OPLEIDING tot MBO- VERPLEEGKUNDIGE
Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak B EN C Beginner Geriatrische zorgvrager
Albeda college Branche gezondheidszorg Kwalificatieniveau 4 Crebo 95 Versie: BC GERIATRIE 1415 Fase: beginner Naam student:………………….
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
GERIATRISCHE ZORGVRAGER Ondersteuningsmagazijn School
Overzicht activiteiten school
Beroepstaak B B1B2 Geriatrische zorgvrager
Beginner
BOL
BBL
2 2 2 2 4
1
2 3 1 1 1 1 1 2 2
6
Datum
Paraaf
1. Geriatrische zorgvrager Verpleegkunde 1.1 Beeldvorming: Ouder worden 1.2 Ouderenzorg in Nederland 1.3 Wie is de geriatrische zorgvrager? 1.4 Interview geriatrische zorgvrager 1.5 Basiszorg verlenen aan geriatrische zorgvragers (Taaltaak schrijven) PAAF 1.1 Somatogeriatrische aandoeningen 1.2 Ouderdomsverschijnselen en ziekten 1.3 Ooraandoeningen 1.4 Doofheid en slechthorendheid 1.5 Oogaandoeningen 1.6 Blindheid en slechtziendheid 1.7 Staar en glaucoom 1.8 Presentatieopdracht oor- en oogaandoeningen 1.9 Zintuigaandoeningen I 1.10 Zintuigaandoeningen II 1.11 Zenuwweefsel en zenuwstelsel 1.12 Algemene wondleer Voedingsleer 1.1 Voeding en wonden 2 Palliatief terminale zorg Verpleegkunde 2.1 Beeldvorming palliatief terminale zorg 2.2 Lichamelijke kenmerken van sterven 2.3 Verpleegkundige zorg in de terminale fase Voedingsleer 2.1 Voeding en palliatieve zorg Veiligheid gericht op de doelgroep Verpleegkunde 3.1 Persoonlijke veiligheid bevorderen van de oudere 3.2 Valpreventie geriatrische zorgvrager 3.3 Ouderenmishandeling (Taaltaak schrijven) 3.4 Bedrustcomplicaties (voorkomen) PAAF 3.1 Anatomie en fysiologie bedrustcomplicaties Voedingsleer 3.1 Ondervoeding en [on] gezonde voeding
1 4
6
2 2 3
2
4 2
3
2
3
2
2 1
1 1
6
4
4
4
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
2
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
GERIATRISCHE ZORGVRAGER Ondersteuningsmagazijn school
Overzicht activiteiten school Beroepstaak B1B2 GERIATRIE BOL
4. Zorgvragers met dementie en delier Verpleegkunde 4.1 Ervaar Alzheimer zelf 4.2 DVD Dementie (Taaltaak schrijven) 4.3 Boek “Ik heb Alzheimer” 4.4 Verplegen van zorgvragers met dementie 4.5 Verplegen van geriatrische zorgvragers met een depressie 4.6 Verplegen van zorgvrager met acute verwardheid/delier PAAF 4.1 Dementie 4.2 Depressie bij ouderen 4.3 Delier 4.3 Zelftest dementie en delier Voedingsleer 4.1 Afweergedrag bij eten en drinken en dementie Ondersteuningsmagazijn school
BBL
2 2
2 2
2
2
3 3 3 1
3 3 2 1
3
2
Beroepstaak B3 GERIATRIE BOL
BBL
5.1 Agressief gedrag bij geriatrische zorgvragers 5.2 Training controle fysieke beheersing 5.3 Opvang en nazorg na een agressie
2 2 1
2
Beroepstaak C
C1 Voorlichting geriatrische zorgvrager Activiteiten 1.1 Hospitalisatie 1.2 Zelftest: Voorlichting aan geriatrische zorgvrager C2 Begeleiding Geriatrische zorgvrager 1.3 Zelfredzaamheid ondersteunen en stimuleren 1.4 Begeleiding bij verliessituaties 1.5 Benaderingswijzen bij zorgvrager met dementie (kennis opdracht) 1.6 Benaderingswijzen toepassen bij zorgvragers met dementie C3 Begeleiden van een groep 1.7 Groepen en groepsprocessen (basis) 1.8 Groepsprocessen (basis) 1.9 Groepsrollen observeren 1.10 Observeren van groepsgedrag
Datum
Paraaf
2 1
5. Conflicthantering en agressie
Ondersteuningsmagazijn school
Beginner
GERIATRIE BOL
BBL
2
2
2 3 3
2 3 2
3
3
4 3 3
3 2 3
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
Beginner Datum Paraaf
Beginner Datum
Paraaf
3
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
TOETSING KENNISTOETS 3 PAAF CASUSTOETS BER B GERIATRIE CASUSTOETS BER C GERIATRIE
BOL
BBL
2 2 2
2 2 2
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
Datum Paraaf
4
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.1 B Beeldvorming: Ouder worden Resultaat Praktische voorbereiding Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces competentie
De student kan vertellen wat wordt verstaan onder ouder worden en welke veranderingen optreden bij het ouder worden Spreek af met welke klasgenoten je deze activiteit gaat uitvoeren (max. 4 personen) Selecteer welke bronnen je wilt raadplegen Je kunt voor dit onderzoek verschillende bronnen raadplegen. Boek. internet en; DVD’S over ouder worden 328.7 Ouder worden in Nederland 328.7 Dingen die voorbijgaan Voor het onderzoek: naar keuze Voor de presentatie: school De nabespreking vindt plaatst met klasgenoten en docent 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (D, F, K, M, R.)
Activiteit Doe onderzoek met je klasgenoten naar het onderwerp: “Wat is ouder worden?” Werkwijze: Oriënteer je met behulp van de vragen op het onderwerp o Wat is ouderdom? o Beeldvorming over ouderen? o Welke endogene en exogene veranderingen treden op bij het ouder worden? o Achteruitgang in de organen? Cellen Hart- en bloedvaten Longen Maag-darmkanaal Lever Nieren Blaas Bewegingsapparaat Hersenen Hormoonhuishouding Je kunt voor dit onderzoek verschillende Evidence Bases Bronnen raadplegen, zoals theorie uit je boek en vakliteratuur (Nursing). Andere activiteiten kunnen zijn: werkbezoek aan verpleeghuis, interview met oudere, interview met verpleegkundige en arts, Dvd’s over ouder worden etc.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
5
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.2 B Ouderenzorg in Nederland Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie
De student heeft kennis over hoe de belangrijkste voorzieningen voor de ouderenzorg er in Nederland uit ziet. Boek: verzorgen van Geriatrische zorgvragers Bestudeer het thema: orientatie op de zorgcategorie Thema oriëntatie op de zorgcategorie Theorielokaal, thuis Vergelijk je overzicht met medestudenten en vul deze aan. 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (K.)
Activiteit Zet in het onderstaande overzicht de belangrijkste voorzieningen voor oudere zorg. Extramurale voorzieningen:
Uitleg:
Transmurale zorg en ketenzorg:
Uitleg:
Intramurale zorg:
Uitleg:
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
6
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.3 B Wie is de geriatrische zorgvrager? Resultaat
Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie
De student kan - de kenmerken zijn van de geriatrische zorgvrager benoemen en met een voorbeeld uitleggen - in eigen woorden de gezondheidsproblemen en verpleegproblemen bij geriatrische zorgvragers weergeven Neem je boek mee en zorg voor en computer Boek: verzorgen van Geriatrische zorgvragers, thema oriëntatie op de zorgcategorie Theorielokaal, thuis Bespreek de kenmerken met medestudenten. Noteer vragen en onduidelijkheden en bespreek deze met de docent. 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (F, K, M, R.)
Activiteit Maak de onderstaande vragen en bespreek deze met medestudenten. Vragen: 1. Leg uit “De oudere bestaat niet”. 2. Welke onderverdeling kan er gemaakt worden binnen deze categorie? 3. Wat zijn de kenmerken van de geriatrische zorgvrager? Leg uit m.b.v. een voorbeeld. 4. Welke gezondheidsproblemen kun je bij de geriatrische zorgvrager tegenkomen? 5. Welke verpleegproblemen kunnen daaruit voortvloeien?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
7
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.4 B Interview geriatrische zorgvrager Resultaat
Praktische voorbereiding Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces competentie
Een verslag van het interview waarin aandachtspunten bij het verlenen van basiszorg aan geriatrische zorgvragers worden beschreven. Neem je boek mee , zorg voor een computer, stem af met een medestudent wanneer je samen vragen kunt maken voor het interview. Boek: verzorgen van Geriatrische zorgvragers, thema het verplegen van geriatrische zorgvragers; 2. Verpleegkundige aandachtsgebieden, strategieën en interventies Theorielokaal, thuis, instelling Bespreek het verslag met klasgenoten en lever het in bij de docent voor feedback. 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (D, F, K, M, R.)
Activiteit Interview een geriatrische zorgvrager en verwerk de antwoorden in een verslag van 1A4 . Werkwijze: 1. Stem af met een medestudent wanneer je de vragen gaat maken en wie je wilt gaan interviewen Je kunt aan een oudere uit de eigen omgeving denken, zoals opa/ oma, buurman/vrouw of een geriatrische zorgvrager uit je stage instelling. 2. Formuleer minimaal 10 vragen waarin de volgende aandachtspunten zijn verwerkt: het ouder worden, handhaven van zelfstandigheid, draaglast en draagkracht (verlieservaringen, informatievoorziening,tempo), inrichting woning/afdeling. 3. Stem af wie je wilt gaan interviewen en maak een afspraak met diegene. 4. Vraag om toestemming en leg het doel uit. 5. Verwerk de antwoorden in een verslag . Beschrijf tevens de verpleegkundige aandachtspunten bij het verlenen van basiszorg aan deze geriatrische zorgvrager.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
8
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.5 B Basiszorg verlenen aan geriatrische zorgvragers (Taaltaak schrijven) Resultaat
Praktische voorbereiding
Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie
De student kan de verpleegkundige observaties, aandachtspunten en interventies benoemen bij het verlenen van basiszorg aan de geriatrische zorgvrager. Boek: verplegen van Geriatrische zorgvragers, Boek: ondersteunen persoonlijke basiszorg Bestudeer theorie over het verplegen van geriatrische zorgvragers met problemen Verplegen van zorgvragers met problemen . Theorielokaal, thuis Bespreek deze activiteit a.d.h.v. het antwoordmodel met klasgenoten 1.1 Stelt verpleegkundige diagnose en stelt verpleegplan op (J, K) 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (D, F, K, M, R.)
Activiteit 1 Geef antwoord op onderstaande vragen 1. Veel mannen hebben problemen bij het urineren als ze ouder worden. Hoe komt dat en aan welk probleem denk je dan? 2. Incontinentie voor urine komt vaak bij 65-plussers voor. - Denk jij eens in dat jij incontinent voor urine zou zijn. Wat zou je daar vervelend aan vinden? - Wat zou je belangrijk vinden in de houding van een zorgverlener als je niet zelf instaat zou zijn het incontinentiemateriaal te verschonen? - Welke eisen zou je stellen aan incontinentiemateriaal? 3. Mevrouw Rawie heeft last van urge-incontinentie. - Door welke verpleegkundige acties zou je de incontinentieproblemen zoveel mogelijk voorkomen? - Welke voorlichting kun je mevrouw geven over de therapieën die er zijn voor deze incontinentie Activiteit 2 Beschrijf de verpleegkundige observaties, aandachtspunten en interventies in de zorg bij de geriatrische zorgvrager, aan de hand van onderstaande onderwerpen
Incontinentie voor urine Prostaathypertrofie Nierinsufficientie Osteoporose Artrose Doofheid en slechthorendheid Blind en slechtziendheid Staar en glaucoom
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
9
BC GERIATRIE 1415
1.1 PAAF
SOMATOGERIATRISCHE AANDOENINGEN
Resultaat
Praktische voorbereiding
Theorie Locatie Evaluatie Werkproces Competenties
MBO-Verpleegkundige
De student kan de oorzaken, de verschijnselen en complicaties, de diagnostiek, de behandeling en eventueel de preventie beschrijven van: Osteoporose en artrose; Prostaathypertrofie, urine-incontinentie en nierinsufficiëntie. Bestudeer de theorie over bovengenoemde aandoeningen; zorg dat je beschikt over het boek “Verplegen van geriatrische zorgvragers”: Thema 3, hoofdstuk 3 t/m pagina 233 gaat over incontinentie. Stukje tekst op pagina 179 boven 1.1.4 gaat over osteoporose. Zie ook de “aanvullende informatie somatogeriatrie” binnen de PAAF-map op Portaal en leen voor de prostaataandoeningen een Traject 407 boek uit de bibliotheek en voor artrose een Traject 406 boek. En neem je AF-boek van Bastiaanssen mee. Zie resultaat. Thuis, school. Evalueer de prestentaties op inhoud. 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden. (F, J K, M, R.)
Geriatrie is het medisch specialisme wat zich bezighoudt met de opsporing en behandeling van ziekten bij ouderen. Geriatrische zorgvragers hebben per definitie meerdere (ouderdoms)ziekten en ze zijn kwetsbaar in lichamelijk, psychisch en sociaal opzicht. Activiteit 1:
Volg de hoorcollege voor de volgende onderwerpen Osteoporose en artrose Prostaathypertrofie, urine-incontinentie en nierinsufficiëntie Activiteit 2:
Ga in subgroepjes presentaties voorbereiden en uitvoeren over de volgende somatogeriatrische onderwerpen: o Incontinentieproblematiek o Prostaataandoeningen o Nierinsufficiëntie o Artrose o Osteoporose Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
10
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.1 PAAF SOMATOGERIATRISCHE ZIEKTEBEELDEN - AANVULLENDE INFORMATIE
ARTHROSIS DEFORMANS gewrichts’slijtage’ chronische gewrichtsaandoening met progressief karakter bij ouderen de meest voorkomende gewrichtsaandoening vooral knieën (gonarthrosis), heupen (coxarthrosis) en wervels (spondylarthrosis); kleine gewrichten vingers, basisgewricht duim primaire en secundaire vorm (hierbij de volgende oorzaken: fractuur, ontsteking, meniscusletsel, instabiliteit, overbelasting) pathologie: kraakbeen dof, ruw, onregelmatig; slijt weg; ook het bot gaat te gronde; botwoekeringen (osteofyten)
= -
-
verschijnselen pijn, met name bij belasting klachten in de loop van de dag stijfheid na rust + startpijn mobiliteit beklemming bloedvaten + zenuwen (duizelig, valneiging, hernia-achtige pijn diagnostiek: Röntgenonderzoek
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
11
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
behandeling geruststelling! (immers, zelden invaliditeit) overbelasting (overgewicht) voorkomen fysiotherapie; warmte, oefeningen analgetica, NSAID’s zoals ook gegeven aan zorgvragers met reumatoïde artritis
HEUPFRACTUREN, met name COLLUMFRACTUREN -
enkele getallen: ca. 17.000 opnames jaarlijks; 90% is ouder dan 65 jaar; m:v = 1:3; 97% van alle heupfracturen wordt operatief behandeld; 33% van de mannen en 24% van de vrouwen overlijdt een jaar na het ontstaan van de heupfractuur oorzaak: osteoporose [ouderdom, onvoldoende kalkopname, corticosteroïdgebruik, alcoholmisbruik, roken, postmenopauzaal] + valincident
-
-
-
-
verschijnselen pijn in de heup + uitstraling niet meer op het been kunnen staan en lopen hematoom been is verkort en is naar buiten gedraaid soms is er geen standsafwijking te zien en is zelfs actieve functie mogelijk
diagnostiek anamnese + lichamelijk onderzoek X-bekken evt. botdichtheidmeting collumfractuur kan stabiel zijn of instabiel (Garden III en IV)
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
12
BC GERIATRIE 1415
-
MBO-Verpleegkundige
behandelmogelijkheden Garden I/II: conservatief [vroege mobilisatie/FT/twee krukken; let op gevaar voor secundaire dislocatie!]of operatief: schroeffixatie/DHS operatief: osteosynthese of kophalsprothese of ‘total hip’ bij Garden III/IV nabehandeling: zo snel mogelijk dient postoperatief begonnen te worden met functionele belastbare nabehandeling o.l.v. de FT + individueel resocialisatietraject complicaties/prognose diep veneuze trombose, longembolie, pneumonie, urineweginfectie, urineincontinentie, decubitus, wondinfecties helaas is volledig herstel na een heupfractuur uitzondering lokale complicaties: nabloeding/hematoom, infectie, opnieuw dislocatie na het uitbreken van fixatiemateriaal, avasculaire kopnecrose, ‘non-union’ = gestoorde breukreparatie, heupluxatie en loslaten van de prothese
OSTEOPOROSE -
= botontkalking bij ouderen meer als bij jongeren; 1:3 vrouwen en 1:8 mannen > 55 jr.; 800.000 in Nederland; verantwoordelijk voor jaarlijks 83.000 fracturen, met name van de heup, pols en wervels bij osteoporose is de balans tussen botaanmaak en –afbraak gestoord; botverlies is overigens meer uitgesproken bij vrouwen in de eerste 10 jaar na de menopauze; de botmassa die tijdens de jeugd is opgebouwd wordt vnl. bepaald door genetische factoren en in mindere mate door voeding (calciumopname) en andere factoren
-
-
diagnostiek en indeling ernst van osteoporose op basis van de botmineraaldichtheidswaarde; onderzoek heet botdensitometrie: DEXA-onderzoek; plaatjes boven: links normaal en rechts osteoporose.
-
verschijnselen acute pijn in de rug tijdens simpele activiteiten pijn wordt erger bij staan/zitten en neemt af bij liggen beweeglijkheid wervelkolom is minder toename spiertonus
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
13
BC GERIATRIE 1415
-
MBO-Verpleegkundige
lengteverlies [wervels zakken in] en toegenomen thoracale kyfose: buik komt naar voren en ribben komen te rusten op de bekkenkam, waardoor er problemen kunnen bestaan bij ademhalen en eten fracturen van de pols, wervels of heup [zie hierboven] of op andere plaatsen + verschijnselen; n.a.v. val
diagnose anamnese, lichamelijk onderzoek Röntgen voor het diagnosticeren dan wel uitsluiten van een fractuur BMD-waarde bloedonderzoek
therapie wervelfractuur: rust, analgetica, FT, oefenen, mobiliseren evt. vit D en extra calcium; evt. calcitonine-injecties op indicatie: vrouwelijk hormoon: oestrogenen bisfosfonaten remmen de botafbraak
-
SENIEL CATARACT EN GLAUCOOM
Aandoening
Omschrijving + Oorzaak
Verschijnselen + complicaties
Diagnostiek
Therapie + Prognose
Cataract; Foto hieronder
= grijze staar ten gevolge van lens-troebeling
Waas voor de ogen,verblind worden, dubbelbeelden, refractieveranderingen
Oogspiegelen; spleetlamponderzoek
Operatief: lensimplantaat of staarbril
Glaucoom
= groene staar = verhoogde oogboldruk doordat het afvoersysteem van kamervocht verstopt zit; erfelijk; 1% > 40 jr. heeft het
Oogboldruk neemt toe; uitval gezichtsveld
Bevolkingsonderzoek van de oogboldruk = toniometrie; onderzoek voorste oogkamer en onderzoek gezichtsvelden
Medicatie, laser, operatief
.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
14
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
PROSTAATAANDOENINGEN
Aandoening
Omschrijving + Oorzaak
Benigne prostaathypertrofie = BPH; Zie tekening hieronder.
Goedaardige vergroting van de prostaat door ouderdom + testosteron
Prostaatcarcinoom
Maligniteit; komt vaak voor bij oudere mannen; Oorzaak onbekend; erfelijk?; testosteron?
Verschijnselen + complicaties Moeilijk op gang komen mictie; slappe, onderbroken straal; vaker moeten plassen, ook ’s nachts; aandrang kan heftig zijn + ‘urge’; residu, retentie + overloopblaas; infectie + nierfunctieverlies
Diagnostiek
Therapie + Prognose
Anamnese; lichamelijk onderzoek: RT, palpabele blaas; Uroflowmetrie, urodynamisch onderzoek; PSA in het bloed
Medicamenteus; TURP
Zie bij BPH; Botpijn wijst op botmeta’s
Anamnese: let op: vaak pas laat klachten; RT: knobbelig; PSA ; botscan (meta’s); CT kleine bekken; prostaatbiopt
Behandeling afhankelijk van de uitgebreidheid van de tumor, leeftijd patiënt en aanwezigheid klachten/meta’s; Opereren Bestralen Hormonaal 5-jaarsoverleving 80%
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
15
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
16
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
INCONTINENTIE
= -
het niet langer kunnen ophouden van urine (en/of feces) geen ziekte op zich, maar het gevolg van niet (langer) functioneren van bepaalde lichaamsfuncties
-
oorzaken/vormen stress-incontinentie: ongewild urineverlies bij inspanning [hoesten, tillen, lachen, vrijen, sporten, niezen, snel opstaan]; één op de vier vrouwen > 35 jaar heeft er last van; de kringspier en/of bekkenbodemspieren werken niet goed; oorzaak hiervoor is bekkenbodemzwakte door aanleg, bevallingen en hormonale veranderingen; behandeling is gericht op het verstevigen van de bekkenbodem m.b.v. FT; als dit niet helpt kan een operatieve ingreep uitgevoerd worden urge-incontinentie: = aandrangincontinentie; is een vorm waarbij aandrang gevoeld wordt, maar de urine ook snel daarna komt; blaas is overactief; de blaas trekt samen op het moment dat dit niet zou moeten; lichamelijke en psychische oorzaken kunnen ten grondslag liggen aan urge-incontinentie; aanpak bestaat uit blaastraining, medicatie en een toiletschema druppelincontinentie: wordt gekenmerkt door het ongewild druppelsgewijs verliezen van urine, bijv. door een vergrote prostaat; een dergelijke overloopblaas kan ook het gevolg zijn van een neurologische aandoening; aanpak: oorzaak opsporen en behandelen (als dat kan); urinekatheter volledige incontinentie: de urine loop continu af, er bestaat geen aandrang; het afsluitmechanisme werkt niet goed, bijv. door een neurologische aandoening, een trauma of postoperatief aanpak: urinekatheter functionele incontinentie komt veel voor bij ouderen vanwege bijv. mobiliteitsproblemen, dementie, vergeetachtigheid, slechtziendheid of door medicijngebruik; aanpak omvat het wegnemen van belemmerende factoren (voor zover mogelijk)
NIERINSUFFICIENTIE
= -
-
een tekortschietende nierfunctie kan acuut of chronisch zijn verschillende oorzaken: nieraandoening, diabetes mellitus, circulatiestoornissen, infecties, vergiftiging (medicijnen)
verschijnselen uremie met als gevolgen o verward, o hoofdpijn, o jeuk, o suf, Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
17
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
o slechte eetlust, o braken etc. kortademig, oedemen, hypertensie weinig of juist veel plassen bloedarmoede, slechte botten
behandeling bestaat uit oorzaak opsporen en behandelen diuretica en andere medicatie, dieetmaatregelen dialyse
-
AANDOENINGEN VAN HET GEHOOR- EN EVENWICHTSORGAAN ouderdomsslechthorendheid of –doofheid betreft perceptief (= waarneming) gehoorverlies bij ouderen door geleidelijk afgenomen gevoeligheid van het gehoororgaan (binnenoor) voor geluiden; oorzaak: degeneratie van zenuwvezels van het binnenoor door een verminderde doorbloeding/zuurstofvoorziening.
.
verschijnselen/kenmerken verschuiven van de gehoordrempel spraak wordt minder goed verstaan en herkend verminderde samenwerking van twee oren vertraagde verwerking van geluid oorsuizen
-
diagnostiek: toonaudiometrie, spraakaudiogram
-
gehoorapparaat heeft weinig effect
.
geleidingsslechthorendheid heeft te maken met het uitwendig oor of middenoor; er zit bijvoorbeeld een oorsmeerprop die de uitwendige gehoorgang afsluit of het trommelvlies is gescheurd of stug of de gehoorbeentjes bewegen niet meer goed vanwege verbening. Ook een middenoorontsteking geeft problemen met de geleiding avn geluid.
-
verschijnselen/kenmerken geluiden, stemmen klinker gedempter, zachter of er is sprake van doofheid
-
behandeling: gehoorapparaat, oorsmeerprop weghalen; soms operatie (bijv. vervangen van de gehoorbeentjes door kunststof)
-
evenwichtsproblemen op de oudere leeftijd kunnen worden veroorzaakt door de ziekte van Ménière [draaiduizelig, misselijk, braken, oorsuizen, verminderd gehoor] snel opstaan uit zittende of liggende houding [orthostatische hypotensie] medicatie psychische stress verminderde mobiliteit en houdingscontrole
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
18
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
slecht zien neurologische aandoeningen slechte bloedvoorziening van het brein ernstige bloedarmoede
behandeling: onderliggend
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
19
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.2 PAAF OUDERDOMSVERSCHIJNSELEN EN -ZIEKTEN Resultaat
Praktische voorbereiding
Theorie Locatie Evaluatie
Werkproces competentie
De student kan - vertellen wat wordt verstaan onder ouder worden en welke veranderingen optreden bij het ouder worden; - de kenmerken van de geriatrische zorgvrager benoemen en met voorbeelden uitleggen. Neem je boek “Verplegen van geriatrische zorgvragers” mee. Thema 1 hoofdstukken 1.4, 1.5 en 1.6 gaan over kenmerken van de zorgcategorie, over ‘normal aging’ en pathologische veranderingen. Thema: oriëntatie op de zorgcategorie. Theorielokaal, thuis. Bespreek de kenmerken en de ingevulde kruisjes met medestudenten. Noteer vragen en onduidelijkheden en bespreek deze met de docent. 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden. (F, K, M, R.)
ACTIVITEIT OUDERDOMSVERSCHIJNSELEN EN -ZIEKTEN
Beantwoord m.b.v. je boek en/of Internetbronnen de vragen/zet kruisjes in het schema. 1.
Omschrijf het kenmerk en/of geef een voorbeeld:
KENMERKEN GERIATRISCHE ZORGVRAGER
2.
Multipele pathologie:
Multipele kwetsbaarheid:
Validiteitsstoornissen:
Zwak sociaal draagvlak:
Specifieke ouderdomsziekten
Eigen manier van disfunctioneren:
Klachtenpresentatie is anders:
Veranderd ziektebeloop:
Polyfarmacie: Met het ouder worden van de mens treden er veranderingen op in de anatomie en fysiologie van het centraal zenuwstelsel. Deze veranderingen zijn normaal, ze treden op in het kader van ‘normal aging’.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
20
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Bij de oudere mens kunnen zich –vanwege die ouderdom- ook ziekelijke veranderingen voordoen: pathologische (neurologische, psychiatrische) verschijnselen en ziektebeelden. Vul het onderstaande schema in door per item de ene dan wel andere kolom aan te kruisen. ‘normal aging’
Verandering/verschijnsel
Pathologisch
1. minder vlot reageren, waarnemen, denken en handelen 2. achterdocht en paranoïdie 3. CVA 4. verminderde zintuiglijke waarneming 5. achteruitgang geheugen en leervermogen 6. depressie 7. valneiging + letsels daardoor 8. minder flexibel, psychisch starheid 9. gedrags-, motorische en psychische veranderingen door dementie 10. gestoorde pijnzin en pijnlokalisatie 11. egocentrisch, teruggetrokken, in zichzelf gekeerd zijn 12. dreigende, progressieve of volledige bloedvatafsluiting + gevolgen; voorbijgaande cerebrale ischemie 13. verminderde controle over houding en evenwicht 14. acute verwardheid/delier 15. langzamer en minder accuraat reageren op prikkels
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
21
BC GERIATRIE 1415
1.3 PAAF
MBO-Verpleegkundige
OORAANDOENINGEN (herhaling)
Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie
Werkproces competentie
De student heeft zijn kennis vergroot van de anatomie/fysiologie van het oor. Zorg dat je beschikking hebt over je AF-boek van Bastiaanssen, h 8.2 over het oor en het boek “Verplegen van geriatrische zorgvragers”. Anatomie en fysiologie van het oor. Thuis, theorielokaal/ studieruimte. Kijk activiteit 1 na met behulp van het antwoordmodel Bespreek de uitwerking van activiteit 2 met een medestudent. Stel zo nodig leervragen aan de docent. 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden. (K)
ACTIVITEIT OVER HET OOR
Geef antwoord op onderstaande vragen of vul in. 1a.
Benoem 1 t/m 10.
1b.
Het uitwendig oor zorgt voor ………………… van het geluid. Het middenoor zorgt voor ………………… van het geluid. Het binnenoor zorgt voor ………………… van het geluid.
2a.
Uit welke delen bestaat het uitwendige oor?
2b.
Hoe wordt het uitwendige oor soepel gehouden? Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
22
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
2c.
Waarom is het gevaarlijk om het oor schoon te peuteren met een scherp voorwerp?
3a.
Wat verbindt de buis van Eustachius met elkaar en waarom?
3b.
Waarom doen oren soms zo pijn als je in de bergen rijdt en hoe kun je dit een beetje verhelpen?
3c.
Leg uit dat keelontsteking gemakkelijk kan leiden tot oorontsteking.
Inleiding: Het binnenoor bevat behalve het slakkenhuis ook nog een voorhof ruimte met 2 blaasjes en 3 halfcirkelvormige kanalen. Het slakkenhuis verzorgt het horen. De overige delen verzorgen het evenwicht (zie vraag 6). 4a.
Wat bevindt zich in het vliezige slakkenhuis?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
23
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
4b.
Door welke delen van je oor zijn de geluidstrillingen achtereenvolgens geleid en waar worden de prikkels omgezet in impulsen?
4c.
Impulsen worden via de … hersenzenuw (= cochlear nerve (fibres) in de twee afbeeldingen hierboven geleid naar het …………………in de grote hersenen.
5a.
Welke geluiden zijn niet goed meer te horen als we ouder worden?
5b. Wat raakt er blijvend beschadigd als we langdurig aan extreem geluiden blootstaan?
6.
harde
Het oor bevat ook het evenwichtsorgaan. Waarvoor dienen de 2 blaasjes en waarvoor dienen de 3 halfcirkelvormige kanalen?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
24
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.4 PAAF doofheid en slechthorendheid
Resultaat Praktische voorbereiding
Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie
De student heeft kennis opgedaan over doofheid/slechthorendheid Zorg dat je beschikking hebt over je anatomie en fysiologie boek + je boek: het verzorgen van geriatrische zorgvragers Zorg dat je theorie hebt bestudeerd over de anatomie en fysiologie van het oor Het verzorgen van geriatrische zorgvragers: hoofdstuk het verplegen van zorgvragers met visus – en/of gehoorstoornissen Thuis, theorielokaal/ studieruimte Bespreek de uitwerking van deze activiteit met een medestudent. Stel zonodig leervragen aan de docent 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (K)
Activiteit Maak onderstaande vragen over ooraandoeningen: doofheid/slechthorendheid
Onderzoek daarbij: - welke vormen van doofheid/slechthorendheid zijn er - wat is de oorzaak - wat zijn de verschijnselen - wat zijn de onderzoeken - wat zijn de behandelmogelijkheden - eventuele complicaties
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
25
BC GERIATRIE 1415
1.5 PAAF
MBO-Verpleegkundige
OOGAANDOENINGEN (herhaling)
Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie
De student heeft zijn kennis vergroot van de anatomie/fysiologie van het oog. Zorg dat je beschikking hebt over je AF-boek van Bastiaanssen, h. 8.3 over het oog en het boek “Verplegen van geriatrische zorgvragers”. Anatomie en fysiologieboek: theorie over het oog. Theorielokaal/ studieruimte. Kijk deze activiteit na met behulp van het antwoordmodel. 1.2. Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden. (K)
Beantwoord de volgende vragen of vul in. 1.
Benoem in bijgevoegd plaatje van het oog op de volgende pagina de onderdelen 1 t/m 12. N.b.: De nummers 2, 5, 8, 11 en 12 ook in het Latijn!
NR
ONDERDEEL
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
26
BC GERIATRIE 1415
2.
MBO-Verpleegkundige
Vul de onderstaande tabel in. Gebruik hierbij de onderdelen van het oog (nummers!) die je net benoemd hebt. Kenmerken of functies -
3.
Nr.
Is stevig, beschermt het oog en is wit van kleur. Is een voortzetting van het harde oogvlies aan de voorkant en is doorzichtig. Bevat veel bloedvaten en voedt het oog. Is een voortzetting van het vaatvlies aan de voorkant en is verantwoordelijk voor de kleur van het oog. Is de opening in de iris. Bevat de zintuigcellen Is de plaats in het centrum van het netvlies. Geleidt impulsen van het oog naar de hersenen. Is de plaats van het netvlies waar de oogzenuw het oog verlaat. Zit achter de iris en de pupil en zorgt ervoor dat je scherp kunt zien. Is de geleimassa in het oog, houdt de oogbolvorm gehandhaafd en het netvlies op zijn plaats. Kunnen het oog in de gewenste richting draaien
Een lichtstraal valt op het netvlies. Door welke delen van het oog is deze lichtstraal achtereenvolgens gegaan? N.B.: deze delen zijn dus allen doorzichtig! Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
27
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
4a.
Vul in of omcirkel het juiste: De ooglens in rust is ingesteld op ver weg/dichtbij zien. Als we een voorwerp dichtbij scherp willen zien gaan we … Dan wordt de lens boller/platter. Dit kost geen/wel energie.
4b.
Wat gebeurt er met de lens als we ouder worden? (zie ook afb. 8.17). Hoe noemt men dit en met wat voor lens kun je dit
corrigeren?
Een bijziend persoon kan goed ……………… zien en niet goed ……………… Deze persoon zal een positieve/negatieve lens nodig hebben. Deze mensen zullen op oudere leeftijd steeds meer de bril afzetten om goed te kunnen lezen en vervolgens een leesdeel ingeslepen krijgen (Varilux). 4c.
5.
Op het netvlies bevinden zich de zintuigcellen. We hebben staafjes en kegeltjes. Maak een tabel en geef de volgende 6 kenmerken een plaats bij de de kegeltjes. 1. ligging aan de rand/ligging direct tegenover de lens 2. minder/meer 3. overdag/avond, nacht 4. zwart wit/kleur 5. minder gevoelig/heel gevoelig 6. scherpe waarneming/minder scherpe waarneming 6.
staafjes of
Waar op het netvlies bevindt zich de gele vlek en waar de blinde vlek? Wat is de eigenschap van elk?
Op de volgende manier kun je bij jezelf de blinde vlek aantonen. Trek een lijn van 9 cm. Zet links ervan een kruis en rechts ervan een dikke Sluit het rechter oog en fixeer met het linker oog op de vlek. Beweeg het papier langzaam naar je oog. Wat signaleer je?
N.b.:
stip.
Twee onderdelen van het oog te weten: relatie van de gezichtsvelden van beide ogen met de grote hersenen en circulatie van het kamervocht komen verderop in de opleiding ter sprake
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
28
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.6 PAAF Blindheid en slechtziendheid Resultaat Praktische voorbereiding Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces competentie
Je hebt kennis van de een aantal pathologieën van het oog Zorg dat je beschikking hebt over een computer en internet Zorg dat je beschikking hebt over de DVD de specialist: de oogspecialist uit de mediatheek Het verplegen van geriatrische zorgvragers www.oogziekenhuis.nl www.oogartsen.nl Theorielokaal/ studieruimte Kijk deze activiteit na met behulp van het antwoordmodel 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (K)
Activiteit 1 Maak onderstaande vragen over blindheid en slechtziendheid Blindheid/slechtziendheid o o o -
Welke vormen van blindheid/slechtziendheid zijn er mogelijk Wat kunnen oorzaken voor blindheid/slechtziendheid zijn? Ga bij onderstaande onderdelen van het oog na wat de pathologie inhoud en wat de behandeling is: oogbindvlies → conjunctivitis oogleden → entropie/ectropie ooglens → cataract netvlies → glaucoom
o
bekijk de bijpassende filmpjes op www.oogartsen.nl
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
29
BC GERIATRIE 1415
1.7 PAAF
Staar en glaucoom
Resultaat Praktische voorbereiding Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces competentie
MBO-Verpleegkundige
De student heeft kennis opgedaan over een aantal pathologieën van het oog: staar en glaucoom Zorg dat beschikking hebt over het boek verzorgen van geriatrische zorgvragers Het verzorgen van geriatrische zorgvragers, hoofdstuk verplegen van zorgvragers met visus – en/of gehoorstoornissen www.oogziekenhuis.nl Theorielokaal/ studieruimte Bespreek de uitwerking van deze activiteit met een medestudent. Stel zo nodig leervragen aan de docent 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (K)
Activiteit 1 Maak onderstaande vragen
Werk de volgende oogaandoeningen uit: 1. staar of cataract 2. glaucoom of groene staar Onderzoek daarbij: - wat is de pathologie - wat is de oorzaak - wat zijn de verschijnselen - wat zijn de onderzoeken - wat zijn de behandelmogelijkheden - eventuele complicaties
Activiteit 2 Bekijk van de DVD de specialist: de oogspecialist en beantwoord onderstaande vragen.
1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8)
Waardoor kan het hoornvlies troebel worden? Hoe wordt staar ook wel genoemd? Waardoor kan groene staar ontstaan? Wat kan suikerziekte met je ogen doen? Hoe kan het oog van een suikerpatiënt behandeld worden? Wat moet de chirurg openen om bij de lens te komen? Hoe wordt de lens vastgehecht? Zoek op: wat is de nabehandeling van staar.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
30
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.8 PAAF Presentatieopdracht oor- en oogaandoeningen
Resultaat Praktische voorbereiding
Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces competentie
De student heeft zijn kennis gepresenteerd over oor-en oogaandoeningen middels een powerpoint Zorg dat je beschikking hebt over je het boek anatomie/fysiologie en het Icare-boek verzorgen van geriatrische zorgvragers Spreek met welke studiegenoten jij deze activiteit gaat uitvoeren (max.4 personen) Boek anatomie/fysiologie Het verplegen van geriatrische zorgvragers Thema: het verplegen van zorgvragers met beperkingen aan door visus- en/of gehoorproblemen Theorielokaal/ studieruimte Evalueer met je studiegenoten de uitvoer van de presentatie en de ppt. 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden K vakdeskundigheid toepassen
Activiteit 1 Presenteer je kennis over oor – en oogaandoeningen middels een ppt. aan de lesgroep Werkwijze: De groep wordt verdeeld in 5 subgroepen. Elke groep bereidt een PowerPoint presentatie voor en presenteert deze voor de hele groep. De volgende onderwerpen worden verdeeld: - anatomie van het oog - anatomie van het oor - cataract - glaucoom - doofheid/slechthorendheid Onderzoek daarbij: - wat is de pathologie - wat is de oorzaak - wat zijn de verschijnselen - wat zijn de onderzoeken - wat zijn de behandelmogelijkheden - eventuele complicaties De docent beoordeelt de presentaties.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
31
BC GERIATRIE 1415
1.9 PAAF
MBO-Verpleegkundige
ZINTUIGAANDOENINGEN I
Resultaat Praktische voorbereiding
Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces competentie
Je hebt kennis van de een aantal oog- en ooraandoeningen. Zorg dat je beschikking hebt over een computer en internet en de beschikking over het boek: “Verplegen van geriatrische zorgvragers”, pagina 198 t/m 205; pagina 215, paragraaf 2.3 t/m 2.3.4 Zorg dat je beschikking hebt over de dvd “De specialist: de oogspecialist” uit de mediatheek. Het verplegen van geriatrische zorgvragers met zintuigaandoeningen. Internetsites: www.oogziekenhuis.nl www.oogartsen.nl Theorielokaal/ studieruimte. Kijk deze activiteit na met behulp van het antwoordmodel. 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden. (K)
Beantwoord de volgende vragen. 1.
Welke vormen van blindheid/slechtziendheid zijn er mogelijk?
2.
Wat kunnen oorzaken voor blindheid/slechtziendheid zijn?
3
Ga bij onderstaande onderdelen van het oog na wat de pathologie inhoudt en wat de behandeling is: o oogbindvlies → conjunctivitis
4.
o
oogleden → entropion/ectropion
o
ooglens → cataract
o
netvlies → glaucoom
Onderzoek ten aanzien van aandoeningen van het gehoor bij ouderen de volgende zaken: Wat is de pathologie? o Welke vormen van doofheid/slechthorendheid zijn er? o Wat is de oorzaak? o Wat zijn de verschijnselen en evt. complicaties? o Wat zijn de onderzoeken en o wat zijn de behandelmogelijkheden? Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
32
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Bekijk uit de dvd serie “De specialist” de aflevering over de oogspecialist en beantwoord onderstaande vragen. 1.
Waardoor kan het hoornvlies troebel worden?
2.
Hoe wordt staar ook wel genoemd?
3.
Waardoor kan groene staar ontstaan?
4.
Wat kan suikerziekte met je ogen doen?
5.
Hoe kan het oog van een suikerpatiënt behandeld worden?
6.
Wat moet de chirurg openen om bij de lens te komen?
7.
Hoe wordt de lens vastgehecht?
8.
Zoek op wat de nabehandeling is van staar.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
33
BC GERIATRIE 1415
1.10 PAAF Resultaat Praktische voorbereiding
Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces competentie
MBO-Verpleegkundige
ZINTUIGAANDOENINGEN II - PRESENTATIES De student heeft zijn kennis gepresenteerd over oor-en oogaandoeningen middels een PowerPoint. Zorg dat je beschikking hebt over je het AF-boek van Bastiaanssen en het boek “Verplegen van geriatrische zorgvragers” pagina 198 t/m 205; pagina 215, paragraaf 2.3 t/m 2.3.4 Spreek af met welke studiegenoten jij deze activiteit gaat uitvoeren (max.4 personen). Het verplegen van geriatrische zorgvragers: thema: het verplegen van zorgvragers met beperkingen aan door visus- en/of gehoorproblemen. Theorielokaal/ studieruimte. Evalueer met je studiegenoten de voorbereiding en uitvoering van de (PowerPoint)presentatie 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden. (K)
Werkwijze: De groep wordt verdeeld in 5 subgroepen. Elke groep bereidt een PowerPoint presentatie voor en presenteert deze voor de hele groep. De volgende onderwerpen worden verdeeld:
Ga in 5 subgroepjes van 4 studenten presentaties voorbereiden en uitvoeren over de volgende AF- en somatogeriatrische onderwerpen: 1. anatomie en fysiologie van het oog 2. anatomie en fysiologie van het oor 3. cataract 4. glaucoom 5. doofheid, slechthorendheid. Onderzoek bij de onderwerpen 3, 4 en 5 de volgende zaken: omschrijving, definitie hoe vaak komt het voor (bij ouderen)? oorzaken symptomen, eventuele complicaties diagnostiek behandeling
De docent beoordeelt de presentaties.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
34
BC GERIATRIE 1415
1.11 PAAF Resultaat Praktische voorbereiding
Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie
MBO-Verpleegkundige
WONDLEER ALGEMEEN De student heeft inzicht gekregen over de kennis die nodig is om rode wonden te kunnen verzorgen. Zorg dat je beschikking hebt over een Albeda-computer, een koptelefoon en pen en papier. De CD-ROM wondverzorging is al geïnstalleerd op de Albedacomputer. Basisboek Pathologie thema 4, h 5. Neem ook je AF-boek van Bastiaanssen mee. AF huid; wonden en wondverzorging; WCS classificatie. In het OLC of een laptop van het Albeda college. Bespreek je bevindingen met mededeelnemers en vraag zo nodig verduidelijking aan de docent. 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden. (F, J K, M, R) 1.3 Voert verpleegtechnische handelingen uit. (K, L)
Ga in het OLC of in het lokaal op een Albeda laptop aan de slag met de volgende activiteit over wonden en hun behandeling. Benodigdheden: de CD-ROM Wondverzorging is al geïnstalleerd op de computer Koptelefoon, pen en papier, dit OM. Klik op start links onderin het scherm en vervolgens op ‘computer’. Daarna klik je op de P-schijf, daarna klik je op ‘gezondheidszorg’ en vervolgens op: ‘wondverzorging’; tot slot klik je op ‘wond.exe’ Je bent nu in het programma wondverzorging, als je hier nogmaals op klikt kom je in het hoofdmenu. Er zijn 3 hoofdcategorieën: Materialen, vaardigheden en wonden. Deze activiteit behandelt de categorie wonden.
Huid Ga naar wonden. Ga naar de anatomie/fysiologie. Ga naar huid, kies hier “bouw”. 1.
Noem de drie lagen waaruit de huid is opgebouwd. Bovenin het scherm zie je een pijl naar links, door deze aan te klikken ga je terug naar het vorige onderwerp. Kies functie en daarna bescherming.
2. bij.
Noem 5 factoren waartegen de huid ons beschermt en geef er een
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
voorbeeld
35
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Bloed Ga terug naar anatomie/fysiologie, door de pijl naar links aan te klikken. Ga naar bloed en kies: samenstelling, daarna trombocyten. 3.
Welk enzym speelt een belangrijke rol bij de bloedstolling? Ga terug naar bloed en kies dan bloedstolling.
4.
Welk proces treedt als eerste op na een verwonding? Ga naar de volgende bladzijde door onder aan het scherm de rode bladzijde aan te klikken.
5.
Wat gebeurt er vervolgens met de trombocyten?
Wondgenezing Ga terug naar anatomie/fysiologie en ga vervolgens naar wondgenezing. Hier vind je een zevental processen die bij wondgenezing plaats vinden. Klik op vasoconstrictie. 6.
Wat is de functie van bloeden? Ga naar de volgende bladzijde.
7.
Waardoor wordt de wond afgesloten? Ga terug en klik op vasodilatatie.
8.
Welke vier verschijnselen treden er op bij vasodilatatie?
Nu vindt er tevens al ingroei van capillairen in de wond plaats! 9. Wat wordt er door het bloed aangevoerd om de bacteriën te doden en wat afvalproduct?
is het
Ga terug en klik op collageenvorming, lees deze bladzijde door en ga naar de volgende bladzijde (klik op de rode bladzijde onderin). 10.
Waarom is het littekenweefsel niet gelijk aan het omliggende weefsel? Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
36
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Ga terug en klik op wondcontractie. 11.
Waardoor sluit de wond op den duur? Ga terug en klik op revascularisatie.
12.
Hoe heet het rode weefsel dat in een wond ontstaat? Ga terug en klik op epitheelregeneratie.
13.
Van waaruit groeit de epidermis? Ga terug en klik op littekenvorming.
14.
Waardoor is een litteken soms dik? Ga naar de volgende bladzijde.
15.
Waardoor is een litteken anders van kleur dan de rest van de huid?
Ga terug naar wondgenezing en klik op de volgende bladzijde (rode bladzijde rechts onderin) 16.
Wanneer spreken we van primaire wondgenezing?
Volgende bladzijde: 17.
Wanneer spreken we van secundaire wondgenezing?
18.
Wat zegt dit over het herstel?
W.C.S. classificatie Klik 2x op de pijl naar links en ga verder in het hoofdstuk W.C.S. classificatie. 19. Waarom is het belangrijk om te weten of je met een rode, gele of zwarte wond te maken hebt? Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
37
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Klik op de volgende bladzijde. 20.
Geldt deze indeling voor alle wonden?
21.
Op welke kleur richt je de behandeling? Klik op rode wond.
22.
Wat zijn kenmerken van een rode wond? Klik op het vergrootglas rechts onderin, klik nogmaals. Volgende bladzijde.
23.
Hoe verzorg je de rode wond? Ga terug naar rode wonden.
24.
Geef een voorbeeld van een oppervlakkige rode wond.
25. Welke behandeling kan worden toegepast bij een oppervlakkige rode wond wat is het doel?
en
Ga terug naar rode wonden. 26.
Geef voorbeelden van diepe rode wonden.
27. Wat zijn de factoren die de genezing van een diepe rode wond plaatselijk als algemeen?
beïnvloeden, zowel
Ga terug naar gele wonden. 28.
Wat is een kenmerk van een gele wond?
29.
Hoe behandel je een gele wond? Klik op het vergrootglas, klik nogmaals
30.
Wat moet er bij de reiniging van gele wonden verwijderd worden? Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
38
BC GERIATRIE 1415
31.
MBO-Verpleegkundige
Wat moet er gebeuren als er sprake is van een infectie?
Aanvulling: nog een kenmerk van een gele wond is de onaangename
geur!
Volgende bladzijde. 32.
Hoe kan men een gele wond reinigen?
33. Welke soorten gele wonden worden er volgens het W.C.S. onderscheiden?
N.b.:
classificatiesysteem
Een zorgvrager dient eiwitrijk dieet te krijgen ! Zwarte wonden bevatten necrotisch weefsel. Dit dient eerst verwijderd te worden. Bij verpleegkunde wordt verder ingegaan op de behandeling van wonden.
Multiple choice vragen Ga terug naar het hoofdmenu door de grote M rechts bovenin het scherm aan te klikken. Ga naar MBO en klik vervolgens M.C. vragen aan. Klik vragenset 1 aan en maak onderstaande vragen. Door op de rode bladzijde onderin het scherm te klikken ga je naar de volgende vraag. Het programma geeft zelf aan of het antwoord goed is, desgewenst kun je verdere informatie aan klikken. Maak vraag: 3 – 4 – 6 – 8 – 10 – 14 – 15 o
Ga tot slot naar het hoofdmenu (M) en klik de X voor exit aan en wacht tot hij vanzelf uitgaat, niets aanklikken, ook al vraag hij dat.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
39
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.1 VDL Voeding en wonden
Resultaat
De student kan benoemen welke voedingstoffen belangrijk zijn bij wonden
Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie
Bestudeer het artikel over voeding en wonden
Werkproces Competenties
Voeding en wonden Thuis, school Neem de uitwerking van deze opdracht mee naar de voedingsles 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (F, J K, M, R.)
Voeding heeft grote invloed op het ontstaan en de genezing van wonden. Het is van belang dat de zorgvrager hiervan op de hoogte is en dat je als verpleegkundige de zorgvrager hierover kunt voorlichten en adviseren. Daarnaast heb je als verpleegkundige de taak om alert te blijven of zorgvragers een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van decubitus als het gewicht verminderd, ze vocht vast houden of een langere periode slecht of onvoldoende eten. Activiteit 1 Lees de casuïstiek en beantwoord de vragen Casus 1 Mevrouw Visser is 40 jaar en ligt nu 2 weken bij jou op de afdeling. Ze heeft weinig lichaamsbeweging vanwege een gecompliceerde beenbreuk na een ongeval. De wond lekt nog steeds en moet dagelijks met verband worden verschoond. 1.
Aan welke voedingsstoffen heeft mevrouw een verhoogde behoefte in verband met de wond en de botbreuk die ze heeft?
Haar dagelijks voeding bestaat uit: 3 sneden brood, besmeerd met margarine en belegd met 2x zoet beleg en 1 x vleeswaar. Verder gebruikt ze 5 kopjes thee/koffie met suiker, 2 koekjes, 1 glas sap en een kopje soep. De warme maaltijd is 2 aardappelen, half portie vlees met wat jus, 2 lepels groente en half bakje yoghurt. 2.
3.
Krijgt mevrouw Visser voldoende voeding binnen? Vergelijk haar voeding met de aanbevolen hoeveelheden voor een volwassene en maak dan duidelijk waar de problemen te verwachten zijn. Wat doe je in de praktijk met deze gegevens?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
40
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Casus 2 Fatima is 24 jaar oud en komt net op de afdeling met hoge koorts (40). Ze is erg suf en slap. Fatima heeft waarschijnlijk te lang in de hete zon gezeten en is te suf om te eten en te drinken. 1.
Aan welke voedingsstoffen heeft Fatima een verhoogde behoefte?
Fatima mag na 2 dagen weer naar huis, de koorts is verdwenen. Haar moeder vraagt of er voor haar voeding nog richtlijnen zijn. 2.
Wat adviseer je de moeder?
Casus 3 Meneer Jansen heeft een grote buikoperatie gehad en de wond lekt nog bloed en vocht. Meneer Jansen mag ondertussen weer gewoon gaan eten, maar heeft helemaal geen trek. Het eten smaakt hem niet. 1. 2.
Aan welke voedingsstoffen heeft meneer een verhoogde behoefte? Als meneer geen menukeuze wil invullen, wat doe je dan als verpleegkundige?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
41
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
2.1 B Beeldvorming palliatief terminale zorg Resultaat Praktische voorbereiding
Theorie Locatie
Evaluatie Werkproces competentie
De student heeft een beeld kunnen vormen over de palliatief terminale zorg in de beroepspraktijk Zorg dat je het hoofdstuk over “Het levenseinde, palliatief terminale zorg” gelezen hebt. (boek, geriatrische zorgvrager) Stem af met welke klasgenoten jij deze activiteit gaat uitvoeren Verzamel informatie en materialen over het onderwerp Zorg voor flappen, ophangmateriaal, schaar en plakspullen Hoofdstuk Het levenseinde, palliatief terminale zorg + http://www.palliatievezorg.nl/page_867.html Voorbereiding: Leslokaal, studieruimte, OLC, thuis Uitwerking en evaluatie: leslokaal De uitwerking van de tekst-en beeldcollage kan ook thuis plaatsvinden Evalueer deze activiteit aan de hand van de tekst en beeldcollage + evaluatievragen met klasgenoten 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (D, F, K, M, R.)
Activiteit Maak een tekst en beeldcollage over palliatief terminale zorg in de beroepspraktijk Voorbereiding Vorm een beeld van palliatief terminale zorg in de beroepspraktijk Beantwoord de vragen:. Wat wordt bedoeld met: o palliatief -terminale zorg o stervenshulp o stervensbegeleiding o op welke zorglocaties vinden palliatieve terminale zorg plaats o welke zorg wordt binnen deze zorglocaties geboden Uitwerking van de tekst- en beeldcollage Iedere groep werkt op zijn eigen manier de tekst en beeldcollage uit Hang de collages op in de klas om ze te kunnen bekijken Loop rond en ga het gesprek met elkaar aan over de collages Evaluatie van deze activiteit Wat heeft deze activiteit je opgeleverd? Zijn er nog nieuwe gezichtspunten ontstaan? Wat was de opvallendste ontdekking?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
42
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
2.2 B Lichamelijke kenmerken van sterven Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces Competentie
De student heeft de lichamelijke kenmerken van sterven beschreven en de verpleegkundige zorg in deze fase Bestudeer theorie over “Het levenseinde, palliatief terminale zorg” (boek Geriatrische zorgvrager) Theorie “Het levenseinde, palliatief terminale zorg” Internet: http://www.nivel.nl/palliatief/ Leslokaal, studieruimte, OLC, thuis Kijk deze activiteit na met behulp van het antwoordmodel en je klasgenoten. Stel evt. leervragen aan de docent 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (D, F, K, M, R.)
Activiteit 1: Beschrijf puntsgewijs de lichamelijk kenmerken van sterven
Activiteit 2; Maak aan de hand van een tekening duidelijk wat wordt bedoeld met een Cheyne-Stokesademhaling
Activiteit 3: Zoek uit welke lichamelijk – psychosociale en spirituele zorg een verpleegkundige kan bieden in de stervensfase Ga in een groepje bij elkaar zitten (max. 4 personen). Iedere groep werkt op zijn eigen manier de opdracht uit
Evaluatie Wat heeft deze activiteit je opgeleverd? Wat waren opvallende overeenkomsten? Wat waren opvallende verschillen? Kun je een gezamenlijke conclusie trekken over de verpleegkundige zorg in de stervensfase?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
43
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
2.3 B Verpleegkundig zorg in de terminale fase (Taaltaak schrijven) Resultaat
Praktische voorbereiding Theorie Locatie Werkproces Competentie
De student heeft de verpleegkundige interventies ten behoeve van pijn - en symptoombestrijding en het voorkomen van complicaties beschreven Zorg dat je theorie “Het levenseinde, palliatief terminale zorg” tot je beschikking hebt Theorie “Het levenseinde, palliatief terminale zorg” Leslokaal, studieruimte, OLC, thuis 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (D, F, K, M, R.)
Activiteit 1 Beschrijf de verpleegkundige interventies ten behoeve van pijn – en symptoombestrijding en het voorkomen van complicaties Werkwijze -
Inventariseer welke klachten en symptomen veel voorkomen bij zorgvragers in de palliatief terminale fase Beschrijf welke verpleegkundige interventies jij toepast om klachten en symptomen te voorkomen of bestrijden Op welke manier kan de verpleegkundige een zorgvrager ondersteunen in de palliatief terminale fase
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
44
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
2.1 VDL Palliatieve zorg en voeding Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces Competentie
Je hebt kennis over palliatieve zorg en voeding Zorg dat je een computer hebt om de brochure over eten en drinken te gebruiken Brochure eten en drinken Theorielokaal/thuis/studieruimte Vragen nabespreken met de inhoudsdeskundige 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (F,K)
Activiteit Maak de onderstaande vragen m.b.v. de brochure eten en drinken. Vragen: 1. Als een zorgvrager ernstig ziek is en slecht eet raakt hij ondervoed en dit verergert het lijden. Hoe voorkomen we ondervoeding en houden we de voedingstoestand stabiel? wat is ondervoeding? wat zijn de oorzaken van ondervoeding wat zijn de gevolgen van ondervoeding wat zijn de verpleegkundige interventies bij ondervoeding (min. 7) hoe zit het met wils(on)bekwaamheid en ondervoeding 2. Als eten en drinken zo moeizaam wordt dat we moeten overwegen kunstmatig voeding en vocht te geven. Welke overwegingen zijn van belang bij het starten en het staken van sondevoeding of een infuus? wat is sondevoeding? welke punten moeten worden ingebracht bij een moreel beraad over starten of staken van kunstmatige toediening van voeding en vocht? wat is het doel van kunstmatige toediening van voeding en vocht? wat zijn de verpleegkundige interventies bij sondevoeding (min.7) hoe zit het met wils(on)bekwaamheid en sondevoeding of infuus? 3. Als de zorgvrager gaat overlijden. De stervensfase. Weke begeleiding op het gebied van voeding en vocht bied je de zorgvrager en de familie in dit laatste stukje van het leven? hoe verloopt eten en drinken in het stervensproces? wat is de waarde van eten en drinken in deze laatste fase voor de zorgvrager? wat is de waarde van eten en drinken in deze laatste fase en voor de familie? hoe ga je om met een tijdelijke opleving waarin de zorgvrager ineens weer gaat eten en drinken? hoe ga je om met specifieke wensen op het gebied van voeding en vocht van de zorgvrager? hoe lang kan een mens ongeveer zonder eten? En zonder drinken?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
45
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
3.1 B Persoonlijke veiligheid bevorderen van de oudere Resultaat
Praktische voorbereiding Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces Competentie
De student kan benoemen welke voorschriften, richtlijnen en maatregelen toegepast moeten worden om de persoonlijke veiligheid van de geriatrische zorgvrager te bevorderen Stem af met welke klasgenoten je deze activiteit gaat uitvoeren (maximaal 4 personen) Tip: http://www.veiligheid.nl/ouderen lespakket valpreventie School Evalueer met klasgenoten aan de hand van TIPS en TOPS 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (F, J K, M, R.)
Activiteit: Zoek uit welke voorschriften, richtlijnen en maatregelen toepast moeten worden om de persoonlijke veiligheid van de geriatrische zorgvrager te bevorderen, zowel in het verpleeghuis als in de thuissituatie Werkwijze: Voer deze activiteit in een subgroep van maximaal 4 personen uit. Zorg dat je zoveel mogelijk informatie verzamelt over de voorschriften, richtlijnen en protocollen met betrekking tot veiligheid van de geriatrische zorgvrager Je kunt denken aan bijvoorbeeld; 1. het veilig maken van de verpleegafdeling 2. valpreventie 3. veiligheid op het gebied van gebruik en onderhoud van de hulpmiddelen Voor je informatie mag je alle mogelijke informatiebronnen gebruiken, mits ze evidence based zijn Geef vijf praktische voorbeelden + tips die een bijdrage leveren aan de persoonlijke veiligheid van de geriatrische zorgvrager, zowel in het verpleeghuis als in de thuissituatie Voer je presentatie in de klas uit Evalueer met klasgenoten de uitgevoerde presentatie aan de hand van TIPS en TOPS
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
46
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
3.2 B Valpreventie geriatrische zorgvrager Resultaat
Praktische voorbereiding
Theorie Locatie Evaluatie
Werkproces competentie
De student kan: - beschrijven wat wordt verstaan onder een kwetsbare oudere - beschrijven wat wordt verstaan onder een valincident - benoemen welke intrinsieke en extrinsieke factoren een valrisico vergroten - de risico’s signaleren voor een valincident - de gevolgen van een valincident benoemen - maatregelen nemen om het risico op vallen te verkleinen - vertellen welke risico’s medicijnen hebben op vallen Maak gebruik van: - Schema valpreventie-interventies - ‘Blijf Staan’ Module Valpreventie voor psychogeriatrische cliënten, te vinden op http://www.nursing.nl/verpleegkunde/specialismen/geriatrieouderenzorg/article/3944/module-valpreventie-pg-patienten - Valpreventie lespakket Zie praktische voorbereiding. Leslokaal, OLC, thuis Spreek deze activiteit na met klasgenoten en docent. Kijk activiteit 2 en 3 na met behulp van het antwoordblad (achterin het lespakket valpreventie) 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (F, J K, M, R.)
Activiteit 1; Onderzoek en beschrijf welke voorschriften, richtlijnen en maatregelen toegepast moeten worden om vallen te voorkomen bij geriatrische zorgvragers in het verpleeghuis Werkwijze; Voer het onderzoek uit met behulp van onderstaande vragen 1a. Welke zorgvragers hebben een verhoogd risico op vallen? 1b. Waardoor wordt dit risico veroorzaakt? 2. Welke voorschriften en richtlijnen zijn er t.a.v. valpreventie? 3a. Welke disciplines leveren een bijdrage aan valpreventie in het verpleeghuis 3b. Geef per discipline een toelichting op hun bijdrage 4. Wat kan de verpleegkundige doen om vallen te voorkomen bij geriatrische zorgvragers in het verpleeghuis 5. Wat kan de geriatrische zorgvrager zelf doen om vallen te voorkomen? 6. Welke voordelen heeft het voorkomen van vallen en valpreventie voor de geriatrische zorgvrager? Activiteit 2 Zoek het lespakket valpreventie op. Ga naar 1 valpreventie thuiszorg en 2 valpreventie verpleeghuis en verzorgingshuis Bestudeer de informatie en maak de opdrachten. Maak vooral de opdrachten die jou helpen om het resultaat van deze activiteit te bereiken
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
47
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
3.3 B Oudermishandeling (Taaltaak schrijven) Resultaat
Praktische voorbereiding
Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie
De student kan benoemen welke de belangrijkste signalen van ouderenmishandeling zijn en hoe je in deze situatie kunt handelen als verpleegkundige Maak gebruik van: - http://www.nursing.nl/verpleegkunde/specialismen/geriatrieouderenzorg/article/6094/zo-signaleer-je-ouderenmishandeling - http://www.nursing.nl/verpleegkunde/specialismen/geriatrieouderenzorg/article/4122/ouderenmishandeling-signaleren - http://www.nursing.nl/verpleegkunde/specialismen/geriatrieouderenzorg/article/4074/interventies-bij-ouderenmishandeling Stem af met welke medestudenten jij deze activiteit gaat uitvoeren (max. 4 personen) Zie praktische voorbereiding Leslokaal, OLC, thuis Vraag feedback op je poster aan medestudenten; komt de boodschap van de poster duidelijk over? 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (F, J K, M, R.)
Activiteit 1; Ontwerp een poster met daarop de belangrijkste signalen van ouderenmishandeling en hoe je in deze situatie kunt handelen als verpleegkundige De poster helpt verpleegkundigen bij het signaleren van ouderenmishandeling bij geriatrische zorgvragers. Er wordt tevens beknopt uitgelegd hoe je moet handelen bij mogelijke signalen van ouderenmishandeling Hulpvragen bij het ontwerpen van de poster: - Wat is ouderenmishandeling? Definitie van ouderenmishandeling Het ontstaan van ouderenmishandeling Risicogroepen? Vormen van ouderenmishandeling? - Welke signalen duiden op ouderenmishandeling? - Hoe moet de verpleegkundige handelen bij vermoedens van ouderenmishandeling?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
48
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
3.4 B Bedrustcomplicaties.
Resultaat
Praktische voorbereiding
Theorie
Locatie Evaluatie
Werkproces competentie
De student toont kennis over het ontstaan van bedrustcomplicaties en weet hoe complicaties van langdurige inactiviteit voorkomen kunnen worden Zorg dat je beschikking hebt over het studieboek Ondersteunen bij persoonlijke zorg Bestudeer theorie over bedrustcomplicaties Stem af met welke klasgenoten je de vragen en opdrachten gaat maken (Max. 4). Studieboek Ondersteunen bij persoonlijke zorg Thema Helpen bij de persoonlijke verzorging: Hoofdstuk complicaties van langdurige inactiviteit voorkomen Theorielokaal, studieruimte, OLC Kijk de vragen en opdrachten na met behulp van het antwoordmodel en/of vergelijk je antwoorden met klasgenoten. Vraag zo nodig verduidelijking aan de docent 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (D, F, J, K, R)
Activiteit 1 (keuze) Maak de vragen bij praktijk 1 en de kennisopdracht uit het hoofdstuk complicatie van langdurige inactiviteit voorkomen in het thema Helpen bij de persoonlijke verzorging
Activiteit 2 (keuze) Voer de samenwerkingsopdracht uit in het hoofdstuk complicatie van langdurige inactiviteit voorkomen in het thema Helpen bij de persoonlijke verzorging Werkwijze: Voer de samenwerkingsopdracht met je klasgenoten uit Presenteer de opdracht (naar keuze) d.m.v. - een verslag - een werkstuk - een presentatie - een folder - een collage - een video-presentatie
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
49
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Activiteit 3 (verplicht) Breng de observatiepunten en verpleegkundige interventies in kaart van verschillende bedrustcomplicaties. Werkwijze Voer deze activiteit met een groepje klasgenoten uit (max. 4) Zorg dat je zoveel mogelijk informatie verzamelt over de observatiepunten bij bedrustcomplicaties en verpleegkundige interventies om deze te voorkomen. Wissel het ingevulde schema uit met die van een andere groep. Vul het schema aan met de observatiepunten en interventies die de andere groep heeft ontdekt. Complicatie
Oorzaken
Observatiepunten
Verpleegkundige interventies
Decubitus
Atrofie
Contracturen
Longontsteking
Trombose
Bespreek met elkaar: - heb je voldoende kennis verzameld over de verschillende soorten bedrustcomplicaties, de observatiepunten en de verpleegkundige interventies?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
50
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Activiteit 4 (verplicht) Beschrijf de complicaties die mevrouw Rozing kan oplopen door langdurige bedverpleging na aanleiding van onderstaande casus. Casus: Je loopt stage op een afdeling met zorgvragers met niet aangeboren hersenletsel. Er wordt een 73 jarige comateuze vrouw opgenomen, die is ontslagen uit het ziekenhuis. De vrouw, mevrouw Rozing, heeft vijf weken ervoor een frontale aanrijding gekregen met de auto waarna zij is opgenomen op de intensive care van een ziekenhuis. Daar heeft zij enige dagen in kritieke toestand gelegen. Daarna is ze overgeplaatst naar de neurologische afdeling van het ziekenhuis. De artsen daar zien te weinig vooruitgang in haar toestand en plaatsen haar over naar jouw afdeling in het verpleeghuis. Samen met je werkbegeleider ga je mevrouw Rozing verzorgen. Je werkbegeleider vraagt jou eens goed naar mevrouw Rozing te kijken en je in haar situatie te verdiepen om te benoemen welke complicaties er kunnen optreden door onvoldoende bewegen en bedverpleging. Beschrijf per mogelijke complicatie: Een korte omschrijving De oorzaken Verschijnselen Preventieve maatregelen (dat wat je als verpleegkundige doet om het tegen te gaan) Vergelijk je antwoorden met een andere klasgenoot. Vul je eigen antwoorden aan als dat nodig is.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
51
BC GERIATRIE 1415
3.1 PAAF Resultaat
Praktische voorbereiding Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces competentie
MBO-Verpleegkundige
anatomie en fysiologie bed complicaties De student kan de oorzaken, verschijnselen, diagnostiek, preventie en behandeling van een aantal bedrustcomplicaties beschrijven Zorg dat je beschikking hebt over studie boek I-Care ondersteunen bij persoonlijke basiszorg I-Care basisboek ondersteunen bij persoonlijke basiszorg: helpen bij de persoonlijke verzorging: complicaties van langdurige inactiviteit voorkomen School, thuis Kijk de activiteit na met behulp van het antwoordmodel. Stel evt. je leervragen aan de docent 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (D, F, J, K, R)
Activiteit 1: Maak de opdracht over bedcomplicaties TROMBOSE 1. Wat is trombose? 2. Noem drie oorzaken waardoor trombose kan ontstaan. 3. Een trombose treedt meestal op in de beenvaten. Je kunt dan als zorgverlener een aantal verschijnselen observeren bij de bewoner. Noem minimaal vier verschijnselen van een veneuze beentrombose. Als een zorgvrager toch een trombosebeen heeft, moet hij de eerste 24 uur bedrust houden. Hij mag alleen i.v.m. toiletbezoek het bed uit. De zorgvrager krijgt antistollingsmiddelen toegediend, een zwachtel en later steunkousen aangemeten. 4. Welke complicatie kan er optreden bij een zorgvrager met een trombosebeen op het moment dat een ‘bloedpropje’ uit de thrombusmassa losschiet en met de bloedstroom mee wordt vervoerd? CONTRACTUREN 1. Wat is een contractuur? 2. Geef twee oorzaken waardoor contracturen kunnen ontstaan bij een zorgvrager. 3. Geef minimaal twee voorbeelden van een contractuur (plaats). 4. Noem drie oorzaken voor het ontstaan van spitsvoeten. 5. Contracturen belemmeren de bewegingsvrijheid en veroorzaken pijn, vooral bij bewegen. Extra aandacht bij de lichamelijke verzorging van een zorgvrager met contracturen is belangrijk. Leg uit waarom. 6. Samenvattend: Als leerling-verpleegkundige kun je bij een zorgvrager die een dreigende contractuur heeft drie verschijnselen waarnemen, namelijk …......................, …...................... en …..........................................
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
52
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
SPIERATROFIE 1. Wat is spieratrofie? 2. Wat is de oorzaak van spieratrofie? 3. Hoe herken je spieratrofie? PNEUMONIE 1. 2.
Wat betekent de term pneumonie? Verklaar waarom een zorgvrager na een grote buikoperatie een verhoogde kans heeft om een pneumonie te ontwikkelen. Welke verpleegkundige maatregelen kun je treffen om bij een bedlegerige zorgvrager het ontstaan van een pneumonie te voorkómen?
3.
DECUBITUS Geef bij de volgende zes stellingen aan of ze juist zijn dan wel onjuist: 1.
Decubitus begint meestal aan de huidoppervlakte
2.
Het optreden van decubitus is steeds een verpleegfout.
3.
Primair in de preventie van decubitus staan drukvermindering en verandering van drukplaatsen.
4.
Het dieet van een zorgvrager met decubitus dient eiwitrijk te zijn.
5.
Bij decubitus treedt de weefselschade eerst op in het onderhuids bindweefsel.
6.
Kortdurende hoge druk is schadelijker voor de huid en daaronder liggende organen dan langdurige, minder hoge druk.
7.
Noem zes maatregelen om decubitus te voorkomen. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
53
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
MC vragen over decubitus 8.
Decubitus is A. uitdroging van de huid door onvoldoende bloedtoevoer. B. een defect van de huid en/of onderliggende weefsels op plaatsen die aan druk onderhevig zijn. C. een infectie van de huid en/of onderliggende weefsels. D. een aandoening van de huid, vaak veroorzaakt door verbranding.
9.
Welke factoren spelen een rol bij het verkrijgen/verergeren van decubitus? A. immobilisatie en atherosclerose. B. anemie (bloedarmoede) en eiwittekort. C. incontinentie en slaapmiddelgebruik. D A, B en C zijn juist.
10.
I. II.
A. B. C. D.
Decubitus ontstaat op die plaatsen waar de huid langdurig platgedrukt wordt tussen botten en onderlaag (bed of stoel). Via een decubituswond kan eiwitrijk vocht verloren gaan, waardoor de algemene toestand achteruit gaat. I en II zijn beide juist. alleen I is juist. alleen II is juist. I en II zijn beide onjuist.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
54
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
3.1 VDL Ondervoeding en (on) gezonde voeding Resultaat Praktische voorbereiding
Theorie
Locatie Evaluatie
Werkproces Competenties
De student heeft de beroepsopdracht uitgevoerd over ondervoeding en (on) gezonde voeding bij geriatrische zorgvragers Stel op vast op welke moment jij deze praktijkopdracht gaat uitvoeren en maak evt. afspraken met collega’s Bestudeer informatie over ondervoeding Maak gebruik van het zakboekje ondervoeding ziekenhuizen Je mag allerlei bronnen (naar keuze) raadplegen Ondervoeding Oorzaken ondervoeding Signaleren ondervoeding Verpleegkundige zorg m.b.t. voeding BPV-instelling - Evalueer deze opdracht met je werkbegeleider - Neem de uitwerking van deze opdracht mee naar de les 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (F, J K, M, R.)
Activiteit 1 Voer de praktijkopdracht uit over ondervoeding en ongezonde voeding bij geriatrische zorgvragers op je stageplek. Verwerk de gegevens in een verslag en bespreek deze met je werkbegeleider Neem de uitwerking van deze opdracht mee naar de voedingsles Vragen aan collega’s: 1. Is er op jouw werkplek van elke zorgvrager bekend of die goed gevoed is of niet? 2. Werden de zorgvragers gemeten en gewogen toen ze voor het eerst kwamen? 3. Wordt er daarna nog vaker gewogen of niet meer? 4. Hoe houd de verpleegkundige in de gaten of een zorgvrager voldoende eet? 5. Hoe houd de verpleegkundige in de gaten of een zorgvrager voldoende drinkt? 6. Wie is er volgens jou verantwoordelijk voor het eten en drinken van de zorgvrager? 7. Kun je medicatie noemen waarbij de eetlust van zorgvrager afneemt (misselijk, vieze smaak, diarree)? 8. Kun je ziektebeelden noemen waar de zorgvragers geen rust nemen om te eten of te drinken 9. Wordt er in de instelling een screening methode gebruikt voor gezonde voeding? Zo ja welke, en zo nee waarom niet? 10. Wordt er in de instelling een screening methode gebruikt voor ondervoeding? Zo ja welke, en zo nee waarom niet? Vragen over de uitvoering van het voedingsbeleid: 11. Schrijf van een zorgvrager op alles wat deze heeft gegeten en gedronken op een dag. 12. Beoordeel of deze zorgvrager op die dag voldoende heeft gegeten en gedronken. Motiveer je antwoord.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
55
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
4.1 B Ervaar alzheimer zelf Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie
De student kan ervaren hoe het is om de ziekte van alzheimer te hebben Zorg dat je beschikking hebt over een laptop of klassikaal met beamer Internet; www.alzheimerexperience.nl Voorbereiding: Leslokaal, studieruimte, OLC, thuis Uitwerking en evaluatie: leslokaal Evalueer deze activiteit in de klas 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (D, F, K, M, R.)
Activiteit
Bekijk de film op www.alzheimerexperience.nl . Per scene wordt in de filmuitleg gegeven over de ziekte. Op ieder moment kan de kijker wisselen van perspectief. Het verhaal speelt zich af rond twee patiënten met de ziekte van Alzheimer. Aan het eind van elke scene kun je gesproken uitleg krijgen over wat je in de scene gezien hebt en hoe dit aan de ziekte relateert
.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
56
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
4.2 B DVD dementie (Taaltaak schrijven)
Resultaat
Praktische voorbereiding
Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie
De student kan kenmerkende verschijnselen van dementie herkennen en beschrijven aan de hand van een DVD over dementie. Haal (reserveer) de dvd uit de mediatheek. De titel is “Voor eeuwig de jouwe” nr: 605.93 Overleg met de docent over eventueel een andere DVD over dementie. Boek: de Geriatrische zorgvrager; hoofdstuk verplegen van zorgvragers met dementie Theorielokaal/studieruimte Bespreek de DVD na met medestudenten en docent 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (D, F, K, M, R.)
Activiteit Bekijk de DVD “Voor eeuwig de jouwe” of in overleg een andere DVD en beschrijf de verschijnselen van dementie bij dhr. Lasse Rudberg. Geef antwoord op onderstaande vragen. Bij het bekijken van een andere DVD, is het nodig om de onderstaande vragen aan te passen. 1. Welke kenmerken van dementie herken je bij Lasse Rudberg? 2. In welk stadium van dementie denk je dat Lasse zich bevindt? Een jaar later: ”Lasse is bang en zegt: “als ik maar niet word opgenomen” 3 Welke kenmerken zijn er nog meer te benoemen in deze periode? 4 In welk stadium van dementie denk je dat Lasse zich bevindt? Familiebezoek Lasse en Ulla krijgen bezoek van hun kinderen en kleinkinderen? 5 Wat zeggen de kinderen en kleinkinderen over hoe zij de verandering bij hun vader/opa ervaren? Weer een jaar later: Ulla voelt zich niet zo lekker en vraagt een paar dingen aan Lasse. 6 Welke twee “opdrachten” krijgt Lasse van zijn vrouw? 7 Hoe verlopen deze opdrachten? Op vakantie naar hun lievelingsplek aan de kust van Zweden. 8 Welke reden geeft Ulla aan waarom Lasse met het runnen van een jeugdherberg wilde stoppen? Dit ziet ze achteraf als de eerste tekenen van dat het niet goed zat.
De zomer is afgelopen en Lasse en Ulla zijn terug in hun huis. 9 Welk hulpmiddel past Ulla toe om de communicatie goed te laten verlopen?
Op een gegeven moment vertelt Ulla over een foto van Ulla van 10 jaar oud. Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
57
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Lasse laat de foto aan zijn vrouw Ulla zien en zegt tegen haar: “met haar ben ik lang geleden getrouwd”. Lasse kan geen verband leggen met de foto van Ulla van 10 jaar geleden met de “echte” Ulla die naast hem staat. 10 Kan je hiervoor een verklaring geven? Het is weer zomer en Lasse en Ulla gaan weer naar de kust van Zweden. 11 elke kenmerken van dementie herken je bij Lasse? 12 In welk stadium van dementie denk je dat Lasse zich bevindt? Uiteindelijk regelt Ulla dat Lasse opgenomen kan worden in een verpleeghuis. Het is inmiddels herfst en winter en de toestand van Lasse verslechtert aanzienlijk. Ulla gaat vaak bij Lasse op bezoek in het verpleeghuis. Lasse trekt zich steeds meer terug in z’n eigen wereld. 13 Waaraan merk je dat Lasse zich steeds meer terug trekt in z’n eigen wereldje? 14 In welk stadium van dementie denk je dat Lasse zich bevindt? Het einde De toestand van Lasse is nog meer verslechterd. Hij heeft een paar keer longontsteking gehad en reageert nergens meer op. Lasse overlijdt uiteindelijk op 81 jarige leeftijd. Reflectie: Noteer wat je geleerd hebt van deze activiteit. Gebruik daarbij de competenties van werkproces 1.2 Wat zou je nog meer willen leren en hoe wil je dat bereiken?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
58
BC GERIATRIE 1415
4.3 B Boek
Resultaat Praktische voorbereiding
Theorie Locatie Evaluatie
Werkproces competentie
MBO-Verpleegkundige
”Ik heb Alzheimer”.
De student kan benoemen wat dementie betekent voor de zorgvrager zelf en diens naasten. Je hebt het volgende boek nodig: Ik heb Alzheimer. Het verhaal van mijn vader door Stella Braam. ISBN 9038803389 Nijgh& Van Ditmar Je kan dit boek lenen in de mediatheek van het Albeda of in een gewone bibliotheek. Eventueel een ander boek over dementie in overleg met de docent. Boek: de Geriatrische zorgvrager; hoofdstuk verplegen van zorgvragers met dementie Theorielokaal/studieruimte/thuis Lever de samenvatting in bij de docent. Bespreek deze samenvatting en leervragen met de docent. Deze evaluatie kan ook in een klein groepje gedaan worden als meerdere deelnemers deze activiteit gedaan hebben. 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (D, F, K, R)
Activiteit 1 Lees het boek “Ik heb Alzheimer” en maak naar aanleiding daarvan een samenvatting m.b.v. de onderstaande vragen. Bij het lezen van een ander boek over dementie, kun je de vragen bijstellen, zodat ze aansluiten op het boek. Vragen: 1. Wat vind je van de wijze waarop Stella (de schrijfster van het boek) haar vader benadert en begeleidt? 2. Wat vind je van de kritische houding van Stella ten opzichte van de zorg die aan haar vader gegeven wordt? 3. Herken je de verschillende stadia van dementie in het verhaal? Motiveer je antwoord. 4. De vader van Stella is hoog opgeleid en heeft zijn werkzame leven als psycholoog gewerkt. Hoe vind je dat er omgegaan wordt met zijn hoge intelligentie aan de ene kant en zijn dementie aan de andere kant. 5. Ben je vraagstukken tegengekomen die te maken hebben met wet- en regelgeving (bv BOPZ of middelen en maatregelen) die je tijdens het lezen van het boek bent gaan uitzoeken of die nu nog toelichting behoeven? Geef aan om welke vraagstukken het ging of gaat.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
59
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
4.4 B Verplegen van zorgvragers met dementie Resultaat
Praktische voorbereiding Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces competentie
Activiteit 1
De student kan - signalen van dementie herkennen en noemen - de verpleegkundige zorg beschrijven bij dementie Bestudeer theorie over dementie in je boek geriatrische zorgvrager. Bekijk de powerpoint dementie/depressie/delier Boek: de Geriatrische zorgvrager; hoofdstuk verplegen van zorgvragers met dementie Info over Ga via Internet naar www.dementie.nl. Theorielokaal/studieruimte Bespreek de antwoorden met een medestudent en breng eventuele vragen en onduidelijkheden naar voren bij de docent. 1.1 Stelt verpleegkundige diagnose, stelt het verpleegplan op (J, K, M) 1.2 Biedt persoonlijke verzorging (F, J, K, R) Dement, vergeetachtig of in de war?
Welk gedrag kan duiden op dementie? Kruis het goede antwoord aan, meer dan 1 antwoord is mogelijk Vraag 1 a. Vergeten iemand een kaartje te sturen voor de verjaardag van een vriend of familielid. b. De dag na een huwelijksfeest je niks meer herinneren van het feest. c. Vergeten dat je iets al eerder aan iemand hebt verteld. d. Namen vergeten van mensen die je al een paar keer hebt ontmoet. Vraag 2 a. Vergeten welk seizoen het is, of welk deel van de dag het is. b. Bij het opstaan niet meteen weten welke dag het is. c. De tijd verkeerd inschatten, b.v. twee uur als een half uur inschatten of andersom d. Nog weken last hebben van de omschakeling van zomer naar wintertijd. Vraag 3 a. Niet weten welke kleding gepast is voor een feest. b. Situaties verkeerd beoordelen, b.v. boodschappen doen in je pyjama. c. Het vergeten van fatsoensnormen. B.v. veel vloeken terwijl dat eerder nooit voor kwam. d. Iets zeggen en je achteraf bedenken dat dit misschien beledigend over kwam. Vraag 4 a. In de supermarkt iets niet vinden terwijl het er wel is. b. Vergeten dat je de krant in de keuken of in de kamer hebt gelegd. c. Per ongeluk iets bewaren. Of iets bewaren dat weggegooid moest worden. d. Dingen op onlogische plekken opbergen. B.v. autosleutels in de koelkast. Vraag 5 a. Taken die in het verleden makkelijk te doen waren niet meer kunnen. B.v. koffie zetten, financiën regelen. b. Ondanks dat het al een paar keer is uitgelegd complexe handelingen niet kunnen uitvoeren. Zoals b.v. een video programmeren. c. Per ongeluk tegen iemand aanbotsen. d. Dingen uit de handen laten vallen. Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
60
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Vraag 6 a. Veel dagdromen. b. Bang worden van een enge film of een spannend boek. c. Bang worden voor het eigen lot of dat van anderen. d. De werkelijkheid en beelden op tv of in de bioscoop door elkaar halen. Vraag 7 a. Boos worden en daar later spijt van hebben. b. Geen onderscheid kunnen maken tussen verleden en heden. c. Dagdromen terwijl je eigenlijk naar iemand moet luisteren. d. Snel kwaad worden zonder reden of ineens sterk achterdochtig worden, terwijl dit vroeger zelden of nooit gebeurde. Vraag 8 a. In een gesprek geen onderwerp meer weten om over te praten. b. Vaak over vroeger praten. c. Hetzelfde verhaal meerdere keren in een uur aan dezelfde persoon vertellen. d. Vaak zeggen dat het vroeger beter was. Vraag 9 a. In de winkel aangekomen niet meer weten wat je wilde kopen. b. Achter elkaar herhalen van een woord, zinsdeel, beweging of handeling. c. Je plotseling afvragen hoe een moeilijk woord gespeld of uitgesproken moet worden. d. Het vergeten van dagelijkse handelingen als medicijnen innemen of boodschappen doen. Terwijl dit vroeger nooit werd vergeten. Vraag 10 a. Wegwijzers over het hoofd zien. b. Links en rechts verwarren bij het beschrijven van een route. c. De weg in of rondom het huis kwijt raken. d. Vergeten waarom je naar een bepaald deel van het huis bent gelopen. Ga over je antwoorden het gesprek aan met je klasgenoten. Maak hierbij gebruik van het antwoordmodel Activiteit 2 (verplicht) Beschrijf bij de onderstaande gezondheidspatronen de verpleegkundige interventies aansluitend op de verschillende stadia van dementie. Voeding en vochtpatroon Activiteitenpatroon Slapen en rustpatroon Zelfperceptie Sociale contacten Stel eerst per gezondheidspatroon de verpleegproblemen vast, aansluiten bij de verschillende stadia van dementie. Beschrijf vervolgens de verpleegkundige interventies
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
61
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Activiteit 3 (keuze)
Onderzoek wat de specifieke aandachtspunten zijn van een dementerende zorgvrager in de thuissituatie en van de dementerende zorgvrager op een verpleegafdeling in het ziekenhuis of verpleeghuis. Maak hierbij gebruik van je boek geriatrische zorgvrager Maak een verdeling van interventies voor het bevorderen van het lichamelijk functioneren en interventies voor het veilig maken van de omgeving.
Dementerende oudere in thuissituatie
Dementerende oudere op een verpleegafdeling in het ziekenhuis of verpleeghuis
Verpleegkundige interventies voor het bevorderen van het lichamelijke functioneren
Verpleegkundige interventies voor het veilig maken van de omgeving
Activiteit 4 (verplicht)
Beschrijf de verpleegkundige zorg bij dementie Beantwoord de volgende vragen over zorgvragers met dementie - in welk werkveld je deze zorgvrager tegenkomt, - wat observeer als zorgverlener bij deze zorgvragers - welke verpleegkundige problemen kun je formuleren - welke verpleegkundige interventies vloeien hieruit voort (Je kunt voor deze activiteit ook gebruik maken van een casus)
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
62
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
4.5 B Verplegen van geriatrische zorgvragers met depressie Resultaat Praktische voorbereiding Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces competentie
De student kan de verpleegkundige zorg beschrijven van geriatrische zorgvragers met een depressie Neem je boek mee, zorg dat je een computer Boeken: de verzorgen van de Geriatrische zorgvrager, verplegen van de psychiatrische zorgvrager; hoofdstuk verplegen van zorgvragers met een depressie Plezierige activiteitenlijst voor ouderen op (www.ouderenpsychiatrie.nl) Theorielokaal/studieruimte/ thuis Bespreek de antwoorden met een medestudent en breng eventuele vragen en onduidelijkheden naar voren bij de docent. 1.1 Stelt verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (J, K, M) 1.2 Biedt persoonlijke verzorging en observeert gezondheid en welbevinden (F, R) 1.9 Evalueert de zorgverlening (D, J, M)
Activiteit 1 Heb je in de praktijk al kennis gemaakt met een depressieve zorgvrager? Zo ja, welke symptomen heb je herkend? Ga na welke verpleegkundige interventies werden getroffen. Komen deze overeen met de theorie? Leg uit waarom wel/niet. Activiteit 2 Beschrijf de verschillen tussen een depressie op jongere leeftijd en op oudere leeftijd m.b.v. onderstaande tabel. Symptomen Openbaring van depressie
Jongere leeftijd
Oudere leeftijd
Sombere depressieve stemming Verlies van interesse en plezier Gevoelens van waardeloosheid of schuldgevoelens Insomnia of hypersomnia
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
63
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Symptomen Vermindering of toename van gewicht of eetlust
Jongere leeftijd
Oudere leeftijd
Moeheid of verlies van energie Verminderd vermogen tot concentratie en besluiteloosheid Gedachten aan de dood
Activiteit 3 Maak de onderstaande vragen. Vragen: 1. Wat zijn de oorzaken van een depressie zowel bij jongere als oudere zorgvragers? 2. Wat zijn de verschillen tussen dementie en depressie? Activiteit 4 (keuze) Maak de vragen die bij praktijksituatie 1,2 en 3 staan in de geriatrische zorgvrager met een depressie. Maak de vragen die bij de praktijksituaties staan in de psychiatrische zorgvrager met een depressie Kijk de vragen na met behulp van de antwoordmodellen van ThiemeMeulenhoff.
Activiteit 5 Maak een dagindeling voor een oudere depressieve zorgvrager en motiveer deze (Evidence based) Hou hierbij rekening met : gezondheidsbedreigende factoren, bejegening, structuur stimuleren van zelfwerkzaamheid.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
64
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
4.6 B Verplegen van zorgvrager met acute verwardheid/delier (Taaltaak schrijven) Resultaat
Praktische voorbereiding
Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces competentie
De student een analyse gemaakt van het ziektebeeld en een verpleegplan opgesteld voor een zorgvrager met acute verwardheid/ delier in het verpleeghuis of verzorgingshuis Zorg dat je beschikt over een computer, de gezondheidspatronen van Gordon, sjabloon verpleegplan opstellen en het zakboek verpleegkundige diagnosen. Informeer bij je BPV instelling naar richtlijnen ten aanzien van acute verwardheid/delier Theorieboek: verplegen van geriatrische zorgvragers. Het hoofdstuk over het verplegen van patiënten met een delier (mediatheek) Theorie op internet: - http://geriatrie.venvn.nl/LinkClick.aspx?fileticket=zcdu3J22jbI% 3D&tabid=3923 - http://www.delirant.info/DreamHC/Pagina11.html - http://www.umcutrecht.nl/subsite/valpreventie/Richtlijnen/Richtli jn-acute-verwardheiddelier/ - http://www.mcl.nl/Ik-ben-pati-nt/De-specialismen/Klinischegeriatrie/Ziektebeelden-geriatrie/Delier-acute-verwardheid-/ OLC, thuis, leslokaal Samen met medestudent; bespreken met inhoudsdeskundige en lever de activiteit in. 1.1. M. Analyseren J. Formuleren en rapporteren K. Vakdeskundigheid toepassen
Ria vertelt: ‘Eergisteren heb ik een oude mevrouw opgenomen met een ontregelde diabetes en een open been. Bij het opnamegesprek konden we gewoon met elkaar praten en vertelde ze wat er gebeurd was. En nu, twee dagen later, herkent ze me niet meer. Ze zit maar voor zich uit te staren en suft weg. Ik snap er niets van, ze kwam zo vitaal over’.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
65
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Activiteit 1 Analyseer het ziektebeeld: acute verwardheid/delier na opname en vul onderstaand schema in
Delier na opname in het ziekenhuis
Om wat voor soort ziekte gaat het? wat weet ik er al vanaf?
Wat zijn de symptomen van een delier?
Wat zijn de oorzaken en gevolgen?
Risicogroepen delier ? Hulpmiddelen vroegtijdige signalering?
Waaruit bestaat de behandeling?
Wat zijn de verpleegkundige aandachtspunten?
Activiteit 2 Lees de casus en beantwoord de vraag Symptoomherkenning Terwijl Ina meneer Alberda aan het verzorgen is, probeert zij een gesprekje aan te knopen. Ina merkt dat zij niet echt contact met hem krijgt en dat ze zijn aandacht niet kan behouden. Hij kijkt glazig voor zich uit. Ina geeft hem een washandje dat hij aan zijn rechterhand doet. Hij raakt zijn gezicht ermee aan, maar doet vervolgens niets meer. Verder valt het Ina op dat hij tegen mensen praat die er niet zijn. Als ze aan hem vraagt hoeveel mensen er in de kamer zijn, zegt hij dat er zes mensen zijn. Als ze aan meneer Alberda vraagt waar hij is, zegt hij dat hij op de markt is. Verder weet hij niet welk deel van de dag het is, wat de juiste datum en het jaartal zijn. Zijn dochter herkent hij wel. ’s Nachts is meneer Alberda erg onrustig, terwijl hij overdag veel ligt te suffen. Hij kijkt angstig uit zijn ogen. Als Ina hem vraagt wat hem zo angstig maakt, vertelt hij dat er honden op zijn kamer zitten. Hij durft hierdoor niet naar zijn kamer terug. Eenmaal in bed is hij druk in de weer met zijn dekens en wil steeds opnieuw zijn bed uit. Daarnaast valt op dat hij incontinent is van urine terwijl hij dat normaal nooit is. 1. Welke symptomen van het delier herken je bij deze patiënt? Activiteit 3 Maak een verpleegplan voor een zorgvrager met een delier
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
66
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
4.1 PAAF dementie Resultaat
Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces Competentie
De student kan: beschrijven wat dementie inhoudt en aangeven waarin dementie zich onderscheidt van de normale ouderdom, delier en depressie; de twee hoofdgroepen van dementie noemen en uit elke groep twee vormen/oorzaken; van de ziekte van Alzheimer en van vasculaire dementie de kenmerkende verschijnselen aangeven vertellen wat dementiescreening inhoudt; aangeven welke behandelings/begeleidingsmogelijkheden er zijn voor de demente zorgvrager en zijn/haar omgeving; Zorg dat je beschikt over theorieboek verplegen van de geriatrische zorgvrager Thema dementie School, thuis Kijk deze activiteit na met behulp van je klasgenoten en het antwoordmodel 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (K)
Activiteit 1: Maak de opdracht over dementie Een zorgvrager is in de war hij weet niet welke dag het is vandaag, hij is vergeetachtig, hij weet niet hoe hij zich moet aankleden en heeft nergens zin in. Hoe komt het dat hij vergeetachtig is: dementie, delier, depressie? Hij heeft een stoornis in zijn cognitie, dat is ………………………………… Wat is normaal bij ouderdom? Wat is dementie? Wat is preseniele dementie? Wat is delier?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
67
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Dementie Cortex = Aandoeningen die vallen onder corticale dementie: 1. 2. Verschijnselen van ad.2 Er kunnen ook veranderingen onder de cortex zijn die voor dementie veroorzaken. We spreken dan van subcorticale dementie Aandoeningen die vallen onder subcorticale dementie: -
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Ziekte van Alzheimer De volledige naam is:…………………………………………………………… Oorzaken:
Verschijnselen Ziekte van Alzheimer: symptomen eerste orde 1. = 2.
=
3.
=
4.
=
5.
=
Symptomen tweede orde: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. confabuleren 8. persevereren 9. verzamelzucht
= = =
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
68
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Vasculaire dementie Er ontstaat een beschadiging van de hersencellen door pathologie van de bloedvaten Daardoor: trapsgewijs achteruitgang, dat is: Verschijnselen in chronologische volgorde: - ziektebesef intact - verandering persoonlijkheid - wisselend bewustzijn - behoefte aan verpleging - lichamelijke beperkingen Dementiescreening = Het doel daarvan is:……………………………………………… Onderdelen van de dementiescreening zijn: 1) neuro-psychiatrisch onderzoek = 2)
CT/MRI voor:
3)
laboratorium onderzoek voor:
4)
lichamelijk onderzoek voor:
5)
E.E.G. voor:
Door middel van de screening kan het stadium bepaald worden van de dementie Stadia: 1. 2. 3. 4. De stadiumbepaling is nodig om de zorgbehoefte af te stemmen. Behandeling/begeleiding. Leg uit wat wordt bedoeld met: R.O.T = Validation = Zintuigactivering = P.D.L.= Warme zorg = Reminiscentie =
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
69
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
4.2 PAAF depressie bij ouderen Resultaat Praktische voorbereiding Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces Competentie
De student heeft kennis opgedaan over depressie op oudere leeftijd. Zorg dat je beschikking hebt over theorieboek verplegen van geriatrische zorgvragers Hoofdstuk over dementie Internet: http://www.depressie.org/ http://www.trimbos.nl/onderwerpen/psychischegezondheid/depressie http://www.psychischegezondheid.nl/depressiecentrum Theorielokaal/ studieruimte Bespreek je antwoorden met de inhoudsdeskundige 1.1 Stelt verpleegkundige diagnose (J, K, M) 1.2 Biedt persoonlijke verzorging en observeert gezondheid en welbevingen (J,K)
Activiteit 1 Onderzoek en beschrijf de oorzaken, symptomen en behandeling van mensen met een depressie Activiteit 2 Kijkopdracht: Bekijk de DVD “Oud zeer, deel 3: een pilletje voor de eenzaamheid (606.3) en beantwoord de vragen Beantwoord de volgende vragen –vooral de vragen 1 en 2 dienen uitgebreid te worden beantwoord- n.a.v. de dvd en verwerk de antwoorden in een verslagje (A4-tje). Lever dit verslagje in bij de docent. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Wat valt je op in het gedrag (houding, motoriek, geuite klachten, …) van mevrouw gedurende de gehele aflevering? Welke gevolgen heeft haar depressie + angststoornis voor zowel het individueel als het sociaal functioneren van mevrouw? Wat voor soort fobische klachten heeft mevrouw? Hoe zou je de relatie tussen mevrouw en haar vriend willen typeren? Welke factoren hebben vermoedelijk bijgedragen tot het ontstaan van de depressie bij mevrouw? Hoe ontwikkelen haar klachten zich gedurende de opname in het psychiatrisch centrum? Waardoor knapt mevrouw uiteindelijk op?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
70
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Activiteit 2 Beantwoord vragen over depressie op oudere leeftijd. 1.
Ook de depressieve episode op oudere leeftijd is een formele psychiatrische diagnose. Schrijf (nog eens) de diagnostische criteria op voor de depressieve episode. Je kunt hierbij gebruik maken van de DSM-4 (mediatheek)
2.
Hieronder staat een weegschaal afgebeeld die het draagkracht- draaglastevenwicht illustreert (in dit geval uit balans). Het DK-DL model kan als verklaringsmodel voor het ontstaan van een depressie dienen.
Noem zoveel mogelijk draagkracht- als draaglastfactoren die bij het ontstaan van een depressie op oudere leeftijd een rol spelen. 3.
Beschrijf welke verschillende behandelvormen er zijn voor ouderen met een depressie en schrijf op welke antidepressieve medicatie de eerste keus vormt bij ouderen.
4.
Tussen depressie bij ouderen enerzijds en dementie anderzijds bestaan zowel overeenkomsten als verschillen. Schrijf hieronder zoveel mogelijk verschillen. Er staan er al een paar ingevuld. Vergelijk je schema met het antwoordmodel.
Depressie
Dementie
- kans op genezen. - op alle leeftijden - plotseling begin -
- bijna nooit te genezen. - meesten zijn > 80 jr. - meestal sluipend begonnen -
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
71
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
4.3 PAAF delier Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces Competentie
De student kan de kenmerken, oorzaken, onderzoeken en behandeling bij een delier benoemen Zorg dat je beschikt over theorieboek verplegen van de geriatrische zorgvrager Thema delier School, thuis Kijk deze activiteit na met behulp van je klasgenoten en het antwoordmodel 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (K)
Activiteit 1: Maak de opdracht over delier
Delier Wat is een delier: Noem 6 kenmerken van een delier Wat is de onderliggende oorzaak van een delier: Samenvattend is een delier: een uiting van onderliggend lijden Wat kan een delier veroorzaken, noem er vijf. Onderzoek delier:……………………………….
Behandeling: 1. 2. Duur van delier is……………………………………
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
72
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
4.4 PAAF Zelftest dementie en delier Resultaat Praktische voorbereiding
Theorie Locatie Evaluatie Werkproces Competentie
De student heeft de zelftest over dementie en delier gemaakt Bestudeer theorie over dementie en delier Boek: geriatrische zorgvrager PAAF dementie PAAF delier Theorielokaal/ studieruimte Kijk deze activiteit na met behulp van het antwoordmodel 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (K)
Activiteit Beantwoord de vragen over dementie en delier. Kijk je antwoorden na met behulp van het antwoordmodel
Open vragen: 1. Welk kenmerk is altijd aanwezig bij dementie? 2. Noem 3 oorzaken voor het ontstaan van dementie. 3. Noem 3 verschijnselen van de eerste orde (deze doen zich altijd voor) 4. Wat is confabuleren? 5. Welke onderzoeken kunnen er bij een vermoeden van dementie worden uitgevoerd? (minstens 2) 6. Beschrijf kort wat de benadering Validation inhoudt. 7. Wat is een delier? 8. Hoelang duurt een delier? 9. Wat zijn de twee meest voorkomende vormen van dementie? 10. Welk geheugen blijft bij dementie vaak het langst in tak. Het korte of het lange termijn geheugen Open vragen: 1. Welk deel van het geheugen is als eerste aangetast bij dementie? 2. Noem 3 oorzaken voor het ontstaan van dementie. 3. Noem 3 verschijnselen van de tweede orde (deze kunnen zich voordoen ) 4. Wat is persevereren? 5. Hoeveel stadia zijn er mogelijk bij dementie en beschrijf het zwaarste stadium? 6. Beschrijf kort wat ROB benadering inhoudt. 7. Wat is een delier? 8. Noem 3 oorzaken voor het ontstaan van een delier. 9. Wanneer kan men de exacte diagnose dementie stellen? 10. Wat is agnosie?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
73
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
4.1 VDL Afweergedrag bij eten en drinken en dementie Resultaat Praktische voorbereiding Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces Competentie
Rollenspel waarin je oefent hoe je om kan gaan met afweergedrag bij eten en drinken van zorgvragers met dementie. Zorg voor een computer en stem af wanneer het rollenspel kan worden uitgevoerd in het praktijklokaal. Dementie Richtlijnen afweergedrag Casus dhr. Goossens en casus mw. van Nierop Praktijklokaal Nabespreking rollenspel onder begeleiding van de inhoudsdeskundige 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (D, F, K, M, R.)
Activiteit Neem deel aan een rollenspel waarin wordt geoefend hoe je om moet gaan met afweergedrag bij eten en drinken van zorgvragers met dementie Werkwijze: Stem met je medestudenten af wat de rolverdeling is. Ieder neemt afwisselend de rol van zorgvrager(Dhr. Goossens en mw. van Nierop), de rol van observator en de rol van verpleegkundige op zich. Degene die de zorgvrager speelt, leeft zich helemaal in en maakt eventueel gebruik van persoonlijke gewoonten. De observator observeert m.b.v. de evaluatievragen. Bespreek de situaties na m.b.v. de evaluatievragen onder begeleiding van de inhoudsdeskundige. Evaluatievragen: Rol Zorgvrager: 1. Hoe benaderde de verpleegkundige jou? 2. Hoe heb je de houding van de zorgverlener naar jou toe gevonden? Heb je respect gevoeld en uit welk gedrag is dit naar voren gekomen? Rol zorgverlener 1. Wat vond je moeilijk en wat vond je gemakkelijk m.b.t. het omgaan met afweergedrag bij het eten en drinken? 2. Hoe heb je rekening gehouden met de behoeften en verwachtingen van de zorgvrager? 3. Waar heb je op gelet met betrekking tot de communicatie met je mededeelnemer/zorgvrager? 4. Hoe heb je aandacht en begrip getoond? Observator 1. Werkt de zorgverlener volgens de richtlijnen? 2. Houdt de zorgverlener rekening met de behoeften en verwachtingen van de zorgvrager? 3. Handelt de zorgverlener ethisch en integer door respect te tonen voor de eigen waarden en normen van de zorgvrager? 4. Toonde de zorgvrager aandacht en begrip door zich in te leven in de situatie, door de juiste vragen te stellen en actief te luisteren naar de zorgvrager?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
74
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
OPLEIDING tot MBO- VERPLEEGKUNDIGE
Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak B3 GERIATRISCHE ZORGVRAGERS Crisissituaties
Albeda college Branche gezondheidszorg Kwalificatieniveau 4 Crebo 95 Versie: B GERIATRIE 1415 Fase: beginner Naam student:………………….
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
75
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
5.1 B Agressief gedrag bij geriatrische zorgvragers Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces Competentie
Activiteit 1
De student kan benoemen welke interventies hij toepast bij geriatrische zorgvragers en agressief gedrag Bestudeer theorie over agressie bij geriatrische zorgvragers (boek geriatrische zorgvragers) Agressief gedrag bij geriatrische zorgvragers School /thuis Bespreek deze activiteit met een inhoudsdeskundige 1.1 Stelt verpleegkundige diagnose, stelt verpleegplan op (J, K, M) 1.2 Biedt persoonlijke verzorging en observeert gezondheid en welbevinden (J, K, M, R, V) Agressief gedrag
Beantwoord de volgende vragen: - Agressief gedag: Waar hebben we het dan eigenlijk over? - Hoe ontstaat agressief gedrag bij geriatrische zorgvragers? Mevrouw Scholten is opgenomen op een afdeling voor dementerende ouderen Ze wil zich de laatste tijd niet laten verzorgen. Zodra ze uit bed komt, begint ze al met mopperen. Bij het uitdoen van haar pyjama slaat ze van zich af. Ook wassen staat ze amper toe. Ze wil het op haar eigen manier doen en als de verpleegkundige haar wil helpen wordt ze geprikkeld en boos. Als ze ’s nachts verschoont wordt, slaat ze zo gericht, dat verpleegkundigen haar maar laten liggen. En ook omdat ze anders de hele afdeling wakker schreeuwt Activiteit 2
Aan de slag met…… eigen ervaringen
Beschrijf je eigen ervaringen met geriatrische zorgvragers en agressief gedrag -
Welk vormen van agressie kom je tegen bij geriatrische zorgvragers of bij jouw zorgvragers op de afdeling? Op welke manier kun je als verpleegkundige in je werkzaamheden gehinderd worden door een geriatrische zorgvrager met agressief gedrag? Welke gevoelens en emoties kan agressief gedrag bij jouw en je collega’s bij oproepen? Wat lijkt jouw het moeilijks in de omgaan met geriatrische zorgvragers en agressief gedrag
Activiteit 3 Omgaan met agressief gedrag bij geriatrische zorgvragers Onderzoek en beschrijf hoe je moet omgaan met agressief gedrag bij geriatrische zorgvragers. Maak gebruik van Evidence based bronnen. Activiteit 4 Verpleegplan vaststellen Stel een verpleegplan vast voor een geriatrische zorgvrager met agressief gedrag
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
76
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
5.2 B Training controle fysieke beheersing
Resultaat
Praktische voorbereiding
Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie
De student heeft in een oefensituatie persoonlijke veiligheidstechnieken toegepast zonder zichzelf en/of de ander te beschadigen. Zorg dat je beschikt over kennis van cfb Trek ruim zittende kleren (+ sokken) aan waarin je gemakkelijk kunt bewegen, doe je schoenen uit en doe je sieraden af. Zet alle tafels en stoelen aan één kant van het lokaal Theorie over cfb Klaslokaal Bespreek met je klasgenoot en docent hoe de uitvoer van de training en de polstechnieken gegaan is. 1.7 Onvoorziene omstandigheden en crisissituaties (E, T, V)
Activiteit 1: Beantwoord de vragen over controle fysieke beheersing, agressie en dé-escalerend handelen 1. 2. 3. 4. 5. 6.
7.
Wat is CFB? Wat is de visie van CFB? Wat is het doel van CFB? Hoe ontstaat agressie bij zorgvragers en/of mantelzorg? Hoe herken je agressie bij zorgvragers en/of mantelzorg? Wat kun je zelf doen om agressie te voorkomen of te doen verminderen bij zorgvragers en/of mantelzorg? (dit worden ook wel de-escalerende interventies genoemd) Welke richtlijnen t.a.v. dé-escalerend handelen moet je in acht nemen bij CFB
Activiteit 2 Demonstreer in een oefensituatie persoonlijke veiligheidstechnieken, zonder je zelf en/of de ander te beschadigen: - Polstechnieken Werkwijze: Volg de training persoonlijke veiligheidstechnieken: polstechnieken De training begint met een korte introductie en warming-up Vervolgens geven de trainers een demonstratie van iedere techniek. Daarna oefen je de techniek in tweetallen Na alle polstechnieken maak je voor jezelf aantekeningen om ze niet te vergeten De training eindigt met een korte cooling-down en een nabespreking waarin de volgende punten besproken wordt: - hoe is uitvoer van de polstechnieken gegaan - wat ging goed/minder goed - is het resultaat behaald - aandachtspunten voor de toekomst
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
77
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
5.3 B Opvang en nazorg na een agressie
Resultaat
Praktische voorbereiding Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces competentie
De student kan in eigen woorden de opvang weergeven van verpleegkundigen (begeleiders) na agressie-incidenten op de afdeling een zorginstelling Ga in je BPV-instelling op zoek naar richtlijnen e/of protocollen over de opvang van verpleegkundigen na agressie-incidenten Agressie-protocol van het ziekenhuis Op internet: http://www.arboflexbranche.nl/download/Documenten/Toolbox%20Vast/ Checklist%20agressie%20werknemer.pd Naar keuze. Bespreek deze activiteit met klasgenoten en docent 1.7 Hanteert crisissituaties en onvoorziene situaties (E, T, V)
Activiteit 1 Geef antwoord op de volgende vragen over de opvang na een agressie-incident. Wat vind jij? 1. Hoe is de opvang na een agressie-incident bij op jouw stageplek geregeld? 2. Hoe wil opgevangen worden na een agressie-incident? Wat vind je belangrijk? 3. Ken je de vertrouwenspersonen in de organisatie? • Praat je ook met ze? • Waarom wel/niet? 4. Met wie praat je het liefst en waarom? (Denk aan: professionele hulpverleners buiten of binnen de instelling, teamgenoten, leidinggevende enz.) 5. Wordt het agressie-incident op een later tijdstip, bijvoorbeeld drie weken na het voorval, nog eens besproken? Of praten jullie er na een tijdje niet meer over? 6. Vind jij dat het bespreken van alle voorvallen met agressie thuishoort op de agenda van het werkoverleg? Waarom wel/niet? 7. Ga na in je instelling of er richtlijnen zijn met betrekking tot de opvang en nazorg na een schokkende gebeurtenis, neem dit mee naar school Activiteit 2 Ga naar: http://www.gezondenzeker.nl/elearnen_over_opvang_en_nazorg_na_agressie.html Start de Cursus Opvang en nazorg Bekijk de plaatjes-filmpjes en beantwoord de vragen
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
78
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
79
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
OPLEIDING tot MBO- VERPLEEGKUNDIGE
Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak C GERIATRIE
Albeda college Branche gezondheidszorg Kwalificatieniveau 4 CREBO 95 Versie BC GERIATRIE 1415 Fase: beginner Naam deelnemer:………………….
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
80
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.1 C Hospitalisatie Resultaat
Praktische voorbereiding
Theorie Locatie Evaluatie
Werkproces
De student kan: - verwoorden waardoor hospitalisering ontstaat en hoe je het kunt voorkomen. - weergeven wat er in instellingen wordt gedaan ter voorkoming van hospitalisatie Bestudeer theorie over het ontstaan van hospitalisatie, kenmerken van hospitalisatie en maatregelen om hospitalisering te voorkomen (Boek, voorlichting, advies en instructie) Zoeken op internet, documentatiemateriaal van instellingen of bezoek aan instellingen. Hospitalisatie en voorkomen van hospitalisering School/thuis Kijk activiteit 1 na met behulp van het antwoordmodel van Thieme Meulenhof Bespreek activiteit 2 na met behulp van de criteria 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager (I, L)
Activiteit 1 Maak praktijk 1 en praktijk 2 en maak de kennisopdracht uit thema 2 hoofdstuk 3 van het boek Voorlichting, advies en instructie Activiteit 2 Onderzoek in twee instellingen wat er wordt gedaan om hospitalisering te voorkomen Werkwijze: Zoek in je subgroep uit wat instellingen doen om hospitalisatie te voorkomen. Doe hiervoor onderzoek in twee verschillende zorginstellingen. Probeer antwoord te vinden op de volgende vragen: Wat doen de instellingen om te voorkomen dat bij hun zorgvragers hospitalisering optreedt? Nabespreking: 1. Schrijf een verslag over de gevonden resultaten of maak een collage/poster/flyer (1 per instelling) waaruit de gevonden resultaten duidelijk blijken. 2. Presenteer de gevonden resultaten in de grote groep op een aantrekkelijke manier Criteria verslag/collage/poster/flyer Bevat informatie over: - Definitie hospitalisering - Ontstaan hospitalisering - Kenmerken of verschijnselen van hospitalisering - Maatregelen om hospitalisering te voorkomen
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
81
BC GERIATRIE 1415
1.2 C Zelftest
MBO-Verpleegkundige
Voorlichting aan geriatrische zorgvrager
Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces
Je hebt de vragen van de zelftest goed beantwoord Leer de theorie over GVO Boek Voorlichting en Ondersteunend materiaal bij deze activiteit School/thuis Kijk de zelftest na met behulp van het antwoordmodel 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager
Activiteit Maak de zelftest Hr. Toolen (70 jaar) is vandaag opgenomen op de somatische afdeling van een verpleeginstelling. Opname-indicatie: instellen op diabetesmedicatie. Jij werkt als beginnend leerling-verpleegkundige op deze afdeling. Hr. is een aantal weken geleden met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht, nadat hij op straat onwel was geworden. Uit onderzoeken blijkt dat dhr. diabetes mellitus II heeft. Uit het anamnesegesprek blijkt dat dhr. alleen woont en zijn maaltijden, samen met zijn vrienden, in cafetaria’s nuttigt. Hij begrijpt niet waarom hij ingesteld moet worden: “Als hij pilletjes slikt voor zijn suikerziekte komt alles tot goed?” Verdere bijzonderheden uit het anamnesegesprek: - Hr. rookt 15 sigaretten per dag - Hr. drinkt 3 biertjes per dag - Dhr. woont in een achterstandswijk Vraag 1 Bedenk 1 reden waarom Hr. Toolen op de somatische afdeling op de diabetesmedicatie wordt ingesteld. Maak hiervoor gebruik van het ASE model. A
S
E Vraag 2 Waarom is het van belang om te weten dat Dhr. Toolen in een achterstandswijk woont? Gebruik maximaal 4 zinnen. __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
82
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Dhr. Toolen loopt telkens van de afdeling af om te gaan roken. Jouw werkbegeleider vraagt of je vanmiddag bij het voorlichtingsgesprek wilt zijn die je begeleider heeft met dhr. Zij gaat uitleggen aan dhr. waarom ‘roken en suikerziekte’ geen goede combinatie is.
Vraag 3a Dhr. Toolen zal de informatie die hij krijgt over ‘roken’ op een bepaalde manier verwerken. Met welke 4 stappen moet je hierbij als verpleegkundige rekening houden? 1_______________________________________________________________________ 2_______________________________________________________________________ 3_______________________________________________________________________ 4_______________________________________________________________________ Vraag 3b Welke vorm van preventie is dit voorlichtingsgesprek? Motiveer je antwoord. Gebruik hiervoor maximaal 3 zinnen. __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ Vraag 4 Jij gaat het voorlichtingsgesprek over het ‘roken en suikerziekte’ voorbereiden. Geef aan de hand van het 5 stappenplan aan hoe je het gesprek voorbereid. Stap 1
Stap 2
Stap 3
Stap 4
Stap 5
Dhr. Toolen verblijft nu een week op de afdeling. Tijdens een bewonersoverleg komt dhr. ter sprake. Wat het team opvalt is dat dhr. niet veel onderneemt op een dag. Hij zit de hele dag naast zijn bed, vaak in dezelfde kleren en praat weinig meer over zijn vriendenclubje.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
83
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Vraag 5 Het gedrag wat dhr. Toolen laat zien is een veel voorkomend gedrag wanneer een zorgvrager verblijft op een afdeling. Benoem dit gedrag in 1 woord. _______________________________________________________________________ Motiveer je antwoord. Gebruik maximaal 5 zinnen. __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ Vraag 6 Benoem 3 maatregelen die jij als leerling-verpleegkundige neemt om het gedrag van dhr. Toolen te veranderen. Geef bij elk antwoord een motivatie. 1 Motivatie 2 Motivatie 3 Motivatie
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
84
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.3 C Zelfredzaamheid Resultaat
Praktische voorbereiding
De student kan - het belang van zelfredzaamheid uitleggen - met voorbeelden benoemen op welke wijze hij de zelfredzaamheid van zorgvragers kan stimuleren Boeken: Verplegen van geriatrische zorgvragers, Begeleiden van zorgvragers Lees informatie over zelfredzaamheid in de boeken en op http://www.gezondenzeker.nl/zelfredzaamheid/zelfredzaamheid.html
Theorie Locatie
Zelfredzaamheid Theorielokaal, studieruimte
Evaluatie Werkproces competentie
Nabespreken met je groepsgenoten 1.4 Begeleidt een zorgvrager (C, D, R)
Activiteit 1 Beantwoord de onderstaande vragen en bespreek deze met je groepsgenoten. Werkwijze: Maak individueel de onderstaande vragen en bespreek de antwoorden met de groepsleden. Vragen: 1. Wat versta jij onder zelfredzaamheid? 2. Wat is het belang van het handhaven en vergroten van zelfredzaamheid voor zorgvragers? 3. Hoe en op welke manier zou je dit belang kunnen bespreken met een zorgvrager? 4. Op welke manier kun je zorgvragers motiveren en begeleiden bij het handhaven en vergroten van hun zelfredzaamheid? Verduidelijk dit met behulp van voorbeelden.
Activiteit 2 Start op http://www.gezondenzeker.nl/introductie_zelfredzaamheid.html de cursus introductie zelfredzaamheid. De cursus bevat ca. 20 vragen, de hele cursus doorlopen kost je ca. een half uur. Activiteit 3 Oefening: zelfredzaamheid ondersteunen Mevrouw de Graaf woont op een psychogeriatrische afdeling van een verpleeghuis. Ze is licht dementerend, maar kan zich met begeleiding van de verpleegkundige zelfstandig aankleden. Zonder deze begeleiding trekt mevrouw de Graag kledingstukken in de verkeerde volgorde aan. Jij gaat deze ochtend mevrouw de Graaf begeleiden bij het zich zelfstandig aankleden. Bedenk in een logische volgorde hoe je dit gaat aanpakken.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
85
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
. 1.4 C Begeleiding bij verliessituaties
Resultaat
Praktische voorbereiding
Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie
De student: is zich bewust van de specifieke verliessituaties waarmee de geriatrische zorgvrager te maken kan krijgen - Kan benoemen hoe hij begeleiding kan bieden in verliessituaties Boek: Verplegen van geriatrische zorgvrager Boek: Verplegen van zorgvragers Flappen en stiften theorielokaal Nabespreking met de groepsgenoten . 1.4 Begeleiden (C,D)
Activiteit Rangschik onderstaande verliessituaties Presenteer op een flap: - de rangschikking van verliessituaties - de manier waarop je een geriatrische zorgvrager kunt begeleiden en ondersteunen met verliessituaties. Werkwijze: Ga in groepjes bij elkaar zitten en rangschik individueel de onderstaande verliessituaties. Doe dit als volgt: je geeft elke situatie een cijfer van 1 tot en met 10 . Met het cijfer 1 geef je dan de verliessituatie aan die voor jou het zwaarst weegt, en met het cijfer 10 de verliessituatie die voor jou het minst zwaar weegt. Beargumenteer je rangschikking. 1. Het verlaten van je eigen woning. 2. Afscheid nemen van je ‘jonge’ uiterlijk. 3. Het verminderen van je zelfredzaamheid 4. Het verminderen van je zelfstandigheid. 5. Het verminderen van je conditionele mogelijkheden. 6. Afscheid nemen van een aantal cognitieve mogelijkheden. 7. Verlies van vrienden of vriendinnen. 8. Minder toekomstplannen maken. 9. Geen toekomstperspectief. 10. Behandeld worden als een geriatrische zorgvrager. . Probeer samen met je groepsleden een rangschikking te maken waarin iedereen zich kan vinden (ga onderhandelen over de verschillende standpunten). Beargumenteer je rangschikking. Bespreek vervolgens op welke manier je een zorgvrager uit de verschillende zorgcategorieën kunt begeleiden en ondersteunen met verliessituaties. Ga met de groep bij elkaar zitten. Ieder groepje presenteert zijn rangschikking en de manier waarop je een geriatrische zorgvrager de kunt begeleiden en ondersteunen met verliessituaties De andere groepen reageren hierop. Bespreek de overeenkomsten en verschillen.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
86
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.5 C Benaderingswijze van zorgvrager met dementie ( kennis opdracht) Resultaat
Praktische voorbereiding
Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties
De student kan weergeven welke benaderingswijze je bij een demente oudere zorgvrager kunt toepassen en van elke benaderingswijze doelgroep, doel en werkwijze beschrijven Lees theorie over het verplegen van zorgvragers met dementie en benaderingswijzen. Je mag ook andere evidence bases bronnen gebruiken Boek: verplegen van geriatrische zorgvragers Verplegen van zorgvragers met dementie School In de klas 1.4 Begeleiden (C.D.R.)
Activiteit : Je gaat een plan maken voor de benaderingswijze van een zorgvrager met dementie. Lees eerst de praktijkschets en maak de vragen in groepjes van 3 of 4. Maak daarna een plan van aanpak voor de benaderingswijze van mevrouw Heijendal Casus : Mw. Heijendal was altijd al gesteld op regelmaat. Ze hield niet van onverwachte dingen. Dit was waarschijnlijk de reden dat ze op de afdeling dagbehandeling steeds naar de dagindeling vroeg. Wanneer de verpleegkundige haar die echter probeerde te vertellen, kon ze deze niet onthouden. Denk met elkaar na over de manier waarop je als verpleegkundige deze mevrouw het beste kunt benaderen vanuit de ROB, ROT, Reminiscentie en Validation. Stel vast welke benaderingswijze het beste past bij mevrouw Heijendal. Beargumenteer de gekozen benaderingswijze Voordat je een plan opstelt voor mevrouw Heijendal m.b.t. de benaderingswijze, beantwoord je eerst met elkaar de volgende vragen. - Waarom is het belangrijk om een te zorgen voor een vertrouwde omgeving als iemand begint te dementeren? - Hoe creëer je een vertrouwde omgeving ? - Hoe belangrijk is het om gebruik te maken van geheugensteuntjes? - Wat is het belang van een vast dagschema? - In welk stadium van dementie wordt ROB, ROT, Reminiscentie en Validation toegepast - Welke activiteiten passen bij ROB? - Welke activiteiten passen bij ROT? - Welke activiteiten passen bij reminiscentie? - Welke activiteiten passen bij Validation?
Maak nu een plan van aanpak voor de benaderingswijze van mevrouw Heijendal.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
87
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.6 C Benaderingswijzen toepassen bij zorgvragers met dementie Resultaat
Praktische voorbereiding
Theorie
Locatie Evaluatie Werkproces/competenties
De student: - kan de verschillende benaderingswijze bij zorgvragers met dementie benoemen - Heeft een zorgvrager met dementie tijdens een simulatie op passende begeleidt Boek: geriatrische zorgvrager Bestudeer theorie over dementie en benaderingswijzen van demente ouderen: ROT ROB Remediering Validation Je mag ook ander evidence based bronnen gebruiken Boek: Ondersteunen bij verpleegkundige basiszorg: Thema H2 Interactie met de zorgvrager Boek: Geriatrische zorgvrager Thema: Zorgvrager met dementie School Feedbackformulieren en een reflectieverslag n.a.v. de simulatie. 1.4. Begeleiden (C, D, R)
Activiteit: Je gaat een zorgvrager met dementie begeleiden tijdens een simulatie Werkwijze : Onder begeleiding van een docent ga je door middel van simulatiespel een zorgvrager met dementie begeleiden of een medestudent observeren. Je werkt aan de volgende vaardigheden: - ondersteunende begeleiding bieden aan een zorgvrager met dementie - zorgbehoeften van de zorgvrager centraal stellen. - eigen grenzen en emoties hanteren. - reflecteren op eigen handelen - passende zorg bieden 1. Schrijf je leervragen op, wat wil je leren en waar wil je mee oefenen. 2. Schrijf naar aanleiding van de simulatie een reflectieverslag. Lees de casus over mevrouw de Winter en de informatie bij simulatie 1 t/m 4. Er zijn binnen deze casus 4 leersituaties. Bereid de leersituaties voor Voer in een simulatie uit op welke manier jij mevrouw de Winter begeleidt
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
88
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Mevrouw de Winter Mevrouw de Winter is 88 jaar en woont in kleinschalige woonvorm de Drie Linden in Rotterdam. Mevrouw heeft een fijne jeugd gehad, zij woonde met haar ouders in Voorburg en ging in Den Haag naar de Mulo want zij kon goed leren. Daarna werkte zij als verkoopster bij C&A. Mevrouw was 15 jaar toen zij haar latere man leerde kennen op een schoolfeest Op haar 18e verloofde zij en op 23 jarige leeftijd trouwde zij in Rotterdam. Haar man had daar een kapperszaak Het bombardement van Rotterdam kan zij zich nog goed herinneren dit was op 31 mei ‘s middag om half twee Terwijl zij in de keuken stond zag zij de bommen vallen, de kapperszaak van haar man werd weg gebombardeerd en haar man en twee klanten overleden ten gevolgen van het bombardement. Enige weken later kreeg mevrouw een miskraam Mevrouw is na de oorlog opnieuw getrouwd en in Rotterdam gaan wonen. Het echtpaar kreeg twee kinderen, een zoon Ruud en dochter Anneke Haar man is in 1980 overleden en een half jaar later overleed haar zoon Ruud. Mevrouw was altijd actief in het vrijwilligerswerk, zij hield ervan om gedichten te lezen, muziek te luisteren en te dansen en lange wandelingen te maken Mevrouw is op de kleinschalige woonvorm komen wonen omdat bij haar de ziekte van Alzheimer is vastgesteld. Ze kon niet meer voor haar medicijnen zorgdragen, liep over straat en ‘zocht’ naar haar overleden man. Ook kon zij niet meer voor zichzelf zorgen m.b.t. de ADL. Ze belde meerdere keren per dag haar dochter omdat ze niet meer wist hoe ze alles moest regelen en uit het raam wilde springen Mevrouw loopt met een rollator omdat zij artrose heeft in de ruggenwervels, hierdoor neigt mevrouw bij het lopen voorover te vallen Op het moment kan zij d.m.v. korte opdrachten de ADL zelfstandig uitvoeren. Regelmatig is zij dingen ’kwijt’ en is zij op zoek, zij wil dan haar dochter bellen. Met name later in de middag wordt mevrouw onrustig en loopt door het huis, op zoek naar haar dochter. Zij spreekt dan iedereen die bij haar in de buurt is aan om te helpen zoeken. 1e simulatiespel Het is ongeveer drie uur in de middag en je begint de avonddienst. Je gaat kennismaken met mevrouw de Winter en kijken wat haar wensen / behoeften zijn deze dag 2e simulatiespel Het is wat later op de middag. Je hebt tijd om verder kennis te maken met mevrouw de Winter en je wil graag iets meer weten van haar achtergrond 3e simulatiespel Het is ongeveer 17.00 uur en de tafel moet gedekt worden voor de avondmaaltijd. Je hebt gehoord dat er nog servetten gevouwen moeten worden en waarschijnlijk moet de was nog opgevouwen worden Je wilt mevrouw hierbij betrekken 4e simulatiespel Mevrouw de Winter is onrustig, zij wil haar dochter bellen. Zij loopt onrustig door het huis en is op zoek naar haar bril. Het is bijna tijd om te gaan eten Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
89
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
De leersituaties Het begeleiden van mevrouw de Winter 1e simulatiespel kennismakingsgesprek behoeften en wensen op het spoor komen benadering ROB Het begeleiden van mevrouw de Winter 2e simulatiespel het voeren van een biografiegesprek; ingaan op de levensgeschiedenis van de zorgvrager benadering ROB / Validation Het begeleiden van mevrouw de Winter 3e simulatiespel de zorgvrager betrekken bij een activiteit benadering Validation Het begeleiden van mevrouw de Winter 4e simulatiespel omgaan met dolend / dwalend / claimend gedrag benadering Validation Reflectieverslag Je sluit deze lessencyclus af door het schrijven van een reflectieverslag over het simulatiespel, waarin je het volgende verwerkt: je leervragen je ervaringen tijdens en na de simulatie de ontvangen feedback van de docent en groepsgenoten de leerpunten waarmee je verder gaat in de praktijk de onderwerpen / thema’s / vaardigheden die je nog op school wil behandelen / oefenen Onderstaande richtvragen kun je gebruiken bij het maken van je reflectieverslag. Je mag ook Korthagen gebruiken.
Hoe heb je de dag als geheel ervaren? Wat vond je leuk/leerzaam, wat vond je minder leuk/leerzaam? Wat vond je van de simulatieles met Mw. De Winter? Benoem momenten die je goed vond gaan en waarom. Benoem momenten tijdens de simulatie die leerzaam voor je waren. Bv. Wat had jij anders gedaan als jij verpleegkundige was geweest. Benoem momenten die voor jou moeilijk waren (als je gespeeld hebt) Als je niet gespeeld hebt kun je deze ook beantwoorden. (welke situaties vond je moeilijk?) Kun je concreet aangeven wat je geleerd hebt? Kijk specifiek naar de verschillende stadia en geef per stadium aan wat je geleerd hebt Welke persoonlijke leerdoelen ga je meenemen voor de stage als het gaat om het omgaan met dementerende zorgvragers?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
90
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.7 C groepen en groepsprocessen (basis) Resultaat Praktische voorbereiding
Theorie Locatie Evaluatie Werkproces Competentie
De student heeft zicht verdiept in groepen en verschillende aspecten van het groepsproces Bestudeer theorie over: Wat is een groep, kenmerken van een groep, normen en regels in een groep, primaire, secundaire, formele en informele groepen , in-group en out-groep en conformeren Zie boven Boek naar keuze (Interactie in beroepssituaties, Begeleiden) School/thuis Bespreek deze activiteit na in de groep 1.5 Begeleidt een groep (C, D)
Activiteit Maak onderstaande vragen en opdrachten Groepen Aan welke kenmerken moet een groep voldoen? 1. 2. 3. 4. 5.
Bekijk de vier foto’s Foto 1
Foto 2
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
91
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Foto 3
Foto 4
Bij welke foto is er sprake van een echte groep? Waar baseer je je antwoord op? Bij welke foto’s is er geen sprake van een echte groep? Waar baseer je je antwoord op? Is er sprake van een echte groep? Ja of nee?
Motivatie
Foto 1 Foto 2
Foto 3 Foto 4
Met je klas vorm je ook een groep - Welke doelen streven jullie als klas na? - Hoe is jullie klas als groep herkenbaar? Normen en regels Een van de kenmerken van een groep is dat er sprake is van normen en regels Hier volgt een lijst van normen - Geef bij elke norm aan of deze volgens jou al dan niet voor jouw klas geldt - Schrijf de normen waar je het mee eens bent apart op. - Wat is de reden dat jij je aan deze normen conformeert (aanpast) 1. Iedereen heeft een vaste plaats in het lokaal. 2. We hangen alleen posters of werkstukken op die een ieder mooi vindt 3. We haten discussies 4. Kritiek op je klasgenoten houd je voor je 5. We werken zoveel mogelijk in dezelfde subgroepjes 6. We ruimen ons lokaal altijd op aan het eind van de dag 7. Over persoonlijke problemen wordt niet gepraat 8. Vijf minuten voor het einde van de lesdag pakken we onze tas in 9. Als er één leerling praat, houden de anderen hun mond.
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
92
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
Primaire, secundaire, formele en informele groepen 1. Geef bij de volgende groepen aan of er sprake is een primaire groep of secundaire groep en waarom? 2. Geef daarna aan of het formele groepen of informele groepen zijn en waarom? Groep
Primaire of secundaire groep
Formele of informele groep
Een team verpleegkundigen op een afdeling van een verpleeghuis of ziekenhuis. Een zelfhulpgroep Een basketbalteam Een gezin Een bewonersgroep in een bejaardenhuis (leefgroep)
3. Noem een primaire groep waar jij deel van uitmaakt; noem de kenmerken van jouw genoemde primaire groep 4. Noem een secundaire groep waar jij deel van uitmaakt; noem de kenmerken van jouw genoemde secundaire groep
In-group en out-groep Is er als je naar de klas kijkt, sprake van een bepaalde in-group en out-group? Wie vormen de out groep?
Conformisme Vind jij conformisme over het algemeen een positief of een negatief verschijnsel? Motiveer je antwoord. Hieronder staan drie situaties geschetst. Beantwoord naar aanleiding van elke situatie of jij je al dan niet conformeert aan de anderen en wat de reden er van is. Situatie 1. Je zit met aan aantal vrienden op een feest. Het meisje dat naast je zit, een van je vriendinnen, verkondigt opeens luidkeels dat ze vindt dat alle PVDA stemmers zwakkelingen zijn, omdat ze geen keuzes durven maken, Jij bent zo’n PVDA stemmer….
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
93
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.8 C Groepsprocessen (basis)
Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces Competentie
De student heeft zich verdiept in verschillende aspecten van het groepsproces Bestudeer informatie over het ontstaan van groepen en groepsprocessen Groepsprocessen School/thuis Bespreek de activiteit na in de groep 1.5 Begeleiden van een groep (C, D)
Activiteit Maak onderstaande vragen en opdrachten
Het groepsproces De volgende vragen hebben betrekking op jouw houding en beleving van de beginfase van een groep. Geef het antwoord (waar/niet waar) wat op jouw houding en beleving van toepassing is, kijkende naar de beginfase van jouw klas. - Ik voelde me onzeker tijdens de eerste kennismaking. - In het begin heb ik eerst de kat uit de boom gekeken. - Ik ben in eerste instantie afgegaan op mijn eerste in drukken. - Ik wacht in het begin liever af, wat anderen doen. - Het is mij gebleken dat mijn eerste indrukken niet altijd juist zijn. Ga in groepjes van vier leerlingen bij elkaar zitten en bespreek je antwoorden; zijn er meer overeenkomsten of meer verschillen? Vergelijk ook het beeld dat je van jezelf hebt met betrekking tot deze beginfase met het beeld dat de ander van jou hadden/hebben In welke fase van groepsontwikkeling bevindt jullie klas zich nu? Waaraan herken je dat? Wat herken je uit deze fase niet? De sfeer in de groep Geef voor jezelf antwoord op de volgende vragen: Is jullie klas volgens jou een meer hechte groep af meer een groep die als los zand aan elkaar hangt? Waar baseer je dit op? Kun je aangeven hoe dit komt? Ben je tevreden over de wijze waarop de groep zich heeft ontwikkeld? Wat vind je op dit moment prettig of fijn aan de groep? Wat vind je op dit moment onprettig of niet fijn aan de groep? Bespreek bovenstaande vragen klassikaal na. Beïnvloeding door de groep De bedoeling van deze opdracht is je te laten zien, waardoor jij in een groep beïnvloed wordt en hoe je reageert op anderen. Dit doe je door de onderstaande zinnen af te maken en ze in kleine groepjes te bespreken. Het gaat erom of je groepsgenoten de zinnen op dezelfde manier ingevuld hebben als jij. 1. Ik word kwaad in en groep als… 2. Ik voel me blij als in een groep… Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
94
BC GERIATRIE 1415
3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
MBO-Verpleegkundige
Ik voel me rot als in een groep… Ik word bang in een groep als… Ik heb er een hekel aan als in een groep… Als iemand veel praat dan… Als iemand me niet laat uitpraten dan… Als iemand afdwaalt van het onderwerp dan… Als iemand me beledigt of irriteert dan…
De patiënten groep Bij een patiëntengroep zien we dat zittende patiënten zich gesloten en terughoudend kunnen opstellen tegenover nieuwkomers. Bedenk hier eens drie redenen voor? Hoe kan jij als leerling verpleegkundige een nieuwkomer ondersteunen bij zijn entree? Sommige patiënten zullen elkaar sterk in de gaten houden. Bedenk eens twee oorzaken van een dergelijk gedrag. Roddelen Leg uit dat roddelen slecht is voor de sfeer in een groep. Wat zou jij doen als een bewoner tegen jou klaagt of roddelt over een andere bewoner? Waar roddel jij over? Waarom roddel jij? Afscheid van een groep Leg uit dat we bij een patiënt die wordt ontslagen soms tegenstrijdige gevoelens kunnen waarnemen. Hoe kun jij als leerling verpleegkundige de patiënt bij deze gevoelens en bij zijn ontslag steunen? Er zijn verschillende factoren die beïnvloeden hoe achterblijvers het afscheid beleven. Bedenk vier van deze factoren. Op welke wijze kun jij de achterblijvers bij dit afscheid steunen? Situatie 2. Het is de dag na de vakantie. Je klassenvertegenwoordiger heeft van je klassendocent gehoord dat er een nieuwe docent Nederlands komt. In de pauze word je staande gehouden door je SLB-er over een bepaalde kwestie. Wanneer je als de pauze voorbij is, weer wilt gaan zitten, houden twee mede leerlingen je tegen. Ze zien er verhit uit en zeggen dat ze een leuk plan hebben uitgedacht met z’n allen, om die nieuwe docent eens lekker uit te proberen. Het is de bedoeling dat iedereen op een andere plaats gaat zitten en zich voordoet als een ander. Je eerste gedachte is: kinderachtig…. Situatie 3. In jouw klas moet een nieuwe klassenvertegenwoordiger worden gekozen, omdat de huidige langdurig ziek is. Wanneer jullie klassendocent vraagt wie dit wil zijn, gilt je buurvrouw gelijk jouw naam door de klas. Jullie klassendocent geeft aan dat het niet de bedoeling is dat jullie namen van anderen noemen, maar vraagt je toch voor de duidelijkheid of je het zou zien zitten. Nu beginnen ook de andere leerlingen: ‘Joh, moet je doen, je zou het prima kunnen en ‘ben je hartstikke geschikt voor’. Aan de ene kant voel jij je hierdoor gevleid, aan de andere kant ben je er niet zo van overtuigd dat je deze taak wel aan kunt….
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
95
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.9 C Groepsrollen observeren
Resultaat
Praktische voorbereiding
De student heeft aan de hand van een creatieve activiteit (pizza samenstellen) inzicht gekregen in de verschillende groepsrollen Bestudeer theorie over groepsrollen
Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie
Artikel over groepsrollen School/thuis Nabespreken van het filmpje 1.5 Begeleidt een groep zorgvragers (C.D)
Activiteit Stel vast welke groepsrollen er zijn en zet ze op papier. Activiteit Bereid met elkaar (op papier) de lekkerste pizza die aan ieders smaak voldoet. Zet het groepsproces van de activiteit op film en evalueer met elkaar de verschillende groepsrollen. Werkwijze Bedenk met een (sub)groep (5 tot 10 personen) op welke wijze je deze activiteit gaat presenteren. Je kunt bijvoorbeeld op een groot vel papier een grote cirkel tekenen. De pizza bestaat uit acht punten. Stel met elkaar de ‘lekkerste pizza van Nederland” samen met allerlei verschillende ingrediënten en geef als individu je eigen “smaak” aan de pizza. Je kunt de pizza punten intekenen, inkleuren, of beplakken of beschilderen. De docent en enkele medeleerlingen observeren de verschillende rollen. Een medeleerling zet de activiteit op een filmpje. Aan de hand van de verschillende groepsrollen (zie ondersteunend materiaal) kan de activiteit worden geëvalueerd. Vragen daarbij zijn: Welke rollen heb je gezien? Hoe kwamen de verschillende rollen tot uiting? Worden de rollen herkend door diegenen die de pizza hebben samengesteld?
Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
96
BC GERIATRIE 1415
MBO-Verpleegkundige
1.10 C Observeren van groepsgedrag (stage opdracht VVT, GGZ, VGZ) Resultaat Praktische voorbereiding Locatie Evaluatie Werkproces competentie Activiteit
De student heeft het gedrag in de groep geobserveerd van twee bewoners en dit geanalyseerd Bestudeer theorie over groepsgedrag Observatie: tijdens BPV Voorbereiding en presentatie: thuis/school Feedbackformulier presentatie 1.5 1 Begeleidt een groep zorgvragers (C.D)
(nvt voor leerlingen in het ziekenhuis)
Observeer het gedrag van twee bewoners in een groep. Analyseer vervolgens het gedrag van deze bewoners Werkwijze Observatie opdracht o Tijdens de stageweek ga je 2 bewoners observeren in een groep. Dit kan zijn bijvoorbeeld tijdens de maaltijd, in de huiskamer of tijdens een activiteit. Zet hiervoor minimaal 10 vragen op papier of observatiepunten. o Bespreek klassikaal wat goede vragen of observatiepunten zijn en neem dit mee naar de stage. Je krijgt hierbij ook ondersteuning van de docent. o Tijdens de stage stel jij je vragen en observeer je 2 bewoners. Werk dit uit en zet dit op papier. Je hebt dit nodig voor de onderdelen na de stage. o Zoek ook uit wat de visie op verplegen is in het huis waar je stage loopt. Zet ook dit op papier. Presentatie o Bereid een presentatie voor in een subgroepje van maximaal 4 personen. Iedereen moet iets over zijn 2 bewoners zeggen. o Verwerk hierin de visie van het verpleeghuis, verzorgingshuis, of de dagbehandeling waar je stage hebt gelopen. o Verwerk hier ook in wat je hebt opgemerkt bij de 2 bewoners waar je je vragen aan hebt gesteld en die je hebt geobserveerd tijdens de stageweek wat betreft groepen en groepsprocessen. o Je mag tijdens de presentatie een spiekbriefje gebruiken van 2 x 2 cm. Presenteer jullie bevindingen in de plenaire groep. Zorg ervoor dat jullie ieder aan bod komen en ongeveer evenveel tijd krijgen om te vertellen wat je hebt opgemerkt. Je groepsgenoten gaan jullie observeren en feedback geven op jullie presentatie m.b.v. een 360 graden feedback formulier
1
Niet van toepassing voor verpleegkundigen in het ziekenhuis Albeda College branche Gezondheidszorg Opleiding tot Verpleegkundige
97