OPLEIDING tot MBO- VERPLEEGKUNDIGE. Ondersteuningsmagazijn. Beroepstaak C Beginner

OPLEIDING tot MBO- VERPLEEGKUNDIGE

Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak C Beginner

Albeda college Branche gezondheidszorg Kwalificatieniveau 4 Cohort: 2012-2012 KD:2012 Versie 1 Fase: beginner Naam deelnemer:………………….

Ondersteuningsmagazijn C Beginner

cohort 2012-2013

Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

2

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Inhoudsopgave Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak C School C1 Voorlichting, advies en instructie

Beginner

Voorlichting, advies en instructie.........................................................................................7 Activiteiten Preventie en gezondheidsvoorlichting Primaire preventie Presentatietechnieken Groepsgenoot voorlichten Veiligheid en protocollen ASE model Tertiaire preventie Instructieplan Patiëntenvoorlichting geven Zelftest: Voorlichting, advies en voorlichting (basis) Geriatrische zorgvrager.......................................................................................................21 Activiteiten Hospitalisatie Zelftest: Voorlichting aan geriatrische zorgvrager Taaltaak 3: Lees-en spreekopdracht

Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak C School C2 Psychosociale begeleiding

Beginner

1. Persoonlijkheid en gedrag.............................................................................................37 Activiteiten Gedrag en het ontstaan van gedrag Persoonlijke eigenschappen-sterkte en zwakteanalyse

2. Communicatie.................................................................................................................45 Activiteiten Persoonlijke en functionele relatie Communicatieschema Oefenen met soorten communicatie Herkennen van valkuilen en negatieve factoren tijdens de communicatie Luisteren en waarnemen Gesprek voeren en actief luisteren Oefenen met gesprekstechnieken Opbouw van een gesprek Plan van aanpak gesprek Feedback geven en ontvangen Assertief reageren Zelftest communicatie


3


cohort 2012-2013

Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak C School C2 Psychosociale begeleiding

MBO-Verpleegkundige

Beginner

3. Beroepshouding en beroepsgeheim.............................................................................75 Activiteiten Persoonlijk en functionele relatie Oefenen met empathie en echtheid Empathie en echtheid dialoog Respect, normen en waarden Omgaan met grenzen Beroepsgeheim 4. Samenwerken..................................................................................................................89 Activiteiten Samenwerken in de zorg Afspraken maken met zorgvragers Samenwerkingsoefeningen Onderhandelen 5. Seksualiteit intimiteit......................................................................................................99 Activiteiten Seksualiteit intimiteit 1 Seksualiteit intimiteit 2 6. Ernstig lijden, sterven en rouw......................................................................................109 Activiteiten Omgaan met verliessituaties Gesprek verlieservaring Kubler Ross en Worden Rituelen Themadag lijden, rouw en verlies 7. Beginselen van de ethiek...............................................................................................119 Activiteiten Betekenis vak Oorsprong Dillemma’s herkennen De beroepscode Ethiek en attitude Beroepsvisie en eigen mening Goed discussiëren Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak C School C2 Begeleiden

Beginner

Geriatrische zorgvrager.....................................................................................................131 Activiteiten Zelfredzaamheid ondersteunen en stimuleren Begeleiding bij verliessituaties Benaderingswijzen bij zorgvrager met dementie ( kennis opdracht) Benaderingswijzen toepassen bij zorgvragers met dementie Begeleidingsgesprek met incontinente zorgvrager Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

4


cohort 2012-2013

Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak C School C3 Begeleiden van groepen

MBO-Verpleegkundige

Beginner

Begeleiden van een groep.................................................................................................141 Activiteiten Groepen en groepsprocessen (basis) Groepsprocessen (basis) Groepsrollen observeren Observeren van groepsgedrag (stage opdracht VVT, GGZ, VGZ)


5


cohort 2012-2013


6

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige


Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak C1 Beginner Voorlichting, advies en instructie



7


cohort 2012-2013


8

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Inhoudsopgave Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak C School C1 Voorlichting, advies en instructie Activiteiten Preventie en gezondheidsvoorlichting Primaire preventie Presentatietechnieken Groepsgenoot voorlichten Veiligheid en protocollen ASE model Tertiaire preventie Instructieplan Patiëntenvoorlichting geven Zelftest: Voorlichting, advies en voorlichting (basis) Artikel (digitaal) - Gezondheidsvoorlichting en opvoeding - Tertiaire preventie en gezondheidsvoorlichting - Leren presteren bij presenteren Informatie (digitaal) - Powerpoint gezondheidsvoorlichting en opvoeding - Powerpoint presentatietechnieken - Powerpoint ASE model - Powerpoint primaire preventie - Powerpoint tertiaire preventie - Powerpoint voorlichting, advies en instructie - Voorbeeld primaire preventie Feedbackformulieren (digitaal) - Presentatie - Voorlichting geven


9

Beginner


cohort 2012-2013


10

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Preventie en gezondheidsvoorlichting Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie

Locatie Evaluatie

Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student kan: - uitleggen wat de betekenis van preventie en GVO is; - aan de hand van voorbeelden en een poster uitleggen wat primaire, secundaire en tertiaire preventie is; Boek: Voorlichting, advies en instructie Thema 1: Preventie en gezondheidsvoorlichting Bestudeer de theorie over preventie Primaire preventie Secundaire preventie Tertiaire preventie De uitvoerders van preventie en GVO School/thuis Bespreek de activiteiten na met klasgenoten en docent. Activiteit 2 en 3 kijk je na met behulp van het antwoordmodel ThiemeMeulenhoff 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager (I, L) Verplicht

Activiteit 1 Oriënteer je op de begrippen preventie en gezondheidsvoorlichting door het beantwoorden van de vragen

1. Geef een voorbeeld waarin je zelf voorlichting hebt gegeven, bijv. iemand de weg wijzen, uitleg over wiskunde geven, een brommer starten. - Hoe heb je je de informatie gegeven? - Heb je je doel bereikt? Waarom wel of niet? - Zou je het een volgende keer anders doen? 2. Beschrijf welke campagnes je kent over gezondheidsvoorlichting (via tv, radio, school). - Wat vond je van deze campagne? - Voor wie was deze campagne bedoeld? - Op welke manier probeerden ze de informatie over te brengen Activiteit 2 Maak de vragen bij praktijk 3 , praktijk 4 en praktijk 7 in Thema 1 Activiteit 3 Geef 2 voorbeelden van verpleegkundige taken aanzien van primaire, secundaire en tertiaire preventie Vormen van preventie Primaire preventie Secundaire preventie Tertiaire preventie

Verpleegkundige taken 1. 2. 1. 2. 1. Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

11


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

2 Activiteit 4 Presenteer op een aantrekkelijke manier de verschillende vormen van preventie en gezondheidsvoorlichting Werkwijze Verzamel tenminste 6 folders bijvoorbeeld huisarts, tandarts, ziekenhuis, bibliotheek, mediatheek school, die volgens jou te maken hebben met preventie en GVO. Neem ze mee naar school. Maak groepjes van 4 personen en sorteer de folders op primaire, secundaire en tertiaire preventie. Maak op drie verschillende grote vellen een poster van de gevonden informatie. Schrijf boven de vellen respectievelijk: primaire preventie, secundaire preventie, en tertiaire preventie. De indeling van de vellen is als volgt:

Hier komt de titel

Inleiding: Waar gaat de poster over?

Informatie/gevonden folders

Conclusie Wat is de belangrijkste boodschap

Evaluatie Bekijk de posters van de verschillende groepjes. Is de poster aantrekkelijk om de lezen (je ‘uitnodigen’ om te lezen)?, is de poster overzichtelijk en logische van opbouw? Bevat de poster nuttige informatie? Bevat de poster beknopte informatie ( teveel tekst wordt toch niet gelezen). Ben je wijzer geworden over primaire, secundaire en tertiaire preventie? Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

12


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Primaire preventie Resultaat

Theorie

Locatie Evaluatie Werkproces

Verplicht/keuze

De student kan - uitleggen wat primaire preventie is - aan de hand van concrete voorbeelden uitleggen welke maatregelen en/of adviezen genomen c.q. gegeven worden om gezondheidsproblemen te voorkomen primaire preventie is Boek Voorlichting, advies en instructie Thema 1: theorie over primaire preventie Thema 2; theorie over GVO en doel/inhoud van GVO School/thuis Uitwisseling van resultaten in de plenaire groep 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager (I.L) Verplicht

Activiteit Leg aan de hand van voorbeelden welke maatregelen en/of adviezen genomen c.q. gegeven worden of gezondheidsproblemen te voorkomen Werkwijze: 1. Leg uit wat bedoeld wordt met primaire preventie …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………..

2. Voorbeelden van primaire preventie zijn:  Decubitus preventie  Val preventie  SOA preventie  Preventie pneumonie (longontsteking)  Voorkomen overgewicht  Voorkomen tandcariës  Voorkomen rugklachten 3. Leg uit welke maatregelen en/of adviezen binnen primaire preventie genomen c.q. gegeven worden om bovenstaande voorbeelden te voorkomen. Werk 3 voorbeelden uit.


13


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Presentatietechnieken (basis) Resultaat Theorie Locatie Evaluatie Werkproces Verplicht/keuze

De student heeft vaardigheden geleerd om met succes een presentatie te kunnen houden.. Powerpoint presentatietechnieken Artikel: leren presteren bij presenteren School/thuis Feedback op elkaars mini presentatie met behulp van feedbackformulier presentatie 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager (I) Verplicht

Activiteit Bereid een mini presentatie over een onderwerp naar keuze voor en presenteer deze voor je groepsgenoten Werkwijze: 1. Zoek op internet (google) naar de volgende links: Elevator pitch KTMS Zoek verder op google en bekijk nog enkele elevator pitches. 2. Vragen: Wát in de elevator pitches spreekt je aan als het gaat om de techniek van presenteren? Wát maakt de bekeken elevator pitches volgens jou succesvol? Welke technieken beheers jij al? Welke technieken wil je nog leren? 3. Bekijk met elkaar de PowerPoint presentatie over Presentatietechnieken en lees het artikel “ leren presteren bij presenteren” 4. Bereid individueel een mini- presentatie voor van 5 minuten over een onderwerp wat je aanspreekt. Het mag van alles zijn. Je mag ook kiezen voor jouw elevator pitch. Zorg ervoor dat je gaat oefenen met onderdelen die je lastig vindt. B.v. als je ’t heel moeilijk vindt zonder tekst, gebruik dan geen tekst of maximaal een spiekbriefje. 5. Geef voorafgaand aan je mini presentatie je persoonlijke leerdoelen door aan de groep en geef aan waar jij feedback op wil hebben. 6. Geef elkaar feedback volgens het feedbackformulier presentatie


14


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Groepsgenoot voorlichten (basis) Primaire preventie Resultaat

Praktische voorbereiding

Theorie

Locatie Evaluatie


De student: - kan een groepsgenoot voorlichting geven (primaire preventie) over een onderwerp naar keuze - heeft een GVO plan gemaakt en tijdens het gesprek toegepast Boek: Voorlichting, advies en instructie Bestudeer theorie over primaire preventie, het voorlichtingsplan en je onderwerp naar keuze Voorlichtingsplan opstellen over onderwerp naar keuze - Gezondheid en gezondheidsgedrag - Primaire preventie - Voorlichtingsplan - Individuele voorlichting School/thuis Geef feedback op het voorlichtingsgesprek met behulp van feedbackformulier C Laat je voorlichtingsplan beoordelen door de docent. 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager (I, L) Verplicht

Activiteit Kies een onderwerp om je groepsgenoot voor te lichten Maak een voorlichtingsplan Voer de voorlichting uit met behulp van het voorlichtingsplan Je gaat voorlichting (primaire preventie) geven aan een groepsgenoot. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:  Bewegen voor jongeren  Goede eetgewoonten  Ontspanning  Veilig zonnen  Veilig vrijen  Voorkomen van sportblessures  Gevaren van te harde muziek Kies een onderwerp waarover je voorlichting gaat geven Je maakt een GVO plan, aansluitend op het onderwerp Fasen gezondheidsvoorlichting 1. Analyse Beschrijf hier - Welke gezondheidsrisico’s loopt je klasgenoot door zijn leefstijl? - Hoe bewust is je klasgenoot zich van de risico’s - Hoe gemotiveerd is je klasgenoot voor verandering van leefstijl en wat zijn z’n mogelijkheden

Uitwerking


15


cohort 2012-2013

Fasen gezondheidsvoorlichting 2. Planning Beschrijf hier: - Het voorlichtingsdoel (RUMBA) - Plan van aanpak:  Wat moet je van te voren regelen?  Hoe ga je de voorlichting aanpakken?  Welke informatie ga je geven  3. Uitvoering Hier voer je de voorlichting uit.

MBO-Verpleegkundige

Uitwerking

4. Evaluatie Beschrijf hier: Minimaal twee evaluatievragen

Evalueer de voorlichting met je klasgenoot aan de hand van onderstaande vragen: Hoe verliep de voorlichting aan je klasgenoot? Waarover ben je tevreden? Wat zou je een volgende keer anders doen. Heb jij je voorlichtingsplan volledig uitgevoerd? Wat liep anders en hoe kwam dit?


16


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Veiligheid in protocollen Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student heeft ontdekt welke aandacht er gegeven wordt aan veiligheid in protocollen. Verzamel protocollen voor verpleegkundige handelingen (Vilans) Lees thema 2: Een veilige en hygiënische omgeving Boek advies, instructie en voorlichting: Thema 2 School/thuis Doe een uitspraak over de kwaliteit van de geanalyseerde protocollen ten aanzien van de zorg voor veiligheid 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager (I, L) Verplicht

Activiteit 1 Beantwoord de volgende vragen: 1. Wat is een protocol? 2. Wat is het doel van een protocol? 3. Wat is het belang van het werken met protocollen voor zorgvragers en verpleegkundigen Activiteit 2 Ontdek welke aandacht er gegeven wordt in protocollen aan veiligheid

Werkwijze: Vorm groepjes van drie of vier personen Verzamel protocollen voor verpleegkundige handelingen Neem de protocollen mee naar school. Analyseer 2 protocollen (naar keuze) met behulp van de volgende vragen: - Welke regels en voorschriften in het protocol zijn er opgenomen voor de veiligheid (inclusief besmettingsgevaar) van de zorgvrager? - Welke regels en voorschriften in het protocol zijn er opgenomen voor de veiligheid (inclusief besmettingsgevaar) van de verpleegkundige? - Aan welke risico’s is blijkbaar allemaal gedacht? - Zijn er ook risico’s waar niet aan gedacht is, waarvan jij denkt dat ze wel aanwezig zijn? Evaluatie Doe een uitspraak over de kwaliteit van de geanalyseerde protocollen ten aanzien van de zorg voor veiligheid


17


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Het ASE model Primaire preventie Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces Verplicht/keuze

Met behulp van het ASE model, inzicht krijgen in eigen attitude, sociale invloed en eigen effectiviteit ten aanzien van eigen gezondheidsgedrag Niet specifiek naar keuze Boek Voorlichting, advies en instructie thema 2; het GVO proces School/thuis Je hebt in een verslag primaire preventie geschreven aan de hand van het ASE model 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager Verplicht

Activiteit Zoek uit wat het ASE model is en leg de relatie tussen dit model en primaire preventie. Doe dit aan de hand van een situatie die je zelf hebt meegemaakt. ! N.B. In je boek wordt het ASE model niet als zodanig benoemt. Het wordt uitgewerkt in thema 2 als “KASZ model” Deze benaming vind je echter niet terug in de theorie Werkwijze: 1. Bedenk een situatie die je zelf hebt meegemaakt of iets wat je jezelf ooit hebt voorgenomen om wel of niet te doen. Denk hierbij aan:  stoppen met roken  gezonder eten  aardiger willen zijn voor je groepsgenoot of vriendin  meer sporten  minder alcohol gebruik 2. In de uitwerking beschrijf je:  wat je afwegingen waren ten aanzien van de voor- en nadelen van het oude gedrag  wat de voor- en nadelen zijn als je het oude gedrag omzet in nieuw gedrag  welke factoren in je omgeving van invloed waren op het al dan niet slagen van jouw gedragsverandering  welke persoonlijke factoren belemmerend of bevorderend werkten  of het uiteindelijk gelukt is om je gedrag blijvend te veranderen  zo ja, wat je hierbij het meest geholpen heeft  zo nee, wat je hierbij het meest belemmerd heeft 3. Leg aan de hand van bovenstaande voorbeelden uit wat de primaire preventie inhoudt.


18


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Tertiaire preventie Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie


De student heeft aan de hand van zorgsituaties uitgelegd hoe tertiaire preventie wordt toegepast Boek: Voorlichting, advies en instructie. Bestudeer theorie over tertiaire preventie Tertiaire preventie Het begrip tertiaire preventie School/thuis Kijk activiteit 1 en 2 na met behulp van het antwoordmodel van ThiemeMeulenhoff. Activiteit 3: Uitwisselen van de gevonden informatie in de (sub) groep 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager (I, L) Verplicht

Activiteit 1 Maak de kennisopdracht bij tertiaire preventie. Kijk de vragen na met behulp van het antwoordmodel van ThiemeMeulenhoff.

Activiteit 2 Maak de vragen bij praktijk 1 “Te dik”. Activiteit 3 Je werkt aan de hand van een aandoening uit welke behandeling binnen tertiaire preventie wordt ingezet. Tertiaire preventie is gericht op mensen die al gezondheidsproblemen hebben. Het gaat vaak om mensen met een chronische aandoening. - Leg uit waar tertiaire preventie bij mensen met chronische aandoening op gericht is. Een geriatrische zorgvrager heeft: - een te hoog cholesterol gehalte in het bloed en een hypertensie - zijn heup gebroken - COPD en rookt veel 1. Ga op zoek naar informatie over bovenstaande aandoeningen 2. Welke behandeling wordt toegepast 3. Met welk doel wordt deze behandeling ingezet?


19


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Patiëntenvoorlichting geven Tertiaire preventie Resultaat Praktische voorbereiding Theorie

Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student heeft patiëntenvoorlichting gegeven met behulp van een folder en een voorlichtingsgesprek Bestudeer theorie over patiëntenvoorlichting, patiëntenvoorlichting op maat en patiëntenvoorlichting over praktische zaken Boek; advies, instructie en voorlichting thema 4: Patiëntenvoorlichting Zie praktische voorbereiding School/thuis Kijk activiteit 1 na met behulp van het antwoordmodel van ThiemeMeulenhoff 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager Competentie: I; Presenteren, L; Materialen en middelen inzetten. Verplicht

Activiteit 1 (keuze) Maak de vragen bij praktijk 1, praktijk 2 en praktijk 3 Activiteit 2 (verplicht) Ontwerp een folder, die gericht is op het beïnvloeden van gezondheidsgedrag van een zorgvrager. Kies een actueel gezondheidsrisico of een gezondheidsprobleem Ontwerp vervolgens een folder die gericht is op het gezondheidsgedrag van een zorgvrager ten behoeve van het door jouw gekozen gezondheidsrisico of gezondheidsprobleem. Maak een werkplan en bespreek deze met de docent. In het werkplan dienen in ieder geval de volgende items terug komen:  Hoe ben je tot het onderwerp gekomen?  Welk doel, soort preventie en soort voorlichting heb je als uitgangspunt genomen? En waarom?  Wat heb je in de voorbereidingsfase gedaan?  Hoe verliep de uitvoeringsfase?  Sluit de doelstelling aan bij de preventievorm en het soort voorlichting? En waarom?  Ben je tevreden over het product? En waarom?  Ben je tevreden over het proces? En waarom?  Waarom sluit de folder goed aan bij de gestelde doelgroep? Of waarom zal de doelgroep zich aangesproken voelen door de folder? Maak de folder. Bereid een korte presentatie (10-15 minuten) voor, waarin je de folder promoot. Zorg ervoor dat je gemaakte keuzes kunt verantwoorden Criteria waaraan de folder moet voldoen: Lay-out is uitnodigend, verzorgd en herkenbaar als folder Doelstelling (kennis, gedrag of vaardigheid) Passend bij doelgroep Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

20


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Activiteit 3 (verplicht) Geef patiëntenvoorlichting aan een zorgvrager over praktische zaken: informatie over de dagindeling Werk hiervoor het stappenplan uit (vijf stappen) Casus Mevrouw Bos is vanochtend opgenomen in een verpleeghuis op een somatische afdeling Voor de opname heeft ze in het ziekenhuis gelegen i.v.m. een collum (heup)fractuur rechts. Mevrouw is nooit eerder opgenomen geweest in een verpleeghuis. Mevrouw heeft bij opname duidelijk aangegeven dat zij helemaal niet blij is met deze situatie en dat ze bang is zich op de afdeling heel erg te gaan vervelen. Haar vraag is dan ook: “ hoe ziet de dagindeling eruit en op welke manier kan ik mijn dagen invullen tijdens mijn opname” Persoonlijke gegevens G.J.A. Bos e.v. P. Pol Geboren 05-06-1930 Sinds 1999 weduwe, 3 kinderen, allen getrouwd en 8 kleinkinderen Woonsituatie: bovenwoning geen lift Mevrouw deed thuis alle huishoudelijke taken zelfstandig Gezondheidsgeschiedenis: Mevrouw heeft in 1990 een hersenbloeding (CVA) gehad. Rest verschijnselen krachtsvermindering in de linker arm en hand. Maak een plan waarin mevrouw Bos GVO krijgt over de dagindeling op de afdeling somatiek in het verpleeghuis. Maak hiervoor gebruik van het vijfstappen plan en werk deze uit. Geef de voorlichting aan de zorgvrager


21


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Instructieplan (basis) Tertiaire preventie Resultaat Praktische voorbereiding

Theorie Locatie Evaluatie


De student heeft instructie gegeven aan een klasgenoot met behulp van een instructieplan (14 stappenplan) Zorg dat je beschikt over het boek; advies, instructie en voorlichting Handelingsschema: instructieplan opstellen Spreek af met welke studiegenoten jij deze activiteit gaat uitvoeren Instructie geven Instructieplan opstellen School/thuis Evalueer de uitvoer van de instructie met behulp van de criteria en feedbackformulier C Laat je instructieplan beoordelen door de docent 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager (I, L) Verplicht

Activiteit Maak een instructieplan over een onderwerp naar keuze en voer de instructie uit Werkwijze: Schrijf met je subgroep een instructie (14 stappenplan) over een onderwerp naar keuze met behulp van het instructieplan Voorbeelden voor het maken van een instructieplan zijn bijvoorbeeld: Het aantrekken van een steunkous Het lopen met een looprekje Het (veilig) lopen met een rollator Het bedienen van een hoog-laag bed Gebruik van een papegaai Geef instructie aan een klasgenoot met behulp van het instructieplan. Evaluatie Geef feedback op de instructie op zowel inhoud (inhoud, toepassen 14 stappenplan) als proces (uitvoer) Maak hierbij gebruik van feedback formulier C, werkproces 1.6 Let ook op de volgende punten: - Toepassing van gespreksstructuur o Wordt in de kop van de instructie de ODATT toegepast? o Wordt de instructie afgesloten met een samenvatting + evaluatie op product en proces? - Toepassing van gesprekstechnieken o Wordt geluisterd naar de zorgvrager? o Is er aandacht voor de zorgvrager? Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

22


Zelftest

cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Voorlichting, advies en instructie (basis)

Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces Verplicht/keuze

Je hebt de vragen van de zelftest goed beantwoord Leer de theorie over GVO Boek Voorlichting en Ondersteunend materiaal bij deze activiteit School/thuis Kijk de zelftest na met behulp van het antwoordmodel 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager keuze

Activiteit Maak de zelftest

1.

2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

9.

Leg het gezondheidsgedrag van mensen uit aan de hand van het ASE-model. Geef een voorbeeld van de drie onderdelen, attitude, sociale invloed en eigen effectiviteit. Geef een definitie van preventie. Beschrijf de drie onderdelen van preventie. Geef een definitie en een voorbeeld van primaire preventie. Geef een definitie en een voorbeeld van secondaire preventie. Geef een definitie en een voorbeeld van tertiaire preventie. Wat heeft GVO tot doel? Maak op de onderstaande voorlichtingsvragen een doelstelling dat voldoet aan de RUMBA eisen.  Een zorgvrager heeft overgewicht en wil graag afvallen, ze kookt thuis op een traditionele manier en is dol op jus.  Een zorgvrager krijgt morgen een gastroscopie, ze weet niet wat dit inhoud. Wat zijn drie noodzakelijke voorwaarden om het doel van de voorlichting te behalen?

.


23


cohort 2012-2013


24

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Geriatrische zorgvrager Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak C School C1 Voorlichting, advies en instructie

Activiteiten Voorkomen van hospitalisalisering Zelftest: Voorlichting aan geriatrische zorgvrager Taaltaak 3: Lees en spreekopdracht


25

Beginner


cohort 2012-2013


26

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Voorkomen van hospitalisering Geriatrische zorgvrager Resultaat


Theorie Locatie Evaluatie

Werkproces Verplicht/keuze

De student kan: - verwoorden waardoor hospitalisering ontstaat en hoe je het kunt voorkomen. - weergeven wat er in instellingen wordt gedaan ter voorkoming van hospitalisatie Bestudeer theorie over het ontstaan van hospitalisatie, kenmerken van hospitalisatie en maatregelen om hospitalisering te voorkomen (Boek, voorlichting, advies en instructie) Zoeken op internet, documentatiemateriaal van instellingen of bezoek aan instellingen. Hospitalisatie en voorkomen van hospitalisering School/thuis Kijk activiteit 1 na met behulp van het antwoordmodel van Thieme Meulenhof Bespreek activiteit 2 na met behulp van de criteria 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager (I, L) Activiteit 1: BOL: verplicht/BBL keuze Activiteit 2: Verplicht

Activiteit 1 Maak praktijk 1 en praktijk 2 en maak de kennisopdracht uit thema 2 hoofdstuk 3 van het boek Voorlichting, advies en instructie Activiteit 2 Onderzoek in twee instellingen wat er wordt gedaan om hospitalisering te voorkomen Werkwijze: Zoek in je subgroep uit wat instellingen doen om hospitalisatie te voorkomen. Doe hiervoor onderzoek in twee verschillende zorginstellingen. Probeer antwoord te vinden op de volgende vragen:  Wat doen de instellingen om te voorkomen dat bij hun zorgvragers hospitalisering optreedt? Nabespreking: 1. Schrijf een verslag over de gevonden resultaten of maak een collage/poster/flyer (1 per instelling) waaruit de gevonden resultaten duidelijk blijken. 2. Presenteer de gevonden resultaten in de grote groep op een aantrekkelijke manier Criteria verslag/collage/poster/flyer Bevat informatie over: - Definitie hospitalisering - Ontstaan hospitalisering - Kenmerken of verschijnselen van hospitalisering - Maatregelen om hospitalisering te voorkomen Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

27


Zelftest

cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Voorlichting aan geriatrische zorgvrager

Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces Verplicht/keuze

Je hebt de vragen van de zelftest goed beantwoord Leer de theorie over GVO Boek Voorlichting en Ondersteunend materiaal bij deze activiteit School/thuis Kijk de zelftest na met behulp van het antwoordmodel 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager keuze

Activiteit Maak de zelftest Hr. Toolen (70 jaar) is vandaag opgenomen op de somatische afdeling van een verpleeginstelling. Opname-indicatie: instellen op diabetesmedicatie. Jij werkt als beginnend leerling-verpleegkundige op deze afdeling. Hr. is een aantal weken geleden met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht, nadat hij op straat onwel was geworden. Uit onderzoeken blijkt dat dhr. diabetes mellitus II heeft. Uit het anamnesegesprek blijkt dat dhr. alleen woont en zijn maaltijden, samen met zijn vrienden, in cafetaria’s nuttigt. Hij begrijpt niet waarom hij ingesteld moet worden: “Als hij pilletjes slikt voor zijn suikerziekte komt alles tot goed?” Verdere bijzonderheden uit het anamnesegesprek: - Hr. rookt 15 sigaretten per dag - Hr. drinkt 3 biertjes per dag - Dhr. woont in een achterstandswijk

Vraag 1 Bedenk 1 reden waarom Hr. Toolen op de somatische afdeling op de diabetesmedicatie wordt ingesteld. Maak hiervoor gebruik van het ASE model. A

S

E


28


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Vraag 2 Waarom is het van belang om te weten dat Dhr. Toolen in een achterstandswijk woont? Gebruik maximaal 4 zinnen. __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________

Dhr. Toolen loopt telkens van de afdeling af om te gaan roken. Jouw werkbegeleider vraagt of je vanmiddag bij het voorlichtingsgesprek wilt zijn die je begeleider heeft met dhr. Zij gaat uitleggen aan dhr. waarom ‘roken en suikerziekte’ geen goede combinatie is.

Vraag 3a Dhr. Toolen zal de informatie die hij krijgt over ‘roken’ op een bepaalde manier verwerken. Met welke 4 stappen moet je hierbij als verpleegkundige rekening houden? 1_______________________________________________________________________ 2_______________________________________________________________________ 3_______________________________________________________________________ 4_______________________________________________________________________

Vraag 3b Welke vorm van preventie is dit voorlichtingsgesprek? Motiveer je antwoord. Gebruik hiervoor maximaal 3 zinnen. __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________

Vraag 4 Jij gaat het voorlichtingsgesprek over het ‘roken en suikerziekte’ voorbereiden. Geef aan de hand van het 5 stappenplan aan hoe je het gesprek voorbereid. Stap 1

Stap 2

Stap 3 Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

29


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Stap 4

Stap 5

Dhr. Toolen verblijft nu een week op de afdeling. Tijdens een bewonersoverleg komt dhr. ter sprake. Wat het team opvalt is dat dhr. niet veel onderneemt op een dag. Hij zit de hele dag naast zijn bed, vaak in dezelfde kleren en praat weinig meer over zijn vriendenclubje. Vraag 5 Het gedrag wat dhr. Toolen laat zien is een veel voorkomend gedrag wanneer een zorgvrager verblijft op een afdeling. Benoem dit gedrag in 1 woord. _______________________________________________________________________ Motiveer je antwoord. Gebruik maximaal 5 zinnen. __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ Vraag 6 Benoem 3 maatregelen die jij als leerling-verpleegkundige neemt om het gedrag van dhr. Toolen te veranderen. Geef bij elk antwoord een motivatie. 1 Motivatie 2 Motivatie 3 Motivatie


30


Taaltaak 3

cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Lees en spreekopdracht

Voorlichting(GVO) geven over een ziektebeeld vanuit verpleegkundig perspectief volgens het GVO plan Resultaat Praktische voorbereiding

Theorie

Locatie Tijdsduur Evaluatie

Werkproces Competentie

Verplicht/keuze

De student geeft voorlichting (GVO) aan een zorgvrager over een ziektebeeld, en/of de behandeling van een ziektebeeld. Zorg dat je beschikking hebt over het theorieboek voorlichting, advies en instructie Volgens het GVO plan bereid je de voorlichting voor. Stem af met welke groepsgenoten jij deze activiteit gaat uitvoeren (Max. 3) Je haalt je informatie uit verschillende bronnen, en geeft aan of de bronnen al/niet evidence based zijn. Op grond hiervan wordt je leesvaardigheid beoordeeld. De GVO wordt op school gegeven. De GVO duurt maximaal 10 minuten. Een medeleerling geeft feedback met behulp van het feedbackformulier GVO. De docent beoordeelt de lees- en spreekvaardigheid volgens de taaleisen van het Raamwerk Nederlands. 1.1 Gegevens verzamelen 1.6 Voorlichting, advies en/of instructie geven D. Aandacht en begrip tonen I. Presenteren K. Vakdeskundigheid toepassen L. Materialen en middelen inzetten Verplicht

Activiteit 1 Je verzamelt individueel informatie over het ziektebeeld vanuit verschillende bronnen, en kan meningen en feiten (evidence based) onderscheiden. Je gebruikt deze informatie om voorlichting te geven Activiteit 2: Je bereidt je voorlichting individueel voor met behulp van het 5 stappen GVO plan. Je beschrijft de stappen. Activiteit 3 Je geeft met behulp van het GVO plan voorlichting aan een zorgvrager over een ziektebeeld vanuit verpleegkundig perspectief in een oefensituatie. Werkwijze Je vraagt één medeleerling om zorgvrager te spelen, en één medeleerling om feedback te geven.


31


cohort 2012-2013


32

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige


Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak C2 Beginner Begeleidt een zorgvrager



33


cohort 2012-2013


34

MBO-Verpleegkundige


1

cohort 2012-2013

Persoonlijkheid en gedrag

Activiteiten Gedrag en het ontstaan van gedrag Persoonlijke eigenschappen-sterkte en zwakteanalyse


35

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013


36

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Gedrag en het ontstaan van gedrag Persoonlijkheid en gedrag Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student kan - vertellen wat er onder menselijk gedrag verstaan wordt - vertellen hoe gedrag ontstaat en welke factoren hierbij een rol spelen - voorbeelden geven van waarneembaar gedrag en niet-waarneembaar gedrag. Bestudeer theorie over gedrag en welke factoren hierbij een rol spelen Gedrag, ontstaan van gedrag, waarneembaar en niet-waarneembaar gedrag School Nabespreking met docent 1.4 Begeleiden (C.D.R.) Verplicht

Je gedrag wordt beïnvloed door het gedrag van anderen

Activiteit 1: Oriënteren o Geef antwoord op de volgende vraag: Wat weet je al over gedrag en gedragingen?


37


o

cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Geef aan of de volgende uitspraken juist of onjuist zijn. Motiveer je keuze!

Uitspraken 1) Gedrag kun je omschrijven als die activiteiten van de mens die kunnen worden geobserveerd door andere mensen 2) Elke menselijke activiteit noemen we gedrag. Onderuitgezakt op de bank zitten en niets doen, is dus geen gedrag. 3) Het gedrag van mensen wordt bepaald door de cultuur waarin ze leven. 4) De thuissituatie speelt een grote rol bij het ontstaan van gedrag. 5) Je gedrag op school wordt beïnvloed door de leraar voor klas, het vak waar je mee bezig bent, je klasgenoten en de deelnemer die naast je zit. 6) Dromen, gedachten en gevoelens zijn activiteiten die waarneembaar zijn door andere mensen 7) Je gedrag wordt bepaald door erfelijke factoren en door omgevingsfactoren. 8) Erfelijke factoren bepalen je uiterlijk en ze bepalen eigenschappen als intelligentie, koppigheid, creativiteit

juist

onjuist

Activiteit 2: Gedrag - Je zit in de bus en iemand staart jou aan. Geef twee gedragingen in deze zin aan en leg uit waarom je dit gedrag noem. - Kun je bij de volgende activiteiten aangeven of er al dan niet sprake is van gedrag: o Schrijven o Denken o Eten o Luisteren o Praten o Moe zijn o Lachen o Lezen o Staan wachten o Slapen o Kijken o Honger hebben Als je dit rijtje overziet, wat kun je dan concluderen? -

Hoe gedraag je je in onderstaande situatie: o Wanneer je flinke hoofdpijn hebt; o Wanneer je ontevreden bent over je uiterlijk; o Wanneer je onzeker bent over jezelf; o Wanneer je je verdrietig voelt; o Wanneer je het niet met iemand eens bent.

-

Leg uit hoe jouw gedrag beïnvloed kan worden door hoe anderen zich gedragen?

-

Leg uit hoe jou gedrag beïnvloed kan worden door de fysische omgeving? Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

38


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Een ongezellig huiskamer Je loopt stage op afdeling “de Flierefluiter” in een verpleeghuis. Hier wonen 12 oudere mensen met lichamelijke beperkingen. Ze hebben hulp nodig bij het wassen, aankleden, opstaan etc. De meeste bewoners zitten in een rolstoel en verblijven dagelijks in de huiskamer. Het valt je op dat de huiskamer van de bewoners er niet gezellig uitziet: geen leuk behangetje, geen schilderijen aan de muur, plastic planten in de vensterbank en op de eettafels liggen geen kleedjes. De bewoners hebben allemaal dezelfde kamer, met hetzelfde bed, hetzelfde sprei, een nachtkastje en een stoel. Als je vraagt aan begeleiders waarom de huiskamer zo saai is, krijg je als antwoord dat de praktische inrichting beter en makkelijker schoon te houden is. Zo blijft de omgeving schoon en hygiënisch en dat is beter voor de bewoners, omdat ze vatbaarder zijn voor bacteriën en virussen. Je vindt dat er best meer aan de aanrichting gedaan zou kunnen worden. Maak onderstaande vragen aan de hand van de casus

1.

2.

Vragen Je maakt je druk om de fysische omgeving van de bewoners van afdeling “de Flierefluiter”. Je vindt de inrichting van de huiskamer niet gezellig. De dingen om ons heen kunnen op zichzelf niet gezellig zijn. Toch gebruiken we die uitdrukking vaak. Waarom is dat denk je? Denk je dat de inrichting van een huiskamer een gedragsbepalende factor is. Motiveer je antwoord.


39


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Persoonlijke eigenschappen-sterkte en zwakteanalyse Persoonlijkheid en gedrag Resultaat

De student: - heeft zijn persoonlijke eigenschappen in kaart gebracht - een sterkte en zwakte-analyse gemaakt


Activiteit 1

School Nabespreking met docent 1.4 Begeleiden (C.D.R.) Verplicht

Persoonlijke eigenschappen, kwaliteiten en gedrag

De volgende uitspraken gaan over jouw persoonlijke eigenschappen, kwaliteiten en gedrag, geef aan in hoeverre deze voor jou gelden. Omcirkel 1 wanneer je vindt dat de uitspraak niet bij je hoort, een 2 als je denkt dat de uitspraak soms bij je hoort en een 3 als je vindt dat het klopt. Niet te lang nadenken, kiezen op je gevoel.

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

ik houd het hoofd koel als het moeilijk is ik heb commercieel inzicht ik kan goed samenwerken ik kan goed schrijven ik kan goed spreken ik ben trots ik raak gespannen als er te veel tegelijk op me afkomt ik ben leergierig ik heb gevoel voor humor ik leer snel iets ik kan goed organiseren ik kan goed leidinggeven ik ben openhartig ik kan goed met mensen omgaan ik ben loyaal ik werk efficiënt ik wil resultaat van mijn werk zien ik heb overtuigingskracht ik laat het initiatief graag aan aderen over ik kan goed luisteren ik ben detaillistisch ik ben toegevend ik ben gauw uit mijn evenwicht ik ben doelgericht ik ben betrouwbaar Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

40


1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

ik treed graag op de voorgrond ik ben praktisch ingesteld ik vind het belangrijk waardering te krijgen voor wat ik doe ik pas me in nieuwe situaties snel aan ik ben standvastig ik ben stressbestendig ik ben realistisch ik ben enthousiast ik werk het liefst samen met anderen ik laat mij vaak leiden door het oordeel van anderen ik heb technisch inzicht ik ben ambitieus ik doe vaak wat mijn gevoel me ingeeft ik ben creatief ik kan mij goed concentreren ik werk perfectionistisch ik heb mensenkennis ik pak zaken planmatig aan ik heb een positieve levensinstelling ik neem graag zelf het initiatief ik ben geduldig ik ben betrouwbaar ik kan mijn gedachten goed onder woorden brengen ik laat mij niet gauw uit het veld slaan ik heb natuurlijk gezag ik ben vindingrijk ik ben flexibel ik stel hoge eisen aan mijzelf ik neem graag de leiding ik ben meer een doe- dan een denktype ik denk vooruit ik werk het liefst alleen ik ben evenwichtig ik let op wat iets kost ik kan logisch denken ik heb durf om nieuwe dingen aan te pakken ik kan mijzelf goed presenteren ik durf mijn mening te geven ik houd mij het liefst op de achtergrond ik heb behoefte aan steun ik kan anderen inspireren ik kan onder tijdsdruk werken ik houd goed overzicht als ik veel moet doen ik ben een doorzetter ik kan goed coördineren ik heb zelfvertrouwen ik kan dingen goed analyseren


41


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Maak met behulp van de ingevulde lijst een selectie van uitspraken die het meest bij je horen. Het gaat om zowel de sterke kanten als je zwakke kanten Sterke kanten:

Zwakke kanten;

1) …………………………………………

1. …………………………………………….

2) …………………………………………

2. …………………………………………….

3) ………………………………………….

3. ……………………………………………

4) ………………………………………...

4. ……………………………………………

5) ………………………………………….

5. …………………………………………… …


42


2

cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Communicatie

Activiteiten Persoonlijke en functionele relatie Communicatieschema Jouw communicatiegedrag Oefenen met soorten communicatie Herkennen van valkuilen en negatieve factoren tijdens de communicatie Luisteren en waarnemen Gesprek voeren en actief luisteren Oefenen met gesprekstechnieken Opbouw van een gesprek Plan van aanpak gesprek Feedback geven en ontvangen Assertief reageren Zelftest communicatie en aandachtig luisteren Casus (digitaal) - Meneer de Bie - Mevrouw van Velsen - Mevrouw de Boer - Mevrouw Schouten Feedbackformulieren (digitaal) - Feedback geven en ontvangen - Assertief reageren Informatie (digitaal( - Tekst kaartjes empathie Observatielijsten (digitaal) - Observatieformulier gespreksstructuur en basishouding (opbouw van een gesprek) - Observatieformulier gespreksstructuur, basishouding en actief luisteren -


43


cohort 2012-2013


44

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Persoonlijke en functionele relatie Communicatie Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student kan uitleggen wat het verschil is tussen een persoonlijke en een functionele relatie. Vooraf theorie bestuderen Boek: Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg H1 Interactie met de zorgvrager School Nabespreking met docent 1.4 Begeleiden (C.D.R.) Verplicht

Activiteit : Je gaat het verschil onderzoeken tussen een persoonlijke en een functionele relatie Werkwijze : Kenmerken van een persoonlijke relatie zijn (vul aan): ...………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ...………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… Voorbeelden: 1...……………………………………………………………………………………………………… 2.………………………………………………………………………………………………………… 3……........……............................................................................................................................

Kenmerken van een functionele relatie zijn (vul aan): ...………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ...………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………


45


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Voorbeelden: 1...……………………………………………………………………………………………………… 2.………………………………………………………………………………………………………… 3……........……............................................................................................................................

Lees het onderstaande praktijkvoorbeeld: Mevrouw Elmers verblijft sinds 3 maanden in het verpleeghuis met als doel te revalideren. In toenemende mate maakt zij zich ongerust. Zal ze ooit nog naar huis kunnen? Hoe lang gaat het nog duren? Is er nog wel vooruitgang mogelijk nu ze vorige week ook nog gevallen is? Haar man , die naast zijn drukke werk in een meubelzaak ook nog de kinderen moet verzorgen , heeft ook al eens gezegd : ‘Ik wou dat je weer thuis was. Het groeit mij een beetje boven het hoofd al die drukte. Dit zit mevrouw Elmers behoorlijk dwars. Ze probeert er met een verpleegkundige, Tamar, over te praten. Tamar zegt; “Kom, kom, mevrouw, het valt allemaal wel mee!. Ik heb uw man gisteren bij het bezoek gezien. Hij lijkt mij iemand die van aanpakken weet. Dat moet ook wel met een eigen zaak, zou ik zeggen. Over hem hoeft u zich geen zorgen te maken, uw man redt zich heus wel. Beantwoord de volgende vragen: - Bestaat er tussen Tamar en mevrouw Elmers een functionele samenwerkingsrelatie? Leg uit. ...…………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

-

Wat vind jij van het gedrag van de verpleegkundige? ...…………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

Lees ook het volgende praktijkvoorbeeld: Verpleegkundige Zenet zegt tegen een collega; “Ik heb een collega aan wie ik echt een hekel heb. Ze kijkt me voortdurend op de vingers en controleert wat ik doe of van plan ben om te gaan doen. Ik heb soms het idee dat ze zit te wachten totdat ik een fout maak. Ik probeer nu sinds 2 weken zoveel mogelijk te voorkomen dat ik samen met haar een dienst heb. Want ik weet zeker dat wanneer ik haar te veel zie ik ontzettende ruzie met haar krijg. -

Is hier sprake van een functionele samenwerkingsrelatie? Leg uit. ..……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………..


46


-

cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Vind je dat Zenet op de juiste wijze met deze collega omgaat? ...…………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

-

Hoe zou jij deze situatie aanpakken? ...…………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

-

Hoe voorkom jij tijdens het werken met zorgvragers dat je relaties met hen te persoonlijk worden en het functionele karakter van de relatie verloren gaat? Bedenk verschillende mogelijkheden. ...…………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

Wissel je antwoorden uit met een medestudent


47


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Het communicatieschema Communicatie Resultaat Praktische voorbereiding Theorie

De student kan het communicatieschema uitleggen/beschrijven Theorie bestuderen Boek : Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg Thema 1 H1 Interactie met de zorgvrager Locatie School Evaluatie Nabespreking met docent. Antwoordsleutel schema bij ondersteunend materiaal Werkproces/competenties 1.4 Begeleidt een zorgvrager C, D, R Verplicht/keuze verplicht Activiteit: Maak de opdrachten m.b.t. het thema communicatie en leg in eigen woorden alle aspecten van het communicatieschema uit aan een medestudent. Werkwijze: Beantwoord de volgende vragen;  Wat versta jij onder communicatie?  Welke vormen van communicatie ken jij? Geef voorbeelden.  Wat is het verschil tussen inhouds- en betrekkingsniveau? Verzin een voorbeeld.. Lees het volgende gesprekje van 2 collega’s en beantwoord de vragen: Johan: “He , hoe is het afgelopen met die meneer van der Sluis?” Carine : “goed, achteraf bleek er natuurlijk weer niets aan de hand te zijn.       

Vraag: wat is hier het inhoudsniveau van het gesprek en wat is het betrekkingsniveau? Wat is het belang van non-verbale communicatie in het contact met de zorgvrager? Wat is de samenhang tussen verbale- en non-verbale communicatie? Wanneer spreken we van effectieve communicatie? Hoe geeft de ontvanger betekenis aan een boodschap van de zender? Hoe kun je rekening houden met het referentiekader van een zorgvrager? Geef een voorbeeld. Wissel je antwoorden uit met een groepsgenoot

Teken en leg het communicatieschema in eigen woorden uit aan een groepsgenoot.


48


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Jouw communicatiegedrag Communicatie Resultaat


De student: - heeft een sterkte-zwakteanalyse gemaakt van zijn/haar eigen communicatiegedrag

School Nabespreking met de docent. 1.4 Begeleidt een zorgvrager (C.D.R.) Verplicht

Activiteit 1 Individueel Denk eens na over jouw manier van communiceren: o Op welke manier draag jij bij tot een goede, duidelijke communicatie? o Wanneer ontstaan er als gevolg van jouw gedrag wel een problemen in de communicatie? o Wat vind jij moeilijk in het communiceren met andere mensen? o Wat is voor jou belangrijk als je met anderen communiceert?

Activiteit 2 Individueel Je krijgt 40 stellingen voorgelegd. Geef bij elke stelling aan welke antwoord op jou van toepassing is. Stelling 40 is een halve zin, het is de bedoeling dat je deze afmaakt. Mocht je zelf nog meer weten over jouw manier van communiceren, dan kun je de lijst aanvullen. Probeer de lijst zo eerlijk mogelijk in te vullen 1. Als ik een groep zit zorg ik ervoor dat aan iedereen duidelijk is waar we mee bezig zijn soms/vaak/ nooit Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

49


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

2. Daartoe stel ik vragen aan iedereen soms/vaak/ nooit 3. Ik moedig iedereen aan om vragen te stellen als iets onduidelijk is soms/vaak/ nooit 4. In groepen durf ik geen verduidelijking te vragen als ik iets niet begrijp soms/vaak/ nooit 5. Ik blijf net zolang vragen stellen tot iets me helemaal duidelijk is soms/vaak/ nooit 6. Ik laat de groep duidelijk merken wanneer ik het met iets eens of oneens ben soms/vaak/ nooit 7. Ik laat het de groep duidelijk merken als ik geïrriteerd, beledigd, opgewonden of blij ben soms/vaak/ nooit 8. Ik vraag aan de groep of datgene wat ik zeg ook duidelijk is soms/vaak/ nooit 9. Ik vraag aan andere groepsleden ook zij zich voelen soms/vaak/ nooit 10. Ik ga in de groep na of men het met mijn mening eens is soms/vaak/ nooit 11. Ik grijp iedere mogelijkheid aan om mijn ideeën en ervaringen aan de groep te vertellen soms/vaak/ nooit 12. Als iemand zijn mening zegt wordt ik ongeduldig soms/vaak/ nooit 13. Ik onderbreek anderen als zij over een onderwerp praten dat me niet interesseert soms/vaak/ nooit 14. Ik zit te lezen of ik loop weg als er in de groep iets wordt gezegd wat me niet interesseert soms/vaak/ nooit 15. Ook al ben ik het met iemand eens, dan nog zal ik het tegendeel beweren, omdat ik discussiëren leuk vind soms/vaak/ nooit 16. Ik ben het eerder met iemand eens die ik graag mag dan met iemand die ik niet mag soms/vaak/ nooit 17. Als ik het met iemand oneens ben, verhef ik mijn stem en probeer hem met ‘kracht’ van het tegendeel te overtuigen soms/vaak/ nooit 18. Ik maak mensen belachelijk die een andere mening hebben dan ik soms/vaak/ nooit Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

50


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

19. Ik beloof wel eens iets waar ik later niet op terug kom soms/vaak/ nooit 20. Opbouwende kritiek verwerk ik in mijn meningsvorming soms/vaak/ nooit 21. Ik vind kritiek constructief (opbouwend) soms/vaak/ nooit 22. Ik toets mijn mening aan die van anderen soms/vaak/ nooit 23. Ik vind het belangrijk om iets van ideeën van anderen te leren soms/vaak/ nooit 24. Ik praat met de een makkelijker dan met de ander soms/vaak/ nooit 25. Als mij iets niet lekker zit, dan is dat aan mijn gedrag te merken soms/vaak/ nooit 26. Ik praat liever niet over persoonlijke onderwerpen wanneer ik met mensen ben die ik niet sympathiek vind soms/vaak/ nooit 27. Ik blijf doorgaan met het vertellen van een verhaal ook al luistert niet iedereen soms/vaak/ nooit 28. Ik laat anderen uitpraten, voordat ik wat ga zeggen soms/vaak/ nooit 29. Ik kan goed onder woorden brengen wat ik denk en voel soms/vaak/ nooit 30. Ik kijk een ander aan als ik met hem/haar praat soms/vaak/ nooit 31. Als ik iets niet begrijp, vraag ik om herhaling of uitleg soms/vaak/ nooit 32. Als ik iets vertel, let ik er goed op of de ander me begrijpt soms/vaak/ nooit 33. Ik durf overal vrij gemakkelijk het woord te nemen soms/vaak/ nooit 34. Ik luister goed als een ander iets aan het vertellen is. Dit laat ik ook merken door mijn non-verbale gedrag soms/vaak/ nooit 35. Ik let op de non-verbale signalen van iemand als ik met iemand in gesprek ben soms/vaak/ nooit Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

51


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

36. Als iemand mij iets vertelt, leef ik me zoveel mogelijk in zijn/haar situatie in soms/vaak/ nooit 37. Ik begrijp een ander, ook zonder woorden soms/vaak/ nooit

38. Ik luister actief soms/vaak/ nooit 39. Mijn non-verbale communicatiegedrag…………… soms/vaak/ nooit 40. Ik ……………………………………………………………………………………………….. soms/vaak/ nooit Activiteit 3 Vorm tweetallen. Bespreek jullie antwoorden met elkaar. Is jouw klasgenoot het eens met jouw kijk op jouw manier van communiceren? Met welke punten is hij/zij het eens? Met welke punten niet? Vraag je klasgenoot naar voorbeelden die verduidelijken waarom hij/zij er anders over denkt. Luister goed naar haar/zijn feedback Activiteit 4 Individueel Formuleer nu je sterke kanten (minimaal 3) en je zwakke kanten (minimaal 3) in je communicatie gedrag. Mijn sterke kanten:

Mijn zwakke kanten;

1……………………………………

1…………………………………………….

2……………………………………

2…………………………………………….

3……………………………………

3……………………………………………

4……………………………………

4……………………………………………

5……………………………………

5………………………………………………


52


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Formuleer naar aanleiding van bovengenoemde analyse je persoonlijke leerdoelen en beschrijf de activiteiten die je gaat ondernemen om je doelen te bereiken Oefenen met soorten communicatie Communicatie Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student heeft geoefend met verschillende vormen van communicatie Potlood en papier, schaar Boek Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg Thema 1 H1Interactie met de zorgvrager School Nabespreking met docent 1.4 Begeleidt een zorgvrager C.D.R Verplicht

Activiteit : Je gaat oefenen met de verschillende vormen van communicatie Oefening 1: in tweetallen Ga tegenover elkaar zitten gedurende 1 minuut. Wat gebeurt er ? Welke conclusies kun je trekken m.b.t. communiceren ? Oefening 2: eenzijdige en tweezijdige communicatie. Eerst tweetallen vormen. Deelnemer 1 (de instructeur) maakt een tekening die deelnemer 2 (de tekenaar) niet mag zien. Situatie 1: Eerst moet deelnemer 2 de tekening maken op aanwijzingen van deelnemer 1 De tekenaar volgt de instructies op zonder te praten en zonder vragen te stellen. Situatie 2: Daarna moet deelnemer 2 de tekening maken op verbale instructie van deelnemer 1 en mag tekenaar wel vragen stellen. Bespreek met elkaar wat het verschil is tussen situatie 1 en het situatie 2 van de oefening. Oefening 3: Communiceren met de ruggen tegen elkaar in 2 tallen: de deelnemers zitten met de ruggen tegen elkaar. Deelnemer 1 vertelt tegen deelnemer 2 een kort verhaal van enkele minuten . Wissel van rol. Bespreek je ervaringen, wat heb je gemist? Oefening 4 : non-verbale communicatie klassikaal Maak kaartjes waar emoties op vermeld staan. Denk aan : Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

53


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Eenzaamheid, geremdheid, hoop, droefheid, teleurstelling, verlegenheid, boosheid, angst, verveling, agressie, vreugde, verliefdheid, teleurstelling, ongeduld, onzekerheid. Bedenk zelf ook nog enkele emoties. Iedereen krijgt een emotiekaartje en beeldt de beschreven emotie aan de groep uit. De groep moet raden welke emotie wordt uitgebeeld. Oefening 5: non-verbale boodschap Een deelnemer bromt of humt een opdracht aan 4 groepsgenoten die vervolgens deze opdracht uit moeten voeren. Nabespreking : Welke boodschappen kun je wel en welke kun je niet non-verbaal over brengen? Oefening 6: inhouds- en betrekkingsniveau in tweetallen. a. Deelnemer 1 zegt twee keer dezelfde zin “Ik vind deze jurk niet mooi”. De eerste keer wordt de zin uitgesproken tegen een winkeljuffrouw. De tweede keer wordt de zin uitgesproken tegen een vriendin. Wat is de boodschap op inhoudsniveau? Wat is de boodschap op betrekkingsniveau? Wat maakt het verschil? b. Verzin zelf een andere zin in een situatie met een zorgvrager. Wat maakt het verschil? Oefening 7 Vul het onderstaande schema in en wissel je antwoorden uit met een medegroepslid Situatie

soorten communicatie verbaal



Sander leest de krant.



Pim praat met Jeanet.



Een journalist interviewt een popster.



Moeder geeft haar baby borstvoeding.



Joris schrijft een liefdesbrief aan zijn vriendin.



Maurits (4 jaar) praat met z’n beer die hij ondertussen in zijn armen houdt.



Marije loopt van tafel weg en slaat de deur keihard dicht.



De docent zegt tegen Frank die zijn wenkbrauwen fronst: ‘Volgens mij begrijp je het niet.’

nonverbaal


54

eenzijdig

tweezijdig


cohort 2012-2013



Anita bestudeert het boek Interactie in beroepssituaties.



Paul (4 jaar) bijt z’n broertje Tom (6 jaar).

MBO-Verpleegkundige

Herkennen van valkuilen en negatieve factoren tijdens de communicatie Communicatie Resultaat

De student kan de factoren herkennen en benoemen die de communicatie negatief kunnen beïnvloeden Praktische voorbereiding Vooraf theorie bestuderen Theorie Boek: Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg Thema 1 H1 Interactie met de zorgvrager Locatie School Evaluatie Nabespreking met docent Werkproces/competenties 1.4 Begeleidt de zorgvrager (C.D.R) Verplicht/keuze Verplicht Activiteit 1: Je gaat onderzoeken welke factoren de communicatie negatief kunnen beïnvloeden. Werkwijze :  Lees de theorie over valkuilen bij de communicatie.  Bedenk in je subgroep per item voorbeelden van jezelf of van anderen.  Geef aan hoe je ermee om kunt gaan als je communiceert met de zorgvrager Activiteit 2: Je gaat oefenen met het herkennen van de verschillende factoren die de communicatie negatief kunnen beïnvloeden onder begeleiding van een docent. Oefening 1 :

Ruis

De klas splitsen in twee groepen: 1 groep gaat naar de gang en de andere groep blijft in de klas. De groep van de gang bedenkt een verhaal van 5 minuten, iedereen neemt een stukje van het verhaal over van de vorige spreker. Tijdens het vertellen van het verhaal in de klas is er 2 minuten volle aandacht voor het verhaal, waarna de interesse wordt verloren en de klas gaat hangen, uit raam kijken, poppetjes tekenen etc..: -

Welk effect neem je waar [zender/ ontvangers];

-

Wat doet de zender om aandacht ontvanger vast te houden?

-

Hoe heb je als verteller deze oefening ervaren? Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

55


Oefening 2 :

cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Storende factoren herkennen

Kijk bij de volgende situaties wat de storende factor is op het gebied van communicatie. 1.

Meneer van Dijk heeft afasie. Hierdoor is het voor de verpleegkundige Amal moeilijk om hem te begrijpen (afasie is een ernstige stoornis in het spreekvermogen)

2.

Als mevrouw Faber aan het praten is, is ze niet meer te stoppen. De verpleegkundige merkt dat hij dan nauwelijks meer naar haar luistert.

3.

Lucie kan haar vriendin Sandra maar nauwelijks verstaan in de kantine. De muziek staat wel erg hard en bovendien wordt er door iedereen hard doorheen gepraat.

4.

Wanneer verpleegkundige Bianca aan meneer Mulder uitlegt hoe hij zijn medicijnen in moet nemen, begrijpt hij er maar weinig van. Bianca gebruikt woorden die hij niet begrijpt.

5.

Farid, verpleegkundige, begrijpt niet altijd wat zijn collega zegt, omdat zij dialect spreekt.

6.

Sharon helpt mevrouw van der Velde terwijl zij barstende hoofdpijn heeft. Ze kan zich daardoor slecht concentreren op wat mevrouw haar vertelt.

7.

Meneer Shamir is slechthorend, hij kan hierdoor niet verstaan wat je tegen hem zegt.

8.

Verpleegkundige Alie zegt tegen Mevrouw de Jong 82 jaar: “Komt u maar fijn in de huiskamer zitten, omaatje”.

9.

Tijdens een gesprek met een zorgvrager draait de verpleegkundige zich om om naar de klok te kijken.

10.

Een verpleegkundige zegt tegen een zorgvrager met overgewicht : “U zult uw lekkere hapjes wel gaan missen, in het ziekenhuis, U houdt toch van lekker eten? ”.

Activiteit 3 Naar aanleiding van voorgaande activiteiten ga je nu een lijst samenstellen met effectieve communicatie. Vul daartoe de volgende zin zo vaak mogelijk aan. Effectieve communicatie wordt bevorderd, wanneer................................................................


56


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Luisteren en waarnemen. Communicatie Resultaat

De student: kan het verschil tussen luisteren en waarnemen benoemen. - Ontwikkelt zijn luistervaardigheden Praktische voorbereiding Bestudeer theorie over luisteren en luistervaardigheden Theorie Boek Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg Thema 1: hoofdstuk 1 Het onderdeel gesprekstechnieken-luisteren Locatie School Evaluatie Nabespreking met klasgenoten en docent Werkproces/competenties 1.4 Begeleidt een zorgvrager C.D.R Verplicht/keuze Verplicht Activiteit : Je gaat oefenen met luisteren en waarnemen. Activiteit 1; Luisteren Luister naar het gedicht van de docent over luisteren en probeer in eigen woorden op papier te zetten wat er voorgelezen is. Wissel de resultaten uit en vergelijk wat andere groepsgenoten hebben opgeschreven. Wat kun je zeggen over je luistervaardigheden? Activiteit 2: Zie wat de ander ziet Optische illusies Wat wordt hiermee bedoeld? ................................................................................................. Bekijk de figuren, en benoem in tweetallen wat je ziet

Zoek op internet naar andere voorbeelden van optische illusies. Activiteit 3: Luistertest Doe de luistertest op: http://www.btsg.nl/quiz/luisteren-zelftoets.htm Bespreek met elkaar het resultaat en formuleer voor jezelf een persoonlijk leerdoel met betrekking tot luisteren. Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

57


Gesprekstechnieken:

cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Opbouw van een gesprek

Communicatie Resultaat Praktische voorbereiding

De student kan benoemen welke gesprekstechnieken er zijn. Vooraf theorie bestuderen Bestudeer het schema gespreksstructuur en basishouding Theorie Boek: Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg H1 Thema 1 Interactie met de zorgvrager Locatie Thuis en school Evaluatie Nabespreking met de docent. Werkproces/competenties 1.4 Begeleidt een zorgvrager C.D.R. Verplicht/keuze Verplicht Activiteit : Je gaat de theorie bestuderen over de verschillende gesprekstechnieken Werkwijze : Lees de theorie en beantwoord de volgende vragen, vergelijk je antwoorden met een medestudent : -

Welke 5 gesprekstechnieken kun je onderscheiden?

-

Wat is het verschil tussen luisteren en actief luisteren?

-

Hoe kun je laten zien dat je actief luistert?

-

Welke soorten vragen kun je onderscheiden?

-

Geef 3 voorbeelden van gesloten vragen en 3 open vragen.

-

Leg uit waarom doorvragen belangrijk is.

-

Wat is de functie van het samenvatten?

-

Wat betekenen de letters LSD? Wat is het belang van deze gesprekstechnieken?

-

Wat betekenen de letters OMA? Leg uit waarom OMA belangrijk is tijdens het voeren van een gesprek.

-

Leg het begrip metacommunicatie uit in eigen woorden.


58


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Gesprekstechnieken_ plan van aanpak van gesprek Communicatie Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties

Verplicht/keuze

De student: - kan een plan van aanpak voor een gesprek schrijven volgens de criteria. - Met behulp van dit plan een gesprek voeren Vooraf theorie bestuderen : schema gespreksstructuur en basishouding Boek: Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg H1 Interactie met de zorgvrager, schema gespreksstructuur School Criterialijst van aanpak bij ondersteunend materiaal BC2.2 Nabespreking met de docent. 1.4 Begeleidt een zorgvrager C.D.R. Verplicht

Activiteit: Je gaat een plan van aanpak schrijven voor een gesprek volgens ODATT. Daarna voer je het gesprek uit in een rollenspel Werkwijze : Lees het schema van de gespreksstructuur en basishouding Schrijf een plan van aanpak voor het gesprek dat je gaat voeren. Maak gebruik van de oefencasus. Wissel het plan uit met een medegroepsgenoot en geef elkaar feedback. Gebruik hiervoor de beoordelingslijst voor het plan van aanpak. Verwerk de feedback. Oefencasus: Arthur, een jongen uit jouw klas, komt vaak te laat, heeft vaak het hoogste woord. Hij heeft overal wel een mening over en reageert vaak brutaal naar de docenten. Jij zit in zijn coachgroepje en hebt de ervaring dat hij afspraken nooit nakomt. Je moet hem steeds overal op wijzen en na flink zeuren levert hij pas zijn aandeel. Vandaag heeft hij een (tweede) gesprek met zijn coach en de teamleider van de opleiding. Zij geven hem te kennen dat hij een negatief studie advies krijgt, hetgeen betekent dat hij met de opleiding moet stoppen. Het nieuws verspreidt zich al heel snel in jullie groep. Niemand staat er van te kijken. Jij weet echter dat Arthur het thuis niet gemakkelijk heeft. Zijn vader is werkloos en zijn moeder heeft een chronische ziekte. Hij doet daarom veel in het huishouden en heeft een bijbaantje waardoor er weinig tijd overblijft voor zijn huiswerk. Arthur heeft dit echter niet aan zijn coach verteld. Als je even naar het toilet gaat zie je Arthur op de stoelen bij de gang zitten, het lijkt alsof hij huilt. Je besluit niet naar het toilet te lopen, maar even naar hem toe te gaan. Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

59


cohort 2012-2013

Wat is de bedoeling: Wat is het doel bij het gesprek dat je met hem aangaat? Wat doe je in de KOP, Hoe ziet de ODATT eruit? Hoe pak je de romp aan? Hou rond je het gesprek af. Hoe zet je dat in een plan: Doel:…………………… KOP: O : ……………………………………………………… D : ………………………………………………………. A : ………………………………………………………. T:………………………………………………………… T:………………………………………………………… ROMP:      

STAART:    

Voer het gesprek uit in een rollenspel. Maak hierbij gebruik van je plan van aanpak.


60

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Oefenen met gesprekstechnieken: LSD toepassen Communicatie Resultaat Praktische voorbereiding

Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student heeft geoefend met de verschillende gesprekstechnieken (LSD/OMA) Vooraf theorie bestuderen over gesprekstechnieken, gespreksstructuur, basishouding en LSD Observatielijst gespreksstructuur en basishouding Observatieformulier gespreksstructuur-basishouding en actief luisteren Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg H1 Thema 1 Interactie met de zorgvrager, School Nabespreking met de docent. Een persoonlijk leerdoel m.b.t. gespreksvoering.. 1.4 Begeleidt een zorgvrager (C.D.R.) Verplicht

Activiteit : Je gaat oefenen met verschillende gesprekstechnieken en formuleert na de oefeningen een persoonlijk leerdoel . Oefening :samenvatten in 3 tallen A vertelt een verhaal aan B( bijv. over de vakantie). B stelt vragen aan A en vat na enkele minuten samen wat A verteld heeft. B stelt opnieuw een vraag en probeert ook door te vragen. Na enkele minuten vat B opnieuw samen. C observeert en geeft feedback aan B over het luisteren, samenvatten en op de soorten vragen die er gesteld worden. Wissel van rol. Oefening : in 2 tallen elkaar interviewen, open en gesloten vragen stellen - Kies eerst samen het onderwerp, dit kan voor beide verschillend zijn. Bedenk daarna 5 gesloten vragen over het onderwerp. Neem het interview af. In de eerste ronde mag je alleen gesloten vragen stellen. Wissel van rol. Bedenk vervolgens 5 open vragen. Interview elkaar opnieuw, nu alleen met de open vragen. Bespreek de interviews na. Wat is het effect van de gesloten vragen? Wat is het effect van de open vragen? Wat heb je geleerd van deze oefening ? Oefening : uitvoeren van rollenspelen in 3 tallen A en B voeren het gesprek, C observeert en geeft feedback. Wissel van rol.  Kies een casus.  Zorg ervoor dat iedereen aan bod komt om het gesprek te voeren  Observeer aan de hand van de observatielijst gespreksstructuur en basishouding + observatieformulier gesprekstructuur, basishouding en actief luisteren  Bespreek na per gesprek aan de hand van de observatiepunten  Stel voor jezelf minstens één persoonlijk leerdoel op na deze cyclus van gesprekken Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

61


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Gesprek voeren en actief luisteren Communicatie Resultaat


Theorie

Locatie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student heeft aan de hand van een praktijksituatie een gesprek gevoerd met een zorgvrager. Hij toont in dit gesprek interesse in de gezondheidsproblemen en vragen van de zorgvrager en - luistert actief en aandachtig. Bestudeer theorie over luisteren en luistervaardigheden (Boek Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg ) Lees het artikel over actief luisteren. Bestudeer het schema gespreksstructuur en basishouding Boek Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg Thema 1: hoofdstuk 1 Het onderdeel gesprekstechnieken-luisteren School Nabespreking met docent 1.4 Begeleiden (C.D.R) Verplicht

Activiteit 1 Vul onderstaande zin aan Een goede luisteraar:

Activiteit 2 Voer een gesprek met een zorgvrager in een rollenspel en oefen het toepassen van de gesprekstructuur, basishouding en actief luisteren Uitvoer in drietallen A.

Lezen Leest eerst de opdracht in zijn geheel door.

B.

Stel vast of voor alle groepsleden duidelijk is wat verwacht wordt

C.

Verdeel de rollen/uitvoering Twee van jullie spelen de onderstaande situatie in een rollenspel. Eén student is zorgvrager, één student is de verpleegkundige en één student observeert het rollenspel aan de hand van het observatieformulier Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

62


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

(gespreksstructuur, basishouding en actief luisteren) en bespreekt zijn/haar bevindingen naderhand met de spelers. De observant is tevens tijdbewaker en stopt het spel na 10 minuten.

Casus Mevrouw Schouten (63) verblijft sinds 3 maanden op een revalidatieafdeling in een verpleeghuis. Zij heeft in juni 2009 haar rechteronderbeen gebroken, nadat ze van haar fiets is gevallen. Mevrouw was op weg naar haar vriendin, gleed met haar voet van de trapper en kwam ongelukkig ten val in de struiken. Ze is in het ziekenhuis geopereerd (er is een pin geplaatst) en werd na twee weken overgeplaatst naar revalidatieafdeling “de Berk” in een verpleeghuis. Het doel is dat mevrouw hier weer zelfstandig leert lopen. Mevrouw had gehoopt na 3 maanden weer naar huis te kunnen. De revalidatie verloopt echter minder spoedig dan verwacht. Ze zal nog minimaal 4 maanden moeten blijven. Mevrouw voelt zich erg teleurgesteld en verdrietig. Ze had zo graag met kerst thuis willen zijn. Ze mist haar kater Joop, haar dagelijks fietstochtjes met vriendinnen en haar lekkere stoel. Maar bovenal is mevrouw bang dat ze misschien nooit meer de “oude” wordt.

D. Nabespreking Na het rollenspel vertelt de observator wat hij heeft gezien aan de hand van het observatieformulier. E. Wisselen van rol Wissel hierna van rollen en voer het rollenspel opnieuw uit. Bespreek dit op dezelfde manier na.


63


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Feedback geven en ontvangen Communicatie Resultaat

De student: - kan de richtlijnen van feedback geven en ontvangen benoemen en toepassen in oefensituaties - heeft geoefend met geven en ontvangen van feedback. Praktische voorbereiding Vooraf theorie bestuderen. Pen en 1 A 4. Theorie Boek: Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg Thema 1 H3 Interactie met de zorgvrager, Locatie School Evaluatie Nabespreking met de docent. Werkproces/competenties 1.4 Begeleidt een zorgvrager (C.D.R). Verplicht/keuze verplicht Activiteit : Je gaat onder begeleiding van een docent oefenen met het geven en ontvangen van feedback . Werkwijze : -

Lees de theorie over feedback geven en ontvangen. Lees praktijksituatie 2 uit je boek en beantwoord de vragen. Wissel je antwoorden uit met een groepsgenoot. Kijk na met behulp van het antwoordmodel van ThiemeMeulenhoff Workshop: verschillende oefeningen met geven en ontvangen van feedback onder begeleiding van een docent.

Oefening 1 : Feedback op een papier schrijven ( klassikaal) Plak op je rug een vel papier (A 4). Loop rond en schrijf bij elke medestudent positieve feedback op dit papier. Aan het eind van de 10 minuten kijk je welke feedback je gekregen hebt van je medestudenten. De feedback wordt met elkaar uitgewisseld in een kringgesprek. Oefening 2 : Het kwaliteitenspel Spelregels: Schud de kaartjes en leg ze op een stapeltje met de tekst naar onder. Neem om de beurt een kaartje met een kwaliteit en lees de eigenschap voor aan de gehele subgroep. Zeg daarna: - aan wie je dit kaartje met deze eigenschap geeft (begin met “IK”) - waarom je dit kaartje aan die persoon wilt geven - geef een positieve lading aan je feedback


64


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Voorbeeld: “Ik geef het kaartje ‘kritisch’ aan jou, omdat je tijdens de les op een prettige manier kritische vragen stelt over de lesstof. Door jou kritische vragen blijf ik beter bij de les en begrijp ik beter hoe het spijsverteringskanaal werkt”. De persoon die dit kaartje krijgt luistert actief en laat de ander uitspreken. Deze regel geldt ook voor het andere groepslid. De persoon die dit kaartje krijgt, mag vervolgens op rustige wijze een reactie geven: - je mag om verduidelijking vragen - je mag vertellen wat je ervan vindt om dit kaartje te krijgen (prettig, niet prettig, herkenbaar, niet herkenbaar, onterecht etc.) - je mag aangeven hoe je vindt dat de feedback gegeven is. Ga door tot alle kaartjes vergeven zijn! Bespreek tenslotte de volgende vragen, ook in je subgroep - Hoe was het om feedback te geven? - Hoe was het om feedback te ontvangen? - Welke kaartjes heb je gekregen, wat zegt dat? - Je moet nu een top 5 samenstellen, welke 5 kaartjes kies je? Leg ze rechts van je neer. - En welke 5 kaartje kies je niet! Leg deze links van je neer. - Welk kaartje geef je aan een andere student ? Leg dit kaartje bij die persoon op tafel. Speel het spel nogmaals en oefen dan ook met de “vervormingen ”de kaartjes voor negatieve feedback. Oefening 3: Oefen in 3 tallen met de volgende casus . A en B voeren het gesprek en C geeft feedback met behulp van het feedbackformulier: feedback geven en ontvangen Wissel van rol. Casus Je loopt sinds drie weken als beginnend verpleegkundige stage in een verpleeghuis. Je ergert je ontzettend aan Justine, een gevorderd verpleegkundige, die ook bij jou op de afdeling stage loopt. Je hebt het gevoel dat Justine vindt dat je nog veel moet leren. Natuurlijk is dat ook zo, maar dat zij daarom ongevraagd commentaar levert op dingen die jij doet en jij zegt, gaat je te ver. Ook erger je je eraan dat ze heel precies wil weten waarom jij iets zus of zo oplost. Ze is jouw begeleider niet en daarom vind je het vervelend hoe zij zich tegenover jou opstelt. Maar nu is de helemaal maat vol. Vanochtend hielp je meneer van Straaten met zijn verzorging. Hij wil graag Theo genoemd worden en dat doe je dus ook. Plots stak Justine haar hoofd door het ‘gordijn’ om bits te zeggen dat het niet respectvol is om meneer van Straaten bij zijn voornaam te noemen. Je besluit Justine feedback te geven over haar gedrag.


65


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Assertief reageren Communicatie Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student heeft geoefend met assertief reageren Bestudeer theorie over assertief reageren Boek: Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg Thema 1 H1 Interactie met de zorgvrager, School Nabespreking met de docent. 1.4 Begeleidt een zorgvrager (C.D.R) Verplicht

Activiteit : Je gaat onder begeleiding van een docent oefenen met assertief reageren en schrijft naar aanleiding van het oefenen een reflectieverslag. Werkwijze: Beantwoord de volgende vragen : - Wat is het verschil tussen assertief, sub- assertief en agressief reageren? - Geef bij elk begrip 2 voorbeelden. Workshop onder begeleiding van een docent met de volgende oefeningen en geef elkaar feedback. Oefening 1: in 3 tallen Casus: Je werkt in een verpleeghuis. Het is de afspraak dat wie de koffiekan leegmaakt weer nieuwe koffie zet voor de collega’s die later komen. Soms heb je het gevoel dat je de enige bent die zich daaraan houdt. Vandaag zie je het zelf gebeuren: je collega maakt de kan leeg, net voor je neus, en loopt met haar koffie weg zonder nieuwe koffie te zetten. Verdeel de rollen en speel deze situatie 3x : je uit je klacht en Je stelt je non-assertief op. Je stelt je agressief op. Je stelt je assertief op. Beantwoord na afloop de volgende vragen : welk effect heeft het non-assertieve gedrag op het verloop van de situatie? welk effect heeft het agressieve gedrag op het verloop van de situatie/ welk effect heeft het assertieve gedrag ? wat voelt het prettigst in de rol van de klagende collega? wat voelt het prettigst in de rol van de collega die de klacht in ontvangst neemt? en waarom? Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

66


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Oefening 2: oefen verder met de volgende situaties: Casus 1: Jouw begeleiding op je stageplek loopt niet zoals je dat zou willen. Vorige week is er ook als een gesprek uitgevallen met je werkbegeleider. Je vraagt om een nieuwe afspraak. Je krijgt te horen dat er geen tijd voor is, ze heeft het veel te druk . Casus 2: Je bent een bewoner aan het wassen, je bent nog lang niet klaar. Jullie hebben net een gezellig praatje over zijn kinderen. Een collega komt binnen en zegt: “Wij moeten gaan koffiedrinken,joh, laat meneer de Vries maar even liggen. Over een kwartiertje zijn we weer terug. Hoe reageer je assertief op deze situatie? Geef elkaar feedback met behulp van het beoordelingsformulier: assertief reageren.


67


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Zelftest: communicatie en aandachtig luisteren (keuze) Deze zelftest gaat over de relatie met de zorgvrager en hoe je hem professioneel benadert. Een relatie begin je en onderhoud je door te communiceren. Kennis over processen die een rol spelen bij communicatie kunnen helpen de communicatie te verbeteren Kijk de zelftest na met behulp van het antwoordmodel. Vraag 1. Aan communicatie zitten veel aspecten onder andere OMA, LSD en ODATT. Leg hieronder uit wat deze letters betekenen en waarom dit belangrijk is met betrekking tot de communicatie met de zorgvrager. 1a.

OMA

Uitleg OMA:

Dit is belangrijk omdat:

1b.

LSD

Uitleg LSD:


1c.

ODATT

Uitleg ODATT



68


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Vraag 2. Communicatie is het uitwisselen van informatie tussen mensen. Dit kan zowel verbaal als non-verbaal verlopen. Maar ook eenzijdig of tweezijdig. Leg de bovenstaande begrippen uit en geef een voorbeeld: 2a.

Verbale communicatie en een voorbeeld

Verbale communicatie is:

een voorbeeld:

2b.

Non-verbale communicatie en een voorbeeld

Non-verbale communicatie is:

een voorbeeld:

2c.

Eenzijdige communicatie en een voorbeeld

Eenzijdige communicatie is:

Een voorbeeld:

2d.

Tweezijdige communicatie en een voorbeeld

Tweezijdige communicatie is:

een voorbeeld:


69


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

3. Vul het onderstaande schema in en zet in de kolommen die van toepassing zijn een kruisje. Let op: er kunnen dus meerdere kruisjes geplaatst worden! Situatie a. Sander leest het verpleegkundig dossier b. Pim praat met Jeannette

verbaal

non-verbaal

eenzijdig

tweezijdig

c.

Een journalist interviewt een popster

d.

Maurits (4 jaar) praat met zijn beer, die hij ondertussen in zijn armen houdt

e.

Marije loopt van tafel weg en slaat de deur keihard dicht

f.

De verpleegkundige zegt tegen een collega, die haar wenkbrauwen fronst: ‘volgens mij begrijp je het niet’.

4.

Elk bericht of gesprek heeft een inhouds- en betrekkingsniveau. Leg uit wat dit is en geef van elk een voorbeeld

1.inhoudsniveau:

Voorbeeld:

2.betrekkingsniveau:

Voorbeeld:

5a.

Leg uit wat een referentiekader is

5b.

Waarom is het belangrijk dat je je verdiept in het referentiekader van de zorgvrager?


70


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Je treft een zorgvrager huilend en helemaal overstuur aan. De reden hiervan is dat ze op weg naar haar huis, zojuist opgehaalde medicijnen heeft verloren. Het gaat onder meer om kalmerende medicijnen. Zij kan nauwelijks een woord uitbrengen, zo overstuur is ze.

6. Beschrijf in 3 zinnen wat je zegt of doet als je empathisch reageert op deze zorgvrager

................................................................................................................................................ .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 7a.

Leg het verschil uit tussen luisteren en actief luisteren

Luisteren is:....................................................................................................................... ...........................................................................................................................................

Actief luisteren is:................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................

7b.

Geef drie voorbeelden van situaties met een zorgvrager waarin actief luisteren gewenst is

1......................................................................................................................................... 2........................................................................................................................................ 3.......................................................................................................................................

7c.

Waaraan herken je een goede luisterhouding?

1......................................................................................................................................... 2........................................................................................................................................ 3....................................................................................................................................... 4......................................................................................................................................... 5........................................................................................................................................ Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

71


cohort 2012-2013


72

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Beroepshouding en beroepsgeheim Activiteiten Persoonlijk en functionele relatie Oefenen met empathie en echtheid Empathie en echtheid dialoog Respect, normen en waarden Omgaan met grenzen Beroepsgeheim

datum


73

paraaf


cohort 2012-2013


74

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Beroepshouding Persoonlijke en functionele relatie Resultaat


De student kan uitleggen wat het verschil is tussen een persoonlijke en een functionele relatie. Vooraf theorie bestuderen Boek: Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg H1 Interactie met de zorgvrager School Nabespreking met docent 1.4 Begeleiden (C.D.R.) Verplicht

Activiteit : Je gaat het verschil onderzoeken tussen een persoonlijke en een functionele relatie Werkwijze : Kenmerken van een persoonlijke relatie zijn (vul aan): ...………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ...………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… Voorbeelden: 1...……………………………………………………………………………………………………… 2.………………………………………………………………………………………………………… 3……........……............................................................................................................................

Kenmerken van een functionele relatie zijn (vul aan): ...………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ...………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………


75


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Voorbeelden: 1...……………………………………………………………………………………………………… 2.………………………………………………………………………………………………………… 3……........……............................................................................................................................

Lees het onderstaande praktijkvoorbeeld:

Mevrouw Elmers verblijft sinds 3 maanden in het verpleeghuis met als doel te revalideren. In toenemende mate maakt zij zich ongerust. Zal ze ooit nog naar huis kunnen? Hoe lang gaat het nog duren? Is er nog wel vooruitgang mogelijk nu ze vorige week ook nog gevallen is? Haar man , die naast zijn drukke werk in een meubelzaak ook nog de kinderen moet verzorgen , heeft ook al eens gezegd : ‘Ik wou dat je weer thuis was. Het groeit mij een beetje boven het hoofd al die drukte. Dit zit mevrouw Elmers behoorlijk dwars. Ze probeert er met een verpleegkundige, Tamar, over te praten. Tamar zegt; “Kom, kom, mevrouw, het valt allemaal wel mee!. Ik heb uw man gisteren bij het bezoek gezien. Hij lijkt mij iemand die van aanpakken weet. Dat moet ook wel met een eigen zaak, zou ik zeggen. Over hem hoeft u zich geen zorgen te maken, uw man redt zich heus wel. Beantwoord de volgende vragen: -

Bestaat er tussen Tamar en mevrouw Elmers een functionele samenwerkingsrelatie? Leg uit. ...…………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

-

Wat vind jij van het gedrag van de verpleegkundige? ...…………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

Lees ook het volgende praktijkvoorbeeld: Verpleegkundige Zenet zegt tegen een collega; “Ik heb een collega aan wie ik echt een hekel heb. Ze kijkt me voortdurend op de vingers en controleert wat ik doe of van plan ben om te gaan doen. Ik heb soms het idee dat ze zit te wachten totdat ik een fout maak. Ik probeer nu sinds 2 weken zoveel mogelijk te voorkomen dat ik samen met haar een dienst heb. Want ik weet zeker dat wanneer ik haar te veel zie ik ontzettende ruzie met haar krijg. -

Is hier sprake van een functionele samenwerkingsrelatie? Leg uit. ..……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ..............................................................................................................................................


76


-

cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Vind je dat Zenet op de juiste wijze met deze collega omgaat? ...…………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

-

Hoe zou jij deze situatie aanpakken? ...…………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

-

Hoe voorkom jij tijdens het werken met zorgvragers dat je relaties met hen te persoonlijk worden en het functionele karakter van de relatie verloren gaat? Bedenk verschillende mogelijkheden. ...…………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

Wissel je antwoorden uit met een medestudent


77


Beroepshouding:

MBO-Verpleegkundige

Oefenen met empathie en echtheid

Resultaat Praktische voorbereiding Theorie


cohort 2012-2013

De student kan in een oefensituatie empatisch reageren en echtheid laten zien. Bestudeer theorie over empathie en echtheid Boek: Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg thema 1 H1 Empathie Echtheid School Nabespreking in 3 tallen en met de docent. 1.4 Begeleiden (C.D.R). Verplicht

Activiteit : Je gaat oefenen met de beroepsaspecten empathie en echtheid Empatisch reageren 1. Oefening in 3 tallen. Zoek de kaartjes met tekst (Tekst Kaartjes Empatisch reageren) Leg de kaartjes zo neer dat de tekst niet leesbaar is. Je gaat om beurten een kaartje pakken. Als je aan de beurt bent om een kaartje te pakken, heb je de rol van zorgvrager, een tweede heeft de rol van zorgverlener en een derde bewaakt de spelregels. Pak een kaartje en lees voor wat er staat. Nadat je de tekst hebt voorgelezen, reageert de zorgverlener op jouw uitspraak als zorgvrager. Hij probeert daarbij op een empathische manier te reageren op jouw uitspraak en jouw gevoel te verwoorden. 2. Oefening : in 3 tallen . Speel de volgende situaties na in een rollenspel. De verpleegkundige reageert empathische. Situatie 1 : Een vroegere collega vertelt je dat hij heeft ontdekt dat een zorgvrager stapels medicatie in zijn nachtkastje bewaart. Hij weet niet wat hij hiermee aanmoet en is hier vreselijk van geschrokken. Hij heeft er nog met niemand over gepraat, niet met de zorgvrager en ook niet met een collega. Situatie 2: Je treft een zorgvrager huilend en overstuur aan. De reden hiervan is dat ze op weg naar huis haar zojuist opgehaalde medicijnen heeft verloren. Het gaat onder meer om kalmerende medicijnen. Zij kan nauwelijks een woord uitbrengen, zo overstuur is ze. 3. Oefening : in 3 tallen De spreker vertelt aan de luisteraar een persoonlijke ervaring. Het gaat dus om een voorval dat je zelf hebt meegemaakt en dat bepaalde emoties bij je opriep. De bedoeling is dat de spreker over zijn ervaring vertelt en dat de luisteraar empatisch reageert . Het gaat er vooral om dat de luisteraar overbrengt dat hij de spreker begrijpt of probeert te begrijpen. De observator observeert het gesprek en let op de volgende zaken: - wat valt op aan de non-verbale communicatie van de luisteraar? Maakt hij nonverbaal duidelijk dat hij de spreker probeert te begrijpen, en hoe doet hij dat? - en hoe gaat dit op verbaal gebied? reageerde de luisteraar inderdaad empatisch? Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

78


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Echtheid tonen Oefening : in 3 tallen Lees de volgende situatie en bespreek de vragen in een groepje. Je loopt stage in een verpleeghuis. Op de afdeling waar jij werkt, verblijven zorgvragers omdat zij problemen hebben op somatisch gebied. Mevrouw Dohmen ( 78) kan erg veel aandacht vragen. Als je eenmaal met haar aan de praat raakt, lukt het je nauwelijks om het gesprek af te sluiten zonder dat zij gaat mopperen dat er “nooit iemand tijd heeft” en “ze altijd maar aan haar lot overgelaten wordt.” Verder klaagt ze veel over haar medebewoners. Ze zijn volgens haar ongemanierd en onbeleefd, vooral tegen haar. Als je de huiskamer inloopt, roept mevrouw Dohmen je “Zuster, zuster, er is nu iets vreselijks gebeurd !!.” - Geef precies aan hoe jij in bovenstaande situaties zou reageren. Wat zou je zeggen en doen? - Beoordeel daarna of jouw reactie in deze situatie echt en eerlijk is. Motiveer je antwoord. - Wat houdt in deze situatie echtheid in ?


79


Beroepshouding:

MBO-Verpleegkundige

Empathie en echtheid (dialoog)

Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

cohort 2012-2013

De student kan in een dialoog de aspecten empathie en echtheid beschrijven. Lees theorie over empathie en echtheid Boek : Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg Thema 1 H1 Interactie met de zorgvrager School Nabespreking met docent. 1.4 Begeleiden (C.D.R) Verplicht

Activiteit: Je gaat een dialoog herschrijven en de aspecten echtheid en empathie toevoegen. Werkwijze : In tweetallen Lees in het boek de samenwerkingsopdracht “Dialoog schrijven” en herschrijf in tweetallen de dialoog. Vergelijk je uitwerking met een ander groepje Nabespreking onder begeleiding van docent.


80


Beroepshouding:

MBO-Verpleegkundige

respect, normen en waarden

Resultaat


Locatie Evaluatie

Werkproces/competenties Verplicht/keuze

cohort 2012-2013

De student kan de begrippen respect, normen en waarden beschrijven en bespreekbaar maken Bestudeer theorie over respect, normen en waarden uit het boek Begeleiden Boek Begeleiden: Thema 2: hoofdstuk 1: over respect, zoek de onderdelen op die betrekking hebben op respect, normen en waarden School Nabespreking met docent Kijk vraag 2 na met behulp van het antwoordmodel 1.4 Begeleiden (C.D.R.) Verplicht

Activiteit : Je gaat oefenen met de begrippen respect, normen en waarden d.m.v. het spelen van een spel Werkwijze : 1. Maak drie “woordspinnen” van bovenstaande begrippen en kom met elkaar tot een bruikbare definitie. 2. Beantwoord de vragen 1. Wat zijn waarden? Geef drie voorbeelden. 2. Wat zijn normen? Geef drie voorbeelden. 3. Leg in je eigen woorden uit dat waarden, normen en gedrag elkaar beïnvloeden. 4. Betekent respect voor de zorgvrager dat je alles van hem accepteert? Wat zou een reden kunnen 3. Voer onder begeleiding van de docent de samenwerkingsopdracht (boek Begeleiden) uit en beantwoord de vragen van de evaluatie. Wissel klassikaal je antwoorden uit. Wellicht is de uitkomst hiervan bruikbaar voor het formuleren van een persoonlijk leerdoel.


81


Beroepshouding:

MBO-Verpleegkundige

Omgaan met grenzen

Resultaat


Verplicht/keuze

cohort 2012-2013

De student: - heeft geoefend in het aangeven van grenzen - heeft ontdekt wat het effect is op de ander, als hij een grens aangeeft - kan zijn eigen grenzen benoemen Vooraf theorie bestuderen Boek: Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg H1 Interactie met de zorgvrager School Nabespreking klasgenoten en docent 1.4 Begeleiden (C.D.R) verplicht

Activiteit: Je gaat oefenen in het aangeven van je grenzen. Ontdekt wat het effect is op de ander als jij een grens aangeeft: welk effect hebben je houding en stem? Werkwijze: 1. Oefening : Uitvoering in tweetallen: Onderdeel 1  A Loopt rustig naar B. B zegt stop als hij vindt dat A dicht genoeg bij is. Wissel van rol. Nabespreking: Kijk welke afstand er is, of je bij het omdraaien van de rollen verschillen ziet. Hoe is er aangegeven dat het dicht genoeg bij was? Onderdeel 2  Hetzelfde, alleen loopt A nu na het stopwoord door en stopt pas als hij ervan overtuigd is dat hij moet stoppen. Wissel van rol. Nabespreking: Wanneer wordt er nu gestopt, wat is de afstand, wat maakte dat A stopte, was het toon, houding, was B overtuigend genoeg? 2. Oefening : verzoek weigeren. Uitvoering: in tweetallen uitvoeren. Voor oefening 1 en 2 andere partner kiezen. Tijdens de oefening allebei de rol oefenen, niet met een andere persoon. A vraagt allerlei zaken aan B om te lenen, zien, gebruiken etc. B weigert steevast met “Nee, dat wil ik niet, omdat….” Nu vraagt A hetzelfde, maar gaat erom zeuren, bedelen, smeken, inspelen op gemoed, chanteren etc. Nabespreking: is het verzoek ingewilligd? Op welk moment, waarom wel/ niet. Waar lag dat aan?


82


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Grenzen aangeven, hoe doe je dat? Grensoverschrijdend gedrag van een collega of zorgvrager hoef je nooit te accepteren. Het is belangrijk duidelijk je grenzen aan te geven en de zorgvrager of college te vertellen wat je niet wilt. Wees duidelijk welk gedrag wel/niet toelaatbaar is en dat er grenzen zijn aan de zorgplicht Hoe doe je dat, grenzen aangeven? 1. Laat rustig en duidelijk horen dat je iets niet wil of gedrag niet accepteert. 2. Gebruik de ik vorm Ik vindt het niet prettig als u een arm om me heen slaat Ik wil niet dat u me aanraakt tijdens de verzorging Ik ben niet gediend van uw gedrag Ik accepteer niet dat u tegen me schreeuw 3. Geef evt. een reden, of geen een alternatief 4. Benoem de consequenties als de ander niet stopt (stopzetten van de zorg) 5. Maak er geen lang verhaal van Ben je niet duidelijk; dan stopt het gedrag niet, dan doe je misschien dingen die je niet wilt en/of overkomen je dingen die je vervelend vindt. Uitgangspunten die voor jouw van belang zijn Het grensoverschrijdend of ongewenste gedrag moet stoppen Bedenk van te voren wat je doet in dergelijke situatie Bespreek dergelijke situaties met je collega’s en leidinggevende Registratie van grensoverschrijdend gedrag Activiteit Grensoverschrijdend gedrag of niet? Gaan de volgende situaties voor jou te ver of niet? Als het van bepaalde zaken afhangt, schrijf dan op waarvan het afhangt. 1. Een zorgvrager met een verstandelijke beperking, wil je bij het bed brengen een zoen op je wang geven 2. Een manlijke zorgvrager in het ziekenhuis vraagt je zijn been te masseren met olie 3. Een psychiatrische zorgvrager grijpt je vast op de gang 4. Een verpleeghuisbewoner wil je dat even bij hem op bed komt zitten 5. In de thuiszorg wil een kind van vier jaar uit nieuwsgierigheid jouw borsten zien 6. Een zorgvrager in het ziekenhuis, vraagt of hij/zij na ontslag een keer met je kan afspreken in de kroeg. 7. Een psychiatrische zorgvrager vraagt waar je woont, omdat hij/zij jou graag een vakantie kaart wil sturen 8. Een zorgvrager in het ziekenhuis maakt seksueel getinte opmerkingen 9. Een zorgvrager met een verstandelijke beperking wil graag voor het slapen gaan een half uur de tijd om te masturberen 10. Een psychiatrische zorgvrager ontvangt bezoek op zijn kamer en vraagt aan jou een condoom Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

83


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Tip: bekijk de video “intieme grenzen” : http://www.youtube.com/watch?v=Csb27LK4enk&feature=related Beroepsgeheim Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie

Werkproces/competenties

Verplicht/keuze

De student heeft kennis van het beroepsgeheim en de gevolgen voor het verpleegkundig handelen Lezen theorie Boek: begeleiden van zorgvragers Thema 3 H 5 Beroepsgeheim School Kijk vraag 4 en 5 na met behulp van klasgenoten en het antwoordmodel van ThiemeMeulenhoff. Kijk vraag 2 en 3 na met behulp van het antwoordmodel 1.4 Begeleidt de zorgvrager C begeleiden D aandacht en begrip tonen Verplicht: activiteit 1, 2 en 3 Keuze: activiteit 4, 5 en 6

Activiteit Je gaat je verdiepen in het beroepsgeheim en de beroepscode en de gevolgen voor het verpleegkundig handelen Werkwijze : 1. Verklaar de volgende begrippen: - beroepsgeheim - zwijgplicht - verschoningsrecht - strafrecht - tuchtrecht - civielrecht - in welke wetten staan er passages beschreven over geheimhouding in de gezondheidszorg? 2. Beantwoord de volgende vragen( de antwoorden kun je vinden bij ondersteunend materiaal) - Kun je volgens jou het beroepsgeheim vergelijken met iets dat je vriend(in) je in vertrouwen vertelt en dat je als geheim moet beschouwen? Leg uit . - Heb je ten opzichte van collega’s hetzelfde geheim te houden als ten opzichte van vrienden? - Hoe zwaar til jij aan het beroepsgeheim? Motiveer je antwoord. - Vind jij het gemakkelijk of moeilijk om een geheim te bewaren? Waarom? 3. Hier volgen 3 korte situaties die te maken hebben met het beroepsgeheim. Geef per situatie aan of er goed omgegaan wordt met het beroepsgeheim. Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

84


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

A. Pascal komt thuis van zijn eerste BPV-dag en zijn moeder vraagt hem hoe deze dag is verlopen. Hij antwoordt; “Leuk, maar verder hoef je niets te vragen, want ik heb een beroepsgeheim. B. Conny vertelt haar collega: ’Soms weet ik niet wat ik moet zeggen tegen meneer Laren als hij zo stilletjes in een hoekje zit. Hij lijkt dan met zijn gedachten zo ver weg……….Ik vraag me af of hij er wel behoefte aan heeft om daarin te worden gestoord”.

C. Marion, verzorgende, vertelt op een feestje dat de vroegere burgemeester van het dorp kortgeleden is opgenomen in het verpleeghuis waar zij werkt. “Hij is zo dement als een deur. Jullie weten wel dat hij vroeger de mond vol had van waarden en normen. Moet je hem nou eens horen, hij loopt de hele dag te schelden en te vloeken.” 4. Maak praktijksituatie 1 en 2 vergelijk je antwoorden met een medestudent. 5. Maak de vragen van de kennisopdracht. 6. Voer de samenwerkingsopdracht uit.


85


cohort 2012-2013

Samenwerken Activiteiten Samenwerken in de zorg Afspraken maken met zorgvragers Samenwerkingsoefeningen Onderhandelen


86

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Samenwerken in de zorg Resultaat

De student kan uitleggen wat onder goede samenwerking wordt verstaan; Praktische voorbereiding Zoekt informatie op via internet of boek. Theorie Boek Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg Thema 1 H1Interactie met de zorgvrager Locatie School Evaluatie Nabespreking met docent Werkproces/competenties 1.4 Begeleidt een zorgvrager (C.D.R) Verplicht/keuze verplicht

Activiteit 1:

Samenwerken

Beantwoord de vragen over samenwerken 1. Geef een omschrijving van het begrip samenwerken 2. Geef uit eigen ervaring eens een voorbeeld waarin: - geen sprake was van een goede samenwerking - wel sprake was van een goede samenwerking 3. Samenwerken is een middel om doelen te bereiken. Geef eens een aantal voorbeelden van doelen die je in je eentje niet kunt bereiken. 4. Bij verschillende werkzaamheden heb je een keuze: of je doet ze alleen, of je doet ze samen met anderen. Geef bij de volgende werkzaamheden aan of je ze liever alleen doet of liever met anderen. Motiveer je keuze kort: - een bed opmaken - een werkstuk maken - je band plakken - een interview houden met een verpleegkundige - een zorgvrager wassen Activiteit 2: Onderzoek wat belangrijk is bij samenwerken. Beantwoord de volgende vragen: 1. welke verschillende aspecten kun je bij samenwerken onderscheiden? 2. met wie moet je in de praktijk allemaal samenwerken? 3. welke overleg vormen zijn er? 4. welke zijn formeel en welke informeel? 5. welke drie fases kent een overleg? 6. welke vragen kom je tegen in een formeel overleg?. Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

87


Samenwerken:

MBO-Verpleegkundige

Afspraken maken met zorgvragers

Resultaat


Locatie Evaluatie


Verplicht/keuze

cohort 2012-2013

De student kan het belang beschrijven van het maken van afspraken met zorgvragers en zich houden aan afspraken Lees de theorie over het maken van afspraken met zorgvragers Boek: Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg Thema H2 Interactie met de zorgvrager: Afspraken maken met zorgvragers Afspraken nakomen, gedragsregels Werkbare afspraken maken, gelijkwaardigheid, nut en doel School Kijk de praktijksituaties en de kennisopdracht na met het antwoordmodel van ThiemeMeulenhoff Observatielijst: het maken van afspraken en elkaar houden aan afspraken 2 ingevulde observatielijsten 1.4 Begeleiden (C.D.R) Verplicht

Activiteit : Je gaat je verdiepen in het belang van het maken van afspraken en maakt in een subgroep een observatielijst. Werkwijze: 1. Je maakt in tweetallen de vragen bij praktijksituaties 1, 2 en 3 (afspraken met zorgvragers). Wissel je antwoorden uit met een ander duo. 2. Maak in hetzelfde hoofdstuk de kennisopdracht 3. Maak in een subgroep een observatielijst met observatiecriteria waarmee je het maken van afspraken en het elkaar houden aan afspraken in verschillende studiegroepen kunt observeren. Vraag feedback over deze lijst aan een ander groepje, verwerk de feedback 4. Vul deze lijst in tijdens het werken in 2 subgroepen


88


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Observatielijst: het maken van afspraken en elkaar houden aan afspraken Student:……………………………………………………………………Groep……………………. Beoordelaar:………………………………………………………………Datum…………………….

Ja Observatiecriteria

Het maken van afspraken

1.

2.

3.

4.

5.

Elkaar houden aan afspraken

1.

2.

3.

4.

5.


89

Soms Nee


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Samenwerkingsoefeningen Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze Activiteit 1:

De student heeft de samenwerkingsopdrachten uitgevoerd Theorie doorlezen, internet opzoeken Boek: Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg H1 Interactie met de zorgvrager, School Nabespreking met de docent. 1.4 Begeleidt een zorgvrager. (C.D.R.) Verplicht: 2 van 1

Vierkanten

Voer de oefening “vierkanten” uit in groepjes van vijf Uitvoering: in groepjes van vijf Vorm groepjes en zorg ervoor dat 1 persoon in de groep observeert en zo nodig corrigeert als zij zich niet aan de spelregels houden. Zet de tafels en stoelen zo neer (= téén aan téén) 1 3

2 4

Elke groep krijgt een vier enveloppen met daarin stukjes karton. Jullie opdracht is om met die stukjes karton vier gelijke vierkanten van dezelfde grootte te vormen. De opdracht is goed volbracht als jullie alle vierkanten hebben gemaakt volgens de spelregels Spelregels 1. Je mag niet met elkaar praten 2. Je mag op geen enkele manier – ook niet non-verbaal – een ander om een stukje karton vragen 3. Je mag stukjes karton aan de ander geven, maar je mag geen stukjes karton bij een ander wegpakken 4. Je mag bij de stukjes karton die je weggeeft, deze niet inpassen in de puzzel van de ander. Observatiepunten - Wie is meteen al bereid om stukjes karton weg te geven? - Wie doet dat als laatste? - Hoe lang duurt het voordat de deelnemers op puzzels van anderen gaan letten - Hoe lang duurt het voordat de groep echt begint samen te werken - Wat doen deelnemers als hun puzzel klaar is? Leunen ze achterover? Zo ja, hoe lang? - Komen ze weer in actie? Waardoor? - Wie raakt gefrustreerd? Hoe uit zich dit? Hoe reageren de anderen daarop? Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

90


cohort 2012-2013

Evaluatie maximaal 5 minuten De observator bespreekt de observatiepunten met het groepje.


91

MBO-Verpleegkundige


Activiteit 1:

cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Een dagje uit

Voer de samenwerkingsopdracht uit “een dagje uit” Uitvoering: in groepjes van vijf Vorm groepjes en zorg ervoor dat 1 persoon in de groep observeert. Stel met je groepje een programma voor een dagje uit vast. Spelregels 1. Je hebt 30 minuten de tijd om een programma samen te stellen 2. Een groepslid is observator, de anderen vormen een feestcommissie 3. Het dagje uit is bedoeld voor de hele klas 4. Jullie stellen het programma voor deze dag samen vast 5. Je hebt de beschikking over een gratis bus 6. Daarnaast heb je per deelnemer een budget van 20 euro Stel in overleg het programma samen en schrijf dat (inclusief de tijdstippen waarop een en ander plaatsvindt) op een flap. Observatiepunten - Hoe wordt er een begin gemaakt? - Wie komt of komen er met ideeën? - Wat wordt er met deze ideeën gedaan? Hoe wordt er op gereageerd? - Wie neemt of nemen er besluiten? - Hoe wordt het besluit of de besluiten genomen? - Hoe wordt er door iedereen samengewerkt? - Hoe is de sfeer waarin gewerkt wordt? - Is het doel bereikt? Evaluatie maximaal 10 minuten De observator stopt de tijd na 30 minuten en bespreekt met het groepje haar observatiepunten

Klassikaal maximaal 10 minuten De opdracht wordt klassikaal nabesproken Er wordt aandacht besteed aan de ervaringen van de commissieleden, het resultaat (het programma) en wat de observatoren hebben gezien.


92


Samenwerken:

MBO-Verpleegkundige

Onderhandelen

Resultaat


cohort 2012-2013

De student kan aangeven wat het belang is om te kunnen onderhandelen in een samenwerkingsrelatie met anderen en oefent hiermee. Theorie doorlezen, internet opzoeken Boek: Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg H1 Interactie met de zorgvrager, School Nabespreking met de docent. 1.4 Begeleidt een zorgvrager. (C.D.R.) Verplicht

Activiteiten: Je gaat oefenen met onderhandelen Werkwijze: 1. Individueel: Lees de volgende uitspraken en geef aan met welke jij het eens of oneens bent. Kies 3 uitspraken waar jij het meest mee eens bent.

1 2 3

4 5 6 7 8

9 10

Uitspraak Onderhandelen is geven en nemen Bij onderhandelen bereik je het meest als je hoog inzet Een onderhandeling is alleen geslaagd als je er zelf een goed gevoel over hebt, als jouw doel bereikt is Bij onderhandelen is het niet verstandig om van tevoren te bedenken tot hoever je wilt gaan Bij onderhandelen moet je goed naar de andere partij luisteren Onderhandelen is alleen maar een strategie om je doel te bereiken Als je niet bereid bent de andere partij tegemoet te komen, kun je net zo goed niet onderhandelen Bij onderhandelen moet je scherp opletten op de argumenten die de ander gebruikt, zodat je hem/haar onderuit kunt halen Bij onderhandelen moet je goed op het gezamenlijke belang letten Voordat je gaat onderhandelen, moet je goed nadenken over wat je wilt bereiken

Eens /oneens

2A.

Vorm groepjes van 4 en bespreek deze uitspraken. Probeer samen tot een overzicht te komen van de 3 meest ware uitspraken, onderhandel hierover.

2B.

Bespreek hoe de onderhandelingen verliepen: wat ging goed, wat kon beter, je eigen rol , zijn jullie het wel of niet eens geworden met elkaar , hoe kwam dit ? Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

93


3.

cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Lees de 5 gespreksfasen door: streven naar win-win situatie ) a. Voorbereiding : hoe ga ik mij opstellen, wat wil ik bereiken, wat is mijn ‘wisselgeld’- maar ook : inleven in de belangen van de ander, de ander inschatten, wat wil de ander bereiken . b. Opening : “ social talk” , positieve sfeer, informeel begin, hoe gaat het met de zorgvrager?( doorvragen hierop) c. Informatiefase: leg het doel van het gesprek uit, ( heeft de zv. dit begrepen? Vertel wat er aan de hand is volgens jou, herkent de zorgvrager dit, ga hierop door, )uitwisseling van eisen, standpunten d. Onderzoeksfase: vragen stellen, doorvragen( wat wil de zv precies ) en wat wil jij? wat zijn de mogelijkheden? e. Onderhandelingsfase: geven en nemen, loven en bieden bijv. Als jij .......dan doe ik ............ f.

Compromis en afsluiting

Bedenk een voorbeeld uit je stage waarbij er onderhandeld werd met een zorgvrager of een situatie waarbij je zelf hebt onderhandeld. Herken je de bovenstaande fasen? 4.

Oefen in een groepje van 3 met het voeren van een onderhandelingsgesprek. A en B voeren het gesprek en C observeert op : de fasen van het gesprek en het inzetten van gesprekstechnieken( o.a. LSD)

Maak gebruik van situaties uit je eigen praktijk (zorgvrager of collega)


94


cohort 2012-2013


95

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

Seksualiteit intimiteit Activiteiten Seksualiteit intimiteit 1 Seksualiteit intimiteit 2


96

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013


97

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Seksualiteit intimiteit 1 Resultaat


De student heeft een gesprek gevoerd met medestudenten over het omgaan met seksualiteit en intimiteit in de zorgverlening. Lezen theorie. internet Boek: begeleiden van zorgvragers thema 3 H2 School Reflectieverslag n.a.v de uitgevoerde activiteiten 1.4 Begeleidt een zorgvrager (C.D.R.) verplicht

Activiteit: Je gaat met elkaar in gesprek over het omgaan met intimiteit en seksualiteit in het contact met de zorgvragers en schrijft een reflectieverslag Werkwijze; 1. Formuleer zo nauwkeurig mogelijk wat jij verstaat onder: o

intimiteit

o

seksualiteit

Vergelijk de eigen formulering met die van anderen. Zoek de betekenis in het woordenboek op. Noteer de verschillen en beschrijf welke factoren van invloed zijn op de verschillende visies. Neem de uitkomsten mee naar de workshop. 2. Lees de casussen. Casus van meneer Hamers. Meneer Hamers beklaagt zich over zijn kamergenoot. Volgens hem is de kamergenoot, meneer Kil twee keer per dag bezig met zelfbevrediging. Dit feit stoort hem enorm. Hij kan er niets aan doen dat hij het merkt, omdat hij nogal onrustig slaapt. Met zijn kamergenoot (die kennelijk niet in staat is zich te beheersen, aldus meneer Hamers) wenst hij hierover niet te praten. Casus mevrouw Vis. Mevrouw Vis heeft een uitgebreid en behoorlijk gecompliceerd verhaal verteld over de slechte seksuele relatie die zij met haar man heeft. Het zat haar kennelijk behoorlijk dwars. Je weet daarentegen echter ook niet wat je ermee moet, want je hebt nog nauwelijks ervaring met het praten over seksualiteit. Casus meneer Costen. Meneer Costen weet niet meer waar hij het zoeken moet. Hij was altijd al bang dat hij tijdens het wassen een erectie zou krijgen. Hij ligt al een tijd op de ziekenboeg van een psychiatrische instelling en ondanks het feit dat hij bepaald geen seksuele verlangens koestert jegens iemand van het personeel, overkwam het hem gisteren. De verpleegkundige Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

98


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

reageerde daar nauwelijks op, maar vandaag verscheen er een mannelijke verpleegkundige om hem te verzorgen. Beantwoord de volgende vragen en neem deze mee naar de les. - Geef je mening over elke casus. - Vind je dat de verpleegkundige in de diverse situaties een bijdrage zou kunnen of moeten leveren? Zo ja, waarom? Over welke bijdrage heb je het dan? Zo nee, waarom niet? - Bespreek jouw mening met anderen en tracht met een mogelijke aanpak voor de problemen te komen 3. Ga voor jezelf na, welke onderstaande uitspraken/handelingen voor jou toelaatbaar zijn. Is het acceptabel of niet? Vul individueel en anoniem het formulier in. Bij punt 20 kun zelf een uitspraak/situatie beschrijven, waarvan je denkt dat je die als zorgverlener tegen kunt komen of waarvan je graag de mening wilt horen van anderen. Lever het ingevulde formulier in bij de docent. De uitkomst wordt in de groep besproken. uitspraak

acceptabel

1

De zorgvrager pakt je hand vast.

2

De zorgvrager geeft je een handkus”

3

De zorgvrager geeft je een “aai” over je bol.

4

De zorgvrager wil je iets vertellen, maar voordat hij/zij dat doet moet je beloven dat je het voor jezelf houdt

5

De zorgvrager zegt dat je er leuk uitziet.

6

De zorgvrager “streelt” je in het gezicht.

7

De zorgvrager, die 4 maanden op e afdeling heeft gelegen en met wie je een goede functionele relatie hebt gehad, vraagt jou op de dag van ontslag om een keertje uit te gaan.

8

De zorgvrager geeft je een schouderklopje.

9

Je collega slaat beide armen om een zorgvrager heen, als die in huilen uit barst.

onacceptabel


99

Totaal score


cohort 2012-2013

10

Een bedlegerige zorgvrager vraagt jou de nieuwste playboy te kopen.

11

De zorgvrager knijpt je in je bil.

12

De zorgvrager legt, terwijl je hem/haar helpt met draaien op bed, een hand op je bil

13

De zorgvrager geeft je een kus op de wang.

14

De zorgvrager vraagt: “wat ga je vanavond gaat doen”?

15

De zorgvrager merkt op, “dat je zo lekker ruikt”.

16

De zorgvrager vertelt een schuine mop.

17

De zorgvrager ligt tijdens het bezoekuur samen met partner in bed.

18

De zorgvrager vraagt of je een partner hebt.

19

De zorgvrager masturbeert op zijn/haar kamer.


100

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Seksualiteit intimiteit 2 Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student kan de problemen rondom seksualiteit en intimiteit in de zorgverlening benoemen. Lezen theorie Boek: begeleiden van zorgvragers thema 3 H2 School Klassikale nabespreking Reflectieverslag 1.4 Begeleiden een zorgvrager C.D.R. Verplicht: kies in overleg met de docent uit de activiteiten 1, 2 of 3

Activiteit: Je voert een discussie over het omgaan met intimiteit en seksualiteit in het contact met de zorgvragers en grenzen hierbij. Werkwijze: 1. Discussieopdracht: Seksualiteit en intimiteit. Instructie:  Vorm een subgroep van ongeveer 5 personen.  Lees allereerst de gehele opdracht door.  Kies een discussievorm.  Benoem een discussieleider, die ervoor zorgt dat:  iedereen zijn/haar eigen mening naar voren kan brengen.  naar elkaar geluisterd wordt.  de tijd bewaakt wordt.  alle stellingen aan bod komen.  in het kort de naar voren gekomen argumenten (voor/tegen) worden genotuleerd.  Discussieer met elkaar over de stellingen.  Kies 1 persoon die namens de subgroep, deel zal nemen aan de open stoel discussie in de gehele groep.  Evalueer de samenwerking in de subgroep. Stellingen 1. Seks is niets voor oude of zieke mensen. 2. Met de seksualiteit van zorgvragers heb ik als verpleegkundige niets te maken. 3. Als een zorgvrager wil, maar niet kan masturberen, moet ik als verpleegkundige hem of haar daarbij helpen. 4. Door een relatie met een zorgvrager, breng ik de kwaliteit van zorg in gevaar. 5. Vrouwelijke verpleegkundigen zijn in hun voordeel m.b.t. de begeleiding op het gebied van seksualiteit, omdat zij meer vertrouwd zijn met uiten van warmte en intimiteit. 6. Als een zorgvrager er zelf niets over zegt, kun je het onderwerp seks het best laten rusten. 7. Bij een (langdurige) opname moet het mogelijk zijn om een intieme c.q. vertrouwelijke sfeer te creëren voor de zorgvrager en zijn partner. 8. Formuleer zelf een stelling! Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

101


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

2. Kringgesprek over thema seksualiteit en intimiteit. Werkwijze: onder begeleiding van de docent Maak van onderstaande stellingen/vragen kleine briefjes, vouw ze op en verzamel ze in een hoed/pot/vaas/doos of iets dergelijks De groep neemt plaats in de kring en de eerste deelnemer pakt een “lootje” Deelnemer leest de stelling voor en het voorlezen ontstaat een korte discussie. Als alle lootjes op zijn en besproken zijn, sluit de docent de les af. Stelling: - Iedere bewoner moet elk moment, wanneer hij dat wil zich terug kunnen trekken op de eigen kamer. Er mogen geen beperkingen worden opgelegd. Stelling: - Elke bewoner moet zijn kamer kunnen inrichten zoals hij dat wil. Hieraan mogen geen beperkingen worden opgelegd Stelling: - Elke bewoner moet de mogelijkheid hebben op zijn eigen kamer ongestoord bezoek te ontvangen. Als dat bezoek wil blijven slapen moet dat ook mogelijk zijn Stelling: - Wanneer een bewoner op zijn kamer is, moet je kloppen en wachten op antwoord voordat je de kamer binnengaat. Vraag : Als je mensen verpleegt en verzorgt, zul je te maken krijgen met seksualiteit en intimiteit. Op welke manieren krijg je hiermee te maken? Vraag : Leg uit: uit de zorgvuldigheid hoe je omgaat met seksualiteit en intimiteit, blijkt hoe je omgaat met macht. Vraag: Stel: je werkt in een revalidatiecentrum voor mensen met een lichamelijke handicap: Telkens als je Jos (23 jaar) helpt bij het douchen, merk je schaamtegevoelens. Wat doe je in de situatie? Stelling: - Seksuele gedachten en gevoelens zijn vrij, omdat niemand er schade door ondervindt, zolang het slechts bij gedachten blijft. Stelling: - Het is in geen geval toegestaan om seksuele handelingen te verrichten in welke vorm dan ook in een zorgvrager-hulpverlenerrelatie. Vraag : Sommige mensen hebben angst voor intimiteit, hoe merk je dat? Vraag : Leg uit: de begeleiding van zorgvragers bij intimiteit staat niet los van jezelf. Leg deze zin uit. Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

102


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Vraag : Een mannelijke zorgvrager vraag je in het ziekenhuis zijn been te masseren. Wat doe je?

Vraag: Een psychiatrische zorgvrager grijpt je vast op de gang. Wat doe je? Vraag : Een verpleeghuisbewoner wil dat je even bij hem op bed komt zitten. Wat doe je?

3. Carrouselspel seksualiteit en intimiteit. Hieronder volgen 8 vragen/ opdrachten per subthema. Maak groepjes van 3 a 4 personen en maak 8 “stations”. Knip de opdrachten uit en leg er 1 bij elk station. De docent bewaakt de tijd. Na bv. 15 min wordt er “doorgedraaid “zodat elk groep bij elke opdracht is geweest. Resultaat van het spel; inzicht in eigen waarden en normen t.a.v. seksualiteit en intimiteit Opdracht 1 Ga naar de internetsite www.nu91.nl. Klik vervolgens nieuws/ persberichten/ hiertrekikmijngrens.nl aan. Lees de ervaring van 24 jarige HBO- V stagiaire. Wat vind je van deze situatie? Waarom horen het uitvoeren van seksuele handelingen niet tot het takenpakket van de verpleegkundige? Opdracht 2 1. In welke (dagelijkse) situaties wil jij privacy? (denk aan bv. naar toilet gaan, tijdens het douchen) 2. Denk je dat bewoners in een verpleeghuis ook voldoende privacy hebben? 3. Wat ga jij in de uitvoering van je werk allemaal doen om de bewoners in de stage instelling voldoende privacy te bieden?

Opdracht 3 Mevrouw Schouten heeft de ziekte MS en woont op de afdeling in het verpleeghuis waar jij stage loopt. Ze kan niet meer kan lopen en heeft een slechte arm/ hand functie. Ze vertelt jou dat ze graag weer eens met een man zou willen vrijen. 1. Wat vind jij van deze vraag? 2. Hoe zou jij mevrouw kunnen helpen met deze vraag? 3. Wat zou je niet doen in deze situatie? Opdracht 4 Je hebt via de website kennisgemaakt met: “Flekszorg, als seks zorg is.” Wat vind je ervan dat dit bestaat en motiveer je antwoord Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

103


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Opdracht 5 Intimiteit verwijst naar intiem zijn of vertrouwelijk met elkaar zijn. Dit kan op lichamelijk gebied zoals knuffelen of vrijen maar kan ook op geestelijk gebied zoals een vertrouwelijke vriendschap waarin je elkaar veel toevertrouwt. 1. Heb jij in je privé leven intieme relatie(s). Zo ja welke en hoe zijn die tot stand gekomen? 2. Denk je dat deze relaties kunnen veranderen of is dat al gebeurd? Opdracht 6 De intieme zone is een denkbeeldige lijn om jezelf heen. Als iemand daar binnen treedt is hij/zij lichamelijk dicht bij jou. Soms vind je dat juist prettig maar soms ook onprettig. 1. Wanneer /Wie mag er lichamelijk heel dicht bij jou komen en waarom? 2. Wanneer/ bij wie wil jij lichamelijk afstand bewaren en waarom? Denk aan zowel privé situaties als beroepssituaties. Opdracht 7 In het verpleegkundig beroep is er vaak sprake van lichamelijke nabijheid. Denk dan aan iemand wassen, aankleden, naar toilet helpen. Hoe denk jij daar mee om te gaan? Wat lijkt jou makkelijk? Wat lijkt jou moeilijk? Opdracht 8 Een zorgvrager krijgt tijdens de wasbeurt een erectie. Hoe zal jij reageren? Een man/ vrouw pakt je regelmatig bij je hand en zegt dan: ik vind u zo’n fijne zuster ……….. Hoe reageer jij?


104


cohort 2012-2013


105

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

Ernstig lijden, sterven en rouw Activiteiten Omgaan met verliessituaties Kubler Ross en Worden Gesprek verlieservaring Rituelen Themadag


106

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013


107

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Omgaan met verlies situaties Ernstig lijden, sterven en rouw Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie

Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student kan naar aanleiding van casuistiek aangeven hoe hij kan omgaan met situaties van lijden, rouw en verlies Lezen theorie, internet Boek: begeleiden van zorgvragers Thema 4 School Nabespreking met docent. Kijk de antwoorden van de praktijksituaties na met behulp van het antwoordmodel van ThiemeMeulenhoff 1.4 Begeleidt een zorgvrager C, D, R verplicht

Activiteit: Je gaat onderzoeken hoe je kunt reageren in situaties van lijden, sterven en rouw Werkwijze: 1. Lees uit boek “begeleiden van zorgvragers” thema 4 blz. 179 t/m 192 2. Maak praktijksituaties 1, 2, en 4 van Thema 4 H 1 Tip: lees de theorie individueel en maak met je subgroep de vragen. 3. Oefen met de volgende situaties en beantwoord de vragen: A.

Dhr. Bartels heeft gisteren een slechte uitslag gehad van zijn bronchoscopie onderzoek. Er is carcinoom ontdekt in zijn linkerlong. De arts heeft verteld dat er weinig tot niets meer aan te doen is. Dhr. gaat morgen naar huis. Hij vertelt jou dat hij erg veel zin heeft om naar huis te gaan en dat zijn geplande reis naar Gran Canaria gewoon door gaat. Verder praat hij honderduit over allerlei plannen die hij nog heeft voor de toekomst. Hoe reageer je?

B.

Mw. IJsseldijk wil maar één ding, ze wil hier niet meer zijn. Ze zegt tegen jou: “zuster, ik heb het liefste vandaag een spuitje, dan hoef ik dit allemaal niet meer mee te maken” Wat zeg je? Hoe reageer je?

C.

Dhr. Karels is een terminale zorgvrager. De familie is constant aanwezig, omdat de verwachting is dat hij snel zal overlijden. Opeens komt er een dochter van hem de kamer uit rennen: “Kunt u snel even komen, mijn vader ademt zo raar! ” Als je op de kamer komt, zie je, dat het stervensproces is begonnen. Wat doe je? Hoe reageer je?


108


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

D.

Mw. Boersma is een terminale zorgvrager. Haar familie is inmiddels voortdurend aanwezig. Je merkt dat de familie veel overneemt en dat ze graag zelf bepalen hoe Mw. B. wordt verzorgd. Je voelt je bijna een indringer. Waaruit bestaat je verpleegkundige zorg?

E.

Dhr. Beekman is een zorgvrager die vorige week te horen heeft gekregen dat hij niet meer beter wordt. Jij bent terug van een aantal vrije dagen en je besluit met Dhr. kennis te gaan maken. Je komt op de kamer en Dhr. valt ontzettend boos uit naar jou. Jij bent de zoveelste verpleegkundige die aan zijn bed komt en hij is ontevreden over de zorg die gegeven wordt. Hij is het zat en wil naar huis. Hoe reageer je?

F.

Kun je een voorbeeld geven van iemand die onderhandelt (marchandeert) als fase van rouwverwerking?

G.

Welke fasen hebben jullie gezien in de praktijk. Kun je deze ervaringen delen met elkaar?


109


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Kubler Ross en rouwtaken van Worden Ernstig lijden, sterven en rouw

Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties

Verplicht/keuze

De student heeft kennis over rouw en verlies volgens de fasen van Kubler Ross en Worden en kan aangeven wat het verschil is tussen de 2 theorieën. Lezen theorie Internet, boek. School Nabespreken met ander duo. 1.4 Begeleidt een zorgvrager C.D.R. verplicht

Activiteit: Je gaat het rouwproces bestuderen volgens Kubler-Ross en Worden. Werkwijze : Lees de theorie goed door die je over het onderwerp hebt gevonden en maak vervolgens de vragen. Vergelijk je uitwerking met 2 groepsgenoten. . 1.

Wat zijn de fases van Kubler Ross?

2.

Wat zijn de fases van Worden?

3.

Welke verschillen zijn hierin te ontdekken.


110


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Gesprek over verlieservaring Ernstig lijden, sterven en rouw Resultaat


Verplicht/keuze

De student heeft geoefend met gesprekstechnieken bij een zorgvrager met een verlieservaring Maak subgroepen en verdeel de rollen. Boek: Begeleiden van zorgvragers thema 4 H3 School Klassikaal met docent. 1.4 Begeleidt de zorgvrager . C.D.R. Keuze

Activiteit : Je gaat oefenen met het voeren van een gesprek met een zorgvrager die een verlieservaring heeft. Werkwijze : Voer de samenwerkingsopdracht uit het boek uit onder leiding van de docent.


111


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Rituelen rondom sterven en dood in een andere cultuur Ernstig lijden, sterven en rouw Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student heeft een presentatie gehouden over rituelen rondom sterven en dood in een andere cultuur Lezen theorie Boek: Begeleiden van zorgvragers thema H4 School Feedbackformulier en nabespreking met docent. 1.4 Begeleidt een zorgvrager (C, D, R) Keuze ( kan onderdeel zijn van de themadag )

Activiteit: Geef een presentatie met behulp van een spiekbrief over rituelen rondom sterven en dood in een andere cultuur. Werkwijze: Bespreek in je subgroep welke cultuur jullie willen uitwerken. Bespreek dit in je lesgroep. Het is de bedoeling dat iedere groep een ander cultuur gaat presenteren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het Jodendom, Katholieken, Islam, Hindoeïsme etc. Tijdens de presentatie bespreek je ook de visie op sterven en dood in de cultuur die je hebt uitgewerkt Gebruik tijdens de presentatie een spiekbriefje van 3 bij 3 cm! Maak vooral gebruik van materiaal zoals foto’s, film, een collage etc. Gebruik je fantasie! Ervaar dus hoe het is om zonder al te veel tekst op papier toch de “boodschap” over te brengen De spiekbrief dwingt je als het ware om de presentatie min of meer uit het hoofd te doen.


112


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Themadag ernstig lijden, sterven en rouw Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Tijdsduur Evaluatie

Een uitgevoerde themadag Lezen theorie Boek: begeleiden van zorgvragers Thema 4 School 1 dag Per subgroep 4 ingevulde feedbackformulieren van medestudenten en 1 van de docent 1.4 Begeleidt een zorgvrager (C, D, R) 1.2 Biedt palliatief terminale zorg (E,F,J,K,R,V) Keuze


Verplicht/keuze Activiteit :

Je gaat met medestudenten een themadag organiseren over lijden, sterven en rouw. 1. lees de instructie van de : Themadag “rondom de dood” Je loopt stage op een afdeling in het verpleeghuis. Je wilt graag zieke mensen verplegen. Stage lopen in het verpleeghuis betekent dat je op veel manieren in aanraking komt met ernstig lijden, sterven en rouw. Dit zijn moeilijke situaties, die extra veel van je vergen. Dat iemand lijdt of diep verdriet heeft omdat een dierbare doodgaat, gaat je niet in de koude kleren zitten. En toch wordt verwacht dat je efficiënt blijft handelen. Als verpleegkundige geef je ernstig zieke zorgvragers en de naaste familie ondersteuning bij het bieden van palliatieve zorgverlening. Het is belangrijk dat je in eerste instantie van jezelf weet hoe je over verdriet, leed en overlijden denkt. Je maakt in deze activiteit kennis met opvattingen en rituelen rondom sterven en dood. Daarnaast besteed je aandacht aan onderwerpen als palliatieve-terminale zorg, verlichten van klachten, rouw en rouwproces. Het is de bedoeling dat je, samen met groepsgenoten, een workshop/presentatie/voordracht over 1 van de onderstaande doelen organiseert. Overleg met de docent welke onderwerpen uitgewerkt worden in deze themadag. In subgroepen verzorgen jullie verschillende presentaties in afwisselende werkvormen tijdens deze dag. 

De deelnemer kan de verschillende visies op lijden en sterven verwoorden vanuit de grote levensbeschouwelijke stromingen, alsmede rituelen te benoemen



De deelnemer kan een slecht nieuws gesprek demonstreren, met de daarbij behorende communicatieve vaardigheden, rekening houdend met de verschillende fasen van zo’n gesprek. Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

113


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige



De deelnemer kan aan de hand van voorbeelden de verschillende fasen van het rouw/stervensproces volgens Kübler Ross herkennen en verwoorden.



De deelnemer kan de rouwtaken van Worden uitleggen



De deelnemer de juridische aspecten rond het overlijden, versterven, abstineren en niet reanimeren uitleggen.



De deelnemer kan uitleggen wat de rol is van de geestelijk verzorger bij sterven en dood.



De deelnemer kan verwoorden welke begeleiding er geboden wordt in een hospice en wat palliatieve zorg inhoudt.

Naast de presentatie/workshop van de eigen subgroep, woon je de andere presentaties/workshops bij. Per presentatie worden er 4 feedbackformulieren door medestudenten ingevuld en 1 door de docent. Als subgroep vul je ook een formulier in. Als voorbereiding op deze dag, werk je per subgroep 1 thema uit in een Plan van aanpak. Brainstorm in de subgroep over de volgende vraag; hoe gaan jullie de activiteiten vormgeven en uitwerken. Noteer leervragen en kom gezamenlijk tot een plan van aanpak ter uitwerking van je activiteit Bedenk ook wat je nodig hebt aan kennis en lesondersteuning om de leeractiviteit te kunnen uitvoeren. Denk hierbij naast inhoud ook aan geschikte werkvormen en hulpmiddelen. B.v. hoorcollege, rollenspel/simulatie, posterpresentatie, film, Power Point presentatie, voordracht. Gebruik vooral je fantasie en je creativiteit om de boodschap die je hebt op een zo pakkend mogelijke manier te presenteren. Per subgroep wordt het resultaat van de brainstormsessies besproken en het plan van aanpak wordt besproken met de docent. Maak indien mogelijk afspraken met minimaal 1 Gastspreker voor het behandelen van de volgende thema’s: Docent Juridische aspecten  Mogelijke juridische gevolgen en procedures met betrekking tot versterven, abstineren en niet-reanimeren en met betrekking tot de overleden zorgvrager.(Wet op de lijkbezorging) Geestelijk verzorger/pastor  De betekenis van sterven en dood in de Nederlandse cultuur, rituelen en begeleidingsaspecten door een pastor of geestelijk verzorger. Monuta Uitvaartverzorging (Excursie uitvaartcentrum)  De verzorging van de overledene Medewerker van een hospice  Het begeleiden van de zorgvrager in de laatste levensfase, palliatieve zorg


114


cohort 2012-2013


115

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

7. Beginselen van de ethiek Activiteiten Betekenis vak Oorsprong ethische keuze Dillemma’s herkennen De beroepscode Ethiek en attitude Beroepsvisie en eigen mening Goed discussiëren


116

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Betekenis van het vak Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie Locatie Tijdsduur Evaluatie


De student kan aangeven wat ethiek is, en wat het ethische perspectief inhoudt. Kan verwoorden wat waarden en normen zijn. Kan ze herkennen en benoemen in verschillende situaties Zorg dat er kranten in het lokaal aanwezig zijn. Uitleg door docent wat het vak Ethiek inhoudt, en wat het ethische perspectief op een situatie is. Theorielokaal 2 lesuren De leerling verwoordt wat ethiek is, wat waarden en normen zijn, en welke ethische problematiek ze herkent in een situatie of in een artikel. 1.4 Begeleidt een zorgvrager C.D. Verplicht

Activiteit : Maak de opdracht over het vak Ethiek. Gebruik daarvoor onder andere de krant. Werkwijze: Beantwoord de volgende vragen: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Wat is Ethiek? Waaraan herken je het ethische perspectief in een situatie? Wat zijn waarden? Wat zijn normen? Wat is de relatie tussen waarden en normen? Wat herken je aan ethische aspecten in de groep? Pak een krant. Het liefst een actueel exemplaar, het liefst van vandaag. Zoek daarin een artikel waarin de gezondheidszorg aan bod komt. Lees het. Beantwoord hierna de volgende vragen: * Wat is het ethische probleem in dit artikel? * Welke waarden spelen een rol in de keuzes die de partij(-en) hier maken? * Vind je ook normen in het artikel?


117


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Oorsprong ethische keuzes Resultaat Praktische voorbereiding

Theorie



De leerling kan aangeven waar ethische keuzes op gebaseerd zijn. Nadenken over eigen wortels: wie en wat hebben jou als persoon gevormd? Maak groepjes van drie personen. Voor deze opdracht moet dat zoveel mogelijk bestaan uit mensen met een verschillende levensbeschouwelijke achtergrond. Gesprek over hoe ethische keuzes gevormd worden door socialisatie. En verklaring van dat mensen verschillende ethische keuzes maken, en toch allemaal iets goeds denken te kiezen. Theorielokaal 2 uren De leerling verwoordt wat socialisatie is, zowel primaire als secundaire. En verwoordt haar eigen socialisatie, en probeert te begrijpen waarom anderen andere keuzes maken. Ze heeft geluisterd naar anderen. 1.4 C.D. Verplicht

Activiteit 1 Maak de opdracht over socialisatie van jezelf Werkwijze Probeer de volgende vragen samen te beantwoorden. 1. Wat betekent het begrip socialisatie? 2. Waar vindt primaire, en waar vindt secundaire socialisatie plaats? 3. Wie en wat hebben jou gevormd? 4. Neem een opvatting/mening van jou over een ethisch probleem (denk aan ‘stoppen met een behandeling’; ’iemand die stervende is in slaap houden’; ‘orgaandonatie’) en geef aan hoe de primaire socialisatie daarop van invloed is geweest. 5. Noem een opvatting/mening van jou over een ethisch probleem, en geef aan hoe de secundaire socialisatie daarop van invloed is geweest. 6. Heb jij een mening over iets waarvan je denkt dat die door zelf na te denken tot stand is gekomen, dus los van hoe je gesocialiseerd bent? Activiteit 2 Maak de opdracht over de socialisatie van de ander Werkwijze Na activiteit 1 weet je enigszins van elkaar hoe je gevormd ben in je meningen. Interview elkaar met de volgende vragen. 1. In hoeverre sta je achter je socialisatie? In hoeverre deel je de meningen van de mensen die jou gevormd hebben? 2. Wat vind je van de andere opvattingen van de groepsgenoten? 3. Wat betekent het woord ‘respect’ voor jou? Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

118


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

4. Moet je respect hebben voor alle meningen? Ethische dilemma’s herkennen Resultaat Praktische voorbereiding Theorie


Werkproces competentie

Verplicht/keuze

De student kan een ethisch dilemma herkennen en verwoorden in de vorm van een vraag, en in de vorm van botsende waarden. Zorg dat er kranten in het lokaal aanwezig zijn! Vorm een groepje van 3 a 4 klasgenoten om de activiteit uit te voeren. Docent legt uit wat een ethisch dilemma is, en hoe je dat kunt verwoorden in de vorm van een vraag, en in de vorm van botsende waarden. Theorielokaal 2 uren Aan de hand van een aantal verhalen hebben leerlingen zelf het dilemma verwoord in de vorm van een vraag, en in de vorm van botsende waarden. 1.4 Begeleidt een zorgvrager C begeleiden D aandacht en begrip tonen F. Ethisch en integer handelen Verplicht

Activiteit : Maak de opdracht waarin je ethische dilemma’s kunt herkennen en verwoorden. Werkwijze: 1.

Zoek in de krant – liefst zo nieuw mogelijk – een artikel over de gezondheidszorg. Beantwoord de volgende vragen. Vind je in het artikel een ethisch dilemma? Zo nee, zoek een ander artikel. Zo ja, verwoord het eerst in de vorm van een vraag, daarna in de vorm van botsende waarden.

2.

Beantwoord de vragen die bij de bijgevoegde casus van de Siamese tweeling horen:  Verwoord het dilemma in de vorm van een vraag.  Verwoord het dilemma in de vorm van een botsing van waarden.  Welke keuze maak je? Leg je keuze voor aan je groepsgenoten. Als jullie onderling verschillende keuzes maken, probeer dan te ontdekken waarom jullie verschillend kiezen.


119


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Moest de tweeling gescheiden worden? Op 8 augustus 2000 wordt in Manchester (Engeland) de Siamese tweeling Jody en Mary geboren. Bij de geboorte blijkt dat de onderlichamen van de baby's aan elkaar gegroeid zijn. Ze delen dezelfde ruggengraat. Het grote probleem is dat Mary haar hart, longen en lever deelt met haar zusje. Voor de toevoer van zuurstof en bloed is zij afhankelijk van Jody.

Duidelijk is dat wanneer de twee meisjes niet van elkaar worden gescheiden, zij beiden op vrij korte termijn zullen sterven. Als er wel een scheiding plaatsvindt, dan zal Mary direkt sterven, maar Jody een normaal leven kunnen leiden. Op 23 september besluit het hoogste Britse civiele hof dat de twee meisjes gescheiden moeten worden. Op 7 november is de operatie uitgevoerd. Mary is na de operatie gestorven. Jody leeft nog.


120


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

De beroepscode Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie Locatie Tijdsduur Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student kent de inhoud van de beroepscode voor verpleegkundigen, en kan situaties uit de praktijk koppelen aan artikelen uit de beroepscode. Zoek de beroepscode voor verplegenden. Zie: http://www.abvakabofnv.nl/docs/drukwerk/beroepscode.pdf De docent bespreekt met de klas wat de beroepscode is, wat de reden ervan is, en welke functie het heeft in je werk. Theorielokaal 1 uur De leerling heeft de activiteiten gemaakt. 1.4 Begeleiden (C, D,R) Verplicht

Activiteit 1 Maak de opdracht over de beroepscode Beantwoord de volgende vragen: 1. Door wie is de beroepscode opgesteld? 2. Waarom hebben deze mensen de code opgesteld? 3. Welke functie heeft de beroepscode voor je werk als verpleegkunde? 4. Wat heeft de beroepscode te maken met ethiek? 5. Zijn de verschillende artikelen uit de code waarden of normen? Verklaar je antwoord. Activiteit 2 Pas de beroepscode toe Hieronder lees je een aantal casussen. Leg uit welke keuze je moet maken. Let wel: niet op basis van je eigen mening, maar op basis van de beroepscode. 1. Op de afdeling ligt een man van wie bekend is dat hij geweld heeft gebruikt tegen z’n huisgenoten. Je wilt hem wel wassen, maar hij moet niet een gesprek met jou willen over persoonlijke zaken. 2. In de verstandelijk gehandicaptenzorg ontstaat er heel voorzichtig een persoonlijk contact tussen een zorgvrager en een verpleegkundige. De laatste verklaart dat ze ‘een klik’ hebben. 3. De zorgvrager mevrouw H. stopt jou aan het einde dag van de dag 50 euro toe met de woorden: ‘Jij bent altijd zo lief voor mij! Alsjeblieft’ 4. Mevrouw de Jong heeft om euthanasie gevraagd, en de arts heeft daarin toegestemd. De datum is gepland: overmorgen gaat het gebeuren. Jij hebt het er erg moeilijk mee. Je vindt euthanasie niet een goede keuze. Tegelijk weet je niet wat je met de situatie aan moet. 5. Jouw collega ruikt soms echt naar alcohol. 6. De arts geeft jou de opdracht om een patiënt insuline te geven, volgens jou een veel te hoge dosis. Jij zegt dat tegen de arts. Hij zegt dat je het toch maar moet doen. Jij weet zo goed als zeker dat dit de patiënt eerder schade toe zal brengen, dan dat het goed zal doen. Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

121


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

7. Jij hoort op het journaal dat de minister fors wil bezuinigen op de ouderenzorg. Je hebt een gesprek met je collega’s, en je merkt dat iedereen boos is, want het gaat volgens jullie ten koste van de kwaliteit van zorg.


122


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Ethiek en attitude Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Tijdsduur Evaluatie Werkproces competentie

Verplicht/keuze

De student kan benoemen hoe belangrijk een juiste attitude is voor het maken van een juiste ethische keuze. Lees thuis door wat je eerder hebt gehad over een juiste beroepshouding/attitude Je krijgt les over het belang van een juiste beroepshouding/attitude in ethische situaties. Theorielokaal 2 uren De leerling laat inzicht zien in het belang van een juiste beroepshouding bij ethische situaties. 2.2 werkt aan het bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg. F. Ethisch en integer handelen J. Formuleren en rapporteren M. Analyseren N. Onderzoeken Verplicht

Activiteit

Casus Jij werkt in een ochtenddienst. Je wast mevrouw Kassijer (79). Mevrouw maakt een sombere indruk op je. Je vraagt hoe ze geslapen heeft. Ze zegt: ‘slecht’. Je vraagt hoe het kwam. Ze zegt dat ze het allemaal zat is. Dit is haar zevende opname in een jaar tijd. En een duidelijke diagnose voor haar klachten is nooit gevonden. Toch wordt ze zieker, en neemt de pijn toe. Het liefst wil ze dat het allemaal voorbij is. Je vraagt hoe ze dat bedoelt. Ze zegt dat ze het liefst ‘een spuitje’ zou krijgen. Je schrikt ervan. Wat moet je hiermee? Attitude Het geheel van ethische en psychische eigenschappen en deugden waaraan de verpleegkundige wordt geacht te voldoen. Belangrijk voor de verpleegkundige zorg is de empathie, het vermogen zich in te leven in de situatie van de patiënt en zijn ziektegeschiedenis. Door de empathie komen andere deugden mee, zoals geduld, moed, mededogen, het vermogen om keuzes te maken.

1. Bespreek welke rol attitude speelt bij deze casus. Welke houding hoort bij deze casus? Wat doe je? Gebruik in je omschrijving de beroepscode. Als antwoord op deze casus kan je zeggen dat je respect moet hebben voor de keuze van mevrouw. Wat is respect? Het is een veelgebruikte term in veel verschillende situaties. Weten we van de ander wat hij/zij bedoelt met respect? Is respect voor iedereen hetzelfde?


123


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Activiteit 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Ga naar www.dagvanrespect.nl en maak de test. Vergelijk jouw uitkomst met die van je medegroepsleden. Waar zitten de verschillen. Individueel: Zet in je schrift/p.c. de letters van het woord RESPECT onder elkaar. Vul bij iedere letter een woord en/of korte zin in die verband houdt met respect. Haal van de 7 woorden/zinnen de 3 belangrijkste eruit. Zet alle woorden per groepje op 1 blad ( 4 mensen is 12 woorden) en kies hier de 3 belangrijkste eruit. 7. Zet de 3 woorden gekozen door jouw groepje op het bord. 8. Maak klassikaal een definitie van Respect met alle woorden op het bord. 9. Als het teveel woorden zijn , maak dan klassikaal een keuze. 10. Is deze definitie voor jou als verpleegkundige werkbaar? 11. Lees de casus uit deze opdracht opnieuw. Is de definitie door jullie gemaakt over respect van toepassing op deze casus? Zo ja waarom? Zo nee waarom?


124


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Eigen mening en beroepsvisie Activiteit

Onderscheid ‘Eigen mening’ en beroepsvisie


Probeer alvast een onderwerp te bedenken waarin jij een andere visie hebt op zorg dan in de praktijk geldt, en hoe je daarmee om zult gaan. Onderwijsleergesprek over verschil tussen eigen mening en beroepsvisie, en hoe daarmee om te gaan. Theorielokaal

Theorie Locatie Evaluatie Ondersteuning voor de competenties

Onderscheid is duidelijk, en leerling heeft nagedacht over wat te doen bij verschil tussen beide. 1.4 Begeleidt een zorgvrager C.D.

Activiteit : Je gaat in gesprek over de beroepsvisie op een situatie en je eigen mening Werkwijze : Vorm een groep van 4 of 5 mensen. Tijdens je werk of stage in de zorg ben je vast al eens tegen een situatie aangelopen waarin je het niet eens was met de keuzes die gemaakt werden. Jij zou het liever anders gezien of gedaan hebben. Dat kan zijn omdat je principes anders zijn dan die van de instelling (denk aan iets als euthanasie), het kan ook zijn dat je de manier van zorg verlenen gewoon niet goed vindt: niet patiëntgericht, niet vriendelijk, of wat dan ook. Je collega’s kunnen je wel uitleggen waarom ze het zo doen, en je begrijpt het ook wel, maar jij vindt dat een andere manier een betere is (denk bijv. aan besluiten een behandeling te stoppen, of juist door te zetten). Iedereen brengt een verhaal in. Kies van alle ingebrachte verhalen het ‘spannendste’. Bespreek het op de volgende wijze (lees eerst alle stappen door): 1. Inbreng van het probleem. Je vertelt alleen het verhaal, zo nauwkeurig mogelijk. Welke belangen speelden er? Waarom werd deze keuze gemaakt. Hoe handelde jij? Welke reactie zag je bij alle betrokkenen? Je mag erbij vertellen of er mensen waren (bijv. jijzelf) die toen voor hebben gesteld om het anders te doen. Je mag nog geen mogelijke oplossingen inbrengen! 2. Vragenronde. De anderen stellen vragen om de situatie helder te krijgen. Niet om al oplossingen te bedenken. 3. De overige groepsleden bespreken het probleem gezamenlijk. Jij doet nu even niet mee. Hoogstens mogen ze nog één verhelderende vraag stellen. Ze bespreken dit nog niet om een oplossing te bedenken, maar om het probleem helder te krijgen. 4. Wat zouden de andere groepsleden in deze situatie hebben gedaan? Nu wel de poging een oplossing te vinden. Menings- en adviesvorming. 5. Leg je advies voor aan de persoon die het heeft ingebracht. Wat vindt die er van?


125


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Goed discussiëren Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Tijdsduur Evaluatie

De student kan discussiëren volgens de regels Geen Bespreken van de regels voor een goede discussie. Theorielokaal 2 uren De leerlingen hebben gediscussieerd over een situatie in de zorg, met inachtneming van de regels voor een goede discussie. 2.2 Werkt aan het bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg. F. Ethisch en integer handelen J. Formuleren en rapporteren M. Analyseren N. Onderzoeken Verplicht

Werkproces competentie

Verplicht/keuze

Activiteit 1 1.

Lees onderstaande regels voor goed discussiëren.

Regels voor een goede discussie. 

Luisteren is belangrijker dan praten! Een ander heeft er ook over na kunnen denken en beoogt waarschijnlijk, net als jij, iets goeds met zijn of haar mening.



Verhelder eerst het dilemma. Zo voorkom je dat twee mensen met een verschillend onderwerp in hun hoofd discussiëren



Probeer te begrijpen wat een ander bedoelt. Ga niet alleen tegen een ander in maar stel soms ook verhelderende vragen.



Maak van tevoren een opstelling waarbij je elkaar kunt zien. Meningen gaan vaak gepaard met emoties; die mogen je niet ontgaan.



Formuleer je mening als jouw mening. Uit je mening niet op beschuldigende wijze naar een ander.



Gebruik inhoudelijke argumenten. Dat zijn argumenten die betrekking hebben op het dilemma dat besproken wordt. (Dus niet: ”doe niet zo achterlijk”, of “want laten we wel wezen…”, “Dat is typisch iets voor hem om zo te redeneren!”, etc.)


126


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige



Wees voorzichtig met het ‘argument van het hellende vlak’. (“Als we dit toelaten is het hek van de dam.”) Beter is aan te geven waar dan je grens ligt: ‘dit vind ik nog goed en dat niet meer’.



Denk creatief. Niet alleen in termen van ‘voor’ en ‘tegen’, maar verzin ook alternatieve mogelijkheden.



Probeer gevoelsargumenten te onderbouwen. Dat zijn argumenten waarbij je je beroept op je gevoel. Probeer ze te onderbouwen met rationele argumenten, waarbij je je beroept op redelijkheid, bijvoorbeeld op ervaringen.

2.

De docent vertelt een verhaal, waarin een ethisch dilemma verborgen zit. De helft van de klas vormt een team waarin het dilemma besproken wordt. De andere helft observeert of de leden van het team zich aan de regels houden. Tijdens de discussie zijn de observanten volledig stil. Tijdens de evaluatie door de observanten zijn de leden van het team stil.

3.

Na afloop worden de rollen omgedraaid: de leden van het team worden observant, de observanten worden teamleden. Na afloop is er eventueel gelegenheid de discussie voort te zetten.


127


cohort 2012-2013


128

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Geriatrische zorgvrager Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak C School C2 Begeleiden

Activiteiten Zelfredzaamheid ondersteunen en stimuleren Begeleiding bij verliessituaties Benaderingswijzen bij zorgvrager met dementie ( kennis opdracht) Benaderingswijzen toepassen bij zorgvragers met dementie Begeleidingsgesprek met incontinente zorgvrager

Informatie: Zelfredzaamheid ondersteunen en stimuleren: - Geriatrische zorgvrager - Zelfredzaamheid ondersteunen en stimuleren Artikel: - Belevingsgerichte zorg bij mensen met dementie - Handreiking aandacht voor dementerende mensen


129

Beginner


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Zelfredzaamheid ondersteunen en stimuleren Geriatrische zorgvrager Resultaat


De student kan - het belang van zelfredzaamheid uitleggen - met voorbeelden benoemen op welke wijze hij de zelfredzaamheid van zorgvragers kan stimuleren Boeken: Verplegen van geriatrische zorgvragers, Begeleiden van zorgvragers Lees informatie over zelfredzaamheid in de boeken en op http://www.gezondenzeker.nl/zelfredzaamheid/zelfredzaamheid.html

Theorie Locatie

Zelfredzaamheid Theorielokaal, studieruimte

Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

Nabespreken met je groepsgenoten 1.4 Begeleidt een zorgvrager (C, D, R) Verplicht

Activiteit 1 Beantwoord de onderstaande vragen en bespreek deze met je groepsgenoten. Werkwijze: Maak individueel de onderstaande vragen en bespreek de antwoorden met de groepsleden. Vragen: 1. Wat versta jij onder zelfredzaamheid? 2. Wat is het belang van het handhaven en vergroten van zelfredzaamheid voor zorgvragers? 3. Hoe en op welke manier zou je dit belang kunnen bespreken met een zorgvrager? 4. Op welke manier kun je zorgvragers motiveren en begeleiden bij het handhaven en vergroten van hun zelfredzaamheid? Verduidelijk dit met behulp van voorbeelden. Activiteit 2 Start op http://www.gezondenzeker.nl/introductie_zelfredzaamheid.html de cursus introductie zelfredzaamheid. De cursus bevat ca. 20 vragen, de hele cursus doorlopen kost je ca. een half uur. Activiteit 3 Oefening: zelfredzaamheid ondersteunen Mevrouw de Graaf woont op een psychogeriatrische afdeling van een verpleeghuis. Ze is licht dementerend, maar kan zich met begeleiding van de verpleegkundige zelfstandig aankleden. Zonder deze begeleiding trekt mevrouw de Graag kledingstukken in de verkeerde volgorde aan. Jij gaat deze ochtend mevrouw de Graaf begeleiden bij het zich zelfstandig aankleden. Bedenk in een logische volgorde hoe je dit gaat aanpakken. Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

130


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Begeleiding bij verliessituaties Geriatrische zorgvrager Resultaat


Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student: is zich bewust van de specifieke verliessituaties waarmee de geriatrische zorgvrager te maken kan krijgen - Kan benoemen hoe hij begeleiding kan bieden in verliessituaties Boek: Verplegen van geriatrische zorgvrager Boek: Verplegen van zorgvragers Flappen en stiften theorielokaal Nabespreking met de groepsgenoten . 1.4 Begeleiden (C,D) Verplicht

Activiteit Rangschik onderstaande verliessituaties Presenteer op een flap: - de rangschikking van verliessituaties - de manier waarop je een geriatrische zorgvrager kunt begeleiden en ondersteunen met verliessituaties. Werkwijze:  Ga in groepjes bij elkaar zitten en rangschik individueel de onderstaande verliessituaties. Doe dit als volgt: je geeft elke situatie een cijfer van 1 tot en met 10 . Met het cijfer 1 geef je dan de verliessituatie aan die voor jou het zwaarst weegt, en met het cijfer 10 de verliessituatie die voor jou het minst zwaar weegt. Beargumenteer je rangschikking. 1. Het verlaten van je eigen woning. 2. Afscheid nemen van je ‘jonge’ uiterlijk. 3. Het verminderen van je zelfredzaamheid 4. Het verminderen van je zelfstandigheid. 5. Het verminderen van je conditionele mogelijkheden. 6. Afscheid nemen van een aantal cognitieve mogelijkheden. 7. Verlies van vrienden of vriendinnen. 8. Minder toekomstplannen maken. 9. Geen toekomstperspectief. 10. Behandeld worden als een geriatrische zorgvrager. .  Probeer samen met je groepsleden een rangschikking te maken waarin iedereen zich kan vinden (ga onderhandelen over de verschillende standpunten). Beargumenteer je rangschikking.  Bespreek vervolgens op welke manier je een zorgvrager uit de verschillende zorgcategorieën kunt begeleiden en ondersteunen met verliessituaties.  Ga met de groep bij elkaar zitten.  Ieder groepje presenteert zijn rangschikking en de manier waarop je een geriatrische zorgvrager de kunt begeleiden en ondersteunen met verliessituaties  De andere groepen reageren hierop. Bespreek de overeenkomsten en verschillen. Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

131


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Benaderingswijze van zorgvrager met dementie ( kennis opdracht) Resultaat


Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student kan weergeven welke benaderingswijze je bij een demente oudere zorgvrager kunt toepassen en van elke benaderingswijze doelgroep, doel en werkwijze beschrijven Lees theorie over het verplegen van zorgvragers met dementie en benaderingswijzen. Je mag ook andere evidence bases bronnen gebruiken Boek: verplegen van geriatrische zorgvragers Verplegen van zorgvragers met dementie School In de klas 1.4 Begeleiden (C.D.R.) verplicht

Activiteit : Je gaat een plan maken voor de benaderingswijze van een zorgvrager met dementie. Lees eerst de praktijkschets en maak de vragen in groepjes van 3 of 4. Maak daarna een plan van aanpak voor de benaderingswijze van mevrouw Heijendal Casus : Mw. Heijendal was altijd al gesteld op regelmaat. Ze hield niet van onverwachte dingen. Dit was waarschijnlijk de reden dat ze op de afdeling dagbehandeling steeds naar de dagindeling vroeg. Wanneer de verpleegkundige haar die echter probeerde te vertellen, kon ze deze niet onthouden. Denk met elkaar na over de manier waarop je als verpleegkundige deze mevrouw het beste kunt benaderen vanuit de ROB, ROT, Reminiscentie en Validation. Stel vast welke benaderingswijze het beste past bij mevrouw Heijendal. Beargumenteer de gekozen benaderingswijze Voordat je een plan opstelt voor mevrouw Heijendal m.b.t. de benaderingswijze, beantwoord je eerst met elkaar de volgende vragen. - Waarom is het belangrijk om een te zorgen voor een vertrouwde omgeving als iemand begint te dementeren? - Hoe creëer je een vertrouwde omgeving ? - Hoe belangrijk is het om gebruik te maken van geheugensteuntjes? - Wat is het belang van een vast dagschema? - In welk stadium van dementie wordt ROB, ROT, Reminiscentie en Validation toegepast - Welke activiteiten passen bij ROB? - Welke activiteiten passen bij ROT? - Welke activiteiten passen bij reminiscentie? - Welke activiteiten passen bij Validation?

Maak nu een plan van aanpak voor de benaderingswijze van mevrouw Heijendal. Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

132


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Benaderingswijzen toepassen bij zorgvragers met dementie Resultaat


Theorie


De student: - kan de verschillende benaderingswijze bij zorgvragers met dementie benoemen - Heeft een zorgvrager met dementie tijdens een simulatie op passende begeleidt Boek: geriatrische zorgvrager Bestudeer theorie over dementie en benaderingswijzen van demente ouderen: ROT ROB Remediering Validation Je mag ook ander evidence based bronnen gebruiken Boek: Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg: Thema H2 Interactie met de zorgvrager Boek: Geriatrische zorgvrager Thema: Zorgvrager met dementie School Feedbackformulieren en een reflectieverslag n.a.v. de simulatie. 1.4. Begeleiden (C, D, R) BOL/BBL: Verplicht, literatuurstudie BBL: Keuze, simulatie

Activiteit: Je gaat een zorgvrager met dementie begeleiden tijdens een simulatie Werkwijze : Onder begeleiding van een docent ga je door middel van simulatiespel een zorgvrager met dementie begeleiden of een medestudent observeren. Je werkt aan de volgende vaardigheden: - ondersteunende begeleiding bieden aan een zorgvrager met dementie - zorgbehoeften van de zorgvrager centraal stellen. - eigen grenzen en emoties hanteren. - reflecteren op eigen handelen - passende zorg bieden 1. Schrijf je leervragen op, wat wil je leren en waar wil je mee oefenen. 2. Schrijf naar aanleiding van de simulatie een reflectieverslag. Lees de casus over mevrouw de Winter en de informatie bij simulatie 1 t/m 4. Er zijn binnen deze casus 4 leersituaties. Bereid de leersituaties voor Voer in een simulatie uit op welke manier jij mevrouw de Winter begeleidt


133


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Mevrouw de Winter Mevrouw de Winter is 88 jaar en woont in kleinschalige woonvorm de Drie Linden in Rotterdam. Mevrouw heeft een fijne jeugd gehad, zij woonde met haar ouders in Voorburg en ging in Den Haag naar de Mulo want zij kon goed leren. Daarna werkte zij als verkoopster bij C&A. Mevrouw was 15 jaar toen zij haar latere man leerde kennen op een schoolfeest Op haar 18e verloofde zij en op 23 jarige leeftijd trouwde zij in Rotterdam. Haar man had daar een kapperszaak Het bombardement van Rotterdam kan zij zich nog goed herinneren dit was op 31 mei ‘s middag om half twee Terwijl zij in de keuken stond zag zij de bommen vallen, de kapperszaak van haar man werd weg gebombardeerd en haar man en twee klanten overleden ten gevolgen van het bombardement. Enige weken later kreeg mevrouw een miskraam Mevrouw is na de oorlog opnieuw getrouwd en in Rotterdam gaan wonen. Het echtpaar kreeg twee kinderen, een zoon Ruud en dochter Anneke Haar man is in 1980 overleden en een half jaar later overleed haar zoon Ruud. Mevrouw was altijd actief in het vrijwilligerswerk, zij hield ervan om gedichten te lezen, muziek te luisteren en te dansen en lange wandelingen te maken Mevrouw is op de kleinschalige woonvorm komen wonen omdat bij haar de ziekte van Alzheimer is vastgesteld. Ze kon niet meer voor haar medicijnen zorgdragen, liep over straat en ‘zocht’ naar haar overleden man. Ook kon zij niet meer voor zichzelf zorgen m.b.t. de ADL. Ze belde meerdere keren per dag haar dochter omdat ze niet meer wist hoe ze alles moest regelen en uit het raam wilde springen Mevrouw loopt met een rollator omdat zij artrose heeft in de ruggenwervels, hierdoor neigt mevrouw bij het lopen voorover te vallen Op het moment kan zij d.m.v. korte opdrachten de ADL zelfstandig uitvoeren. Regelmatig is zij dingen ’kwijt’ en is zij op zoek, zij wil dan haar dochter bellen. Met name later in de middag wordt mevrouw onrustig en loopt door het huis, op zoek naar haar dochter. Zij spreekt dan iedereen die bij haar in de buurt is aan om te helpen zoeken. 1e simulatiespel Het is ongeveer drie uur in de middag en je begint de avonddienst. Je gaat kennismaken met mevrouw de Winter en kijken wat haar wensen / behoeften zijn deze dag 2e simulatiespel Het is wat later op de middag. Je hebt tijd om verder kennis te maken met mevrouw de Winter en je wil graag iets meer weten van haar achtergrond 3e simulatiespel Het is ongeveer 17.00 uur en de tafel moet gedekt worden voor de avondmaaltijd. Je hebt gehoord dat er nog servetten gevouwen moeten worden en waarschijnlijk moet de was nog opgevouwen worden Je wilt mevrouw hierbij betrekken 4e simulatiespel Mevrouw de Winter is onrustig, zij wil haar dochter bellen. Zij loopt onrustig door het huis en is op zoek naar haar bril. Het is bijna tijd om te gaan eten Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

134


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

De leersituaties Het begeleiden van mevrouw de Winter 1e simulatiespel kennismakingsgesprek behoeften en wensen op het spoor komen benadering ROB Het begeleiden van mevrouw de Winter 2e simulatiespel het voeren van een biografiegesprek; ingaan op de levensgeschiedenis van de zorgvrager benadering ROB / Validation Het begeleiden van mevrouw de Winter 3e simulatiespel de zorgvrager betrekken bij een activiteit benadering Validation Het begeleiden van mevrouw de Winter 4e simulatiespel omgaan met dolend / dwalend / claimend gedrag benadering Validation

Reflectieverslag Je sluit deze lessencyclus af door het schrijven van een reflectieverslag over het simulatiespel, waarin je het volgende verwerkt: je leervragen je ervaringen tijdens en na de simulatie de ontvangen feedback van de docent en groepsgenoten de leerpunten waarmee je verder gaat in de praktijk de onderwerpen / thema’s / vaardigheden die je nog op school wil behandelen / oefenen Onderstaande richtvragen kun je gebruiken bij het maken van je reflectieverslag. Je mag ook Korthagen gebruiken.       

Hoe heb je de dag als geheel ervaren? Wat vond je leuk/leerzaam, wat vond je minder leuk/leerzaam? Wat vond je van de simulatieles met Mw. De Winter? Benoem momenten die je goed vond gaan en waarom. Benoem momenten tijdens de simulatie die leerzaam voor je waren. Bv. Wat had jij anders gedaan als jij verpleegkundige was geweest. Benoem momenten die voor jou moeilijk waren (als je gespeeld hebt) Als je niet gespeeld hebt kun je deze ook beantwoorden. (welke situaties vond je moeilijk?) Kun je concreet aangeven wat je geleerd hebt? Kijk specifiek naar de verschillende stadia en geef per stadium aan wat je geleerd hebt Welke persoonlijke leerdoelen ga je meenemen voor de stage als het gaat om het omgaan met dementerende zorgvragers?


135


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Begeleidingsgesprek met incontinente zorgvrager Geriatrische zorgvrager Resultaat Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student heeft een begeleidingsgesprek gevoerd met een geriatrische zorgvrager met incontinentie Verzorgen van geriatrische zorgvragers Thema 3 hoofdstuk 3 School/thuis Feedback op het gesprek 1.4 Begeleiden Begeleiden van een zorgvrager (C, D) BOL: Verplicht BBL: Keuze

Activiteit Ga een gesprek aan met mw. Komproe en haar dochter over problemen m.b.t. incontinentie Werkwijze: - Verdiep je in de geriatrische zorgvrager met incontinentie - Lees de competentie opdracht van Mw. Komproe aan het eind van hoofdstuk 3 thema 3 - Organiseer het gesprek. zorg voor een acteur (Mw. Komproe) vraag een groepsgenoot om de rol van de zoon/dochter van mw. Komproe te doen reserveer een ruimte verdiep je in je rol als verpleegkundige - Zorg ervoor dat je feedback krijgt op de bovenstaande competenties en gebruik hiervoor het feedbackformulier uit je opdrachtenboek .


136


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige


Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak C3 Beginner Begeleidt een groep zorgvragers



137


cohort 2012-2013


138

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

Begeleiden van een groep Groepen en groepsprocessen (basis) Groepsprocessen (basis) Groepsrollen observeren Observeren van groepsgedrag (stage opdracht VVT, GGZ, VGZ) Artikel - Groepsrollen observeren


139

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013


140

MBO-Verpleegkundige


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Groepen en groepsprocessen (basis) Resultaat Praktische voorbereiding

Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student heeft zicht verdiept in groepen en verschillende aspecten van het groepsproces Bestudeer theorie over: Wat is een groep, kenmerken van een groep, normen en regels in een groep, primaire, secundaire, formele en informele groepen , in-group en out-groep en conformeren Zie boven Boek naar keuze (Interactie in beroepssituaties, Begeleiden) School/thuis Bespreek deze activiteit na in de groep 1.5 Begeleidt een groep (C, D) Verplicht

Activiteit Maak onderstaande vragen en opdrachten Groepen Aan welke kenmerken moet een groep voldoen? 1. 2. 3. 4. 5.

Bekijk de vier foto’s Foto 1

Foto 2


141


cohort 2012-2013

Foto 3

MBO-Verpleegkundige

Foto 4

Bij welke foto is er sprake van een echte groep? Waar baseer je je antwoord op? Bij welke foto’s is er geen sprake van een echte groep? Waar baseer je je antwoord op? Is er sprake van een echte groep? Ja of nee?

Motivatie

Foto 1 Foto 2

Foto 3 Foto 4

Met je klas vorm je ook een groep - Welke doelen streven jullie als klas na? - Hoe is jullie klas als groep herkenbaar? Normen en regels Een van de kenmerken van een groep is dat er sprake is van normen en regels Hier volgt een lijst van normen - Geef bij elke norm aan of deze volgens jou al dan niet voor jouw klas geldt - Schrijf de normen waar je het mee eens bent apart op. - Wat is de reden dat jij je aan deze normen conformeert (aanpast) 1. Iedereen heeft een vaste plaats in het lokaal. 2. We hangen alleen posters of werkstukken op die een ieder mooi vindt 3. We haten discussies 4. Kritiek op je klasgenoten houd je voor je 5. We werken zoveel mogelijk in dezelfde subgroepjes 6. We ruimen ons lokaal altijd op aan het eind van de dag 7. Over persoonlijke problemen wordt niet gepraat 8. Vijf minuten voor het einde van de lesdag pakken we onze tas in 9. Als er één leerling praat, houden de anderen hun mond. Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

142


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Primaire, secundaire, formele en informele groepen 1. Geef bij de volgende groepen aan of er sprake is een primaire groep of secundaire groep en waarom? 2. Geef daarna aan of het formele groepen of informele groepen zijn en waarom? Groep

Primaire of secundaire groep

Formele of informele groep

Een team verpleegkundigen op een afdeling van een verpleeghuis of ziekenhuis. Een zelfhulpgroep Een basketbalteam Een gezin Een bewonersgroep in een bejaardenhuis (leefgroep)

3. Noem een primaire groep waar jij deel van uitmaakt; noem de kenmerken van jouw genoemde primaire groep 4. Noem een secundaire groep waar jij deel van uitmaakt; noem de kenmerken van jouw genoemde secundaire groep

In-group en out-groep Is er als je naar de klas kijkt, sprake van een bepaalde in-group en out-group? Wie vormen de out groep?

Conformisme Vind jij conformisme over het algemeen een positief of een negatief verschijnsel? Motiveer je antwoord. Hieronder staan drie situaties geschetst. Beantwoord naar aanleiding van elke situatie of jij je al dan niet conformeert aan de anderen en wat de reden er van is. Situatie 1. Je zit met aan aantal vrienden op een feest. Het meisje dat naast je zit, een van je vriendinnen, verkondigt opeens luidkeels dat ze vindt dat alle PVDA stemmers zwakkelingen zijn, omdat ze geen keuzes durven maken, Jij bent zo’n PVDA stemmer….


143


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Situatie 2. Het is de dag na de vakantie. Je klassenvertegenwoordiger heeft van je klassendocent gehoord dat er een nieuwe docent Nederlands komt. In de pauze word je staande gehouden door je SLB-er over een bepaalde kwestie. Wanneer je als de pauze voorbij is, weer wilt gaan zitten, houden twee mede leerlingen je tegen. Ze zien er verhit uit en zeggen dat ze een leuk plan hebben uitgedacht met z’n allen, om die nieuwe docent eens lekker uit te proberen. Het is de bedoeling dat iedereen op een andere plaats gaat zitten en zich voordoet als een ander. Je eerste gedachte is: kinderachtig…. Situatie 3. In jouw klas moet een nieuwe klassenvertegenwoordiger worden gekozen, omdat de huidige langdurig ziek is. Wanneer jullie klassendocent vraagt wie dit wil zijn, gilt je buurvrouw gelijk jouw naam door de klas. Jullie klassendocent geeft aan dat het niet de bedoeling is dat jullie namen van anderen noemen, maar vraagt je toch voor de duidelijkheid of je het zou zien zitten. Nu beginnen ook de andere leerlingen: ‘Joh, moet je doen, je zou het prima kunnen en ‘ben je hartstikke geschikt voor’. Aan de ene kant voel jij je hierdoor gevleid, aan de andere kant ben je er niet zo van overtuigd dat je deze taak wel aan kunt….


144


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Groepsprocessen (basis) Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student heeft zich verdiept in verschillende aspecten van het groepsproces Bestudeer informatie over het ontstaan van groepen en groepsprocessen Groepsprocessen School/thuis Bespreek de activiteit na in de groep 1.5 Begeleiden van een groep (C, D) Verplicht

Activiteit Maak onderstaande vragen en opdrachten

Het groepsproces De volgende vragen hebben betrekking op jouw houding en beleving van de beginfase van een groep. Geef het antwoord (waar/niet waar) wat op jouw houding en beleving van toepassing is, kijkende naar de beginfase van jouw klas. - Ik voelde me onzeker tijdens de eerste kennismaking. - In het begin heb ik eerst de kat uit de boom gekeken. - Ik ben in eerste instantie afgegaan op mijn eerste in drukken. - Ik wacht in het begin liever af, wat anderen doen. - Het is mij gebleken dat mijn eerste indrukken niet altijd juist zijn. Ga in groepjes van vier leerlingen bij elkaar zitten en bespreek je antwoorden; zijn er meer overeenkomsten of meer verschillen? Vergelijk ook het beeld dat je van jezelf hebt met betrekking tot deze beginfase met het beeld dat de ander van jou hadden/hebben In welke fase van groepsontwikkeling bevindt jullie klas zich nu? Waaraan herken je dat? Wat herken je uit deze fase niet? De sfeer in de groep Geef voor jezelf antwoord op de volgende vragen:  Is jullie klas volgens jou een meer hechte groep af meer een groep die als los zand aan elkaar hangt?  Waar baseer je dit op?  Kun je aangeven hoe dit komt?  Ben je tevreden over de wijze waarop de groep zich heeft ontwikkeld?  Wat vind je op dit moment prettig of fijn aan de groep?  Wat vind je op dit moment onprettig of niet fijn aan de groep? Bespreek bovenstaande vragen klassikaal na.


145


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Beïnvloeding door de groep De bedoeling van deze opdracht is je te laten zien, waardoor jij in een groep beïnvloed wordt en hoe je reageert op anderen. Dit doe je door de onderstaande zinnen af te maken en ze in kleine groepjes te bespreken. Het gaat erom of je groepsgenoten de zinnen op dezelfde manier ingevuld hebben als jij. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Ik word kwaad in en groep als… Ik voel me blij als in een groep… Ik voel me rot als in een groep… Ik word bang in een groep als… Ik heb er een hekel aan als in een groep… Als iemand veel praat dan… Als iemand me niet laat uitpraten dan… Als iemand afdwaalt van het onderwerp dan… Als iemand me beledigt of irriteert dan…

De patiënten groep Bij een patiëntengroep zien we dat zittende patiënten zich gesloten en terughoudend kunnen opstellen tegenover nieuwkomers.  Bedenk hier eens drie redenen voor?  Hoe kan jij als leerling verpleegkundige een nieuwkomer ondersteunen bij zijn entree?  Sommige patiënten zullen elkaar sterk in de gaten houden. Bedenk eens twee oorzaken van een dergelijk gedrag. Roddelen  Leg uit dat roddelen slecht is voor de sfeer in een groep.  Wat zou jij doen als een bewoner tegen jou klaagt of roddelt over een andere bewoner?  Waar roddel jij over?  Waarom roddel jij? Afscheid van een groep  Leg uit dat we bij een patiënt die wordt ontslagen soms tegenstrijdige gevoelens kunnen waarnemen.  Hoe kun jij als leerling verpleegkundige de patiënt bij deze gevoelens en bij zijn ontslag steunen?  Er zijn verschillende factoren die beïnvloeden hoe achterblijvers het afscheid beleven. Bedenk vier van deze factoren. Op welke wijze kun jij de achterblijvers bij dit afscheid steunen?


146


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Groepsrollen observeren Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student heeft aan de hand van een creatieve activiteit (pizza samenstellen) inzicht gekregen in de verschillende groepsrollen Bestudeer theorie over groepsrollen Artikel over groepsrollen School/thuis Nabespreken van het filmpje 1.5 Begeleidt een groep zorgvragers (C.D) Keuze

Activiteit Stel vast welke groepsrollen er zijn en zet ze op papier. Maak hierbij gebruik van de het artikel over groepsrollen observeren Activiteit Bereid met elkaar (op papier) de lekkerste pizza die aan ieders smaak voldoet. Zet het groepsproces van de activiteit op film en evalueer met elkaar de verschillende groepsrollen. Werkwijze  Bedenk met een (sub)groep (5 tot 10 personen) op welke wijze je deze activiteit gaat presenteren. Je kunt bijvoorbeeld op een groot vel papier een grote cirkel tekenen.  De pizza bestaat uit acht punten.  Stel met elkaar de ‘lekkerste pizza van Nederland” samen met allerlei verschillende ingrediënten en geef als individu je eigen “smaak” aan de pizza.  Je kunt de pizza punten intekenen, inkleuren, of beplakken of beschilderen. De docent en enkele medeleerlingen observeren de verschillende rollen. Een medeleerling zet de activiteit op een filmpje. Aan de hand van de verschillende groepsrollen (zie ondersteunend materiaal) kan de activiteit worden geëvalueerd. Vragen daarbij zijn:  Welke rollen heb je gezien?  Hoe kwamen de verschillende rollen tot uiting?  Worden de rollen herkend door diegenen die de pizza hebben samengesteld?


147


cohort 2012-2013

MBO-Verpleegkundige

Observeren van groepsgedrag (stage opdracht VVT, GGZ, VGZ) Resultaat Praktische voorbereiding Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

De student heeft het gedrag in de groep geobserveerd van twee bewoners en dit geanalyseerd Bestudeer theorie over groepsgedrag Observatie: tijdens BPV Voorbereiding en presentatie: thuis/school Feedbackformulier presentatie 1.5 1 Begeleidt een groep zorgvragers (C.D) BOL: verplicht bij VVT-GGZ-VGZ stage

Activiteit Observeer het gedrag van twee bewoners in een groep. Analyseer vervolgens het gedrag van deze bewoners Werkwijze Observatie opdracht o Tijdens de stageweek ga je 2 bewoners observeren in een groep. Dit kan zijn bijvoorbeeld tijdens de maaltijd, in de huiskamer of tijdens een activiteit. Zet hiervoor minimaal 10 vragen op papier of observatiepunten. o Bespreek klassikaal wat goede vragen of observatiepunten zijn en neem dit mee naar de stage. Je krijgt hierbij ook ondersteuning van de docent. o Tijdens de stage stel jij je vragen en observeer je 2 bewoners. Werk dit uit en zet dit op papier. Je hebt dit nodig voor de onderdelen na de stage. o Zoek ook uit wat de visie op verplegen is in het huis waar je stage loopt. Zet ook dit op papier. Presentatie o Bereid een presentatie voor in een subgroepje van maximaal 4 personen. Iedereen moet iets over zijn 2 bewoners zeggen. o Verwerk hierin de visie van het verpleeghuis, verzorgingshuis, of de dagbehandeling waar je stage hebt gelopen. o Verwerk hier ook in wat je hebt opgemerkt bij de 2 bewoners waar je je vragen aan hebt gesteld en die je hebt geobserveerd tijdens de stageweek wat betreft groepen en groepsprocessen. o Je mag tijdens de presentatie een spiekbriefje gebruiken van 2 x 2 cm. Presenteer jullie bevindingen in de plenaire groep. Zorg ervoor dat jullie ieder aan bod komen en ongeveer evenveel tijd krijgen om te vertellen wat je hebt opgemerkt. Je groepsgenoten gaan jullie observeren en feedback geven op jullie presentatie m.b.v. een 360 graden feedback formulier

1

Niet van toepassing voor verpleegkundigen in het ziekenhuis Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige

148

OPLEIDING tot MBO- VERPLEEGKUNDIGE. Ondersteuningsmagazijn. Beroepstaak C Beginner

Recommend Documents