Nieuwsbrief Caritas Catholica Vlaanderen vzw
Afgiftekantoor Brussel 4 P4A9097
Nummer 78 • mei–juni 2014
78
Kort tweemaandelijks bericht van Caritas Catholica Vlaanderen vzw
Werk maken van toekomst voor iedereen CN 78.indd 1
12/06/14 15:58
Inhoudstafel p.
03
Caritas in belgië
p.
04
Armoede
p.
05
Vrijwilligerswerk
p.
09
Solidariteit
p.
12
p.
14
p.
16
p.
22
Editoriaal
Pastoraal & Identiteit gezondheid & welzijn Publicaties
Nieuwsbrief
Foto frontpage: © Isabelle Pateer, Otherweyes
Caritas Catholica Vlaanderen vzw
Tweemaandelijks tijdschrift verspreid bij bestuurders en directieleden van aangesloten instellingen. Alles wat in dit blad te lezen staat, mag overgenomen worden, mits vermelding van de bron.
Verschijnt
Redactie & administratie
Tweemaandelijks tijdschrift
Caritas Vlaanderen vzw
Oplage
Liefdadigheidstraat 39 – 1210 Brussel
2380 exemplaren
Verantwoordelijke uitgever
CN 78.indd 2
T 02 608 00 72 – F 02 608 00 75
[email protected]
Dominic Verhoeven,
Grafisch ontwerp & druk
Directeur
Licap cvba
Maatschappelijke zetel Caritas Vlaanderen vzw:
Guimardstraat 1 – 1040 Brussel
Liefdadigheidstraat 39 – 1210 Brussel
T 02 509 96 83
[email protected]
www.licap.be
12/06/14 15:58
p.
03 78
Nieuwsbrief
Edito
Sjalom, Peace, Salaam ! Op Pinksterdag 2014 nodigde Paus Franciscus de presidenten van Israël en Palestina uit voor een gezamenlijk gebedsmoment voor de Vrede. De Paus richtte zich tot de beide staatshoofden met de boodschap dat de huidige wereld een erfenis is die ons is nagelaten door de vorige generaties, maar tegelijk ook iets dat we voor onze kinderen in bewaring hebben gekregen. Vrede vergt moed, veel meer dan oorlog. De moed om ‘ja’ te zeggen tegen ontmoeting en ‘neen’ tegen conflict; ‘ja’ tegen dialoog en ‘neen’ tegen geweld; ‘ja’ tegen onderhandelingen en ‘neen’ tegen vijandelijkheden... Simon Perez en Mahmoed Abbas echoden dezelfde boodschap en vanuit de drie Abrahamitische godsdiensten werd voor de vrede gebeden. Het conflict in het Midden-Oosten zal daarmee morgen niet opgelost zijn, maar overeenstemming kan er maar komen door overleg, en overleg begint met ontmoeting: een hoopgevend signaal in een spanningsveld waar de barometer veeleer op slecht weer staat. De erkenning van het wederzijds perspectief kan bezwaarlijk explicieter zijn dan bij de wederzijdse begroeting. Dat ieder in de Geest van Pinksteren, in zijn eigen taal met één stem mag spreken. Ook de apostelen en de leerlingen begonnen op Pinksteren aan hun verhaal omdat ze erin geloofden, aangevuurd door de Geest, maar verder zonder kosten- batenanalyses of haalbaarheidsstudies, zonder afwegingen welke strategie het meeste succes zou opleveren, én in de wetenschap dat ze er hun hachje bij konden inschieten. Wat overigens voor velen ook effectief het geval was. Aan die Geest van Pinksteren is er ook vandaag nog wel nood, ook in eigen land, waar de kiezer de kaarten moeilijk geschud heeft. De N-VA heeft een eclatante overwinning behaald, maar die is vooral ten koste gegaan van Vlaams Belang en Lijst De Decker. De partijen in de federale coalitie zijn zeker niet afgestraft, als gevolg waarvan, en van de samenvallende verkiezingen, er nu simultaan schaak gespeeld wordt op verschillende borden. Laten we hopen dat het geen oefening in hogere wiskunde wordt, waarbij opportuniteiten voor partijen worden afgewogen, maar dat een gemeenschappelijk project kan gevonden worden waar ook de mensen in de rand van de samenleving beter van worden. Ook daar is wellicht meer politieke moed voor nodig dan voor een uitputtingsslag van opnieuw 541 dagen. Indachtig het motto van Jean-Luc Dehaene die ons in volle kiesstrijd ontvallen is, dat een goed akkoord ook inhoudt dat iedereen een beetje gelijk heeft.
Luk De Geest Dominic Verhoeven voorzitter directeur
CN 78.indd 3
12/06/14 15:58
p.
04 78
Nieuwsbrief
Caritas in België FAMILIES OP DRIFT VOOR EEN PLAN ‘VIER SEIZOENEN’. Persbericht 22.05.2014 Wij doen een appel aan: 1. De gemeentes:
4/11/2013: Uitzetting van 220 personen, waarvan 96 kinderen, uit het klooster Gesù in Sint Joost 7/5/2014: Uitzetting van verschillende families met kinderen, waarvan een baby van 7 maanden, uit een bezet gebouw van de Foyer Ixellois. 30/5/2014: Einde van een tijdelijke bewoning van 4 families uit de Gesù ge-herhuisvest door de FEBUL (in vooropzeg). 30/6/2014:
Om deze families te herhuisvesten in leegstaande woningen op hun grondgebied met een passende begeleiding. 2. Aan de toekomstige regering: Met de vraag aan de politieke verantwoordelijken om aan tafel te gaan zitten voor een plan ‘4 seizoenen’, geintegreerd in de regionale Task force, om families in precaire omstandigheden een woning toe te wijzen met begeleiding die tot hun zelfstandigheid kan leiden. 3. Privé eigenaren: Om bewoonbare, leegstaande gebouwen gratis ter beschikking te stellen, via tijdelijke overeenkomsten voor kwetsbare groepen. Deze optie heeft als voordeel voor de eigenaars dat de gebouwen niet verder verkommeren, dat de verwarmingskost gedeeld kan worden, dat de gebouwen bewaakt worden en dat ze de belasting op leegstand vermijden. (500€ per m gevel x het aantal
Einde van de verlenging van de huisvesting
verdiepingen).
van families bij Samu social (Winter plan).
4. Verenigingen, en elke burger: Om dit project te steunen, op alle mogelijke manieren, om de
We verwachten elk moment uitzetting van: - 25 personen met 2 baby’s, gehuisvest uniestraat in St Joost. - 32 personen, waarvan 20 kinderen, geplaatst in de ULB wegens start van werken. Wij roepen op om deze families niet nogmaals op straat te zetten!
Caritas in Belgium
CN 78.indd 4
armoede te helpen verminderen in Brussel. Er moet dringend een duidelijke oplossing gevonden worden om families en verenigingen te begeleiden die een gebouw gaan bezetten en dit niet zonder voorafgaande afspraken willen doen en ook niet zonder voldoende ondersteuning van privé en politieke organisaties Ondertetekend door: Georges-Henri BEAUTHIER, Advocaat (0496/511.606) Alexis DESWAEF, Advocaat en voorzitter van de Liga voor Mensenrechten (0475/57.57.00) Caritas in Belgium, O Casa vzw , ULM (Huurdersunie Marollen), ULSG (Huurdersunie St-Gillis), FEBUL (Fédération Bruxelloise de l’Union pour le Logement), FEANTSA (European Federation of National Organisation Working with Homeless People), Bernard De Vos (Algemene gedelegeerde voor de kinderrechten), CIRE (Coordination et initiatives pour réfugiés et étrangers), PICUM (Platform for International Cooperation on Undocumented Migrants), Lara Natale (the European Network of Migrant Women - ENoMW) en Jacques Wathelet, Pierre, Daniel, Inès, Agnès en Michel, Kathleen Boulanger, Valentine Julien Artimara/CV.
12/06/14 15:58
p.
05 78
Nieuwsbrief
Armoede
te © Isabell e Pa
Inclusieve communicatie is hefboom in armoedebestrijding
er,
Ot
h
er
we
yes
Toegankelijkheid van de zorg is niet enkel een kwestie van
Caritas Cahier 13 diept band tussen communicatiestrategie en armoedebeleid voorzieningen uit
financiële drempels, maar heeft veel te maken met allerlei andere mechanismen. Dat weten we al
Dat is dan ook de invalshoek die Caritas Vlaanderen wil gebruiken om deze problematiek van armoede en sociale uitsluiting ter sprake te brengen. De bestaande literatuur beschrijft linken
sinds de LUCAS-studiedag in 1998,
tussen armoede en communicatie, maar over de noodzaak om
de campagnes van Welzijnszorg en
rond dit thema te werken werd tot nog toe weinig geschreven.
ook ons Caritas Cahier “Armoede en sociale uitlsuiting”. Een groot deel van die hindernissen hebben te maken met communicatie. Willen
In andere sectoren is deze thematiek door verschillende onderzoekers reeds breder uitgewerkt.
M ethodiek
we de armoede in de zorg- en
Om meer zicht te krijgen op deze problematiek organiseerde
welzijnscontext aanpakken, dan
Caritas Vlaanderen enkele ronde tafels met mensen in armoe-
moeten we een manier vinden
de. Vanuit een open perspectief stelden we de vraag welke
om de moeilijkste doelgroepen in
problemen zij zelf ervaren wanneer ze in contact komen met zorg- of welzijnsvoorzieningen. Enkele bemerkingen die naar
te sluiten binnen onze normale
voor kwamen zijn: een veelvoud aan informatie, onduidelijke
communicatiekanalen.
formulieren, onbegrip vanuit de sector en het gebrek aan financiële informatie. In een tweede stap luisterden we naar de deelnemers die zelf enkele oplossingen naar voren te schuiven. Zo ontdekten we bijzonder eenvoudige ingrepen om de communicatie tussen mensen in armoede en de zorg- en welzijnssector te verbeteren. Vanuit deze gesprekken en bestaande literatuur, vertrokken we om de rol die inclusieve communicatie als hefboom in armoedebestrijding kan spelen, uit te diepen en te concreteriseren. Het resultaat is het Caritas Cahier 13: Armoedebestrijding via inclusieve communicatie. Communicatiestrategie en armoedebeleid hand in hand in zorg- en welzijnssector. In dit korte artikel, geven we graag enkele belangrijke elementen uit deze publicatie mee.
CN 78.indd 5
12/06/14 15:58
p.
06 78
Nieuwsbrief
Ondanks dat een ruim leger van welzijns- en ge-
M aatschappelijk onwelzijn verminderen
Koen Hermans (LUCAS) licht toe op welke manier armoede en sociale uitsluiting zorg- en welzijnsvoorzieningen uitdaagt. De financiële en economische crisis, de diversifiëring van gezinsvormen en de interculturalisering van de samenleving zijn maatschappelijke trends die bijdragen tot de groei van armoede en sociale ongelijkheid. Deze maatschappelijke evoluties leiden tot een toenemende sociale ongelijkheid en armoede. De ‘nieuwe’ economie creëert een meer welvarende wereld voor sommigen en uitsluiting van anderen. Er is als het ware een samenleving met twee snelheden. Dit is in hoofdzaak te wijten aan de rijke bevolkingsgroepen die hun inkomenspositie ten opzichte van de lagere en middelste inkomens (sterk) hebben kunnen verbeteren. Allerlei studies wijzen op de nadelige gevolgen van
zondheidspersoneel wordt ingezet, slaagt dit type van interventies volgens Richard Wilkinson en Kate Pickett er onvoldoende in om sociale problemen ten gronde aan te pakken. De reden waarom dit beleid weinig succesvol is, is omdat het onvoldoende inspeelt op de sociale ongelijkheid in de samenleving. Mensen vergelijken zich voortdurend met mekaar en zien dat ze het minder goed doen dan anderen. Dit veroorzaakt heel wat stress. En stress ligt aan de basis van heel wat welzijns- en gezondheidsproblemen. Wilkinson en Pickett bepleiten dan ook het verminderen van inkomensongelijkheid om zo het maatschappelijk ‘onwelzijn’ te verminderen. De focus moet verschuiven van de meest achtergestelde groepen of groepen met specifieke zorgbehoeften naar het functioneren van de samenleving en hoe de ongelijkheid binnen die samenleving mee aan de basis ligt van het ontstaan van allerlei welzijns- en gezondheidsproblemen.
sociale ongelijkheid op de gezondheid. De resultaten van de gezondheidsenquêtes van 1997, 2001
O nderbenutting
en 2004, uitgevoerd door het Wetenschappelijk
door mensen in armoede
gezondheidszorg
Instituut Volksgezondheid, wijzen op de aanwezigheid van sociaal-economische verschillen in gezondheid en leefstijl enerzijds en in de toegankelijkheid van de gezondheidszorg anderzijds. In een veranderde samenleving die gekenmerkt wordt door nieuwe vormen van ongelijkheid en armoede, is de essentiële vraag wat het in die maatschappelijke context betekent om het algemeen welzijn van de bevolking te verhogen.
Mensen in armoede gaan maar de helft zo vaak naar de tandarts voor een preventieve controle dan anderen. Ze gaan ook minder naar de huisarts en vaker naar de spoeddienst, zo wijst een CM-studie uit. Elise Henin, onderzoekster van de Landsbond der Christelijke Mutualiteiten, toont in een studie naar het gebruik van de gezondheidszorg door leefloners duidelijk aan dat er een correlatie tussen armoede en onderbenutting van de zorg is. In 2010 en 2011 ging 20 procent van de mensen met een leefloon (en hun gezinnen) naar de tandarts voor een preventief mondonderzoek. Niet-leefloners deden dat dubbel zo vaak. De kostprijs speelt hier zeker een rol. Dat kan vreemd lijken, want sommige maatregelen beperken de kostprijs voor tandzorg, zoals de gratis tandzorg tot de 18e verjaardag voor iedereen. Maar ook het gebrek aan informatie speelt een rol. Mensen in armoede geven aan dat ze de regels niet kennen, vaak omdat de informatie niet bij hen geraakt of niet duidelijk gecommuniceerd wordt. Een derde verklaring die vaak gehoord wordt bij mensen in armoede is de vrees voor de prijs van de behandeling die volgt op een preven-
© Isabelle Pateer, Otherweyes
CN 78.indd 6
tief onderzoek bij de dokter of tandarts. De arts
12/06/14 15:58
p.
07 78
Nieuwsbrief
schrijft een geneesmiddel voor, verwijst door naar
gen sneller de weg vinden naar de zorgsector. Op
een specialist, of vraagt een bijkomend onderzoek
die manier worden drempels verlaagd.
aan. Ook daar zijn grote kosten aan verbonden. En wat kan een ouder tegen zijn kind zeggen, wanneer de tandarts zegt dat het kind een beugel nodig heeft, maar hij het niet kan betalen?
In bevolkingsgroepen waar de klanken vanuit het eigen netwerk een grote rol spelen, is het belangrijk om een positief beeld van de sector na te streven. Via bijvoorbeeld Verenigingen waar ar-
CM doet enkele concrete voorstellen om de socia-
men het woord nemen of OCMW’s kan de sector
le ongelijkheid in het gebruik van gezondheidszorg
zelf informatie verspreiden. Belangrijk hierbij is dat
weg te werken. Om te beginnen zou het belang
je informatie geeft wanneer de zorgvrager hierom
van de eerstelijnszorg (de huisarts) en van pre-
vraagt en niet wanneer je hier als zorgverlener
ventie (bvb. tandzorg) van jongs af aan moeten
zelf aandacht aan wil besteden.
aangeleerd worden. Dat zou het gebrek aan kennis over gezondheidspreventie en over het gezondheidssysteem kunnen wegwerken. Ten tweede staan wij achter een verdere automatisering van de rechten voor mensen uit kwetsbare groepen. De dokters zouden, zo vervolgt Elise Henin, automatisch de derdebetalersregeling (waarbij de patiënt enkel het remgeld betaalt) moeten toepassen.
Transparantie over de kostprijs van zaken die zelfsprekend lijken, is ook belangrijk in rechtstreekse communicatie met de zorgvrager. Vooral wanneer het gaat over mondelinge vragen van patiënten tijdens een opname, loopt het soms fout. Het is noodzakelijk dat van bij het begin een onderscheid gemaakt wordt tussen ‘krijgen’ en ‘kopen’, tussen ‘inbegrepen’ en ‘supplement’. Het is belangrijk daar duidelijk over te zijn: het zijn de zorgvragers
V an
communicatie naar loyaliteit
Onze Vlaamse zorg- en welzijnssector, is niet voor
de zorgsector misschien zien als een puur op geld beluste sector.
iedereen even vlot toegankelijk. Het valt meteen
Communicatie is hét sleutelwoord van een maat-
op welk belang communicatie heeft in het aan-
schappelijk verantwoordelijke organisatie. Kijken
pakken van de armoedeproblematiek binnen de
naar de doelgroepen en de communicatie daar op
zorg- en welzijnssector. De noodzaak van een
af stemmen, is de belangrijkste stap in een kwali-
doordacht, duidelijk, doelgroep specifiek commu-
teitsvol en effectief communicatiebeleid. Wanneer
nicatiebeleid kan zeker niet onderschat worden,
een voorziening communiceert met haar patiën-
schrijft Thijs Smeyers (Caritas Vlaanderen).
ten, is het dan ook logisch dat zij haar communi-
Investeren in goede communicatie, is ook inves-
catiestrategie op hen afstemt.
teren in de waardering van je voorziening of zelfs
Concreet houdt dit enkele, voor elke voorziening
investeren in een positieve kijk naar de zorg- en
haalbare, acties in:
welzijnssector. Deze positieve waardering is van
-- Pas het taalgebruik aan, aan de ‘moeilijkste’
groot belang bij mensen in armoede. De manier waarop de mensen uit de eigen kring kijken naar en spreken over de gezondheidszorg of een spe-
doelgroep die je wil bereiken. -- Beperk je niet tot één communicatiekanaal, maar gebruik er net zo veel mogelijk.
cifieke voorziening, is voor hen vaak van groot
-- Reik informatie aan wanneer de zorgvrager er
belang. Om deze positieve waardering te beko-
behoefte aan heeft, niet wanneer je zelf wil
men, is het belangrijk dat in de dagdagelijkse
informeren.
praktijk de patiënt centraal gesteld wordt. Fred Lee, auteur van de bestseller If Disney ran your hospital, hertaalt deze positieve waardering naar ‘loyaliteit’. Elk contact met een patiënt, elk proces dat betrekking heeft op de zorg, zou de patiënt centraal moeten stellen en straalt daarom (of net
CN 78.indd 7
die achteraf de factuur moeten betalen… en die
-- Houdt ook (zeker) bij persoonlijk contact rekening met de persoon voor je. -- Wees eerlijk over kosten die verbonden zijn aan bepaalde diensten of supplementen. -- Wees transparant over honorariumsupplementen van artsen.
daardoor) bewogenheid van het personeel uit. Dit
-- Zorg voor een goed ontslagmanagement,
zorgt voor een positieve kwaliteitsbeleving, die er
waarin zowel de patiënt als de thuisomgeving
op haar beurt voor zorgt dat mensen met zorgvra-
betrokken wordt.
12/06/14 15:58
p.
08 78
Nieuwsbrief
C ommuniceren
met
mensen in kansarmoede
Het succesvol informeren en overtuigen van mensen in armoede om een beroep te doen op welzijns- en zorgvoorzieningen, veronderstelt meer dan een informatief aanbod in al dan niet gedrukte of digitale vorm, stelt tot slot Eric Goubin (Thomas More en Memori). In alle praktijkgebaseerde onderzoeken met betrekking tot communicatie naar kansengroepen vind je één rode draad terug: het succes van die communicatie staat of valt met persoonlijke, vaak mondelinge communicatie.
moeilijk hebben om informatie te zoeken, te vinden en te begrijpen zijn ook het best geholpen met iemand die hen daarbij helpt. Toch zijn er niet zo gek veel organisaties die werk maken van een systematische en professionele aanpak van mondelinge communicatie, met inbegrip van het actief opzetten, informeren en onderhouden van een netwerk van intermediairs. Communicatiebeleidsmensen bij welzijnsvoorzieningen van lokale overheden getuigen dat
Mensen die bang zijn om voor hun persoonlijke pro-
ze soms tot 80% van hun communicatiemiddelen
blemen hulp te vragen komen daar vaak pas echt
moeten inzetten om net die meest kansarme 20%
toe indien bijvoorbeeld huisarts, goede buren of an-
van het publiek te bereiken én te ‘beraken’.
dere vertrouwenspersonen daartoe op hen inpraten. Maar niet alleen voor het overwinnen van dergelijke psychologische drempels is persoonlijke, mondelinge
N egen
voorbeelden uit de praktijk
communicatie belangrijk. Mensen die hun probleem niet verwoord kunnen krijgen, of die het intellectueel
Het tweede deel van dit Caritas Cahier stelt verschillende goede praktijken voor uit diverse sectoren van de zorg- en welzijnswereld. Onder andere Gasthuiszusters Antwerpen, Wijkgezondheidscentrum Brugse Poort (Gent), Kinderdagverblijf De Hartjes (Tienen) en Dagcentrum De Takel (Oostende) geven ons inzicht in de wijze waarop zij via inclusieve communicatie mensen in kansarmoede betrekken bij hun organisatie. In de komende acht nummers van de Caritas Nieuwsbrief – één van de voorbeelden is eerder al verschenen in de Nieuwsbrief – stellen we deze goede praktijken aan u voor. We zijn bijzonder dankbaar om u deze, stuk voor stuk boeiende en inspirerende, projecten voor te mogen stellen. Het engagement en de creativiteit van de zorgverleners zijn groot. Elk verhaal kan inspiratie bieden ook voor andere sectoren! Thijs Smeyers Stafmedewerker armoede Caritas Vlaanderen vzw | Caritas in Belgium
Je kan het Caritas Cahier 13 bestellen op de website van Caritas Vlaanderen, via http://www.caritas.be/nl/publications/caritas-cahiers. Daar kan je het Cahier ook gratis downloaden in .pdf.
CN 78.indd 8
12/06/14 15:58
p.
09 78
Nieuwsbrief
Vrijwilligerswerk
te © Isabell e Pa
‘DIVERS’-SENSITIEF VRIJWILLIGERSWERK Superdiversiteit
er,
Ot
h
er
we
yes
Caritas wil de komende jaren bekijken hoe we het vrijwilligerswerk in de zorg kunnen afstemmen
In 2013 verscheen het boek ‘Superdiversiteit’ van de socioloog Dirk Geldof. Superdivers is niet zomaar een synoniem voor divers of multicultureel. De term wijst op het complexer worden van de migratie. Niet alleen het aantal landen of regio’s van herkomst neemt toe. Er is meer en meer diversiteit in de diversiteit: verschil in migratiemotieven (werk, gezinshereniging,
op de grote diversiteit in onze
studies, politieke of economische migratie), in verblijfsstatuten
samenleving. Enerzijds vrijwilligers
en verblijfsduur, in sociaal-economische status, talenkennis,
ondersteunen bij hun contact met de diverse groep zorgvragers.
religie, leeftijd. Daarbovenop leven migranten, door de ontwikkeling van communicatietechnologie en snelle, relatief goedkope mobiliteit, in een transnationale realiteit. Voorbeelden genoeg
Anderzijds drempels naar onze
van wereldfamilies die in België wonen, familie hebben in Parijs,
vrijwilligerswerking wegwerken
de Verenigde Staten en het thuisland. Via telefoon of skype
zodat meer mensen, met heel diverse achtergronden, de weg vinden naar deze vorm van
hebben ze wekelijks contact én ze gaan af en toe op bezoek. Brussel kan ondertussen een majority-minority stad genoemd worden: een stad waar de meerderheid van de mensen samengesteld is uit een optelsom van minderheden. Het is ook
maatschappelijke inzet. In dit artikel
minder en minder relevant om in termen van wij-zij te praten.
bekijken we het eerste.
Gezinnen worden gevormd over de grenzen van nationaliteiten heen, waardoor het geen zin meer heeft om mensen op te delen in etnische groepen.
© Isabelle Pateer, Otherweyes
CN 78.indd 9
12/06/14 15:58
p.
10 78
Nieuwsbrief
De superdiverse samenleving is een feit. De grote vraag is dus niet of we dit positief of negatief vinden, maar hoe we ermee omgaan. Er zijn volgens Geldof twee mogelijkheden. Een eerste scenario is er een van angst voor de ander. Er wordt gekeken naar de verschillen en wederzijds gepolariseerd. Racisme en fundamentalisme zijn hiervan de winnaars. Het tweede scenario is dat van mensen versterken en ieders toegevoegde waarde benutten. Kort samengevat betekent dit: het wegwerken van alle structurele obstakels voor mensen met een migratieachtergrond zodat ze evenveel kans hebben op een waardige plaats in de samenleving en daarbovenop elke mens bekijken vanuit zijn meervoudige identiteit: etnische-culturele elementen durven benoemen, zonder taboes, maar niet alles vanuit cultuurverschillen verklaren. Caritas kiest resoluut voor dit tweede scenario.
I nterculturele
zorg
Buiten de steden zijn er nog weinig mensen met een migratieachtergrond die de weg vinden of nemen naar een residentiële opvang. Op de website Pigmentzorg.be staan hierover een aantal mooie getuigenissen. Maar de komende jaren zal hun
© Hans Dornseiffen, Universitair Medisch Centrum
aantal stijgen. De welzijns- en zorgsector bereidt zich hierop voor, onder andere via studiedagen en
opvoeding van je ouders, je studiekeuze, je geloof,
publicaties met als thema’s interculturele compe-
belangrijke gebeurtenissen in je leven, of vooral
tenties, diversiteitsbeleid, cultuursensitieve zorg
het land en de cultuur waarin je geboren bent?
of ‘divers’-sensitieve zorg. We geven hieruit enkele
Zo ook voor de toekomstige ‘allochtone’ zorgvrager.
interessante elementen.
1. Van kennis naar vaardigheden Heel wat conflicten die onder de noemer ‘intercultureel’ worden geplaatst, zijn eigenlijk het gevolg van slechte communicatie. Een burenruzie tussen een ‘Vlaamse’ en een ‘Turkse’ buur wordt herleidt tot het cultuurverschil, terwijl we bij twee ‘Vlaamse’ buren op zoek (moeten) gaan naar een andere oorzaak. Naast slechte communicatie, gaat het ook over de verschillende aspecten van iemands identiteit. Je kan voor jezelf de oefening maken: tot welke categorieën behoor je? Man of vrouw, jong of oud,
CN 78.indd 10
Het is als vrijwilliger belangrijk je bewust te zijn van de meervoudige identiteit van de zorgvrager, maar ook van die van jezelf, om zo onbevangen mogelijk op zoek te gaan naar het verhaal van elke persoon. Wie weet vind je meer gelijkenissen dan verschillen. Het is niet omdat iemand Turks is, dat meteen duidelijk is hoe deze persoon met lijden omgaat. Dit hangt ook af van de andere componenten van zijn identiteit. Door de superdiversiteit is het trouwens onmogelijk geworden om van elke nationaliteit, van elke regio of van elke godsdienst de gebruiken te kennen.
tweeverdieners of niet, stadsbewoner of platte-
Het is daarom van het grootste belang vrijwilli-
landsbewoner, enig kind of deel van een groot ge-
gers, maar ook zorgkundigen, te wijzen op de no-
zin, muziekliefhebber of niet,… Of nog: als je na-
dige vaardigheden: een heel open houding, actief
denkt wat jou het meest gevormd heeft, is dat de
luisteren, aftoetsen, heel flexibel zijn en zelfkennis.
12/06/14 15:58
p.
11 78
Nieuwsbrief
2. Halal of geen halal…
B esluit
Deze houding zal bijdragen tot een kwalitatieve zorg voor zorgvragers uit andere culturen, en
Uit alle theorie en praktijkervaring blijkt dat cul-
trouwens voor alle zorgvragers. Maar in de prak-
tuursensitieve zorg eigenlijk ‘divers’-sensitieve
tijk stellen zich soms meer praktische problemen.
zorg is. Geen specialisatie maar een basishou-
Andere eetgewoontes, gebedsmomenten, rituelen
ding. Voor onze vrijwilligers betekent dit dus geen
bij het sterven,… Voor zorgverleners en zorgvoor-
grote verandering. Wel nog meer aandacht voor
zieningen niet altijd gemakkelijk om hiermee om
actief luisteren en erkenning voor de persoon, zijn
te gaan.
familie en zijn leefwereld - nu ook al componenten
Van belang hierbij is een goed evenwicht. Creativiteit, gulheid, goede wil vanuit een oprechte interesse voor andere culturen zijn een goede start om dergelijke vragen aan te pakken. Als mensen merken dat je moeite doet om op hun vraag een
van de basishouding. We geven de vrijwilligers de tip hun rugzak met hun eigen leven en zorgen aan de deur van de voorziening achter te laten. Het zal in de toekomst belangrijk worden daarin ook hun vooroordelen achter te laten.
oplossing te zoeken, is het ook mogelijk om bij
Met die houding en met het inzicht dat ieder mens
een andere vraag te zeggen dat dit echt niet kan.
uit verschillende deelidentiteiten bestaat, moet het
Brugfiguren of interculturele bemiddelaars kunnen
mogelijk zijn om tot de kern van elke mens door
hierbij nuttig zijn. Wees transparant en kom je af-
te dringen. Want er zijn meer gelijkenissen dan
spraken na zodat er een vertrouwen ontstaat met
verschillen: iedereen wil met respect verzorgd
de zorgvrager en zijn familie. Het is daarbij belang-
worden. Ieder mens wil zijn geliefden bij zich in
rijk om elke vorm van racisme en vooroordelen
moeilijke momenten.
binnen de organisatie aan te pakken. Vorming, informatie en het goede voorbeeld geven, kunnen het wederzijds begrip vergroten. Algemeen bereidt de zorg zich voor op een meer
Caritas blijft inzetten op een menswaardig leven voor iedereen, een kwalitatieve zorg voor iedereen en vrijwilligerswerk dat een meerwaarde biedt voor iedereen!
individuele benadering van de zorgvrager. Een deel van de interculturele vragen zullen op die manier opgevangen worden.
Lieve Coorevits Stafmedewerker vrijwilligerswerk Caritas Vlaanderen vzw | Caritas in Belgium
We zijn nieuwsgierig of uw voorziening al ervaring heeft met diversiteit. Alle verhalen hierover zijn welkom bij
[email protected]. Bron: • Geldof, D., 2013, Superdiversiteit, hoe migratie onze samenleving verandert, Acco, p. 216 • Presentaties tijdens studiedag: • Matheusen, F. en De Ganck, E., 2014, ‘Een reis van duizend mijl begint met één stap: ontdek je eigen interculturele competenties’, Studiedag: VIVO vzw, Cultuursensieve zorg, Brussel, 23 mei 2014 • Haesendonckx, C., 2014,’Omgaan met kwetsbare doelgroepen’, Studiedag: Steunpunt Vrijwilligerswerk, Weliswaar en Cera, Werken met vrijwilligers, Brussel, 22 mei 2014 • Nolf, E., 2014, ‘Interculturele ouderenzorg: vragen voor vandaag’, Studiedag: Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen, Islamitische visies op zorg voor ouderen, Brussel, 3 april 2014
Meer informatie: • Digitaal platform over cultuursensitieve zorg van het VIVO: www.pigmentzorg.be • Steunpunt cultuursensitieve zorg Brussel: www.cultuursensitievezorg.com
CN 78.indd 11
12/06/14 15:58
12 78
p.
Nieuwsbrief
Solidariteit Zuid-Soedan rit a © Ca
Wandeltractoren in strijd tegen de honger
n sI
te
rn
at
ion
al
Ibba is een provincie in de staat West-Evenaar. Deze deelstaat grenst
In Oeganda werden in een vergelijkbare situatie ‘wandeltractoren’ geïntroduceerd. Ze hebben twee wielen en mensen duwen ze voort zoals een grasmaaier. Ze zijn erg wendbaar, kunnen makkelijk rotsen en bomen ontwijken en zijn multifunctioneel. Boeren kunnen met een wandeltractor dubbel zoveel land bewerken als
aan Congo en aan de Centraal-
zonder. Vandaar dat we in Ibba een proefproject hebben opge-
Afrikaanse Republiek. Ibba mag dan
start met twee van die wandeltractoren. Die worden door twee
tot de vruchtbaarste streken van Afrika behoren, de opbrengst van de velden is mager. Het klimaat is
parochies ter beschikking gesteld van vijf boerengroepen, die zes weken lang getraind worden door een Oegandese expert. Zonder tractor houdt de boer een kwart van de oogst over voor verkoop. Met de meeropbrengst via de tractor kan hij vijf keer
nochtans erg gunstig is, de regio
meer verkopen en zijn inkomsten verzekeren op lange termijn.
bleef gespaard van geweld en de
Zuid-Soedan staat voor de grootste voedselcrisis van de voorbije
boeren zijn goed georganiseerd. De belangrijkste oorzaak van de
10 jaar. De streek rond Ibba telt momenteel al 25.300 oorlogsvluchtelingen. Die mensen worden het snelst, goedkoopst en efficiënts geholpen met voedsel dat lokaal geproduceerd wordt.
povere opbrengst: alles gebeurt nog met de handen. Pogingen om de boeren te overhalen om ossen in te
Johanna Vanraes Stafmedewerker Communicatie Caritas International vzw
spannen, mislukten. De plaatselijke bevolking behoort tot de Zandéetnie. Zij heeft nooit vee gehouden.
“We schonken twee wandeltractoren
De Zandé hebben zelfs geen apart
in Ibba en die hebben op één maand
woord voor koe, wel één woord dat zowel geit, schaap als koe betekent.
al bijna 20 hectare omgeploegd. Het enthousiasme van de boeren is zo groot, dat we dit project willen uitbreiden naar de alle Zandé-provincies waar Caritas actief is. Als dat lukt, krijgt de voedselproductie in Zuid-Soedan een ferme steun in de rug!’
caritas International CN 78.indd 12
Ward Tanghe, onze Belgische medewerker ter plaatse Caritas International - IBAN BE88 0000 0000 4141 – Bedankt voor uw bijdrage!
12/06/14 15:58
p.
13 78
Nieuwsbrief
In Vlaanderen en Brussel proberen verschillende grote én kleine initiatieven hier iets aan te doen: ze willen bijvoorbeeld schoolmoeheid tegengaan, school- en thuismilieu beter op elkaar laten aansluiten, de overgang van schoolbank naar arbeidsvloer begeleiden, een ontbrekend toekomstperspectief counteren, enz.
D e laureaat : G roep I ntro V laams -B rabant Groep Intro geeft maatschappelijk kwetsbare jongeren tot 30 jaar een stem in de samenleving en ondersteunt hen op drie belangrijke domeinen: arbeid, vrije tijd en scholing. Concreet gebeurt dat via vorming, leerplichtonderwijs, trajectbegeleiding & jobcoaching, opleiding en werkervaring en so-
Laureaat ‘Prijs Armoede Uitsluiten’ 2014 GROEP INTRO VLAAMS-BRABANT met de projecten
T ime
ciale economie. Time Out-projecten halen leerlingen uit het secundair onderwijs met een bedreigde schoolcarrière voor 4 weken uit de klas. Ze worden gedurende die tijd schoolextern begeleid, met de bedoeling daarna terug verder te kunnen in de klas waaruit ze komen. Tegelijkertijd krijgen ook de klas en de leerkrachten een versterkend aanbod. Het project Leerrecht zet in op een (tijdelijk) alter-
out en leerrecht
natief leerproces voor jongeren die op een bepaald moment geen enkel perspectief meer hebben op
Welzijnszorg reikte op 5 juni, de 15e ‘Prijs Ar-
school. Via een netwerk van organisaties zoekt
moede Uitsluiten’ uit. Groep Intro Vlaams-Brabant
Groep Intro naar het beste leertraject voor elke
ontving uit de handen van Welzijnszorgvoorzits-
jongere. Daarbij blijft de deur naar het onderwijs
ter Greta D’hondt het kunstwerk ‘Uit armoede
te allen tijde op een kier, via rondetafelgesprekken,
Opstaan’ van Agnes Pas en de geldprijs van €
en formeel bij het begin van elk schooljaar. Een
12.500 van Welzijnszorg.
dergelijk traject voorkomt dat deze jongeren zon-
Dit jaar plaatst de Prijs organisaties in de kijker die inzetten op activiteiten en projecten om de schoolcarrière van kwetsbare jongeren te ‘boosten’ en hun toegang tot de arbeidsmarkt te vergemakkelijken. ‘Van school naar werk: optimale kansen’, is het motto. In 2014 is het net honderd jaar geleden dat België de leerplicht invoerde. 100 jaar later verlaten nog steeds veel te veel jongeren het onderwijs zonder diploma,maar liefst 13.9% (2010). Zorgwekkend, want voortijdig schoolverlaten zonder diploma verhoogt de
CN 78.indd 13
der zinvolle dagbesteding op het gebied van leren volledig ‘stilvallen’. De ervaring leert dat een groot percentage van deze jongeren wel degelijk talenten heeft en hun recht op leren wil uitoefenen. De meerderheid sluit terug aan op een schooltraject. Groep Intro maakt deel uit van een ruim netwerk dat de notie ‘leerplicht’ wil aanvullen met een structureel verankerd ‘leerrecht’ voor elke jongere. Meer info over de laureaat: Groep Intro vzw regio Vlaams-Brabant, J. Degelaenstraat 3-5, 1501 Halle-Buizingen, 0470 13 16 94, vicky.victor@ groepintro.be, www.groepintro.be.
kans op latere werkloosheid en afhankelijkheid van
Informatie over de Prijs Armoede Uitsluiten:
uitkeringen. Kansarmoede wordt niet alleen be-
http://www.welzijnszorg.be/projecten/
stendigd, maar versterkt…
prijs-armoede-uitsluiten.
12/06/14 15:58
14 78
p.
Nieuwsbrief
Pastoraal & indentiteit ERRATUM. In de vorige editie van de Caritas Nieuwsbrief werd dit artikel reeds opgenomen, echter zonder het bijhorend schema. tee © Isabell e Pa
Pastoraal @ Caritas
h Ot r,
er
Zorgnet Vlaanderen en het Vlaams Welzijnsverbond vernieuwen de samenwerking met Caritas Vlaanderen we
De pastorale commissies fungeerden tot 2013 als intersecyes
torale commissies van de verbonden. Voor Zorgnet Vlaanderen ging dit om de ‘PAPZ’ en de ‘POZ’, respectievelijk de pas-
Wie tegenwoordig een Latijnse
torale commissie voor algemene ziekenhuizen en geestelijke
spreuk durft te gebruiken, wordt al
gezondheidszorg, en de pastorale commissie voor de sector
snel verdacht van sympathie met
ouderenzorg. Voor het Vlaams welzijnsverbond was er ook een
bepaalde rechtse ideologieën. Met de spreuk ‘Caritas semper reformanda’ is die kans echter klein, dus is het veilig om deze bijdrage toch maar
pastorale commissie, die zich vooral toelegde op de sector ‘ondersteuning van personen met een handicap’. Met de nieuwe afsprakenregeling – die alvast voor de komende drie jaren geldt – blijven de commissies behouden, maar structureel horen ze thuis bij Caritas Vlaanderen. Inhoudelijk blijven ze grotendeels
zo in te leiden. Caritas is altijd in
dezelfde koers varen. De doelstelling is om jaarlijks minstens
beweging, zo blijkt ook vandaag,
één pastoraal advies te publiceren, waarbij de focus ligt op één
want met het nieuwe jaar werd in
of ander pastoraal relevant thema in de zorgvoorziening. De
2014 ook een nieuwe samenwerking
doelgroep is dus veel ruimer dan enkel de pastor.
tussen Caritas Vlaanderen en de
De langverwachte visietekst over pastorale zorg en spiritualiteit
verbonden ingeluid, en dat voor alles
in christelijk geïnspireerde woonzorgcentra wordt het eerste
wat met pastorale zorg te maken heeft. Op het eerste zicht verandert er niet veel, maar we maken van de gelegenheid gebruik om alles eens op een rijtje te zetten.
advies dat gepubliceerd wordt. Het zal ‘digitaal’ te vinden zijn op de vernieuwde caritaswebsite, en zal via die weg ook in een papieren versie besteld kunnen worden. Het volgend advies dat in de pijplijn zit gaat over diversiteit in de voorziening, en geeft aan hoe we vanuit pastorale hoek pleitbezorger kunnen zijn voor een degelijk diversiteitsbeleid.
De drie commissies snijden in 2014 ook het thema van de vermaatschappelijking van de zorg aan. Over de sectoren heen gaan we kijken wat de gevolgen zijn voor de patiënten, bewoners of cliënten, en hoe we het pastoraal zorgaanbod op deze gevolgen kunnen afstemmen. In de eerste fase gaan we na hoe dit thema zich in de verschillende sectoren manifesteert, want het is een veelzijdige en complexe evolutie in het zorglandschap. In een volgende fase zullen we focussen op de effecten van die evolutie op de spirituele noden van mensen, en welke pastorale uitdagingen dit met zich meebrengt. Dit impliceert dat we verder gaan kijken dan de traditionele grenzen van het zorgpastoraat, en dat we de dialoog aangaan met de pastorale verantwoordelijken van de parochies. De vermaatschappelijking van de zorg daagt ons op die manier uit tot een betere afstemming en samenwerking tussen de categoriale en territoriale pastoraal. De pijler ‘pastoraal en identiteit’ van Caritas Vlaanderen zit net als de pijlers ‘armoedebestrijding’ en ‘vrijwilligerswerking’ stevig verankerd in de missie van onze caritasorganisatie. De pijler is op zich ook een drieluik, met naast de pastorale commissies ook een luik rond pastorale vorming, en een luik rond pastorale publicaties. In een schema ziet het er als volgt uit:
CN 78.indd 14
12/06/14 15:58
p.
15 78
Nieuwsbrief
Pastorale commissies
Pieter Vandecasteele (secretaris)
- Voor algemene ziekenhuizen en geestelijke gezondheidszorg
en Dominiek Lootens
- Voor ouderenzorg - Voor de sector ondersteuning van personen met een handicap
Pastorale vorming
Dominiek Lootens
- Basisvorming voor beginnende pastores - Thematische vorming voor gevorderde pastores - Tweedaagse vormingen (ieder jaar)
Pastorale publicaties
Pieter Vandecasteele
- Pastorale Perspectieven. Driemaandelijks vaktijdschrift voor en door pastores - www.pastoralezorg.be, ook gekend als de Elisabethwebsite
Pastorale Perspectieven Nr. 163 (juni 2014) ‘Elke dag is nu een geschenk voor mij’ Over pastorale zorg bij oncologiepatiënten Het juninummer van Pastorale Perspectieven gaat over pastorale zorg bij oncologiepatiënten. Statistieken wijzen uit dat één op de drie mensen vroeg of laat met één of andere vorm van deze ziekte geconfronteerd wordt, bij zichzelf of in de dichte familie- of vriendenkring. Maar statistieken vertellen niets over de impact en de betekenis van deze confrontatie. Manu Keirse beschrijft het in zijn bijdrage als een ‘emotionele aardbeving’ in je leven. Een schokgolf waar niets aan ontsnapt: je lichaam, je ziel, je emoties, je relaties, je kijk op verleden, heden en toekomst,… En toch, zegt Keirse, wordt kanker nog te vaak gereduceerd tot een probleem met één van de organen in je lichaam. Maar zelfs wanneer er met een ruimer perspectief gekeken wordt – naar de hele mens achter de diagnose, blijft het niet makkelijk om de juiste insteek te vinden. Dé kankerpatiënt bestaat immers niet. De ziekte manifesteert zich in zoveel verschillende vormen, en ook mensen gaan op heel diverse manieren om met de ziekte. Keirse vergelijkt het leren leven met een levensbedreigende ziekte met een rouwproces, en hij beschrijft verschillende taken die in dit proces tevoorschijn komen. Nele Vanleene (AZ Groeninge) ontvouwt in haar bijdrage de resultaten van een kwalitatief onderzoek dat ze voerde naar de spirituele noden van kankerpatiënten, en hoe die door zorgverleners gepercipieerd worden. In de bijdrage van Eva Beulens (AZ Imelda, Bonheiden) wordt over de muren van het ziekenhuis gekeken naar wat de bijdrage kan zijn van vrijwilligers in de ondersteuning van kankerpatiënten. Goedele Van Edom (AZ Imelda, Bonheiden) bestudeert in haar artikel de manier waarop mensen omgaan met hun (doods)angsten, en geeft aan hoe pastores en andere zorgverleners kunnen helpen om deze diepgewortelde angst van een verlammende spiraal om te vormen naar aanvaardbare emotie of zelfs een positieve energiebron. Naast dit themadeel bevat deze editie van Pastorale Perspectieven ook een artikel over pastorale zorg bij amputatie (door Christine Maertens, AZ Imelda, Bonheiden), en een ‘over de grenzen’ over spirituele zorg in het Mount Sinai Ziekenhuis in New York (Dr. Anne Vandenhoeck). Bestellen kan via de website www.caritas.be. Een los nummer kost 12 euro, een abonnement (een jaargang van vier nummers) kost 40 euro.
CN 78.indd 15
12/06/14 15:58
16 78
p.
Nieuwsbrief
Gezondheid & welzijn
tee © Isabell e Pa
“ZACHT VOOR MENSEN, HARD VOOR RESULTATEN” Iets voor jouw organisatie?
h Ot r,
er
we
“Mensen die macht hebben, hebben als taak te dienen.”
yes
Paus Franciscus Dienend leiding geven is geen hype. Gelukkig. Het is ook niets nieuws. Opvoeden is bijvoorbeeld een vorm
Feitelijk is opvoeden een vorm van dienend leiderschap. Je zoekt de perfecte balans tussen leiden én dienen. Duidelijk zijn én
van dienend leiderschap. Vergelijk
ruimte geven. Normen stellen én zelf laten ontdekken. Een die-
leidinggeven eens met je zoontje
nend leider snapt dat het échte kapitaal in zijn medewerkers zit.
leren fietsen. Je neemt hem op een rustig moment mee naar buiten. Je gloeit van trots als hij zigzag zijn eerste meters rijdt. Je prijst hem helemaal de hemel in. Als het fout gaat, dan ben je altijd in de buurt. Je ondersteunt, geeft tips, stuurt
In de kennis, ervaring, inzet, creativiteit en betrokkenheid bij de organisatie en alle mensen die er werken. Het échte verschil merk je bij het contact met je cliënten en hun entourage. Wist je dat een derde van de Fortune lijst van 100 beste bedrijven om voor te werken de principes van dienend leiderschap toepast? Klinkt goed? Maar wat is dienend leiderschap nu precies? Hoe doe je dat? Hoe breng je dat in de praktijk? En… hoe zou het zijn als alle leidinggevenden in jouw organisatie zouden handelen vanuit eenzelfde visie op leiderschap?
bij waar nodig. Je overlegt samen wanneer de zijwieltjes eraf mogen. Je legt hem uit dat hij het tot hier toe al helemaal zelf heeft waargemaakt. En dat is oké, want je wilt dat hij zoveel mogelijk plezier heeft én tegelijk zo veel mogelijk leert. Hij wordt gegarandeerd beter in fietsen dan jij. Dat is de reden waarom je hem alles wilt leren wat je weet.
CN 78.indd 16
12/06/14 15:58
p.
17 78
Nieuwsbrief
WAT DOET DE DIENEND-LEIDINGGEVENDE? 1. Goed luisteren
7. Vooruitziende blik Dienend leiders hebben hun denken, voelen en reageren op één lijn. Ze handelen proactief. Zo zetten ze in hun leiderschap extra in op zaken die ze belangrijk vinden, maar die zelden dringend zijn.
Dienend leiders willen de wérkelijke intenties van
Eerder dan om tegen de deadline aan te werken
een persoon of groep leren kennen en hen helpen
of brandjes te blussen proberen ze zoveel mogelijk
om deze te verhelderen. Ze staan open voor wat
hun medewerkers te empoweren, de visie te laten
wel gezegd en wat niet gezegd wordt.
leven, hun team te coachen, samen structurele oplossingen voor terugkomende problemen te vinden,
2. Empathisch vermogen Dienend leiders kunnen zich goed in mensen inle-
te leren van gelijkaardige organisaties en teams.
ven. Ze splitsen gedrag van intentie: Ook al doet
8. Rentmeesterschap
iemand het niet goed, dat zegt niets over wie hij
Een dienend leider kent zijn verantwoordelijkheid
als mens is.
voor de omgeving en gedraagt zich als een goed rentmeester. Dat betekent dat hij of zij verder kijkt
3. Helend vermogen
dan vandaag en op verantwoorde wijze met de
Dienend leiders weten rust te brengen. Mensen
omgeving en het milieu omgaat.
presteren het best als ze zich veilig voelen. De helft van de kracht van een team wordt bepaald door haar capaciteit tot leren. Daarvoor is psychologische veiligheid dé bepalende factor.
4. Helder bewustzijn Dienend leiders maken van hun medewerkers BV’s; ze maken ze bewust én geven ruimte voor verantwoordelijkheid. Ze zijn vooral in het hier en nu en nemen waar wat er op een bepaald moment gebeurt. Door dit open en vrij te benoemen, ontstaat een helder bewustzijn waardoor er een opstapje naar coaching ontstaat.
9. Ambitie om anderen te laten groeien Dienend leiders doen er alles aan om het beste uit hun mensen te halen. Ze denken samen met de medewerkers na over de persoonlijke groei van de medewerkers. Binnen of buiten hun huidige functie. Ze liggen op de loer voor waardering en weten dat datgene groeit, wat je aandacht geeft.
10. Bouwen aan de gemeenschap Dienende leiders gaan uit van hun eigen invloed. Verbeter de wereld, begin bij jezelf. Dit werkt inspirerend naar anderen. Zo creëren ze als het ware vanzelf een groep rond zich.
5. Overtuigingskracht Dienend leiders hebben overtuigingskracht van binnenuit. Ze zullen zich nooit op hun machtspositie beroepen. Ze weten dat je dan als leider direct bent uitgespeeld.
6. Conceptueel kunnen denken
CN 78.indd 17
HOE BEKWAAM JE JE IN DIENEND LEIDERSCHAP? Het je bekwamen in dienend leiderschap doe je door een harmonie te ontwikkelen van zelfobservatie, kennis van dienend leiderschap en het doen.
Dienend leiders hebben een duidelijke visie, mis-
Het begint met weten wat dienend leiderschap
sie, identiteit en waarden. Hiermee zijn ze in staat
voor jou betekent en hoe jij deze omzet in acties.
om alle praktische beslissingen af te wegen aan
Gewoon dagelijks op je werk. Tegelijkertijd heb je
het hoger belang. Dit maakt ze super effectief en
de kwaliteit ontwikkeld om jezelf te observeren en
richtinggevend.
in bewustzijn te leven en te handelen.
12/06/14 15:58
p.
18 78
Nieuwsbrief
Daarom ontwikkelde VOCA Training en Consult een driedaagse opleiding:
‘DE ESSENTIE VAN LEIDERCHAP: DIEN JE TEAM! Wilrijk, 21, 23 oktober en 13 november 2014 Een voorsmaakje: Wie iets moet, is niet verantwoordelijk voor wat hij doet. Behalve als je van jezelf moet. Maar dan is moeten willen geworden. Je krijgt van je team niet per se wat je wil, wel wat je beloont. Wees hard voor de resultaten én zacht voor de mensen. Zeg collega’s die goed zijn in hun vak niet hoe ze hun werk moeten doen. Wel wanneer je over hun werk tevreden bent. Enkele ideeën uit een driedaags praktijklabo dat ervoor wil zorgen dat je als leidinggevende of collega geen volgers, maar talentvolle en tevreden ondernemers om je heen creëert. Stel: Elke dagdagelijkse interactie in jouw team is er vanaf nu op gericht de beste (professionele) versie van elkaar uit te lokken. Maar hoe begin je daaraan? En wat kan je dan morgen anders doen? Hoe neem je je collega’s hierin mee? Daartoe ontwikkelden we een praktisch leertraject tot gedeeld leiderschap. Voor leidinggevende én medewerker. We nemen je mee in één krachtige visie op teams, waarbij je zal ondervinden dat jouw kijk je collega’s continu beïnvloedt (en omgekeerd). Jouw overtuigingen, keuzes en handelingen kunnen dus ook architect worden van een waarderend, veilig en uitdagend leerklimaat. Maak kennis met de twee pijlers van (persoonlijk) leiderschap: verwachtingen duidelijk expliciteren én coachen. We bekijken hoe je in je leiderschap drie rollen (leider, manager, coach) maximaal kunt benutten, en welke van de vier leiderschapsstijlen je dan het best inzet: opdragen, begeleiden, ondersteunen of delegeren naar een niet-vrijblijvende vrijheid? Tot slot belichten we vijf coachende vaardigheden die je zullen verrassen en inspireren. Vijf stappen waar we meteen frisse praktijk van maken. Telkens begeleid door een focus-oefening om hier-en-nu in je team te experimenteren én een feedbackoefening waarin je reflecteert op het verschil die je nieuwe acties maken in relatie tot je medewerkers. Doe dit op eigen risico en houd rekening met mogelijke neveneffecten van dit traject. Voor je het weet barst je team van het ondernemend talent… Wil je een open opleiding volgen: zie www.voca.be of http://www.acerta.pro/nl/de-essentie-van-leiderschap-dien-je-team-de-social-profit Of wil je dit leertraject liever op maat in jouw organisatie organiseren, dan komen we voor een kennismaking met het programma graag, gratis en vrijblijvend naar je organisatie. Meer info:
[email protected] - 016 40 41 01
CN 78.indd 18
12/06/14 15:58
p.
19 78
Nieuwsbrief
Roeland BROECKAERT is van opleiding master in de educatieve studies (vorming, training en opleiding in arbeidsorganisaties) en onderwijzer. Verder is hij practitioner in NLP en volgde hij het leertraject Effectief Samenwerken bij Carolien Jongbloed en Inspirerend Coachen bij Jef Clement. Hij werkte drie jaar in het ervaringsgericht onderwijs en werd daar geboeid door het ervaringsgericht werken met groepen. Ook was hij vier jaar actief in het algemeen welzijnswerk als stafmedewerker beleidssignalering.
Moeten kiezen: counseling bij een besl Brussel, 8 mei 2014 Hij is absoluut gefascineerd door de wederzijdse beïnvloeding van mens en organisatie; zoals mensen organisaties maken, maken organisaties mensen. Vandaaruit ondersteunt hij met passie leertrajecten waardoor organisaties voorwaarden kunnen scheppen om hun mensen (terug) te laten floreren en coacht hij graag processen waardoor mensen hun organisatie en haar beleid samen kunnen vormgeven. Vanuit deze drijfveer is hij betrokken op de volgende onderwerpen. Enerzijds op (medewerkers)thema’s als inspirerend en authentiek leidinggeven, effectief samenwerken, het voeren van formele gesprekken, coachen als uitdagen en ondersteunen van leren, communicatie. Anderzijds op (organisatie)thema’s als organisatieontwikkeling, strategiebepaling, sociale innovatie, VTO/HRD-beleid en het opzetten van systemen van formele gesprekken. Dit met als rode draad het creëren van betrokkenheid van alle betrokkenen. Meer informatie: Roeland Broeckaert Diestsepoort 1 – 3000 Leuven T 016 40 41 01 E
[email protected] Bezoek ook onze website: www.voca.be
De kracht van het midden:
LUISTER- EN I N F O R M AT I E P U N T R O N D Z WA N G E R S C H A P S K E U Z E S
pleidooi voor een genuanceerde visie Fara zet zich dagelijks in voor vrouwen, koppels en relationele omgeving die geconfronteerd worden op ongeplande zwangerschap en hun abortus.
Moreel counselor Jack de G aan die therapeutische en e met een moeilijke keuze tijdens een zwangerschap. combineert en gebruikt kan De focus daarbij is steeds het bevorderen, van gewetensvolle beslissin Traditiegetrouw halen ethische thema’s wel eens het voorplan in de aanloop naar verkiezingen. Dat was dit jaar niet begeleiden en stimuleren van een kwaliteitsvol Fara sluit de voormiddag af anders. Ditmaal ging het om de abortusproblematiek en werd vooral ingezoomd op de tegenstanders van abortus. beslissingsproces. begeleiden van zwangersch Jammer genoeg werd daarbij de ganse discussie opnieuw herleidMaar tot wat eenis een prokwaliteitsvol of contra,beslissingsproces? zonder al te veel plaats steeds een zoeken is naar e voor nuance. Wat jammer is, vooral voor wie met vragen zit en hulp zoekt. Daarom staken spelen we even op en verantwoordelijk En welke rol kan een hulpverlener in hetons lichtvrijheid In de namiddag bieden para bij ‘Fara, luister en informatiepunt rond zwangerschapskeuzes’, enbegeleiden vroegen hiervan? hen hun visie op zwangerschapskeuzes De lezingen in de voormiddag proberen op deze kans om met de informatie kort voor te stellen. vragen een antwoord te bieden. Professor Walter aan de slag te gaan. Er word Als Caritasorganisatie gaan we in onze hulpverlening – op welk domein ookschetst en waar ook ter wereld – steeds uitspecifieke van Schaeken enkele theoretische modellen aspecten van cou de persoon van de hulpvrager, van de concrete mens in nood, en en van zijn of haar welzijn. Hulpverlening mag nooit gaat dieper in op situaties waarin cliënten hulpmiddelen bij een beslis beslissingen moeten nemenvoor op grond vaninzet, informatie bij specifieke keu verworden tot een ideologisch wapen. Onze christelijke overtuiging voedt de motivatie onze maarcounseling velt dievrouw hen verschaft door experten. ongeplande zwangerschap) geen oordeel over de hulpvragers. Geen enkele ongepland zwangere en bijwordt uitbreiding geen enkele hulpvrager
in een moeilijke of vertwijfelde situatie heeft er baat bij een ‘oplossing’ opgedrongen te krijgen, in de ene noch in de andere richting. Daarom is het zo belangrijk dat in een weloverwogen beslissingsproces alle kanten van het verhaal 016 38 69 50
[email protected] aan bod kunnen komen, alle probleemervaringen en conflicterende gevoelens, en alle opties, en waarbij ook het
perspectief van het ongeboren leven moet kunnen worden binnengebracht.
CN 78.indd 19
12/06/14 15:58
p.
20 78
Nieuwsbrief
Beslissingen inzake begin en einde van het leven
Eerder dan vanuit een principiële ethiek te vertrek-
laten niemand onberoerd. Getuige daarvan de
ken, kiezen wij ervoor om vanuit een zorgethisch
maatschappelijke discussie die hieromtrent tel-
perspectief deze vrouwen en koppels nabij te zijn.
kens weer hoog oplaait. Dat het debat gevoerd
Als een vuurtoren werpen wij als Fara (< Pharos,
wordt, is een goede zaak. De manier waarop is
vuurtoren) een licht op de verschillende wegen
betreurenswaardig als het resulteert in wat Mark
die zich aandienen en maken we de verschillen-
Van de Voorde (De Standaard, 4 februari 2014)
de opties bespreekbaar. We doen dit vanuit een
omschreef als een ‘stellingenoorlog’ tussen voor-
meervoudige partijdigheid waarin we de verschil-
en tegenstanders, die zich ingraven in hun eigen
lende opties bekijken vanuit het perspectief van
‘loopgraven’. De maatschappelijke polarisatie is
alle betrokkenen: de eventuele partner, de directe
inderdaad nog brandend actueel. Vrouwen en
omgeving maar ook het ongeboren ’kind’. Op die
koppels op een genuanceerde manier begeleiden
manier beogen wij een welkome plek te creëren
in hun zwangerschapskeuze, i.c. de keuze voor
waar zij even alle vragen, twijfels en bezorgdheden
behoud van de zwangerschap of abortus, is wat
Moeten kiezen: counselin Brussel, 8 kunnen uitspreken en begeleiden wij hen in een
Fara in deze discussie als focus naar voor schuift.
weloverwogen beslissingsproces. Wij vellen geen
Op principieel en abstract niveau zijn de posities (of stellingen) duidelijk, namelijk het principe van het zelfbeschikkingsrecht versus de onaantastbaarheid van het leven. De achterliggende waarden van keuzevrijheid en respect voor het leven
oordeel over de keuze; we zijn immers enkel een zoeklicht om met hen de horizon te verkennen en te zien wat voor hen, hier en nu in deze concrete situatie, de ‘beste’ keuze is. Zij zijn het immers die met deze keuze verder moeten kunnen.
die deze principes verdedigen, hebben beide hun
Vanuit de beleving en de worsteling van vrouwen
bestaansrecht en beschermen dan ook iets waar-
en koppels die met een ongeplande zwangerschap
de-vol. Maar indien men één van deze principes
geconfronteerd worden, menen wij dat de pole-
exclusief tot hoogste goed verheft, dreigt men de
miek tussen rabiate voor- en tegenstanders de
complexiteit van het beslissingsproces bij een on-
betrokkenen in kwestie niet ten goede komt. Eer-
geplande zwangerschap uit het oog te verliezen.
der dan een strijd, hebben zij baat bij een staakt-
Op abstract niveau is het immers makkelijk om
het-vuren. Meer nog, er is nood aan een dialoog
één van deze morele principes te verheffen en
waarin de verschillende stemmen het waardevolle
een standpunt pro of contra abortus in te nemen.
in elkaars perspectief willen zien. Vandaar onze
Het gevaar is echter dat men de concrete situ-
oproep om vooral de complexiteit van de situatie
atie van de vrouw of het koppel in kwestie over
van de betrokken vrouwen en koppels eer aan te
het hoofd ziet. Immers, onze ervaring leert dat bij
doen door hun worsteling met deze ‘levens-belang-
zwangerschapskeuzes de realiteit vaak de theo-
rijke’ keuze voor ogen te houden.
rie overstijgt. Eenzijdige principes blijken dan niet adequaat om aan de complexiteit van de situatie
Ellen Van Stichel
tegemoet te komen. Onze ervaring met vrouwen en koppels die ongepland zwanger zijn en voor een keuze staan, bevestigt dit. Zij worstelen net met deze beide principes tegelijk en lopen er soms in vast. De principes
LUISTER- EN I N F O R M AT I E P U N T R O N D Z WA N G E R S C H A P
geven dan geen houvast, integendeel, ze doen hen wankelen. Zij beschrijven bijvoorbeeld dat zij altijd principieel tegen abortus zijn geweest, maar nu ze ongepland zwanger zijn het toch als een optie beschouwen. Of omgekeerd: zij vinden dat het goed is dat mensen kunnen kiezen voor abortus, maar nu ze zelf ongepland zwanger zijn, vinden ze niet dat ze ‘hun kindje’ het leven kunnen ontzeggen.
CN 78.indd 20
Fara zet zich dagelijks in voor vrouwen, koppels en hun relationele omgeving die geconfronteerd worden met een moeilijke keuze tijdens een zwangerschap. De focus daarbij is steeds het bevorderen, begeleiden en stimuleren van een kwaliteitsvol beslissingsproces. Maar wat is een kwaliteitsvol beslissingsproces? En welke rol kan een hulpverlener spelen in het begeleiden hiervan? De lezingen in de voormiddag proberen op deze 12/06/14 15:58 vragen een antwoord te bieden. Professor Walter
p.
21 78
Nieuwsbrief
JLD Niet over de voetbal, tiens ? Plots en onverwachts kwam het nieuws van het overlijden van oud-premier Jean-Luc Dehaene. Bij Breaking News over Dehaene verwacht je een scherpe analyse of een politieke vingerwijzing in volle verkiezingstijd. Niet dit. Monumenten weerstaan de tijd, vallen niet om. Na zijn premierschap, toen hij vicevoorzitter van de Europese Conventie was Jean-Luc Dehaene ook de gastspreker op de algemene vergadering van de Europese Caritasorganisaties, in Sesimbra, Portugal in
had gewild dat ik het nu over de voetbal zou heb-
2002. We blikken even anekdotisch terug.
ben, dat zou ook gaan hé.’ Koude rillingen op een
De vicevoorzitter was onmiddellijk bereid om op
warme lentedag.
zaterdag de afsluitende speech te komen verzor-
Wat volgde was een boeiende uiteenzetting van
gen, op voorwaarde dat het in de voormiddag
meer dan een uur aan één stuk over de mogelijk-
was. Thuis vroeg vertrekken was geen probleem,
heden en de valkuilen van de Europese Conventie,
maar hij moest om vier uur het vliegtuig halen om
over de toekomstkansen van een sociaal Europa,
de match van Club Brugge niet te missen.
en de moeite die dat zou kunnen kosten. En wat
Het was het jaar na de aanslagen op de Twin Towers, en de veiligheidsmaatregelen waren scherp.
we daar als Europees middenveld voor moesten inzetten. Dehaene ging geen vraag uit de weg en
Als vicevoorzitter van de Europese Conventie kreeg
was zeer duidelijk in wat volgens hem kon en niet
in die hoedanigheid de hoogste beveiliging. Dage-
kon, wat mits inspanningen en overleg kon bereikt
lijks werd het conferentiecentrum in het hotel door
worden. Een heldere analyse én een enthousias-
de Portugese veiligheid overhoop gehaald, en za-
merend betoog van een overtuigd Europeaan en
terdagvoormiddag moesten alle gasten wegblijven
bruggenbouwer.
van de patio. Er was één koffiestalletje voorzien, als welkom. Terwijl we er naartoe lopen, vraagt Dehaene langs zijn neus weg: ‘à propos, over wat moest ik het vandaag ook al weer hebben ?’ Er
Na twee uur stond hij op en vertrok terug naar de luchthaven, kwestie van het begin van de match van Club niet te missen.
was uitgebreid en meermaals overleg over gevoerd
De gids is vertrokken voor zijn laatste tocht. Be-
met zijn secretariaat: de toekomst van de Euro-
dankt Jean Luc Dehaene.
pese Unie, de perspectieven van de Conventie, de uitbreiding, de mogelijkheidsvoorwaarden voor
CN 78.indd 21
een socialer Europa… Help, het was toch duide-
Dominic Verhoeven
lijk afgesproken ? ‘Geen probleem, maar als ge
Directeur Caritas Vlaanderen vzw
12/06/14 15:58
p.
22 78
Nieuwsbrief
Publicaties &DULWDV
caritas Vlaanderen
$502('(%(675,-',1*9,$ Caritas Cahier 13 ,1&/86,(9(&20081,&$7,( Armoedebestrijding via inclusieve communicatie
&DULWDV
9(/(%5,//(1
Caritasee19(5+$$/ Cahier 14
Vanaf 19 mei te bestellen via www.caritas.be/publicaties
Vele brillen, één verhaal
Bestellen kan via www.caritas.be
Vanaf 19 mei te bestellen via www.caritas.be/publicaties
CN 78.indd 22
12/06/14 15:58
p.
23 78
Nieuwsbrief
Caritas in Belgium
Caritas Standpunt Migratie, integratie, interculturaliteit Migratie, integratie en interculturaliteit vormen centrale thema’s in het sociale leven en in de politieke debatten van vandaag. Toch is de informatie bij het ruime publiek over de realiteit van asiel en migratie alsook over de werkelijke inzet van deze kwesties zeer onvolledig. De organisaties van Caritas in Belgium willen, geïnspireerd door de sociale leer van de Kerk, bijdragen aan een betere kennis van deze realiteiten en uitdagingen om de reflectie over deze kwesties op die manier te verbreden. De ‘Caritas Standpunten’ zijn de vruchten van diepgaande consultaties gedurende verschillende maanden van de Belgische leden van de Caritasfamilie met geprivilegieerde actoren uit de politieke, economische, sociale, culturele en religieuze wereld. Caritas Standpunt, Migratie, integratie, interculturaliteit, 1/2014. Beschikbaar vanaf eind juni, bestellen kan via www.caritas.be.
Talent verbindt generaties Ideeën voor intergenerationele projecten in een woonzorgcentrum Tussen 2009 en 2013 zette Joka elk jaar zijn schouders onder een intergenerationeel project. In 2009 ontstond zo de muziekgroep ‘the Jeniors’. De jaren nadien volgden een schrijf-, theater-, dans- en kookproject. In deze publicatie bundelt Joka alle ervaringen en tips , zodat woonzorgcentra die graag een intergenerationeel project willen starten, hieruit inspiratie kunnen halen. Joka is er alvast van overtuigd dat een kruisbestuiving tussen jong en oud heel waardevol is, zowel voor de personen in kwestie als voor de samenleving. Persoonlijk contact doet vooroordelen heel snel verdwijnen. Deze projecten tonen aan dat ook mensen die heel wat in leeftijd verschillen, kunnen samenwerken. En dat dit zelfs heel plezant kan zijn! Voor meer informatie: Lieve Coorevits,
[email protected]
CN 78.indd 23
12/06/14 15:58
p.
24 78
Nieuwsbrief
Aankondigingen DE ANDERE VERBEELD/VERBEELD GEVAAR
Kerkwerk Multicultureel Samenleven toert door Vlaanderen met een opmerkelijke expo: DE ANDERE VERBEELD / VERBEELD GEVAAR. De expo belicht de beeldvorming over ‘zwarten’, ‘joden’, ‘Turken’, ‘ketters’ en ‘katholieken’. Dit gebeurt aan de hand van voorbeelden uit de Vlaamse en Nederlandse christelijke kunst van ca. 1450 – 1750. ‘Zwarten’, ‘joden’, ‘Turken’, … werden vroeger dikwijls stereotiep voorgesteld in de kunst. Voorstellingen uit de middeleeuwen en de renaissance komen vandaag dus soms racistisch of discriminerend over. In de tentoonstelling ontdek je niet alleen hoe ze werden voorgesteld. Je komt ook te weten waar die, vaak negatieve, beeldvorming vandaan komt. DE ANDERE VERBEELD / VERBEELD GEVAAR is een expo die het rijke erfgoed van Vlaanderen in de kijker plaatst maar die ook uitnodigt om open te staan voor onze medemens en om op een kritische manier naar de vele beelden te kijken die we dagelijks te zien krijgen. De expo zal van 11 augustus 2014 tot 25 september 2014 in de KADOC-kapel in Leuven staan. Nadien kan u de tentoonstelling in Borgerhout, Aarschot, Grimbergen en Turnhout verwachten. Meer info: www.deandereverbeeld.wordpress.com
Wenskaart voor het einde van de Ramadan Id al-Fitr of feest van het einde van de ramadan 28-29 juli 2014 In de ramadanmaand ( 28 juni tot 27 juli 2014 ) eten en drinken moslims niet tussen het eerste ochtendlicht en zonsondergang. Ze vasten om hun ziel te zuiveren, om zelf te voelen wat mensen in armoede ervaren, om zelfdiscipline te ontwikkelen en omdat het één van de verplichtingen in de Islam is. Na de ramadandag volgt een uitgebreide maal-
CN 78.indd 24
12/06/14 15:58
p.
25 78
Nieuwsbrief
tijd. Moslims begroeten elkaar tijdens deze maand met ‘ramadan moebarak’ wat ‘gezegende ramadan’ betekent. Het feest na het einde van de Ramadan, ook het ‘Kleine Feest’ genoemd, toont dat de vastenperiode voorbij is.Kaarten bestellen kan via
[email protected], de kaarten kosten 0,60 €/per stuk (exclusief verzendingskosten) Ook beschikbaar: een wenskaartenpakket ‘ZIN-VOLLE FEESTEN’: negen religieuze en levensbeschouwelijke wenskaarten, getekend door Pieter Van Eenoge kost als wenskaartenpakket 6 € (exclusief verzendingskosten). Elke kaart kan ook afzonderlijk besteld worden op een gewenst aantal. Ze kosten dan 0,60 €/stuk (exclusief verzendingskosten). Meer informatie: Johan Vrints Kerkwerk Multicultureel Samenleven vzw Huidevettersstraat 165
1000 Brussel 02 502 11 28 0474 41 94 53 www.kms.be
Scheppingszondag: tijd voor de schepping In Vlaanderen doen we sinds 2002 actief mee met dit initiatief. Dit jaar gaat onze aandacht naar de klimaatverandering. Door
In 1989 riep de oecumenische patriarch Dimitros I de eerste zondag
Leven dat ons geschonken werd door de Schepper. De lezingen van de eerste zondag van september doen een ste-
in september van elk jaar uit tot de
vige oproep om elkaars aandacht op deze zorg te richten niet
dag van de zorg voor de schepping.
door ons schuld aan te praten maar door een beroep te doen
De Wereldraad van kerken heeft in 1997 op de Oecumenische
op onze verantwoordelijkheid: niet schuldig maar verantwoordelijk zegt de profeet Ezechiël ! De evangelist Matteüs van zijn kant staat in het 18de hoofdstuk stil bij de vraag: hoe moeten
bijeenkomst te Graz dit initiatief
we binnen de gemeenschap van gelovigen met elkaar omgaan?
opgenomen voor alle christelijke
Wat doen als daar iemand over de schreef gaat? Wat te doen
kerken. Wereldwijd wordt sindsdien in de eerste periode van de maand september aandacht gevraagd voor de zorg voor de schepping.
CN 78.indd 25
de opwarming van de aarde is het leven op aarde bedreigd.
als iemand over de schreef gaat van wat de aarde kan dragen?
Op de website van Ecokerk vind je vanaf 20 juni materiaal om de vieringen van Scheppingszondag mede inhoud te geven.
12/06/14 15:58
p.
26 78
Nieuwsbrief
Intersectorale beheersinformatie Overzichtslijst Sinds het verschijnen van de vorige Nieuwsbrief heeft Caritas Vlaanderen volgende intersectorale beheersinformatie verspreid over volgende onderwerpen:
1094
verkiezingen van het europees parlement, van de kamer en va het Vlaams parlement van 25.05.2014 – arbeidsrechtelijk beschouwd.
1095
wijzigingen aan de welzijnswetgeving inzake aangifte van arbeidsongevallen en eerste hulp bij ongevallen.
1096
Welzijnswetgeving – oude elektrische installaties op arbeidsplaatsen – herinnering.
1097
Eenheidsstatuut: outplacement.
1098
toegelaten arbeid voor gepensioneerden: grensbedragen 2014.
1099
enkele wijzigingen aan de pensioenwetgeving: eenheid van loopbaan en loonbasis.
1100
nieuwe bijzondere compenserende werkgeversbijdrage op verbrekingsvergoedingen.
1101
welzijnswetgeving – nieuw KB betreffende de brandpreventie op arbeidsplaatsen.
CN 78.indd 26
12/06/14 15:58
p.
27 78
Nieuwsbrief
Beeld Verhaal in
K iezen
gen met de campagne van het Front Nationale met Marine Le Pen als boegbeeld in de spotlights. Haar partij scoorde tijdens Franse gemeenteraadsverkiezingen van maart een ‘historisch resultaat’ zoals ze dat zelf formuleerde. In een NoordFrans kiesdistrict behaalde een kandidaat van het Front National liefst 50% van de stemmen. De resultaten van de Europese verkiezingen bevestigden
Het zal je maar overkomen: ‘Negers’ in grote letters
met bijna 25 % van de stemmen de opmars van
op de muur van je huis. En nee, het gaat niet om
extreem rechts in Frankrijk. Hevig protest kwam
het woord dat er staat. Er had ook ‘jood’ kunnen
er van 2500 jongeren toen Marine Le Pen op 28
staan, ‘makak’, het hadden hakenkruisen op joodse
mei tijdens een persconferentie in Brussel haar
grafzerken kunnen zijn, of ‘collaborateur’ in de nada-
idee voor de oprichting van een extreem-rechtse
gen van een gewapend conflict. Ik kan me inbeelden
fractie in het Europees Parlement aankondigde.
dat je daar even niet goed van wordt. Want wat zegt
Die fractie zou mee gedragen worden door de Ne-
zoiets over het dorp waar je woont, de samenleving
derlandse PVV, de Oostenrijkse FPÖ, de Italiaanse
waar je een veilige plek denkt te hebben?
Lega Nord en de Belgische partij Vlaams Belang.
De verkiezingen zijn mij dit jaar, door vakantie in
Het is nog niet zover, een fractie moet minstens
het buitenland, bespaard gebleven. Geenszins met voorbedachte rade, we realiseerden het ons pas na het prikken van de datum en het huren van een vakantiehuis in Nederland. Dat ‘het probleem niet
25 leden tellen uit 7 verschillende landen. Het ledental vormt geen probleem, maar momenteel telt de fractie slechts leden uit 5 landen. ‘Gezien de verrechtsing in Europa zal ze geen probleem
de vergrijzing is maar de ‘verbruining’ en dat ‘we
hebben om die vinden’, was mijn eerste reactie.
het geld moeten halen waar het zit, bij Mohammed,
Terecht wijst Peter Verlinden er in zijn artikel op
Achmed en Rachid’ had ons al met verstomming
dat Europa hoe dan ook alsmaar ‘bruiner’ wordt,
geslagen in de laatste dagen van de campagne.
een logisch gevolg van menselijke mobiliteit en
Evengoed heeft de stilte bij politieke partijen en
culturele vermenging. Niemand, geen extreem-
media mij met ongeloof vervuld. Het is beangstigend dat we dergelijke uitspraken zomaar laten passeren. ‘Wie zwijgt, stemt toe’ zegt het spreekwoord. Wie geconfronteerd wordt met uitspraken die lijnrecht ingaan tegen waar men voor staat, doet er goed aan zijn stem te verheffen. De avond van verkiezingszondag werd op één van de Nederlandse zenders een documentaire uitgezonden over Geerts Wilders en het reilen en zeilen in zijn Partij voor de Vrijheid. En hoe er met de vrijheid binnen die partij een loopje werd genomen. Met ‘willen jullie meer of minder Marokkanen’ tapt hij uit hetzelfde vaatje als Filip Dewinter. Voor een
rechtse politicus of partij, zal die evolutie kunnen stoppen. Maar extreem-rechtse stemmen zeggen wel iets over onze samenleving, over hoe het gesteld is met solidariteit, met verdraagzaamheid en over naar welk discour er geluisterd wordt. Zwart-wit denkt nu eenmaal sneller en makkelijker dan genuanceerd. Dat de historische cijfers voor extreem-rechts er niet vanzelf gekomen zijn - het zijn burgers, Europese burgers, als u en ik, die voor deze partijen gekozen hebben - is een verontrustende evolutie. En net zoals Peter Verlinden ben ik daar af en toe een beetje bang van…
aantal fractieleden was deze laatste uitspraak een brug te ver. Ze stapten uit de partij. Evengoed
Regine De Bruycker
zijn een aantal Nederlanders de ideeën van Geert
Stafmedewerker Caritas Vlaanderen vzw | Caritas in Belgium
Wilders voor een stad met minder Marokkanen wél genegen, en geven dat ook duidelijk te kennen.
CN 78.indd 27
De column van Peter Verlinden vindt u op
Begin mei was ik een paar dagen in Rijsel. In het
http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/opinieblog/
nieuws: de aanloop naar de Europese verkiezin-
column/140602-column-peterverlinden-racisme-standard
12/06/14 15:58
Beeld
Verhaal
Hakenkruisen op moslimgraven van Franse soldaten op een militaire begraafplaats. Levens weggemaaid bij een bezoek aan een Joods Museum zomaar. Zwarte verf voor een zwarte bladzijde uit de geschiedenis die maar niet raakt omgedraaid. Het vernis van onze samenleving vormt maar een dun laagje dat aandacht en zorg behoeft opdat de demonen uit het verleden definitief tot het verleden zouden behoren. In de verkiezingsstrijd niet echt een thema, dan toch in de regeerakkoorden ?
Dominiek Verhoeven directeur Caritas Vlaanderen vzw
Caritas Nieuwsbrief is gedrukt op papier gecertificieerd door de Forest Steward Council (FSC). Deze organisatie promoot en waarborgt een verantwoord bosbeheer dat economisch leefbaar, milieuvriendelijk en sociaal rechtvaardig is.
CN 78.indd 28
CU-COC-811200
12/06/14 15:58
