Pedagogisch werken met plezier
’s 1-3 jaar
pa pluis
jaargang 26 - januari
9 2015 - € 3,95 - P-50954
a Max vindt om ! de liefste
maandblad voor peuters
Een heel boekje over houden van!
bv, 1953-2015 © copyright Mercis Illustraties Dick Bruna
eau reit ze een cad
nijn! m, dank je wel
dag nijntje, keer! tot de volgende
Speel- & Leerbrief
Een heel boekje over houden van! In de opvang nemen kinderen elke dag afscheid: eerst van hun ouders en later op de dag van de pedagogisch medewerker en de andere kinderen. Zeker als kinderen nieuw zijn, moeten ze begeleid worden tijdens dit ritueel. Jonge kinderen leren geleidelijk aan om een vertrouwde relatie op te bouwen; rond negen maanden worden ze zich bewust van de bijzondere band met hun ouders. Ze hebben dan meer tijd nodig om pedagogisch medewerkers te leren ervaren als vervangende hechtingsfiguren. Ouders en pedagogisch medewerkers zijn partners in de opvoeding. Daarom is het onderlinge uitwisselen van informatie over de gang van zaken thuis en in de opvang van groot belang. Deze maand kunnen de verhaaltjes in PIPPO hierbij wellicht ondersteunen. Ze lokken het gesprek uit over de gewoontes thuis. In deze Speel- & Leerbrief vind je bovendien tips waardoor de jonge kinderen zich in de opvang sneller thuis gaan voelen. Ik wens jullie veel pedagogisch lees- en speelplezier met deze Speel- & Leerbrief!
Marja Baeten redactie PIPPO
Leestip
In het midden van PIPPO (PIPPO Plus), lees je meer over de speelverhaaltjes in het boekje. Deze interactieve verhaaltjes zorgen dat jonge kinderen langer geboeid blijven. Bovendien vergroten ze de persoonlijk interactie tussen voorlezer en kind. Lees de tips!
Speel- & Leerbrief
Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar De Speel- en Leerbrief verwijst regelmatig naar het Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar. Dit boek is een naslagwerk en inspiratiebron voor pedagogisch medewerkers in de kinderopvang.
januari 2015
1
Aapje Pippo en! idee! e efntid e e e e e h
Lees het verhaaltje aan de kinderen voor en zorg dat ze de foto’s bij het verhaaltje goed kunnen zien. Wijs alle voorwerpen die in de tekst genoemd worden op de foto’s aan. Hoewel dit verhaaltje niet uitgesproken interactief is, kun je er zelf wel interactie aan toevoegen. Op bladzijde 2 stelt aapje Pippo vragen aan het vogeltje op de vensterbank. Jij kunt het vogeltje antwoord laten geven. Geef dat antwoord eerst zelf. Bijvoorbeeld: Dag, lief vogeltje. Wat doe je op de vensterbank? Ik wil graag bij jou zijn. Of: Ik wil vragen of jij buiten komt spelen. Nodig daarna ook de kinderen uit om zelf een antwoord te bedenken.
Activiteit Binnen of buiten spelen Naar aanleiding van dit verhaaltje kun je met de kinderen praten over binnen en buiten spelen. Een goed moment om de kinderen te laten vertellen over hun eigen ervaringen thuis. Stel vragen als: • • • •
Speel je liever buiten of liever binnen? Wat speel je buiten het liefst? Wat speel je binnen het liefst? Wie heeft er thuis een tuin? Wat speel je in de tuin? Als er thuis geen tuin is, waar je speel je dan buiten?
Probeer het binnen en buiten spelen ook aan de situatie in de opvang te koppelen. Wat zijn de overeenkomsten en wat zijn de verschillen met thuis?
Speel- & Leerbrief
januari 2015
2
Beertje Bruin ek bekijkt zijn fotobo Activiteit Wat Beertje Bruin doet, is iets wat veel kinderen ook leuk vinden: het kijken naar foto’s van zichzelf. Beertje Bruin heeft een fotoboek. Zo’n fotoboek kan natuurlijk ook weleens op de computer bekeken worden. In dit verhaaltje bekijkt Beertje Bruin een foto van zijn papa, een foto van zijn mama en een foto van zichzelf. Dit verhaaltje is een mooie aanleiding om op de opvang een fotowand of familiemuur te maken. Of om, als die er al is, de fotowand aan te vullen.
Waardevolle familiemuur Als kinderen moeite hebben met het afscheid nemen van papa en mama, kan een familiemuur troost brengen. Op die muur, liefst op een rustige plek waar kinderen ook kunnen zitten, hangen foto’s op ooghoogte. De foto’s zijn kopieën of geplastificeerde foto’s. Soms zitten ze in een plastic hoes en hangen ze ze aan de muur. Het voordeel daarvan is dat een kind de foto zelf kan pakken en ermee in een hoekje kan gaan zitten. Met de familiemuur breng je heel concreet de leefwerelden van thuis meer ‘in beeld’. De foto’s geven kinderen een vertrouwd gevoel, waardoor het wennen van nieuwe kinderen makkelijker kan gaan. De ervaring is dat foto’s ook een heel positief effect hebben op de baby’s. Ze geven een gevoel van veiligheid. Het vertrouwde beeld van mama of papa biedt rust en herkenning. Dreumesen herkennen hun eigen foto en willen die dolgraag aan de groepsleiding en aan de andere kinderen laten zien. Voor de ouders is het ook heel fijn om te zien dat hun kinderen troost halen uit de foto’s.
Speel- & Leerbrief
januari 2015
3
De eerste ‘stenen’ van de muur Een goede eerste stap bij het ‘bouwen’ van een familiemuur is om er een te maken met het team. Zo ontdek je samen met je collega’s hoe het voelt om privé-foto’s mee te nemen en ze openbaar te maken. Bij het bouwen van de familiemuur in de groep is aan te raden om te beginnen bij de ouders die waarschijnlijk positief zullen reageren. Als de eerste foto’s hangen, kun je andere ouders wijzen op de foto’s, uitleggen waar de familiemuur toe dient en vragen of zij ook iets mee willen nemen. Bij nieuwe ouders kun je dit bij het intakegesprek al ter sprake brengen. Het leukste is om verschillende foto’s te vragen; van familieleden, van het huis, van huisdieren of van andere belangrijke mensen of voorwerpen uit het leven van het kind. Voor meer informatie: www.kiddo.net/100527
Afscheidsritueel Dreumesen vanaf een jaar beginnen de volgorde van gebeurtenissen die zich regelmatig herhalen te herkennen. Ze ontwikkelen scriptkennis. Ze snappen dat mama of papa weggaat als ze in het dagverblijf zijn. Ze weten dat ze na de lunch gaan slapen. Ze verwachten hun papa of mama snel nadat het eerste kind uit de groep is opgehaald. Herhalende gebeurtenissen geven kinderen greep op hun leven. Vanaf twee jaar beginnen ze ook foto’s van thuis te gebruiken als troost of contact bij afwezigheid. Uit: Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar
Speel- & Leerbrief
januari 2015
4
Plaatjes en
e! djees onrid ee wo
van speelgoed Bekijk met de kinderen bladzijde 8 in PIPPO. Wijs elk voorwerp aan en benoem het speelgoed. Zeg elk woord hardop en duidelijk. Sommige kinderen kennen het woord al, anderen zullen het proberen na te zeggen. Als ze dat doen, herhaal je het woord zelf nog een keer. De jongste kinderen kunnen nog geen woorden nazeggen, maar het is zinvol dat ook zij luisteren en kijken. Door een woord te zeggen en tegelijkertijd de afbeelding aan te wijzen, leren ze het verband kennen tussen afbeelding en woord.
Activiteit Zoeken en spelen Het idee: het is voor jonge kinderen goed als een illustratie in verband wordt gebracht met een echt voorwerp. Op die manier leren ze dat een tekening een verbeelding is van de werkelijkheid. Start: zoek in het echt het speelgoed, zoals dat is uitgestald op bladzijde 8 in PIPPO. Je kunt doelgericht met elkaar naar een voorwerp gaan zoeken. Je kunt kinderen ook de opdracht geven om zelf te gaan zoeken. Of ze individueel een opdracht geven: zoek jij de bal, zoek jij de blokken enzovoorts. Stal alle gevonden voorwerpen soort bij soort uit. Zo zien de kinderen: er zijn verschillende poppen en verschillende puzzels. Toch noem je ze allemaal pop of puzzel. Slot: zoek nu samen de voorwerpen op bladzijde 8 terug op bladzijde 9. Je zult zien dat ze er niet allemaal op staan. De bal, de puzzel, de robot en de vrachtauto ontbreken. Je kunt met de kinderen ook nog ‘echt’ speelgoed zoeken dat op de grote tekening te zien is.
Speel- & Leerbrief
januari 2015
5
Het huisje van de 3 beren Om dit speelverhaaltje te lezen en te spelen, moet je eerst even wat uitdrukken en plakken. We houden dit geknutsel bewust heel eenvoudig. Wat geknipt moet worden, is al gestanst. Dat hoef je alleen uit te drukken. Als er iets geplakt moet worden, gaan wij uit van plakband. Dat is het gemakkelijkst en het stevigst. Het heet niet voor niets een speelverhaaltje.
Het sprookje van de 3 beren In PIPPO staat het verhaaltje van de 3 beren in heel korte vorm. Het verhaaltje is afgeleid van het sprookje Goudlokje en de drie beren. Je kunt het hele sprookje lezen op: www.sprookjesfestival.nl Als je het verhaal hebt voorgelezen, zullen kinderen het speelverhaaltje in PIPPO misschien met nog meer fantasie naspelen. Overigens leent het verhaal zich ook heel goed om als toneelstukje na te spelen. Het verhaal van de drie beertjes staat ook in diverse prentenboeken.
Interactief Door tijdens het vertellen van het verhaaltje flapjes
Bijvoorbeeld in dit Gouden Boekje. Door Han Hoekstra. Uitgeverij Rubinstein. isbn 978 90 544 4727 6 - 6,95 euro
op te tillen, betrek je kinderen meer bij de inhoud. Bovendien staat onder elk flapje een vraag waar je samen een antwoord op kunt bedenken.
Speel- & Leerbrief
januari 2015
6
Activiteit
Hier vind je een kleur- en knipplaat van drie berenkoppen. Je kunt de grootste, de middelste en de kleinste beer uitknippen en kleuren. Daarna plak je elke berenkop op een hoofdband van stevig papier. Je kunt nu drie kinderen de rol van Mama Beer, Papa Beer en Baby Beer laten spelen. Bijvoorbeeld terwijl je het verhaal voorleest. Of je vertelt, met behulp van de kinderen, het verhaal nog een keer, terwijl de drie beren en het meisje het verhaal verbeelden. Je kunt van de bladzijde met berenkoppen ook meerdere kopieën maken, zodat elke kind een berenhoofdband kan maken.
Max n a v n e r u t n o v a e D
e liefste d a m o n ij z t d in v x a M Dag oma, dag opa mag ik komen slapen in het grote bed? Joepie! Ik heb mijn
Activiteit
Max vindt het fijn om bij zijn oma te logeren. In dit verhaal zie je de diverse hoogtepunten van zo’n logeerpartij. Lees het verhaal voor en laat de kinderen meekijken naar elke illustratie. Zeer waarschijnlijk willen alle kinderen over hun eigen ervaringen vertellen. Maak daar gebruik van en laat de kinderen naar aanleiding hiervan een tekening maken van een koffertje. Plaats daar het nevenstaande versje bij (bron: peuterklas.be). Deze tekening kunnen kinderen meenemen naar huis en aan oma geven.
koffer al klaargezet. Tot straks!
Speel- & Leerbrief
januari 2015
8
Prentenboeken
Kas bij opa en oma
Kas pakt zijn koffertje, want hij gaat logeren bij opa en oma. Opa en oma maken er met Kas een heerlijke dag van. Kas moet erg lachen om hun gekke gewoontes: waarom gaat opa winkelen met een schepje in zijn hand? Hoe komt het dat oma’s logeerbed zo heerlijk warm is? En hond Kees, die doet de gekste dingen … Door Pauline Oud Clavis Uitgeverij is bn 978 90 448 1573 3 14,95 e u ro
Bij opa en oma
Jan mag gaan logeren bij zijn opa en oma. Hij vindt het heel fijn. Weet je waarom vooral? Omdat hij bij opa en oma heel andere dingen kan en mag doen dan thuis. Zoals de kippen voeren, kersen plukken en een heerlijke taart maken. Je kunt aan de gezichten van Jan en opa en oma op elke pagina zien hoe ze genieten van deze logeerpartij. Door Guido van Genechten Clavis Uitgeverij ISBN 978 90 448 2023 2 14,94 euro. Als Clavisje (klein formaat) ISBN 978 90 448 1441 5 5,95 euro
Speel- & Leerbrief
Teksten: Marja Baeten. Adviezen voorlezen: Sardes. Adviezen activiteiten baby’s en dreumesen: Kjille Soeting.
januari 2015
9
