Nieuwsbrief Caritas Catholica Vlaanderen vzw
Afgiftekantoor Brussel 4 P4A9097
Nummer 68 • september-november 2012
Tweemaandelijks bericht van Caritas Catholica Vlaanderen vzw
Fototentoonstelling ‘80 jaar Caritas in België’ Hasselt 6 tot en met 29 november 2012.
Inhoudstafel Editoriaal
p.
03
Caritas europa
p.
04
reflectie
p.
07
Solidariteit
p.
08
p.
16
p.
22
p.
24
Gezondheid & Welzijn publicaties aankondigingen
Foto frontpage: © Isabelle Pateer, otherweyes
Nieuwsbrief Caritas Catholica Vlaanderen vzw
Tweemaandelijks tijdschrift verspreid bij bestuurders en directieleden van aangesloten instellingen. Alles wat in dit blad te lezen staat, mag overgenomen worden, mits vermelding van de bron.
Verschijnt
Redactie & administratie
Tweemaandelijks tijdschrift
Caritas Vlaanderen vzw
Oplage
Liefdadigheidstraat 39 – 1210 Brussel
2400 exemplaren
Verantwoordelijke uitgever
T 02 608 00 72 – F 02 608 00 75
[email protected]
Dominic Verhoeven,
Grafisch ontwerp & druk
Directeur
Licap cvba
Maatschappelijke zetel Caritas Vlaanderen vzw:
Guimardstraat 1 – 1040 Brussel
Guimardstraat 1 – 1040 Brussel
T 02 509 96 83
[email protected]
www.licap.be
p.
03 68
Nieuwsbrief
Edito Nihil novi sub sole ? De gemeenteverkiezingen van 14 oktober waren meer dan alleen maar gemeenteverkiezingen: de N-VA is erin geslaagd er nationale verkiezingen van te maken. Bart De Wever had dat ook steeds expliciet vooropgezet. Het was dan ook geen nieuws, toen hij op de avond van zijn eclatante overwinning de federale partijen alsook premier Di Rupo alvast opriep om na te denken over confederalisme. De N-VA-strategie heeft gewerkt: behalve waar sterke lokale burgemeesters – van welke partij dan ook – gedurende zes jaar tot algemene tevredenheid van hun inwoners goed werk hebben geleverd, heeft de ‘nationale stem’ de N-VA de wind in de zeilen meegegeven, terwijl Vlaams Belang zo goed als verschrompeld is en er ook in andere politieke hoeken klappen vielen. De greep van het nationale niveau op de lokale politiek neemt daarmee nogmaals toe, maar helemaal nieuw was het ook niet. De tijd dat tot de avond voor de verkiezingen militanten per fiets gestencilde brieven ronddroegen met argumenten om die van de tegenpartij te ontkrachten, behoort zo goed als tot het verleden. De voorgedrukte partijfolders laten daarvoor trouwens ook steeds minder ruimte. Deze verkiezingen gingen dus niet over mijn of uw dorpsstraat, maar over de snelweg naar Brussel: naar de moeder van alle verkiezingsjaren, het jaar 2014. Het ziet er echter niet naar uit dat de andere partijen het appél van Bart De Wever zullen volgen. Zij gaan er vanuit dat de kracht van verandering zal komen van de zesde staatshervorming. Het worden nog spannende maanden. De verkiezingen gingen dus veel minder over lokale thema’s, en ze gingen dus spijtig genoeg ook veel minder over lokale cohesie, over lokale draagkracht, over samen de effecten van de aanslepende crisis op lokaal niveau aanpakken. Want die effecten zijn er ontegensprekelijk. En ze aanpakken zal heel wat creativiteit vergen op een moment dat ook de gemeentelijke financiën in ademnood raken. Dat wordt een bijzonder moeilijke en delicate opdracht voor heel wat gemeentebesturen, ook al was er nauwelijks oog voor in de programma’s. Daarbij hoort ook de noodzaak om lokale netwerken te enthousiasmeren en te stimuleren. Het ‘Jaar van de Vrijwilliger’ moet lokaal een verlengstuk krijgen. Want ook de tijd dat het brede maatschappelijke weefsel van verenigingen en bewegingen quasi automatisch mobiliseerbaar was voor zowel lokale problemen en noden als voor thema’s die het lokale niveau overstijgen, ligt áchter ons. We zijn allemaal wel wat beredeneerder, individualistischer geworden. Het geeft alvast te denken. Die warme samenleving opnieuw zuurstof geven, is een dringende noodzaak, en het is zeker niet alleen de taak van de gemeente, maar ook van het middenveld. En ook de kerkgemeenschap heeft hierin een rol te spelen. Dat is immers net onze diaconale opdracht, meebouwen aan een wereld van rechtvaardigheid, vrede en solidariteit, waarin iedereen een plaats heeft, en de zwakkeren in de eerste plaats. Het volgende jaar, 2013, is cruciaal om daar werk van te maken – 2014 is immers alweer een verkiezingsjaar. Wellicht biedt het Europees Jaar van Actief Burgerschap daartoe alvast de nodige impulsen !
Luk De Geest Dominic Verhoeven voorzitter directeur
p.
04 68
Nieuwsbrief
Caritas Europa
Working Group Forum A ctive C itizenship Een belangrijk thema voor de ganse Europese confederatie, vormt het Europese Jaar van Actief Burgerschap – Active
Op 26 en 27 september ll.
Citizenship. Hiermee wil de Europese Commissie vooreerst 20
vergaderden alle werkgroepen van
jaar ‘Verdrag van Maastricht’ in perspectief plaatsen. De concrete
Caritas Europa in Brussel, zowel in afzonderlijke als in gezamenlijke
invalshoeken situeren zich echter voornamelijk op
het niveau
van grensoverschrijdend actief deelnemen aan het economisch proces, aan zorg en onderwijs, naast het toenemende politieke
sessies. De krijtlijnen werden er
bewustzijn in termen van deelnemen aan de verkiezingen. De
getrokken voor de werking in 2013.
aandacht voor de arme bevolkingsgroepen is niet echt uitdrukkelijk
Programma’s werden scherp gesteld, het politieke werk werd gestroomlijnd en de activiteiten
aanwezig, behalve in de intentie van de commissie om iedereen verplicht een minimale bankservice te garanderen. Met Caritas Europa willen we inspelen op dit nieuwe Europese Jaar, maar we willen toch ook wel wat kanttekeningen plaatsen
van de verschillende structuren
en een aantal andere accenten naar voor halen: als we praten
werden op elkaar afgestemd. De
over burgerschap, over wélk burgerschap hebben we het dan ?
nieuwe werkvormen van Caritas Europa raken gerodeerd. Ook de
Ook voor wie zonder geldige papieren op ons grondgebied verblijft ? Ook voor mensen die om uiteenlopende redenen niet in staat zijn om actief deel te nemen aan onze productiemaatschappij:
Social Policy Working Group raakt
sociaal zwakkeren, mensen met een beperking, vluchtelingen ?
op kruissnelheid. We hebben een
Bovendien willen we deze campagne aangrijpen om ook intern een
gebalanceerde groep, met naast
reflectie op gang te brengen: in verband met de participatie van
vertegenwoordigers van de ‘grote
deze groepen binnen Caritasactiviteiten en organisaties, maar ook in termen van het mobiliseren van de kerkgemeenschappen
caritassen’ uit Duitsland, Frankrijk,
en kerkelijke organisaties in het kader van het Europees Jaar.
Engeland, Italië en Spanje, ook
Zo willen we er niet alleen een jaar van Active Citizenship van
landen als Armenië en Georgië. Polen en Zwitserland waren
maken, maar ook één van ‘Active Parishionership’. Binnen Europa bestaan er al heel wat interessante voorbeelden in dat verband. Het loont de moeite ze samen te brengen.
verontschuldigd.
N ational R eform P rogrammes (NRP s )
en andere
Naast dit overkoepelende thema zijn er ook een aantal terug kerende elementen op de agenda. Zo gaan we onverkort door met de monitoring van de ‘National Reform Programmes’. Al enkele jaren heeft Caritas Europa de gewoonte ontwikkeld om
p.
05 68
Nieuwsbrief
Overigens willen we ook meer belang hechten aan de opvolging van de dossiers van de Raad van Europa, ook al omdat daar alle landen in vertegenwoordigd zijn, en niet alleen de 27 landen van de Europese Unie. Caritas Europa telt namelijk nationale shadow reports te maken over de inspan-
ook lidorganisaties in landen buiten de EU.
ningen van de lidstaten op het vlak van sociale inclusie. Die bijdragen worden dan samengebracht, gebundeld en geanalyseerd en voorgesteld aan de Europese Commissie in oktober. Een ander aspect waar ook in 2013 de nodige aandacht aan zal blijven besteed worden, is dat van de kinderarmoede. We organiseerden een symposium in juni in Brussel, en een volgend in november in
N ieuwe
accenten
Toch worden er ook weer een aantal nieuwe accenten ingebouwd: zo zal Caritas Europa in 2013 ook werk maken van een eigen standpunt in het debat over Sociale Economie, sociaal ondernemen en ‘social business’ dat er zit aan te komen en dat
Parijs. ‘Child Poverty’ is een blijvend aandachts-
toch wat herinneringen oproept aan de discussies
punt: wie als kind in de armoede terecht komt,
rond de Dienstenrichtlijn destijds. Daarnaast is er
heeft immers nauwelijks nog kans er uit te raken.
de problematiek van het ‘Eastern Partnership’, dat
Op een meer theoretisch niveau wordt een door-
vooral ook voor de Caritasorganisaties uit Europese
start gemaakt met de Project Groep ‘The Future
landen aan de grens van de Unie een belangrijk
of the Welfare State’, waarmee geprobeerd wordt
gegeven is.
een onderbouwde visie uit te werken op randvoor-
En tenslotte is er de problematiek van de geestelijke
waarden voor duurzame en rechtvaardige sociale
gezondheidszorg. Na het succesrijke seminarie tij-
voorzieningen binnen de verschillende sociale sys-
dens de Zomeruniversiteit in Leuven, afgelopen juli,
temen van de Europese Unie. De huidige groep
werd binnen de Werkgroep beslist om een project-
rondt op dit ogenblik een interne studie af over de
groep ‘Mental Health’ op te richten. De klemtoon
recente tendensen en ontwikkelingen in de verschil-
van de werking zal vooral liggen op de verhouding
lende sociale systemen (Beveridge, Bismarck…),
tot armoede, en in de psychische problematiek die
die begin volgend jaar op een symposium zal wor-
aanwezig is bij vele mensen die zich richten tot de
den voorgesteld. Voor het volgende jaar, en in de
hulpverlening van lokale caritasdiensten, zodat voor
nieuwe samenstelling van de groep, zal de nadruk
basishulpverleners toch een zekere training hier-
ongetwijfeld ook vooral gericht zijn op de crisis die
rond kan worden opgezet. Op het meer politieke
ongenadig blijft inhakken op mensen aan de onder-
vlak zal worden samengewerkt met Mental Health
kant van de samenleving.
Europe, waar we oud-Caritas Europa medewerkster Paulina Banas terugvinden.
A dvocacy De Social Policy Working Group maakt deel uit van de Advocacy Steering Group van Caritas
Een welgevuld programma, voor een werkjaar dat zich opnieuw als zwaar en pijnlijk aankondigt. De sociale cohesie van Europa verdient echter al onze inspanningen.
Europa. Daarin wordt ook het lopende beleid van
Dominic Verhoeven
de Europese Commissie opgevolgd. De agenda
Chairman Social Policy Working Group
wordt op die manier ook flexibel ingevuld – de werkgroepen moeten klaar zijn op te antwoorden op vragen van de commissie. Actuele thema’s op dit moment zijn onder meer de hervorming van de Europese Sociale Fondsen, en de toekomst van het programma voor de opkoop en verdeling van de Europese voedseloverschotten (Food for Deprived). In 2013 zal ook Long Term Care in het centrum van de aandacht komen te staan.
p.
06 68
Nieuwsbrief
Kosiˇce en Oost-Slovakije. Van 10 tot 12 september brachten we met de bisschopreferendaris voor Caritas, mgr. Luc Van Looy, en met
Ze kunnen er ook rekenen op de hulp van een aantal
voorzitter Luk De Geest een blitzbezoek aan Oost-
enthousiaste vrijwillig(st)ers, die voor een jaar de lo-
Slovakije, woongebied van de Roma-bevolking, en van
kale equipe komen versterken.
waaruit ook vele Roma-gezinnen in ons land afkomstig
Van Lunik IX gaat het naar Hanusovce, waar dia-
zijn. Het was een kort, maar beklijvend bezoek.
ken Michal Horvath, zelf een Roma, met steun van
Bij de aankomst in Bratislava op maandagavond was
het bisdom Gent, een community center runt. We
een informeel diner gepland met de hulpbisschop
bezoeken er het schooltje, lunchen bij Michal thuis
van Bratislava, mgr. Jozef Halko, de secretaris van
en maken een wandeling door de Roma-wijk van Ha-
de bisschoppenconferentie, Rev. Anton Ziolkovski,
nusovce. Zoals overal bevinden de wijken voor Roma
en
van
zich buiten de eigenlijke dorpen. Toch staan er ook
Caritas Slovakije. Het ideale moment om uit te
‘betere huizen’ van Roma die een goede job hebben,
wisselen over de toestand van kerk en caritas in
en zo als rolmodel dienen voor de jongeren.
de respectieve landen, en om terug te kijken op de
Op weg naar Spisska Kapitula, voor de overnachting
jarenlange samenwerking tussen Caritas Vlaanderen
bij mgr. Secka, voorzitter van Caritas Slovakia, hou-
en Caritas Slovakije, bij de uitbouw van een eigen
den we nog halt bij een afgelegen dorp, dat perfect
unit rond ouderenzorg binnen Caritas Slovakije.
illustreert hoe de Habsburgse vorsten de Roma
Dinsdagochtend was het vroeg dag. Met de
bevolking onderbrachten aan de grenzen van hun
ochtendvlucht van 7u ging het naar Kosiˇce, waar
rijk. Wat we te zien krijgen doet denken aan Aziati-
Radovan
Gumulak,
secretaris-generaal
we werden opgewacht door pater Peter Besenyi en pater Jozef, beiden salesianen, die voor de rest van ons bezoek onze begeleiders zouden zijn. Een eerste bezoek bracht ons bij mgr. Bober, aartsbisschop van Kosiˇce en binnen de bisschoppenconferentie
sche sloppenwijken. Naakte kinderen met opgeblazen buikjes, als teken van ondervoeding. Enkel de kerk lijkt hier aanwezig. Er gaat een kerkdienst beginnen, met een hele schare Roma-misdienaartjes. In het lokaal ernaast geeft de zuster les. Pastoraal
verantwoordelijk voor de Roma-problematiek. We
en sociaal werk lopen door elkaar.
kregen een korte toelichting bij de moeilijke sociaal-
Na het avondmaal met mgr. Secka, zijn vicarissen
economische situatie waarin de Roma zich bevinden.
en de lokale Caritasdirecteur en de overnachting ter
Een erg groot aantal is afhankelijk van sociale bijstand
plaatse, vertrekken we woensdagochtend naar Bar-
– een erfenis van het communistische verleden.
dejov, de plaats waar de Salesianen bijna twintig jaar
De kerk zelf trekt vooral de kaart van Community
geleden met hun missie begonnen en waar pater
Centers voor Roma, waar naast onderwijs voor de
Peter 16 jaar directeur was. Er staat ondertussen
kinderen, ook andere sociale programma’s worden
een bloeiende school, met een gemeenschapscen-
georganiseerd. Met mgr. Bober werd ook uitvoerig
trum dat door de Roma onderhouden wordt, en
van gedachten gewisseld over de plannen om in
waar de integratie stapsgewijs vorm krijgt. Het be-
2013, in samenwerking met Caritas Europa en in het
wijs dat het wel degelijk mogelijk is. Maar het ver-
kader van het Europees Jaar van Actief Burgerschap,
schil met ‘little India’ op dinsdagnamiddag is schrij-
een Congres te organiseren rond de problematiek
nend, de uitdagingen zijn enorm. Veel tijd is er niet,
van Roma en hun plaats in de samenleving.
na de middag wacht de vlucht terug naar Brussel.
Na het bezoek aan de aartsbisschop hielden we
Drie dagen was (te) kort voor een bezoek. Maar de
halt bij in Lunik IX, een buitenwijk van Kosiˇce, bij het
confrontatie met een omvangrijke groep mensen die
project van de Salesianen waarvoor Peter Besenyi
anno 2012, en binnen de Europese Unie, dermate
verantwoordelijk is. Te midden van grauwe appar-
(en letterlijk!) aan de rand van de samenleving in
tementsblokken, waarvan de overheid de nutsvoor-
erbarmelijke omstandigheden moet overleven, is
zieningen heeft afgesloten om de bewoners aan te
op z’n minst gezegd beklijvend. We hadden geen
porren naar elders te verhuizen, wordt getracht aan
betere plek kunnen kiezen om met Caritas Europa
gemeenschapsopbouw en –ondersteuning te doen.
een conferentie op te zetten over Active Citizenship.
p.
07 68
Nieuwsbrief
Reflectie Over Toevlucht en Inzet Enkele weken geleden stonden de wereld en het
vervroegde invrijheidstelling. Dat is een zaak van de
dorpje Malonne op hun kop, omdat de zusters van
wetgever, die daar al gedurende 16 jaar werk van
de Arme Klaren Michelle Martin onderdak verleend
had kunnen maken. Wel wordt duidelijk gemaakt dat
hadden in hun klooster, na haar voorwaardelijke
uiteindelijk iedereen ergens terecht moet kunnen,
invrijheidstelling door de strafuitvoeringsrechtbank.
dat de Herder zich ook bekommert om het verloren
Het anders vredige Malonne leek een belegerde
schaap uit de kudde (Lc. 15,1-7).
vesting. Enkele honderden mensen waren afgezakt
Maar het blijkt moeilijk om het onderscheid te
om tegen de komst van Martin te betogen. Er
maken tussen een gelopen gerechtelijke procedure,
diende zelfs politiebescherming voorzien te worden,
en de noodzakelijk volgende stap, namelijk wat te
gelet op de bedreigingen die de zusters ontvangen
doen met diegene die door de gevangenispoort naar
hadden. Bovendien: ‘als de kerk zoiets doet, zet ik
buiten stapt en voor wie in begeleiding moet worden
er geen voet meer binnen.’ De beslissing van de
voorzien? Het geeft misschien ook wel te denken
zusters om aan deze vrouw onderdak te verlenen,
dat het gerecht hier zelf niets voor heeft voorzien,
kon op zijn zachtst gezegd niet bij iedereen op bijval
en een beroep moet doen op de bereidwilligheid van
rekenen.
een kleine groep oudere zusters...
Toch namen een aantal krantencommentatoren het
Wie de blogs gevolgd heeft, kreeg af en toe koude
ook op voor de zusters. Bart Sturtewagen schreef
rillingen over hoe in de onderbuik van de samenleving
in zijn editoriaal in ‘De Standaard’ (28 aug): ‘Dat er
gedacht wordt over schuld en boete. Wie de reactie
in onze samenleving nog een instelling, in dit geval
van de politici er op nakeek, zo mogelijk nog meer:
een kloosterorde, kan worden gevonden die ondanks
met de hete adem van de gemeenteverkiezingen in
die schuldenlast bereid is om een uitgestotene op
de nek, haastte iedereen zich afstand te nemen van
te vangen die nooit meer een plaats in de wereld
de beslissing van de uitvoeringsrechtbank, hoewel
kan vinden, zou ons ondanks alles tevreden moeten
heel wat prominenten onder hen ze indertijd mee
stemmen. De taak die de zusters clarissen op
hebben opgericht. De media doen dan wel de rest.
zich nemen, is even pijnlijk als indrukwekkend. Ze verdienen de hoon niet die hen te beurt valt.
Nogmaals: het gaat hier niet over de vergoelijking van de misdaden van Michelle Martin, wel over de
En Luc Vanderkelen in ‘Het Laatste Nieuws’: De
waarde van de rechtstaat. Als het recht zijn beloop
zusters volgen het christelijke levenspad dat ze
gekend heeft, is de samenleving terug aan zet. En
hebben gekozen. Ze bieden een toevluchtsoord aan
die kan haar beurt niet zomaar laten voorbijgaan,
iemand die geen andere plaats had om te gaan,
omdat in hoofde van de publieke opinie het proces
aan een vrouw met alleen een verleden en geen
nog eens zou moeten worden overgedaan.
toekomst. Ze verdienen daarvoor begrip en respect, geen bedreigingen.
De Arme Klaren van Malonne hebben niet de gemakkelijkste weg gekozen in een dossier dat
Wat zij deden en doen, kadert in de eeuwenlange
de gemoederen bij de publieke opinie hoog doet
traditie van de kerk: een toevluchtsoord bieden voor
oplaaien, en op een moment dat ook de kerk zichzelf
wie omwille van een verpletterend verleden geen
kritisch moet bevragen over de schandalen die de
toekomst meer kan vinden in de wereld. En natuurlijk
afgelopen jaren aan het licht zijn gekomen. Toch
wordt daarmee niet goedgepraat of geminimaliseerd
gaat het erom, om in alle authenticiteit te trachten
wat ze heeft gedaan of nagelaten te doen, en al
de eigen christelijke roeping waar te maken, ook als
evenmin wordt uitspraak gedaan over de al dan niet
er tegenstand is. Het zal voor de kerkgemeenschap
wenselijkheid van een herziening van de wet op de
het enige pad naar loutering zijn.
p.
08 68
Nieuwsbrief
Solidariteit Bruggen bouwen en blikken verruimen Uitwisselingsproject tussen jongeren van Joka en Caritas Jeruzalem Dit jaar verwachtten wij hoog bezoek in België: zes Palestijnse
In vorige nieuwsbrieven
jongeren en een stafmedewerker van Caritas Jerusalem.
kwam het reeds ter sprake,
Majdoleen, Randa, Vida, Jessica, Salim en Yousef zijn actief als
het uitwisselingsproject tussen Belgische jongeren actief binnen de Joka-werking en jonge vrijwilligers van Caritas Jerusalem.
vrijwilliger in het jongerenprogramma van Caritas Jerusalem. Daarnaast volgen ze uiteenlopende studies of werken sinds kort, in hotel management, handel, IT of ergotherapie. Tony, de stafmedewerker van Caritas Jerusalem, organiseert binnen de werking van Caritas Jerusalem het vormingsaanbod.
Na een voorbereidend bezoek
We konden tijdens deze tiendaagse rekenen op de actieve
(zie Caritas Nieuwsbrief 60)
inzet van een viertal Belgische Joka-vrijwilligers die al dan niet
trokken vorig jaar in augustus zes Joka-vrijwilligers naar
vorig jaar de reis naar de Westelijke Jordaanoever maakten. Aangezien de meeste van de jonge vrijwilligers elkaar vorig jaar reeds ontmoetten, was het een blij weerzien.
Aboud en Betlehem op de
De bedoeling van het bezoek aan België was drieledig: eerst en
Westelijke Jordaanoever.
vooral de jongeren laten deelnemen aan een Joka-kamp. Ze kregen
Het verslag hiervan kon u lezen
hiervoor de bestaande vorming over de goede basishouding van
in de Caritas Nieuwsbrief 62.
een Joka-vrijwilliger. Daarnaast maakten we hen kort wegwijs in de Caritas-organisaties in België en de Joka-werking en als laatste kennis maken met de zorgsector in Vlaanderen. Eerlijk gezegd kwam er nog een vierde aspect bij: we lieten hen enkele mooie plekjes zien en Belgisch lekkers proeven. De afwisseling inspanning-ontspanning viel zeker te verantwoorden.
Voor diegenen die Joka niet kennen: Joka organiseert al 30 jaar kampen in verschillende zorgvoorzieningen in Vlaanderen en Brussel. Tijdens de paasvakantie en de zomermaanden zijn er kampen voor jongeren vanaf 16 jaar in een voorziening voor bejaarden, mensen met een beperking of psychiatrische patiënten. De jongeren leven een week in de voorziening en doen er vrijwilligerswerk. Ze geven de bewoners extra aandacht, organiseren animatieactiviteiten, ... Zo bezorgen ze de bewoners - en zichzelf - een weekje andere en, vooral, onvergetelijke vakantie. De jongeren ‘kamperen’ een hele week in of vlakbij de voorziening waar ze op kamp gaan. Joka zorgt voor vorming en verzekering van de vrijwilligers. De voorziening zorgt voor kost en inwoon gedurende deze week. Geïnteresseerd? www.jokaweb.be of Kim Vandenhoeck, 02/248.10.42,
[email protected].
p.
09 68
Nieuwsbrief
De indrukken die op de groep reizigers afkwamen, waren niet gering: de historische steden, het onbekende eten, het verblijf in de gastgezinnen, het bezoek aan een woonzorgcentrum of ziekenhuis en vooral de ontmoeting , over alle taalbarrières heen, met de bewoners van een woonzorgcentrum of van een psychiatrisch verzorgingstehuis tijdens het Joka-kamp. “Elke ochtend gingen we op kamerbezoek bij enkele bewoners. Het was voor mij heel vermoeiend om tolk te spelen. Maar de inspanning die de Palestijnse meisjes leverden om een goed contact op te bouwen met de bewoners en het plezier dat zowel de meisjes als de bewoners hadden, vond
“Het feit dat wij voorzieningen hebben voor ouderen
ik heel mooi om te zien.” (Freya, Joka-vrijwilliger)
of voor personen met een beperking was voor de
Ze gaven het beste van zichzelf: Palestijnse dans hadden de bewoners in elk geval nog niet vaak gezien. Tijdens de kampen werkten de Palestijnse vrijwilligers samen met de aanwezige Joka-
Palestijnse vrijwilligers toch wel anders dan hoe zij hiermee omgaan. Zij vangen familieleden op in hun eigen huis als deze oud of hulpbehoevend zijn.” (Jolien, Joka-vrijwilliger)
vrijwilligers. Niet zo evident allemaal. We willen
En zoals gezegd: de groep genoot ook van het
daarom zeker nogmaals het personeel en de
chocolademuseum en een boottochtje in Brugge,
kampers van het PVT Hooghuis uit Sint-Niklaas,
van het bezoek aan de Sint-Baafskathedraal
het WZC Populierenhof uit Nieuwkerken-Waas
in Gent en het koninklijk paleis in Brussel, de
en het WZC Prinsenhof uit Rijkevorsel bedanken
eucharistie viering in de prachtige abdijkerk van
voor hun extra inzet.
Grimbergen, enz.
Ook de dagen buiten het Joka-kamp waren goed
We hopen dat de vrijwilligers hun blik verruimden,
gevuld. We bezochten met de ganse groep het
ideeën meenamen voor hun vrijwilligerswerk, en
AZ Groeninge in Kortrijk, het DVC de Triangel
met een hoop nieuwe vriendschapsbanden naar
in Lovendegem en het WZC Sint-Jozef in Gent,
huis terug keerden.
waar we heel gastvrij ontvangen werden en een uitgebreide en zeer verrijkende rondleiding kregen. Ook aan hen nogmaals een dankjewel.
p.
10 68
Nieuwsbrief
Het interesseerde ons natuurlijk te weten hoe de Palestijnse jongeren terugkijken naar deze uitwisseling. We stelden enkele vragen aan Vida en Salim:
Hoe lang doen jullie vrijwilligerswerk bij Caritas Jerusalem? Salim: Sinds 2008, dus al vier jaar. Salim
Vida: Ik ben al drie en een half jaar vrijwilliger.
Waarom hebben jullie besloten om vrijwilliger te worden? Salim: Ik hou van mijn omgeving en draag graag mijn steentje bij aan de samenleving. Bij Caritas kan je kiezen wat je wil doen om te helpen, al zijn het maar kleine dingen. Vida: Tijdens het vrijwilligerswerk leer je veel bij.
Vida
en voor personen met een beperking, ouderen of kinderen. We hebben ook een Kerstfeest georgani seerd voor kankerpatiënten. In een van de dorpen hebben we geholpen om een gebouw op te knappen om er een ziekenhuis van te maken. Daarnaast doen we allerlei activiteiten om fond sen te werven. En we krijgen opleiding rond timemanagement, EHBO, projectvoorstellen uitschrijven en communicatie.
Als vrijwilliger kan je mensen met een beperking of ouderen helpen. Dit sluit aan bij mijn studie ergotherapie en de ervaring die ik opdoe zal ik zeker kunnen gebruiken tijdens mijn werk later. Vrijwilligerswerk beïnvloedt je ook als persoon. Je wordt een sterker en onafhankelijker persoon en je verruimt je blik. Als vrijwilliger ben je meer op de hoogte van en meer betrokken met de problemen in de wereld. Om al deze redenen besloot ik om vrijwilligerswerk te doen in plaats van mijn vrije
Waarom wilden jullie deelnemen aan het uitwisselingsproject met Caritas in België? Salim: Ik vind het leuk om andere culturen te leren kennen en om te zien hoe andere gelijkaardige organisaties met dezelfde doelstellingen hun wer king aanpakken. Ik keek er ook naar uit de vrijwil ligers in België te ontmoeten.
tijd te verspillen. Vrijwilligerswerk is trouwens ook
Vida: Vooral omdat de Belgische vrijwilligers
gewoon leuk om te doen.
vorig jaar bij ons op bezoek waren, was ik heel nieuwsgierig om België te leren kennen. Het was
Welke taken doen jullie tijdens het vrijwilligerswerk? Vida: Ik heb deelgenomen aan verschillende pro jecten in kleine dorpen om de lokale bevolking te ondersteunen. We verven de muren in scholen, parochiezalen of huizen van armen, we poetsen de kerk en het kerkhof, we vegen de straten en verven de borduurstenen, … We organiseerden
heel boeiend om het vrijwilligerswerk in België te leren kennen. Ik vond dit project ook de uitgelezen kans om ervaring op te doen als vrijwilliger in een ander land en om meer te weten te komen over ergotherapie buiten Palestina.
Wat hebben jullie bijgeleerd tijdens het project?
al eens een wedstrijd voor mensen in een rol
Salim: Ik leerde omgaan met mensen met een be
stoel. En we brachten een bezoek aan kinderen
perking en hen onvoorwaardelijk te respecteren.
met ge hoor problemen: we speelden spelletjes
Het zijn mensen zoals ik die alle kansen verdienen.
waarmee ze cadeautjes konden winnen.
Vida: Ik keek deels vanuit de ogen van een toe
Salim: Met Caritas Bethlehem, deelgroep van
komstige ergotherapeut en zag heel veel interes
Caritas Jerusalem, doen we allerlei activiteiten met
sante zaken, zowel in de manier van werken als
p.
11 68
Nieuwsbrief
in de infrastructuur. En het werken met ouderen
als om te zien hoe het er aan toe gaat in een
was nieuw voor mij: ik leerde dat ik de tijd moet
voorziening. Ik had de indruk dat de ouderen het
nemen om hun wereld te begrijpen.
fijn vonden te zien dat jongeren uit een verre
Wat vonden jullie van het Joka-kamp? Salim: Het vrijwilligerswerk op een Joka-kamp is heel verschillend van wat wij doen in Palestina en
cultuur zorg wilden dragen voor hen.
Wat is jullie beste herinnering aan België?
ik vond het interessant om eens mee te maken.
Salim: De momenten die ik doorbracht bij de
Ik ging op kamp in een voorziening voor psychia
psychiatrische patiënten op kamp en de wandeling
trische patiënten waar we gezelschapsspelletjes
die we maakten met een groep mensen met een
gespeeld hebben. Ik heb er een leuke tijd beleefd en we hebben samen veel plezier gemaakt. Ook al spraken we niet dezelfde taal, we konden toch communiceren via een lach of een handdruk. Vida: Tijdens een Joka-kamp beleef je vele leuke momenten en leer je nieuwe dingen. Ik ging op kamp in een ouderenvoorziening en vond het boeiend om met de bewoners te praten over het verleden. Het kamp was aangenaam want
beperking. Het was een totaal nieuwe ervaring voor mij, daarom zal dat me zeker bijblijven. Vida: Ik heb goede herinneringen aan iedere plaats die we bezocht omdat ik overal iets bijge leerd heb. Het bezoek aan het ziekenhuis heeft het meest indruk op mij gemaakt. Het is heel mo dern ingericht en allerlei hulpmiddelen maken het werk van het personeel lichter.
het personeel was heel vriendelijk en werkte
Salim en Vida: En onze Belgische vrienden natuur
goed samen als team. Ik vond het een leerrijke
lijk. We hebben zoveel mooie momenten samen
ervaring, zowel om er vrijwilligerswerk te doen
met hen beleefd die we niet snel zullen vergeten.
p.
12 68
Nieuwsbrief
Armoede in de voorziening een blijvend aandachtspunt
In 2007 publiceerde Caritas Vlaanderen het Cahier
Met vuile kleren in de klas Natuurlijk bestond er in 2007 al een werking rond armoede in KOCA, zo vertellen Richard Timmerman, algemeen directeur en Paul Bout-
Armoede en sociale uitsluiting.
sen, directeur projectwerking. Er was een sociaal fonds dat pro-
Het Cahier ging uit van
bekeek en openstaande schulden kwijtschold. “Maar we wilden de
de rol die voorzieningen kunnen spelen in het wegwerken van sociale uitsluiting. In 2007 las Richard Timmerman, directeur van het Koninklijk Orthopedagogisch Centrum Antwerpen (KOCA),
bleemdossiers, die vaak te maken hadden met onbetaalde facturen, armoedeproblematiek in onze voorziening anders aanpakken”, klinkt het vandaag. “We wilden het kaderen, er een visie rond ontwikkelen die verder ging dan het beoordelen van losstaande gevallen. We wisten dat één op de vier van onze leerlingen, misschien nog meer, thuis opgroeit in armoede. Daar wilden we mee aan de slag”. De keuze voor een gefundeerd armoedebeleid in KOCA, wat toch geen topprioriteit is van een doorsnee school, ligt in de behoeftepiramide van Maslow. “Maslow gaat ervan uit dat je eerst elementaire behoeften moet invullen, alvorens je kan werken aan zelfontplooiing”, legt Boutsen uit. “Kinderen die met vuile kleren in de klas zitten of die met honger naar school komen, zijn tijdens de lessen veel minder gefocust en leren veel minder makkelijk dan
in het Cahier over het oprichten
kinderen die deze problemen niet ervaren. Het is dan wel niet onze
van een “aandachtscel armoede”
kunnen. Onze taak is het niet, onze zorg des te meer. Wanneer
in elke voorziening. Vandaag bestaat de Aandachtscel Armoede en Uitsluiting (AAU) in KOCA vijf jaar.
core business, het is zo randvoorwaardelijk dat we er niet buiten we aan die problemen werken, merken we dat de betrokken leerlingen plots veel beter presteren op de schoolbanken.”
Mensen met goesting Opmerkelijk is ook de wijze waarop de AAU tot stand is gekomen. Er werd niet vertrokken vanuit een visietekst of vanuit een specifieke beleidsopdracht, vertelt Timmerman. “In de eerste plaats wilden we
Aan de hand van het verhaal
een plek creëren waar vrijuit kan nagedacht worden over armoe-
in het KOCA, grijpen we de
tussen visie, beleidsontwikkeling en vrijplaats. Zo blijft de AAU een
campagne van WZZ aan om te pleiten voor een Aandachtscel in elke voorziening in Vlaanderen.
deproblematiek binnen KOCA. Nog steeds is de agenda een mix denktank, die zelf geen beleid uitstippelt. De AAU doet voorstellen, die meegenomen worden door de directie. Daar heb je mensen met goesting voor nodig. Geen mensen die gedwongen een engagement in een werkgroep opnemen, wel mensen die uit interesse komen en hun eigen praktijk meenemen en zo binnenbrengen”.
p.
13 68
Nieuwsbrief
Richard Timmerman zit zelf de vergaderingen voor,
beslissing nam, waarna gekeken moest worden op
wat de AAU een zeker gewicht geeft in de struc-
welke manier er hulp geboden kon worden. Een lang
tuur van KOCA. Via hem, Paul Boutsen en Karin Pae-
en omslachtig proces.” Vandaag gaat dit even anders.
schuyzen, de coördinator van de sociale dienst, wor-
Via de Opgeleide Ervaringsdeskundige (OED), wordt er
den voorstellen meegenomen naar hogere niveaus.
vrij direct ingegrepen. Wanneer een probleem opge-
“Die werkwijze hanteren we voor alle ondersteunende
merkt wordt, wordt dit gesignaleerd aan de OED of
vergaderingen. De AAU staat daarmee op hetzelfde
aan Timmerman of Boutsen. Dan wordt meteen geke-
niveau als bijvoorbeeld het diversiteitscomité of zelfs
ken hoe het probleem opgelost kan worden. De OED
het financieel comité.”
neemt contact op met de ouders en beluistert, vanuit haar eigen achtergrond, de problemen.
Open cel
Soms volstaat het om een voedselpakket aan de kin-
Naast geïnteresseerde medewerkers vanuit KOCA, ne-
deren te geven om het weekend door te komen, af en
men ook partners van buiten de voorziening deel aan
toe wordt aan de ouders geld gegeven, voor bijvoor-
de bijeenkomsten. Partners zoals De Link, RechtOp,
beeld dringende aankopen of huishuur. “Dat doen we
de provincie of de stad zijn steeds welkom. “De AAU is
enkel als we weten dat het geld goed besteed wordt.
een open cel, waar ieder eigen praktijkervaringen mee
Anders zorgen we zelf voor de noodzakelijke oplos-
naar toe kan nemen. Dat draagt bij aan de diversiteit
singen: we laten een douche installeren, of plaatsen
van agendapunten. Soms nemen ook sponsors deel
een extra bed.” De rol van de OED is hier zeker niet
aan de vergadering. Zij komen dan voor één specifiek
te onderschatten. “Eigenlijk is zij een soort tolk naar
agendapunt, maar blijven de hele vergadering aanwe-
de familie van de leerlingen toe. Het is slechts dank-
zig. Zo leren ze onze werking van binnenuit kennen én
zij de OED dat we de familie kunnen bereiken en de
horen wij eens een heel andere stem in de zaken waar
kinderen kunnen verder helpen. Zij spreekt hun taal,
we alle dagen mee bezig zijn”, legt Timmerman uit.
zij ziet vaak sneller dan wij wat er eigenlijk allemaal
Dit werkmodel geven Timmerman en Boutsen graag mee aan al wie met een Aandachtscel wil starten. “Je hebt mensen nodig vanuit de eigen voorziening die interesse hebben in de thematiek. Misschien wel mensen met ervaring rond armoede, vanuit eigen leefgroepen of afdelingen. Zoek daarnaast ook partners, samenwerking met stad en provincie zijn heel
speelt en kan dan ook sneller inschatten wat écht dringend is en waarmee we de kinderen écht kunnen verder helpen. Het is de OED die ervoor zorgt dat ons armoedebeleid meer is dan enkel een bordje in de gang. Zo een bordje lopen de mensen gewoon voorbij, je moet hen op hun eigen manier en in hun eigen taal kunnen aanspreken.”
belangrijk. Een degelijke en duidelijke ondersteuning van het beleid tenslotte is ook heel belangrijk. Door de aanwezigheid van een directielid geef je aan dat armoedebeleid een terecht prioriteit is. Wij bieden op elke studiedag trouwens ook een vorming aan rond armoede. Continu aandacht schenken aan het probleem is immers noodzakelijk om het thema levend
Geen bordje in de gang Het belangrijkste doel van de Aandachtscel Armoede en Uitsluiting, is natuurlijk het wegwerken van de armoede in de eigen omgeving. Om dat te realiseren, wil KOCA snel en efficiënt kunnen te werk gaan. Richard Timmerman vertelt: “Wanneer er voor het bestaan van de AAU een probleem werd opgemerkt, stuurde de leerkracht of opvoeder een vraag aan het sociaal fonds. Dat fonds kwam regelmatig, maar zeker niet wekelijks samen. Uiteindelijk was het fonds dat een
Richard Timmerman (links) en Paul Boutsen
te houden, zowel bij medewerkers als bij de directie.”
p.
14 68
Nieuwsbrief
Meneer de minister
“Toch blijven we hopen op de overheden. Stad, provin-
“Het belangrijkste wat we in de voorbije vijf jaar be-
cie, gewest, federaal, het maakt eigenlijk niet zoveel uit. Allemaal zeggen ze armoede als prioriteit te heb-
reikt hebben – en waar we écht trots op zijn, is dat
ben. Allemaal willen ze er ‘iets aan doen’. Maar vaak
kinderen in armoede snel en efficiënt geholpen kunnen
gaat dat niet verder dan een zoveelste campagne, die
worden, op een manier die structureel ingebed is in
gepaard gaat met hoge drukkosten. We krijgen vaak
onze organisatie”, zegt Boutsen. “We zijn in staat om
brochures en affiches toegestuurd, over campagnes
de negatieve gevolgen van een leven in armoede te
van één of andere overheid. We hoeven dat drukwerk
couperen, zodat de jongeren zich kunnen focussen op
niet, geef ons liever het geld dat je er in stopt. Dat
hun eigen ontwikkeling. Zo zorgen we er voor dat zij,
kunnen wij dan wel op een andere manier besteden.
dankzij een degelijke opleiding, een plaats in de sa-
Want, meneer de minister, wij hebben geen campagne
menleving kunnen innemen.” Timmerman en Boutsen
over het bestrijden van armoede en sociale uitsluiting
hopen dat de visie van KOCA rond armoede nog ver-
nodig. Bij ons gebeurt het gewoon.”
der ingebed raakt in het dagelijkse leven in de school. “Eigenlijk zou er automatisch een reflex moeten ontstaan die zoekt wat áchter het gedrag van een leerling schuilgaat. Wat speelt er mee in de houding van de leerling? Waarom is hij plots zo rebels? Waarom is zij niet in orde? Elke leerkracht, opvoeder of medewerker
Stappenplan voor
zou de weg naar de OED en de AAU moeten kennen.
de oprichting van een
Als die verregaande bewustwording er is, dan pas zit
AAU in de eigen instelling
het werk van de Aandachtscel er op.”
1. Grijp de campagne van Welzijnszorg aan
Maar voor het zo ver is, zijn er nog bijkomende uitda-
om binnen de voorziening na te denken en
gingen. De grootste schuilt in het vinden van de no-
uit te wisselen over armoede.
dige middelen om de werking te blijven ondersteunen.
2. Vorm een groep geïnteresseerde en ge-
Zowel de ervaringsdeskundige als het snel ingrijpen
ëngageerde medestanders (mensen met
in families, vraagt immers een grote opoffering van
goesting). Probeer uit zoveel mogelijk ni-
beleidsmiddelen. “We hebben geluk dat de Raad van
veaus iemand te betrekken, ook vanuit de
Bestuur achter het project staat”, zegt directeur Tim-
directie.
merman. “Zonder hun steun zou het echt onbegon-
3. Ga na waar de voorziening in contact komt
nen werk zijn. Zeker nu we minder subsidies krijgen
met armoede. Hoe groot is de nood? Op
als gevolg van besparingsmaatregelen van de over-
welke manier manifesteert zich die?
heid, wordt het moeilijk. We hopen op steun van het
4. Kom regelmatig samen met de cel. Bespreek
VAPH en zoeken ook actief middelen bij sponsors,
een brede agenda: zowel brainstorming als
zoals enkele grote bedrijven.”
concrete problematiek kunnen aan bod komen. Nodig af en toe iemand van buiten af Geloof, hoop en liefde staan centraal binnen KOCA.
uit, om nieuwe impulsen te geven. Zo kan je, gedurende een langere periode, werken aan een eigen visie rond armoede. 5. Leg de visietekst voor aan de directie, eventueel via het deelnemend directielid. Geef het armoedebeleid een structurele inbedding in de voorziening. 6. Blijf spelen op verschillende velden: concrete armoedebestrijding, sensibilisering, vorming, fondsenwerving,… 7. Laat regelmatig iets weten aan armoede@ caritas.be. Zo kunnen jullie ervaringen dienen als voorbeeld voor anderen!
p.
15 68
Nieuwsbrief
Fototentoonstelling ’80 jaar Caritas in België’ De fototentoonstelling ‘80 jaar Caritas in België’ brengt de werkvelden van Caritas in beeld, met foto’s van Isabelle Pateer (gezondheid en welzijn, vrijwilligerswerk, opvang asielzoekers) en Jan Bierkens (buitenlandse projecten). Sinds 1 april 2012 deed de fototentoonstelling ’80 jaar Caritas in België’ reeds verschillende locaties aan. Zo waren we te gast in de H.-Magdalenakerk in Brugge, in de Scaldiszaal van de KBC-toren in Antwerpen, in de kathedraal in Brussel, in de Sint-Antoniuskapel (Damiaankerk) in Leuven, in de Sint-Niklaaskerk in Gent, in de kloostergang van de kathedraal in Luik, in de Saint-Martinkerk in Aarlen en in de kathedraal in Doornik.
De tentoonstelling is nog te bezoeken van 6 november t/m 29 november, in het Pastoraal Centrum in Hasselt, Tulpinstraat 75.
Van harte welkom!
Luik, kathedraal St. Paul
Brussel, Sint-Michiels- en Sint-Goedelekathedraal
Gent, St. Niklaaskerk
Antwerpen, openingsreceptie Jan Bierkens en Isabelle Pateer
p.
16 68
Nieuwsbrief
Gezondheid & welzijn
Licht op Leren 2012: De organisatie van de toekomst Vier jaar geleden organiseerde
Bij de tweede Licht op Leren-conferentie was het centrale
VOV Lerend Netwerk de eerste
thema
Licht op Leren-conferentie.
‘Waarom
mensen
opstaan
op
maandagochtend:
motiveren met resultaat’. Een jaar lang werkten drie groepen rond de thema’s passie als motor voor zelfsturing, leerrijke
Deze had als thema
jobs door een innovatieve organisatie en ondernemen vanuit
‘Leren en ontwikkelen in een
ontwikkelingswaarden. Dit gebeurde op heel wat verschillende
talentgerichte maatschappij’. Drie werkgroepen presenteerden
manieren: boeken en artikels lezen, organisaties bezoeken, mensen interviewen, workshops organiseren, uitwisseling en discussie, … Ook hier werden veel mensen geïnspireerd door
de resultaten van het
de conferentie en een boek (Waarom mensen opstaan op
leertraject dat ze gedurende
maandagochtend: motiveren met resultaat, Jan Weverbergh
een jaar samen doorliepen. Boeiende sprekers, uitdagende workshops en een boek (Licht op Leren: leren en ontwikkelen in een talentgerichte maatschappij,
(red.), LannooCampus) om aan de slag te gaan rond het motiveren van medewerkers. Op 16 november organiseert VOV Lerend Netwerk de derde Licht op Leren-conferentie. De titel luidt: ‘De organisatie van de toekomst: vliegt u mee voorop?’. Na deze dag is je organisatie future-proof. We kijken samen naar de uitdagingen en trends die zich aftekenen in de toekomst en hoe we hier als organisatie het best op kunnen reageren.
Hannelore Calmeyn,
Boeiende sprekers, uitdagende workshops en veel ruimte voor
Karel De Witte,
uitwisseling en netwerking zorgen ervoor dat je in staat zal
Jan Weverbergh (reds.), LannooCampus) waren het resultaat. Het concept is heel sterk: samen leren en onderzoeken en dit vertalen naar de
zijn nieuwe antwoorden te formuleren op de vragen van de toekomst. Niet te missen!
VOV lerend netwerk is de vereniging voor opleidings- en ontwikkelingsprofessionals. VOV is een open en onafhan kelijk netwerk voor iedereen die bezig is met leren en het ontwikkelen van individuen en organisaties.
rest van de wereld.
Als netwerkvereniging brengt VOV haar leden samen om
Deze conferentie gaf heel
te co-creëren, om informatie en inspirerend bronnen
wat inspiratie om zelf mee aan de slag te gaan.
ma ter iaal te verkennen, om verbindingen met andere partners aan te gaan, om vernieuwingen in het vakgebied te leren kennen en zo te werken aan ontwikkeling. Meer info: www.vov.be
p.
17 68
Nieuwsbrief
Koen Joly is als senior consultant bij VOCA Training & Consult passioneel bezig met het ontwerpen en begeleiden van allerlei organi satieontwikkelingstrajecten
Licht op Leren is een tweejaarlijkse cyclus waarbij VOV lerend netwerk leden uitnodigt
– grote en kleine. Hij doet
om een diepgaande inhoudelijke dialoog aan
dit vooral in non-profit or ga ni sa ties. Het in
te gaan over relevante praktijkervaringen en
beweging zetten van mensen, groepen en
beleidsopties inzake leren.
organisaties vormt hierbij een rode draad.
Met Licht op Leren wil VOV de ontwikkeling van
Zijn drive is om steeds de juiste stoel voor de
organisaties en individuen centraal plaatsen.
juiste persoon te vinden. Het hanteren van de
We wenden het vakmanschap van onze leden
waarderende benadering en het creëren van
aan om een toekomstgerichte organisatie
goesting is hier bij steeds het uitgangspunt.
praktijk te ontwikkelen.
Wanneer iedereen zijn passie vorm kan geven
Licht op Leren is niet enkel een moment op
in zijn leven en werk, is zijn missie geslaagd.
name, maar een continu proces om het op leidingslandschap op te volgen met een twee jaar lijk se stand van zaken. Via deze weg wil VOV het vakgebied in beweging houden. Meer info: www.lichtopleren.be
Voor meer info: Koen Joly, consultant VOCA Training & Consult, Diestsepoort 1, 3000 Leuven, T 016 40 41 01
E
[email protected]
Bezoek ook onze website: www.voca.be
EEN WEEK VOL ENTHOUSIASME IN SINT-ANTONIUS TE SINT-PIETERS-LEEUW 6 kampers. 124 bewoners. 130 verraste gezich
Toch waren wij het allemaal met elkaar eens. De
ten. Verrast over hoe geweldig een week in een
beste momenten van de week waren de individuele
rust- en verzorgingstehuis is, hoeveel je terug
contacten met de mensen. Levensverhalen werden
krijgt van blije mensen en hoe eenvoudig een band
verteld, veel roddels bekend gemaakt, boulvardkes
tussen jong en oud kan ontstaan.
afgelopen, het verleden opgerakeld. Een glimlach
Het was een geweldige week. Samen met de be jaarden leefden we in de kleuren van de Olympische Spelen met elke dag een kleur en een bijhorende activiteit. Ijssalon, quiz over water en zeeën, dé openingscere monie van de Olympische Spelen, een wandeling in de fameuze rozentuin en bingonamiddag waren activiteiten die erg gesmaakt werden. (Vooral het ijssalon dan.) Tussen de activiteiten door hielden de meisjes hand verzorging en reed Jeno rond op zijn een wieler. Iets waar iedereen, zelfs de afdeling Bij zondere Zorg, duidelijk van genoot.
volstond vaak om een verhaal te starten.
p.
18 68
Nieuwsbrief
moesten eraan geloven en tot de ergernis van onze enige jongen in het gezelschap, Jeno, hielden we al eens een nagelstudio. En zo kwam het dat het einde van de week er veel te snel was. Met in het hoofd al het kamp van volgend jaar en de vele plannen om tijdens het jaar al eens terug te keren naar de bijzondere bewoners in het rusthuis, verlaten we elkaar. De herinneringen die we opdeden, zullen we niet snel vergeten. Anneleen, Marlies, Annelotte, Jeno, Jolien en Liesbet
Het personeel was ook blij met onze komst. We zorgden toch voor wat vakantiesfeer in de voorziening en kregen met wat nieuwe gezichten en vers enthousiasme vaak nieuwe mensen mee naar onze activiteiten. We hadden met hen een leuke samenwerking. ’s Avonds maakten we het onder ons nog wat gezellig. Aangezien de winkel Delitraiteur en Coloma park altijd ter onzer beschikking stonden voor een drankje en een gezellig zitplaatsje, genoten wij daar van ondergaande zon en een spelletje Time’s Up. Stroppenconcerten in Halle
p.
19 68
Nieuwsbrief
PUBLICATIE
‘PERSPECTIEF 2020: WE WERKEN ERAAN’ NU BESCHIKBAAR In de periode december 2011 – juni 2012 organiseerde de sector ondersteuning van personen met een handicap van het Vlaams Welzijnsverbond vier druk bijgewoonde studiedagen rond sleutelthema’s uit de perspectiefnota van minister Vandeurzen: inclusie, persoonsvolgende financiering, vraaggestuurde
I nclusie
zorg en ondernemen. De informatie uit deze studiedagen is nu samen-
In het hoofdstuk inclusie wordt de visietekst van de commissie inclusie integraal weergegeven, gevolgd door enkele praktijkvoor beelden van geslaagde inclusieprojecten in Vlaanderen. Tevens
gebracht in een mooie publicatie:
kan u er een bijdrage lezen van Rudi Kennes, inclusie ambtenaar
PERSPECTIEF 2020:
bij het VAPH en bij het departement WVG, waarin hij een stand
WE WERKEN ERAAN! U vindt er een samenvatting van de lezingen en workshops die tijdens
van zaken biedt rond het inclusiebeleid van de Vlaamse overheid.
P ersoonsvolgende
financiering
de studiedagen aan bod kwamen.
Het hoofdstuk rond persoonsvolgende financiering opent met
Elk thema wordt verder via een
een gesprek met veranderingsmanager Jean-Pierre Van Baelen
interview belicht vanuit de kijk van de gebruikers en aangevuld met relevante informatie uit de sector.
V raaggestuurde
over de financiering van morgen. Daarna volgen er informatie en praktijkvoorbeelden uit de bredere Europese zorgcontext en een interview waarin u kan lezen wat gebruikers verwachten van persoonsvolgende financiering.
zorg
Bij vraaggestuurde zorg ligt veel nadruk op werken met ondersteuningsplannen en hoe dit kan leiden tot meer vraag sturing. U kan er onder meer de ervaringen nalezen van De Hoeve, die via projecten als PGB en convenanten al een hele weg hebben afgelegd op dit vlak. Zij schetsen zowel de mogelijkheden als de beperkingen van vraagsturing vanuit hun concrete ervaringen. Daarna volgen enkele praktijkvoorbeelden van intersectorale samenwerking om een beter antwoord te kunnen bieden op specifieke zorgvragen.
p.
20 68
Nieuwsbrief
O ndernemen
P ublicatie
bestellen
Het laatste thema ondernemen legt de focus op
Deelnemers aan de studiedagen ontvingen één
het uitgebreide concept ondernemen dat door
gratis exemplaar van deze publicatie.
de commissie ondernemen werd uitgewerkt. Dit concept bevat een uitgebreide en doordachte visie op wat ondernemen kan betekenen voor de
Wie graag extra exemplaren ontvangt of niet kon deelnemen aan de studiedagen en toch graag op de hoogte blijft van de recente evoluties
zorgsector. U leest er ook enkele reflecties op dit concept vanuit de invalshoek van de vakbond, Voka, de gebruikers, het VAPH en de zorgsector zelf. Via een korte neerslag van de workshops
binnen de zorg, kan deze publicatie bestellen bij het Vlaams Welzijnsverbond aan 20 € per boek (
[email protected]).
wordt u geprikkeld om meer te willen weten over ondernemers in de zorg: wie zijn ze, wat doen ze en is dit dan zo anders als wat wij vandaag doen?
Studietweedaagse Levensmoeheid bij ouderen Zorgnet Vlaanderen en Caritas Vlaanderen De eerste dag werd het thema ingeleid door dr. Carlo Leget
Op 4 en 5 oktober was een
(Universiteit voor Humanistiek, Utrecht NL). Aan de hand van
delegatie van een 36tal pastores
een aantal filmfragmenten (uit Nederlandse context) illustreerde
uit verschillende sectoren te gast in het karmelietenklooster te Gent,
hij verschillende opvattingen ten aanzien het ‘lijden aan het leven’ en de ‘actieve levenseindebeslissingen’ die hieruit (kunnen) voortvloeien. De toon voor de tweedaagse was meteen gezet:
waar ook een congrescentrum
geen saaie academische uiteenzettingen, maar wel dialoog en
gevestigd is. Tijdens de twee
uitwisseling met het publiek. En het publiek aarzelde niet om
dagen stond het thema van
de verwachtingen scherp te stellen: hoewel levensmoeheid
de ‘levensmoeheid bij ouderen’
en levenseindebeslissingen gerelateerd zijn, moet er toch een onderscheid gemaakt worden. Wat kunnen zorgverleners doen
centraal. Bij de start kregen
voor mensen die aangeven dat het voor hen ‘niet meer hoeft’.
de deelnemers meteen een
Wat te doen met mensen die aangeven dat hun leven ‘af’ is,
eerste opdracht: het formuleren
‘voltooid’? Mensen die zichzelf lijken te overleven? De blijkbaar
van ‘leerdoelen’, en dat op zes verschillende niveaus gaande van het individueel-persoonlijke over
wijdverspreide evidentie dat euthanasie voor deze mensen een oplossing is, werd hierbij grondig in vraag gesteld. In de namiddag werd eerst gefocust op het begrip ‘waardigheid’, om het mensbeeld te verhelderen van waaruit pastores en
het niveau van de bewoner tot het
andere zorgverleners goede zorgverlening willen aanbieden.
niveau van de samenleving.
Achtereenvolgens kwamen de persoonlijke waardigheid, de relationele waardigheid en de intrinsieke waardigheid aan bod. Hoewel hier fundamenteel verschillende uitgangspunten in het spel zijn, hield Leget een pleidooi om niet voor één van deze
p.
21 68
Nieuwsbrief
benaderingen te kiezen, maar om daarentegen de
uitdaging om de eigen inbreng klaar en duidelijk te
spanning tussen de drie waardigheidsbegrippen op
formuleren. Grote eensgezindheid was er in ieder
te zoeken, en hen in verbinding te brengen. Daarna
geval over gevaar om in hokjes te gaan denken: de
ging Leget verder in op de rol van de pastor in
zorg voor levensmoeë ouderen te gaan opdelen in
de interdisciplinaire samenwerking. Hoewel hij de
een medisch, psychisch, sociaal en spiritueel luikje.
unieke en onmisbare rol van de pastor of spiritueel zorgverlener erkent, ziet hij er tegelijk een bron van spanning in. De uitdaging bestaat erin die spanning ‘vruchtbaar te gebruiken zodat er een meerwaarde zichtbaar blijft’. Leget verwees ter illustratie naar de ‘richtlijn palliatieve zorg’ die in Nederland werd uitgewerkt, en waarin de aandacht voor de spirituele dimensie volledig geïntegreerd is.
In de namiddag kwamen dr. Linus Vanlaere en Liselotte Van Ooteghem (GVO, Kortrijk) aan het woord, de een voor een ethische en existentiële reflectie over het fenomeen, de ander voor de uiteenzetting van een concreet project over het schrijven van levensverhalen als zin-gevende, zin-ontluikende activiteit bij ouderen. Vanlaere verwees naar de studie van de Nederlandse
Om de geformuleerde leerdoelen en de inhoud met
sociologe Defesche, die recent onderzocht heeft
elkaar te verbinden, werd ’s avonds een ‘transfor-
wat ‘het voltooide leven’ betekent bij ouderen, en
matiespel’ gespeeld (zie www.transformatiespel.
wanneer dit ‘lijden aan het leven’ wordt, waaruit
org). Het spel nodigde de deelnemers uit om vrij te
een expliciete doodswens (cfr. de balanssuïcide)
associëren rond hun krachtbronnen en ‘belemme-
kan voortkomen. Of het al dan niet tot een
ringen’. Dr. Dominiek Lootens, die de tweedaagse in goede banen leidde, ontpopte zich tot een kun-
suïcide komt, hangt af persoonlijkheidsfactoren, sociale context, culturele waarden en percepties.
dig spelbegeleider.
De toelichting van deze factoren was de ideale
Op vrijdagmorgen werd tijd en ruimte gegeven
door Liselotte Van Ooteghem werd geïllustreerd.
aan dr. An Haekens (PK, Broeders Alexianen, Tienen) voor een toelichting vanuit het medischpsychiatrisch perspectief. Met concrete verhalen, wetenschappelijke inzichten en confronterend cijfermateriaal maakte Haekens duidelijk dat suïcide bij ouderen nog steeds een ernstig onderschat fenomeen is. Vooral mannelijke tachtigplussers blijken een risicogroep. De psychiater ging vervolgens in op rouwprocessen bij ouderen, waarbij benadrukt werd dat rouwen geen psychiatrische aandoening is. Er werd stilgestaan bij verschillende bemoeilijkende factoren in het rouwproces van ouderen (hulpeloosheid van ouderen om adequate ondersteuning te zoeken, banalisering vanwege de omstaanders, anticiperend rouwen,…). Daarna kwam het thema van de depressie aan bod. Depressie bij ouderen is niet wezenlijk verschillend van een depressie op jongere leeftijd,
inleiding op het belang van narratieve zorg, dat
Na afloop van deze studietweedaagse gingen de deelnemers naar huis met een goedgevulde rugzak aan inzichten en concrete ideeën met betrekking tot de complexe uitdaging van de levensmoeheid bij ouderen. Dit betekent niet dat alle honger gestild werd. Vele vragen blijven hangen, over de precieze betekenis van ‘levensmoeheid’ (maatschappelijk, medisch, spiritueel,…), over de aanpak van de zorg hieromtrent, over de preventie(on)mogelijkheden, over de rol van de pastor zelf in dit gebeuren. Het is daarom goed deze tweedaagse geen eindpunt is, maar eerder een eerste stap in een omvangrijk proces. De volgende etappe is een themanummer van Pastorale Perspectieven (in december), en een pastorale adviestekst vanuit de pastorale commissie ouderenzorg (de POZ), gepland voor volgend jaar.
zo waarschuwt Haekens, maar er zijn toch sig-
Linus Vanlaere eindigde zijn bijdrage met een
nificante verschillen: ouderen zijn meer geneigd
verwijzing naar de ‘kleine goedheid’ van Levinas.
om hun depressieve klachten te formuleren als
Door ‘kleine goedheid’ toe te laten en aan te
lichamelijke problemen, waardoor het moeilijker
wakkeren in onze samenleving, en in onze zorg
is er (tijdig) op te reageren. Nochtans blijkt dit
voor ouderen, leveren we misschien wel de
heel belangrijk voor de levenskwaliteit, en dus voor
grootste bijdrage. Want de kleine goedheid ‘wint
de ‘zin-in-het-leven’ van de oudere. Vroege detec-
nooit, maar wordt ook nooit overwonnen’.
tie en behandeling van depressie dus als wapen tegen levensmoeheid. De specifiek medisch-psychiatrische inbreng vormde voor het publiek een
Pieter Vandecasteele
p.
22 68
Nieuwsbrief
Publicaties Christen zijn in deze tijd Pastorale brief van de bisschoppen van België Christen zijn gisteren en christen zijn vandaag, het verschil is hemelsbreed. En vooral in onze, van oudsher christelijke streken wordt dat veranderingsproces heel sterk ervaren. In de inleiding op hun pas verschenen pastorale brief ‘Christen zijn in deze tijd’ omschrijven de bisschoppen van ons land het als volgt: “Er is een verleden dat we achter ons laten en een toekomst die we nog niet helemaal overzien. We moeten veel loslaten. Maar het is ook een boeiende tijd, die ons gegeven is als een kans en een genade. Opnieuw voeling krijgen met het hart zelf van het geloof, met wat ons tot christenen maakt: het is de grote uitdaging waarvoor we staan.” Met hun (korte) brief gaan de bisschoppen in op de uitnodiging tot herbronning en vernieuwing van paus Benedictus XVI aan de wereldkerk om actief mee te werken aan het ‘Jaar van het Geloof’ dat niet toevallig Christen zijn in deze tijd - Pastorale
op 11 oktober 2012 plechtig wordt geopend. Het is op die dag precies
brief van de bisschoppen van België
50 jaar geleden dat het Tweede Vaticaanse Concilie van start ging.
is een uitgave van:
‘Christen zijn in deze tijd’ wil enkele aanzetten geven als antwoord over
Licap cvba, Guimardstraat 1, 1040 Brussel, september 2012, ISBN 978-94-6196-013-9. Prijs: 3,00 euro. Online bestellen via W www.licap.be of via E
[email protected].
de vraag wat er verandert in het leven van iemand die christen is of wordt en als christen probeert te leven. “Wat betekent het christen te zijn en hoe kunnen wij daarbij helpen? Het zijn vragen die voor de toekomst van de Kerk almaar belangrijker zullen worden. We nodigen heel de geloofsgemeenschap uit om die vragen ter harte te nemen en erover na te denken. “ Onze samenleving vandaag gaat gepaard met prestatiedrang, stress
en veel onzekerheid en angst. Lijden en gebrokenheid zijn schering en inslag. Tegelijk worden we geconfronteerd met onze eindigheid. Het leren delen en de oproep tot dienstbaarheid en solidariteit klinkt alsmaar harder in een maatschappij die, vandaag meer dan ooit, op zoek is naar zingeving. Het geloof is geen mirakeloplossing, maar tegelijk voelen velen zich aangesproken tot de vreugde en de eenvoud van het evangelie. Ze willen de originaliteit en de schoonheid van Jezus’ Blijde Boodschap (her)ontdekken en ervaren hoe levensvervullend het is ernaar te leven. “Het loont de moeite daarover met elkaar in gesprek te gaan”, schrijven de bisschoppen aan het slot van hun pastorale brief. “Samen zoeken naar wat het concreet betekent te leven in navolging van Jezus: het is de absolute prioriteit van de kerkgemeenschap. We kunnen elkaar daarbij inspireren en helpen.”
Christen zijn in deze tijd: zes getuigenissen Inspelend op de brief van de Belgische bisschoppen ‘Christen zijn in deze tijd’ maakt Braambos een uitzending waarbij bij zes mensen gepeild wordt welke accenten voor hen in hun gelovig zijn belangrijk zijn. Het zijn zes thema’s die in de pastorale brief aan bod komen: dankbaarheid, vergeving, niet leven vanuit macht, soberheid, solidariteit, de band tussen God en de naaste zijn. Zes verschillende getuigenissen, maar even opvallend is hoe de Bijbel hun gemeenschappelijke inspiratiebron blijkt. Bij alle zes vertrekt het getuigenis vanuit een Bijbeltekst die hen dierbaar is.
p.
23 68
Nieuwsbrief
Verleenden hun medewerking: godsdienstleerkracht Marie-Noël Jacqmotte, studente en lid van de Sint-Michielsbeweging Ruth Vanden Broucke, Rita Cleuren, kaderlid Sibelga Koen Van De Cauter, diaken Leo Kwanten en catechiste Melva Rammelaere. Parochies, gebedsgroepen, catechisten, leerkrachten kunnen deze dvd gebruiken om te werken met de pastorale brief van de bisschoppen. De getuigenissen zijn via een menu afzonderlijk opvraagbaar en kunnen bv dienen om een gesprek op gang te brengen. De dvd met de zes getuigenissen en de Braambos-uitzending kost 10 euro en is vanaf midden september te koop in de liturgische centra of rechtstreeks bij Castrum vzw - Afdeling AVIMO, Liturgisch Centrum Abdij Keizersberg, Mechelsestraat 202, 3000 Leuven, T 016 31 00 65 of E
[email protected]
FEESTEN MET DE BUREN 2013 De kalender voor 2013 met cartoons met religieuze en levensbeschouwelijke feestdagen Je leefomgeving is rijk, divers en je wilt meer te weten komen van al die culturen, religies en levensbeschouwingen om je heen. Je kent niet alle feestdagen maar je bent er wel nieuwsgierig naar. In de jaarkalender ‘feesten met de buren’ zijn deze feestdata opgenomen en uitgelegd. Deze unieke kalender is handig voor thuis of op het werk, in de klas of in het jeugd- of clublokaal, of in je organisatie. Je vindt er dit jaar ook knappe en grappige cartoons over de multiculturaliteit en uitleg bij ‘beelden’ in de verschillende gemeenschappen en in hun tradities. Feesten met de Buren: (32 pagina’s van 30x42cm) Kostprijs: € 8,00/stuk (excl. verzendingskosten)
Bij Kerkwerk Multicultureel Samenleven vind je ook andere middelen (wenskaarten voor feesten van anderen…) en vormingen om je contact met of kennis over de andere gemeenschappen te verdiepen.
Korting bij bestellingen vanaf 21 ex.
Bestellen: KMS - Kerkwerk Multicultureel Samenleven vzw Huidevettersstraat 165 - 1000 Brussel Tel: 02/502 11 28, Fax: 02/ 502 81 01 of via
[email protected] www.kms.be
p.
24 68
Nieuwsbrief
Aankondigingen DE PASTOR ALS ETHICUS. HOE KAN DE PASTOR ETHISCH BEGELEIDEN? Studievoormiddag , Leuven, vrijdag 7 december 2012 (09.00 - 13.00 u.)
Steeds meer worden pastores gevraagd om in de zorg voorzieningen ethisch advies of begeleiding te geven. Veelal gebeurt dit op een informele manier wanneer patiënten, familieleden of zorgverleners naar de mening van de pastor vragen. Maar zorgverleners kunnen ook op een meer formele manier om advies of begeleiding vragen omdat ze de pastor zien als iemand met een goede vorming in ethiek of omdat de vraag een link met geloof oproept. De meest formele en expliciete vraag komt wanneer de pastor aangezocht wordt om deel te nemen aan een commissie voor ethiek of er een leidende rol in op te nemen. De rol als ethicus neemt voor veel pastores toe in hun takenpakket en hun tijdsbesteding. Is dit een goede zaak voor de pastorale zorg? Komen de meer specifiek pastorale taken niet in het gedrang? Voelt de pastor zich voldoende gevormd om deze rol als ethicus op te nemen? Hoe ervaren pastores de combinatie van pastorale en ethische taken? Op deze studiedag wordt vanuit een christelijke visie een praktisch bruikbaar model voor ethiek in de zorg voorgesteld. Pastores brengen er hun verhaal over hoe ze de rol als ethicus in hun praktijk waarmaken.
S prekers Annemie Dillen is als hoofddocent pastoraaltheologie verbonden an de faculteit van de KU Leuven en tevens voorzitter van het Academisch Centrum voor Praktische Theologie. Barbara Focquaert is pastor in het Woon- en Zorgcentrum Sint-Elisabeth te Eeklo. Axel Liégeois is gewoon hoogleraar aan de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen en stafmedewerker bij de Broeders van Liefde te Gent. Mieke Van Steelandt is stafmedewerker zingeving en ethiek in het Psychiatrisch Centrum Sint-Hiëronymus te Sint-Niklaas. Ria Vercamer is pastor in het Dienstverleningscentrum Heilig Hart te Deinze.
Alle praktische informatie over deze studiedag vindt u op de websie van het Academische Centrum voor Praktische Theologie www.theopraxis.eu, en via Angeline De Moor, 016 32 84 67 of
[email protected].
p.
25 68
Nieuwsbrief
Vernieuwde vorming in open aanbod
FARA, EEN TIENER IS ZWANGER Data najaar 2012 Fara (tot voor kort cRZ, centrum voor Relatievorming en Zwangerschapsproblemen) organiseert al enkele
© Jana El
jaren met veel succes de vorming ’een leerling is zwanger’ voor mensen uit het onderwijs en uit de centra voor leerlingbegeleiding. Vanaf dit najaar verruimt Fara deze vorming naar een bredere groep van professionele hulpverleners zoals vroedvrouwen, huisartsen, verpleegkundigen van Kind en Gezin, begeleiders uit Bijzondere Jeugdzorg, jeugdwerkers, … Kortom, iedereen die binnen zijn werkveld in contact komt met een zwangere tiener. De vorming wordt tevens uitgebreid van één volledige naar anderhalve dag. Beide vormingsmomenten worden bij voorkeur aansluitend gevolgd, maar kunnen desgewenst ook afzonderlijk.
Fara-werkveld, maar ook uit het werkterrein van de deelnemers zelf. De theorie wordt aan de praktijk getoetst aan de hand van cases, oefeningen en beeldmateriaal. Hierbij wordt een actieve inbreng van de deelnemers ver wacht.
Duur: Anderhalve dag; maar beide vormingsmomenten zijn ook afzonderlijk te volgen.
Kostprijs: 150 € voor beide vormingsdagen (broodjeslunch en
Inhoud:
het boek ‘17 en zwanger’ inbegrepen)
Tijdens de eerste (volledige) dag van de vorming
110 € voor dag 1 afzonderlijk (ganse dag)
worden volgende thema’s uitgebreid belicht:
55 € voor dag 2 afzonderlijk (halve dag)
Inzicht en voeling krijgen met de leefwereld van de ongepland zwangere tiener
op dinsdag 13/11 (van 9.30 u tot 16 u) en dinsdag
Wat betekent een ongeplande zwangerschap voor de relationele omgeving van de tiener (papa, ouders van de zwangere tiener,…)? Hoe
beleven
jonge
Data: 27/11 (van 9.30 u tot 12.30u ) te Gent (Vormingplus, Reigerstraat 8, 9000 Gent) op dinsdag 20/11 (van 9.30 u tot 16 u) en donderdag
moslima’s
een
ongeplande
zwangerschap? Welke houding neem je zelf aan als hulpverlener? Met welke morele dilemma’s kom je in contact bij de begeleiding van zwangere tieners? Eerste stappen bij de begeleiding van een ongepland zwangere tiener Behoud van zwangerschap, abortus, adoptie en pleegzorg
Tijdens het tweede vormingsmoment (een halve dag) bekijken we het zorgnetwerk van een ongepland zwangere tiener(ouder) van dichtbij, aan de hand van de vernieuwde routekaart (oktober 2012) voor hulpverleners en concrete casussen uit het
22/11 (van 13 u tot 16 u) te Herentals (CAW De Kempen, Hofkwartier 23, 2200 Herentals) op dinsdag 6/12 (van 9.30 u tot 16 u) en dinsdag 11/12 (van 9.30 u tot 12.30 u) te Brussel (De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel)
Inschrijving en betaling: Inschrijven gebeurt via het online inschrijvingsformulier. Betaling gebeurt door tijdig het juiste bedrag op het rekeningnummer BE32 7364 0355 2602 - BIC: KREDBEBB van Fara vzw.te storten met vermelding van naam en data van de vorming
Voor vragen: Inge De Coster, 016 38 69 50,
[email protected]
p.
26 68
Nieuwsbrief
Intersectorale beheersinformatie Overzichtslijst Sinds het verschijnen van de vorige Nieuwsbrief heeft Caritas Vlaanderen volgende intersectorale beheersinformatie verspreid over volgende onderwerpen:
1022
Dienstencheques – erkende ondernemingen.
1023
Overheid start strijd tegen de loonkloof tussen mannen en vrouwen
1024
De gemeenteraads- en provincieraadsverkiezingen van 14.10.2012 arbeidsrechterlijk beschouwd.
Nieuwe coördinator voor het Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede Het Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede, dat bestaat uit negen christelijke solidariteitsorganisaties, heeft Pieter Vandecasteele aangeworven als nieuwe coördinator, in opvolging van Thomas Holvoet. Pieter is afkomstig uit Brugge. Hij is 31 jaar oud, gehuwd en vader van een zoon. Hij behaalde een masterdiploma in de godgeleerdheid aan de KUL, en was na zijn studies wetenschappelijk medewerker aan de faculteit Theologie en Religiewetenschappen, waar hij werkte op een project over de Franse filosoof Paul Ricoeur. Sedert 2005 is hij tevens stafmedewerker pastorale zorg van Caritas Vlaanderen, waar hij ook deeltijds werkzaam blijft. Hij stond mee aan de wieg van de beroepsvereniging voor Katholieke pastores in de gezondheids- en welzijnszorg vzw, is mede-initiatiefnemer van ‘Elisabeth’, de website voor pastorale zorg (www.pastoralezorg.be), en eindredacteur van het tijdschrift Pastorale Perspectieven. Daarnaast is hij stichtend lid en bestuurder van het Interdisciplinair Kenniscentrum Kerk en Samenleving (www.ik-ks.org). In zijn thuisstad is hij betrokken bij het Pieter Vandecasteele
project Yot, een experiment rond ruimte, mens en religie (www.yot.be).
Pieter Vandecasteele start op 1 oktober. Zijn contactadres wordt Huidevettersstraat 165 1000 Brussel,
[email protected] of www.netrv.be. Sophie Vanonckelen blijft de coördinator van Ecokerk, dat een onderdeel is van de werking van NRV.
p.
27 68
Nieuwsbrief
Beeld Verhaal in
AUTOCHTONE GEMEENSCHAP MOET VOETBALGEWELD STRENG VEROORDELEN De gewelddadige incidenten tijdens de wedstrijd
ziekenhuis. Ze raakten gewond bij een vechtpartij waarbij met een fles werd geslagen. Vier feestvierders mochten enkele uren in de cel doorbrengen. Vier andere feestvierders waren zo dronken dat ze naar het ziekenhuis moesten worden overgebracht.” Ook het hele jaar door ontaarden feesten in rellen. Denk maar aan de vechtpartij op een fuif van de KSA in Buggenhout. Daar raakten op 2 september 2012 tientallen autochtonen slaags met motorrijders van binnenlandse origine. Het dancefestival Main Day
Anderlecht-Standard zorgen voor veel discussie.
moest op 15 september 2012 zelfs stilgelegd wor-
Maar ook na dit incident, wordt er in de media nog
den door een massale vechtpartij. Het is algemeen
steeds geen verband gelegd tussen de autochtone afkomst van de ‘voetbalsupporters’ en hun relgedrag. Het ‘spoor van vernieling’ dat het autochtone tuig achterliet, is te herleiden naar de moderne Belgische cultuur. Allerbelangrijkst is het alcoholgebruik onder
geweten dat dit soort evenementen vooral autochtone jongeren aantrekt, die zich laten verleiden door drank en drugs. Uiteindelijk raakten 4.000 jongeren slaags. Er vielen drie zwaargewonden en vele lichtgewonden.
Over de grenzen
autochtone jongeren, die al vrij jong van hun ouders
In onze buurlanden is het alvast niet beter wat autoch-
alcoholische dranken mogen drinken. Het alcoholge-
toon geweld betreft. Kijk in Nederland maar naar het
bruik ontspoort verder door culturele tradities zoals
jaar 2009. Op Koninginnedag reed een autochtoon
Vlaanderen Feest!. Een andere culturele factor is het
acht mensen dood toen hij probeerde een aanslag te
hedonisme dat mede door secularisering de plaats
plegen op de Oranjes. Op 22 augustus 2009 vonden
heeft ingenomen van hogere morele waarden. Sommi-
de strandrellen van Hoek van Holland plaats. Tijdens
gen zouden zelfs geradicaliseerd kunnen zijn door een
een feest van 30.000 voornamelijk autochtone jonge-
letterlijke lezing van Carpe Diem. Daarnaast heeft het
ren braken massale vecht- en steekpartijen uit en er
Westerse individualisme de idee van vrijheid geperver-
viel één dodelijk slachtoffer. En dan waren er recen-
teerd, waardoor autochtone jongeren menen zich te
telijk nog de rellen in Haren. ‘Onder de invloed van
kunnen gedragen zoals het hen uitkomt, zonder enig
alcohol sloeg de sfeer snel om en werd er met flessen
respect voor autoriteiten zoals de politie en de burge-
gegooid. Ook fietsen, dranghekken, bloembakken en
meester. In ieder geval is er genoeg aanleiding om het
alles wat los en vast zat vlogen door de lucht,’ be-
verband tussen het wangedrag van autochtone jonge-
richtte de Volkskrant. Al lieten zij ook nu weer de au-
ren en hun culturele achtergronden te onderzoeken,
tochtone afkomst van de relschoppers onbesproken.
maar helaas is dat nog steeds een taboe onder politiek correcte journalisten, politici en intellectuelen.
Veroordelen en rolmodellen
Taboe doorbreken Deze lijst van voorbeelden zou verder uitgebreid kunnen worden, maar zolang er in de media een taboe
Wat de oorzaken dan ook mogen zijn, het is duidelijk
heerst op het benoemen van de autochtone achter-
dat een grote groep autochtone jongeren zich mis-
grond van relschoppers, zal het probleem niet opge-
draagt tijdens uitgaansavonden en feesten. Natuurlijk
lost kunnen worden. Ook na de rellen in Luik wordt
zullen autochtone Belgen met verontwaardiging rea-
er in de media geen verband gelegd tussen de au-
geren en het probleem ontkennen, maar er zijn ge-
tochtone afkomst van de jongeren en hun relgedrag
noeg voorbeelden om van een terugkerend probleem
om niet van generalisatie of discriminatie beticht te
te spreken. Rellende autochtone jongeren maken onze
worden. Indien er gesproken kan worden van etnische
straten en stranden onveilig en richten voor duizenden
minderheden, dan moet er zeker ook een etnische
euro’s schade aan. Een streng veroordelen van geweld
meerderheid bestaan bij wie het gedrag mede door
door de autochtone gemeenschap, kan niet langer uit-
cultuur bepaald wordt, of niet soms?
blijven. Deze losgeslagen jongeren hebben dringend nood aan rolmodellen, die hen tonen op welke manier zij zich moeten integreren in onze maatschappij.
Autochtoon geweld neemt toe
Deze tekst is een bewerking en actualisatie door Thijs Smeyers van een satirisch artikel dat Peyman Jafari schreef naar aanleiding van de rellen in Haren. Jafari is politicoloog en promovendus aan de Universiteit van Leiden. De auteurs, van het originele artikel en van de bewerking, zijn het zelf volledig oneens met de inhoud. De
Het is ook elk jaar raak tijdens Oud en Nieuw, waar-
lezer hopelijk ook, ook wanneer het woord ‘autochtoon’ vervangen
bij grootschalige gevechten uitbreken en vernielingen
wordt door ‘allochtoon.’ De beide artikels zijn ironisch bedoeld om
worden aangericht. Kijk maar naar Oudjaar 2012
de beeldvorming in de media aan de kaak te stellen.
in Leuven. In De Standaard verschenen toen de volgende cijfers: “De politie nam uiteindelijk 272 stuks
Thijs Smeyers
vuurwerk in beslag. Vier mensen moesten naar het
Projectmedewerker Armoedebestrijding
Beeld Verhaal
Europa kreunt onder de financiële en economische crisis. Zo ook in Spanje, waar wij in september een week met vakantie waren. Nieuwsuitzendingen werden er niet enkel beheerst door de ongewoon zomerse temperaturen, tot in het normaal koelere noorden toe, ook de politieke sfeer was er erg verhit. Spanjaarden uit het hele land kwamen massaal op straat in ‘ de Mars naar Madrid’ om uiting te geven aan hun woede over de aanpak van de economische crisis door de regering. Per dag raken 517 gezinnen hun huis kwijt. De werkloosheid heeft een recordhoogte bereikt van 25 procent. Midden die sociale onrust wil Catalonië, de rijkste economische regio van Spanje, een referendum houden over onafhankelijkheid. Liefst mét toestemming van de Spaanse regering, als het moet zonder. De onafhankelijkheidswens van de noordelijke regio heeft in de rest van Spanje veel kwaad bloed gezet. Moet men niet net in tijden van nood in de eerste plaats solidair zijn, ook met de regio’s die het minder goed hebben? In de regio Murcia probeert pastoor Joaquín Sánchez via vreedzame demonstraties met als slogan ‘In naam van God stop de uitzettingen’ en via onderhandelingen met de banken zoveel mogelijk huisuitzettingen te voorkomen. Hij ervaart deze crisis niet enkel als een economische, maar ook als een ethische en morele crisis: “Waarden als delen, schenken, vriendschap, trouw, eerlijkheid, hulp aan de medemensen, dat is helemaal naar de achtergrond geraakt. Op de voorgrond staat nu egoïsme, individualisme, de wet van de sterkste en hoe meer geld men kan vergaren hoe beter. Dit is een crisis waar geld verdienen de ware God is geworden.” Als priester voelt hij zich verplicht de kant van de gedupeerden te kiezen en heeft hij door zijn bemiddeling al een aantal uitzettingen kunnen voorkomen Regine De Bruycker Stafmedewerker Caritas Vlaanderen vzw
Caritas Nieuwsbrief is gedrukt op papier gecertificieerd door de Forest Steward Council (FSC). Deze organisatie promoot en waarborgt een verantwoord bosbeheer dat economisch leefbaar, milieuvriendelijk en sociaal rechtvaardig is.
CU-COC-811200
