de volgende momenten in juiste tijdsvolgorde: -het verlof verlenen tot begraven -het afleggen van de patiënt -het opstellen van verklaring van overlijden -het uitnemen van organen voor transplantatiedoel -het plaatsvinden van begrafenis -het vaststellen van natuurlijke dood -het vaststellen hersendood -het doen van aangifte van overlijden -het in coma liggen op de intensive care afdeling Lesactiviteit Maak casussen en opdrachten over de positie van zorgvrager en hulpverleners rondom het overlijden van de zorgvrager Casus de heer De Groot Patient de heer Groot is opgenomen in het ziekenhuis waar nierkanker is vastgesteld. Om de pijn te bestrijden krijgt de heer De Groot morfine via een injectie. Die helpt onvoldoende om de pijn te bestrijden. Het kind van de heer De Groot gaat naar de verpleegkundige met het verzoek de pijnstilling te verhogen. De verpleegkundige zegt: “ Dat kan niet, we doen hier niet aan euthanasie”. Klopt het antwoord van de verpleegkundige? Motiveer je antwoord. Casus mevrouw Fransman In het verpleeghuis ligt mevrouw Fransman. Ze is stervende vanwege een niet te behandelen longontsteking. Het is zondagavond. De verpleeghuisarts zegt tegen de verpleegkundige: “Als mevrouw de nacht niet doorkomt, dan informeer je me maandagmorgen”. Wat moet de verpleegkundige terugzeggen? Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 189



MBO verpleegkundige

Raadpleeg: de “KNMG handleiding lijkschouwing voor artsen bij overlijden anders dan door euthanasie of hulp bij zelfdoding” (www.knmg.nl) Casus mevrouw Kelk Mevrouw Kelk is stervende. De arts vraagt aan de familie van mevrouw Kelk om na haar dood het hoornvlies af te nemen voor transplantatiedoelen. Beoordeel de handelswijze van de arts. Variatie -mevrouw Kelk is overleden en dan richt de arts het verzoek aan de familie. -mevrouw Kelk is overleden en de arts vraagt aan de familie of sectie mag plaatsvinden. -mevrouw Kelk is overleden en de arts geeft een verklaring van overlijden af. -mevrouw Kelk is overleden en de arts schakelt de gemeentelijk lijkschouwer in. Opdracht Is er in onderstaande situaties sprake van een natuurlijk of –niet natuurlijk overlijden? a. Overlijden als gevolg van uitzaaiingen borstkanker. b. Indien iemand overlijdt doordat hij door de bliksem wordt getroffen. c. Een patiënt overlijdt als gevolg van een complicatie na een operatie. d. Overlijden na euthanasie. e. Overlijden door een bloedvergiftiging als gevolg van decubitus, ontstaan na een operatie waarbij het been van de patiënt is afgezet. Het been van de patiënt werd afgezet na een onfortuinlijke val van zijn motorfiets. f. Overlijden door een longembolie na een operatie voor pancreatitis. Casus mevrouw Winter Patiënte mevrouw Winter die in de stervensfase verkeert, zegt tegen de verpleegkundige: “Ik wil na mijn dood niet worden gecremeerd. Mijn familie denkt daar anders over. Maar ik dus niet”. De verpleegkundige zegt hierop: ” ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………….”

Stellingen Beoordeel onderstaande uitspraken: 1. De verpleegkundige mag volgens de wet de dood bij een patiënt vaststellen. 2. De verpleegkundige mag volgens de wet aangifte van overlijden doen. 3. De verpleegkundige mag volgens de wet sectie verrichten. 4. De verpleegkundige mag volgens de wet een verklaring van overlijden afgeven. Evaluatie Korte discussie: Vind je dat de zelfbeschikking van de patiënt ook na zijn overlijden voldoende is verzekerd? Hoe kan de verpleegkundige de zelfbeschikking van de patiënt vergroten?




MBO verpleegkundige

Basiszorg: vergoed of niet? (5)


De student kan beoordelen of zorgkosten worden vergoed. Lezen van literatuur in reader Maken van voorbereidingsactiviteit Bronnen van financiering, voorwaarden voor vergoeding, verkrijgen van vergoeding School BBL: 2uur Eenvoudige casus 1.6 R, M Verplicht

Voorbereidingsactiviteit Beantwoord onderstaande meerkeuzevragen. 1. Doventolkzorg wordt gefinancierd uit de a. AWBZ b. ZVW c. WMO d. Aanvullende verzekering 2. De ZVW wordt uitgevoerd door a. het zorgkantoor. b. de zorgverzekeraar. c. de gemeente. d. de zorginstelling. 3. Bij een persoonsgebonden budget (pgb) krijg je a. zorg. b. adviezen om met geld om te gaan. c. geld. d. een hulpmiddel naar keuze. 4. Voor het verkrijgen van een vergoeding voor huishoudelijke verzorging, ga je naar: a. de zorgverzekeraar. b. het centrum indicatiestelling zorg (CIZ). c. de thuiszorginstelling. d. de gemeente. 5. Welke uitspraak is juist? a. De AWBZ kent de betaling van eigen bijdrage. b. De cliënt bepaalt of hij AWBZ-zorg gefinancierd wordt. c. De ZVW kent alleen nominale premieheffing. d. De tandheelkundige zorg voor 18-plussers wordt vergoed via de WMO.




MBO verpleegkundige

Lesactiviteit Maak casussen en opdrachten over financiering van de zorg

Casus mevrouw Halema Mevrouw Halema (85 jaar) woont thuis in Rotterdam. Mevrouw is voor de basisverzekering verzekerd bij Zilveren kruis Achmea. Zij heeft botontkalking en slikt hiervoor medicijnen die zij van de huisarts heeft voorgeschreven gekregen. Zij wil huishoudelijke zorg om thuis te kunnen blijven wonen. Mevrouw Halema heeft een partner (80 jaar) en twee kinderen. Het inkomen van het echtpaar bestaat uit AOW (€20.000,00 per jaar).

1. Hoe is de financiering van de huisartszorg en de medicijnen van mevrouw Halema geregeld? 2. Hoe krijgt mevrouw Halema huishoudelijke zorg gefinancierd? Zijn er voorwaarden? Casus Simon Brand De heer Simon Brand is een alleenstaande AOW-er (€ 1000,00 per maand) met een klein aanvullend pensioen (€100,00 per maand) en woont in Sliedrecht. Hij is voor zijn basisverzekering verzekerd bij CZ. Simon heeft ook een aanvullende verzekering bij CZ. Simon heeft een aantal gezondheidsproblemen die hij wil bestrijden: -hij hoort slecht en daarom wil hij een gehoorapparaat; -hij loopt onzeker en daarom wil hij een rollator; -hij is eenzaam en daarom wil hij een Rijnreis maken. Komt Simon Brand in aanmerking voor vergoeding van de zorgkosten? Zo ja, hoe?

Casus Frans Roozen De heer Frans Roozen is opgenomen in een somatisch verpleeghuis. Hij betaalt een eigen bijdrage van € 500,00 per maand, die wordt ingehouden op zijn AOW (€1000,00 per maand). Daarnaast krijgt hij maandelijks een rekening van het verpleeghuis voor extra zorg: Rekening maand april 2011 -pedicure € 15,00 -waskosten kleding € 65,00 -wc-papier €5,00 Mag dit? Leg je antwoord uit het uit aan Frans Roozen.

Casus Willem Pieters Willem Pieters, 27 jaar woont in Vlaardingen. Willem heeft een basisverzekering en aanvullende verzekering afgesloten bij DSW. Tijdens een voetbalwedstrijd is hij geblesseerd geraakt. Hij gaat naar de spoedeisende hulppost van het Vlietlandziekenhuis. Er worden foto’s gemaakt. Er is niets gebroken. Hij krijgt voor 6 weken loopkrukken mee. Enkele maanden later krijgt hij een rekening van DSW. Hij moet het eigen risico van € 500,00 betalen aan DSW. a. Klopt het dat Willem €500,00 aan DSW moet betalen? b. Hoe worden de loopkrukken gefinancierd? Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 192



MBO verpleegkundige

Opdracht Neem je eigen situatie als vertrekpunt en ga na “wat je rechten zijn” volgens de site: www.berekenuwrecht.nl. Evaluatie Maak de zin af: a. Wilma Krans vraagt aan jou of haar fysiotherapie vergoed wordt. Je antwoord: …………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………….. b. Piet de Waal wil een scootmobiel. Hij vraagt: hoe kom ik eraan? Je antwoord: …………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………….. c. Karel Yssing wil verpleegkundige zorg thuis hebben om zijn open been te verzorgen. Hij vraagt aan jou: “Moet ik dat zelf betalen?” Je antwoordt: ……… …………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………. d. Hans Wilder is opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Zijn vrouw zegt dat de kosten door het echtpaar moeten worden betaald. Hans vraagt aan jou of dat wel zo is. Je antwoordt: …………………………………………………………………………….………….………… ……………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………..

Sites: -

www.cvz.nl www.regelhulp.nl www.berekenuwrecht.nl www.meerkosten.nl www.rotterdam.nl/rondkomen www.ango.nl

En sites van gemeenten en zorgverzekeraars.





MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Inhoudsopgave B3: Omgaan met agressie, preventie en CFB-methode

pag.


196



MBO verpleegkundige

Omgaan met agressie , preventie en CFB-methode.

B3 werkproces: 1.7, competenties E,T,V. Toelichting Tijdens het uitvoeren van verpleegkundige zorg kun je te maken krijgen met allerlei vormen van crisissituaties, bijvoorbeeld agressief gedrag, wat zich in allerlei vormen kan uiten. Dit gedrag kan verschillende oorzaken hebben , bijvoorbeeld dat de zorgvrager erg angstig of psychotisch is of dat hij niet vrijwillig maar vanuit een maatregel binnen de BOPZ is opgenomen. Als verpleegkundige is het van belang dat je de signalen die wijzen op agressie tijdig kunt signaleren zodat je preventieve maatregelen kunt nemen om escalatie te voorkomen. Je eigen beroepshouding hierbij is een belangrijke factor. Als beginner moet je kunnen inschatten op welk moment je hulp moet vragen bij een spannende situatie. Toch komt het voor dat een zorgvrager fysieke agressie vertoont en jou onverwacht vastpakt, volgens de CFB-methode leer je hoe je veilig los kunt komen zonder de zorgvrager en jezelf te beschadigen Het kan echter voorkomen dat een zorgvrager toch gesepareerd moet worden.   

  

Activiteiten Door middel van het invullen van een vragenlijst ga je bij jezelf na hoe jij staat ten opzichte van agressief gedrag ( je sterke en zwakke punten)en wat jij belangrijk vindt om te leren Deze leerdoelen leg je vast in een POP/PAP en wissel je uit met je coachgroep. Bespreek met de SLB-er, welke onderdelen uit het magazijn de juiste ondersteuning geven om je doelen te bereiken. Activiteiteninstructie (alle onderdelen zijn verplicht) Hoorcollege: agressie Workshops over de verschillende soorten agressie en de signalen die je kunt observeren, de preventieve maatregelen die je kunt nemen. Practicum (reeks): de vaardigheden van de CFB-methode (persoonlijke veiligheidstechnieken).

Ter afsluiting van deze activiteiten reflecteer je op je ervaringen en schrijf je een reflectieverslag, dit verslag lever je in bij de docent (verplichte activiteit).

Eindresultaat  verschillende preventieve maatregelen mbt agressie kunnen benoemen  het kunnen werken met de vaardigheden uit de CFB-methode Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 196





MBO verpleegkundige

reflectieverslag m.b.t het omgaan met agressie

Criteria  een door de docent goedgekeurd reflectieverslag volgens Korthagen  protocol CFB-vaardigheden    

Leermiddelen leerboeken, artikelen, internet etc. Instructiemateriaal Protocollen CFB Casuïstiek SBU

Indicatie :40 uur




MBO verpleegkundige

Hoorcollege : Agressie, verschillende vormen, functie van agressie

Ter voorbereiding van het hoorcollege schrijf je voor jezelf op wat jij verstaat onder agressie en welke vormen van agressie jij kent. Daarnaast bestudeer je de theorie over: - de verschillende soorten agressie - de uitingsvormen - de functie van agressie - het ontstaan van agressie - signalen die wijzen op agressie - de beïnvloedende factoren, zoals de houding van de verpleegkundige De vragen die je hebt neem je mee naar het hoorcollege.

Workshop : signaleren van agressie

Ter voorbereiding van deze workshop vul je de volgende vragenlijst in. 1. Waar denk je aan bij het woord agressie? 2. Beantwoord de volgende vragen, is het volgens jou agressie ja of nee: a. b. c. d. e. f. g. h.

Een zorgvrager Een zorgvrager Een zorgvrager Een zorgvrager Een zorgvrager Een zorgvrager Een zorgvrager Een zorgvrager komen i. Een zorgvrager doet, terwijl hij

scheldt jou uit. gaat dichtbij je staan, je ruikt zijn adem zegt tegen je” je ziet er niet uit” gooit een kopje op de grond gooit een kopje naar je toe vraagt de gehele dag jou om een shaggie zit de hele tijd erg indringend naar je te kijken zegt tegen je dat je niet te dicht bij hem in de buurt moet eist van jou dat je onmiddellijk de deur voor hem open geen vrij wandelen heeft.

3. Zet de antwoorden waar je “ ja” op geantwoord hebt in volgorde van agressie (van laag naar hoog) 4. Schrijf op welke actie je zou ondernemen in deze situaties.Wanneer zou je er een collega bij roepen? 5. Wissel je bevindingen uit met een andere deelnemer. 6. Discussieer in 4 tallen over de volgende stelling: “ Vanuit de zorgvrager gezien kan agressief gedrag een gezonde reactie zijn” . 7. Neem je conclusies mee naar de nabespreking. Verder zoek je in de literatuur een artikel over agressie wat je aanspreekt of wat je wilt bespreken, neem dit mee naar de workshop.




MBO verpleegkundige

Workshop : preventieve maatregelen en omgaan met agressie

In deze workshop ga je verdiepen in preventieve maatregelen en interventies die je kunt uitvoeren als er sprake is van agressie. Ter voorbereiding beantwoord je de volgende vragen: - Bij welke ziektebeelden komt agressie vaker voor? - Welke factoren hebben invloed op het ontstaan van agressie bij een zorgvrager? - Welke rol speelt het begrip territorium bij het ontstaan van agressie? - Welke invloed heeft de houding van de verpleegkundige bij het ontstaan van agressie? - Welke preventieve maatregelen kun je nemen om agressie te voorkomen? - Welke interventies kun je nemen om een gespannen situatie te laten deescaleren? Bij Beroepsproduct B3 hoort werkproces 1.7 signaleren van onvoorziene omstandigheden en crisissituaties. Hierbij horen de competenties: - E samenwerken en overleggen - T instructies en procedures opvolgen - V met druk en tegenslag omgaan Vraag: Hoe kun je als verpleegkundige tijdens het uitvoeren van dit werkproces laten zien dat je deze competenties beheerst? Bedenk een praktijksituatie.

Training(reeks): Persoonlijke veiligheidstechnieken

Tijdens een reeks van trainingen ga je oefenen met de persoonlijke veiligheidstechnieken volgens de CFB-methode. Deze kun je inzetten als er zich een situatie voordoet waarbij er sprake is van fysieke agressie door de zorgvrager. Door het inzetten van de technieken kun je ervoor zorgen dat de zorgvrager je los laat en je je zelf in veiligheid kunt stellen of dat de communicatie met de zorgvrager weer hersteld kan worden. Neem een ruim T-shirt mee en zorg dat je voor deze training gemakkelijk zittende kleding aan hebt. Technieken: - polstechnieken - haartechnieken - kledingtechnieken - verwurging





MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Inhoudsopgave C1: Het geven van psycho educatie plan van aanpak Gezondheidsgedrag, preventie en GVO Betekenis van het vak (ethiek) Eigen mening en beroepsvisie De beroepscode Oorsprong ethische keuzes Ethische dilemma’s herkennen



202 204 208 209 210 212 213



MBO verpleegkundige

Het geven van psycho-educatie ( patiënten-educatie) aan de psychiatrische, geriatrische of verstandelijk gehandicapte zorgvrager. Plan van aanpak. C1 Beginner

Toelichting : Een van de taken binnen GVO is het geven van psycho-educatie. Het is belangrijk dat de zorgvrager geïnformeerd is over zijn ziekte, behandeling en hoe hij om kan gaan met eventuele beperkingen zodat hij in staat is om mee te werken aan zijn behandeling. Daarnaast is het ook belangrijk dat de naasten en familie de juiste informatie krijgen, oa. over hoe zij het beste met de zorgvrager om kunnen gaan. Psycho-educatie is een belangrijk onderdeel van de behandeling en kan individueel en in de groep uitgevoerd worden. Activiteiten.  Bereid je voor op deze opdracht door vast te stellen of je onderscheid kunt maken tussen het geven van patiënten-informatie, patiënten-instructie, patiënten- begeleiding en (patiënten-) psycho-educatie. Dit doe je door de begrippen in eigen woorden uit te leggen aan een medestudent. Je geeft bij elke vorm een voorbeeld.  N.a.v. bovengenoemde analyse, leg je je persoonlijke leerdoelen vast in het POP en de activiteiten die je gaat ondernemen om de doelstellingen te realiseren beschrijf je in je PAP.  Bespreek met de SLB -er , welke onderdelen uit het magazijn de juiste ondersteuning geven om de activiteit volledig uit te kunnen voeren. Eindresultaat * Het kunnen uitvoeren van psycho-educatie( patiënten-educatie) aan een zorgvrager * Gebruik kunnen maken van passend voorlichtingsmateriaal * Tijdens de voorlichting verschillende gesprekstechnieken kunnen inzetten Criteria * Plan van aanpak voor het uitvoeren van psycho-educatie * Reflectieverslag nav. de gekregen feedback van je coachgroep. Activiteiteninstructie. * Workshop: Het schrijven van een plan van aanpak( verplicht) * -

Practicum ( reeks) is een verplichte activiteit het uitvoeren van een psycho-educatiegesprek tav. verschillende onderwerpen en doelgroepen( geriatrie, verstandelijk gehandicapte en de Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 202



MBO verpleegkundige

psychiatrie). Je kunt daarbij gebruik maken van situaties uit je eigen praktijk en een door jou geschreven plan van aanpak. Tijdens het oefenen maak je gebruik van de vaardigheden die je al onder de knie hebt, bijvoorbeeld de motiverende gesprekstechnieken. Daarnaast geef je gericht feedback aan de leden van je coachgroep. * Als afsluiting van de reeks practica schrijf je een plan van aanpak voor het geven van psycho-educatie. Dit lever je in bij de docent, dit is een verplichte activiteit. * Naar aanleiding van de training en de gekregen feedback reflecteer je op Je kennis en vaardigheden en schrijft hierover een reflectieverslag. * Naar aanleiding van dit verslag verwerk je je persoonlijke leerdoelen in een POP/PAP. Leermiddelen.  Leerboeken, vakliteratuur, internet etc..  Instructiemateriaal.  DVD opnamen, camera  video

SBU. Indicatie:20 uur Instructiemateriaal.  Feedbackformulieren.( 360 gr feedback)  casuïstiek  Kaartje van Korthagen.  Criteria plan van aanpak




MBO verpleegkundige

Gezondheidsgedrag, preventie en GVO. Verplichte onderdelen: 

Zelfstudie. Formuleer naar aanleiding hiervan leervragen en neem deze mee naar de plenaire bijeenkomst.



Participeer in de plenaire bijeenkomsten. Inleiding in de GVO, middels een onderwijsleergesprek. Primaire-, secundaire –, en tertiaire preventie middels een onderwijsleergesprek



Consultuur.

 

Presentaties. Kies 1 van de onderstaande activiteiten en werk deze vervolgens uit. Houd met de planning rekening met bovengenoemde plenaire bijeenkomsten.

Keuze activiteit 1: Preventie en gezondheidsvoorlichting hebben als doel het welzijn en de gezondheid te bevorderen. Gezondheidsvoorlichting bestaat vooral uit informatieoverdracht. De informatieoverdracht kan gericht zijn op het stimuleren van positief gezondheidsgedrag, gezond gedrag vast te houden en/of ziekte te voorkomen. Een veel gebruikt hulpmiddel hierbij is: foldermateriaal. Er zijn ontzettend veel verschillende folders verkrijgbaar, gericht op verschillende doelgroepen met verschillende doelstellingen. Het is de kunst om de juiste folder op het juiste moment te gebruiken. Opdracht:

1. Kies een actueel gezondheidsrisico of een gezondheidsprobleem. Ontwerp vervolgens een folder die gericht is op het gezondheidsgedrag van een zorgvrager (of van de verpleegkundige) ten behoeve van het door jouw gekozen gezondheidsrisico of gezondheidsprobleem.  Maak een werkplan en bespreek deze met de docent. In het werkplan dienen in ieder geval de volgende items terug komen: - Hoe ben je tot het onderwerp gekomen? - Welk doel, soort preventie en soort voorlichting heb je als uitgangspunt genomen? En waarom? - Wat heb je in de voorbereidingsfase gedaan? - Hoe verliep de uitvoeringsfase? - Sluit de doelstelling aan bij de preventievorm en het soort voorlichting? En waarom? - Ben je tevreden over het product? En waarom? - Ben je tevreden over het proces? En waarom? - Waarom sluit de folder goed aan bij de gestelde doelgroep? Of waarom zal de doelgroep zich aangesproken voelen door de folder? 2. Maak de folder. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 204



MBO verpleegkundige

3. Bereid een korte presentatie (10-15 minuten) voor, waarin je de folder promoot. 4. Beschrijf kort jouw leerrendement. Criteria waaraan de folder moet voldoen:  Lay-out: getypt, uitnodigend, verzorgd en herkenbaar als folder  Doelstelling (kennis, gedrag of vaardigheid/rumba-eisen)  Soort preventie (primair, secundair of tertiair)  Doelgroep  Soort voorlichting (intentioneel of faciliterend) Keuze activiteit 2: Als verpleegkundige zal je regelmatig voorlichting moeten geven aan een zorgvrager. Voorlichting geven betekent eigenlijk “informatie geven”en “inzicht geven”. Voorlichting geven is een methodisch proces. In deze activiteit ga je een voorlichtingsgesprek voorbereiden en uitvoeren. Opdracht: 1. Bereid een voorlichtingsgesprek voor over wiet, middels het maken van een werkplan. In het werkplan staan de 8 stappen beschreven. Bespreek het werkplan met de docent. Verzamel eventueel “echt” voorlichtingsmateriaal, ter ondersteuning van het gesprek. Verdeel de 2 rollen. 2. Geef een demonstratie van een voorlichtingsgesprek (10 - 15 minuten). 3. Beschrijf kort jouw leerrendement. Keuze activiteit 3: Naast informatie geven middels een gesprek, wordt er in de praktijk ook voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd voor bepaalde doelgroepen. Waarschijnlijk heb jezelf op de middelbare school ook weleens een voorlichtingsbijeenkomsten bijgewoond bijvoorbeeld in het kader van Alcohol en Drugsgebruik of Veilig Vrijen? In deze activiteit ga je samen met een subgroepje een voorlichtingsbijeenkomst voorbereiden en uitvoeren. Opdracht: 1. Kies een doelgroep 2. Bereid de bijeenkomst voor d.m.v. het maken van een werkplan. In het werkplan dienen de 5 stappen van patiëntenvoorlichting te worden uitgewerkt. Het gaat in dit geval niet om 1 patiënt, maar om een doelgroep (bijv. mantelzorgers of ouders van… of jongeren of…). Bespreek het werkplan met de docent. Verzamel benodigde materialen en reserveer, indien nodig, tijdig hulpmiddelen. 3. Geef een demonstratie van een voorlichtingsbijeenkomst (20-25 minuten). Ieder groepslid heeft een rol in de presentatie. 4. Beschrijf kort jouw leerrendement. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 205



MBO verpleegkundige

Gezondheidsgedrag, preventie en GVO.

Toelichting. Een goede gezondheidszorg begint niet bij de zorg zelf, maar bij het voorkomen dat mensen er gebruik van moeten maken. Het belang van preventie kan niet genoeg benadrukt worden: “voorkomen is beter dan genezen”. Vandaag de dag kan iedereen in ons land weten wat gezond is om te doen en wat niet. Leefregels, voeding, veiligheid, leefstijl, bewegen enzovoorts. Als je weet wat gezond is, dan ga je het ook vanzelf doen, zou je denken. Toch is dat niet zo vanzelfsprekend. “Gezond leven” wordt door veel factoren beïnvloed. Bijvoorbeeld veel jongeren drinken (te) veel alcohol, omdat er vanuit de groep sprake is van sociale dwang. “Erbij willen horen” ; “Comadrinken”. Uit onderzoek blijkt dat GVO (Gezondheidsvoorlichting en Opvoeding) invloed te hebben op de leefstijl van mensen en daarmee mogelijk ook het voorkomen van ziekten (of verslechtering), die door een ongezonde leefstijl ontstaan. Het geven van voorlichting is een taak van de verpleegkundige. In de psychiatrie kan een verslaving of het ziektebeeld een beïnvloedende factor zijn op het gezondheidsgedrag van de zorgvrager. Het is dus van groot om belang om in voorlichtingsvaardigheden competent te worden. Activiteiten.  Beschrijving wat jij in het dagelijkse leven doet om gezond te blijven, zowel lichamelijk, geestelijk als sociaal (en eventueel spiritueel).  N.a.v. onderstaande resultaten, je persoonlijke leervragen vastleggen in het POP en de activiteiten beschrijven, die je gaat ondernemen om de doelstellingen te realiseren in je PAP.  Bespreek met de SLB-er, welke onderdelen uit het magazijn de juiste ondersteuning geven om de activiteit volledig uit te kunnen voeren. Eindresultaat.  Eigen gezondheidsgedrag in kaart brengen.  Praktisch voorbeelden kunnen geven van primaire preventie, secundaire preventie en tertiaire preventie.  Een voorlichtingsplan schrijven, voor een zorgvrager met een psychiatrische aandoening.  Uitgevoerde voorlichting , een eigen gemaakte folder. Criteria.  Een geschreven voorlichtingsplan  Reflectieverslag n.a.v. voorlichting Activiteiteninstructie.  Beschrijven van eigen gezondheidsgedrag.  Theorie bestuderen over: Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 206


o o o o o o o   


MBO verpleegkundige

Gezondheidsgedrag Preventie en GVO Primaire, secundaire en tertiaire preventie Psycho-educatie Opzetten van een voorlichtingsplan Voorbereiden van een voorlichtingsgesprek Gesprekstechnieken

Volgen van hoorcollege: o ”Preventie en GVO”, verplicht onderdeel. Volgen van workshop: o “Gezondheidsgedrag”, verplicht onderdeel. Voer een voorlichting uit, maak gebruik van een zelfgemaakte folder, verplicht onderdeel.

Leermiddelen.  Leerboeken, vakliteratuur, internet etc..  Voorlichtingsmateriaal, zoals bijvoorbeeld folders  Oefenruimte/lokaal  Dvd, camera, dvd-speler, televisie  Instructiemateriaal. SBU. Indicatie: 24 uur Instructiemateriaal.  Richtlijn voor het schrijven van een voorlichtingsplan




MBO verpleegkundige

Betekenis van het vak Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie Locatie Tijdsduur Evaluatie


De student kan aangeven wat ethiek is, en wat het ethische perspectief inhoudt. Kan verwoorden wat waarden en normen zijn. Kan ze herkennen en benoemen in verschillende situaties Zorg dat er kranten in het lokaal aanwezig zijn. Uitleg door docent wat het vak Ethiek inhoudt, en wat het ethische perspectief op een situatie is. Theorielokaal 2 lesuren De leerling verwoordt wat ethiek is, wat waarden en normen zijn, en welke ethische problematiek ze herkent in een situatie of in een artikel. 1.4 C.D. Verplicht

Activiteit : Maak de opdracht over het vak Ethiek. Gebruik daarvoor onder andere de krant. Werkwijze: Beantwoord de volgende vragen: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Wat is Ethiek? Waaraan herken je het ethische perspectief in een situatie? Wat zijn waarden? Wat zijn normen? Wat is de relatie tussen waarden en normen? Wat herken je aan ethische aspecten in de groep? Pak een krant. Het liefst een actueel exemplaar, het liefst van vandaag. Zoek daarin een artikel waarin de gezondheidszorg aan bod komt. Lees het. Beantwoord hierna de volgende vragen: * Wat is het ethische probleem in dit artikel? * Welke waarden spelen een rol in de keuzes die de partij(-en) hier maken? * Vind je ook normen in het artikel?




MBO verpleegkundige

Eigen mening en beroepsvisie Activiteit

Onderscheid ‘Eigen mening’ en beroepsvisie


Probeer alvast een onderwerp te bedenken waarin jij een andere visie hebt op zorg dan in de praktijk geldt, en hoe je daarmee om zult gaan. Onderwijsleergesprek over verschil tussen eigen mening en beroepsvisie, en hoe daarmee om te gaan. Theorielokaal

Theorie Locatie Evaluatie Ondersteuning voor de competenties

Onderscheid is duidelijk, en leerling heeft nagedacht over wat te doen bij verschil tussen beide. 1.4 C.D.

Activiteit : Je gaat in gesprek over de beroepsvisie op een situatie en je eigen mening Werkwijze : Vorm een groep van 4 of 5 mensen. Tijdens je werk of stage in de zorg ben je vast al eens tegen een situatie aangelopen waarin je het niet eens was met de keuzes die gemaakt werden. Jij zou het liever anders gezien of gedaan hebben. Dat kan zijn omdat je principes anders zijn dan die van de instelling (denk aan iets als euthanasie), het kan ook zijn dat je de manier van zorg verlenen gewoon niet goed vindt: niet patiëntgericht, niet vriendelijk, of wat dan ook. Je collega’s kunnen je wel uitleggen waarom ze het zo doen, en je begrijpt het ook wel, maar jij vindt dat een andere manier een betere is (denk bijv. aan besluiten een behandeling te stoppen, of juist door te zetten). Iedereen brengt een verhaal in. Kies van alle ingebrachte verhalen het ‘spannendste’. Bespreek het op de volgende wijze (lees eerst alle stappen door): 1. Inbreng van het probleem. Je vertelt alleen het verhaal, zo nauwkeurig mogelijk. Welke belangen speelden er? Waarom werd deze keuze gemaakt. Hoe handelde jij? Welke reactie zag je bij alle betrokkenen? Je mag erbij vertellen of er mensen waren (bijv. jijzelf) die toen voor hebben gesteld om het anders te doen. Je mag nog geen mogelijke oplossingen inbrengen! 2. Vragenronde. De anderen stellen vragen om de situatie helder te krijgen. Niet om al oplossingen te bedenken. 3. De overige groepsleden bespreken het probleem gezamenlijk. Jij doet nu even niet mee. Hoogstens mogen ze nog één verhelderende vraag stellen. Ze bespreken dit nog niet om een oplossing te bedenken, maar om het probleem helder te krijgen. 4. Wat zouden de andere groepsleden in deze situatie hebben gedaan? Nu wel de poging een oplossing te vinden. Menings- en adviesvorming. 5. Leg je advies voor aan de persoon die het heeft ingebracht. Wat vindt die er van?




MBO verpleegkundige

De beroepscode Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie Locatie Tijdsduur Evaluatie Werkproces competentie

Verplicht/keuze

De student kent de inhoud van de beroepscode voor verpleegkundigen, en kan situaties uit de praktijk koppelen aan artikelen uit de beroepscode. Zoek de beroepscode voor verplegenden. Zie: http://www.abvakabofnv.nl/docs/drukwerk/beroepscode.pdf De docent bespreekt met de klas wat de beroepscode is, wat de reden ervan is, en welke functie het heeft in je werk. Theorielokaal 1 uur De leerling heeft de activiteiten gemaakt. 1.4 Begeleidt de zorgvrager bij zelfredzaamheid C begeleiden D aandacht en begrip tonen R Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten Verplicht

Activiteit 1 Maak de opdracht over de beroepscode Werkwijze: Beantwoord de volgende vragen: 1. Door wie is de beroepscode opgesteld? 2. Waarom hebben deze mensen de code opgesteld? 3. Welke functie heeft de beroepscode voor je werk als verpleegkunde? 4. Wat heeft de beroepscode te maken met ethiek? 5. Zijn de verschillende artikelen uit de code waarden of normen? Verklaar je antwoord. Activiteit 2 Pas de beroepscode toe Werkwijze Hieronder lees je een aantal casussen. Leg uit welke keuze je moet maken. Let wel: niet op basis van je eigen mening, maar op basis van de beroepscode. 1. Op de afdeling ligt een man van wie bekend is dat hij geweld heeft gebruikt tegen z’n huisgenoten. Je wilt hem wel wassen, maar hij moet niet een gesprek met jou willen over persoonlijke zaken. 2. In de verstandelijk gehandicaptenzorg ontstaat er heel voorzichtig een persoonlijk contact tussen een zorgvrager en een verpleegkundige. De laatste verklaart dat ze ‘een klik’ hebben. 3. De zorgvrager mevrouw H. stopt jou aan het einde dag van de dag 50 euro toe met de woorden: ‘Jij bent altijd zo lief voor mij! Alsjeblieft’ 4. Mevrouw de Jong heeft om euthanasie gevraagd, en de arts heeft daarin toegestemd. De datum is gepland: overmorgen gaat het gebeuren. Jij hebt het er erg moeilijk mee. Je vindt euthanasie niet een goede keuze. Tegelijk weet je niet wat je met de situatie aan moet. 5. Jouw collega ruikt soms echt naar alcohol. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 210



MBO verpleegkundige

6. De arts geeft jou de opdracht om een patiënt insuline te geven, volgens jou een veel te hoge dosis. Jij zegt dat tegen de arts. Hij zegt dat je het toch maar moet doen. Jij weet zo goed als zeker dat dit de patiënt eerder schade toe zal brengen, dan dat het goed zal doen. 7. Jij hoort op het journaal dat de minister fors wil bezuinigen op de ouderenzorg. Je hebt een gesprek met je collega’s, en je merkt dat iedereen boos is, want het gaat volgens jullie ten koste van de kwaliteit van zorg.




MBO verpleegkundige

Oorsprong ethische keuzes Resultaat Praktische voorbereiding

Theorie

Locatie Tijdsduur Evaluatie


De leerling kan aangeven waar ethische keuzes op gebaseerd zijn. Nadenken over eigen wortels: wie en wat hebben jou als persoon gevormd? Maak groepjes van drie personen. Voor deze opdracht moet dat zoveel mogelijk bestaan uit mensen met een verschillende levensbeschouwelijke achtergrond. Gesprek over hoe ethische keuzes gevormd worden door socialisatie. En verklaring van dat mensen verschillende ethische keuzes maken, en toch allemaal iets goeds denken te kiezen. Theorielokaal 2 uren De leerling verwoordt wat socialisatie is, zowel primaire als secundaire. En verwoordt haar eigen socialisatie, en probeert te begrijpen waarom anderen andere keuzes maken. Ze heeft geluisterd naar anderen. 1.4 C.D. Verplicht

Activiteit 1 Maak de opdracht over socialisatie van jezelf Werkwijze Probeer de volgende vragen samen te beantwoorden. 1. Wat betekent het begrip socialisatie? 2. Waar vindt primaire, en waar vindt secundaire socialisatie plaats? 3. Wie en wat hebben jou gevormd? 4. Neem een opvatting/mening van jou over een ethisch probleem (denk aan ‘stoppen met een behandeling’; ’iemand die stervende is in slaap houden’; ‘orgaandonatie’) en geef aan hoe de primaire socialisatie daarop van invloed is geweest. 5. Noem een opvatting/mening van jou over een ethisch probleem, en geef aan hoe de secundaire socialisatie daarop van invloed is geweest. 6. Heb jij een mening over iets waarvan je denkt dat die door zelf na te denken tot stand is gekomen, dus los van hoe je gesocialiseerd bent?




MBO verpleegkundige

Ethische dilemma’s herkennen Resultaat Praktische voorbereiding Theorie

Locatie Tijdsduur Evaluatie

Werkproces competentie

Verplicht/keuze

De student kan een ethisch dilemma herkennen en verwoorden in de vorm van een vraag, en in de vorm van botsende waarden. Zorg dat er kranten in het lokaal aanwezig zijn! Vorm een groepje van 3 a 4 klasgenoten om de activiteit uit te voeren. Docent legt uit wat een ethisch dilemma is, en hoe je dat kunt verwoorden in de vorm van een vraag, en in de vorm van botsende waarden. Theorielokaal 2 uren Aan de hand van een aantal verhalen hebben leerlingen zelf het dilemma verwoord in de vorm van een vraag, en in de vorm van botsende waarden. 1.4 Begeleidt de zorgvrager bij zelfredzaamheid C begeleiden D aandacht en begrip tonen F. Ethisch en integer handelen Verplicht

Activiteit : Maak de opdracht waarin je ethische dilemma’s kunt herkennen en verwoorden. Werkwijze: 1.

Zoek in de krant – liefst zo nieuw mogelijk – een artikel over de gezondheidszorg. Beantwoord de volgende vragen. Vind je in het artikel een ethisch dilemma? Zo nee, zoek een ander artikel. Zo ja, verwoord het eerst in de vorm van een vraag, daarna in de vorm van botsende waarden.

2.

Beantwoord de vragen die bij de bijgevoegde casus van de Siamese tweeling horen:  Verwoord het dilemma in de vorm van een vraag.  Verwoord het dilemma in de vorm van een botsing van waarden.  Welke keuze maak je? Leg je keuze voor aan je groepsgenoten. Als jullie onderling verschillende keuzes maken, probeer dan te ontdekken waarom jullie verschillend kiezen.





MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Inhoudsopgave C2: Gespreksvoering oriëntatie en beginner Communicatie oriëntatie en beginner

pag. pag.

216 235

Multiculturele samenleving Psychosociale begeleiding van een geriatrische zorgvrager Communiceren over verlieservaringen in de psychiatrie Communiceren over seksualiteit in de psychiatrie Het bieden van psychosociale begeleiding van psychiatrische zorgvrager(s) binnen het leefklimaat (zie onder tabblad C3)

pag. pag. pag. pag.

246 255 264 272

pag.

282




MBO verpleegkundige

Gespreksvoering Oriëntatie en beginner C2. Werkprocessen: 1.1. 1.4,1.9 Competenties: A,C,D,H,J,K,M,R

Toelichting. Denk je ook wel eens: “Wat moet ik zeggen?”, “Hoe moet ik een gesprek beginnen?” of “Hoe houd ik een gesprek op gang?”. Wanneer een gesprek niet lekker loopt in je eigen sociale leven, bijvoorbeeld op een feestje of in een uitgaansgelegenheid, dan zoek je gewoon een ander om mee te praten. In een zorgverlener relatie met een psychiatrisch zorgvrager, kan je niet weglopen! Gelukkig is het voeren van een gesprek aan te leren. Door veel te oefenen, kan je de vaardigheid je eigen maken. Activiteiten.  Beschrijf de wijze waarop je nu een gesprek begint, op gang houdt en beëindigt. En benoem wat je sterke en zwakke punten zijn, binnen het voeren van een gesprek.  Bespreek met de SLB-er, welke onderdelen uit het magazijn de juiste ondersteuning geven om de activiteit volledig uit te kunnen voeren. Eindresultaat.  Het verschil kunnen vertellen tussen een alledaags gesprek en een hulpverlenend gesprek.  Een gesprek beginnen, op gang brengen en beëindigen, middels het toepassen van: o de fasering van een gesprek o het initiatief nemen tot het leggen van het contact o open en gesloten vragen te stellen o actief te luisteren o samen te vatten o stiltes te laten vallen  Het uitgevoerde hulpverlenend gesprek reflecteren, aan de hand van het model van Korthagen en het reflectieverslag opnemen in het POP. Criteria. o Plan van aanpak schrijven o Reflectieverslag schrijven volgens Korthagen Activiteiteninstructie.  Kennis vergaren omtrent: o Opbouw van een gesprek o Actief luisteren o Open en gesloten vragen stellen o Samenvatten o Gespreksvaardigheden  Volg de workshops, verplichte bijeenkomsten: Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 216





MBO verpleegkundige

o “Luistervaardigheden”. o “Gesprekstechnieken”. Participeer in het simulatiespel en voer een hulpverlenend gesprek uit, verplichte bijeenkomst.

Leermiddelen.  Leerboeken, vakliteratuur, internet etc..  Dvd, Dvd-speler, camera en televisie  Ruimte/lokaal SBU. Indicatie: 15 uur Instructiemateriaal.  Casuïstiek.  Plannen van aanpak t.b.v. de simulatie.  Feedbackformulieren.  Kaartje van Korthagen en criteria reflectieverslag. Activiteiten BC2.2 Gespreksvoering 1: oefening luisteren Doe de luistertest op: http://www.btsg.nl/quiz/luisteren-zelftoets.htm Bespreek in een groepje het resultaat en formuleer voor jezelf een persoonlijk leerdoel met betrekking tot luisteren. 2. Oefening: Slecht luisteren Je komt een vriendin van je tegen in de stad. Zij vertelt dat ze net op weg is naar school, omdat ze wil zien of de BPV-plaatsen al bekend zijn en omdat ze wil weten of de toetscijfers er al hangen. Jij bent gisteren al naar school geweest en weet dat de cijfers er pas komende vrijdag hangen en dat de BPV-plaatsen ook nog niet bekend zijn. Vriendin: ‘Nou, ik ga nu maar weer gauw, want de school zal zo wel dicht zijn.’ Jij: ‘Ik ben al geweest, je hoeft niet te gaan hoor.’ Vriendin: ‘Ja, gisteren, maar vandaag zullen ze er toch wel hangen. Het is verdorie nog maar vier weken voordat we de praktijk ingaan.’ Jij: ‘Gisteren zei meneer Verhoeven dat ze er pas vrijdag…’ Vriendin: ‘Het lijkt me echt te gek voor woorden als ze er nu nog niet zijn. Van ons wordt verwacht dat we alles binnen een paar dagen leren, maar die cijfers kunnen blijkbaar eeuwig wachten. Laat die docenten ook maar eens werken. Anders ga ik het gewoon vragen hoor, wanneer de cijfers er zijn.’ Jij: ‘Ik heb dat al gevraagd. Die zijn er pas vrijdag omdat ze die eerst…’ Vriendin: ‘Nou, ik kan in ieder geval de BPV-plaatsen vast overnemen. Moet ik voor jou ook vast kijken?’ Jij: ‘Die hangen er nog niet hoor. Dat zei meneer Verhoeven.’ Vriendin: ‘Ja , die cijfers, maar de BPV-plaatsen zullen er toch wel hangen. Loop anders even mee. Weet jij het ook meteen.’ Jij: ‘Ja, maar…’ - In de situatiebeschrijving is sprake van informatieoverdracht, die echter niet erg effectief verloopt. Welke informatie wilde jij aan je vriendin overdragen? - Hoe komt het dat zij de boodschap niet juist ontvangt? Er zijn meer oorzaken mogelijk. Is er sprake van: – Codeerprobleem. Zo ja, leg uit. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 217



MBO verpleegkundige

– Decodeerprobleem. Zo ja, leg uit. – Ruis. Zo ja, leg uit. – Verschil in referentiekader? Zo ja, leg uit. - Uit de antwoorden die je vriendin geeft, kun je opmaken dat ze slecht luistert. Dit heeft invloed op hoe jij haar iets zult zeggen in het vervolg van dit gesprek. Met andere woorden: er verandert gedurende het gesprek iets aan jouw manier van gesprekvoeren. Hoe zal jouw manier van gesprekvoeren veranderen, denk je? 3. Theorie en Vragen Lees de theorie en beantwoord de volgende vragen, vergelijk je antwoorden met een medestudent : - Welke 5 gesprekstechnieken kun je onderscheiden? - Wat is het verschil tussen luisteren en actief luisteren? - Hoe kun je laten zien dat je actief luistert? - Welke soorten vragen kun je onderscheiden? - Geef 3 voorbeelden van gesloten vragen en 3 open vragen. - Leg uit waarom doorvragen belangrijk is. - Wat is de functie van het samenvatten? - Wat betekenen de letters LSD? Wat is het belang van deze gesprekstechnieken? - Wat betekenen de letters OMA? Leg uit waarom OMA belangrijk is tijdens het voeren van een gesprek. - Leg het begrip metacommunicatie uit in eigen woorden. 4. oefening : samenvatten in 3 tallen A vertelt een verhaal aan B( bijv. over de vakantie). B stelt vragen aan A en vat na enkele minuten samen wat A verteld heeft. B stelt opnieuw een vraag en probeert ook door te vragen. Na enkele minuten vat B opnieuw samen. C observeert en geeft feedback aan B over het luisteren, samenvatten en op de soorten vragen die er gesteld worden. Wissel van rol. 5. Oefening : in 2 tallen elkaar interviewen. - Kies eerst samen het onderwerp, dit kan voor beide verschillend zijn. Bedenk daarna 5 gesloten vragen over het onderwerp. Neem het interview af. In de eerste ronde mag je alleen gesloten vragen stellen. Wissel van rol. Bedenk vervolgens 5 open vragen. Interview elkaar opnieuw, nu alleen met de open vragen. Bespreek de interviews na. - Wat is het effect van de gesloten vragen? Wat is het effect van de open vragen? Wat heb je geleerd van deze oefening ? 6. oefening: plan van aanpak schijven volgens ODATT Werkwijze : Lees het schema van de gespreksstructuur. Schrijf een plan van aanpak voor het gesprek dat je gaat voeren. Maak gebruik van de oefencasus. Wissel het plan uit met een medegroepsgenoot en geef elkaar feedback. Gebruik hiervoor de beoordelingslijst voor het plan van aanpak. Verwerk de feedback. Lever vervolgens het plan van aanpak in bij de docent.




MBO verpleegkundige

Oefencasus: Arthur, een jongen uit jouw klas, komt vaak te laat, heeft vaak het hoogste woord. Hij heeft overal wel een mening over en reageert vaak brutaal naar de docenten. Jij zit in zijn coachgroepje en hebt de ervaring dat hij afspraken nooit nakomt. Je moet hem steeds overal op wijzen en na flink zeuren levert hij pas zijn aandeel. Vandaag heeft hij een (tweede) gesprek met zijn coach en de teamleider van de opleiding. Zij geven hem te kennen dat hij een negatief studie advies krijgt, hetgeen betekent dat hij met de opleiding moet stoppen. Het nieuws verspreidt zich al heel snel in jullie groep. Niemand staat er van te kijken. Jij weet echter dat Arthur het thuis niet gemakkelijk heeft. Zijn vader is werkloos en zijn moeder heeft een chronische ziekte. Hij doet daarom veel in het huishouden en heeft een bijbaantje waardoor er weinig tijd overblijft voor zijn huiswerk. Arthur heeft dit echter niet aan zijn coach verteld. Als je even naar het toilet gaat zie je Arthur op de stoelen bij de gang zitten, het lijkt alsof hij huilt. Je gaat even naar hem toe en begint een gesprek.

Wat is de bedoeling: Wat Wat Hoe Hou

zou je doel zijn bij het gesprek dat je met hem aangaat? doe je in de KOP, Hoe ziet de ODATT eruit? pak je de romp aan? rond je het gesprek af.

Hoe zet je dat in een plan: Doel:……………………

KOP: O : ……………………………………………………… D : ………………………………………………………. A : ………………………………………………………. T:………………………………………………………… T:………………………………………………………… ROMP:       STAART:     Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 219



MBO verpleegkundige

Gespreksstructuur Gespreksstructuur Kop o jezelf voorstellen, hand geven, naam en functie noemen o o o o o o

ODATT toepassen: O = onderwerp vertellen D = doel vertellen A = agenda/aanpak vertellen T = tijd die je hebt noemen T = toestemming vragen

Romp o start met een open vraag o

vervolg is afhankelijk van het doel van het gesprek en de aanpak die besproken is.

Basishouding 

Regel randvoorwaarden: checken  heeft zorgvrager/naaste behoefte aan een gesprek, rustige ruimte, zorgen voor koffie/thee, tijd aangeven, telefoon uit, pieper afgeven, aangeven bij collega’s dat je in gesprek bent, aangeven wie bij het gesprek aanwezig zijn.



oogcontact maken, hand geven, juiste afstand tot elkaar



duidelijk formuleren



transparant zijn: wat wil je en wat verwacht je van de ander, wat kan de ander van jou verwachten

o o o o o o

Aandacht Echtheid en interesse Oogcontact Naar de ander toe gericht Inleven in de ander Stilte laten vallen

o o o o o

Open en gesloten vragen stellen Doorvragen en samenvatten Gevoelsreflectie Transparantie Vermijd: cliché-opmerkingen, OMA, bagatelliseren, eigen ervaring vertellen

o

Kondig op tijd aan dat het einde van het gesprek nadert

o

Afscheid nemen, eventueel een hand geven, gedag zeggen

o Ezelsbrug: Laat OMA thuis O = oordelen M = mening geven A = advies geven o Ezelsbrug: Neem LSD mee L = luisteren S = samenvatten D = doorvragen o

Gelegenheid geven tot het stellen van vragen

o

Altijd dit deel eindigen met een samenvatting

Staart o Evaluatie van het product: is het doel behaald (afhankelijk van het soort gesprek bijvoorbeeld ‘voelt u zich voldoende gesteund’.




o

Evaluatie van het proces: ‘wat vond u zelf van het gesprek’

o

Eventueel een vervolgafspraak maken of vertellen bij wie de zorgvrager terecht kan voor vragen en/of verdere ondersteuning

MBO verpleegkundige

7: oefening : uitvoeren van rollenspelen in 3 tallen A en     

B voeren het gesprek, C observeert en geeft feedback. Wissel van rol. Kies een casus. Zorg ervoor dat iedereen aan bod komt om het gesprek te voeren Observeer aan de hand van de observatiepunten Bespreek na per gesprek aan de hand van de observatiepunten Stel voor jezelf minstens één persoonlijk leerdoel op na deze cyclus van gesprekken



Een zorgvrager ligt op bed en jij gaat hem wakker maken want het is tijd om te ontbijten.



Een zorgvrager loopt heen en weer in de huiskamer, beetje te mopperen want hij heeft erg slecht geslapen vanwege het snurken van zijn buurman.



Jij bent pas nieuw op de afdeling en je maakt kennis met de zorgvragers, je stelt jezelf voor. De zorgvrager vindt dit erg interessant een nieuwe leerling ,en begint je allerlei persoonlijke vragen te stellen.



Een zorgvrager staat op de corveelijst om de afwas te doen, hier heeft hij geen energie voor, hij heeft het veel te druk in zijn hoofd.



Een zorgvrager ziet er erg onverzorgd en slordig uit, je had met hem afgesproken dat hij onder de douche zou gaan.



Er is afgesproken dat dhr. Jansen, om hem te activeren < 1 per dag naar buiten gaat om te wandelen onder begeleiding van een verpleegkundige. Echter hij zit dit niet zitten want hij is er veel te moe voor en hij is opgenomen voor zijn rust.




MBO verpleegkundige

Feedbackformulier: een gesprek aangaan, onderhouden en afronden. Naam deelnemer: (+ = voldoende, +/- = matig en - = onvoldoende) Je kunt een gesprek aangaan, onderhouden en +, +/-, - Tops/tips afronden. Gedragsindicatoren neemt het initiatief tot het leggen van contact begint het gesprek met behulp van ODAT past de fasen of structuur van het gesprek toe (kop-midden-romp) hebt een actieve luisterhouding laat de ander uitpraten moedigt de ander aan om verder te vertellen toont een open en geïnteresseerde houding stelt zoveel mogelijk open vragen sluit aan op wat de ander zegt vraagt om verduidelijking als iets niet duidelijk is let niet alleen op de inhoud van het verhaal, maar ook op iemands gevoelens (dit noemen we gevoelsreflectie). gaat in op non-verbale signalen bijvoorbeeld door te benoemen wat je ziet geeft geen oordeel, mening of advies sluit het gesprek op correcte wijze af

Het helpend gesprek: theorie Een helpend gesprek is een effectieve manier om mensen te helpen zelf een oplossing te vinden voor hun problemen. De belangrijkste kenmerken van een helpend gesprek zijn : - het is een gesprek tussen een professionele hulpverlener en een patiënt - het gesprek wordt systematisch en doelgericht gevoerd, met de 7 stappen als hulpmiddel - de patiënt een persoonlijk probleem waar hij over wil praten - het gesprek heeft als doelstelling de patiënt te helpen om zelf tot een oplossing te komen voor het probleem ( het lukt niet altijd om het probleem op te lossen, maar de patiënt kan er zelf beter mee om gaan of heeft er minder last van) 3 Voorwaarden : - de patiënt heeft een probleem en wil erover praten - de hulpverlener is echt bereid te helpen, accepteert het probleem en heeft geen oordeel - de hulpverlener heeft voldoende tijd Aandachtspunten : - doorvragen - OMA thuis laten - Laat de ander meedenken




MBO verpleegkundige

De 7 stappen stap 1. 2. 3.

4.

Verkennen van het probleem( wat is er precies aan de hand?) Vaststellen van de behoefte /verwachtingen van de zorgvrager( wat zou dit gesprek op moeten leveren ?) Vaststellen en aangeven wat de eigen mogelijkheden en grenzen zijn van de hulpverlener ( is het een probleem waar je de zv. mee kunt helpen, heb je voldoende tijd, mogelijkheden, wat kun je bieden, moet je doorverwijzen of een andere afspraak maken ect. ) Doorgaan of stoppen in deze fase Verkennen van mogelijke oplossingen ( de zv. stimuleren om mee te denken, maar ook de hulpverlener kan mogelijke oplossingen inbrengen)

5.

Beoordelen van de mogelijke oplossingen samen met de zv.

6.

Kiezen van 1 oplossing Als de gekozen oplossing niet het gewenste resultaat op gaat leveren , dan weer terug naar stap 5 en een nieuwe keuze maken. Vervolg afspraak maken

7.

Let op : LSD Actief luisteren Duidelijkheid en echtheid, grenzen aangeven

Brainstormen Vragen zoals: Heeft u zelf al nagedacht over mogelijke oplossingen? Wat zou er gedaan moeten worden volgens u : door u zelf en anderen ? Overleggen Welke oplossingen hebben we gevonden? Overleggen Welke oplossing lijkt u het beste? Levert deze het door u gewenste resultaat op , is het haalbaar ?

C 2 Feedbackformulier Het voeren van een helpend gesprek Datum : Voor : Ingevuld door : De 7 stappen stap Feedback Top/Tip 1. Verkennen van het LSD probleem

2.

Vaststellen van de behoefte /verwachtingen van de zorgvrager

Actief luisteren

3.

Vaststellen en aangeven wat de

Duidelijkheid en echtheid,




eigen mogelijkheden en grenzen zijn van de hulpverlener

grenzen aangeven

4.

Verkennen van mogelijke oplossingen

Brainstormen

5.

Beoordelen van de mogelijke oplossingen samen met de zv.

Overleggen Welke oplossingen hebben we gevonden?

6.

Kiezen van 1 oplossing

Overleggen

7.

Vervolg afspraak maken

Reacties nav. criterialijst competenties: - noem competenties en gedrag


MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

De stappen van het slecht-nieuwsgesprek theorie

stap 1

Het slechte nieuws wordt kort ingeleid: Bijv. Ik moet u iets vervelends/naars vertellen. Ik vind het moeilijk om te vertellen maar ik heb vervelend nieuws voor u. Daarna wordt het slechte nieuws wordt kort en direct verteld.

stap 2

Ingaan op de emoties/belevingen die het slechte nieuws oproept.

Stap 3

Opvang van de ander, de ander de tijd geven, luisteren. Zo nodig toelichten, motiveren van het slechte nieuws, eventueel vervolgafspraak maken.




MBO verpleegkundige

C 2 Feedbackformulier : voeren van een slecht nieuwsgesprek Van: Voor: Ingevuld door : Tops

Tips

Competenties

Gedrag

Tops/tips

C adviseren en motiveren

-stimuleert de zv om zelf initiatief te nemen -toont interesse en empathie -helpt de zv om gevoel onder woorden te brengen -past gesprekstechnieken toe(LSD)

stap 1

Het slechte nieuws wordt kort ingeleid

stap 2

Ingaan op de emoties/belevingen

Stap 3

Opvang van de ander

D aandacht en begrip tonen

H overtuigen en beïnvloeden Vakdeskundigheid toepassen M analyseren

-kijkt naar mogelijkheden van de zv. -benoemt hoofd en bijzaken -trekt conclusies




MBO verpleegkundige

Workshop : het voeren van adviesgesprekken. Theorie : De gene die het advies geeft noemen wij de adviseur (lees verpleegkundige/hulpverlener) De gene die het advies ontvangt noemen wij geadviseerde (lees patiënt/zorgvrager)  Wat is nodig voor een effectief adviesgesprek? (6 A's)  Een gespreksmodel  Welke verschillende adviesgespreksstijlen zijn er? De 6 A's In een effectief adviesgesprek zijn de 6 A's aanwezig: 1. Aandacht voor de geadviseerde 2. Aandacht voor eigen signalen 3. Afstemmen 4. Aanvullen 5. Assertiviteit 6. Alternatieven 1. Aandacht voor de geadviseerde Onvoorwaardelijke aandacht; dit vraagt dat we onze eigen ideeën, opvattingen en overtuigingen voor de duur van het gesprek even opzij zetten, met als doelen:  De geadviseerde kan zijn verhaal kwijt, waardoor hij/zij het gevoel krijgt dat hij/zij serieus genomen wordt. Dit komt de adviesrelatie ten goede.  De adviseur krijgt (inhoudelijke) informatie, die hij/zij kan gebruiken voor een goede oplossing, met een grotere kans op acceptatie. Deze A is met name van belang in de beginfase, als je belangen onderzoekt. In een eerste gesprek, met een zorgvrager, kan het functioneel zijn om eerst de belevingswereld van de zorgvrager centraal te stellen. Onvoorwaardelijke aandacht is vooral belangrijk als je aan het begin staat van een adviesrelatie die langer gaat duren. Aandacht kun je communiceren door:  Actief luisteren, non-verbaal laten blijken dat je luistert en meeleeft  Open vragen stellen, zodat de ander zijn/haar eigen verhaal kwijt kan  Doorvragen, waardoor verdieping mogelijk wordt  Samenvatten, een check of je het goed begrepen hebt. Signaal dat je serieus iets doet met de informatie die je krijgt. Denk aan het ezelsbruggetje LSD: Luisteren, Samenvatten, Doorvragen. 2. Aandacht voor de eigen signalen Je eigen gevoel of intuïtie geven soms aanwijzingen over wat er nog meer is dan alleen datgene wat je ziet of hoort. Soms weet je gewoon dat er iets gaat gebeuren, of krijg je zomaar een gevoelsmatige reactie (bijv. spanning). Deze signalen kunnen een betekenis hebben. Bijvoorbeeld een zorgvrager die opeens heel agressief kan reageren of plotseling in huilen uitbarst of met een voorgeschiedenis komt waar je versteld van staat, waarin je de hele tijd het vage gevoel hebt dat de kern maar niet aan bod komt. Dit is soms best lastig te verwoorden, maar het blijkt vaak nuttig deze notie toch te benoemen. Daarmee verhelder je mogelijk iets, wat tot dan toe onder tafel of in de lucht bleef hangen. Als je er open voor staat, kun je het in ieder geval bespreken. Belangrijk is wel om onderscheid te maken tussen hoe jij de situatie beleeft en of anderen dat ook herkennen. 3. Afstemmen De geadviseerde staat meer open voor jouw ideeën, wanneer hij het gevoel heeft dat je op zijn golflengte zit. Afstemmen op die golflengte is altijd belangrijk voor het adviesproces, en zeker in het begin. Daarnaast werkt afstemmen bevorderlijk voor de acceptatie van een advies. Afstemmen (ook wel eens matching of professioneel spiegelen genoemd) kun je op verschillende niveaus doen:  Oogcontact  Ooghoogte  Taal  Sleutelwoorden  Spreeksnelheid  Stemvolume Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 227



MBO verpleegkundige

 Inhoud  Gebaren  Lichaamshouding Afstemmen van jouw gedrag op dat van de ander is een vaardigheid, je wordt er geen andere persoon door. Wanneer je vanuit een integere intentie afstemt, zal de ander zich juist gerespecteerd voelen. 4. Aanvullen Ieder heeft zijn sterktes en daarbij horen ook valkuilen. Aanvullen betekent dat je een nieuw gezichtspunt of andere werkwijze aandraagt, niet een betere. Bijvoorbeeld: Een zorgvrager (zelf sterk in brainstormen) ziet soms meteen dat de hulpverlener (beslisser) minstens 2 alternatieve oplossingen heeft vergeten. De hulpverlener zal soms reflexmatig meteen datgene aandragen, waar de zorgvrager minder goed in is. Op zich niet verkeerd, maar als je er meteen mee begint (of dit stelselmatig doet), roept dat weerstand op. Het advies kan nog zo goed zijn, de zorgvrager voelt zich als het ware op zijn zwakke plek getrapt. De volgorde is daarom: eerst afstemmen (relatie/acceptatie), daarna aanvullen (inhoud). 5. Assertiviteit In adviessituaties is het belangrijk dat je ook jouw eigen verhaal voor het voetlicht kunt brengen. Assertiviteit kent de volgende elementen:  Eigen mening geven, alleen als dit gevraagd wordt, denk aan OMA!  Ik-boodschappen (in tegenstelling tot jij-berichten)  Ruimte laten voor de ander  Respect Assertiviteit is zeker niet: je gelijk halen (bijv. uw standpunt deugt niet), de ander beleren (het is slimmer als u..) of overrulen (jij begrijpt niets van therapie). Ik denk...-, ik vind..- of ik wil.....-boodschappen komen op de ander meer gelijkwaardig, respectvol en oplossingsgericht over. 6. Alternatieven Wanneer de hulpverlener maar één oplossingsoptie heeft en de zorgvrager ziet die mogelijkheid niet zitten, dan ontstaat er meteen een patstelling. Effectiever werkt het om een negatieve reactie te beantwoorden met alternatieven zoeken. In plaats van weerstand op te vatten als kritiek (gevolg: verdedigen), kun je ook vragen waar precies de pijn zit en hoe knelpunten opgelost kunnen worden. Probeer van een bezwaar (dat kan niet) een onderhandelbare voorwaarde te maken (onder welke voorwaarden kan het wél ?). Gespreksmodel : adviesgesprek of probleemgesprek( uit: “Het uitgebreide grote vaardighedenboek’ van Erik Pijs) De zorgvrager heeft een ( emotioneel) probleem, een probleem waarbij gevoelens een rol spelen. ( een diagnose, ziekte, lichamelijke klachten, psychische klachten, overplaatsing naar andere afdeling etc.)Het gaat meestal om problemen waarbij een praktische oplossing niet voldoende is. Er moeten ook emoties verwerkt worden. De verpleegkundige zoekt samen met de zorgvrager naar een oplossing die aanvaardbaar is voor de zorgvrager. De structuur van het adviesgesprek: inhoud Begroeten en open houding tonen, rolverdeling verduidelijken Probleem en beleving laten formuleren en onderzoeken Samenvatting geven van probleem en beleving, samenvatting bij de zorgvrager toetsen Onderzoeken wat de zorgvrager tot nu toe deed aan oplossingen en welke uitwerking deze hadden Samen andere oplossingen onderzoeken en conclusies trekken( de zorgvrager maakt een keuze!) Gesprek evalueren en tevredenheid zorgvrager peilen




MBO verpleegkundige

Adviesgespreksstijlen naar gevorderde Sommige mensen maken ongeacht de situatie altijd gebruik van de klassieke manier van overtuigen, met rationele argumenten. Anderen proberen zich altijd vooral in te leven in andermans standpunten en proberen daar bij aan te sluiten. Er zijn meer “wegen naar Rome”. Het model wat hieronder uitgewerkt wordt, geeft je de mogelijkheid om bewust te kiezen voor een bepaalde strategie, passend bij de situatie. In een adviesgesprek kunnen we 2 dimensies onderscheiden, namelijk:  de mate waarin de hulpverlener zijn eigen ideeën naar voren brengt  de mate waarin de ideeën van de zorgvrager centraal staan We kunnen de verschillende adviesgespreksstijlen beschrijven in termen van de beweging die de adviseur maakt ten opzichte van de geadviseerde(n). Figuur: Gespreksstijlen

Wegbewegen Stijlkenmerken: de adviseur onttrekt zich aan de situatie Voorbeelden: de kwestie omzeilen, ander onderwerp, weglopen, stil blijven Geschikt: om eventuele spanning te reduceren, als er meer informatie nodig is, als een onderwerp te triviaal is, als het zichzelf ook kan oplossen. Tegenbewegen Stijlkenmerken: de eigen mening of opvatting van de adviseur domineert Voorbeelden: het is, ík vind, ja, maar. Confronteren, voorstellen doen, overtuigen, eisen, sancties Geschikt: als geadviseerde genoeg vertrouwen heeft in de adviseur, of als de adviseur juist expliciet om zijn deskundigheid en (afwijkende) mening gevraagd wordt Gelijk op Stijlkenmerken: zowel geadviseerde als adviseur hebben een inhoudelijke inbreng, meeen tegenbewegende opmerkingen zijn met elkaar in balans Voorbeelden: (principieel) onderhandelen, gemeenschappelijke visie opbouwen. Geschikt: als adviseur en geadviseerde elkaar iets te bieden hebben, van elkaar afhankelijk zijn, of evenveel invloed of status hebben. Meebewegen Stijlkenmerken: adviseur gaat grotendeels mee in de benadering van de ander; de energie van de geadviseerde wordt gemobiliseerd. Voorbeelden: open vragen (interview), betrekken, samenvatten, opvragen, begrip tonen, voortbouwen op andermans inbreng, positief etiketteren. Geschikt: om een relatie tot stand te brengen, als de inbreng van geadviseerde essentieel is (draagvlak), bij weerstand. Judo Stijlkenmerken: adviseur beweegt zo sterk mee met de geadviseerde, dat deze als het Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 229



MBO verpleegkundige

ware door zijn eigen energie voorover valt; Voorbeelden: de geadviseerde sterk in zijn waarde bevestigen (U weet inmiddels meer dan ik, wat denkt ú?), overdrijven van andermans standpunt, terugtrekken, opgeven (ik weet het niet meer, ik denk dat ik net zo goed kan gaan); Geschikt: bij aanhoudende weerstand, als je alles al geprobeerd hebt, als de geadviseerde niet gunstig reageert op andere stijlen, als deze belang heeft bij het behouden van zijn probleem (ziektewinst), bij machtsconflicten. Het is wel van belang de ander in zijn waarde te laten en serieus te nemen. Door judo spreek je, mits integer uitgevoerd, dat deel van de persoon aan dat mogelijk wel wil (veranderen). Oefen met verschillende casuïstieken : Instructie : neem het gesprek op met een videocamera zodat je terug kunt kijken. Structuur van het adviesgesprek: C2 inhoud Begroeten en open houding tonen, rolverdeling verduidelijken Probleem en beleving laten formuleren en onderzoeken Samenvatting geven van probleem en beleving, samenvatting bij de zorgvrager toetsen Onderzoeken wat de zorgvrager tot nu toe deed aan oplossingen en welke uitwerking deze hadden Samen andere oplossingen onderzoeken en conclusies trekken Gesprek evalueren en tevredenheid van de zorgvrager peilen




C 2 Feedbackformulier : Het voeren van een adviesgesprek Datum: Voor: Ingevuld door: Fasen: tops 1 Begroeten en open houding tonen, rolverdeling verduidelijken 2

3

4

Probleem en beleving laten formuleren en onderzoeken Inventariseer de behoeften, wensen, belangen, waarden en criteria van de zorgvrager: Samenvatting geven van probleem en beleving, samenvatting bij de zv toetsen Neemt hier ruim de tijd voor Onderzoekt wat de zv. tot nu toe deed aan oplossingen en welke uitwerking deze hadden

5

Samen andere oplossingen onderzoeken en conclusies trekken Vat samen wat je aan opties en mogelijkheden ziet

6

Gesprek evalueren en tevredenheid zv peilen Gevorderde Stijlen : Kruis aan  Wegbewegen  Tegenbewegen  Gelijk op  Meebewegen  Judo Reacties nav. criterialijst competenties: - noem competenties en gedrag

7


MBO verpleegkundige

tips



MBO verpleegkundige

Training : Onderhandelen : Onderhandelen is een belangrijke vaardigheid tijdens het begeleiden van de zorgvragers, bij het samenwerken met collega’s maar ook in het contact met bijvoorbeeld je leidinggevende. Je hebt de onderhandelingstest van Mastenbroek gemaakt , bespreek de uitslag in een subgroep. - Vechten - Vermijden - Coöperatief - Exploreren Welke van de onderhandelingsstijlen herken je bij jezelf? Wissel voorbeelden met elkaar uit. Lees ter voorbereiding van de training de onderstaande theorie nog eens door: Fase inhoud Voorbereiding hoe ga ik mij opstellen, wat wil ik bereiken, wat is mijn ‘wisselgeld’maar ook : inleven in de belangen van de ander, de ander inschatten, wat wil de ander bereiken . Opening

“ social talk” , positieve sfeer, informeel begin, hoe gaat het met de zorgvrager?( doorvragen hierop)

Informatiefase

leg het doel van het gesprek uit, ( heeft de zv. dit begrepen? Vertel wat er aan de hand is volgens jou, herkent de zorgvrager dit, ga hierop door, )uitwisseling van eisen, standpunten

Onderzoeksfase

vragen stellen, doorvragen( wat wil de zv precies ) en wat wil jij? wat zijn de mogelijkheden?

Onderhandelingsfase

geven en nemen, loven en bieden bijv. Als jij .......dan doe ik ............

Compromis en afsluiting

streven naar win-win situatie

Instructie : Beschrijf situaties uit je eigen praktijk waarin je kunt onderhandelen, met zorgvragers, collega’s of je leidinggevende. Werk voor deze situaties de te spelen rollen uit. Speel de rollen uit in je subgroep en geef elkaar feedback. Maak gebruik van alle reeds geleerde gespreksvaardigheden en observeer of je de fasen in het onderhandelingsgesprek terugziet. Neem het feedbackformulier uit het opdrachtenboek erbij om ook de competenties te observeren. Eindresultaat : 3 ingevulde formulieren van deelnemers en 1 van de docent




MBO verpleegkundige

C 2 Feedbackformulier Onderhandelen Datum: Voor : Ingevuld door: fasen gespreksfasen: - Voorbereiding -

Opening

-

Informatie

-

Onderzoeksfase

-

Onderhandelingsfase

-

Compromis en afsluiting ( win-win)

Feedback tops

gesprekstechnieken Luisteren: stiltes Samenvatten: Herhalen Samenvatten:( weergeven van inhoud kern) Parafraseren:(weergeven wat de ander heeft bedoeld) Doorvragen: Open vragen Gesloten vragen Suggestieve vragen Dubbele vragen Taalgebruik vakjargon OMA ( oordeel/mening/advies) Spreektempo Stopwoordjes Lichaamshouding Reacties nav. criterialijst competenties: - noem competenties en gedrag


tips



MBO verpleegkundige

C2 Test : het doelgericht voeren van een gesprek ( verplicht)

De juiste gesprekstechnieken kunnen inzetten tijdens een simulatie met een acteur Naar aanleiding van een casus ga je in gesprek met de zorgvrager en zet de juiste gesprekstechnieken in. Na het gesprek schrijf je een reflectieverslag volgens Korthagen, hierin verwerk je de gekregen feedback. Eindresultaat: - 3 ingevulde feedbackformulieren van mededeelnemers en 1 van de docent. - Een reflectieverslag naar aanleiding van de test




MBO verpleegkundige

Communicatie

Deel 1. C2 Oriëntatie, beginner. Werkprocessen: 1.1, 1.4, 1.9 Competenties: A,C,D,F,J,K,R,V

1. oefening: niet communiceren . Neem in 2- tallen tegenover elkaar plaats. Blijf 3 minuten zo zitten. Nabespreking : Lukte het om niet te communiceren? 2. Communicatieschema. Werkwijze:

1. A    

.Beantwoord de volgende vragen; Wat versta jij onder communicatie? Welke vormen van communicatie ken jij? Geef voorbeelden. Wat is het verschil tussen inhouds - en betrekkingsniveau? Verzin een voorbeeld. Lees het volgende gesprekje van 2 collega’s en beantwoord de vragen:

Johan: “He , hoe is het afgelopen met die meneer van der Sluis?” Carine : “goed, achteraf bleek er natuurlijk weer niest aan de hand te zijn. Vraag: wat is hier het inhoudsniveau van het gesprek en wat is het betrekkingsniveau? 

Wat is het belang van non-verbale communicatie in het contact met de zorgvrager?



Wat is de samenhang tussen verbale- en non-verbale communicatie?



Wanneer spreken we van effectieve communicatie?



Hoe geeft de ontvanger betekenis aan een boodschap van de zender?



Hoe kun je rekening houden met het referentiekader van een zorgvrager? Geef een voorbeeld.




MBO verpleegkundige

B. Leg het communicatieschema in eigen woorden uit aan een groepsgenoot 2. Vul het onderstaande schema in en wissel je antwoorden uit met een medegroepslid. Situatie        

 

soorten communicatie verbaal nonver Een baal zijdig

Twee zijdig

Sander leest de krant. Pim praat met Jeanet. Een journalist interviewt een popster. Moeder geeft haar baby borstvoeding. Joris schrijft een liefdesbrief aan zijn vriendin. Maurits (4 jaar) praat met z’n beer die hij ondertussen in zijn armen houdt. Marije loopt van tafel weg en slaat de deur keihard dicht. De docent zegt tegen Frank die zijn wenkbrauwen fronst: ‘Volgens mij begrijp je het niet.’ Anita bestudeert het boek Interactie in beroepssituaties. Paul (4 jaar) bijt z’n broertje Tom (6 jaar).

3. oefening: referentiekader Schrijf in 1 minuut op welke indrukken je op dit moment ervaart.( zien , horen etc.) Waar denk je aan bij het woord “hond”? Vergelijk de antwoorden met elkaar. Wat valt je op ? 4. Beantwoord de volgende 2 vragen: - Wat is de relatie van je referentiekader in relatie tot het hebben van vooroordelen? - Wat is het belang van het je bewust zijn van je eigen vooroordelen in relatie met het omgaan met zorgvragers? 5. Stelling : Formuleer een stelling en zet deze op het bord. Voer een discussie over de geformuleerde stellingen. 6. Oefening : Ik zie niet wat je zegt. Groepjes van 3. A en B houden een gesprek met elkaar over een zelfgekozen onderwerp. Zij zitten tijdens dit gesprek met de ruggen tegen elkaar toe. A en B mogen elkaar dus niet zien. C observeert. Nabespreking : Wat ziet en hoort C? En wat valt op aan het gedrag van A en B?




MBO verpleegkundige

Gebruiken zij non-verbale signalen ook al kunnen zij elkaar niet zien? Was het gesprek anders verlopen als A en B elkaar hadden kunnen zien? 7. Oefening : Non-verbale communicatie. A. Maak kaartjes waarop verschillende emoties/gevoelens vermeld staan. Denk aan : bang, boos , verdrietig, blij, teleurgesteld, agressief, verliefd, ongeduldig, verveeld etc. Pak om de beurt een kaartje en beeld de beschreven emotie uit. Je medestudenten raden de emotie. B. Een deelnemer bromt of humt een opdracht aan een andere deelnemer die vervolgens deze opdracht moet uitvoeren. Welke boodschappen kun je wel en welke kun je niet non-verbaal overbrengen ? 8. Oefening : Precies overbrengen aan de ander wat je bedoelt . In 2 – tallen. De docent deelt een tekening uit. A geeft instructie, zonder dat de ander de tekening ziet. B volgt de instructies van A en maakt de tekening. Nabespreking : is het gelukt om precies over te brengen wat je bedoelt ? 9. Oefening : inhoud- en betrekkingsniveau. In tweetallen. A zegt twee keer dezelfde zin : ”Ik vind die jurk niet mooi”. De eerste keer wordt dit uitgesproken tegen een winkelbediende en de tweede keer tegen een vriendin. Wat is het verschil ? - Verzin zelf een andere zin in een situatie met een zorgvrager. 10. Oefeningen : ‘Ruis’ en valkuilen a. Oefening De klas wordt gesplitst in twee groepen: 1 groep gaat naar de gang en de andere groep blijft in de klas. De groep van de gang bedenkt een verhaal van 5 minuten, iedereen neemt een stukje van het verhaal over van de vorige spreker. Tijdens het vertellen van het verhaal in de klas is er 2 minuten volle aandacht voor het verhaal, waarna de interesse wordt verloren en de klas gaat hangen, uit raam kijken, poppetjes tekenen etc..: - Welk effect neem je waar [zender/ ontvangers]; - Wat doet de zender om aandacht ontvanger vast te houden? - Hoe heb je als verteller deze oefening ervaren? b. Oefening : Kijk bij de volgende situaties welke oorzaken er zijn voor de communicatieproblemen. 1. Meneer van Dijk heeft afasie. Hierdoor is het voor de verpleegkundige Amal moeilijk om hem te begrijpen( afasie is een ernstige stoornis in het spreekvermogen) 2. Als mevrouw Faber aan het praten is, is ze niet meer te stoppen. De verpleegkundige merkt dat hij dan nauwelijks meer naar haar luistert. 3. Lucie kan haar vriendin Sandra maar nauwelijks verstaan in de kantine. De muziek staat wel erg hard en bovendien wordt er door iedereen hard doorheen gepraat. 4. Wanneer verpleegkundige Bianca aan meneer Mulder uitlegt hoe hij zijn medicijnen in moet nemen, begrijpt hij er maar weinig van. Bianca gebruikt woorden die hij niet begrijpt. 5. Farid, verpleegkundige, begrijpt niet altijd wat zijn collega zegt, omdat zij dialect spreekt. 6. Sharon helpt mevrouw van der Velde terwijl zij barstende hoofdpijn heeft. Ze kan zich daardoor slecht concentreren op wat mevrouw haar vertelt. 7. Meneer Shamir is slechthorend, hij kan hierdoor niet verstaan wat je tegen hem zegt. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 237



MBO verpleegkundige

8. Verpleegkundige Alie zegt tegen Mevrouw de Jong 82 jaar: “Komt u maar fijn in de huiskamer zitten,omaatje”. 9. Tijdens een gesprek met een zorgvrager draait de verpleegkundige zich om om naar de klok te kijken. 10. Een verpleegkundige zegt tegen een zorgvrager met overgewicht : “U zult uw lekkere hapjes wel gaan missen, in het ziekenhuis U houdt toch van lekker eten? ”. c. Lees de theorie over valkuilen bij de communicatie. Bedenk in je subgroep per item voorbeelden van jezelf of van anderen. Geef aan hoe je ermee om kunt gaan als je communiceert met de zorgvrager.




MBO verpleegkundige

Activiteiten : OM C2 Communicatie Deel 2 Feedback geven en ontvangen 1. Oefening : positieve feedback Vragen vooraf : - wat is positieve feedback? - waarover kun je positieve feedback geven - wat doet positieve feedback met je? - hoe reageer je over het algemeen op positieve feedback. Instructie: Plak een leeg vel papier op je rug, Loop rond en schrijf positieve feedback/een compliment op het papier van je klasgenoten. Je mag niet kijken wat klasgenoten op je papier schrijven, je mag er ook niet naar vragen. Tijd: ongeveer 10 minuten. Nu mag leerling kijken op zijn/haar papier en de positieve feedback lezen 2. Feedback geven Wat zijn de regels voor het geven van feedback? praat in de ik-taal, geef feedback vanuit jezelf geef de feedback zo, dat je je eigen gevoelens en gedachten hierin weergeeft richt je niet op de persoon maar op de gedragingen geef de feedback zo spoedig mogelijk houd je feedback functioneel sta open voor reactie op je feedback je kan geen gedrag afdwingen bij de ander je kan ook positieve feedback geven Situatie Je loopt sinds drie weken als beginnend verpleegkundige stage in een verpleeghuis. Je ergert je ontzettend aan Justine, een gevorderd verpleegkundige, die ook bij jou op de afdeling stage loopt. Je hebt het gevoel dat Justine vindt dat je nog veel moet leren. Natuurlijk is dat ook zo, maar dat zij daarom ongevraagd commentaar levert op dingen die jij doet en jij zegt, gaat je te ver. Ook erger je je eraan dat ze heel precies wil weten waarom jij iets zus of zo oplost. Ze is jouw begeleider niet en daarom vindt je het vervelend hoe zij zich tegenover jou opstelt. Maar nu is de helemaal maat vol. Vanochtend hielp je meneer van Straaten met zijn verzorging. Hij wil graag Theo genoemd worden en dat doe je dus ook. Plots stak Justine haar hoofd door het ‘gordijn’ om bits te zeggen dat het niet respectvol is om meneer van Straaten bij zijn voornaam te noemen. Je besluit een feedbackgesprek aan te gaan met Justine Vragen : Wat is er in deze casus aan de hand? Vraag welke betekenis feedback heeft, wat is feedback nu eigenlijk? Stel dat jij dit gesprek gaan voeren: hoe ga je dit dan aanpakken? Wat zou je willen bereiken met het gesprek? Wat ga je zeggen? Hoe zou je de feedback formuleren? Wat zijn de regels voor het geven van feedback . Oefening : voer het feedbackgesprek




MBO verpleegkundige

Feedbackformulier: feedback geven en ontvangen Je kunt feedback geven volgens de regels Gedragsindicatoren: - geeft feedback vanuit zichzelf en praat in iktaal. - noemt alleen concreet gedrag - beschrijft eigen gevoelens en gedachten, zodat voor de ander duidelijk is wat zijn/haar gedrag met jou doet. - beschrijft het gedrag van de ander in plaats van beoordelend - geeft functionele feedback. - staat open voor de reactie op feedback. Je ontvangt feedback volgens de regels Gedragsindicatoren - staat open voor feedback - luistert goed naar feedback - vraagt om verduidelijking als iets niet duidelijk is. - probeert niet te ontkennen, verdedigen of verklaren - geeft aan wat hij van de feedback vindt. - vertelt wat hij met de feedback gaat doen. 3. Oefening feedback geven in 3 – tallen Schud de kaartjes en leg ze op een stapeltje met de tekst naar onder. Neem om de beurt een kaartje en lees de eigenschap voor aan de gehele subgroep. Zeg daarna: aan wie je dit kaartje met deze eigenschap geeft (begin met “IK”) waarom je dit kaartje aan die persoon wilt geven geef een positieve lading aan je feedback Voorbeeld“ Ik geef het kaartje ‘kritisch’ aan jou, omdat je tijdens de les op een prettige manier kritische vragen stelt over de lesstof. Door jou kritische vragen blijf ik beter bij de les en begrijp ik beter hoe het spijsverteringskanaal werkt”. De persoon die dit kaartje krijgt luistert actief en laat de ander uitspreken. Deze regel geldt ook voor het ander groepslid. De persoon die dit kaartje krijgt, mag vervolgens op rustige wijze een reactie geven: je mag om verduidelijking vragen je mag vertellen wat je ervan vindt om dit kaartje te krijgen (prettig, niet prettig, herkenbaar, niet herkenbaar, onterecht etc.) je mag naar de mening van het andere groepslid vragen; zou hij/zij jouw dit kaartje ook aan jou gegeven hebben? je mag aangeven hoe je vindt dat de feedback gegeven is Bespreek tenslotte de volgende vragen, ook in je subgroep Hoe was het om feedback te geven? Hoe was het om feedback te ontvangen? Welke kaartjes heb je gekregen, wat zegt dat? Je moet nu een top 5 samenstellen, welke 5 kaartjes kies je? Leg ze rechts van je neer. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 240


-


MBO verpleegkundige

En welke 5 kaartje kies je niet! Leg deze links van je neer. Welk kaartje geef je aan een ander groeplid? Leg dit kaartje bij die persoon op tafel. Assertief reageren

Voorbeeld 1:Je staat in de winkel en je bent aan de beurt, maar iemand anders gaat net voor. subassertief : je zegt niets maar wacht af tot de ander klaar is agressief : je valt uit tegen degene die voor gaat: Bent u nu helemaal……….., ik sta hier ook niet voor niets!! - assertief : je zegt rustig en beslist: Sorry, maar ik was voor u aan de beurt, dus als u nog even wilt wachten ? Voorbeeld 2 :Je bent leerling verpleegkundige, tijdens een vergadering worden er een aantal taken verdeeld, jij krijgt een taak die je liever niet had gekregen. -subassertief : je gaat akkoord ( maar denkt : vreselijk, maar als ik er iets van zeg werkt dit vast tegen me of dat kan ik helemaal niet ) - agressief : dat doe ik niet, ik heb genoeg te doen, trouwens ik hoef hier niet alles te doen! -assertief : ik zou liever een andere taak willen hebben, aangezien ik het nogal druk heb met mijn veldopdrachten, ik begrijp wel dat deze taak uitgevoerd moet worden, maar liever een andere taak namelijk……………./ of : deze taak zou ik als het niet anders kan met zijn twee-en uit willen voeren 1. oefening in 3 tallen Beschrijf individueel in welke situaties je het gemakkelijk vindt om assertief te reageren en in welke situaties je het moeilijk vindt. 10 min. Wissel deze ervaringen uit in de subgroep. 2. Oefening : in 3 tallen Casus: Je werkt in een verpleeghuis. Het is de afspraak dat wie de koffiekan leegmaakt weer nieuwe koffie zet voor de collega’s die later komen. Soms heb je het gevoel dat je de enige bent die zich daaraan houdt. Vandaag zie je het zelf gebeuren: je collega maakt de kan leeg, net voor je neus, en loopt met haar koffie weg zonder nieuwe koffie te zetten. Verdeel de rollen en speel deze situatie 3x : je uit je klacht en - Je stelt je non-assertief op. - Je stelt je agressief op. - Je stelt je assertief op. Beantwoord na afloop de volgende vragen : - welk effect heeft het non-assertieve gedrag op het verloop van de situatie? - welk effect heeft het agressieve gedrag op het verloop van de situatie/ - welk effect heeft het assertieve gedrag ? - wat voelt het prettigst in de rol van de klagende collega? - wat voelt het prettigst in de rol van de collega die de klacht in ontvangst neemt? en waarom? 3. Oefening in 3 tallen: Kies uit de volgende lijst een aantal onderwerpen en speel deze per tweetal uit in de subgroep. De derde student observeert op agressief, subassertief - en assertief gedrag. ( wat ging goed en wat kan er beter). Geef elkaar concrete suggesties en speel eventueel met gebruikmaking van deze suggesties de situatie nog een keer. Oefen de verschillende situaties. 30 min. - een klacht uiten over het slechte eten in een restaurant( de bediening is aardig en heeft vreselijk zijn best gedaan en het is erg druk) Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 241


-

-


MBO verpleegkundige

je hebt bezoek van iemand die je niet goed kent, of je baas, deze steekt ongevraagd een sigaret op. Je bent bij de kapper en je bent na het knippen niet tevreden over je kapsel, de kapper is echter erg enthousiast Je wilt iets ruilen want er zit een kras op, of je ziet dat er een vlek op zit, de verkoopster gaat hier niet in mee Iemand vraagt aan jou of hij geld kan lenen want hij zit in een moeilijke situatie( of je nieuwe auto) Je komt bij je huisarts met rug of hoofdpijn en de huisarts zegt dat je beter eens lekker naar het strand kan gaan, je voelt je niet serieus genomen Iemand wil bij je op bezoek komen. of staat plotseling voor je deur , maar het komt je slecht uit

4. Oefening in 3 tallen : oefen verder met de volgende situaties: Casus 1: Jouw begeleiding op je stageplek loopt niet zoals je dat zou willen. Vorige week is er ook als een gesprek uitgevallen met je werkbegeleider. Je vraagt om een nieuwe afspraak. Je krijgt te horen dat er geen tijd voor is, ze heeft het veel te druk . Casus 2: Je bent een bewoner aan het wassen, je bent nog lang niet klaar. Jullie hebben net een gezellig praatje over zijn kinderen. Een collega komt binnen en zegt: “Wij moeten gaan koffiedrinken,joh, laat meneer de Vries maar even liggen. Over een kwartiertje zijn we weer terug. Hoe reageer je assertief op deze situatie? Oefening 3 : oefen in 3 tallen met eigen situaties. Afsluiting Individueel Formuleer nu je sterke kanten (minimaal 3) en je zwakke kanten (minimaal 3) in je communicatie gedrag. Mijn sterke kanten:

Mijn zwakke kanten;

1) ……………………………………

1. …………………………………………….

2) ……………………………………

2. …………………………………………….

3) ……………………………………

3. ……………………………………………

4) ……………………………………

4. ……………………………………………

5) ……………………………………

5. ………………………………………………




MBO verpleegkundige

Activiteiten : OM C2 Communicatie Deel 3a Reflecteren Beantwoord de volgende vraag: Wat is de betekenis van het begrip “zelfreflectie? Beantwoord de volgende stelling en motiveer/beargumenteer je keuze: Reflectie is niet perse noodzakelijk. Je kunt heel goed verpleegkundige zijn zonder te reflecteren. Neem een situatie in gedachten van iets wat je onlangs hebt meegemaakt. Het kan van alles zijn. De gekozen situatie is meestal geschikt als je over de situatie hebt nagedacht of dat je niet goed wist wat je op dat moment met de situatie aan moest, of een situatie die je persoonlijk raakte. Voorbeelden:  Ruzie met je vriend(in)  Een gesprek met je ouders  Een onverwachte situatie op straat  Een telefoontje van een verkoper  Een leuke of lastige situatie op je stage  Een onaardige uitval van een medeleerling naar jou toe Probeer de situatie kort en bondig te beschrijven en schrijf daarna een reflectieverslag over de situatie. Wissel de reflectieverslagen onderling uit in de (sub)groep en geef elkaar feedback.




MBO verpleegkundige

Reflectie cyclus van Korthagen Alternatieven ontwikkelen en daaruit kiezen

4

Bewustwording van essentiële aspecten

3

5

Uitproberen

1

Handelen / ervaring

2 Terugblikken

Reflectie vragen behorende bij fasen uit de cyclus van Korthagen: Fase 5 van de vorige keer = fase 1 van deze keer 1. wat wilde ik bereiken 2. waar wilde ik op letten 3. wat wilde ik uitproberen Fase 2: terugblikken 4. wat gebeurde er concreet? - wat zag ik - wat deed ik - wat dacht ik - wat voelde ik Fase 5. 6. 7. Fase 8.

3: bewustwording van essentiële aspecten Hoe hangen de antwoorden op de vorige vragen met elkaar samen? Wat betekent dat nu voor mij? Wat is dus het probleem (of de positieve ontdekking)? 4: alternatieven. Welke alternatieven zie ik? (oplossingen of manieren om gebruik te maken van mijn ontdekking) 9. Welke voor- en nadelen hebben die? 10.Wat neem ik me nu voor, voor de volgende keer?

Activiteiten : OM C2 Communicatie Deel 3a Persoonlijke en functionele relatie Je gaat het verschil onderzoeken tussen een persoonlijke en een functionele relatie Werkwijze : Lees het onderstaande praktijkvoorbeeld: Mevrouw Elmers verblijft sinds 3 maanden in het verpleeghuis met als doel te revalideren. In toenemende mate maakt zij zich ongerust. Zal ze ooit nog naar huis kunnen?Hoe lang gaat het nog duren? Is er nog wel vooruitgang mogelijk nu Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 244



MBO verpleegkundige

ze vorige week ook nog gevallen is? Haar man , die naast zijn drukke werk in een meubelzaak ook nog de kinderen moet verzorgen , heeft ook al eens gezegd : ‘Ik wou dat je weer thuis was. Het groeit mij een beetje boven het hoofd al die drukte. Dit zit mevrouw Elmers behoorlijk dwars. Ze probeert er met een verpleegkundige, Tamar, over te praten. Tamar zegt; “Kom, kom, mevrouw, het valt allemaal wel mee!. Ik heb uw man gisteren bij het bezoek gezien. Hij lijkt mij iemand die van aanpakken weet. Dat moet ook wel met een eigen zaak, zou ik zeggen. Over hem hoeft u zich geen zorgen te maken, uw man redt zich heus wel. Beantwoord de volgende vragen: - Bestaat er tussen Tamar en mevrouw Elmers een functionele samenwerkingsrelatie?Leg uit. - Wat vind jij van het gedrag van de verpleegkundige? Lees ook het volgende praktijkvoorbeeld: Verpleegkundige Zenet zegt tegen een collega; “Ik heb een collega aan wie ik echt een hekel heb. Ze kijkt me voortdurend op de vingers en controleert wat ik doe of van plan ben om te gaan doen. Ik heb soms het idee dat ze zit te wachten totdat ik een fout maak. Ik probeer nu sinds 2 weken zoveel mogelijk te voorkomen dat ik samen met haar een dienst heb. Want ik weet zeker dat wanneer ik haar te veel zie ik ontzettende ruzie met haar krijg. - Is hier sprake van een functionele samenwerkingsrelatie? Leg uit. - Vind je dat Zenet op de juiste wijze met deze collega omgaat? - Hoe zou jij deze situatie aanpakken? - Hoe voorkom jij tijdens het werken met zorgvragers dat je relaties met hen te persoonlijk worden en het functionele karakter van de relatie verloren gaat? Bedenk verschillende mogelijkheden.




MBO verpleegkundige

multiculturele samenleving.

C2 psychosociale begeleiding m.b.t. culturele, - en geloofsaspecten. Toelichting. Ieder mens is uniek. Je bent opgegroeid met je eigen waarden en normen. Ieder mens is dus weer anders. Niet iedereen gelooft in dezelfde god. Sommige mensen geloven helemaal niet, weer anderen geloven in meerdere goden. In Nederland is de afgelopen jaren veel veranderd. Veel Nederlanders hebben de christelijke kerk de rug toegekeerd. Tegelijk zijn er mensen met andere levensbeschouwingen in Nederland komen wonen, bijvoorbeeld uit Marokko, Turkije, Somalië, Polen etc. Het is belangrijk om als verpleegkundige enige kennis van de verschillende culturen en levensbeschouwingen te hebben, om een goede vertrouwensrelatie op te kunnen bouwen met deze groep zorgvragers. Men kan bijvoorbeeld een andere visie op ziekte en gezondheid hebben en op een heel eigen wijze hieraan uiting geven. Zeker als het gaat om zorgvragers met een psychiatrische aandoening, benadering,- en behandelwijze. Activiteiten.  Zet je eigen culturele achtergrond c.q. levensbeschouwing op papier en benoem wat jij belangrijk zou vinden bij het aangaan van zorgverlenerrelatie.  N.a.v. onderstaande resultaten, je persoonlijke leervragen vastleggen in het POP en de activiteiten beschrijven, die je gaat ondernemen om de doelstellingen te realiseren in je PAP.  Bespreek met de SLB-er, welke onderdelen uit het magazijn de juiste ondersteuning geven om de activiteit volledig uit te kunnen voeren. Eindresultaat.  Beeldvormen omtrent de verschillende culturen in Nederland  Maatschappelijke positie van migranten kunnen benoemen.  Verschillende redenen voor migratie van de diverse groeperingen benoemen.  In grote lijnen de uitgangspunten van onderstaande godsdiensten en levensbeschouwingen vertellen: o Jodendom o Christendom o Islam o Hindoeïsme o Humanisme o Winti  De invloeden van de verschillende levensbeschouwingen beschrijven m.b.t. het verpleegkundig handelen en specifiek voor de zorgvrager met een psychiatrische aandoening. Criteria.  Werkstuk schrijven a.d.h.v. criteria. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 246



MBO verpleegkundige

Activiteiteninstructie.  Beschrijving van eigen culturele achtergrond c.q. levensovertuiging en de relatie m.b.t. de zorg. 

  

Theorie bestuderen over: o definiëring van begrippen, als: 1. cultuur 2. godsdienst 3. levensovertuiging 4. levensbeschouwing Hoorcollege volgen over: ”De multiculturele samenleving en de maatschappelijke positie van de migrant”, verplicht onderdeel. Verdiepen in een godsdienst middels het schrijven van een werkstuk, verplicht onderdeel. Excursie naar bijvoorbeeld een kerk, moskee, synagoge of tempel.

Leermiddelen.  Leerboeken, vakliteratuur, internet etc..  Visueel materiaal, zoals videoband, dvd, uitzending gemist, You Tube etc.  Instructiemateriaal. SBU. Indicatie: 9 uur Instructiemateriaal.  Instructie schrijven van een werkstuk  Organisatie van een excursie.




MBO verpleegkundige

Take-home activiteit: Multiculturele samenleving. Onderdeel zelftest: Multiculturele samenleving

Toelichting. Ieder mens is uniek. Je bent opgegroeid met je eigen waarden en normen. Ieder mens is dus weer anders. Niet iedereen gelooft en dezelfde God. Sommige mensen geloven helemaal niet, weer anderen geloven in meerdere Goden. In Nederland is de afgelopen jaren veel veranderd. Veel Nederlanders hebben de Christelijke kerk de rug toegekeerd. Tegelijk zijn er mensen uit andere culturen, met andere levensbeschouwingen, in Nederland komen wonen. Het is dan ook belangrijk om als (aankomend) verpleegkundige enige kennis van de verschillende culturen en levensbeschouwingen te hebben, om een goede vertrouwensrelatie op te kunnen bouwen met deze groep zorgvragers. Men kan bijvoorbeeld een andere visie op ziekte en gezondheid hebben en op een andere wijze hier aan uiting geven, dan zorgvragers vanuit de Nederlandse cultuur. De doelstelling van dit werkstuk is dan ook, je te verdiepen in een levensbeschouwing en/of godsdienst, waar je als verpleegkundige in de psychiatrie mee te maken kan krijgen en je nog niet veel kennis over bezit. Het onderstaand stappenplan is een (algemeen) hulpmiddel bij het maken van een werkstuk. Bij vragen en/of onduidelijkheden, neem je contact op met je docent. Stappenplan voor het schrijven van een werkstuk. Stap 1: kies je onderwerp en formuleer een hoofdvraag. Neem een onderwerp waar je graag meer over wilt weten, bijvoorbeeld:

     

Jodendom (orthodox of liberaal) Christendom (dit moet je ook nog uitsplitsen in Katholieken, Hervormden, Gereformeerden, Evangelisch etc.) Hindoeïsme Islam (neem ook hier een stroming, dus soennieten, sjiieten ed.) Humanisme Boeddhisme

Formuleer vervolgens een hoofdvraag waar je met het maken van het werkstuk, antwoord op probeert te vinden. Naast de keuze voor een levensbeschouwing c.q. geloofsovertuiging, moet vooral de relatie gelegd te worden met het verpleegkundig beroep in de psychiatrie. Sommige stromingen komen in de psychiatrie bijna niet voor, dus je moet goed nadenken of je hier iets over kunt vinden wat relevant is voor de uitoefening van je beroep. Bijvoorbeeld: Welke aspecten vanuit het Jodendom zijn van belang om als verpleegkundige te weten, om goede basiszorg te kunnen verlenen aan een zorgvrager met een psychiatrische aandoening?




MBO verpleegkundige

Stap 2: informatie verzamelen. Verzamel materiaal voor je werkstuk. Dit materiaal noemen we ook wel (informatie)bronnen. Maak bijvoorbeeld gebruik van:

       

bibliotheek eigen boekenpakket ( Schokland, of de papieren die door de docent Burgerschap zijn verstrekt) naslagwerken scripties kranten vakbladen (zie open leercentrum) interviews audio/visueel materiaal (bijv. televisie uitzendingen of een film/dvdtje)

Maak zoveel mogelijk gebruik verschillende bronnen en zo recent mogelijk materiaal. Er is heel veel informatie op internet te vinden, maar het is de bedoeling dat je kort aangeeft wat de kernpunten van een stroming of religie zijn, en het daarna ‘vertalen’ naar wat je vervolgens als verpleegkundige daarin tegenkomt in het werken binnen de psychiatrie.

Stap 3: hoofd-, en deelvragen. Bedenk vervolgens wat je allemaal moet weten om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden. Formuleer een aantal deelvragen. Dit zijn vragen die je verder op weg zal helpen naar het antwoord op de hoofdvraag. De deelvragen moeten dan wel de hoofdvraag ondersteunen. Zet de deelvragen in een logische volgorde. Voor de deelvragen dien je stil te staan bij de onderwerpen die de afgelopen periode binnen LLB( Burgerschap, ethiek en juridische aspecten), Beroepstaak B (basiszorg) en Beroepstaak C (begeleiding) zijn behandeld. De onderwerpen die aan bod moeten komen in je werkstuk zijn:

     

multiculturele samenleving kies één religie / levensbeschouwing of cultuur visie op ziekte en gezondheid betekenis van het psychiatrisch ziek-zijn relatie met de beroepscode aandachtspunten voor de verpleegkundige beroepsuitoefening

     

gebruiken rondom voeding en drank gewoonten m.b.t. persoonlijke verzorging communicatie zorg voor elkaar (familieband) specifieke rituelen eigen onderwerp…………

Vervolgens kies je 2 items uit de onderstaande onderwerpen en maak leg de relatie tussen dit onderwerp en de verpleegkundige beroepsuitoefening

Leg uit welke keuze-onderwerpen je kiest en waarom. Stap 4: informatie verwerken. Maak een voorlopige indeling in hoofdstukken (volgorde van deelvragen, stap 3). Laat de docent stap 1 t/m 3 checken. Inventariseer per deelvraag, de bronnen die je hebt gevonden. Selecteer en lees alleen die informatie die relevant is voor het beantwoorden van de leervragen Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 249



MBO verpleegkundige

(hoofdstukken). Wat niet bruikbaar is voor het beantwoorden van deelvragen, heb je dus ook niet nodig. Hoe interessant misschien dan ook!! Bekijk ook welke informatie eventueel ontbreekt om je deelvraag goed te kunnen beantwoorden. Probeer deze informatie nog op te zoeken. Noteer zo van iedere bruikbare bron: titel, auteur, naam uitgever, plaats van uitgave, jaar van uitgave, druk en pagina. Doe dit niet alleen bij boeken en tijdschriften, maar ook bij film, televisieprogramma’s en dergelijke. Het terugzoeken wordt hiermee vergemakkelijkt, en het is van belang bij samenstellen van de literatuurlijst en voor de bronverwijzing. stap 5: uitwerking Orden de hoofdstukken/deelvragen in een logische volgorde. Werk de hoofdstukken/deelvragen uit. Verwerk de informatie op de computer. Maak per hoofdstuk/deelvraag, aan het eind, een conclusie of samenvatting. Schrijf de informatie zoveel mogelijk in je eigen woorden. Zorg dat je de betekenis weet van ieder woord dat je gebruikt. Gebruik niet te vaak hetzelfde woord. Maak gebruik van voorbeelden en vergelijkingen om iets duidelijk te maken. Als je een eigen mening geeft, benoem dit dan ook als zodanig. Gaat het om een feit of citaat, beschrijf dan waar het citaat uit komt (bronverwijzing). Gebruik eventueel plaatjes/illustraties die bij het onderwerp passen. De conclusies c.q. samenvattingen van de hoofdstukken/ antwoorden op de deelvragen, worden gebruikt om een algemene conclusie te trekken. Deze algemene conclusie is het antwoord op de hoofdvraag. Stap 6: het werkstuk. Het werkstuk is de presentatie van je onderzoek. De kern van het onderzoek (hoofdstukken) bestaat uit de beantwoording van de deelvragen. Het werkstuk dient te bestaan uit:  Omslag/titelpagina o o o



(eventueel) Voorwoord o o







Een aantrekkelijke titel die de inhoud dekt. Naam, groep, moment in de opleiding (=oriëntatiefase of beginnersfase); studieloopbaanbegeleider Plaats en datum Reden waarom je dit onderwerp hebt gekozen Eventueel dankwoord aan de mensen die bij werkstuk betrokken waren

Inhoudsopgave o o o o

Heldere onderverdeling in de hoofdstukken Kloppende indeling in paragrafen Titels die bij de inhoud passen Kloppende pagina aanduiding

o o o o

Duidelijke definitie van het onderwerp Onderzoeksvraag Doelstelling van het werkstuk Korte beschrijving van werkwijze

Inleiding

Hoofdstukken o o o o o o

Duidelijk verband tussen hoofdstukken en paragrafen Duidelijke alinea-indeling Consequent gebruik van begrippen Heldere definities van begrippen Verwijzingen in de tekst naar de gebruikte bronnen Hoofdstukken beginnen op een nieuwe pagina Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 250




 


MBO verpleegkundige

o Illustraties zijn genummerd en zo nodig voorzien bronvermelding Conclusie o o o o o

Herhaling onderzoeksvraag Duidelijk antwoord op de onderzoeksvraag Wat heb je geleerd? Logische eigen standpunt Eventuele aanbevelingen c.q. tips c.q. aandachtspunten

o

Zijn aanvullend materiaal bij de tekst

Bijlagen

o Zijn genummerd Literatuurlijst o

o

Alleen van de gebruikte bronnen (alleen ‘internet’ is niet goed, je moet precies kunnen aangeven welk gedeelte van de tekst van exact welke pagina van internet komt: bv:. http://www.beleven.org/feesten/lijsten/religie.php?godsdienst=Hindoeism e) titel, auteur, naam uitgever, plaats van uitgave, jaar van uitgave, druk en pagina.

Stap 7: afronding. Controleer het werkstuk. Ben je niets vergeten? Staan er geen spelling en/of typefouten in? Is de volgorde logisch? Laat het een keer door een ander lezen, het kan best zijn dat je iets over het hoofd hebt gezien. Bindt het geheel in. Dit kan middels een mapje, nietje, ringband etc. en lever het werkstuk, volgens de afgesproken datum, in bij de docent. Beoordeling. De docent beoordeelt het werkstuk m.b.v. het beoordelingsformulier. Maximaal te behalen = 100. Vanaf 60 punten (=5,5) is het een voldoende. De werkstukken worden gebruikt bij de workshops, later in het programma.




MBO verpleegkundige

Stappenplan Onderdeel: voorbereiding 7 stappenplan Stap 1 - Onderwerp kiezen Stap 2 - Informatie verzamelen

Stap 3 - Hoofd- en deelonderwerp

Stap 4 - Informatie verwerken

Uitleg:  Kies een onderwerp dat je interesseert.  Formuleer een hoofdvraag. Gebruik verschillende informatiebronnen: (school)boeken, vakliteratuur, brochures, krant, internet, tv, video en dvd etc..  Beschrijf bij je hoofdvraag, deel vragen.  Onderstaande onderdelen dienen in ieder geval aan bod te komen: - multiculturele samenleving - 1 cultuur/religie kiezen - visie op ziek en gezondheid - kijk op psychisch ziek-zijn - aandachtspunten voor de verpleegkundige beroepsuitoefening - relatie met de beroepscode 

Kies nog 2 onderwerpen: - gewoonten m.b.t. lichamelijke verzorging - voedingsgewoonten - communicatie - familieband - eigen onderwerp …….(met uitleg)

  

Maak een voorlopige indeling in hoofdstukken. Laat de docent stap 1 t/m 3 checken. Selecteer en lees alleen die informatie die relevant is voor het beantwoorden van de leervragen (hoofdstukken) Noteer de gebruikte bronnen i.v.m. bronverwijzing.

 Stap 5,6 7 - Aan de slag

      

Werk de leervragen (hoofdstukken) uit. Verwerk de informatie op de computer Maximaal 8 A4-tjes (eenzijdig, exclusief omslag) Gebruik eventueel plaatjes die bij het onderwerp passen. Gebruik je eigen woorden of geef aan als het gaat om een feit/citaat. Denk aan de spelling en typefouten! Lever je werkstuk op tijd in.




MBO verpleegkundige

Het werkstuk Indeling werkstuk Indeling: Voorblad

Inhoudsopgave

Inleiding

Hoofdstukken

Conclusie Bronvermelding

Uitleg: Maak een mooi voorblad met:  De titel van je werkstuk.  Je naam.  Klas.  Datum.  Netjes onder elkaar:  Inleiding  Titel hoofdstuk 1  Titel hoofdstuk 2 etc.  Conclusie  Bronvermelding

blz. blz. blz. blz.

1 4 7 ..

 Voor welk vak maak je dit werkstuk?  Wat is je onderwerp?  Waarom juist dit onderwerp?  Hoe is het werkstuk opgebouwd Elk hoofdstuk:  Heeft een eigen titel of kopje.  Gaat over een ander onderwerp.  Begint op een nieuwe pagina.  Denk aan de alinea’s!  Wat heb je geleerd?  Geef je mening over het onderwerp.  Hoe vond je het om dit werkstuk te maken?  Welk materiaal heb je gebruikt?  Geef titel + schrijver aan van boek en/of artikel.  Welke vakbladen?  Welke Internetsite(s)?  Nog andere bronnen?




MBO verpleegkundige

Beoordelingsformulier werkstuk

Werkstuk van:…………………………….………………………………………………… Groep:…………………………………………………………………………… Datum:…………………………………………………………………………………………………… Titel: Te behalen punten

Maximaal

1. Voorblad

2

2. Inhoudsopgave

3

3. Inleiding

5

4. Hoofdstuk 1 *

10

5. Hoofdstuk 2 *

10

6. Hoofdstuk 3 *

10

7. Hoofdstuk 4*

10

8. Conclusie

10

9. Bronvermelding

Punten

10

Algemene verzorging: 10. Indeling

5

11. Netheid

10

12. Illustraties/foto’s

5

13. Woordgebruik

5

14. Spelling

5

Opmerking:……………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………...

Totaal

100

*) bevat de verplichte onderdelen en 2 items naar keuze.


punten



MBO verpleegkundige

Psychosociale begeleiding van een geriatrisch zorgvrager. C1, C2, C3. Werkprocessen: 1.1, 1.4, 1.5, 1.6, 1.9 Competenties: A,C,D,H,I,J,K,L,M,R

Toelichting. Gezien de huidige (toenemende) vergrijzing, wordt er op allerlei manieren steeds meer aandacht besteed aan de ouder wordende mens. De ontwikkelingen in de gezondheidzorg (zowel wat betreft behandeling als preventie) zorgen ervoor dat men gemiddeld langer leeft. Maar langer leven wil niet per definitie zeggen dat iedereen ook “gezond” langer leeft. Het aantal geriatrisch zorgvrager groeit dan ook. De gevolgen zijn niet alleen op lichamelijk vlak, maar ook op het psychisch en sociaal gebied. Het is van belang om ook inzicht te krijgen in de problematiek van de psychogeriatrie en welke benaderingswijzen er zijn om zorgvragers vanuit deze doelgroep te begeleiden. Activiteiten.  Opfrissen of herhalen van kennis omtrent de ziektebeelden: dementieel syndroom, delier en depressie, hun behandelwijzen en de daarbij behorende verpleegkundige zorg.  N.a.v. onderstaande resultaten, je persoonlijke leervragen vastleggen in het POP en de activiteiten beschrijven, die je gaat ondernemen om de doelstellingen te realiseren in je PAP.  Bespreek met de SLB-er, welke onderdelen uit het magazijn de juiste ondersteuning geven om de activiteit volledig uit te kunnen voeren. Eindresultaat.  Inzicht hebben in de verschillende benaderingswijzen van een zorgvrager met een psychogeriatrische aandoening.  Van elke benaderingswijze: de doelgroep, doel en werkwijze beschrijven.  Het voeren van een begeleidingsgesprek bij een zorgvrager met een psychogeriatrische aandoening en daarbij gebruik maken van de juiste benaderingswijze. Criteria.  Reflectieverslag n.a.v. begeleidingsgesprek, aan de hand van minimaal 3 feedbackformulieren.




MBO verpleegkundige

Activiteiteninstructie.  Inzicht in de veel voorkomende psychogeriatrische aandoeningen, als: dementieel syndroom, depressie en delier.  Theorie bestuderen over de verschillende benaderingswijzen c.q. begeleidingsaspecten: o ROT o Validation o Reminiscentie o Belevingsgerichte zorg o Leeftijdsgerichte begeleiding o Groepsprocessen o Therapeutisch milieu  Volgen van hoorcollege: o ”Bejegening van zorgvragers met een psychogeriatrische aandoening”, verplicht onderdeel.  

Volgen van workshop: o “Benaderingswijzen”, verplicht onderdeel. Participeren in het simulatiespel en een begeleidingsgesprek voeren met een zorgvrager met een psychogeriatrische aandoening, verplicht onderdeel.

Leermiddelen.  Leerboeken, vakliteratuur, internet etc..  Visueel materiaal, zoals videobanden, dvd, uitzending gemist, You Tube etc..  Oefenruimte  Dvd, camera, televisie  Instructiemateriaal. SBU. Indicatie: 12 uur Instructiemateriaal.  Richtlijn voor het schrijven van een voorlichtingsplan  Richtlijn voor het voorbereiden van een voorlichtingsgesprek  Instructie voor het uitvoeren van het gesprek, in simulatie.  Reflectie van de simulatie




MBO verpleegkundige

Ondersteuningsmateriaal t.b.v. zelfstudie-opdracht. Instructie: Alvorens je theoretische kennis verder uit te diepen m.b.t. de benaderingswijzen van zorgvragers met een psychogeriatrische aandoening (dementieel syndroom, delier en depressie), is het van belang om minimaal inzicht te hebben in:  Het ziektebeeld  Het behandelingsplan  Consequenties (bijwerkingen) van de behandeling  Consequenties van het behandelplan voor de verpleegkundige zorg  Verschillende benaderingswijzen van zorgvragers met een psychogeriatrische aandoening. Formuleer zelf nog een aantal leervragen m.b.t. de zelfstudie-opdracht. Maak gebruik van boeken en vakbladen. Zoek zelf in je boeken naar deze onderwerpen.




MBO verpleegkundige

Ondersteuningsmateriaal t.b.v. workshop “Benaderingswijzen”. Instructie: o Verdeel de groep in subgroepen. Alle onderstaande benaderingswijzen dienen uitgewerkt te worden. Elke subgroep gaat met 1 of meerdere benaderingswijzen aan de slag:  ROT  Validation  Reminiscentie  Belevingsgericht zorg  Leeftijdgericht begeleiding  Warme zorg  Snoezelen  Geheugentraining, vitaliteitstraining en zintuigactivering o Formuleer met de subgroep leervragen m.b.t. de benaderingswijzen, bijvoorbeeld Wat is het doel? Wat is de doelgroep? Wat houdt de methode in? Welke hulpmiddelen zijn nodig? Wordt de methode in groepen of individueel gebruikt? o Verzamel informatie uit boeken, vakliteratuur, internet en videobanden (bijv. “vergeten”, deel 1,2 en 3). o Verwerk de informatie in een kort verslag, maximaal 2 A4tjes (getypt). Het verslag bestaat uit een inleiding, kern en afronding. o Bereid een presentatie voor van maximaal 20 minuten, waarin kennisdeling (van de verschillende benaderingswijzen) met groepsgenoten centraal staat. De presentatie bestaat uit een inleiding, kern en afsluiting. Tracht gebruik te maken van verschillende hulpmiddelen (bijv. folders). o De presentaties vinden plaats onder begeleiding van de coach.




MBO verpleegkundige

Ondersteuningsmateriaal, sturend spel ( simulatie) Instructie Je gaat binnenkort oefenen in het benaderen van een zorgvrager met een psychogeriatrische aandoening, door middel van een simulatie. De rol van de zorgvrager wordt gespeeld door een docent en jij bent jezelf, de verpleegkundige. Hieronder vind je meer informatie over de simulatie en hoe je je daar het beste op kunt voorbereiden. Neem daar de tijd voor: zorg dat je je zorgvragers “kent”, begrijpt en met ze kunt omgaan. Het uitvoeren van de zelfstudieopdracht, het volgen van het hoorcollege en een actieve bijdrage leveren in de workshop zijn voorwaardelijk voor een goede voorbereiding. Eindgedrag: Het voeren van een begeleidingsgesprek, bij een zorgvrager met een psychogeriatrische aandoening en daarbij gebruik maken van een juiste benaderingswijze. Voorbereiding : - lees vooraf de casus zorgvuldig door en bedenk hoe je het gesprek met de zorgvrager in gaat : hoe begin je, wat wil je bereiken, hoe pak je dat aan, welke oplossingen zie je, welke afspraken wil je maken, hoe zou de ander kunnen reageren, etc. - je kunt daarbij gebruik maken van de observatieopdracht, daarin vind je richtlijnen - bestudeer de theorie over depressieve en achterdochtige zorgvragers uit je boek en oefen je in het toepassen van ROT en Validation. Werkwijze: De groep wordt in tweeën gesplitst. Er zijn 2 docenten die de simulatie begeleiden: elke subgroep heeft zijn eigen docent. Met deze docent ga je naar de ruimte waar een zorgvrager aanwezig is die een probleem of een vraag heeft. Wat voor vragen/problemen kun je in de casussen lezen. Twee of meer van jullie gaan een gesprek met de zorgvrager voeren. De anderen observeren. Het spel wordt opgenomen zodat je het later op je computer kunt terugkijken. Het spel wordt , meestal na 2 keer , nabesproken. De verpleegkundigen en de zorgvrager vertellen hun ervaringen en degenen die geobserveerd hebben geven met behulp van de observatieopdracht feedback. Als er tijd voor is, kun je het spel terug kijken. De zorgvrager blijft daarna in dezelfde ruimte en de groepen wisselen, zodat je met de andere speler de tweede casus enkele keren kunt oefenen. Dit spel bespreek je op dezelfde manier. Degenen die gespeeld hebben schrijven een reflectieverslag over de simulatie. De docenten registreren wie gespeeld hebben. Het is de bedoeling dat iedereen de kans krijgt om een keer te spelen. Tijdsduur De simulatie neem in zijn geheel ongeveer 3 lesuren in beslag. De gesprekken van de verpleegkundigen met een zorgvrager duren ongeveer 10 minuten.




MBO verpleegkundige

casus 1: depressie, meneer De Lat Situatieschets: Verpleeghuis Zonnenrust heeft 3 somatische en 5 psychogeriatrisch afdelingen. Meneer De Lat woont sinds 3 jaar op de somatische afdeling 2A. Hij is 76 jaar, weduwnaar en woont sinds zijn vrouw overleden is in verpleeghuis Zonnerust. Meneer De Lat werkte tot z’n 56ste als boekhouder. Na een ernstige hartaanval kwam hij in de WAO. De laatste jaren heeft hij veel last van pijn in z’n benen. Lopen gaat bijna niet meer: hij zit in een rolstoel. Hij heeft een eigen kamer in het verpleeghuis, maar was tot voor kort meestal in de huiskamer. Daar las hij de krant, keek televisie en praatte wat met z’n medebewoners. Hij klaverjaste ook vaak, maar sinds zijn vriend Jan Veenstra is overleden, drie weken geleden, heeft hij daar geen zin meer in. Zijn kinderen komen één keer per maand op bezoek. Na een vervelende val heeft hij meneer De Lat een aantal dagen in bed moeten doorbrengen. Hij gaat er nu wel weer uit, maar blijft in z’n kamer. Vaak zit hij in z’n rolstoel voor het raam en staart naar buiten. variant I Het is 10.15 uur: koffietijd. Je gaat naar meneer De Lat. Je wilt hem meenemen naar de huiskamer voor het koffiedrinken. Je klopt op z’n deur, gaat naar binnen en ................ variant II. Het is enkele dagen later. Meneer De Lat is een keer naar de huiskamer gegaan, maar kreeg daar woorden met een medebewoonster mevr. Buis. Mevrouw Buis is vaak erg direct. Ze zei tegen hem: “Nou jij ziet er ook niet uit! Kijk eens wat vrolijker.” Meneer De Lat had geantwoord dat hij zich niet vrolijk voelde, waarop mevr. Buis zei: “Man, je loopt met de dood op je gezicht! Blijf dan liever weg.” Het is half 4: tijd voor een kopje thee. Je gaat meneer De Lat vragen of hij thee wil komen drinken. casus 2: dementieel syndroom (achterdocht) mevrouw Berg Situatieschets: Verpleeghuis Zonnenrust heeft 3 somatische afdelingen en 5 psychogeriatrisch afdelingen. Mevrouw Berg woont sinds 8 maanden op afdeling 2B, een psychogeriatrische afdeling. Afdeling 2B is een begeleidingsafdeling. Mevrouw Berg is 72 jaar. Ze heeft tot haar pensionering gewerkt. Ze is begonnen als kamermeisje in een hotel en geëindigd als manager van de inkoopafdeling bij een groot winkelbedrijf. Mevrouw Berg is nooit getrouwd en had een kleine kring van familieleden en kennissen. Ze hield van wandelen, lezen, lekker eten en puzzelen. Maar de afgelopen jaren is dat allemaal minder geworden. Het puzzelen lukte niet zo Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 260



MBO verpleegkundige

goed meer, de kennissen verhuisden, haar zus met wie ze veel wandelde, is overleden en zo werd haar leefwereld steeds kleiner. De buren hebben enige tijd terug de huisarts gealarmeerd, toen ze haar midden in de winter in een nachtjapon op straat zagen lopen. Er werd geconstateerd dat ze Alzheimer had. Ze werd opgenomen in Zonnenrust. Mevrouw Berg heeft het niet naar haar zin in het verpleeghuis. Ze deelt een kamer met 2 andere oudere dames en heeft vaak ruzie met ze. Ze wil ook niet deelnemen aan activiteiten “met al die ouwe mensen”. Ze wil met rust gelaten worden. Maar wanneer ze langere tijd alleen zit, liefst in een hoekje op de gang, klaagt ze dat niemand aandacht voor haar heeft en dat ze aan haar lot wordt overgelaten. De maaltijden in de eetzaal vindt ze vreselijk: “Geknoei en gesmak met rotzooi!”, is het volgens haar. Ze vindt het eten vies. Soms geeft ze het onaangeroerd weer terug, dan neemt ze een reep chocola. Mevrouw Berg heeft diabetes. Ze krijgt daarvoor tabletten. Verder gebruikt ze bloeddrukverlagende medicijnen en slaaptabletten. variant I: Enkele dagen geleden was er een incident met de verpleeghuisarts, dr. Hofstra. Hij drong er bij haar op aan dat ze regelmatig moet eten. Ze ergerde zich daaraan en begon hem uit te schelden. Hij reageerde gepikeerd. Waarop ze nog kwader werd en schreeuwend wegliep: “Ik doe wat ik wil en jou wil ik nooit meer zien. En je troep hoef ik niet!” Toen een stagiaire vanochtend haar medicatie bracht, weigerde ze die in te nemen. “Die kwakzalver geeft me pillen die me vergiftigen”, zei ze. Ze wilde er verder niet over praten en stuurde de stagiaire weg. Het is inmiddels een half uur later. Mevrouw Berg zit op haar vaste plek in de gang. Jij gaat naar haar toe. Je hebt haar pillen bij je. Je begroet haar en .......... variant II: Het is enkele dagen later. Mevrouw Berg komt op de gang naar je toe en zegt op boze toon dat ze nu haar post wil hebben. Ze eist dat je die onmiddellijk afgeeft. Mevrouw Berg krijgt vrijwel nooit post.




MBO verpleegkundige

Observatiecriteria score

opmerkingen

1 gesprek openen - begroet de ander - noemt aanleiding/doel gesprek - ……………………….. 2. luisterhouding - maakt oogcontact - wat viel je op aan de lichaamshouding van de vp? - hoe was de toon( begrip, congruent, echt, positief) -……………………………….. 3. vragen stellen - stelt open vragen - gesloten vragen -suggestieve vragen - vraagt door, onderwerpen - vragen waren duidelijk voor de zorgvrager 4.benoemen - benoemt ( parafraseert) verbaal gedrag - benoemt non-verbaal gedrag) houding, gebaren ,blik) - benoemt gevoelens - benoemt gedachten ( rationeel, irrationeel) - gaat in op irrationele gedachten -………………………………………… 5. structureren - checkt of ze de zv. begrijpt - laat stiltes toe - welke fases zag je in het gesprek? - rond af met samenvattingen -……………………… 6. specifiek - werd er ROT of Validation gebruikt? - geeft grenzen aan - geeft feedback - draagt bij aan een oplossing - laat verantwoordelijkheid bij de zv. 7. afsluiten - samenvatten, gesprek/afspraak - checkt of bewoner akkoord is - benoemt vervolg ( concreet, positief) Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 262



Algemene observaties /opmerkingen: Wat was het probleem van de zorgvrager? Wat was het doel van het gesprek? Heeft zij dat doel bereikt?


MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Communiceren over verlieservaringen in de psychiatrie. C2 beginner werkproces 1.4 Competenties C,D,R

Toelichting. Omstandigheden die extra veel van je vergen en de juiste communicatieve vaardigheden behoeven, zijn situaties waarin mensen ernstig lijden of waar iemand overlijdt. Wanneer iemand lijdt of diep verdriet heeft om een dierbare die doodgaat, gaat je dit vaak niet in de koude kleren zitten. Toch wordt er van je als verpleegkundige verwacht, dat je klaarstaat om de zorgvrager en zijn naasten op te vangen en te begeleiden. Het is dan belangrijk dat je in eerste instantie van jezelf weet hoe je over verdriet, leed en sterven denkt. En dat je inzicht krijgt in de fasen van het stervensproces en rouwproces. Het is van groot belang dat je realiseert dat een (met name) chronisch zieke zorgvrager ook kan rouwen, bijvoorbeeld door functieverlies. Denk een zorgvrager met schizofrenie, die t.g.v. de ziekte zijn baan kan verliezen of een belangrijke hobby niet kan uitoefenen. Activiteiten.  M.b.v. vragenlijst inzicht krijgen in eigen visie op lijden, sterven en rouw.  N.a.v. bovengenoemde analyse, je persoonlijke leerdoelen vastleggen in het POP en de activiteiten beschrijven, die je gaat ondernemen om de doelstellingen te realiseren in je PAP.  Bespreek met de SLB-er, welke onderdelen uit het magazijn de juiste ondersteuning geven om de activiteit volledig uit te kunnen voeren. Eindresultaat.  De fasen van het stervensproces kunnen benoemen.  De verschillende fasen van het rouwproces kunnen verwoorden.  Aandachtspunten benoemen t.b.v. de ondersteuning van de zieke en/of de naasten bij ernstig lijden en/of sterven. Criteria.  Actieve bijdrage leveren tijdens de workshop. Activiteiteninstructie.  Vragenlijst om inzicht te krijgen in eigen visie en ervaringen op het gebied van lijden, sterven en rouw.  Theorie bestuderen over: o definiëring van begrippen, als: 1. lijden en verlies 2. sterven en rouw o visies op sterven o verschillende manieren van omgaan met rouw en rouwverwerking. o fasen van Kubler-Ross o rouwtaken volgens Worden Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 264


 


MBO verpleegkundige

Hoorcollege volgen over: “Sterven en rouw””, verplicht onderdeel. Workshop: “Omgaan met verlieservaringen in de psychiatrie”, verplicht onderdeel.

Leermiddelen.  Leerboeken, vakliteratuur, internet etc..  Visueel materiaal, zoals video’s, dvd’s, You Tube, uitzending gemist  Instructiemateriaal. SBU. Indicatie: 4 uur Instructiemateriaal.  Casuïstiek  Gezondheidspatronen van Gordon  Videomateriaal  Presentatie instructie




MBO verpleegkundige

Ernstig lijden, sterven en rouw Kubler Ross en rouwtaken van Worden

Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student heeft kennis over rouw en verlies volgens de fasen van Kubler Ross en Worden en kan aangeven wat het verschil is tussen de 2 theorieën. Lezen theorie Internet, boek. School Nabespreken met ander duo. 1.4 C.D.R. verplicht

Activiteit: Je gaat het rouwproces bestuderen volgens Kubler-Ross en Worden. Werkwijze : Lees de theorie goed door die je over het onderwerp hebt gevonden en maak vervolgens de vragen. Vergelijk je uitwerking met 2 groepsgenoten. . 1 . Wat zijn de fases van Kubler Ross? 2. . Wat zijn de fases van Worden? 3. Welke verschillen zijn hierin te ontdekken. 4. Bedenk wat je hiervan in je omgeving al hebt meegemaakt .




MBO verpleegkundige

Ernstig lijden, sterven en rouw Omgaan met situaties Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student kan naar aanleiding van casuïstiek aangeven hoe hij kan omgaan met situaties van lijden, rouw en verlies Lezen theorie, internet Boek: begeleiden van zorgvragers Thema 4 School Nabespreking met docent. 1.4 Begeleidt een zorgvrager C, D, R verplicht

Activiteit: Je gaat onderzoeken hoe je kunt reageren in situaties van lijden, sterven en rouw Werkwijze: 1. Lees uit boek “begeleiden van zorgvragers” thema 4 blz. 179 t/m 192 2. Maak praktijksituaties 1, 2, en 4 van Thema 4 H 1 Tip: lees de theorie individueel en maak met je subgroep de vragen. 3. Oefen met de volgende situaties en beantwoord de vragen: A. Dhr. Bartels heeft gisteren een slechte uitslag gehad van zijn bronchoscopie onderzoek. Er is plaveiselcel carcinoom ontdekt in zijn linkerlong. De arts heeft verteld dat er weinig tot niets meer aan te doen is. Dhr. gaat morgen naar huis. Hij vertelt jou dat hij erg veel zin heeft om naar huis te gaan en dat zijn geplande reis naar Gran Canaria gewoon door gaat. Verder praat hij honderduit over allerlei plannen die hij nog heeft voor de toekomst. Hoe reageer je? B. Mw. IJsseldijk wil maar één ding, ze wil hier niet meer zijn. Ze zegt tegen jou: “zuster, ik heb het liefste vandaag een spuitje, dan hoef ik dit allemaal niet meer mee te maken” Wat zeg je? Hoe reageer je? C. Dhr. Karels is een terminale zorgvrager. De familie is constant aanwezig, omdat de verwachting is dat hij snel zal overlijden. Opeens komt er een dochter van hem de kamer uit rennen: “Kunt u snel even komen, mijn vader ademt zo raar! ” Als je op de kamer komt, zie je, dat het stervensproces is begonnen. Wat doe je? Hoe reageer je? D. Mw. Boersma is een terminale zorgvrager. Haar familie is inmiddels voortdurend aanwezig. Je merkt dat de familie veel overneemt en dat ze graag zelf bepalen hoe Mw. B. wordt verzorgd. Je voelt je bijna een indringer. Waaruit bestaat je verpleegkundige zorg? E. Dhr. Beekman is een zorgvrager die vorige week te horen heeft gekregen dat hij niet meer beter wordt. Jij bent terug van een aantal vrije dagen en je besluit met Dhr. kennis te gaan maken. Je komt op de kamer en Dhr. valt ontzettend boos uit naar jou. Jij bent de zoveelste verpleegkundige die aan zijn bed komt en hij is ontevreden over de zorg die gegeven wordt. Hij is het zat en wil naar huis. Hoe reageer je?




MBO verpleegkundige

F. Kun je een voorbeeld geven van iemand die onderhandelt (marchandeert) als fase van rouwverwerking? G. Welke fasen hebben jullie gezien in de praktijk. Kun je deze ervaringen delen met elkaar?




MBO verpleegkundige

Ernstig lijden, sterven en rouw: gesprek over verlieservaring Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student heeft geoefend met gesprekstechnieken bij een zorgvrager met een verlieservaring Maak subgroepen en verdeel de rollen. Boek: Begeleiden van zorgvragers thema 4 School Klassikaal met docent. 1.4 Begeleidt de zorgvrager . C.D.R. Keuze

Actviteit : Je gaat oefenen met het voeren van een gesprek met een zorgvrager die een verlieservaring heeft. Werkwijze : Voer de samenwerkingsopdracht uit het boek uit onder leiding van de docent.




MBO verpleegkundige

Ernstig lijden, sterven en rouw Rituelen Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student kan benoemen welke rituelen er zijn rondom rouw Lezen theorie Boek: Begeleiden van zorgvragers thema H4 School Feedbackformulier en nabespreking met docent. 1.4 Begeleidt een zorgvrager C.D.R. Keuze ( kan onderdeel zijn van de themadag )

Activiteit: Een presentatie geven met behulp van een spiekbrief over rituelen rondom sterven en dood in een andere cultuur. Werkwijze: Bespreek in je subgroep welke cultuur jullie willen uitwerken. Bespreek dit in je lesgroep. Het is de bedoeling dat iedere groep een ander cultuur gaat presenteren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het Jodendom, Katholieken, Islam, Hindoeïsme etc. (verdeling is al gemaakt) Tijdens de presentatie bespreek je ook de visie op sterven en dood in de cultuur die je hebt uitgewerkt Gebruik tijdens de presentatie een spiekbriefje van 3 bij 3 cm! Maak vooral gebruik van materiaal zoals foto’s, film, een collage etc. Gebruik je fantasie! Ervaar dus hoe het is om zonder al te veel tekst op papier toch de “boodschap”over te brengen De spiekbrief dwingt je als het ware om de presentatie min of meer uit het hoofd te doen.




MBO verpleegkundige

Ondersteuningsopdracht t.b.v. de literatuurstudie en eigen visie op lijden, sterven en rouw.

Instructie: Tracht op papier jouw visie op lijden, sterven en rouw te verwoorden. Hoe kijk je er tegen aan? Op welke wijze heb je ervaring met bovengenoemde begrippen? Wat lijkt of vind je moeilijk? Hoe zie je jouw verpleegkundige taak? Wat moet je dan als verpleegkundige hebben/kunnen? Neem de uitwerking mee naar het hoorcollege. Tracht leervragen te formuleren en kennis te vergaren omtrent de volgende onderwerpen:          

Lijden en verlies Sterven en rouw Rouwprocessen Verlieservaringen Verlieservaringen in de psychiatrie (bijv. bij depressie, schizofrenie) Visies op sterven en rouw Rouwverwerking Fasen van Kubler – Ross Rouwtaken van Worden Verpleegkundige aandachtspunten omtrent sterven en rouw

Maak gebruik van verschillende bronnen boeken uit de bibliotheek. Denk aan het boek “ Interacties in het beroep”, vakbladen, internet etc. Neem onduidelijkheden en leervragen die “ open” zijn blijven staan mee naar het hoorcollege.

In het hoorcollege komen bovenstaande onderdelen aan bod.




MBO verpleegkundige

Communiceren over seksualiteit in de psychiatrie. C2 werkprocessen 1.1, 1.4, 1.9 Competenties A,C.D.H,J,K.M.R

Toelichting. Alle mensen hebben behoefte aan intimiteit en seksualiteit, ongeacht de plaats waar zij verblijven. Dus ook binnen een psychiatrische instelling. Daarnaast kan de ziekte en/of de behandeling effect hebben op het seksueel functioneren van de zorgvrager. Seksualiteit is nog vaak taboe en de confrontatie met seksueel gedrag van zorgvragers kan afweerreacties bij verpleegkundigen veroorzaken. Seksualiteit en intimiteit in een hulpverlenersituatie, kunnen vaak bedreigend zijn voor de hulpverleners relatie. Het ingaan op en omgaan met de seksuele belevingen en behoeften van zorgvragers vergt van hulpverleners reflectie op eigen normen en waarden over dit aspect van het menselijk functioneren. Verder dient er een vertrouwensrelatie te ontstaan, waarin seksualiteit gemakkelijker bespreekbaar wordt. Activiteiten.  M.b.v. vragenlijst inzicht krijgen in eigen visie op intimiteit en seksualiteit.  N.a.v. bovengenoemde analyse, je persoonlijke leerdoelen vastleggen in het POP en de activiteiten beschrijven, die je gaat ondernemen om de doelstellingen te realiseren in je PAP.  Bespreek met de SLB-er, welke onderdelen uit het magazijn de juiste ondersteuning geven om de activiteit volledig uit te kunnen voeren. Eindresultaat.  Kunnen omschrijven wat verstaan wordt onder de begrippen: o Intimiteit o Seksualiteit o Seksueel gedrag  Kunnen verwoorden waarom het van belang is om te bezinnen op je eigen beleving van intimiteit en seksualiteit.  Aan de hand van een praktijkvoorbeeld kunnen illustreren dat er een duidelijke relatie kan bestaan tussen gezondheidsproblematiek, onderzoek en behandeling, medicijngebruik en seksualiteitsbeleving. Criteria.  Actieve bijdrage leveren aan een discussie.




MBO verpleegkundige

Activiteiteninstructie.  Inzicht krijgen in eigen visie op intimiteit en seksualiteit, definiëring van begrippen.  Theorie bestuderen over: o Intimiteit en seksualiteit o Seksualiteit en de ontwikkelingsfase/leeftijdfase o Normaal en afwijkend seksueel gedrag o Verpleegproblemen op het gebied van seksueel functioneren en de verpleegkundige interventies o Relatie tussen seksueel functioneren en andere gezondheidspatronen

 

o Seksualiteit in de psychiatrie o Communiceren over seksualiteit Discussieles volgen over: “Waarom is seksualiteit een onderdeel van verplegen?”, verplicht onderdeel. Workshop: “Communiceren over seksualiteit in de psychiatrie”, verplicht onderdeel.

Leermiddelen.  Leerboeken, vakliteratuur, internet etc..  Instructiemateriaal. SBU. Indicatie: 4 uur Instructiemateriaal.  Vragenlijsten  Casuïstiek  Gezondheidspatronen van Gordon




MBO verpleegkundige

Ondersteuningsopdracht t.b.v. eigen visie te verwoorden omtrent intimiteit/seksualiteit en begripsdefiniëring. Instructie: Alvorens een begin te maken met het bespreken van intimiteit en seksualiteit binnen een psychiatrische instelling, is het van belang om eens nader in te gaan op de begrippen. Vrijwel niemand omschrijft deze begrippen op dezelfde wijze en dat maakt het in een discussie bepaald niet eenvoudiger. 

Formuleer zo nauwkeurig mogelijk wat jij verstaat onder: o intimiteit o seksualiteit



Vergelijk de eigen formulering met die van anderen. Zoek de betekenis in het woordenboek op. Noteer de verschillen en beschrijf welke factoren van invloed zijn op de verschillende visies. Neem de uitkomsten mee naar de workshop.



Lees de casussen. Casus van meneer Hamers. Meneer Hamers beklaagt zich over zijn kamergenoot. Volgens hem is de kamergenoot, meneer Kil twee keer per dag bezig met zelfbevrediging. Dit feit stoort hem enorm. Hij kan er niets aan doen dat hij het merkt, omdat hij nogal onrustig slaapt. Met zijn kamergenoot (die kennelijk niet in staat is zich te beheersen, aldus meneer Hamers) wenst hij hierover niet te praten. Casus mevrouw Vis. Mevrouw Vis heeft een uitgebreid en behoorlijk gecompliceerd verhaal verteld over de slechte seksuele relatie die zij met haar man heeft. Het zat haar kennelijk behoorlijk dwars. Je weet daarentegen echter ook niet wat je ermee moet, want je hebt nog nauwelijks ervaring op seksueel gebied. Casus meneer Costen. Meneer Costen weet niet meer waar hij het zoeken moet. Hij was altijd al bang dat hij tijdens het wassen een erectie zou krijgen. Hij ligt al een tijd op de ziekenboeg van een psychiatrische instelling en ondanks het feit dat hij bepaald geen seksuele verlangens koestert jegens iemand van het personeel, overkwam het hem gisteren. De verpleegkundige reageerde daar nauwelijks op, maar vandaag verscheen er een mannelijke verpleegkundige om hem te verzorgen.

Beantwoord de volgende vragen en neem deze mee naar de workshop. Vragen: 1) Geef je mening over elke casus. 2) Vind je dat de verpleegkundige in de diverse situaties een bijdrage zou kunnen of moeten leveren? Zo ja, waarom? Over welke bijdrage heb je het dan? Zo nee, waarom niet? 3) Bespreek jouw mening met anderen en tracht met een mogelijke aanpak voor de problemen te komen 




MBO verpleegkundige

Intimiteit tussen zorgvrager en zorgverlener. Ga voor jezelf na, welke onderstaande uitspraken/handelingen voor jou toelaatbaar zijn. Is het acceptabel of niet? Vul individueel en anoniem het formulier in. Bij punt 20 kun zelf een uitspraak/situatie beschrijven, waarvan je denkt dat je die als zorgverlener tegen kunt komen of waarvan je graag de mening wilt horen van anderen. Lever het ingevulde formulier in bij de coach. De uitkomst wordt in de groep besproken.

1 2 3 4

5 6 7

8 9 10 11 12 13 14 15 16

uitspraak De zorgvrager pakt je hand vast. De zorgvrager geeft je een handkus” De zorgvrager geeft je een “aai” over je bol. De zorgvrager wil je iets vertellen, maar voordat hij/zij dat doet moet je beloven dat je het voor jezelf houdt. De zorgvrager zegt dat je er leuk uitziet. De zorgvrager “streelt” je in het gezicht. De zorgvrager, die 4 maanden op e afdeling heeft gelegen en met wie je een goede functionele relatie hebt gehad, vraagt jou op de dag van ontslag om een keertje uit te gaan. De zorgvrager geeft je een schouderklopje. Je collega slaat beide armen om een zorgvrager heen, als die in huilen uit barst. Een bedlegerige zorgvrager vraagt jou de nieuwste playboy te kopen. De zorgvrager knijpt je in je bil. De zorgvrager legt, terwijl je hem/haar helpt met draaien op bed, een hand op je bil De zorgvrager geeft je een kus op de wang. De zorgvrager vraagt: “wat ga je vanavond gaat doen”? De zorgvrager merkt op, “dat je zo lekker ruikt”. De zorgvrager vertelt een schuine mop.

acceptabel

onacceptabel


Totaal score


17 18 19


MBO verpleegkundige

De zorgvrager ligt tijdens het bezoekuur samen met partner in bed. De zorgvrager vraagt of je een partner hebt. De zorgvrager masturbeert op zijn/haar kamer.

20

De docent zal tijdens de workshop (nabespreking) trachten om verbanden te leggen, te kijken of het situationele factoren een rol spelen en bespreken hoe je binnen bepaalde situaties zou kunnen reageren.




MBO verpleegkundige

Discussieopdracht: Seksualiteit en intimiteit. Instructie:    

   

Vorm een subgroep van ongeveer 5 personen. Lees allereerst de gehele opdracht door. Kies een discussievorm. Benoem een discussieleider, die ervoor zorgt dat:  iedereen zijn/haar eigen mening naar voren kan brengen.  naar elkaar geluisterd wordt.  de tijd bewaakt wordt.  alle stellingen aan bod komen.  in het kort de naar voren gekomen argumenten (voor/tegen) worden genotuleerd. Discussieer met elkaar over de stellingen. Lees het bijgevoegde artikel of kies een eigen gevonden artikel en bespreek de verpleegkundige relevantie in de subgroep. Kies 1 persoon die namens de subgroep, deel zal nemen aan de open stoel discussie. Evalueer de samenwerking in de subgroep.

Stellingen 1. Seks is niets voor oude of zieke mensen. 2. Met de seksualiteit van zorgvragers heb ik als verpleegkundige niets te maken. 3. Als een zorgvrager wil, maar niet kan masturberen, moet ik als verpleegkundige hem of haar daarbij helpen. 4. Door een relatie met een zorgvrager, breng ik de kwaliteit van zorg in gevaar. 5. Vrouwelijke verpleegkundigen zijn in hun voordeel m.b.t. de begeleiding op het gebied van seksualiteit, omdat zij meer vertrouwd zijn met uiten van warmte en intimiteit. 6. Als een zorgvrager er zelf niets over zegt, kun je het onderwerp seks het best laten rusten. 7. Bij een (langdurige) opname moet het mogelijk zijn om een intieme c.q. vertrouwelijke sfeer te creëren voor de zorgvrager en zijn partner. 8. Formuleer eventueel zelf een stelling!




MBO verpleegkundige

Ondersteuningsmateriaal t.b.v. de workshop. Instructie: Van belang om te starten met eenduidige begrippenkader. Mogelijk biedt een O.L.G. een hulpmiddel

Intimiteit en seksualiteit nog steeds taboe? Begripsverheldering. Intimiteit: 

Het is een privé-aangelegenheid, die je niet zomaar met iedereen deelt.



Vertrouwelijkheid



Is persoonlijk en socio-cultureel bepaald

Definitie: Onder intimiteit verstaan we alle gedragingen waarbij iemand binnentreedt in de persoonlijke levens- of gevoelssfeer van een ander. Seksualiteit: 

Geslachtelijkheid



Voor sommigen de hoogste vorm van intimiteit



Is persoonlijk en sociocultureel bepaald

Definitie: Seksualiteit is een integraal onderdeel van het menszijn als geheel (socio-, psycho- somatisch geheel). Onder seksueel functioneren verstaan we dan het ervaren en tonen van de seksuele geaardheid en het hieraan concreet vorm en inhoud geven en kunnen omgaan met de behoefte aan seksualiteit.




MBO verpleegkundige

Waarom is de seksualiteit een onderdeel van verplegen en van gezondheidszorg? Zorgen voor een gezond seksueel functioneren dient te leiden tot: 

Een capaciteit van de mens om seksueel gedrag en voortplanting te beleven, beheersen en te reguleren overeenkomstig de maatschappelijke en persoonlijke normen.



Zich vrij voelen van gevoelens van angst, schaamte, schuld, verkeerde ideeën en andere psychologische factoren die seksuele reacties blokkeren en seksuele relaties beschadigen. 

Bevrijd zijn van lichamelijke ziekten, afwijkingen en verstoringen die nadelig zijn voor het seksueel functioneren en het zich voortplanten van de mens

Seksualiteit is een aangeboren menselijke eigenschap c.q. basisbehoefte.

Ondersteuningsmateriaal t.b.v. een plenaire discussie intimiteit/seksualiteit. Instructie:  Openstoeldiscussie  Uit elke subgroep, is er 1 vertegenwoordiger in de binnen kring. De anderen nemen plaats in de buitenkring en mogen niet praten c.q. discussiëren. Op de open stoel in de binnenkring kan een deelnemer van de buitenkring plaatsnemen.  Keuze maken voor stellingen of artikel.  Coach begeleid de discussie. Mogelijke stellingen:

Door een opname, ziekte en/of behandeling kunnen er problemen optreden m.b.t. de behoefte aan intimiteit en seksualiteit van een zorgvrager (met een psychiatrische aandoening). De verpleegkundige heeft de taak om deze verpleegproblemen te inventariseren, analyseren en op te lossen.

Het actief assisteren bij de seksuele bevrediging van een zorgvrager valt niet binnen onze beroepsuitoefening.





MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Inhoudsopgave C3: Het bieden van psychosociale begeleiding van psychiatrische zorgvrager(s) binnen het leefklimaat


pag.

282



MBO verpleegkundige

Het bieden van een psychosociale begeleiding aan de zorgvrager(s), binnen het leefklimaat. C2 + C3 Werkprocessen 1.1,1.4,1.5,1.9 Competenties: A.C.D.H.J.K.M.R

Toelichting. Het leefklimaat moet een bijdrage kunnen leveren aan herstel of een positieve invloed hebben op de leefsituatie in geval van blijvende stoornissen. Als verpleegkundige heb je een taak in het vorm geven en bewaken van een veilig en passend leefklimaat voor de psychiatrische zorgvrager. Binnen deze activiteit ga je je verdiepen in welke factoren het leefklimaat kunnen beïnvloeden, welke houdingsaspecten je in kunt zetten en welke vaardigheden je moet beheersen, denk aan onderhandelen. Activiteiten.  In je subgroep maak je de oriënterende opdracht  N.a.v. bovengenoemde analyse, leg je jouw persoonlijke leerdoelen vast in het POP en de activiteiten die je gaat ondernemen om de doelstellingen te realiseren beschrijf je in je PAP  Bespreek met de SLB-er welke onderdelen uit het magazijn de juiste ondersteuning geven om de activiteit volledig uit te kunnen voeren. Eindresultaat.  Het kunnen benoemen van de factoren die een rol spelen bij het in stand houden of creëren van een veilig leefklimaat  Kunnen onderhandelen tijdens rollenspelen met de individuele zorgvragers of met een groep over aspecten van het leefklimaat Criteria.  Reflectieverslag  Een verbeterplan volgens de criteria Activiteiteninstructie.  Hoorcollege over sociale dwang, macht en sociale controle (verplicht onderdeel)  Workshop over de aspecten van het leefklimaat en het begeleiden of in stand houden ervan  Workshop over hoe je een verbeterplan op kunt stellen ter verbetering van het leefklimaat (verplicht onderdeel)  Practicum: oefenen en verder uitdiepen va de onderhandelingsvaardigheden naar aanleiding van casuïstiek (verplicht onderdeel)  Naar aanleiding van het oefenen met onderhandelen en de gekregen feedback van je coachgroep reflecteer je op je eigen vaardigheden, onder andere door het bekijken van de gemaakte opnamen tijdens het oefenen Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 282


 


MBO verpleegkundige

Je schrijft hierover een reflectieverslag Naar aanleiding van dit verslag verwerk je jouw persoonlijke leerdoelen in een POP/PAP

Leermiddelen.  Leerboeken, vakliteratuur, internet etc.  Oriënterende opdracht  Instructiemateriaal  Casuïstiek  DVD opnamen, camera  Video SBU. Indicatie: 25 uur Instructiemateriaal.  Casuïstiek.  Oriënterende opdracht.  Feedbackformulieren. (360 graden feedback)  Kaartje van Korthagen en criteria reflectieverslag.




MBO verpleegkundige

Onderhandelen C2 1. Lees de volgende uitspraken en geef aan met welke jij het eens of oneens bent. Kies 3 uitspraken waar jij het meest mee eens bent.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

uitspraak Onderhandelen is geven en nemen Bij onderhandelen bereik je het meest als je hoog inzet Een onderhandeling is alleen geslaagd als je er zelf een goed gevoel over hebt, als jouw doel bereikt is Bij onderhandelen is het niet verstandig om van tevoren te bedenken tot hoever je wilt gaan Bij onderhandelen moet je goed naar de andere partij luisteren Onderhandelen is alleen maar een strategie om je doel te bereiken Als je niet bereid bent de andere partij tegemoet te komen, kun je net zo goed niet onderhandelen Bij onderhandelen moet je scherp opletten op de argumenten die de ander gebruikt, zodat je hem/haar onderuit kunt halen bij onderhandelen moet je goed op het gezamenlijke belang letten Voordat je gaat onderhandelen, moet je goed nadenken over wat je wilt bereiken

Eens /oneens

2. A. Vorm groepjes van 4 en bespreek deze uitspraken. Probeer samen tot een overzicht te komen van de 3 meest ware uitspraken, Onderhandel hierover. B. bespreek hoe de onderhandelingen verliepen: wat ging goed, wat kon beter, eigen rol , zijn jullie het wel of niet eens geworden met elkaar , hoe kwam dit ? 3. Tijdens het begeleiden van de zorgvrager komt het vaak voor dat je ergens over moet onderhandelen, denk aan wel of niet een activiteit gaan doen, het tijdstip om uit bed te komen, over medicatie inname, inhoud van het verpleegplan etc. etc. Het is belangrijk om hier vaardig in te worden. Belangrijke vaardigheden hierbij zijn : assertiviteit, LSD, geduldig zijn. 5 gespreksfasen : streven naar win-win situatie a. Voorbereiding : hoe ga ik mij opstellen, wat wil ik bereiken, wat is mijn ‘wisselgeld’maar ook : inleven in de belangen van de ander, de ander inschatten, wat wil de ander bereiken . Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 284



MBO verpleegkundige

b. Opening : “ social talk” , positieve sfeer, informeel begin, hoe gaat het met de zorgvrager?( doorvragen hierop) c. Informatiefase: leg het doel van het gesprek uit, ( heeft de zv. dit begrepen? Vertel wat er aan de hand is volgens jou, herkent de zorgvrager dit, ga hierop door, )uitwisseling van eisen, standpunten d. Onderzoeksfase: vragen stellen, doorvragen( wat wil de zv precies ) en wat wil jij? wat zijn de mogelijkheden? e. Onderhandelingsfase: geven en nemen, loven en bieden bijv. Als jij .......dan doe ik ............ f. Compromis en afsluiting Bedenk een voorbeeld uit je stage waarbij er onderhandeld werd met een zorgvrager. Herken je de bovenstaande fasen? 4. Oefening : Zorgvrager en zorgverlener. De zorgvrager ligt tot op heden alleen maar in bed en komt tot niets .Hij heeft psychosociale problemen en is opgenomen met een RM. Hij heeft absoluut geen zin om wat dan ook te ondernemen, want hij heeft er immers niet om gevraagd om opgenomen te worden. De zorgverlener wil bereiken dat de zorgvrager een vastgesteld dagprogramma gaat volgen. Zowel de zorgvrager als de zorgverlener wil iets winnen in dit gesprek. De zorgverlener wil de zorgvrager uit bed hebben en de zorgvrager wil met rust gelaten worden. Probeer tot een compromis te komen. Uitvoering : in groepjes van 4 waarbij de rollen ( apart) per tweetal voorbereid worden zodat je niet de strategie van de ander weet. Vervolgens worden de rollen gespeeld , de observanten geven feedback op de gespreksvaardigheden ( LSD) en het doorlopen van de 5 fasen . Verzin zelf een andere situatie , bijv. over een bepaald verpleegdoel, en wissel van rollen, dezelfde voorbereidingsprocedure.




MBO verpleegkundige

Activiteiten: Maak in je subgroep een woordspin over : therapeutisch milieu /leefklimaat en schrijf zoveel mogelijk aspecten op die je al weet of je belangrijk vindt. Neem je OM ernaast en schijf met behulp van de woordspin op wat je te weten wilt komen. Tijdens het werken met de onderstaande activiteiten kijk je of ook jou leervragen hierdoor beantwoord worden. Indien dit niet het geval is moet je kijken waar je de informatie alsnog kunt vinden. Enkele vragen vooraf: Hoe je het leefmilieu beïnvloedt en hanteert is in belangrijke mate afhankelijk van je houding als verpleegkundige. -

Bespreek met elkaar welke houdingsaspecten je belangrijk vindt bij een verpleegkundige en die een positieve bijdrage kunnen leveren aan een leefmilieu. Bespreek met elkaar welke houdingsaspecten een negatieve bijdrage zouden kunnen leveren aan een leefmilieu.

Mbt. territoria: - Vertel elkaar hoe jij je verschillende territoria afbakent en hoe je die inhoud hebt gegeven. - Bespreek hoe de 3 verschillende territoria voor jou eruit zien en zet ze concreet op papier. - Aan welke voorwaarden moet een leefmilieu voldoen als jij opgenomen zou worden in een psychiatrische instelling ?

We gebruiken voor de uitwerking van de activiteiten Deel 1 t/m blz. 60 Boek “Werken in een therapeutisch milieu “ 1. Ter oriëntatie : lees hoofdstuk 1 en maak in je subgroep de vragen 1, 2,6,8,9,10,11,13,14, 16,19,20 van oefening 1.Wissel standpunten uit. 2. Lees van H1 de vragen van oefening 2 : neem deze vragen mee naar je afdeling en beantwoord de vragen. De antwoorden neem je mee naar school. 3. Lees H 2: Kritische kijk op vroegere therapeutische milieus: neem je vragen mee naar de les in week 6. 4. Beantwoord in je subgroep de vragen 1,2,3,6,8,12 van oefening 1 van Hoofdstuk 2.Wissel standpunten uit. 5. Zet met elkaar de nieuwe inzichten op een rij ( beschreven op blz. 23 en 24 ), welke vinden jullie het meest positief ? Argumenten hiervoor? Wat zie je hiervan terug op je afdeling ? 6. Bestudeer Hoofdstuk 2.2 , lees de 3 casuistieken. Verdeel de casussen tussen de subgroepen en maak de vragen bij de door jullie gekozen casus. Presenteer aan elkaar de uitwerking, geef feedback en vul elkaar aan. 7. Maak individueel oefening 3 en neem je uitwerking mee naar de volgende les. 8. Ter voorbereiding van het hoorcollege Macht en sociale dwang : Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 286



MBO verpleegkundige

Beantwoord de volgende vragen : - welke manieren zijn er om iemand anders te beïnvloeden? - wanneer is er sprake van sociale dwang? Geef een voorbeeld. - wat is het positieve effect van het uitoefenen van macht ? - hoe kun je als verpleegkundige de machtsongelijkheid zo klein mogelijk maken? - in welke situaties kan een zorgvrager of een verpleegkundige zich machteloos voelen ? geef van beide een voorbeeld. 9. Lees op blz. 43 de 2 voorbeelden van een houding van een verpleegkundige. Lees 2.3.1. Beschrijf de positieve houdingsaspecten die jij belangrijk vindt van een verpleegkundige. Geef je argumenten hiervoor.

Oefening Macht: 1. Welke eigenschappen zijn voor jou het belangrijkste om invloed uit te oefenen? Van welke maak je binnen de groep het meeste gebruik? 2. Welke vormen van macht ervaar je binnen de groep? 3. Hoe reageer ik in discussies wanneer ik onvoldoende argumenten bezit ? 4. Beschrijf een situatie uit de BPV waarin je werd geconfronteerd met gevoelens van machteloosheid. 5. Hebben cliënten ook macht, welke? 6. Hoe zou in de psychiatrie het gebruik van dwang en drang kunnen worden teruggedrongen? Welke beroepsgroepen en instanties zouden hierin een aandeel kunnen leveren, op welke wijze zouden ze dart kunnen doen, en hoe kunnen ze daartoe gemotiveerd worden? Stelling: Doordat verpleegkundigen zich doorgaans bewust zijn van de eigen onmachtsgevoelens, heeft dit zelden een nadelige invloed op het functioneren. Machteloosheid bij verpleegkundigen ontstaat doordat (behandel-) doelen niet worden bereikt, ondanks een gemotiveerde inzet.





MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Inhoudsopgave E1: E1 Leren reflecteren E1 Intervisie met een groep


pag. pag.

290 296


E1


MBO verpleegkundige

Leren reflecteren

Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie

De student heeft inzicht in drie reflectiemodellen. De student heeft geoefend met het schrijven van een reflectieverslag Zoek en lees informatie over de “drie reflectiemethoden” Reflecteren Reflectiemethoden:


Korthagen ABC Bateson

School/thuis Bespreek je reflectieverslag met studiegenoten. Laat je reflectieverslag beoordelen door de docent 2.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep (K) Verplicht

Activiteit Kies een model uit en schrijf een reflectieverslag Werkwijze: Beantwoord de volgende vraag::  Wat is de betekenis van het begrip “zelfreflectie? Beantwoord de volgende stelling en motiveer/beargumenteer je keuze:  Reflectie is niet perse noodzakelijk. Je kunt heel goed verpleegkundige zijn zonder te reflecteren. Neem een situatie in gedachten van iets wat je onlangs hebt meegemaakt. Het kan van alles zijn. De gekozen situatie is meestal geschikt als je over de situatie hebt nagedacht of dat je niet goed wist wat je op dat moment met de situatie aan moest, of een situatie die je persoonlijk raakte. Voorbeelden:  Ruzie met je vriend(in)  Een gesprek met je ouders  Een onverwachte situatie op straat  Een telefoontje van een verkoper  Een leuke of lastige situatie op je stage  Een onaardige uitval van een medeleerling naar jou toe Probeer de situatie kort en bondig te beschrijven en schrijf daarna een reflectieverslag over de situatie. Wissel de reflectieverslagen onderling uit in de (sub)groep en geef elkaar feedback. Lever je reflectieverslag bij je docent in. Hij/zij zal schriftelijk feedback geven op het verslag Het verslag moet voldoen aan de volgende criteria. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 290


   


MBO verpleegkundige

Minimaal één A4, getypt in Arial 11 Voorzien van naam groep en datum Het verslag ziet er verzorgd uit. De verschillende stappen van het reflectiemodel zijn herkenbaar

Reflectiemodellen Model 1

Reflectiemodel van Bateson

Reflecteren op persoonlijkheid Wanneer je wilt reflecteren op je gehele persoonlijkheid is het handig hier een handvat voor te hebben. Je kunt jezelf bijvoorbeeld vragen stellen aan de hand van het reflectiemodel, ook wel het persoonlijkheidsmodel van Bateson genoemd.

Bateson onderscheidt zes niveaus of lagen in de persoonlijkheid. Kernvragen bij de 'lagen' van het reflectiemodel zijn: Omgeving. Waar reageer ik op, wanneer en met wie? Gedrag. Wat doe ik, hoe handel ik? Bekwaamheden. Wat kan ik, hoe pak ik het aan? Overtuigingen. Waarom doe ik het, wat vind ik belangrijk? Identiteit. Wie ben ik, wat is mijn levensdoel? Betrokkenheid. Van waaruit handel ik?

Aanleren van reflecteren op persoonlijkheid Als je reflecteert doe je dat op een situatie, een gebeurtenis of een opdracht waar je zelf bij betrokken bent geweest. Het is van belang dat het een actuele situatie is. Hoe actueler, des te beter je kunt reflecteren. De volgende richtvragen kunnen je mogelijk helpen bij het schrijven van een reflectieverslag. Niet elke vraag is relevant op elke situatie, gebruik de vragen dus als richtlijn en bedenk voor jezelf ook nieuwe vragen die voor jou situatie relevant kunnen zijn.




MBO verpleegkundige

Belangrijk: Je kunt onderstaande vragen beantwoorden vanuit:  een opdracht waarover je reflecteert  een situatie waarover je reflecteert  een gebeurtenis waarover je reflecteert Omgeving:  Op welk moment merkte ik dat de opdracht mij niet aansprak/de gebeurtenis voor mij lastig was?  Wat maakt dat ik deze opdracht/gebeurtenis of situatie niet prettig vond? Gedrag  Wat heb ik precies gedaan met deze opdracht/situatie/gebeurtenis?  Welke acties heb ik ondernomen bij de uitvoering van de opdracht/situatie/gebeurtenis? Bekwaamheden  Welke vaardigheden had ik nodig bij de uitvoering van deze opdracht/situatie/gebeurtenis?  Welke methoden hanteerde ik hierbij? Overtuigingen  Wat vond ik belangrijk bij deze opdracht/situatie/gebeurtenis?  Waarom deed ik deze opdracht? Identiteit  Welke persoonlijke doelen streefde ik na in deze situatie?  Welke rol nam ik aan? Betrokkenheid  Wat motiveerde mij in deze opdracht/situatie?  Wat wil ik bereiken in mijn leven en hoe droeg deze situatie daarin bij? Welke vragen je jezelf stelt, is afhankelijk van de situatie. Je kunt zoveel vragen stellen als je zelf wilt. Vanuit de ene vraag zal waarschijnlijk als vanzelf een volgende in je opkomen Wanneer je jezelf geen vragen meer weet te stellen ga je door naar de volgende 'laag'. Met dit model kijk je niet alleen naar je gedrag maar ook naar bijvoorbeeld je visie van waaruit je werkzaamheden vorm geeft. Wanneer je hier bewust van bent kun je dit eventueel ombuigen. Sluit je reflectieverslag dus af met een beschrijving van nieuwe voornemens die leiden tot nieuwe leerdoelen .




Model 2 ABC-Model

Een reflectie ABC A. Wat was aan de orde bij deze activiteit of gebeurtenis?

B. Wat was daarbij voor mij van belang?

C. Welke consequenties heeft dat voor mijn denken en doen?


MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Model 3 Korthagen

Reflectie cyclus van Korthagen Alternatieven ontwikkelen en daaruit kiezen

4

Bewustwording van essentiële aspecten

3

5

Uitproberen

1

Handelen / ervaring

2 Terugblikken

Reflectie vragen behorende bij fasen uit de cyclus van Korthagen: Fase 5 van de vorige keer = fase 1 van deze keer 11. Wat wilde ik bereiken 12. Waar wilde ik op letten 13. Wat wilde ik uitproberen

Fase 2: terugblikken 14. wat gebeurde er concreet? - wat zag ik - wat deed ik - wat dacht ik - wat voelde ik




Fase 3: bewustwording van essentiële aspecten 15. Hoe hangen de antwoorden op de vorige vragen met elkaar samen? 16. Wat betekent dat nu voor mij? 17. Wat is dus het probleem (of de positieve ontdekking)?

Fase 4: alternatieven. 18. Welke alternatieven zie ik? (oplossingen of manieren om gebruik te maken van mijn ontdekking) 19. Welke voor- en nadelen hebben die? 20. Wat neem ik me nu voor, voor de volgende keer?

Je kunt ook gebruik maken van de reflectiekaart van Korthagen


MBO verpleegkundige


E1


MBO verpleegkundige

Intervisie met de groep



De student heeft kennisgemaakt met een intervisiemethode en heeft een intervisie gedaan met een (sub) groep) Lees de informatie over twee intervisiemethoden Lees de informatie over drie reflectiemodellen Informatie over twee intervisiemethoden Informatie over drie reflectiemethoden Incidentmethode Balint methode Reflectiemodel van Korthagen ABC reflectie Bateson School/thuis Onderdeel van intervisie 2.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep (K) Verplicht

Activiteit Verdiep je in de verschillende intervisiemethoden, kies een methode en vorm een intervisiegroepje. Voer een intervisie uit en schrijf een reflectie.

Werkwijze: Verdiep je in de volgende twee methoden: 1. Incidentmethode 2. Balint methode  

Onder begeleiding van de docent vind de eerste intervisiebijeenkomst plaats Volg deze bijeenkomst en schrijf een reflectieverslag volgens één van de drie reflectiemodellen (Korthagen, Bateson en ABC reflectie.)




MBO verpleegkundige

 Wat is de incidentmethode  De incidentmethode is zeer eenvoudige en redelijk strak gestructureerde stijl, die erop gericht is om moeizame zaken of nieuwe ontwikkelingen in een kleine groep te bespreken. Structuur is nodig, het biedt ruimte en toch begrenzing, zodat de studenten voldoende openheid, rust en tijd ervaren om hun verhaal te doen. Daarbij is het belangrijk ook flexibel om te mogen gaan met deze structuur zodat het groepsproces soepel en vrije voortgang kan krijgen. Kennis en ervaring van de studenten kunnen worden benut, terwijl vrijblijvendheid wordt voorkomen. De incidentmethode helpt een groep studenten om via de structuur en tijdsplanning doelmatig en effectief aan een situatie / probleemstelling te werken.  Werkvorm incidentmethode  De incidentmethode heeft een werkvorm, waarbij een groep collega's of studenten met gelijke werkervaring zich intensief verdiept in een bepaalde situatie, d.m.v. het bespreken en analyseren van een gekozen situatie uit de dagelijkse praktijk van één van deze collega's of groepsleden.  De opzet van de incidentmethode is als volgt:  Fase 1 - Start en reflectie vorige intervisie inbreng  Hoe zit iedereen erbij na de vorige bijeenkomst? Het reflectieverslag van de vorige inbrenger wordt besproken. Kort verslag over de in de praktijk gebrachte adviezen naar aanleiding van het toen ingebrachte werksituatie.  Fase 2 - Nieuwe inbreng van een professionele werksituatie / probleem / veranderingsvraag  Hierbij is het belangrijk te kiezen voor een persoonlijke professionele werksituatie / probleem, die onlangs in de praktijk plaats heeft gevonden.  De casusinbrenger heeft het incident / situatie geïntroduceerd, via een korte schets op papier tot op het kritische moment, hoe hij/zij zelf handelde en eventuele reacties. Mogelijke ideeën / oplossingen zijn door de inbrenger geheel weggelaten.  Studenten noteren, voor zichzelf, de vragen die ze hebben om meer inzicht te krijgen in de situatie.  Fase 3 - Verdieping / inzicht van de casus via diverse vragenronde  De groep stelt informatieve vragen aan de inbrenger. Het gaat om feitelijke vragen. Doorvragen en het stellen van verdiepingsvragen, dus niet interpreteren, oordelen of suggereren.  Fase 4 - Analyse en inzichten vanuit de studenten / collega’s  De studenten bespreken hoe zij de situatie zien en welke oorzaken zij hebben ontdekt. Ze benoemen aanleidingen die er waren. Hoe was de rol van de inbrenger en betrokkenen. Bekijk ook de omgevingsfactoren.  Fase 5 - Adviesronde vanuit de ervaringen studenten / collega’s  Bepaal welke persoonlijke betrokkenheid ieder heeft tot het ingebrachte probleem. Wat zouden de andere studenten doen in deze situatie? Bespreek de inzichten die ontstaan zijn.  Fase 6 - Evaluatie en vervolgafspraken  Hoe hebben de studenten de bijeenkomst ervaren? Welke persoonlijke leeropbrengst is er? Wat is nog niet uitgesproken? Afspraken voor de volgende intervisie bijeenkomst.  Tijdshantering intervisiebijeenkomst  In het intervisiegesprek is de tijdshantering van groot belang, deze dient door de gespreksleider/ster bewaakt te worden.



 Fase 1 Fase 2 Fase 3 Fase 4 Fase 5 Fase 6

-


MBO verpleegkundige

Start en reflectie vorige intervisie (10 min) Inbreng van een nieuw werkprobleem / veranderingsvraag (10 min) Verdieping / inzicht van de casus via diverse vragenronde (20 min) Analyse en inzichten vanuit de studenten (15 min) Adviesronde vanuit de ervaringen studenten (15 min) Evaluatie (10 min) en vervolgafspraken plannen (10 min)

 Schema gespreksleider/ster en inbrenger Week Gespreksleider/ster

Inbrenger werkprobleem

Reserve inbrenger

1 4 8 12 etc.




MBO verpleegkundige

Inhoudsopgave E2: Kwaliteitszorg en coördinatie Goed discussiëren (ethiek)


pag. pag.

300 304



MBO verpleegkundige

Kwaliteitszorg en Coördinatie. E2 Werkproces: 2.2 Competenties: H,T

Toelichting In de psychiatrie is het coördineren van de verpleegkundige zorg en het afstemmen met andere disciplines een taak van de verpleegkundige. De onderlinge afstemming van de zorgverleners zorgt er ook voor dat de continuïteit van zorg geregeld wordt, bijvoorbeeld: het verpleegplan kan niet opgesteld worden als er geen gegevens verzameld zijn en de benadering van een depressieve zorgvrager moet afgestemd worden op de therapeutische gesprekken bij zijn behandelaar. Daarnaast kan het voorkomen dat een zorgvrager doorverwezen wordt naar een dagbehandeling, ook deze zorg moet goed aansluiten op elkaar. Het komt regelmatig voor dat er tijdens de dagelijkse werkzaamheden knelpunten zijn op een afdeling met betrekking tot de coordinatie. Als verpleegkundige moet je dit kunnen signaleren en suggesties kunnen doen ter verbetering of een verbeterplan kunnen schrijven. Activiteiten - Ter voorbereiding van de activiteiten beschrijf je een voorbeeldsituatie uit je stage met betrekking tot coördinatie van zorg. - In je subgroep bespreek je deze situaties met elkaar. Naar aanleiding van deze voorbereiding formuleer je je leerdoelen in je POP en de activiteiten in je PAP. - Bespreek met je SLB-er welke onderdelen uit het ondersteuningsmagazijn je gaat uitvoeren om je leerdoelen te bereiken. Eindresultaat - Kunnen uitleggen op welke manieren je de coördinatie van zorg kunt regelen - Benoemen welke verschillende zorginstellingen er zijn in de psychiatrie - Uit kunnen leggen hoe je een verbetervoorstel kunt schrijven over een knelpunt mbt de coördinatie van zorg Criteria - een verbetervoorstel mbt het oplossen van knelpunten Activiteiteninstructie - Hoorcollege over intra, extra, transmurale zorg - Presentatie: naar aanleiding van een studieactiviteit een presentatie geven met de subgroep over de verschillende zorginstellingen binnen de psychiatrie - Workshop over de organisatie van de verpleegkundige zorg , de verschillende verpleegvormen, persoonlijk begeleiderschap en de begrippen interdisciplinair en multidisciplinair, verantwoordelijke van dienst. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 300


-


MBO verpleegkundige

Workshop: het schrijven van een verbetervoorstel nav knelpunten Practicum: tijdens een gesimuleerd teamoverleg geef je een toelichting op je verbeterplan. Dit teamoverleg wordt opgenomen op een DVD. Je stelt vast na het bekijken van de opnames wat je leerpunten zijn. Samen met de gekregen feedback van je klasgenoten verwerk je dit in je POP/PAP.

Indicatie 14 uur SBU Leermiddelen * Leerboeken, tijdschriften * DVD * feedbacklijst




MBO verpleegkundige

Activiteiten instructie: Coördinatie : Organisatievormen en signaleren van Knelpunten Maak zelf en/of samen met je subgroep een keuze uit de onderstaande instructies, om het gewenste resultaat te bereiken. Instructie 1: Bestudeer theorie omtrent de intra, extra en transmurale zorg (ter voorbereiding op het hoorcollege). Instructie 2: Neem deel aan het hoorcollege over intra, extra en transmurale zorg. Instructie 3: Bereid samen met je subgroep een presentatie voor over de verschillende zorginstellingen binnen de psychiatrie. In deze presentatie komt tenminste een zorginstelling van elke setting aan bod.

 

Plan de presentatie met de docent Kies een feedbackformulier

 

Wat is de setting van de zorginstelling ( intra, extra of transmuraal) Welke indicatie moet de zorgvrager hebben om in de instelling te verblijven Is er sprake van een wachtlijst Welke professies kom je tegen in de instelling Welke specialismen kom je tegen in de instelling Vanuit welke visie wordt de zorg verleend

In deze presentatie komen de volgende onderdelen aan bod:

   

Instructie 4: Verplicht onderdeel Volg de workshop over de organisatie van de verpleegkundige zorg, de verschillende verpleegvormen, persoonlijk begeleiderschap en de begrippen interdisciplinair en multidisciplinair, verantwoordelijke van dienst.

Voorbereiding van deze workshop: Bestudeer de theorie de organisatie van de verpleegkundige zorg. Beschrijf vanuit een praktijksituatie wat de consequenties zijn voor zowel de zorgvrager als de verpleegkundige van de verschillende verpleegvormen. Beschrijf de voor en nadelen voor zowel de zorgvrager als de verpleegkundige van het persoonlijk begeleiderschap Beschrijf waar je in de praktijk te maken hebt gehad met inter- en multidisciplinair overleg. Beschrijf welke verantwoordelijkheden de verantwoordelijke dienst heeft en aan wie hij of zij verantwoordelijkheid moet afleggen. Neem je uitwerking mee naar de workshop. Instructie 5 Neem deel aan de workshop: afdelingsgebonden kwaliteitstoetsing. In deze workshop ga je met je subgroep je voorbereiden op het schrijven van een kwaliteitsverbeterplan. Hierbij komt ook de Pareto-analyse aan de orde ! Voorbereiding van de workshop Lees het thema “kwaliteit verbeteren” van het boek Deskundigheid professionalisering en kwaliteitszorg. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 302



MBO verpleegkundige

Zoek op www.CBO.nl een filmpje op van het “sneller beter” project en bekijk deze. Formuleer leervragen en bespreek deze tijdens de workshop. Instructie 6 Verplicht onderdeel Kies samen met je subgroep een aspect van de zorg b.v. een anamnese, een overlegsituatie, het begeleid eten. Doorloop met elkaar de kwaliteitscirkel van Norma Lang (afdelingsgebonden kwaliteitstoetsing) Geef een toelichting op jullie verbeterplan tijdens een gesimuleerd team overleg.

   

Plan het gesimuleerde team overleg samen met de docent. Zorg ervoor dat het opgenomen wordt op DVD Kies een feedback formulier Verwerk de feedback in je POP/PAP




MBO verpleegkundige

Goed discussiëren


De student kan discussiëren volgens de regels Geen Bespreken van de regels voor een goede discussie. Theorielokaal 2 uren De leerlingen hebben gediscussieerd over een situatie in de zorg, met inachtneming van de regels voor een goede discussie. 2.2 werkt aan het bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg. H. Overtuigen en beïnvloeden T. Instructies en procedures opvolgen Verplicht

Activiteit 1 1.

Lees onderstaande regels voor goed discussiëren. Regels voor een goede discussie.



Luisteren is belangrijker dan praten! Een ander heeft er ook over na kunnen denken en beoogt waarschijnlijk, net als jij, iets goeds met zijn of haar mening.



Verhelder eerst het dilemma. Zo voorkom je dat twee mensen met een verschillend onderwerp in hun hoofd discussiëren



Probeer te begrijpen wat een ander bedoelt. Ga niet alleen tegen een ander in maar stel soms ook verhelderende vragen.



Maak van tevoren een opstelling waarbij je elkaar kunt zien. Meningen gaan vaak gepaard met emoties; die mogen je niet ontgaan.



Formuleer je mening als jouw mening. Uit je mening niet op beschuldigende wijze naar een ander.



Gebruik inhoudelijke argumenten. Dat zijn argumenten die betrekking hebben op het dilemma dat besproken wordt. (Dus niet: ”doe niet zo achterlijk”, of “want laten we wel wezen…”, “Dat is typisch iets voor hem om zo te redeneren!”, etc.)



Wees voorzichtig met het ‘argument van het hellende vlak’. (“Als we dit toelaten is het hek van de dam.”) Beter is aan te geven waar dan je grens ligt: ‘dit vind ik nog goed en dat niet meer’. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 304



MBO verpleegkundige



Denk creatief. Niet alleen in termen van ‘voor’ en ‘tegen’, maar verzin ook alternatieve mogelijkheden.



Probeer gevoelsargumenten te onderbouwen. Dat zijn argumenten waarbij je je beroept op je gevoel. Probeer ze te onderbouwen met rationele argumenten, waarbij je je beroept op redelijkheid, bijvoorbeeld op ervaringen.

2.

De docent vertelt een verhaal, waarin een ethisch dilemma verborgen zit. De helft van de klas vormt een team waarin het dilemma besproken wordt. De andere helft observeert of de leden van het team zich aan de regels houden. Tijdens de discussie zijn de observanten volledig stil. Tijdens de evaluatie door de observanten zijn de leden van het team stil.

3.

Na afloop worden de rollen omgedraaid: de leden van het team worden observant, de observanten worden teamleden. Na afloop is er eventueel gelegenheid de discussie voort te zetten.





MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Inhoudsopgave E3: Werkbegeleiding ontvangen Meningsvorming over werkbegeleiding


pag. pag.

308 309



MBO verpleegkundige

Werkbegeleiding ontvangen Informatie verzamelen over werkbegeleiding Resultaat Praktische voorbereiding

Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student heeft informatie verzamelt en beschreven op 1A4 over werkbegeleiding Boek Deskundigheid, professionalisering en kwaliteitszorg Informatie BPV instelling Verzamel informatie over werkbegeleiding uit verschillende bronnen. Boek Deskundigheid, professionalisering en kwaliteitszorg Thema 2 Bijdrage aan de deskundigheid van collega’s School Verslag van 1A4 over werkbegeleiding door 2 personen Klassikale nabespreking over werkbegeleiding WP 2.3 Competentie (K) Verplicht

Deze activiteit maak je ter voorbereiding op je stage in de BPV

Activiteit Verzamel met behulp van onderstaande vragen informatie over werkbegeleiding Vergelijk en bundelen je informatie in samenwerking met een medestudent. Schrijf een verslag van max 1A4 over werkbegeleiding Werkwijze Schrijf een verslag van max. 1A4 door je te verdiepen in het onderwerp aan de hand van de volgende vragen. Wat versta jij onder werkbegeleiding? Wat is een werkbegeleider? Waardoor kunnen er problemen ontstaan in de relatie tussen werkbegeleider en leerling? Welke factoren spelen daarbij een rol? Wat verwacht je van een werkbegeleider? Wat kan een werkbegeleider van jouw verwachten? Welke samenwerkingsafspraken moet je maken met je werkbegeleider?

Wissel klassikaal jullie informatie uit over werkbegeleiding




MBO verpleegkundige

Meningsvorming over werkbegeleiding Werkbegeleiding ontvangen Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student heeft zijn mening verwoord over werkbegeleiding de hand van een artikel uit de Nursing (januari 2009) Lees het artikel uit de Nursing januari 2009 Boek Deskundigheid, professionalisering en kwaliteitszorg Thema 2 Bijdrage aan de deskundigheid van collega’s School Beantwoord de vragen en vorm een mening naar aanleiding van het artikel. 2.3 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep (K) Keuze

Activiteit Lees het artikel (Nursing januari 2009) en beantwoord de vragen Formuleer je mening naar aanleiding van het artikel. Werkwijze Beantwoord naar aanleiding van het artikel de volgende vragen. Wat vind jij van het artikel? Zijn er zaken herkenbaar? Wat is jou antwoord op de laatste vraag uit het artikel? Welke rol kan de werkbegeleider hierin hebben? Formuleer voor jezelf een mening hierover.





MBO verpleegkundige



MBO verpleegkundige

Inhoudsopgave taaltaken: Taaltaak 1: Beschrijving van het beroepsbeeld Taaltaak 2: Reflectieverslag maken Taaltaak 3: Voorlichting (GVO) geven volgens het GVO plan Beschrijf het ziektebeeld en het verpleegplan van een zorgvrager vanuit Taaltaak 4: De praktijk Taaltaak 5: Luisteropdracht Taaltaak 6: Het voeren van een gesprek


pag. pag. pag.

312 313 314

pag. pag. pag.

315 317 319



MBO verpleegkundige

Taaltaak 1 Beschrijving van het beroepsbeeld ( dit is onderdeel van het startprofiel: motivatie voor de opleiding verpleegkundige niveau 4 ) Resultaat Praktische voorbereiding

Theorie Locatie Uitvoering Evaluatie

Vaardigheid Verplicht/keuze

Een verslag met een beschrijving van jouw beeld van het verpleegkundig beroep. Zorg dat je beschikking hebt over het Via handboek, deel 6, hoofdstuk 1, 4 en 5 Volg het voorbeeld op pagina 191 Volg de les Nederlands over de vaardigheid schrijven. Maak aantekeningen. In het Via handboek (Deviant) deel 6. Op school en evt. thuis Minimale lengte van het verslag is 1 A4, lettertype 12 Samen met de docent wordt volgens de taaleisen van het Raamwerk Nederlands het niveau bepaald van de schrijfopdracht. Beroepsgeneriek schrijven. verplicht

Activiteit Beschrijf waarom je hebt gekozen voor de opleiding verpleegkunde niveau 4 in de GGZ en wat jouw beeld is van deze opleiding. Beschrijf wat jouw beeld is van het verpleegkundig beroep in de GGZ.

Werkwijze : Deze taaltaak is een onderdeel van je startprofiel in je portfolio. Vermeld op het document duidelijk het nummer van de taaltaak, je naam, datum, groep. Je schrijft een verslag en print het 2x uit. De slb-er kijkt het verslag na op inhoud en de taaldocent bepaalt het niveau van schrijfvaardigheid. Je verwerkt de feedback en doet de definitieve versie in je portfolio.




MBO verpleegkundige

Taaltaak 2 Reflectieverslag maken Resultaat Praktische voorbereiding

Theorie Locatie Uitvoering Evaluatie Vaardigheid Verplicht/keuze

Een reflectieverslag over de oriëntatiestage. Zorg dat je beschikking hebt over het Via handboek, deel 6, hoofdstuk 1, 4 en 5 Volg het voorbeeld op pagina 191 Volg de les Nederlands over de vaardigheid schrijven. Maak aantekeningen In het Via handboek (Deviant) deel 6 Tijdens de stage, op school of thuis. Minimale lengte van het verslag is 1 A4, lettertype 12. Met de docent wordt volgens de taaleisen van het Raamwerk Nederlands het niveau bepaald van de schrijfvaardigheid Beroepsspecifiek schrijven verplicht

Activiteit Je schrijft een reflectieverslag over de oriëntatiestage. Maak gebruik van het reflectiemodel van Korthagen. Eventuele leerdoelen verwerk je in je Pop/pap

Werkwijze : Deze taaltaak is een onderdeel van de uitwerking van de activiteiten van je oriëntatiestage. Alleen het reflectieverslag lever je extra in bij de taaldocent. Vermeld op het document duidelijk het nummer van de taaltaak, je naam, datum, groep. Je schrijft het verslag en print het zelf uit.. De taaldocent bepaalt het niveau op het gebied van schrijfvaardigheid.




MBO verpleegkundige

Taaltaak 3 C1 Voorlichting (GVO) geven volgens het GVO plan ( OM beginner C1 Gezondheidsgedrag, preventie en GVO ) Resultaat Praktische voorbereiding

Theorie Locatie Tijdsduur Evaluatie

Werkproces Competentie

Verplicht/keuze

Je geeft voorlichting (GVO) aan een zorgvrager over een zelfgekozen onderwerp. Zorg dat je beschikking hebt over het theorieboek voorlichting, advies en instructie Volgens het GVO plan bereid je de voorlichting voor. Stem af met welke groepsgenoten jij deze activiteit gaat uitvoeren (Max. 4) Je haalt je informatie uit verschillende bronnen School De GVO duurt maximaal 10 minuten. Een medeleerling geeft feed-back met behulp van het feedbackformulier GVO. De docent beoordeelt de spreekvaardigheid volgens de taaleisen van het Raamwerk Nederlands. 1.1 Gegevens verzamelen 1.6 Voorlichting geven D Aandacht en begrip tonen I Presenteren K Vakdeskundigheid toepassen L Materialen en middelen inzetten Verplicht

Activiteit 1 : Je bereidt je voorlichting individueel voor met behulp van het 5 stappen GVO plan. Je beschrijft de inhoud van de stappen.

Activiteit 2 : Je geeft met behulp van het GVO plan voorlichting aan een zorgvrager in een oefensituatie. Werkwijze: Je kiest een onderwerp waarover je voorlichting gaat geven en zoekt hierover informatie. Je schrijft een stappenplan en laat dit door de docent nakijken op inhoud. Je gaat de GVO uitvoeren volgens dit stappenplan. Je vraagt één medestudent om de zorgvrager te spelen en 3 medestudenten om feed-back te geven op een feedbackformulier . De docent beoordeelt naar aanleiding van de GVO je spreekvaardigheid.




MBO verpleegkundige

Taaltaak 4 Beschrijf het ziektebeeld en het verpleegplan van een zorgvrager vanuit de praktijk. Resultaat

Een beschrijving van het ziektebeeld en een uitgewerkt verpleegplan.


Je kiest een zorgvrager op je werkplek, maakt een verslag van het ziektebeeld en stelt een verpleegplan op.

Theorie

Boeken: “Het verpleegplan vaststellen” zakboek “verpleegkundige diagnoses” van L.J. Carpenito “Psychiatrie in de verpleegkunde” “Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg”

Locatie Uitvoering

Praktijk en school minimale lengte voor act 1 en 2 samen is 2 A4, lettertype 12

Evaluatie

De docent beoordeelt de schrijfvaardigheid volgens de referentieniveaus taal van Meyerink (zie beoordelingsformulier) 1.2 Stelt een verpleegkundige diagnose en het verpleegplan op 1.5 Monitort de gezondheidstoestand op somatisch en psychosociaal gebied J Formuleren en rapporteren K Vakdeskundigheid toepassen


Verplicht/keuze

Verplicht

Activiteit 1:

Je beschrijft het ziektebeeld aan de hand van schriftelijke bronnen.

Deze taaltaak is afgeleid van de ondersteuningsmagazijnen gevorderde BPV : - B1 Opstellen verpleegplan incl. effectmeting - B2 Uitvoeren verpleegkundige ( basis)zorg bij …………………………….) Een onderdeel hiervan kun je gebruiken voor de taaltaak 4. Werkwijze: Je zoekt op je werkplek een geschikte casus. Je verdiept je kennis van het ziektebeeld door het verzamelen van schriftelijke informatie uit je pathologieboek en van het internet. Je beschrijft het ziektebeeld en vermeldt je bronnen. Activiteit 2 :

Je stelt de verpleegkundige diagnose bij de zorgvrager uit de casus en schrijft een verpleegplan. Albeda College Branche Gezondheidszorg Opleiding tot verpleegkundige 315



MBO verpleegkundige

Werkwijze: Je beschrijft de verpleegkundige diagnose van de zorgvrager waarvan je het ziektebeeld hebt uitgewerkt en maakt het verpleegplan. Je verwerkt act.1 en 2 in een schriftelijk verslag en print het uit. Vermeld op het document duidelijk het nummer van de taaltaak, je naam, datum, groep. Dit verslag lever je in bij de taaldocent. De inhoud ( dus de uitwerkingen van de activiteiten voor de BPV zoals bovenaan vermeld )wordt beoordeeld in de praktijk. De taaldocent bepaalt alleen het niveau van schrijfvaardigheid.




MBO verpleegkundige

Taaltaak 5 Luisteropdracht Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie

Locatie Tijdsduur Evaluatie Werkproces Competentie

Verplicht/keuze

Je hebt de vragen over de DVD “het Veerhuis’ beantwoord. Je antwoorden zijn beoordeeld volgens de taaleisen voor luisteren op niveau 3F. De uitslag bewaar je in je portfolio Nederlands. Je bekijkt de DVD het Veerhuis Je onderscheidt in het kader van het luisterdoel feiten en meningen uit de gesproken tekst. Je kan de bedoeling van de sprekers verwoorden, evenals de verbale en non-verbale middelen die gebruikt worden om dit doel te bereiken. De luisteropdracht wordt op school gegeven. De luisterduur is 30 minuten en meer. De docent beoordeelt de luistervaardigheid volgens de taaleisen voor luisteren op niveau 3F. 2.5 Je biedt verpleegkundige zorg en ondersteuning in een specifieke branche 1.3 Biedt palliatief-terminale zorg D Aandacht en begrip tonen M Analyseren Verplicht

Activiteit 1

Je kijkt en luistert naar de DVD over het Veerhuis en maakt eventueel aantekeningen.

Activiteit 2: Je beantwoordt de vragen over de DVD. Toelichting ; In de DVD zien we de volgende bewoners van de hospice : Dhr. Hollander (wordt opgenomen in de hospice in het begin van de film) Hans Teunissen (is mobiel, is kaal met bril) Mevr. Van de Bos Rob Bachrach(wordt later opgenomen in de hospice , hij wil graag internet) Ook zien we familieleden, 2 coördinatoren en vrijwilligers. Luister goed naar wat bovenstaande personen vertellen.




MBO verpleegkundige

Vragen over de DVD: 1. Hoeveel bewoners heeft hospice ‘het Veerhuis” de afgelopen 3 jaar gehad? 2. Hoe is de bereikbaarheid van de huisarts? 3. Heeft dhr. den Hollander een euthanasieverklaring? 4. Welke wensen heeft de dochter van dhr. den Hollander? 5. Waarom hebben de vrijwilligers een bordje op met hun naam? 6. Hans Teunissen vergelijkt de vrijwilligers met de professionals van Combizorg. Aan wie geeft hij de voorkeur? 7. Welk dilemma heeft Hans Teunissen over zijn verblijf in het Veerhuis? 8. Ziet mevrouw van de Bos de hospice als haar thuis? 9. Wat vertelt de zoon van mevr. van de Bos over zijn jeugd? Naar aanleiding van welke vraag van zijn moeder? 10. Wie is de oudere heer die samen met haar zoon op bezoek is bij mevr. van de Bos? 11. Rob Bahrach wil graag internet op zijn kamer in de hospice. Hoe staat coördinator Fredi ten opzichte van het aanleggen van een internetverbinding? 12. Vrijwilliger Leonard ‘brengt het op” omdat hij het zo leuk vind om te werken in het Veerhuis”. Waar doelt hij op? 13. Rob Bahrach, de nieuwe bewoner van 54 jaar, vertelt dat het leven voor hem niet meer hoefde. Waar werd dat door veroorzaakt? 14. Rob Bahrach zegt: “de een zijn dood is de ander zijn brood.” Naar welke stituatie verwijst deze uitspraak? 15. Rob noemt zijn begeleidster “ het vrouwtje van het eten”. Waarom? 16. Een vrijwilliger vertelt dat ze haar blinde vlekken beter kent. Wat bedoelt ze? Omschrijf het in andere woorden. 17. Een vrijwilliger vindt het bijzonder betrokken te mogen zijn bij een heel intiem proces. Omschrijf het in andere woorden Beantwoord alle vragen met een toelichting, dus niet alleen met ja of nee




MBO verpleegkundige

Taaltaak 6 Het voeren van een gesprek. Resultaat Praktische voorbereiding

Een uitgevoerd gesprek Oefen op school en vraag feedback. Participeer in gesprekken op je werkplek en vraag feed-back aan je werkbegeleider.

Theorie Locatie Uitvoering Tijdsduur Evaluatie

Theorie Gespreksvoering , feedbacklijsten Op school Op school met een docent en 4 medestudenten Het gesprek duurt minimaal 10 minuten Samen met de docent wordt volgens de referentieniveaus van Meyerink het niveau bepaald van je gespreks -vaardigheid.(zie beoordelingsformulier) 2.1begeleidt een zorgvrager bij zelfredzaamheid 2.2 begeleidt een zorgvrager op psychosociaal gebied C Begeleiden D Aandacht en begrip tonen


Verplicht/keuze

verplicht

Activiteit Je bereidt een gesprek voor aan de hand van een casus . Je oefent het gesprek met een medestudent. Werkwijze Deze taaltaak is afgeleid van het ondersteuningsmagazijn OM gevorderd C2 Psychosociale begeleiding : gespreksvoering Schrijf een korte casus . Met een medestudent bereid je een gesprek voor aan de hand van de casus die je hebt voorbereid. Maak een keuze voor het soort gesprek: - helpend gesprek - advies gesprek - slecht nieuwsgesprek

De medestudent heeft de rol van de zorgvrager, en jij voert het gesprek. De docent beoordeelt je gespreksvaardigheid. Je 3 medestudenten vullen het feedbackformulier m.b.t. de gespreksvoering voor je in.


Ondersteuningsmagazijn

Recommend Documents