Pedagogisch werken met plezier
’s
Speel- & Leerbrief
FEBRUARI 2015 1-3 jaar
hoi sneeuw! Hiep
maandblad voor peuters
2015 jaargang 26 - februari
49 - € 4,45 - P-5095
uw
bv, 1953-2015 © copyright Mercis Illustraties Dick Bruna
dik pak sneeuw
s? haar sneeuwreu
EEN HEEL BOEKJE VOL MET WINTERPRET! Als het sneeuwt, ziet de hele wereld er opeens anders uit. Sneeuwpoppen, sleeën en skilatten zijn nooit ver weg. Peuters moeten wel even wennen aan dat koude, witte laagje. Maar al snel ontdekken ze dat je er je eigen voetstappen in kunt zien en dat je erin kunt tekenen met een stokje. Spannend, toch? En het hoeft ook niet per se te sneeuwen om het samen met je peuters over de winter te hebben … Ik wens jullie veel pedagogisch lees- en speelplezier met deze Speel- & Leerbrief!
Een heel boekje over winterpret!
dag nijntje, keer! tot de volgende
redactie PIPPO
Marja Baeten Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar
LEESTIP
In het midden van PIPPO, PIPPO Plus, staan winterse prentenboeken die je kunt gebruiken op de wintertafel. Op bladzijde 2 van deze Speel- & Leerbrief staat hoe je zo’n tafel in kunt richten.
Speel- & Leerbrief
De Speel- en Leerbrief verwijst regelmatig naar het Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar. Dit boek is een naslagwerk en inspiratiebron voor pedagogisch medewerkers in de kinderopvang.
FEBRUARI 2015
1
Aapje Pippo en! idee! e efntid e e e e e h Als je dit verhaaltje gaat lezen, kun je bladzijde 3 nog even afdekken. Op bladzijde 2 wordt naar aanleiding van de foto een vraag gesteld: aapje Pippo wil van de sneeuwberg naar beneden, maar hij heeft geen ski’s. Hoe gaat hij dat doen? Laat kinderen eerst zelf iets bedenken. Vaak komen zij met oplossingen die je zelf niet had bedacht. Zo hoorde ik: ‘Gaan zitten en glijden, heel hard lopen, rollen want de sneeuw is lekker zacht.’ Je kunt de kinderen natuurlijk ook wijzen op het hekje dat op de foto staat. Kan aapje Pippo dat misschien gebruiken? Laat ten slotte bladzijde 3 zien met de oplossing van aapje Pippo. Wat vinden de kinderen van die oplossing?
ACHTERGROND Leren van veranderingen Als kinderen omgaan met de natuur werken ze aan heel wat cognitieve vaardigheden. Bijvoorbeeld: aandacht hebben voor veranderingsprocessen (sneeuw wordt water, een sneeuwbal verpulvert als je erin knijpt) en verschillen en overeenkomsten zien (ijs en sneeuw zijn anders, maar allebei koud). Peuters houden van experimenteren met onbekend materiaal waarbij ze zich vaak richten op oorzaak en gevolg. Zonder dat ze zich daar zelf bewust van zijn, zoeken ze vaak naar patronen en verbanden. Laat je daarom vooral ook leiden door het spontane spel van kinderen als ze buiten spelen. Uit: Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar.
Activiteit MAAK EEN WINTERTAFEL Betrek de kinderen bij het maken van een wintertafel. Vertel ze wat de bedoeling is: • Er komen dingen op die allemaal te maken hebben met het onderwerp waar PIPPO over gaat: de winter. Noem voorbeelden zoals: wanten, een das, sneeuwlaarzen en vetbolletjes voor de vogels. • Vraag de kinderen (en hun ouders) om spulletjes mee te brengen die over de winter gaan. Foto’s van een vakantie bijvoorbeeld of een boek. Elke keer als kinderen iets nieuws meebrengen, laat je het aan de groep zien en praat je erover: wat is het? Wat doe je ermee? Kijk zelf voor mogelijke winterboeken in PIPPO Plus (midden in PIPPO). • De wintertafel krijgt aandacht telkens als je ernaartoe gaat, bijvoorbeeld om een boekje te lezen of te spelen met knuffels die het koud hebben. Op deze manier maken de kinderen zich het onderwerp winter steeds meer eigen en gaan ze ook zelf spelen bij de tafel. • Leer de kinderen typische winterwoorden: kou, sneeuw, sneeuwvlok, sneeuwpop, sneeuwschuiver, glad, uitglijden, ijs, slee, schaatsen, sjaal, wanten, muts, strooiauto.
Speel- & Leerbrief
MAART 2015
2
t Beertje Bruin maak een sneeuwpop Lees het verhaal van Beertje Bruin voor en zorg dat de kinderen de illustraties goed kunnen zien. Wijs tijdens het lezen de voorwerpen aan die in de tekst worden genoemd zodat de jongste kinderen het verband leren kennen tussen woord en beeld. Praat met de kinderen over het verhaaltje na. Vraag naar de eigen ervaringen met het maken van een sneeuwpop. Hebben ze weleens een sneeuwpop gemaakt? Was die even groot als die van Beertje Bruin? Wie helpt jou als je een sneeuwpop maakt?
Naar aanleiding van dit verhaaltje kun je de kinderen een VERSJE LEREN:
De sneeuwman en de sneeuwvrouw De sneeuwman (sla met de linkervuist op tafel) en de sneeuwvrouw (sla met de rechtervuist op tafel) staan lekker in de kou. Maar als de zon gaat schijnen verdwijnen ze heel gauw. (sla met twee platte handen op tafel) De sneeuwman vindt zijn sneeuwvrouw (met de vuisten op tafel) een heel lieve snoes. (steek de duimen naar elkaar toe) Maar als het straks gaat regenen verdwijnen ze pardoes! (verstop de twee handen achter de rug).
Plaatjes en woordjes
Illustraties: losse voorwerpen bij plaatjes en woordjes. Bekijk met de kinderen bladzijde 8 en 9. Wijs de voorwerpen aan en benoem ze. Laat de oudere kinderen zo veel mogelijk de woorden zelf zeggen. Herhaal de woorden nog een keer luid en duidelijk voor de jongste kinderen. Naar aanleiding van deze rubriek is het leuk om zelf pannenkoeken te bakken. Er is een heel leuk recept voor een Muisje Meisje-pannenkoek. Die past dan mooi bij het volgende verhaaltje in PIPPO: Muisje Meisje en de verdwenen muts.
Speel- & Leerbrief
MAART 2015
3
Deze pannenkoek is gebakken door ......................................................
Illustratie: Pascale Bignand Gault
Speel- & Leerbrief
MAART 2015
5
e Muisje Meisje en d verdwenen muts
Voor je dit verhaal leest, haal je bladzijde 12 uit PIPPO. Druk de spelonderdelen uit en plak ze met plakband op de juiste plek in het verhaal. Het figuurtje van Muisje Meisje kun je plastificeren zodat meer kinderen er langer mee kunnen spelen.
Activiteit Verstopt onder de sneeuw Het idee: het is voor jonge kinderen leuk om een spel te spelen dat tamelijk direct aansluit bij het verhaal dat ze net gehoord hebben. Op die manier voelen ze zich nog meer bij het verhaal betrokken en zullen ze het daarom nog eens willen horen of zelf navertellen. Start: verzamel een aantal winterse kledingstukken, waaronder een muts. Je kunt de kinderen mee laten zoeken. De verzamelde voorwerpen leg je op een tafel of op de grond. Afhankelijk van de leeftijd van de kinderen gebruik je meer of minder voorwerpen. Leg over alle voorwerpen een witte doek of een wit laken. Dat is de sneeuw. Net als bij echte sneeuw zie je de voorwerpen nog wel, maar dan vooral de vorm. Doel: de kinderen moeten, net als Muisje Meisje, de muts zoeken van Hansje Hond. Je kunt eerst vragen om de muts aan te wijzen. Geef alle kinderen de kans om dat te doen. Je kunt de kinderen ook de bedekte voorwerpen laten voelen. Uiteindelijk maakt elk kind een keuze en haal je de sneeuw weg: wie had het goed? Slot: je kunt dit spel een paar keer herhalen. Je kunt ook andere voorwerpen onder de sneeuw verstoppen. Vraag elk kind om een voorwerp te zoeken. Terwijl de andere kinderen niet kijken, legt dit kind zijn of haar voorwerp onder de sneeuw. Wie van de andere kinderen kan aanwijzen/voelen waar het ligt? Wie is de sneeuwpop? Leg een witte jas of een wit laken in het midden van de kring. De kinderen doen hun ogen dicht. Je kiest een kind uit de kring dat zich onder de jas of het laken verstopt. Ogen open: wie is uit de kring verdwenen en de sneeuwpop geworden?
Speel- & Leerbrief
Nog een verstopspel Dit spel speel je met sneeuw die je mee naar binnen neemt. Het idee is dat je kleine speelgoedjes in een sneeuwbal verstopt. Elke sneeuwbal doe je in een glas of in een glazen pot. Binnen zal de sneeuwbal smelten. Spannend voor kinderen om te zien wat er tevoorschijn komt uit de sneeuwbal!
FEBRUARI 2015
5
De kleine wereld De wintersport Als er sneeuw ligt, hoef je je nooit te vervelen.
Op de uitklapplaat van PIPPO kun je dat zien. Benoem de diverse activiteiten. Vraag de kinderen welke activiteiten zij herkennen en misschien zelf ook weleens hebben gedaan. Als er buiten sneeuw ligt, is dat natuurlijk het speelterrein. Maar binnen kun je spelen met sneeuwdeeg! Lees hieronder hoe je dat maakt.
Activiteit Speelsneeuw maken
Je hebt nodig: bloem en babyolie (verhouding: 1 kilo bloem, 100-150 ml olie). Als je gaat mengen en kneden voel je vanzelf of je sneeuw de goede textuur heeft. Dat is zo als het goed kneedbaar is en niet vochtig voelt. Door de zachte textuur is het kneden en vormen een prettige sensorische ervaring. Door met hun handen te kneden, oefenen kinderen de spieren in hun handen. Deze speelsneeuw kunnen ze rollen tot balletjes waarmee ze samen een sneeuwpop maken. Ze kunnen de speelsneeuw ook platdrukken en laten verkruimelen. De spelactiviteiten zijn aan te vullen met zandvormpjes, takjes, steentjes enz. Je kunt met deze speelsneeuw ook een landschap maken waarin je winterse dieren een plekje geeft zoals ijsberen en pinguïns. Uit: KleuterKlasse.nl, door Henrike van den Hurck.
Speel- & Leerbrief
Teksten: Marja Baeten. Adviezen voorlezen: Sardes. Adviezen activiteiten baby’s en dreumesen: Kjille Soeting.
FEBRUARI 2015
6
