Nieuwsbrief. Solifest. Caritas Catholica Vlaanderen vzw. Nummer 64 januari-februari Afgiftekantoor Brussel 4 P4A9097

Nieuwsbrief Caritas Catholica Vlaanderen vzw

Afgiftekantoor Brussel 4 P4A9097

Tweemaandelijks bericht van Caritas Catholica Vlaanderen vzw

Solifest

Straatsburg 2-5 december 2011

Nummer 64 • januari-februari 2012

Inhoudstafel p.

03

Caritas europa

p.

04

Solidariteit

p.

13

Gezondheid & Welzijn

p.

17

CCV – Regio Caritas

p.

21

p.

22

p.

24

Editoriaal

Publicaties Aankondigingen

Nieuwsbrief Caritas Catholica Vlaanderen vzw

Tweemaandelijks tijdschrift verspreid bij bestuurders en directieleden van aangesloten instellingen. Alles wat in dit blad te lezen staat, mag overgenomen worden, mits vermelding van de bron.

Verschijnt

Redactie & administratie

Tweemaandelijks tijdschrift

Caritas Vlaanderen vzw

Oplage

Liefdadigheidstraat 39 – 1210 Brussel

2400 exemplaren

Verantwoordelijke uitgever

T 02 608 00 72 – F 02 608 00 75 [email protected]

Dominic Verhoeven,

Grafisch ontwerp & druk

Directeur

Licap cvba

Maatschappelijke zetel Caritas Vlaanderen vzw:

Guimardstraat 1 ­– 1040 Brussel

Guimardstraat 1 – 1040 Brussel

T 02 509 96 83

[email protected]

www.licap.be

p.

03 64

Nieuwsbrief

Edito Winter in Europa De barre winter die in december nog op zich liet wachten, brak ondertussen door. Eind januari werd het plots ijskoud. De noodopvang van ‘SOS Onthaal’ bewees zijn nut: het initiatief verschafte warmte en een dak aan mensen in acute nood, én droeg er toe bij dat politiek toch een aantal dingen in beweging kwamen. Staatssecretaris Maggie De Block vond bijkomende opvangcapaciteit in leegstaande gebouwen van de RVA. Daarmee is het probleem van de opvang verre van geregeld, maar minstens bleven we gespaard van de meest schrijnende toestanden. Hopelijk is op die manier ook de ruimte gecreëerd om vooruitgang te boeken in het globale asieldossier en te komen tot een deugdelijk en billijk beleid, waarbij daadwerkelijke zorg voor mensen het haalt van een ideologische stellingenoorlog. Maar ook voor de globale politieke context blijven de vooruitzichten ijskoud. Op het Europese toneel voltrekt het Griekse drama zich tergend langzaam. Tot het eisencahier van het IMF behoorde een vermindering van het minimumloon met 20%. Er wordt zo veel gevraagd van de kleine man! Is armoede genereren een oplossing om de bressen te dichten die geslagen zijn door het door hebzucht ontregelde financiële systeem. In eigen land staat ook onze kersverse regering reeds voor een bijsturing van de besparingsoperatie, nog voor de eerste afspraken goed en wel in wetteksten zijn gegoten. De ideologische tegenstellingen tussen partners die tot een verstandshuwelijk zijn gedwongen maken van de onvermijdelijke ingrepen allicht opnieuw een kluwen van evenwichten. Terzelfdertijd beklimmen de vakbonden de barricaden ter vrijwaring van verworven rechten. Ook al weet iedereen dat het oude systeem kraakt en dat we met z’n allen toch gemiddeld langer zullen moeten werken. Zo begraaft ieder zich in zijn eigen gelijk, en zijn we het er met z’n allen over eens dat de ingrepen best van al beginnen bij de buren, maar niet bij ons. Het klinkt als het overbekend deuntje van de NIMBY-band. (Not In My Backyard) Toch volgt na elke winter ook weer een lente. Mensen bewijzen elke dag opnieuw dat dingen ook kunnen bewegen. In de zorg voor anderen, in de opvang van mensen zonder vaste stek, in projecten met aandacht voor zwakkeren. In een ‘engagement solidaire’ waarin vrijwilligers een cruciale rol spelen naast betaalde medewerkers, zoals bleek uit de grootse happening in Straatsburg waarvan u in dit nummer een uitgebreid verslag vindt. Tous ensemble pour les autres, mobilisons-nous. Verbondenheid die vertrouwen schept, overstijgt het eigen gelijk en belang en schept ruimte voor de ander. Menslief ik hou van jou, schreef Phil Bosmans. Het zou naïef zijn te denken dat daarmee de problemen smelten als sneeuw voor de zon. Maar het is wel een paradigmawissel, die een andere kijk op de dingen toelaat, en net daardoor heel veel mogelijk maakt. De vastentijd is als voorbereiding op Pasen de tijd bij uitstek om stil te staan bij onze eigen paradigmawissel. Hoe kunnen wij, als persoon, als lid van een gemeenschap en als stake-holder van onze Caritasorganisaties mee stem geven aan een nieuw project van solidaire verbondenheid ? Mobilisons-nous. En : Indignons-nous. Want er blijft nog veel te doen.

Een deugddoende vastentijd en een zalig Paasfeest !

Luk De Geest

Dominic Verhoeven

voorzitter

directeur

p.

04 64

Nieuwsbrief

Caritas Europa

EUROPEES JAAR VAN HET VRIJWILLIGERSWERK 2011 VOORBIJ E uropese

instellingen

Het jaar 2012 heeft

De Europese Commissie organiseerde een openings- en

zich op gang getrokken.

slotconferentie en twee thematische conferenties: in een

Dit betekent dat het Europees

eerste conferentie stond de vrijwilliger zelf centraal en werd via allerlei workshops en discussietechnieken de mening van de

Jaar voor vrijwilligerswerk

vrijwilligers verzameld. Een andere conferentie was meer gericht

2011 afgesloten werd.

op de vrijwilligers­organisaties: waar liggen hun knelpunten,

In het eerste nummer van de Caritas Nieuwsbrief van 2011 kon

hoe garanderen ze kwalitatief vrijwilligerswerk, wat kunnen overheden meer doen volgens de vrijwilligersorganisaties om het vrijwilligerswerk te ondersteunen?

u lezen wat de plannen waren.

Naast de Europese Commissie was vooral de Alliance, het net­

Nu is het tijd voor een terugblik.

werk van verenigingen en belangengroepen werkzaam voor of met vrijwilligers, de motor van het jaar voor het vrijwilligerswerk. Deze groep boog zich tijdens drie werkvergaderingen over zes specifieke thema’s en stelde hierover beleidsaanbevelingen op. Deze beleidsaanbevelingen zijn gebundeld in het P.A.V.E. document, de Policy Agenda for Volunteering in Europe (zie kadertekst). De Alliance groeide doorheen het jaar 2011 aan tot een netwerk van 39 organisaties. De toekomst van dit net­ werk is op dit moment nog niet duidelijk. Er werd ook een Tour opgezet, jonge ‘journalisten’ op pad ge­ stuurd,… teveel om hier in detail te bespreken. Alle informatie vindt u op de volgende websites: www.europa.eu/volunteering en www.eyv2011.eu. Wat is nu het resultaat van al dit werk? Meer vrijwilligers, beter vrijwilligerswerk, sterkere organisaties? Het zal u niet verbazen dat we hier een genuanceerd antwoord op geven. Eerst en vooral zijn vrijwilligersorganisaties dichter bij elkaar komen te staan. Over de verschillende Europese culturen heen –de verschillen in geschie­de­nis en context zijn soms enorm groot

p.

05 64

Nieuwsbrief

en Duits)1 en het Solifest, georganiseerd in het weekend van 2 tot 5 december in Straatsburg. Meer hierover leest u verder in deze nieuwsbrief. Van bij het begin was het duidelijk dat deze werk­ groep ook na 2011 wou verder gaan. Vrijwilligers zijn immers het kloppend hart van Caritas. En zie, de eerste samenkomst in 2012 zal bij het verschijnen van deze nieuwsbrief al achter de rug zijn en een conferentie over vrijwilligerswerk is voorzien voor de tweede helft van 2012.

C aritas

in

B elgië

Maar ook op kleinere schaal lieten we het Euro­pees jaar niet zomaar voorbij gaan. Het aangekondigde Alliance: werkgroep ‘Waarde van vrijwilligerswerk’

Caritas Cahier over vrijwilligerswerk2 verscheen in oktober. Dit cahier bevat het Belgische Caritas

(zie kadertekst) – werkten vertegenwoordigers van de vrij­willigersorganisaties intens samen. Persoonlijke contacten leggen en het leren kennen van verschillende verenigingen is zeker een pluspunt voor de sector, al is dat niet onmiddellijk zichtbaar, laat staan meetbaar. Verder zorgden de ontmoetingen voor het uitwisselen van good practices: inspiratie die valkuilen voorkomt of overbrugbaar maakt.

verhaal waarvoor verschillende organi­sa­ties samen rond de tafel gingen zitten. Zowel vrij­wil­ligers­­werk in de zorg als in de opvang van asiel­zoekers komen aan bod:

er is specifieke aandacht voor jonge

vrijwilligers, bestuursvrijwilligers, vrij­willigers­werk via Europese pro­gramma’s of online vrijwilligerswerk. Op 25 oktober organiseerde Caritas Vlaanderen, in nauwe samenwerking met Present, Vlaams Wel­ zijns­verbond en Zorgnet Vlaanderen, een studie­ dag met als titel: ‘De vrijwilliger in de social-profit:

De extra aandacht voor vrijwilligerswerk tijdens

mede­werker van het jaar. Investeren in vrij­willigers­

dit Europees Jaar heeft ook binnen organisaties

beleid’. Een lange titel maar er viel ook veel te

vruchten afgeworpen. De samenwerking tussen

bespreken. Zijn directies en besturen van zorg- en

Europese Caritas lidorganisaties is hiervan een

wel­zijnsorganisaties zich genoeg bewust van het

goed voorbeeld.

belang van investeren in vrijwilligerswerk en de

E uropese I nter -C aritas werkgroep V rijwilligerswerk Het Europees Jaar 2011 was de katalysator voor het samenkomen van vertegenwoordigers van Caritas lidorganisaties, die zich heel bewust zijn van de waarde van vrijwilligerswerk en de noodzaak tot het versterken ervan. In Parijs, Brussel, Freiburg, Malta en Straatsburg, vaak gekoppeld aan andere Caritas Europa-activiteiten, werden de grondvesten gelegd van de werkgroep en enkele concrete pro­ jecten uitgewerkt. Resultaten van deze samenwerking voor 2011 is het ‘policy statement’ over vrijwilligerswerk van Caritas Europa (beschikbaar in het Engels, Frans

De Inter-Caritas werkgroep vrijwilligerswerk in Freiburg

p.

06 64

Nieuwsbrief

meer­waarde die dit oplevert? Verschillende sprekers

waren daarom gericht op het versterken van

kwamen hierover hun vaak zeer gepassioneerde

vrijwilligersorganisaties. Maar natuurlijk hoorden

mening geven. Een uitgebreid verslag wordt opge­

we heel wat verhalen uit zorgvoorzieningen of

maakt in de vorm van een Caritas Cahier.

andere organisaties die dit jaar hun vrijwilligers

Het accent van het Europees jaar lag op het versterken van het vrijwilligerswerk – 2011 was het Europees jaar voor het vrijwilligerswerk en niet voor de vrijwilliger. De meeste activiteiten

nog eens extra in de bloemetjes zetten door een extra attentie, een uitstap, een feest, een tentoonstelling. Ook wij probeerden enkele vrij­ willigers in de spotlight te zetten en de variatie aan

vrijwilligerswerk

onder

de

aandacht

te

brengen door in elke nieuwsbrief van 2011 een artikel hierover op te nemen. Maar het stopt hier zeker niet. Binnen de werkvelden van Caritas hebben verschillende spelers

(Present,

Vlaams Welzijnsverbond, FIH,… ) een jarenlange ervaring in het ondersteunen van vrijwilligers, in het opvolgen van en inspelen op evoluties, in het aanspreken van het beleid over de noden van het vrijwilligerswerk. Dit zal de komende jaren, ook na 2011 dus, niet anders zijn. Lieve Coorevits Studiedag

Projectmedewerker Vrijwilligerswerk

POLICY AGENDA on VOLUNTEERING in EUROPE - P.A.V.E. document Het P.A.V.E.-document bevat beleidsaanbevelingen voor een efficiënter en duidelijker beleidskader binnen Europa om vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties beter te ondersteunen en vrijwilligerswerk te promoten. Dit document betracht een weergave te zijn van de bezorgdheden en voorstellen die binnen de Alliance aan bod kwamen gedurende het EYV2011. Het is een oproep aan de betrokkenen om het huidig beleid inzake vrijwilligerswerk kritisch te bekijken en te verbeteren, zowel op nationaal vlak als binnen organisaties. Het document is opgebouwd rond vier grote principes: een gunstig klimaat creëren voor vrijwilligerswerk,vrijwilligersorganisaties versterken zodat de kwaliteit van het vrijwilligerswerk verhoogd wordt, meer erkenning voor vrijwilligerswerk en bewustmaking over de waarde en het belang van vrijwilligerswerk. De beleidsaanbevelingen, gestructureerd rond deze vier principes, zijn gericht aan de Europese instellingen, de Europese lidstaten, de sociale partners en het middenveld. Verder bevat het document een beknopte samenvatting van het werk van de zes werkgroepen van de Alliance: kwaliteit van vrijwilligerswerk, legaal kader voor vrijwilligerswerk, infrastructuur voor vrijwilligerswerk, erkenning van vrijwilligerswerk, waarde van vrijwilligerswerk en werknemersvrijwilligerswerk. Het document is beschikbaar op onderstaande link:

 www.eyv2011.eu/images/stories/pdf/EYV2011Alliance_PAVE.pdf

Noten 1 www.caritas-europa.org/code/EN/abou.asp?Page=1175&menuPage=1175 2 Website Caritas Vlaanderen  publicaties  Caritas Cahiers  De waarde van vrijwilligerswerk voor Caritas

p.

07 64

Nieuwsbrief

Verschillen in culturen… Het vrijwilligerswerk kent vele normen over de verschillende Europese lidstaten heen. In landen zoals Nederland en Zweden doen ongeveer 40% van de volwassenen vrij­willigers­werk. In België, Cyprus, Spanje, Ierland, Malta, Polen, Portugal… ligt dat aantal tussen 10 en 19 %. Deze verschillen zijn te verklaren door de politieke, eco­ nomische en sociale context van de Europese lid­staten. Vrijwilligerswerk hangt samen met de organisatie van een maatschappij, de verhouding tussen overheid en maatschappij en is afhankelijk van de manier waarop burgers aan­gesproken worden om te participeren of bepaalde verantwoordelijkheden op te nemen. Een vrij­ willigers­vriendelijk beleid, waar aandacht is voor het beschermen van vrijwilligers via wetgeving maar waar de wetgeving niet verstikkend werkt, zal het aantal vrij­ willigers beïnvloeden. Ook het voorzien van regionale organisaties ter ondersteuning van vrijwilligers­or­ga­ni­ saties, het toekennen van subsidies aan vrij­willigers­ organisaties, … zorgt voor een stimulans. Maar naast het beleid zijn ook sociale aspecten en histo­rische feiten van belang. Ex-communistische lan­ den hebben een recente geschiedenis die ervoor zorgt dat oudere mensen het woord vrijwilligerswerk nega­tief percipiëren. Het wordt nog te vaak geasso­cieerd met de vroegere ‘dienstbaarheid’ die de bur­gers aan de staat moesten tonen. De nieuwe vorm van vrij­wil­ligers­ werk spreekt de jongeren wel aan, zodat deze landen over het algemeen een jong­ere vrijwilligerspopulatie hebben dan West-Euro­pese landen. Andere invloeden komen vanuit godsdienst, ideologie of verzuiling. In België bijvoorbeeld zien we dat vrij­

SOLIFEST: I COMMIT MYSELF TO SOLIDARITY IN EUROPE I nleiding

willigers­werk vroeger sterk gebonden was aan ideo­ lo­gische achter­grond of levensbeschouwing, denken

Secours Catholique-Cari­tas France nam het ini­

we maar aan het vrijwilligerswerk in verenigingen.

tiatief voor een grootse Caritas ontmoeting in

Naast het verschil in context, speelt ook de tijd een

het kader van het Europees jaar voor het vrij­wil­

rol. Eenzelfde land maakt evolutie door waarbinnen

ligers­werk. Het tijdstip van het gebeuren – 2 tot 5

ook het vrijwilligerswerk zich aanpast. In België

december – en de locatie – Straatsburg – werden niet

kiezen vrijwilligers vandaag de dag minder op basis

geheel toevallig gekozen. 5 december is immers de

van ideologie maar meer op basis van wat hen

internationale dag van de vrijwilliger en Straatsburg

raakt door hun eigen levenservaring (iemand wil

was een logische keuze aangezien het de bedoeling

bijvoorbeeld palliatief vrijwilliger worden omdat een

was op het einde van het evenement een tekst

familielid werd begeleid in een palliatieve dienst).

aan de Europese instellingen te overhandigen.

Op die manier zijn discussies op Europees niveau heel

Het evenement kreeg de titel “Solidarity festival on

boeiend maar zeer complex. Elk land, elke cultuur heeft

the commitment to volunteering: I commit myself

een andere aanpak nodig om tot kwalitatief vrij­willigers­

to solidarity in Europe” en had de bedoeling zowel

werk te komen. Het is daarom belangrijk dat Europa

vrijwilligers en beroeps­krachten als de doelgroep

een kader schetst met enkele principes waar­binnen de

van de verschillende organisaties, die zich op een

lidstaten nog genoeg vrijheid hebben om maat­regelen

of andere manier inzetten voor solidariteit, op een

te treffen die aansluiten bij hun context.

of andere manier samen te brengen. Er waren 650 mensen aan­wezig in Straatsburg en nog eens

p.

08 64

Nieuwsbrief

350 anderen waren betrokken in de activiteiten op vrijdag. Deze groep vertegenwoordigde 23 landen en 160 Caritas-partners. Hieronder volgt het verslag van het zeer boeiend en gevuld weekend.

V rijdag 2 december , M ont G odinne , M aison

d ’ accueil

Vooraleer alle deelnemers naar Straatsburg af­ reisden, werden op vrijdag ontmoetingen georga­ niseerd in de wijde omgeving rond Straats­burg. Vanuit Caritas in België organiseerden we een ontmoeting tussen vijf organisaties in de gebouwen

Solifestdelegatie in het Europees Parlement

van de Cliniques universitaires UCL Mont-Godinne nabij Yvoir.

Daarnaast waren twee verenigingen waar armen

De thuisspelers waren de vrijwilligers en ver­

het woord nemen vertegenwoordigd: ’t Hope van

antwoordelijken van het Maison d’accueil Pierre

Roeselare en Wieder van Brugge. ’t Hope werd

Jansen, verbonden aan het ziekenhuis waar we te

voor­gesteld door een tandem: een persoon die

gast waren. Het onthaalhuis, waar we even een

armoede mee­maakte en een persoon die geen ar­

bezoek brachten, werd opgericht om familieleden

moede heeft gekend. De tandemwerking pro­beert

van opgenomen patiënten een rustpunt te bieden

weder­zijds onbegrip te doorbreken: de per­soon

dicht bij hun familielid. Ze kunnen er over­nachten

die geen armoede heeft gekend, leert te denken

en ontbijten om het traject thuis-ziekenhuis te

vanuit een andere context. Dingen die voor hem

vermijden. De opvang, het beheer en het onderhoud

evident zijn, zijn dat zeker niet voor iemand in

van het huis gebeuren door vrijwilligers. Het werd

armoede, zoals bijvoorbeeld de jaarlijkse vakantie.

heel stil in de zaal tijdens de getuigenissen van

De persoon in armoede leert dat ook mensen uit

enkele personen die gedurende een moeilijke perio­

de middenklasse zorgen hebben of moeilijkheden

de in hun leven opgevangen waren in het Maison

moeten overwinnen. De sterkte van deze tandem­

d’accueil. De dankbaarheid voor de vrij­willigers die

werking is de individuele samenwerking op lange

toen bemoediging gaven, luisterden, of gewoon aan­

termijn. Ook Wieder is een vereniging waar

wezig waren, was in­drukwekkend.

armen het woord nemen. Ze proberen, net als ’t Hope, beleidsinstanties te sensibiliseren: als één iemand op de deur klopt zal deze persoon waar­schijnlijk niet gehoord worden. Maar als een aantal mensen zich verenigen en samen op de deur kloppen, is de kans op resultaat groter. Wieder werkt vooral rond werk, sport, duidelijk en eenvoudig taalgebruik, cultuur en vrije tijd. We kregen ook een korte voorstelling van La Moisson asbl, een opvanghuis voor mannen en vrouwen, maar ook voor gezinnen, die psycho­ sociale en financiële problemen hebben. Vaak zijn deze mensen zeer kwetsbaar door familiale pro­ ble­men, misbruik, geweld, mentale gezond­heids­ pro­blemen of een gebrek aan eigen­waarde, …. Door het samenleven en het samen investeren in het opvanghuis (door het onderhouden van de tuin, eten maken, meubelen opknappen, …) wordt

t’Hope stelt de tandemwerking voor in het Europees Parlement

in de eerste plaats het zelfvertrouwen en het zelfbeeld van de mensen verhoogd.

p.

09 64

Nieuwsbrief

Ook de Logis de Louvranges, het opvanginitiatief van Caritas International voor moeders zonder papieren en hun kinderen was vertegenwoordigd. Bij de opvang van de moeders komt heel wat kijken: logistieke ondersteuning zoals het brengen en halen van de kinderen of de moeders, het begeleiden van de kinderen bij schooltaken, taalles, de kinderen ruimte geven om te spelen en zeker ook tijd maken om de moeders hun verhaal te laten doen. Veel van deze taken worden opgenomen door vrijwilligers. De nadruk lag tijdens het festival op ontmoeting over de grenzen heen en in die geest mochten we ook enkele deelnemers verwelkomen van Caritas

Raad van Europa: Georgische kinderen aan het woord

Bilbao, Caritas Oekraïne, Caritas Marseille en Caritas Puy de Dôme. Hoewel de aanwezige organisaties sterk verschil­ lenden van doelstelling en werking en er grote taal­barrières te overbruggen waren, bleek de ge­ meen­schappelijke insteek van solidariteit en vrij­

werkgroep een aantal standpunten proberen te formuleren. Met deze standpunten kon de groep tekstschrijvers aan de slag om aan het einde van het weekend duidelijke aanbevelingen door te kunnen geven aan de politieke wereld.

willigerswerk genoeg om deze mensen op een heel

De werkgroep “Solidair engagement door personen

positieve manier samen te brengen en in­houdelijk

in grote moeilijkheden” bijvoorbeeld stelde zich de

waardevolle discussie op gang te brengen. Van de

vraag op welke manier mensen die zelf in armoede

uitkomst van de discussie werd een korte tekst

leven, makkelijker zouden kunnen instappen in een

gemaakt die we meenamen naar Straats­burg om

vrijwilligerswerking.

verwerkt te worden in de tekst voor de Europese

Binnen de werkgroep “Sociaal engagement en

instellingen. Wat we hier zeker uit onthouden is de nadruk die gelegd wordt op de lange termijn. Heel vaak kunnen projecten voor één jaar subsidie krijgen. Alle ervaring toont echter dat armoede heel complex is en een begeleiding en ondersteuning

de strijd tegen sociale uitsluiting”, werden vooral projecten, gedragen door vrijwilligers, uitgewisseld die helpen om mensen het gevoel te geven er bij te horen. Zowel positieve als negatieve ervaringen kwamen aan bod, waardoor we de voorwaarden

vraagt van vele jaren. Interessant was ook de

voor het slagen van dergelijke projecten konden

opmerking dat het in maatschappelijke debatten

benoemen. Op die manier werden concrete,

vaak gaat over koopkracht “pouvoir d’achat” terwijl

beleidsmatige

de aan­wezigen aan beleidsmakers vragen om meer

vrijmaken van middelen voor vorming van vrij­

de nadruk te leggen op “pouvoir d’être”.

willigers, het beperken van de onkosten voor de

Na deze ontmoeting keerde een deel van de deel­

vrijwilliger (bv. verplaatsing), etc.

voorstellen

gedaan,

zoals

het

nemers terug naar huis, een ander deel stapte de bus op richting Straatsburg.

Z aterdag 3 december , S traatsburg , E uropees P arlement Na het vroege opstaan en een strenge controle, verzamelden zo’n 600 mensen in het Europees Parlement. Deze dag bestond uit twee delen: workshops rond bepaalde thema’s in de voor­ middag en een plenaire sessie in het Europese halfrond in de namiddag. De hele dag stond in het thema van standpuntbepaling: we zouden in elke

Flashmob op de kerstmarkt in Straatsburg

p.

10 64

Nieuwsbrief

In de namiddag namen we plaats in het halfrond en werden verschillende projecten van over de hele

M aandag 5 december , S traatsburg R aad van E uropa

wereld voorgesteld. De bijeenkomst in het halfrond stond volledig in het teken van uitwisseling, met

Deze laatste dag werden we verwacht voor een

uiteraard als hoogtepunt de bijdrage van onze

plenaire sessie in kleinere groep in het halfrond van

eigen delegatie. ‘t Hope stelde er op een prachtige

de Raad van Europa. Alexandre Guessel, adviseur

manier

vele

van Thorbjørn Jagland, Secretaris-Generaal van

van onze Europese collega’s was het de eerste

de Europese Raad en Gilda Farell, hoofd van de

kennismaking met dit unieke project, waardoor

Social Cohesion Development Division van de

haar

tandemwerking

voor.

Voor

met veel aandacht geluisterd werd.

Europese Raad verwelkomden ons en volgden de

Na een hele dag uitwisselen en het zoeken naar

over drie thema’s: (1) het recht op vrijwilligerswerk

een consensus in de standpunten, werd het stilaan tijd om Straatsburg – en met Straatsburg de rest

debatten. Op deze laatste dag werd gedebatteerd voor iedereen, (2) solidariteit als subject van levenslang leren en een grotere erkenning van

van Europa – wakker te schudden. Op één van de

verworven competenties en (3) de strijd tegen de

mooiste kerstmarkten ter wereld, onder één van de

instrumentalisatie van het vrijwilligerswerk.

grootste kerstbomen ter wereld, hielden we samen een flashmob. Met luid getrommel, veel gezang: “Pour les autres, tous ensemble, mobilisons nous” en een bijhorende dans, stonden we even in het middelpunt van de kerstmarkt. Voorbijgangers vroegen wie we waren en wat we daar stonden te doen, wat ons de gelegenheid gaf hen warm te maken voor een solidair Europa.

Het eerste thema vertrok vanuit het standpunt dat vrijwilligerswerk een vorm van solidariteit is die voor iedereen toegankelijk zou moeten zijn. Op dit moment is dit niet het geval. Sterker nog, Caritas Europa merkt op dat mensen die in situaties van armoede en uitsluiting zitten, vaak zelfs aan de kant geschoven worden wanneer het gaat om vrij­willigers­ werk. Nochtans zijn zij door hun ervaring de meest

De dag werd feestelijk afgesloten met een buffet

relevante en aangewezen mensen om de oorzaken

samengesteld uit specialiteiten van de Elzas,

van armoede te benoemen, alternatieve vormen van

prach­tige acts, en een stevige fuif!

solidariteit te zoeken en oplossingen aan te reiken. De conclusie van deze sessie was een concrete oproep tot actie. Caritas verwacht dat de Europese

Z ondag 4 december , S traatsburg centrum

Raad, als behoeder van het respect voor de Rechten van de Mens, een prominente bijdrage zal leveren aan het promo­ten van gelijk­heid tot deelname aan

Zondag was er tijd voor ontspanning en bezoek,

solidaire activiteiten en vrijwilligerswerk.

bijvoorbeeld aan de kerstmarkt – terecht één

Solidariteit is een waarde die van generatie op

van de mooiste van de wereld overigens. In de

generatie zou moeten doorgegeven en heruit­

kathedraal Notre-Dame van Straatsburg werd de

gevonden worden. Dat was het uitgangspunt van

foto­tentoonstelling geopend in het kader van het

de tweede reeks debatten. Het aanwakkeren van

Euro­pees Jaar van het Vrijwilligerswerk. Deze ten­

solidariteit is de belangrijkste missie van het Caritas-

toon­stelling bracht vrijwilligers in beeld waar­onder

netwerk. Vanuit dit idee is Caritas van mening dat

ook een Belgische vrijwilliger uit de vzw Triangel.

het aanwakkeren en doen groeien van solidariteit

Na een heerlijke choucroute en een inspirerende eucharistieviering, namen we afscheid van de Belgische organisaties. Ondanks de korte periode samen, werd het een intens afscheid. Wij hebben ontzettend veel geleerd op korte tijd, hebben veel kunnen nadenken en hebben er een andere kijk

een plaats moet krijgen in educatie en opleiding, van in de kleuterklas tot alle mogelijke vormen van levenslang leren. Het stimuleren van solidariteit en vrijwilligerswerk zou structureel ingebed moe­ ten worden in de bestaande opleidingen, zodat deze waarde niet verloren gaat. Daarnaast is het ook nood­zakelijk vrij­willigers­werk of sociaal

op de materie die we dagelijks bestuderen op

engage­ment binnen dit kader de nodige erkenning

nagehouden. Maar het is zeker geen afscheid

te geven, bijvoorbeeld in studie­punten binnen het

voorgoed, zo troostten we ons. Het werd avond

hoger onderwijs of als pluspunt op een CV bij een

en het werd ochtend. De vierde dag.

sollicitatie, zodat de maat­schappelijke relevantie

p.

11 64

Nieuwsbrief

van vrijwilligerswerk naar waarde geschat wordt. Caritas Europa vraagt aan de Raad van Europa mee te werken aan de promotie van solidariteit in alle fasen van het leven en het uitwisselen van good practices ondersteunt, zodat ervaringen en competenties ten volle benut kunnen worden. Tijdens de derde reeds debatten, wilde Caritas het belang van complementariteit tussen staf­ mede­werkers en vrijwilligers benadrukken. Staf­ medewerkers worden aangeworven omwille van profes­sionele

kwalificaties,

terwijl

vrijwilligers

vanuit een heel andere achtergrond en met een heel andere taak ingezet worden. Beiden zijn com­ple­mentair aan elkaar, de één kan de ander niet vervangen. Er is een zorg­wekkende trend om, aangewakkerd door de eco­no­mische crisis, vrijwilligers bepaalde taken van staf­medewerkers

Bellgische delegatie in het Europees Parlement

te laten overnemen. Deze trend buigt af naar een instrumentalisatie van het vrijwilligerswerk, waar­ door vrijwilligers niet meer worden dan goed­kope werkkrachten. In dit licht vraagt Caritas Europa aan de Raad van Europa om erover te waken dat bestaande en/of aangekondigde wetten deze instrumentalisatie niet bewerkstelligen. De Raad van Europa heeft immers als taak om te kijken vanuit de Rechten van de Mens en kan zo de organisaties die werken met vrijwilligers enerzijds en de vrijwilligers zelf anderzijds, beschermen tegen deze problematiek.

E valuatie

en toekomst

We hopen dat de boodschap van de slottekst zijn weg verder zet binnen de Europese instelling, samen met de aanbevelingen geschreven door de Alliance en andere organisaties. Voor Caritas in België was de deelname alvast geslaagd. Het was een zeer aangename en sterke manier om het werkveld te leren kennen. Het samenbrengen van al deze

Tijdens deze laatste reeks van debatten, gaf onze

verschillende mensen, het samen op stap gaan,

eigen directeur, Dominic Verhoeven, overigens

rekening houdend met elkaar en elkaars situatie,

een vurig pleidooi dat u op de volgende pagina kan

heeft ons meer bijgebracht dan welk rapport,

terugvinden. De slotverklaring van dit weekend

studiedag of boek ook. Deze positieve ervaring willen

‘Solidarity Festival on Commitment to Volunteering,

we dan heel graag vasthouden. Daarom zullen we

Recommendations on Volunteering’ kan u terug­

ook dit jaar, in het kader van 80 jaar Caritas in

vinden op de website van Caritas Vlaanderen.

België, een dergelijke ontmoeting organiseren!

Fototentoonstelling Vrijwillig engagement

p.

12 64

Nieuwsbrief

De instrumentalisering van het engagement van vrijwilligers is een

NEEN AAN DE INSTRUMENTALISERING VAN HET VRIJWILLIGERSWERK

reëel probleem. Solidariteit en inzet van vrijwilligers worden door de overheid meer en meer gebruikt als middel om lonen te vervangen of andere besparingen te realiseren, zo bleek uit de bespreking in de werkgroep ’s ochtends met vertegenwoordigers uit verschillende Europese landen. Deze situatie is voor Caritas ontoelaatbaar.

Geachte Dames en Heren Vertegenwoordigers van dit Parlement, Geachte Dames en Heren Vertegenwoordigers van de verschillende Caritasorganisaties hier samen, Goede Vrienden, In de Caritasfamilie en in de acties van Caritas hebben we altijd een harmonieuze samenwerking tussen bezoldigden en vrijwilligers gekend. Deze twee groepen waren altijd al en zijn nog steeds complementair : de vrijwilliger vult het werk en de expertise van een betaalde kracht aan vanuit een specifieke invalshoek en met een specifieke waarde – namelijk luisteren, onbaatzuchtigheid, ondersteuning – waardoor het sociaal werk van onze organisaties efficiënter is en meer resultaat bereikt.

Jammer genoeg staat dit evenwicht onder druk. We hebben de indruk – en het is meer dan een indruk – dat de overheid het werk van vrijwilligers meer en meer ziet ter vervanging van betaalde jobs, én als een handig middel om te besparen. We hebben ook de indruk – en ook hier is het meer dan een indruk – dat men zich in de strijd tegen sociale uitsluiting vooral concentreert op de groep die juist onder de armoedegrens leeft. Deze mensen uit de armoede helpen kost relatief het minste moeite en heeft het meest effect op de statistieken. De groep die in de diepste armoede leeft, wordt als verloren gezien. Er wordt van uit gegaan dat vrijwilligers zich wel over hen zullen ontfermen. En men heeft gelijk: alle vrijwilligers hier in de zaal zullen zich ook over hen ontfermen… En we worden zelfs gerustgesteld : de overheid is bereid hiervoor vergoedingen aan de vrijwilligers te betalen. Wat een optimistische boodschap voor deze mensen – mannen, vrouwen en kinderen – die geen nummers noch dossiers zijn. Wat een geruststelling en bemoediging voor mensen die er niet voor kozen in armoede te leven. Door de financieel-economische crisis zijn de subsidies voor sociale hulpverlening verminderd, hoewel de nood hetzelfde blijft. Hetzelfde werk blijven verder zetten, impliceert dan het vervangen van betaalde krachten door vrijwilligers. Op deze manier wordt sociale inzet meer en meer een “product”. Een product dat door deze vrijwilligers vrij goedkoop kan gehouden worden. Positief nieuws voor de begroting, maar dit is toch een al te goedkope oplossing! Deze vermarkting dreigt zich over de hele Europese Unie en de andere Europese landen te verspreiden. Daarom vragen we aan de Europese Instellingen erover te waken dat vrijwilligerswerk zijn eigenheid kan bewaren. We vragen dat vrijwilligerswerk niet geïnstrumentaliseerd wordt binnen het kader van de ‘Big Society’ – een maatschappij waar de overheid zich meer en meer onttrekt aan haar verantwoordelijkheden en waarin uitsluiting normaal, aanvaard en zelfs aanvaardbaar is. Het spijt ons, maar wij gaan hiermee niet akkoord. Aanvaard daarom niet dat lidstaten hun verantwoordelijkheden ontlopen en dit vermommen door een enthousiaste lippendienst aan het vrijwilligerswerk. Er zijn immers andere manieren om vrijwilligerswerk te ondersteunen, dan vrijwilligers betaald werk te laten overnemen! Maar ondertussen hoeven jullie niet bang te zijn. Natuurlijk laten we de mensen onderaan de ladder van de samenleving niet aan hun lot over. We blijven ons werk doen. Maar we doen het onder protest, omdat we niet akkoord kunnen gaan met de richting die een groot deel van Europa blijkt gekozen te hebben – en dat zijn zowel landen binnen de Unie als er buiten. Het spijt ons, we zijn het hiermee niet eens, en we rekenen daarbij op uw steun!

Dominic Verhoeven Directeur Caritas Vlaanderen vzw Toespraak in het Europees Parlement, 3 december 2011

p.

13 64

Nieuwsbrief

t ,O er

he

r we

ye s

Dossier Armoede

Pa

te

Solidariteit

© Is a b e

ll e

WERELDDAG VAN VERZET TEGEN ARMOEDE DE AANHOUDENDE ONTOEGANKELIJKHEID VAN DE ZORGSECTOR (2)

Dat de zorgsector niet voor iedereen

A dministratieve

en praktische ondersteuning

even vlot toegankelijk is, is een intussen algemeen gekend gegeven.

Het is voor ieder van ons een uitdaging om in orde te zijn

Wanneer we dit probleem willen

met administratieve zaken zoals verzekeringen, papieren

aanpakken en consequent willen

voor het ziekenfonds, bijzondere statuten,… Voor mensen in

wegwerken, is het noodzakelijk de

armoede zijn deze formaliteiten vaak nog minder evident. Zo

verschillende oorzaken van deze

moet je om te weten hoe bepaalde procedures of systemen

gebrekkige toegankelijkheid te

werken, in de eerste plaats al een bepaalde taal, Nederlands

kennen en kunnen onderscheiden. Dokter Myriam De Spiegelaere, wetenschappelijk directrice van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Brussel-Hoofdstad, gaf op het Colloquium Armoedebestrijding – dat op 14 oktober 2011 plaatsvond in het Federaal Parlement naar aanleiding van de Werelddag van Verzet tegen Armoede – een

en/of Frans, machtig zijn. En zelfs wanneer dit het geval is, blijft er een verschil tussen normale spreektaal en woorden en termen die in een gezondheidscontext gebruikt worden. Communicatieproblemen blijven dan ook één van de grootste obstakels voor mensen in armoede die binnen eender welke sociale sector met vragen of problemen zitten. Brochures zijn te moeilijk opgesteld, in te vullen documenten klinken Chinees en de verschillende diensten zijn vaak een doolhof. Daarbij komt dat de hulpverleners zelf – artsen, verpleegkundigen,… – niet met deze administratieve zaken bezig zijn en zij niet of te weinig beseffen dat deze zaken voor de patiënt die ze voor

overzicht van verschillende obstakels

zich hebben helemaal niet zo evident zijn als ze lijken. Sociale

die bijdragen aan de gebrekkige

ondersteuning is dan ook een absolute must – en dit niet alleen

toegankelijkheid van de zorgsector,

op het vlak van communicatie. Wanneer een moeder of vader

gegroepeerd in vijf clusters. Na

zijn of haar kinderen niet ergens veilig kan achterlaten, zal hij of

de eerste bijdrage in onze vorige

zij ook niet naar een gezondheidsinstelling gaan om de nodige

nieuwsbrief, waarin we vooral

zorg te vragen.

het financiële aspect van deze

Een

problematiek bestudeerden, staan

ander

praktisch

struikelblok

volgens

Myriam

De

Spiegelaere, is de bereikbaarheid van gezondheidsinstellingen.

we in deze nieuwsbrief stil bij de

Mensen die met weinig moeten rondkomen, hebben vaak

overige obstakels: de administratieve,

geen eigen vervoer­middelen en zijn daarom afhankelijk van

praktische, culturele en psycho-

het openbaar vervoer. In het beste geval betaalbaar openbaar

sociale obstakels en de obstakels

vervoer, wat niet altijd zo is, bijv. wanneer een ziekenhuis zich

gelieerd aan sociale controle.

ettelijke zones buiten het stadscentrum bevindt.

p.

14 64

Nieuwsbrief

V ertrouwen

noodzaak om, als sociaal werker, verpleeg­ kundige, arts,… aandacht te hebben voor deze

Culturele obstakels manifesteren zich vooral als een

materie. We kunnen immers pas spreken van

verschillend normen- en waardenpakket. Zo zijn er

een “toegankelijke zorg” wanneer deze vele

de herkenbare voorbeelden van bloed­trans­fu­sies,

obstakels weggewerkt worden en zij niet langer

verzorging of verpleging van een vrouwe­lijke patiënt

een belemmering vormen voor de vele mensen die

door een man of het gebrek aan ver­trouwen in een

een beroep wensen te doen op zorginstellingen.

vrouwelijke hulpverlener. Even­eens cultureel bepaald is het (gebrek aan) vertrouwen in onze westerse

Toegankelijke zorg dient geen apart begrip te zijn,

geneeskunde en medicijnen. Hoe goedkoop de zorg

het gaat immers hand in hand met een kwaliteits­

ook is, zonder vertrouwen in die zorg en de ver­

volle voorziening. Binnen de kwaliteitszorg van voor­

leners ervan zullen sommigen de stap naar een

zieningen moeten dan ook enkele vragen worden

zorg­verlener of zorg­instelling niet zetten.

gesteld die uitgaan van deze toegankelijke zorg. Is

Alle mensen hebben echter, ondanks culturele of sociale verschillen, een zeker respect voor hun eigen

onze voorziening voldoende bereikbaar? Ver­loopt onze communicatie eenvoudig en verstaan­baar? Op

lichaam. Gevoelens van schaamte of de angst om

welke manier zorgen wij ervoor dat onze voor­ziening

beoordeeld te worden op het uiterlijk, zijn dan ook

vertrouwen schept? Hoe ga ik als arts, ver­pleeg­

niet vreemd wanneer iemand zonder mogelijkheden

kundige,… met mensen in armoede om? Ben ik zelf

om zichzelf te verzorgen, zich moet presenteren

duidelijk genoeg in mijn persoonlijke com­municatie?

aan een arts of verpleegkundige. Vanuit een zeker

Zijn onze diensten eenvoudig te bereiken en wordt

zelfrespect wil iemand die vuil is en zich al een hele

er voldoende naar (door)verwezen?

tijd niet heeft kunnen wassen, niet op deze manier toekomen voor een lichamelijk onderzoek. Deze schaamte voor het eigen lichaam en de manier waarop met dit lichaam omgegaan wordt, maakt

Een andere, aanvullende manier waarmee gewerkt kan worden, is ervaringsdeskundigheid. Zeker in het kader van culturele, psychologische of sociale

ook preventie bijzonder moeilijk. Te vaak schenken

obstakels kunnen de positieve ervaringen van

mensen met financiële problemen pas wanneer

personen in dezelfde positie helpen om mensen

een ziekte zich manifesteert en de stap naar de

op hun gemak te stellen, vertrouwen te creëren

arts gezet zou moeten worden, aandacht aan

en om de noodzaak van preventie en een tijdig

hun lichaam. Uiteraard hangt dit ook samen met

ingrijpen te benadrukken. Dit kan eventueel via

het eerder beschreven verschil in normenpatroon.

het bekende concept van Opgeleide Ervarings­

Nochtans is preventie net vooral bij deze mensen

deskundigen, maar de ervaringen van deze mensen

van groot belang, zodat ze in geval van ziekte niet

kunnen ook opgenomen worden in eenvoudig

meteen met grote kosten opgezadeld worden.

leesbare brochures. Daarnaast is het belangrijk je

Myriam De Spiegelaere stelt dat er naast deze

als zorgverstrekker in te kunnen leven, door­heen

psycho-sociale obstakels, er ook belemmeringen

het praten over en opnemen van ervaringen van

zijn die gevormd worden door de bezorgde maat­

mensen in precaire posities.

schappij of overheid: obstakels van sociale controle. Uit angst voor inmenging van de over­heid of de maatschappij in het persoonlijke leven, gaande van verplichte plaatsing, over gerechte­lijke inmen­ging tot het afnemen van kinderen, wordt elk contact met sociale diensten zorgvuldig vermeden.

Kwaliteitsvolle, toegankelijke en betaalbare zorg is iets wat slechts bereikt kan worden wanneer ieder, vanuit zijn of haar eigen taak, binnen een zorginstelling aandacht heeft voor de struikel­ blokken die door Dokter Myriam De Spiegelaere opgesomd werden. Samen kunnen we ook de

N aar

een toegankelijke zorg ?

Al deze verschillende obstakels moeten ons doen afvragen hoe wij zelf omgaan met deze pro­ble­ma­ tiek. Er is en blijft een dringende en dwingende

minst­bedeelden in onze samenleving de zorg geven die zij verdienen. Thijs Smeyers, Projectmedewerker Armoede in de Gezondheidszorg Caritas Vlaanderen vzw

p.

15 64

Nieuwsbrief

caritas International Een cholera-epidemie, een orkaan, tropische stormen, geweld… De overlevenden van de aardbeving op 12 januari 2010 hebben het zwaar te verduren gehad. Zelfs al is de fase van dringende noodhulp

CARITAS INTERNATIONAL IN HAÏTI 2 JAAR NA DE AARDBEVING Onderwijs, huizenbouw en landbouwprogramma’s dragen bij tot een betere samenleving De hulpverlening van Caritas International kadert in een

voorbij, toch is vandaag nog steeds

gemeenschappelijk programma van het Caritasnetwerk dat

noodhulp nodig, zeker in Port-au-

steun verleent aan 1,4 miljoen Haïtianen gedurende 3 tot 5

Prince waar een groot deel van de bevolking al in armoede leefde vóór

jaar. Onmiddellijk na de ramp zorgde Caritas International voor de aanvoer van water en voor waterzuivering, de installatie van sanitaire voorzieningen en het leveren van geneesmiddelen

de fatale aardbeving. De cholera-

en medisch materiaal, alsook van tenten, zeil, jerrycans en

epidemie is gelukkig onder controle

dekens. Dit alle ter waarde van een half miljoen euro. De

en de aandacht kan zich opnieuw

heropbouwprogramma’s van Caritas International omvatten 3 luiken: huizenbouw, onderwijs en voedselzekerheid.

op de heropbouw richten.

R ehabilitatie –

en

heropbouwprojecten in uitvoering

• Huisvesting

2011-2013: Caritas International steunt het heropbouw­ programma van Caritas Port-au-Prince. Dat voorziet de bouw van 1.600 huizen in landelijk gebied (om de hoofdstad te ontlasten), steun aan kleinschalige landbouw, en het regelen van het eigendomsrecht. Caritas International financiert de heropbouw van 100 huizen in het afgelegen dorp Duval. De werken worden uitgevoerd door professionelen die een opleiding kregen van Caritas. Ook de begunstigden werken mee. Ze hebben in een eerste fase de toegangswegen voor de aanvoer van het materiaal gerehabiliteerd.

Budget: € 1.000.000 • Onderwijs

2010-2012: met het oog op de heropbouw openen Caritas International en Caritas Duitsland eerstdaags een vormings­ centrum voor beroepen in de bouwsector te Leogane.

Budget: € 100.000

2010-213: het weeshuis van de zusters Salesianen in de wijk Salines van Port-au-Prince is onbewoonbaar na de aardbeving. Met de steun van Caritas Oostenrijk en Caritas International bouwen ze aan een nieuwe instelling in Croix de Bouquets waar

Onderwijs is één van de pijlers van de hulpverlening van Caritas International in haïti

150 wezen terecht kunnen voor onderdak en onderwijs. Budget: € 100.000

p.

16 64

Nieuwsbrief

• Voedselzekerheid

2011-2013: Haïti heeft heel wat troeven op landbouw vlak. Toch wordt meer dan de helft van het voedsel ingevoerd. Om de voedselzekerheid net buiten de stad te verhogen en de plattelandsvlucht tegen te gaan,

lanceert

Caritas

International

een

project in de gemeentes Cornillon/Grand Bois en Grand Asne. Het maakt deel uit van een grootschalig programma gefinancierd door DGD via 11.11.11. Caritas International neemt de vorming van de boeren op zich, steunt de landbouw en de veeteelt, levert productiemiddelen, steunt de economie via mircro-ondernemingen en bindt de strijd aan tegen de erosie. Budget: € 88.660 (exclusief financiering DGD).

2011-2013: een modelboerderij voor veeteelt in Fonds-Baptiste moet de geitenkweek met

Strijd tegen de erosie in Jéromie in het kader van een voedselzekerheidsprogramma

verbeterde rassen aanmoedigen en bijdragen tot een hogere graad van voedselzekerheid in de streek. In een eerste fase worden de nodige gebouwen opgetrokken: een schuur van 300 m² die jaarlijks een tweehonderdtal lammetjes kan huisvesten en een ruimte om 100 m³ voedsel en voeder te stockeren. Jaarlijks zullen er op de boerderij 9.000 vleeskippen en 240.000 eieren geproduceerd worden voor de lokale markt. Budget: € 200.000

Binnenkort gaan een aantal nieuwe initiatieven binnen het onderwijs van start, andere zijn in voor­bereiding

Caritas wil ervoor zorgen dat de grote golf van

Overleg en uitwisseling bij de bouw van 100 huizen

solidariteit na de ramp duurzame veranderingen teweeg brengt. Om dit te bewerkstelligen moeten we de Haïtianen de middelen, de kennis en de nodige ruggensteun geven om zelf hun leven in handen te nemen. Samen met onze partners ervoor zorgen dat de levensomstandigheden beter worden dan vóór de ramp, is echter een werk van lange adem. Voeg daarbij de gebrekkige lokale structuren en het op vele vlakken falend beleid, en het wordt duidelijk dat de aanwezigheid van niet-gouvernementele organisaties nog vele jaren een noodzaak zal zijn. Johanna Vanraes Caritas International www.caritas-int.be

Cholera, een orkaan en tropische stormen, geweld en een falend beleid hebben de heropbouw na de aardbeving in Haïti sterk bemoeilijkt.

p.

17 64

Nieuwsbrief

Gezondheid & welzijn HEDENDAAGS PERSONEELSBELEID DAT WERKT: ZET JE MEDEWERKERS IN HUN KRACHT Leuven, 3, 4, 5 en 6 juli 2012

EEN ZOMER OM TE LEREN

Focus Medewerkers zijn het belangrijkste middel om kwaliteitsvolle

De zomer is de ideale moment om de

zorg te verlenen. In toenemende mate erkennen en

batterijen op te laden.

beklemtonen gezondheids- en welzijnsorganisaties het

Het is een moment om stil te staan. Het is een moment om de stapels ‘dat is voor als het wat rustiger is’ eens door te nemen.

belang van Human Resource Management. Medewerkers maken het verschil. Met dit vierdaagse programma personeelsmanagement bieden we je een overzicht van mogelijke ondersteunings­ systemen.

Het is een moment om tijd te maken voor

Hoe zorg je via personeelsbeleid dat elke medewerker

je directe omgeving.

richting en ondersteuning krijgt, uitgroeit tot een verant­

Het is een moment om op vakantie te

woordelijkheid nemende, competente medewerker, in alle

gaan en nieuwe horizonten te verkennen.

fases van de loopbaan?

Het is ook de ideale moment om jezelf te

Onze doelstellingen zijn:

verwennen.

(Nieuwe) inzichten en concepten over de verschillende

VOCA Training & Consult organiseert daar­om drie zomercursussen waar je je batte­rijen kan opladen, nieuwe inzichten kan

op­doen,

kan

leren

en

groeien,

inspiratie kan opdoen om in het nieuwe werkjaar in te zetten. Er is voor elk wat wils: een week rond personeelsontwikkeling, een week rond het in beweging zetten van mensen,

domeinen van personeels-management aanreiken Inzicht geven in de samenhang tussen personeelsmanagement en het algemeen beleid van je organisatie.

Doelgroep Directie of verantwoordelijke voor personeelsbeleid die zijn in­zichten in personeelsmanagement wil toetsen en/of uit­ breiden.

Inhoud

teams en organisaties en een week

We situeren personeelsmanagement binnen de organisatie­

rond jezelf inzetten als instrument voor

context.

veranderingen.

Vertrekkend vanuit dit kader bespreken we de fundamentele bouwstenen van een modern personeelsbeleid. We vertalen dit naar bruikbare elementen voor de eigen organisatie:

p.

18 64

Nieuwsbrief

• Situering personeelsmanagement in het algemeen beleid van de organisatie. • Trends in personeelsmanagement. • Rollen en taken van de personeelsverantwoordelijke(n). • Werving en selectie van medewerkers. • Inscholing van medewerkers. • Competentiemanagement. • Coachen van medewerkers.

We dagen mekaar uit, gaan op zoek naar ‘het geheim’ en proberen vooral veel uit. We maken samen een ‘kookboek’ waar je zelf mee aan de slag kunt. Ieder zoekt zijn weg, vertrekkend vanuit eigen competenties, organisatiecultuur en goesting.

Doelgroep

• Interne communicatiesystemen.

Deze zomercursus is bedoeld voor mensen die bij

• Begeleidings- en beoordelingssystemen.

zichzelf en in groep op zoek willen gaan naar wat

• ‘Gevarieerd leren’ van medewerkers.

voor hen creatieve manieren zijn om beweging te

• Retentiebeleid?

brengen.

• Managen van veranderingen.

Door samen aan de slag te gaan, wordt je

Deelnameprijs 960,00 EUR, inclusief BTW. In deze prijs zijn de syllabus, de lunches en de koffiepauzes begrepen. De tweede deelnemer van dezelfde instelling geniet 20 EUR korting, de derde en de volgende 40 EUR.

Begeleiding: Michel Rosius, consultant.

uitgedaagd op zoek te gaan naar jouw manier om met mensen, teams en organisaties aan de slag te gaan.

Inhoud De rode draad wordt gevormd door de deelnemers en de begeleider. De begeleider daagt uit en brengt vanuit zijn jarenlange ervaring met begeleiden van mensen, groepen en organisaties methodieken aan. De deelnemers laten zich meenemen en geven zelf mee vorm aan de cursus door hun eigen inbreng. We doen dit bovendien in een ontspannen sfeer geïnspireerd door de prachtige omgeving. Je wordt uitgenodigd te kamperen (je kan ook kiezen voor een bed) en we zorgen samen voor heerlijke maaltijden.

Deelnameprijs 960

ON THE MOVE Beweging brengen bij mensen en organisaties

EUR,

inclusief

btw.

Inbegrepen:

cursusmateriaal, ingrediënten om te koken en een mooie plaats om in je eigen tent te overnachten begrepen. De tweede deelnemer van dezelfde organisatie geniet 20 EUR korting, de derde en de volgende 40 EUR.

Begeleiding: Koen Joly, consultant.

Geetbets, 9, 10, 11 en 12 juli 2012

Focus Co-creërend gaan we samen aan de slag in een open sfeer. Samen onderzoeken we wat werkt. Dat kunnen zaken uit het dagelijks leven zijn, beweging, met of zonder materiaal, …

Voor bovenstaand aanbod kan je inschrijven via VOCA Training & Consult, Interleuvenlaan 15B • 3001 HEVERLEE,  016 40 41 01 -  [email protected]

p.

19 64

Nieuwsbrief

VIJFDAAGSE SUMMERCOURSE

Deze intensieve week is bedoeld voor professionals met enige ervaring, die hun bekwaamheden op dit gebied een sterke impuls willen geven. De Summer­ course heeft, net als de leergangen, een sterk in­houdelijk aanbod van kapstokken, modellen en

‘JEZELF INZETTEN ALS INSTRUMENT VOOR VERANDERING’

theo­rieën rond het vak van adviseur en organisatie­ verandering. Met daarnaast ruime verwerkingsmogelijkheden via zelfstudie, individuele en groepsreflectie en oefeningen die ook in de eigen praktijk bruikbaar

Heuvelland, 20 tot en met 24 augustus 2012 Het begon bij een fascinerende ontmoeting ruim

zijn. Zo is de vertaalslag naar het eigen werk snel te maken.

vijf jaar geleden. Twee professionals, Guido VANGRONSVELD (VOCA Training & Consult)

Je herkent je leervragen in de volgende thema’s

en Luk DEWULF (Kessels & Smit) ontmoetten

• Perspectieven en invalshoeken rond organisatie­

elkaar en ontdekten de complementariteit van elkaars talent en de boost die dit gaf voor de eigen groei en ontwikkeling. Die unieke chemie werd in een eerste Summercourse gedeeld met andere professionals en resulteerde in een

ontwikkeling. • Vraagstukken rond adviseren in de brede zin van het woord. • Werken vanuit kracht en talent (waarderende benadering).

blijvend en uniek concept. Onder de vleugels van

• Handvatten voor procesbegeleiding.

FCE (www.corporate-education.com) vonden ze

• Omgaan met spanningsvelden en lastige di­lem­

een warme thuis voor dit initiatief. Ze nemen

ma’s in het werk (zowel bij individuen als or­ga­ni­

u graag mee in een boeiende leerweek waar

sa­ties).

deelnemers en begeleiders op verhaal komen,

• De eigen profilering als professional.

nieuwe inspiratie opdoen en volop kracht putten

• Omgaan met de persoonlijke ontwikkeling als

voor hun professioneel werk.

pro­fes­sional. • Persoonlijk ondernemerschap en de autonome

De Summercourse biedt • Inhoudelijke

verdieping

professional. bij

het

uitwerken

en begeleiden van verandertrajecten voor individuen of (deel) organisaties; • Een groep van collega’s om, vanuit dezelfde

Praktisch De Summercourse vindt plaats van 20 tot en met 24 augustus 2012.

passie voor de job, ervaringen te delen en

Deelnamekosten bedragen €1.600,- exclusief ver­

vanuit dialoog te leren van en met elkaar.

blijfs­kosten, vrijgesteld van btw.

Voor professionals die • Werkzaam zijn als interne of externe adviseur of als bijvoorbeeld: VTOverantwoordelijke, staf­

De summercourse vindt plaats in het gastvrije Hos­ tel­lerie Kemmelberg in het Heuvelland, Vlaanderen. De verblijfskosten bedragen €630,- pp incl. btw.

medewerker, leidinggevende in een profit of so­ cial profit organisatie en vanuit die rol te maken hebben met vraag­stukken rond organisatie­ver­ andering, persoonlijke ontwikkeling en/of team­ ontwikkeling. • Gepassioneerd bezig zijn met hun vak en ver­

Inschrijvingen en info voor de Summercourse via Sabine van de Velde, FCE Vlaanderen:  09 383 51 85 of  [email protected]

ant­woordelijkheid nemen voor het eigen leren; • Bereid zijn om ervaringen te delen en vanuit dialoog te leren van en met elkaar; • Reeds vertrouwd zijn met de basics van het

Een uitgebreide folder van de Summercourse kan je aanvragen bij VOCA Training & Consult,

vak. Een werkervaring van minimaal vijf jaar

Interleuvenlaan 15B - 3001 HEVERLEE,

draagt hiertoe bij.

 016 40 41 01 -  [email protected]

p.

20 64

Nieuwsbrief

Project: “Burnout bij artsen en verpleegkundigen in Belgische ziekenhuizen” B urnout ,

een belangrijk

probleem bij hulpverleners

Uit recent onderzoek van de Groep IDEWE blijkt dat iets meer dan 22% van de werkende Vlaamse bevolking een hoog risico loopt op burnout en dat het aantal verzuimdagen hierbij met maar liefst acht dagen per werknemer toeneemt. Internationale studies wijzen uit dat vergeleken met andere sectoren burnout vaker voorkomt bij artsen en verpleegkundigen (Prins e.a., 2010). Zo brachten Bruffaers en collega’s (2009) deze thematiek onder de aandacht door aan te tonen dat 31% van de Belgische intensivisten kampt met een burnout. Ook een groot onderzoek naar de werkomstandigheden van verpleegkundigen in 12 Europese landen, gaf aan dat 25% van de Belgische verpleegkundigen een burnout heeft. (Aiken e.a., 2011, Sermeus e.a., 2011) Burnout verhoogt bovendien niet enkel de kans op ziekteverzuim, maar veroorzaakt ook een stijging van de maatschappelijke kost en een drastische vermindering van zowel de kwaliteit van zorg als de patiëntveiligheid (Aiken e.a., 2002). Het probleem van burnout bij verpleegkundigen en artsen werd in België echter nog niet diepgaand onder­­zocht. Niettemin is grootschalig onderzoek naar het burn­out­risico, mogelijke beïnvloedende factoren en gevolgen van burnout noodzakelijk om weten­schap­pe­lijk onderbouwde preventieve maat­ regelen te ontwikkelen, die burnout kunnen indijken.

Onderzoek naar burnout bij artsen en verpleegkundigen in Belgische ziekenhuizen

kunnen bieden, zullen bij artsen en verpleegkundigen vragenlijsten worden afgenomen die deze factoren in kaart brengen. Op basis van de bekomen resultaten zullen preventieve beleidsmaatregelen worden voorgesteld die burnout bij hulpverleners kunnen voorkomen. Daarnaast beoogt dit project ook rechtstreeks handvaten aan te reiken aan de ziekenhuizen om het burnoutrisico terug te schroeven. Elk deelnemend ziekenhuis zal namelijk een rapport ontvangen waarbij de resultaten van het eigen ziekenhuis vergeleken worden met de totale groep van participerende ziekenhuizen. Het ziekenhuis krijgt hiermee met andere woorden hét ideale werkmiddel in handen om op eigen maat preventieve acties te ondernemen. Dit grootschalig onderzoek zal worden geleid door Prof. Dr. Lode Godderis (Arbeids-,-milieu-, en ver­ zeke­rings­geneeskunde, KU Leuven) in samen­ wer­king met Prof. Dr. Hans De Witte (Arbeids,organisatie-, en pesoneelspsychologie, KU Leuven), Prof. Dr. Walter Sermeus (Centrum voor zieken­ huis en verplegingswetenschap, Ku Leuven), Dr. Kris Vanhaecht (Centrum voor ziekenhuis en verplegingswetenschap, KU Leuven) en hoofd­ onderzoeker Dr. Sofie Vandenbroeck (Centrum voor ziekenhuis-en ver­plegings­wetenschap, KU Leuven). Deelname aan dit onderzoeksproject is volledig gratis. Mocht u geïnteresseerd zijn om als ziekenhuis mee uw schouders te zetten onder dit project of mocht u bijkomende informatie wensen, dan kan u steeds contact opnemen met Dr. Sofie Vandenbroeck via sofie.vandenbroeck@ med.kuleuven.be of 016 39 05 13.

In opdracht van de Federale Overheidsdienst volks­ gezondheid (FOD) veiligheid van de voedselketen en leefmilieu zal een groep van experts van de KU Leuven een grootschalig multicentrisch onderzoek voeren in een representatieve steekproef van Vlaamse, Waalse en Brusselse ziekenhuizen. De doelstelling van dit onderzoeksproject is een zicht te krijgen op de grootte van het burnoutrisico bij artsen en verpleegkundigen, de factoren die tot burnout kunnen leiden en de gevolgen die hieraan verbonden kunnen zijn. Om op deze vragen een antwoord te

Dr. Sofie Vandenbroeck (hoofdonderzoeker)

p.

21 64

Nieuwsbrief

CCV – REGIO caritas

p.

22 64

Nieuwsbrief

Publicaties Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting Naar goede gewoonte werd eind 2011 het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting voorgesteld. Het Jaarboek is een product van het Centrum OASeS (Ongelijkheid, Armoede, Sociale Uitsluiting en de Stad) van de Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen, Departement Sociologie van de Universiteit Antwerpen. Het thema­ deel, ‘de capita selecta’, focust dit jaar op armoede bij personen van buitenlandse herkomst. Wij zoomen in dit korte overzicht voor­ al in op het hoofdstuk over armoede en gezondheid, waar het onder­zoek opnieuw enkele opmerkelijke vaststellingen deed. Zo blijkt er volgens het Centrum OASeS een verschil te zijn in levensverwachting gelinkt aan het opleidingsniveau: lageropgeleiden hebben een kortere levensverwachting (nog ongeveer 48 jaar voor mannen van 25 jaar zonder diploma) dan hogeropgeleiden (nog ongeveer 55 jaar voor mannen van 25 jaar Dierckx D., Vranken J., Coene J. en Van Haarlem A. Uitgeverij Acco 552 pagina’s, ISBN 978 90 334 8612 8

met een diploma hoger onderwijs). Ook de levensverwachting in goede gezondheid is sterk gedifferentieerd naar onderwijsniveau: hogeropgeleide mannen hebben nog bijna dubbel zoveel gezonde jaren voor de boeg (46) dan lageropgeleide mannen (28). Er is

volgens het onderzoek sprake van een sociale gradiënt (elke klasse hoger op de sociale ladder doet het beter dan de klassen eronder) bij verschillende gezondheidsindicatoren. Zowel op vlak van gezondheid (bv. langdurige ziekte, depressie) als op vlak van de leefstijl (bv. roken, overgewicht) als op vlak van de toegankelijkheid van de gezondheidszorg (bv. het aantal contacten met de specialist) zijn verschillen merkbaar. Bovendien is de betaalbaarheid van de gezondheidszorg een probleem voor 11% van de Vlamingen, die medische zorgen uitstellen omwille van financiële redenen. Daarmee is het percentage huishoudens dat medische zorgen moet uitstellen op slechts vier jaar tijd meer dan verdubbeld (van 5% naar 11%). Verder stelt het rapport de derdebetalersregeling aan de kaak. Zo moeten patiënten in de eerste plaats al op hoogte zijn van de mogelijkheden, moeten ze ernaar durven vragen bij de huisarts, wat niet eenvoudig is. Voor die huisarts betekent de regeling ook een extra inspanning, die hij niet altijd of zelfs liever niet wil doen. Dit resulteert in een opmerkelijke vaststelling: op 1 januari 2011 maakten 329 403 Belgen gebruik van het OMNIOstatuut; wat nog geen 40% is van de potentiële rechthebbenden. Het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting 2011 stelt dat ongelijkheid in gezondheid op diverse beleidsdomeinen tegelijk moet worden aangepakt. Daarbij gaat het ook om een totaalpakket met oog voor preventie, omgeving en levensstijl en moet bovendien moet al op vroege leeftijd worden ingegrepen (kinderopvang, onderwijs). Daarnaast moeten initiatieven zich richten tot de hele bevolking, met specifieke aandacht voor mensen in armoede, die vaak buiten schot blijven in campagnes. Het rapport ziet ook nog een grotere rol weggelegd voor het lokale niveau, met ondersteuning van de hogere niveaus. Besluitend kan gesteld worden dat er volgens het Centrum OASeS nood is aan een langetermijnbeleid volgens het multilevelgovernance-principe, met voortdurend overleg tussen vele actoren, zoals professionals, het middenveld en organisaties zoals de Verenigingen waar armen het woord nemen. Meer informatie is te vinden via de website http://www.oases.be

p.

23 64

Nieuwsbrief

EERSTE FEDERAAL JAARBOEK ARMOEDE 15% van de Belgische bevolking leeft onder de Europese armoedegrens Na een aanslepende regeringsonderhandeling, staat de strijd tegen armoede en sociale uitsluiting centraal in het recente regeerakkoord van premier Di Rupo en in het komende federale beleid. Hiermee plaatst het federale beleid zich binnen de context van de Europese strategie van actieve inclusie. De federale overheid heeft als gevolg van dit beleid, behoefte aan een instrument om de situatie en de maatregelen inzake armoede en sociale uitsluiting te evalueren en te analyseren, en dat geldt niet alleen strictu Vranken J., Lahaye W., Geerts A. en Coppée C. Uitgeverij Acco 344 pagina’s, ISBN 978 90 334 8847 4

senso voor de federale bevoegdheden, maar ook voor de interactie van de initiatieven op andere beleidsniveaus (Europees, regionaal) met de federale. In opdracht van de POD Maatschappelijke Integratie, sloegen de Universiteit Antwerpen – het centrum OASeS en de Université de Mons – het CeRIS, de handen in elkaar.

Het eerste Federale Jaarboek brengt een stand van zaken in heel België. De editie 2012 bevat bijdragen over de kloof tussen arm en rijk, armoede bij kinderen, precaire arbeidsstatuten, armoede en stedelijkheid, Europese cao’s, referentiebudgetten, minimumuitkeringen in de sociale zekerheid, pensioenen, gezondheidszorg, energiearmoede, toegang tot sociale diensten voor doelgroepen (gehandicapten, dak- en thuislozen) en over diensten van algemeen belang. Een aantal van deze teksten werden gegroepeerd in het themadeel van deze editie, dat gaat over de strategie van actieve insluiting: een combinatie van een toereikend inkomen, inclusieve arbeidsmarkt en toegang tot kwaliteitsvolle diensten. Tot slot geven we u graag, als nadenkertjes, nog de volgende cijfers mee: - 14,6% van de Belgische bevolking leeft onder de Europese armoedegrens. - Het armoederisico van jongeren tussen 0 en 15 jaar bedraagt 18,5%. - 31,9% van de Belgen met de laagste inkomens (laagste kwintiel) lijden aan een of meer chronische aandoeningen. - 28,5% van de Belgen met de laagste inkomens (laagste kwintiel) stellen uitgaven voor gezondheidszorg uit om financiële redenen. - 32,3% van de Belgen met de laagste inkomens (laagste kwintiel) hebben gezondheidsproblemen door hun gevaarlijke of moeilijke arbeidsomstandigheden. - 17% van de huishoudens onder de armoedegrens kunnen hun woonst niet voldoende verwarmen.

Meer informatie over het Federaal Jaarboek Armoede vind je op http://www.oases.be. Je kan daar ook de nodige informatie vinden om het Jaarboek te bestellen.

p.

24 64

Nieuwsbrief

Aankondigingen 80 JAAR CARITAS IN BELGIË Caritas in België viert in 2012 zijn 80-jarig bestaan. Een gelegenheid bij uitstek om Caritas onder de aandacht te brengen bij een zo ruim mogelijk publiek. De fototentoonstelling ’80 Jaar Caritas in België’ brengt de werkvelden van Caritas in beeld met foto’s van Isabelle Pateer en Jan Bierkens. In 2009 maakte Isabelle Pateer (www.isabellepateer.com), in opdracht van Caritas Vlaanderen vzw, een uitgebreide fotoreportage in de gezondheids- en welzijnssector (voorzieningen van de VZW Emmaüs), het vrijwilligerswerk (Present en Joka) en de opvang van asielzoekers (Caritas International). Jan Bierkens (www.janbierkens.com) reisde in 2007 naar Centraal-Afrika, waar hij in opdracht van Caritas International de projecten fotografeert in Ethiopië, DR Congo en Burundi. Een jaar later wanneer de Indiase staat Bihar wordt geteisterd door één van de zwaarste overstromingen in een eeuw tijd, is hij opnieuw ter plaatse om het harde werk van Caritas International gedurende enkele weken in beeld te brengen. De foto’s zullen in de loop van 2012 op verschillende locaties tentoongesteld worden. Meer informatie hierover in de komde edities van de Caritas Nieuwsbrief en via www.caritas.be.

U kan alvast terecht in van 1 tot en met 29 april in Brugge, H.-Magadalenakerk – YOT vzw

van 4 tot en met 30 mei

© Jan Bierkens

© Isabelle Pateer / Otherweyes

in Antwerpen, KBC-toren

p.

25 64

Nieuwsbrief

FACULTEIT THEOLOGIE EN RELIGIEWETENSCHAPPEN KU LEUVEN – KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN ACADEMISCH CENTRUM VOOR PRAKTISCHE THEOLOGIE I.S.M. CENTRUM VOOR VREDESETHIEK EN PAC CHRISTI MACHT-IN-ZICHT: OMGAAN MET MACHT EN ONMACHT IN ZORG, PASTORALE RE­LA­TIES EN KERKVERBANDEN Vredesdag KU Leuven, 9 maart 2012, Maria-Theresiacollege (kleine aula) Macht is een complex fenomeen. Overal in de samen­ leving, op heel veel verschillende manieren, zowel in positieve als in negatieve betekenis, is macht aan­ wezig. Ook de context van zorg en pastoraat – van struc­turen tot individuele contacten, van sacra­men­ ten tot counseling, van parochie tot zieken­huis – is doordrongen van macht. Macht in zorgcontexten en pastoraat is zowel aan­ wezig in vormen van dominantie, duidelijke onder­ druk­king, expliciete woorden en overduidelijk mis­­bruik van macht, als op een meer subtiele, ver­ mom­de manier als beïnvloeding. Ook de functie van pastor zelf im­pliceert een vorm van ‘macht’. Maar juist in deze pastorale context werd macht geruime tijd nauwe­lijks besproken. De ‘softe’ sector van pas­ to­raal lijkt immers ver weg van het harde discours van de macht en de beïnvloeding. Macht, in al zijn vormen, kan in deze context vaak niet openlijk benoemd worden omdat het botst met een aantal christelijke visies, bijvoorbeeld met nederigheid en dienst­baarheid. Tevens strookt het spreken over vormen van macht niet altijd met de ervaring van mach­te­loos­heid die heel wat pastores ervaren, bij­ voor­beeld ten aanzien van systemen, ten aanzien van de context waarin ze werkzaam zijn of ten aan­ zien van het lijden van mensen. Het is juist het taboe dat rond macht heerst dat macht zo machtig maakt. Op deze studiedag trachten we daarom het taboe over macht in het pastoraat te doorbreken door er openlijk over te spreken en te kijken hoe pastores omgaan met macht.

ACADEMISCH CENTRUM VOOR PRAKTISCHE THEOLOGIE MEER DAN EEN LETTER? DE ‘K’ IN DE NAAM VAN KATHOLIEKE SOCIALE BEWE­GING­EN. KRITISCHE ANALYSE EN TOE­KOMST­PERS­ PEC­TIEVEN Studiedag KU Leuven, 20 april 2012, Maria-Theresiacollege (kleine aula) De meeste katholieke sociale organisaties in Vlaanderen werden gesticht in een context van cultuurchristendom. Deze culturele context is nu door toedoen van processen van secularisering en

pluralisering

grondig

veranderd.

Vele

instellingen wisten echter nog lange tijd hun katholieke identiteit te bewaren doordat het christelijke geloof werd verbonden aan het leven door de nadruk te leggen op de christelijke waarden. Vandaag uiten sommigen de visie dat het christelijke geloof niet meer overtuigend en op grote schaal gecommuniceerd kan worden. Is

het

einde

van

het

geïnstitutionaliseerde

christendom in Vlaanderen nabij? Neen. Wel is de tijd gekomen om weloverwogen keuzes te maken. Verdergaan op de ingeslagen weg zal leiden tot een verdere secularisering van sociale organisaties – in het dagelijkse leven en na verloop van tijd ook institutioneel. Het alternatief ligt nochtans voor de hand: het christendom leeft daar waar het authentiek en moedig geleefd en voorgeleefd wordt. De optie dient zich aan om katholieke organisaties te herprofileren, desnoods tegen maatschappelijke tendenzen in. Hoe het christelijke geloof, weerspiegeld in katholieke sociale organisaties, van mens tot mens vanuit haar eigen kracht en diepte laten klinken in de wereld van vandaag? Meer info: Angeline De Moor, 016 32 84 67, [email protected] of www.theopraxis.eu

p.

26 64

Nieuwsbrief

Intersectorale beheersinformatie Overzichtslijst Sinds het verschijnen van de vorige Nieuwsbrief heeft Caritas Vlaanderen volgende intersectorale beheersinformatie verspreid over volgende onderwerpen:

992

Arbeidsreglement: de wijzigingen van de opzeggingstermijnen m.b.t. de arbeids­over­een­ komsten die ingaan vanaf 1 januari 2012, dienen te worden opgenomen in het arbeids­ reglement en medegedeeld aan de werknemers.

993

Pensioenbonus: verlenging met één jaar van de pensioenbonus. Het betreft een financiële stimulans voor werknemers die na de leeftijd van 62 jaar of na een loopbaan van minstens 44 jaar toch langer actief blijven. De verlenging treedt in werking op 3 december 2011.

994

Studentenarbeid: vanaf 1 januari 2012 gelden er nieuwe regels rond studentenarbeid (jaarlijks 50 arbeidsdagen per student; studentenovereenkomst van maximaal 12 maanden; één uniforme solidariteitsbijdrage van 8,13%). De RZS heeft ook een nieuwe sanctieregeling opgesteld bij overschrijding van de 50 arbeidsdagen. Onder bepaalde voorwaarden zal de RSZ hierbij geen retroactieve regularisering toepassen.

995

VZW-problematiek: voor vzw’s gelden vanaf 1 januari 2012 nieuwe bedragen voor de openbaarmaking van hun jaarrekeningen en de bekendmaking van hun akten in de bijlagen tot het Belgisch Staatsblad.

996

Brugpensioen en nachtarbeid: geen toepassing van herwaarderingscoëfficiënt in 2012 voor de CAO’s nr. 17 inzake brugpensioen en nr. 46 inzake nachtarbeid, gelet op de beperkte ontwikkeling van de regelingslonen.

997

Loonbeslag en loonoverdracht: aanpassing vanaf 1 januari 2012 van de loondrempels in het kader van loonbeslag en loonoverdracht.

998

Loonbeslag en kinderen ten laste: gewijzigde bedragen vanaf 1 januari 2012 van de toegelaten inkomsten van kinderen in het kader van de problematiek loonbeslag en loonoverdracht.

999

Brugpensioen: toelichting van de wijzigingen vanaf 2012 inzake brugpensioen, in het kader van de uitvoering van het regeerakkoord Di Rupo.

p.

27 64

Nieuwsbrief

Beeld Verhaal in

De verloren rugzak Net voor de kerstdagen doe ik met een vriendin en haar dochter eindejaarsinkopen. We halen verhalen op. Verhalen van vroeger, dingen die we meegemaakt hebben. Grappige anecdotes die regelmatig vanonder het stof gehaald worden.

vriendin het rugzakje ophalen. Het is schitterend weer en we nemen ons voor er een uitstapje van te maken. We eten ergens onderweg in een leuk Mexicaans restaurant en halen in de namiddag de rugzak op. Op de terugweg besluiten we nog even te stoppen in Brussel en een ijsje te eten. Ik parkeer de auto in een klein straatje in een huizenblok

“Weet je nog, die rugzak die je op de trein had achtergelaten

tussen de Nieuwstraat en de Adolph Maxlaan. Het ijsje

...” zegt ze.

smaakt en we maken grapjes over al de moeite voor het

2000 was het jaar dat België en Nederland gastlanden waren voor het Europees Voetbalkampioenschap. Het was ook het jaar dat ik mijn rugzak kwijt raakte. Geen duur of bijzonder exemplaar, gewoon een handige, praktische rugzak en al jarenlang een trouwe metgezel op vele reizen. Tot ik in juni 2000 op een morgen – op weg naar het werk – van de trein stap in Brussel Centraal en me enkele tellen later realiseer dat mijn rugzak verdwenen is richting Charleroi. Ik doe aangifte bij de dienst ‘verloren voorwerpen’, zonder veel

ophalen van het rugzakje dat ik eigenlijk niet zo nodig terug wou hebben. Ik zie al vanop afstand het gebroken glas naast de auto liggen. Een van de ramen van de auto is ingeslagen. Op de achterbank van de auto ligt de splinternieuwe (dure) jas van mijn vriendin, alleen de pas opgehaalde rugzak is weg. Ik heb niet de gewoonte spullen zichtbaar in de auto achter te laten, alleen dat rugzakje waar niets van waarde in zat…

hoop op resultaat.

Toch maar aangifte doen op het politiekantoor, voor de

Ik probeer me een idee te vormen van de inhoud van de

verzekering. We wachten onze beurt af tussen de voetbal­

rugzak. Zit er iets in dat ik dringend nodig heb? Iets dat

hooligans. Ik verwittig mijn wederhelft waarom het wat later

onvervangbaar is? Iets kostbaars? Iets dat best niet in

zal worden. Hij vindt het buitengewoon vermakelijk. Voor

vreemde handen valt? Inventaris na lang nadenken: enkele

de twee vrouwelijke agenten van dienst is ons verhaal een

onbelangrijke paperassen, een vouwparaplu die al een flinke

verfrissende afwisseling van al dat voetbalgeweld. Er wordt

knauw gehad heeft van de wind, een doosje instantsoep, een

een proces verbaal op gemaakt met een nauwkeurige be­

pakje tissues, een balpen. Geen groot verlies.

schrijving van rugzak en inhoud en de omstandigheden van

Een week later ben ik aan het inpakken om op vakantie te vertrekken wanneer mijn GSM rinkelt. De politie van Braine-l’Alleud vraagt me naar mijn naam en adres en of ik de eigenares ben van de rugzak die is achtergelaten op de trein naar Charleroi? Een attente man had mij van de trein zien stappen zonder rugzak en leverde deze op zijn bestemming af op het plaatselijk politiekantoor. En wanneer ik het rugzakje kom ophalen? Ik vertel dat ik de dag erop met vakantie vertrek en voeg

de diefstal. Mogelijk komt het rugzakje in de komende dagen nog terecht, met of zonder inhoud, als het op straat of in een vuilbak gevonden wordt door een oplettende en eerlijke voorbijganger. Moeten ze me dan verwittigen? Grootmoedig schenk ik de rugzak – met eventuele inhoud – aan de eerlijke vinder, of bij weigering aan de beide agentes. Dit alles wordt onder grote hilariteit genoteerd in het proces verbaal. We vertrekken huiswaarts met de vriendelijke vermaning niets, hoe waardeloos ook, zichtbaar in de auto achter te laten.

er bijna aan toe dat er eigenlijk niets in het rugzakje zit dat

Het rugzakje is nooit meer opgedoken. Gelukkig had ik met

de moeite waard is om een uitstap naar Braine-l’Alleud te

een attente dief (met een lange arm) te doen die slechts het

maken. En dan bedenk ik dat iemand zo alert is geweest op

kleine driehoekige raampje vooraan stuk had geslagen. Zo

te merken dat ik mijn bagage had vergeten, en bovendien zo

bespaar je het slachtoffer een hoop kosten. Of de inhoud van

attent is geweest ermee naar het politiekantoor te gaan.

de rugzak aan de verwachtingen voldeed is zeer de vraag…

“Eigenlijk hoef ik de rugzak niet terug” zou wel het toppunt van ondankbaarheid zijn. Omdat het politiekantoor ook op zondag open is, ga ik het eerste weekend na terugkeer uit vakantie samen met de

Regine De Bruycker

Stafmedewerker Caritas Vlaanderen vzw

Beeld Verhaal in

De verwoestende kracht van water We steken de lagune van Batticaloa over, in het oosten van Sri Lanka, op weg naar een woningbouwproject verder het binnenland in. Nieuwe huizen, een nieuwe toekomst voor mensen, op de vlucht voor oorlog, rassengeweld, en water. De tsunami zorgde ook hier aan de oostkust voor talloze slachtoffers. In enkele verwoestende golven werden levens vernietigd, het verleden weggespoeld. Ook nu merk je de kracht van het water aan voorbijstromende takken die de brug kruisen. Overigens had het water lang niet zo hoog moeten staan : de seizoenen zijn ontregeld, zoals op vele plaatsen in het zuiden, en daarmee ook de oogsten. De prijs voor de klimaat­ verandering wordt ter plekke cash betaald. Dominic Verhoeven Directeur Caritas Vlaanderen vzw

Caritas Nieuwsbrief is gedrukt op papier gecertificieerd door de Forest Steward Council (FSC). Deze organisatie promoot en waarborgt een verantwoord bosbeheer dat economisch leefbaar, milieuvriendelijk en sociaal rechtvaardig is.

CU-COC-811200