Milieu- en energie jaarverslag 2008 Medisch Centrum Alkmaar

Milieu- en energie jaarverslag 2008 Medisch Centrum Alkmaar

Alkmaar, juni 2009 Ing. J.H.P. Haagen Algemeen Stralingsdeskundige / Adviseur Facilitair Bedrijf tel. 072 548 3969 fax 072 548 2189 e-mail [email protected]

Milieu- en energie jaarverslag 2008, FB juni 2009

Inhoudsopgave pag. Inhoudsopgave

2

Samenvatting

3

Voorwoord

4

Inleiding

5

1

Beschrijving van de milieubelasting 1.1 Energiegebruik 1.1.1 Kengetallen energiegebruik 1.1.2 Meerjarenoverzichten 1.1.3 Aardgas gecorrigeerd met graaddagen 1.1.4 Warmtekrachtinstallatie (WKK) 1.1.5 Ontwikkeling energiekosten 1.1.6 Besparende maatregelen 1.2 Gevaarlijk en niet gevaarlijk afval 1.3 Afvalwater 1.4 Gassen 1.5 Bodem 1.6 Grondstoffen en gevaarlijke stoffen 1.7 Geluid 1.8 Verkeer en vervoer

6 6 7 7 8 9 10 11 11 12 12 12 12 12 12

2

Milieuzorgsysteem

13

3

Bedrijfshulpverlening 3.1 De organisatie 3.2 Brandmeldingen

15 15 16

Bijlage 1: Begrippen, afkortingen en energiegebruik en –kosten in het referentiejaar

17

Bijlage 2: Basisgegevens t.b.v. berekening kengetallen

18

Bijlage 3: Overzicht afgevoerde afvalstoffen in 2008

19

Bijlage 4: Grafieken ontwikkelingen elektriciteitsgebruik en efficiency

20

Bijlage 5: Warmtekrachtinstallatie

21

Bijlage 6: Gebruik van medische gassen

23

2 van 23


Samenvatting Het MCA heeft een partieel milieuzorgsysteem dat een integraal onderdeel is van de bedrijfsvoering. In augustus 2007 is de revisie vergunning Wet Milieubeheer (Wm) en Wet verontreiniging Oppervlaktewateren (WvO) aangevraagd. De ontwerpbeschikking is eind september 2008 bij het MCA ontvangen. Eind oktober heeft er naar aanleiding van de ontwerpbeschikking een hoorzitting bij de Milieudienst Regio Alkmaar (MRA) plaatsgevonden waarbij de diverse zienswijzen zijn behandeld. Uiteindelijk werd de nieuwe vergunning pas januari 2009 afgegeven. Binnen het MCA wordt er onderscheid gemaakt tussen de diverse afvalstromen. In 2008 is er in totaal 69.845 kilogram specifiek ziekenhuisafval en 19.008 kg gevaarlijk afval afgevoerd. De milieubelasting ten gevolge van energie- en waterverbruik kan worden uitgedrukt in een hoeveelheid ton CO2. Ten opzichte van het referentiejaar 1989 is de belasting in 2008 met in totaal 9.935,6 ton CO2 nog 617,1 ton lager. Ten opzichte van 2007 is de CO2 uitstoot met 303,7 ton gestegen. 3

Het totale aardgasverbruik van het MCA in 2008 bedroeg 5.326.827 m (+ 1,2 %). De kosten voor aardgas bedroegen in 2008 ruim € 2.158.710,-, een stijging van 25,7 % t.o.v. 2007. Het totale elektriciteitsverbruik in 2008 bedroeg 13.958.097 kWh per jaar. Door de eigen warmtekrachtinstallatie (WKK) werd 13.245.596 kWh opgewekt, waarvan er 1.192.963 kWh aan NUON werd teruggeleverd. De inkoop aan elektriciteit bedroeg 1.905.464 kWh, een daling van 1.055 kWh (- 0,5 %) ten opzichte van 2007. De kosten van de elektriciteitslevering bedroegen € 281.746,-, dat is € 20.763,- meer dan in 2007. Voor de teruggeleverde elektriciteit, 294.337 kWh tijdens plateau- en 898.626 kWh tijdens daluren, is in 2008 een bedrag van € 42.105,- ontvangen, € 8.064,- minder dan in 2007. De netto kosten voor elektriciteit bedragen € 239.641,-. Dat is een stijging met 13,7 % (+ € 28.827,-) van de netto kosten, en wordt veroorzaakt door gestegen commodity, infrastructuur- en netwerkkosten. Het totale verbruik aan elektriciteit is met 1.040.225 kWh (+ 8,1 %) fors gestegen ten opzichte van 2007. 3

3

In 2008 heeft het MCA 112.131 m water ingenomen, 5.554 m minder dan in het jaar 2007. De hiermee samenhangende kosten zijn met 4,3 % (= € 6.146,-) gedaald tot € 137.391,-. De kosten voor de lozing van afvalwater zijn in 2008 met € 7.364,- gedaald (- 7,9 %) ten opzichte van 2007 tot een bedrag van € 86.389,-. De totale energie inkoopkosten (incl. water en lozingskosten én exclusief teruglevering) zijn in 2008 met € 448.538,- (+ 20,2 %) gestegen ten opzichte van 2007. Er waren in 2008 geen energiesubsidie opbrengsten meer. De kortingen op brandstofheffing voor het WKK-gas worden rechtstreeks in de gasprijs verrekend. Verdere groei van elektriciteitsvermogensafname is niet meer mogelijk. Aanschaf van veel of grotere elektriciteitsgebruikende apparatuur zal dan ook altijd ter beoordeling en accordering voorgelegd moeten worden aan de sector TSO van het MCA FB om problemen te voorkomen en de continuïteit van de elektriciteitsvoorziening voor het gehele ziekenhuis niet in gevaar te brengen.

3 van 23


Voorwoord Het Medisch Centrum Alkmaar (MCA) is een topklinisch opleidingsziekenhuis met een volledig medisch-specialistisch basispakket ten behoeve van de circa 290.000 inwoners van Noord-Kennemerland en omstreken. Voor de regio Noord-Holland Noord biedt het ziekenhuis topklinische functies aan circa 600.000 inwoners. Daarnaast heeft het een breed scala aan opleidingsfaciliteiten voor onder andere basisartsen en medisch specialisten in huis. Het MCA brengt dit jaar voor de achtste keer een milieu- en energiejaarverslag uit. Dit in navolging van het energiejaarverslag dat al sinds 1994 jaarlijks verschijnt. Het jaarverslag toont hoe het MCA omgaat met het onderwerp energie- en milieumanagement en laat zien welke ontwikkelingen en vorderingen plaatsvinden op het gebied van milieu en energie in het jaar 2008. Het ziekenhuis voert een actief milieubeleid. Vanzelfsprekend wordt ook op dit vlak voldaan aan de wet- en regelgeving. Tevens is milieuzorg een integraal onderdeel van de bedrijfsvoering. Met inachtneming van de patiëntenzorg is er permanent oog voor preventie en een vermindering van de milieubelasting van de leefomgeving. Het milieuzorgsysteem van het MCA is ontwikkeld met de internationale ISO 14001 norm voor milieuzorg als richtlijn. In dit jaarverslag zijn de energie- en milieugegevens weergegeven van de locaties: • Wilhelminalaan 12 (hoofdlocatie); • Juliana van Stolberglaan 13 (labotheek gebouw); • Wilhelminalaan 28 (NAK gebouw); • de Kleine Hout (interim voorziening). De overige gehuurde en/of verhuurde locaties zijn niet meegenomen in dit verslag.

4 van 23


Inleiding Rapportage van milieubelasting In juni 1993 heeft het MCA een eerste aanzet gegeven tot het ontwikkelen van een energiebezuinigingsbeleid. In oktober 1994 is verslag gedaan van de resultaten van een aantal energie onderzoeken die in de jaren erna tot vele maatregelen en een energiebeleid hebben geleid. Het invoeren van maatregelen en milieu- en energiebeheer is een continu proces, dat in het MCA deel uitmaakt van de reguliere bedrijfsvoering. Middels een jaarlijks terugkerend milieu- en energiejaarverslag worden de cijfers over het afgelopen jaar inzichtelijk gemaakt, veranderingen daarin verklaard en de ontwikkeling van verbruiken en kosten over de laatste vijf jaar weergegeven. De verbruiken en kosten over de laatste vijf jaar worden vergeleken met het referentiejaar 1989, en er is een analyse van de verbruiks- en kostenontwikkeling opgenomen. Organisatievorm Sinds 1997 heeft het MCA een stichtingsvorm. Het primaire proces, de relatie tussen patiënt en hulpverlener vormt de kern van een organisatievorm met zorggroepen (medisch specialismen) en ondersteunende clusters. Het MCA wordt bestuurd door een tweehoofdige Raad van Bestuur. Zij bepaalt het ziekenhuisbeleid, hierbij gesteund door de Medische Staf. Boven de Raad van Bestuur staat de Raad van Toezicht. Het Facilitair Bedrijf is verantwoordelijk voor het opstellen van het milieu(zorg)beleid, het implementeren van dit beleid in de ziekenhuisorganisatie alsook het regelmatig monitoren van de vorderingen. Huisvesting en vergunningensituatie Het MCA is gehuisvest op een tweetal locaties in Alkmaar. De locaties zijn gelegen aan de Wilhelminalaan 12 (hoofdlocatie) en aan de Juliana van Stolberglaan 13 (aangeduid als locatie JS2). Op de locatie JS2 zijn gevestigd: laboratoria voor Klinische Chemie, Hematologie en Immunologie afgekort -KCHI-, het Medische Microbiologisch Laboratorium en de ziekenhuisapotheek. De hoofdlocatie is dag en nacht geopend gedurende de gehele week. De locatie JS2 is uitsluitend op werkdagen geopend van ca. 8.00 tot 16.30 uur. De twee locaties beschikken elk over een eigen vergunning Wet milieubeheer. De vergunningen Wet milieubeheer zijn afgegeven door de gemeente Alkmaar op respectievelijk 21 maart 1997 voor de hoofdlocatie (noord) met een wijziging op 31 januari 2003 en 2 november 1995 voor de locatie JS2. Voor het lozen van afvalwater op de gemeentelijke riolering beschikt het ziekenhuis over één gezamenlijke vergunning Wet verontreiniging oppervlaktewateren (WvO) voor locatie Wilhelminalaan 12 én locatie Juliana van Stolberglaan 13, die dateert van 21 oktober 1992. Tevens beschikt het MCA over een vergunning in het kader van de Kernenergiewet waarvan de laatste op 14 april 2005 is afgegeven. Deze vergunning is noodzakelijk omdat het MCA door middel van röntgenapparatuur radiologische werkzaamheden verricht, middels lineaire versnellers radiotherapie doet en radionucliden gebruikt voor zowel diagnostiek als therapie.

5 van 23


1

Beschrijving van de milieubelasting

De voornaamste milieuaspecten bij het MCA zijn energieverbruik, waterverbruik, productie van afval, opslag van gevaarlijke stoffen, vervoer en papierverbruik. Verder bevinden zich op het terrein brandstof in tanks, gevaarlijke stoffen en afvalstoffen. Op beperkte schaal vindt emissie naar lucht en water plaats. In dit hoofdstuk wordt de milieubelasting van het MCA in het jaar 2008 besproken per milieuaspect.

1.1

Energiegebruik

Onderstaande tabel laat de ingekochte hoeveelheid energiedragers zien en ook de daarmee samenhangende kosten. Verbruik 2008

Kosten 2008 (in €)

Percentage van totaal

Aardgas (in m3)

5.326.827

2.158.710,-

81,02 %

Elektriciteit (in kWh)

1.905.464

281.746,-

10,58 %

112.131

137.391,-

5,16 %

86.389,-

3,24 %

2.664.236,-

100 %

Energiedrager

Water (PWN) (in m3) Lozingskosten* Totaal (incl. BTW)

* (De lozingskosten zijn de kosten voor Uitwaterende Sluizen, exclusief de rioolkosten van de gemeente Alkmaar)

De netto energiekosten bedragen € 2.622.131,- na aftrek van de terugleververgoeding van € 42.105,-. Het gebruik van energiedragers belast het milieu met CO2 ten gevolge van diverse verbrandings-processen. Het gebruik van energiedragers kan worden omgerekend naar milieubelasting in tonnen CO2 middels een omrekenfactor. Onderstaande tabel laat de berekening van de milieubelasting in 2008 zien ten gevolge van het gebruik van energie.

Verbruik 2008

Omrekenfactor1

Milieubelasting (in tonnen CO2)

Aardgas

5.326.827

x 1,780

9.481,8

Elektriciteit ( totaal inkoop)

1.905.464

x 0,566

1.078,5

112.131

x 0,450

50,5

- 1.192.963

x 0,566

-675,2

Energiedrager

Water Elektriciteit (verkoop) Totale milieubelasting

9.935,6

(Opmerking: CO2 water is inclusief lozing)

1.

1

Bron: Publicatie 250: Cijfers en tabellen, SenterNovem 6 van 23


Om deze CO2-uitstoot niet te laten bijdragen aan het broeikaseffect is er circa 1.655,9 hectare gemengd loofbos nodig. De gemeente Alkmaar beslaat kadastraal bezien een oppervlakte van ca. 3.122 hectare2. In 1989, het referentiejaar, bedroeg de netto CO2 -uitstoot 10.552,7 ton. Ten opzichte van 1989 is de CO2-uitstoot 617,1 ton ( 5,8 %) lager. Ten opzichte van 2007, is de CO2-uitstoot in 2008 met 303,7 ton (+ 3,15 %) tot 9.935,6 ton CO2 gestegen.

1.1.1 Kengetallen energiegebruik Het energiegebruik van het MCA in 2008 kan gerelateerd worden aan het vloeroppervlak en het aantal ziekenhuisbedden. Onderstaande tabel laat deze gerelateerde energiegebruiken en -kosten zien. Omschrijving

Verbruik

Kosten €

139,5

2,81

53,2

21,6

1,12

1,37

15.288,2

308,6

3

5.834,4

2.364,4

3

122,8

150

2

kWh/m vloeroppervlak 3

2

m gas/m vloeroppervlak 3

2

m water/m vloeroppervlak

kWh per bed m gas per bed m water per bed - waterkosten inclusief lozingskosten UWS

Op basis van door SenterNovem3 gepubliceerde gegevens over gemiddelde energie- ge3 2 2 bruiken (aardgas 17 - 33 m per m vloeroppervlakte, elektriciteit 92 - 142 kWh per m ) voor ziekenhuizen zou geconcludeerd kunnen worden dat zowel gasverbruik als het elektriciteitsgebruik hoog zijn. Het hogere gasverbruik is een gevolg van het zelf opwekken van elektriciteit middels de warmtekrachtinstallatie. Het hoge elektriciteitsgebruik is een gevolg van de toename aan (geavanceerde) diagnostische systemen, de explosieve groei van ICT en ICTsystemen, en de toegenomen koelvraag voor deze systemen en andere toepassingen.

1.1.2 Meerjarenoverzichten Onderstaande tabellen laten een vergelijking zien tussen de afgelopen 5 jaren. Hierbij is telkens per jaar het verbruik ook weergegeven als index, waarbij het referentiejaar 1989 op 100 is gesteld.

Elektriciteit

14.500.000

Jaar

Verbruik (in kWh)

Indexwaarde

2004

12.012.502

132,9

2005

12.525.125

138,6

2006

13.008.497

144,0

12.000.000

2007

12.917.872

143,0

11.500.000

2008

13.958.097

154,5

14.000.000

kWh

13.500.000 13.000.000 12.500.000

11.000.000 2004

2005

2006

2007

2008

In bijlage 4 is de toename van het elektriciteitsgebruik in een tweetal grafieken weergegeven.

2. 3.

2 3

Bron: Statistisch Jaaroverzicht 2006, gemeente Alkmaar Publicatie 250: Cijfers en tabellen, SenterNovem (ref. jaar 2000) 7 van 23


Aardgas 5.500.000

Verbruik (in m )

Indexwaarde

2004

4.841.938

113,8

2005

5.009.101

117,7

2006

5.304.289

124,6

2007

5.228.058

122,8

2008

5.326.827

125,2

5.250.000

m3

3

Jaar

5.000.000 4.750.000 4.500.000 2004

2005

2006

2007

2008

Water 3

Jaar

Verbruik (in m )

Indexwaarde

2004

105.650

72,7

2005

111.032

76,4

2006

119.006

81,9

2007

117.685

81,0

100.000

2008

112.131

77,2

95.000

125.000 120.000

m3

115.000 110.000 105.000

2004

2005

2006

2007

2008

1.1.3 Aardgas gecorrigeerd met graaddagen Het aardgasgebruik kan gecorrigeerd worden met het aantal graaddagen, zodat de invloed van de seizoenen op het verbruik tenietgedaan wordt. Onderstaande tabel geeft dit gecorrigeerde aardgasgebruik weer.

Verbruik m3 gas / graaddag

Indexwaarde

2.772

1.535,3

100,0

2.050

2004

2.762

1.753,1

114,2

1.950

2005

2.699

1.855,9

120,9

2006

2.626

2.019,9

131,6

2007

2.494

2.096,3

136,6

1.700

2008

2.757

1.932,1

125,8

1.600

Graaddagen4

1989

2.150 2.100 2.000

m3 gas

Jaar

1.900 1.850 1.800 1.750 1.650 1.550 2004

2005

2006

2007

2008

Het absoluut gasverbruik is gestegen (1,9 %) ten opzichte van 2007, het verbruik per graaddag is met 7,8 % gedaald. De oorzaak voor de daling van het gasverbruik per graaddag moet gezocht worden in meer warmteproductie van de ketels en minder restwarmte van de WKK die wel efficiënter gebruikt werd. Aangezien gas behalve voor verwarming ook gebruikt wordt voor diverse processen (stoomproductie voor sterilisatieprocessen en luchtbevochtiging en elektriciteitsproductie) is het verbruik per graaddag niet zonder meer te gebruiken als index voor het efficiënt verwarmen van de gebouwen.

4.

4

Bron: KWA Bedrijfsadviseurs, www.kwa.nl 8 van 23


1.1.4 Warmtekrachtinstallatie (WKK) De warmtekrachtinstallatie (WKK) van het MCA is in de totale energievoorziening (warmte, stoom, elektriciteit en koeling) geïntegreerd. Behalve de productie van warmte, stoom en elektriciteit heeft de WKK bij uitval van de elektriciteitsvoorziening ook de functie van noodstroomvoorziening voor het MCA. De WKK heeft als bijzonderheid dat de energieproductie met een beduidend hoger rendement plaatsvindt dan bij een vergelijkbaar conventioneel bedrijf (aparte warmte, stoom en elektriciteitlevering). Het totaal rendement van de WKK is ca. 81,4 %.

Onderstaande grafieken laten de ontwikkeling zien van de teruggeleverde elektriciteit. Teruggeleverde Elektriciteit

3.500.000 3.000.000 2.500.000 kWh

2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Jaar

Plateau (kWh)

Dal (kWh)

Opbrengsten Teruglevering 160.000 140.000 120.000 100.000 Euro 80.000 60.000 40.000 20.000 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Jaar

9 van 23


1.1.5 Ontwikkeling energiekosten Onderstaande tabel laat de ontwikkeling in energiekosten zien (uitgedrukt in euro). Jaar

Elektra (inkoop)

Elektra (verkoop)

Gas

Water

Lozing

Totaal

2004

207.251

-78.232

828.983

129.619

90.875

1.178.496

111

2005

218.572

-70.312

891.178

138.802

109.251

1.284.491

121

2006

253.050

-87.448

1.554.945

144.789

107.959

1.973.295

186

2007

260.983

-50.169

1.717.425

143.537

93.753

2.165.529

204

2008

281.746

-42.105

2.158.710

137.391

86.389

2.622.131

247

%

De totale kosten zijn met 21,1 % gestegen ten opzichte van 2007. De oorzaak hiervoor is een fors hogere commodity prijs van het gas, een hogere commodity prijs voor elektra en de hogere infrastructuur- en netbeheerkosten voor gas en elektra. Hiertegenover stond een daling van de lozingskosten door een lagere vervuilingsgraad van het afvalwater.

Elektraprijs per kWh (excl. infrakosten en belastingen) 10,000 9,000 8,000 7,000 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1,000 0,000

€-cent

2004

2005

2006

2007

2008

Elektra-Hoog

5,810

5,810

7,587

7,587

8,680

Elektra-Laag

2,420

2,420

3,531

3,531

4,410

Gasprijs per m3 (excl. infrakosten en belastingen) 35,00 30,00 25,00 20,00 €-cent 15,00 10,00 5,00 0,00 Gas

2003

2004

2005

2006

2007

2008

11,06

10,50

10,50

20,92

25,10

30,53

10 van 23


Het totale elektriciteitsgebruik is in 2008 met 8,1 % fors gestegen. Sinds 1989 is het elektriciteitsverbruik met 54,5 % toegenomen. Na jaren van verminderde groei, een tussentijds lichte daling zet de groei sinds 2004 weer onverminderd voort om na een korte stabiele periode in 2006 en 2007 in 2008 wederom fors te stijgen. De opwekking door de eigen WKK nam met 810.013 kWh toe (+ 6,5 %). Er werd 16,2 % minder elektriciteit teruggeleverd aan Nuon. De opbrengsten uit teruglevering daalden daardoor met 16,1 %. Met betrekking tot de kostenontwikkeling voor zowel de inkoop van gas als elektriciteit spelen de internationale ontwikkelingen zoals de dollarkoers en de instabiliteit in de olieproducerende landen én de grote vraag naar olie en dus een hoge olieprijs een grote rol. De verwachting is dat de prijzen na de forse stijgingen in 2008 ook in 2009 ten gevolge van de ontwikkelingen op de internationale markt en allerlei milieuheffingen verder zullen stijgen. De kosten voor de inkoop van water zijn in 2008 gedaald door onder andere een afgenomen verbruik van water. De kosten voor lozingen zijn gedaald, omdat het aantal vastgestelde vervuilingseenheden is afgenomen. Het is nog niet duidelijk of de vermindering van het waterverbruik en de lozingskosten eenmalig is of structureel.

1.1.6 Besparende maatregelen Medio oktober 1994 is het voorlopige eindrapport “Energiebezuinigings Rapportage” aan de directie overhandigd. Pas na die datum is een groot aantal besparingsprojecten, die investeringen vergden, in gang gezet. In 1995 is het proces van investeren in energiebesparende maatregelen verder op gang gekomen. In de periode 1995 tot en met 2008 zijn diverse maatregelen genomen en hebben grote investeringen plaatsgevonden. Maatregelen in voorbereiding en/of uitvoering Energiebesparing is bij het MCA een nooit minder wordende activiteit, die bij iedere “klus”, of het nu vervanging of groot onderhoud betreft constant onder de aandacht staat. Het MCA heeft voor 2008 géén contract afgesloten voor de levering van gas en een tweejarig contract (2007-2008) voor elektriciteit en de teruglevering van elektriciteit. Uitgevoerde maatregelen In 2007 hebben geen grote investeringen plaatsgevonden in energiebesparingprojecten. Wel worden installatiecomponenten bij verbouwingen, groot onderhoud en defecten indien mogelijk vervangen door energiezuinige componenten.

1.2

Gevaarlijk en niet gevaarlijk afval

Binnen het MCA komt naast gevaarlijk afval (zoals chemicaliënresten van laboratoria) ook specifiek ziekenhuisafval (o.a. naalden) vrij. Deze twee stromen worden gescheiden afgevoerd. De hoeveelheden van de afvalstromen worden centraal geregistreerd. De registratie vindt plaats via de facturen van de inzamelaars. In 2008 is door bevoegde inzamelaars 69.845 kilogram specifiek ziekenhuisafval afgevoerd, deels in kunststof vaten en deels in dozen. Daarnaast is 19.008 kilogram gevaarlijk afval afgevoerd. Zowel het gevaarlijk afval als specifiek ziekenhuisafval wordt gescheiden opgeslagen in of nabij het milieudepot. Niet gevaarlijke afvalstoffen worden deels geregistreerd en gescheiden ingezameld in de volgende categorieën: metaal, papier en karton, swill van kantine en overig restafval. Bij grote bouw-, sloop- en renovatiewerkzaamheden zorgt de betrokken aannemer voor de correcte afvoer van de afvalstoffen. In bijlage 3 is een overzicht opgenomen van de in 2008 afgevoerde afvalstoffen.

11 van 23


1.3

Afvalwater

Het MCA beschikt over een rioolstelsel waarbij hemelwater en bedrijfsafvalwater grotendeels gescheiden zijn. Het bedrijfsafvalwater bestaat onder andere uit water afkomstig van de laboratoria, keuken en personeelsrestaurant, bezoekersrestaurant, sanitaire voorzieningen en proceswater van technische installaties. In zeer beperkte mate wordt incidenteel spuiwater op het riool geloosd. Het afvalwater wordt periodiek bemonsterd door een gespecialiseerd extern bureau. Op deze wijze wordt onder andere nagegaan of aan de lozingseisen uit de WvO-vergunning wordt voldaan. Op basis van de resultaten van de bemonstering en de totale hoeveelheid geloosd afvalwater wordt de vervuilingswaarde van het afvalwater en de afvalwaterheffing bepaald. De analyseresultaten worden tweemaal per jaar door het extern bureau aan het MCA gerapporteerd en leiden in 2008 tot de gemiddelde vervuilingswaarde van 1.520 vervuilingseenheden. Dit is een daling met 130 eenheden ten opzichte van 2007, en had vooral betrekking op locatie Wilhelminalaan 12.

1.4

Gassen

Binnen het MCA worden gassen in flessen gebruikt voor diverse medische toepassingen. Zuurstof en stikstof worden in bulk aangevoerd en opgeslagen in stationaire opslagtanks die voldoen aan de hiervoor geldende bepalingen. In bijlage 6 staat een overzicht van het verbruik in 2008.

1.5

Bodem

Bij het MCA vinden op beperkte schaal potentieel bodembedreigende activiteiten plaats. Op die locaties waar deze activiteiten plaatsvinden, zijn bodem beschermende maatregelen genomen zoals vloeistofdichte vloeren en lekbakken. De tanks zijn conform de geldende richtlijnen behandeld en voorzien van kathodische bescherming en er zijn grondwater bemonsteringsbuizen aanwezig. Er is voor alle aanwezige tanks een milieuschadeverzekering afgesloten.

1.6

Grondstoffen en gevaarlijke stoffen

De activiteiten van het MCA, onder andere op het laboratorium, brengen met zich mee dat er een grote diversiteit aan chemicaliën wordt gebruikt. Op veel afdelingen worden chemicaliën gebruikt, vaak in kleine hoeveelheden. Opslag vindt plaats in het milieudepot conform CPR15-1, zodat alleen nog werkvoorraden op afdelingen aanwezig zijn. Het milieudepot voldoet al aan de nieuwe PGS-15 normering.

1.7

Geluid

In de milieuvergunning zijn geluidsvoorschriften opgenomen waar het MCA zich aan dient te houden. De geluidsvoorschriften hebben in 2008 niet geleid tot een overschrijding. In het kader van de aanvraag van de revisievergunning heeft er in 2006 een nieuw geluidsonderzoek plaatsgevonden.

1.8

Verkeer en vervoer

In december 2003 is het MCA bedrijfsvervoerplan gereed gekomen. Het bedrijfsvervoerplan is volgens de richtlijnen en checklijst van de gemeente gemaakt. Dit bedrijfsvervoerplan is door de Raad van Bestuur van het MCA vastgesteld. In het plan zijn de volgende doelstellingen geformuleerd, zoals: • Maatregelen die het fietsgebruik en het carpoolen stimuleren; • Het realiseren van een betere bereikbaarheid voor patiënten, bezoekers en personeel van het ziekenhuis; • Het realiseren van voldoende parkeerplaatsen en het verminderen van de parkeerdruk in de straten in de buurt van het ziekenhuis. Naast het geluidsonderzoek is in het kader van de aanvraag voor een revisievergunning Wet Milieubeheer ook een emissieonderzoek in 2006 gedaan. 12 van 23


2

Milieuzorgsysteem

Milieu krijgt veel aandacht binnen het MCA. Dit blijkt onder andere uit de milieubeleidsverklaring die is opgesteld en die in 2005 door de Raad van Bestuur is ondertekend. In de verklaring onderschrijft de Raad het belang van het opzetten van een bedrijfsbreed milieuzorgsysteem. Met behulp van dit milieuzorgsysteem kan het MCA blijvend aandacht geven aan het beheersen, en waar mogelijk, verminderen van de belasting van het milieu. Het zorgsysteem kent de volgende doelen: • Blijvend aandacht geven aan preventie en waar mogelijk vermindering van de milieueffecten, zonder daarbij enige afbreuk te doen aan de patiëntenzorg; • Streven naar continue verbetering van de prestaties; • Voldoen aan de voor het ziekenhuis relevante wet- en regelgeving; • Tijdig inspelen op toekomstige ontwikkelingen / veranderingen op milieugebied. Uitgangspunt is dat het zorgsysteem integraal deel uitmaakt van de bedrijfsvoering. In de milieubeleidsverklaring staan de onderwerpen waar het MCA zich op wil richten: • Interne en externe communicatie over milieuzorg en milieuprestaties; • Milieubewuste bouw; • Beheersing van het water- en energieverbruik; • Inzamelen, scheiden, opslaan, afvoeren en terugdringen van afval; • Het uitvoeren van milieu risisco-inventarisaties; • Beheersen van de risico’s betreffende gevaarlijke stoffen; • Ontwikkelen en implementeren van het milieuzorgsysteem; • Motivatiecampagne energie. Milieuprogramma Het doel van het milieuprogramma is om op structurele basis en gefaseerd aandacht te geven aan het oplossen van verbeterpunten. Om hiervoor een goede basis te creëren heeft het MCA gekozen om eerst maatregelen uit te voeren die nodig zijn om het milieuzorg-systeem te ontwikkelen en implementeren. De maatregelen zijn daarom met name gericht op organisatorische aanpassingen. Daarnaast zijn op de MCA website ( www.mca.nl ) een aantal prestatie indicatoren gepubliceerd conform de norm van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Zo ook voor de milieubelasting. Omdat de gehanteerde prestatie indicatoren afwijken van de gebruikelijke en ook in dit rapport gehanteerde kentallen voor milieuprestatie is de inhoud van de internet pagina hieronder weergegeven en nader toegelicht. Resultaat MCA Het totale energieverbruik van het ziekenhuis in het afgelopen jaar was € 3,33 per gewogen patiënteenheid. De afvalproductie bedroeg 1,34 kg per jaar per gewogen patiënteenheid. Daarvan was specifiek ziekenhuisafval 0,095 kg per gewogen patiënteenheid. Beschrijving indicator 3 Het energieverbruik betreft het totaal aan ingekochte elektriciteit (kWh), gas (M ) en warmte (GJ), vertaald in €. Afvalstroom betreft totaal en het als specifiek ziekenhuisafval aangeduide afval. De waarden worden gedeeld door de hoeveelheid eenheden product, dat voor de ziekenhuizen vertaald kan worden bij de huidige parameters in de "Gewogen patiënteenheid", zoals opgebouwd door Prismant. Toelichting Het is gebruikelijk om de milieubelasting door energieverbruik niet in euro uit te drukken, maar in ton 3 CO2 uitstoot of elektriciteit in kWh en het verbruik van gas in m en die te relateren aan het gebouwoppervlak of de productie (=gewogen patiënteenheden). Het totale energieverbruik in €/gewogen patiënteneenheid is in 2008 fors gestegen ten opzichte van 2007 ten gevolge van de prijsstijgingen van energie (+14%), en niet alleen ten gevolge van verbruiksstijgingen.

13 van 23


Energiebeleid Voor het MCA is energiebeleid, energiebeheer en energie besparen een onderwerp waar veel aandacht aan wordt besteed. Het maakt integraal deel uit van de reguliere bedrijfsvoering. De huidige aansluiting van het MCA op de openbare elektra infrastructuur wordt maximaal belast, en een verdere toename van het afgenomen vermogen kan overbelasting en onderbreking van de elektriciteitsvoorziening tot gevolg hebben. Vergroten van de beschikbare capaciteit vergt grote infrastructurele aanpassingen die met hoge kosten gepaard gaan. In het kader van een goed energiebeheer en zeker de continuïteit van de elektravoorziening is het noodzakelijk, dat er zonder overleg en toestemming van TSO géén grote elektrische verbruikers worden aangeschaft of klimatologische aanpassingen binnen gebouwen plaatsvinden. Bij renovatie, verbouw en nieuwbouw dient tevens zoveel mogelijk gebruik gemaakt te worden van energiezuinige technieken. Voor een blijvend laag energieverbruik is tevens een constante bewaking van het verbruik noodzakelijk. Motivatiecampagne Naast een onderzoek naar de diverse technische en organisatorische maatregelen om tot energiebesparing te komen, zal er ook middels een motivatiecampagne extra aandacht aan het onderwerp energiebesparing gegeven moeten worden. Meerjarenafspraak energiebesparing intramurale gezondheidszorg Als vervolg op de Meerjarenafspraak (MJA) heeft het MCA als eerste ziekenhuis een goedkeuring ontvangen voor het in maart 1996 ingediende BedrijfsEnergiePlan (BEP). Dit BEP voldeed geheel aan de eisen die toen door NOVEM gesteld werden. Sinds 2000 is er geen MJA meer voor de sector gezondheidszorg. Onderzoeken, audits en handhaving Het MCA heeft in het verslagjaar 2008 geen controle bezoeken gehad van de inspecteur handhaving van de Milieudienst Regio Alkmaar (MRA). In het kader van het gezamenlijk project om tot revisie van de bestaande vergunning Wet Milieubeheer en Wet verontreiniging Oppervlaktewateren te komen hebben er wel meerdere overleggen in het MCA plaatsgevonden. Het revisieproject voor locatie Wilhelminalaan 12 is medio september 2005 gestart. In augustus 2007 is de aanvraag voor een revisievergunning na bijna twee jaar voorbereiding en onderzoek ingediend, september 2008 is de ontwerpbeschikking ontvangen, oktober 2008 heeft er een hoorzitting met behandeling van de zienswijzen van buurtbewoners plaatsgevonden. De nieuwe vergunning werd in 2008 nog niet ontvangen. Incidenten en klachten Er hebben zich in het verslagjaar geen milieu-incidenten voorgedaan. Wet- en regelgeving Het MCA nam deel aan de meerjarenafspraak (MJA) voor energiebesparing in de intramurale gezondheidszorg. In dat kader is het MCA in 1995 gestart met het maken van een Bedrijfs EnergiePlan (BEP). Deze MJA is in 2000 afgelopen en heeft vanuit de overheid nog geen vervolg gekregen voor de sector gezondheidszorg/ziekenhuizen. De verplichte monitoring en rapportering middels een jaarverslag is ook na het aflopen van de MJA gewoon gecontinueerd. Keuringen en inspecties Het MCA laat alle ketels, motoren en installaties conform het hiervoor geldende onderhoudsen keuringsschema keuren door een hiertoe bevoegd bedrijf.

14 van 23


3

Bedrijfshulpverlening

3.1

De organisatie

In 1998 is door het toenmalig cluster Facilitaire Zaken een organisatieplan voor de bedrijfshulpverlening (BHV) geschreven. Dit plan in medio 1999 door de ondernemingsraad goedgekeurd en daarna door de Raad van bestuur vastgesteld. Het organisatieplan BHV is in 2005 herzien, een verdere uitwerking en de implementatie van het nieuwe plan heeft in 2006 plaatsgevonden. In de periode 1999 tot en met 2006 is de BHV organisatie gegroeid. In 2008 is de BHV conform het organisatieplan verder ontwikkeld en vooral kwalitatief uitgebreid. Jaarlijks worden er naast de opleiding van BHV ook aanvullende en specifieke opleidingen, bijvoorbeeld Opgeleid Persoon en ploegleider, naast de herhalingstrainingen voor alle BHVers georganiseerd bij het Regionaal Brandweer Opleidingscentrum in Markenbinnen. Opleidingen zijn verder uitgebreid met thema middagen en oefeningen op locatie. Aantal personen BHV (stand per 31december) Jaar 1998 2004

2005

2006

2007

2008 5 8

Hoofd - BHV Coördinerend BHV Bedrijfshulpverlener

0 4 25

4 12 83

4 12 103

4 6 101

5 *) 20 92

88 **)

Totaal

29

99

119

111

117

101

*)

waarvan 6 in roosterdienst, er zijn 20 mensen opgeleid en gecertificeerd **) PVA leidt eigen BHV-ers op sinds 2008, het aantal BHV-ers van de PVA is miv 2008 niet meegenomen

De BHV organisatie (binnen het budget van het Facilitair Bedrijf) beschikt over een eigen budget dat jaarlijks aan de groei en ontwikkelingen van de BHV wordt aangepast. Kosten BHV Jaar Budget BHV in €

2004

2005

2006

2007

2008

127.738

109.700

111.900

107.300

105.300 Budget BHV

Ontwikkeling BHV organisatie 140.000

140

120.000

120

100.000 Euro

Aantal

100 80 60

80.000 60.000

40

40.000

20

20.000

0

0 2004

2005

2006

2007

2008

Jaar Hoofd - BHV

Coordinerend BHV

2004

2005

2006

2007

2008

Jaar Bedrijfshulpverlener

Budget BHV

Vanuit het cluster Facilitaire Zaken is in 2001 in samenwerking met de brandweer Alkmaar een aanzet gegeven om tot een gebruiksvergunning voor het Medisch Centrum Alkmaar te komen. Ook in 2007 is hier door het MCA veel werk verzet. Naast de brandweer worden er ook door de Coördinerend BHV-er en de beveiliging regelmatig controle rondes in het MCA gehouden, om zo enerzijds knelpunten te signaleren en anderzijds de gebruikers bewuster te maken van onveilige of onwenselijke situaties. De gebruiksvergunning voor locatie Noord is op 18 december 2003 door de brandweer aan het MCA verstrekt. De Gebruiksvergunning (GV) voor het Labotheek gebouw is op 4 juli 2005 afgegeven door de brandweer. Tevens is voor het NAK gebouw na aanvraag van de GV een verklaring van de brandweer ontvangen dat dit gebouw met het huidige gebruik niet GV-plichtig is. In het 15 van 23


verslag jaar is er 4 keer regulier overleg geweest met de brandweer en hebben er ook meerdere controles plaatsgevonden.

3.2

Brandmeldingen

Het grootste deel van de meldingen wordt veroorzaakt door onachtzaamheid bij werkzaamheden, door storingen aan de brandmeldinstallatie (BMI) en door “overige meldingen”. Goede instructie van monteurs en medewerkers én procedures hebben het aantal oneigenlijke meldingen fors gereduceerd. Daarnaast zal beter en meer preventief onderhoud het aantal meldingen ten gevolge van storingen nog verder moeten terugbrengen. Er zijn drie echte brandmeldingen geweest in 2008, een in de keuken van het bezoekersrestaurant en twee keer was er sprake van een poging tot brandstichting op de afdeling PVA.

Oorzaken brandmeldingen Werkzaamheden

Werk aan BMI

Storing BMI

Onbekend

Overig

Brand

Totaal

5 11 16 8 18 8 8 19 7

4 1 0 0 4 2 4 3 0

16 25 31 24 8 17 31 31 45

0 0 0 0 0 0 0 0 5

16 21 52 15 39 20 29 67 7

4 3 3 1 5 0 2 1 3

47 63 102 48 74 47 74 90 67

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Meldingen "Overig" zijn o.a.: oververhitting pottenbakkersoven PVA, magnetron en kookplaten verhitten, stoom - en waterlekkage en roken.

Brandmeldingen 140 120

Aantal

100 80 60 40 20 0 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Jaar Werkzaamheden

Werk aan BMI

Onbekend

Storing BMI

Overig

Brand

16 van 23


Bijlage 1: Begrippen, afkortingen en energiegebruik en –kosten in het referentiejaar CPR: Commissie Preventie Rampen CSO: Corporate staforganen CZV: chemisch zuurstof verbruik DME: Dimethylether KGA: klein gevaarlijk afval KWD-afval: afval van kantoren, winkels en diensten LMA: Landelijk meldpunt afvalstoffen NMI: Nederlands Meetinstituut Partieel milieumanagementsysteem: Een partieel milieumanagementsysteem is een systeem dat is ontwikkeld met ISO 14001 als leidraad. Het systeem bevat de belangrijkste en voor TNO meest relevante elementen uit die norm. Zo'n systeem is niet zonder meer certificeerbaar, maar is vooral bedoeld om de geïdentificeerde milieuaspecten te beheersen en waar mogelijk te verbeteren. SZA: Specifiek ziekenhuisafval Wms: Wet milieugevaarlijke stoffen Zwarte-lijststoffen: Zeer schadelijke stoffen waarvan de Nederlandse overheid – zich baserend op EU-richtlijnen – het gebruik tot een minimum wil beperken

Energiegebruik en –kosten in het referentiejaar (1989) Aardgas

3.352.144 m3

€

412.551,-

38,8 %

Stookolie

690.370 kg

€

123.714,-

11,7 %

Elektriciteit (totaal)

9.036.458 kWh

€

354.386,-

33,3 %

Water (PWN)

145.287 m3

€

108.330,-

10,2 %

€

63.752,-

6,0 %

€

1.062.732,-

100,0 %

Lozingskosten (UWS) Totaal incl. B.T.W. 3

(Aardgas + Stookolie: 4.255.770 m Aardgas Equivalenten)

17 van 23


Bijlage 2: Basisgegevens t.b.v. berekening kengetallen Elektriciteitsverbruik in kWh in 2008:

opwekking WKK

13.245.596

teruglevering NUON dal & plateau

-

1.192.963

NUON dal

640.570

NUON plateau

1.264.894

totaal

13.958.097 3

Gasverbruik in m per jaar in 2008:

gasverbruik in m3

5.326.827

3

Waterverbruik in m per jaar in 2008:

waterverbruik in m3

112.131

Aantal gewogen patiëntengegevens:

Alle specialismen

733.902

Basisgegevens:

vloeroppervlak in m2

100.071 9135

erkende bedden

Lozingskosten 2008: aanslagen 2008 (prognose)

5

vastgesteld aantal vervuilingseenheden

WL 28

€

JS 2

€

4.830

170,-

WL 12

€

81.389,-

Totale kosten 2007

€

86.389,-

3 85 1.432

inclusief dagbehandeling, exclusief bedden/behandelplaatsen van de PVA

18 van 23


Bijlage 3: Overzicht afgevoerde afvalstoffen in 2008 Niet gevaarlijk afval

in kg

Bedrijfsafval

723.380

Glas

incl. bedrijfsafval

Papier, vertrouwelijk papier

164.220

Karton

incl. papier

Computers e.d.

6.165

Gevaarlijk afval Gevaarlijk afval (cat 1 t/m 6)

19.008

Specifiek ziekenhuisafval

69.845

Radioactief afval

0

Afgevoerde afvalstoffen 1.200.000

1.000.000

kilogram

800.000

600.000

400.000

200.000

0 2004

2005

2006

2007

2008

Bedrijfsafval

Glas

Papier, vertrouwelijk papier

Karton

Computers e.d.

Gevaarlijk afval (cat 1 t/m 6)

Specifiek ziekenhuisafval

19 van 23


Bijlage 4: Grafieken ontwikkelingen elektriciteitsgebruik en efficiency Toename Elektriciteitsverbruik (t.o.v. voorafgaande jaar)

1.200.000 1.000.000 800.000

kWh

600.000 400.000 200.000 0 -200.000

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

-400.000 Jaar

Procentuele groei E-verbruik (t.o.v. referentiejaar 1989)

60 50 40 % 30 20 10 0 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2007

2008

2007

2008

Jaar

Energetisch Verbruik Kengetal (EVK)

MJ / m2

2.000 1.500 1.000 500 0 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

Jaar

Energie Efficiency Index (EEI) 100 80 60

% 40 20 0 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

Jaar

(gecorrigeerd met de teruggeleverde elektriciteit) 2

Energetisch Verbruiks Kengetal = totaal energieverbruik in Megajoule per m vloeroppervlakte Energie Efficiency Index = (Energieverbruikskengetal / Energieverbruikskengetal in 1989) x 100%

20 van 23


Bijlage 5: Warmtekrachtinstallatie De warmtekrachtinstallatie (WKK) is in de totale energievoorziening (warmte, stoom, elektriciteit en koeling) geïntegreerd.

3

Er is in 2008 een maatschappelijke aardgasbesparing van 1.713.594 m behaald door het 3 toepassen van de WKK. Dit is 287.993 m minder dan 2007. De totale CO2-reductie door warmtekracht was 3.050,2 ton in 2008. Dat is 512,6 ton CO2 besparing meer dan in 2007. In 2008 was het aardgas voor WKK gebruik vrijgesteld van brandstofheffing in het kader van de Regulerende Energie Belasting (REB). Deze vrijstelling van de brandstofheffing wordt sinds 2006 rechtstreeks verrekend bij de inkoop van het gas, en niet zoals in het verleden via de belastingdienst teruggevorderd. In 2008 is er geen subsidie meer ontvangen. De installatie is namelijk ouder dan 10 jaar. Gegevens WKK / locatie Noord:

Elektra*

kWh

%

Benodigd M.C.A

12.565.491

Productie WKK

13.245.596

Productie WKK ten behoeve van MCA

12.052.633

95,9

512.858

4,1

1.192.963

9,0

Levering door NUON Productie WKK ten behoeve van NUON

21 van 23


Warmte* incl. stoom (geschat a.h.v. spec.)

GJoule

Benodigd MCA

79.762

Productie WKK (η = 48%)

65.990

Productie WKK ten behoeve van MCA

61.371

76,9

Levering d.m.v. ketels (η = 85%)

18.391

23,1

4.619

7,0

m3

%

Benodigd MCA

5.027.340

100,0

Benodigd ten behoeve van WKK

4.343.709

86,4

683.631

13,6

Productie WKK naar proceskoelers

Gas*

Benodigd ten behoeve van ketels en overig (Noord-diversen) *

%

N.B.: Deze gegevens hebben alleen betrekking op locatie Wilhelminalaan 12

Aan NUON geleverde elektriciteit: Jaar

kWh/dal

kWh/plateau

kWh/totaal

Bedrag

1989

297.600

36.300

333.900

€

9.504,-

2003

1.615.983

1.014.796

2.630.779

€

85.754,-

2004

1.192.536

1.068.554

2.261.090

€

78.232,-

2005

1.339.620

890.254

2.229.874

€

70.312,-

2006

1.960.451

614.638

2.575.089

€

87.448,-

2007

1.092.579

331.651

1.424.230

€

50.169,-

2008

898.626

294.337

1.192.963

€

42.105,-

22 van 23


Bijlage 6: Gebruik van medische gassen aantal cilinders

hoeveelheid

Zwavelhexafluoride 3.0 (vloeibaar)

2

20,8

kg

Waterstof 5.0

0

---

m

Stikstof 5.0

54

540,0

Stikstof 6.0 Helium 5.0

0 50

--46,5

m 3 m

Helium medisch

2

Argon medisch Alphagaz Ar 1

Gasflessen

3 3

m

3

18,2

m

3

2

2,2

1

10,9

Alphagaz He 1

0

---

m 3 m 3 m

Argon 4.6

7

19,8

m

Koolzuur medisch (vloeibaar)

39

302,112

kg

Zuurstof medisch

2.137

1139,8

m

3

Lachgas medisch

2

24,05

m

3

Lucht medisch

93

250,0

m

3

Etonox (N2O/O2 50/50)

0

---

m

3

Pulmo Jeager Lucht/He/CO QS/9%/2500 ppm

12

18,0

m

3

Pulmo-28 Lucht/He/CO 89,72/10/0,28

0

---

m

3

Bactal-1 N2/CO2 95/5 Atal 15 Gasmengsel Ar/CO2 85/15

1

2,0

0 3

--27,9

m 3 m

0 2 1 2

--20,0 2,4 13,2

kg 3 m 3 m 3 m 3 m

189.970

kg

0

ltr.

Acetyleen (vloeibaar) Gasmengsel N2/H2 Lucht Gasmengsel Ar/CO2 80/20 Zuurstof Totaal

3

3

3

2.363

Bulk leveringen Zuurstof (vloeibaar medisch) Stikstof

23 van 23

Milieu- en energie jaarverslag 2008 Medisch Centrum Alkmaar

Recommend Documents