Pedagogisch werken met plezier
’s SEPTEMBER 2015 1-3 jaar
bv, 1953-2015 © copyright Mercis Illustraties Dick Bruna
vriendjes danst met haar
maandblad voor peuters
er 2015 - € 4,45 jaargang 26 - septemb
P-509549
rèche in wordt al groot e Bru j t r Bee Extra: in ru Beertje Ber en groeimetraatplaat! -p he èc een cr
gen! dag juf, tot mor
dag nijntje, keer! tot de volgende
Speel- & Leerbrief
PIPPO ALS PEDAGOGISCH HULPMIDDEL Als je in de kinderopvang met PIPPO werkt, komen er vanzelf allerlei competenties aan bod die je de kinderen aanbiedt. In de Speel- & Leerbrief benoemen we ze vaak, zoals uitbreiding van de woordenschat (taal en communicatieve competenties), Kijk, we doen het samen (sociale competenties). Kijk, ik kan dansen, zingen en iets maken (expressieve en beeldende competenties). De makers van PIPPO zorgen er samen met een pedagoog en een psycholoog voor dat die leerzame onderdelen verpakt zitten in de PIPPO-verhaaltjes. Elke maand proberen ze in kinderdagverblijven uit of wat ze bedacht hebben ook echt werkt. Het gebeurt wel eens dat er inhoudelijk dan nog iets wordt aangepast. Bijvoorbeeld omdat een leidster in de opvang aangeeft hoe je bij verlegen kinderen nóg beter een reactie kunt uitlokken. Deze maand is het thema ‘trots zijn dat je steeds meer kunt’. Er is een extra grote uitklap- praatplaat over de crèche. Alle kinderen kunnen hierop zoeken en aanwijzen wat zij al kunnen of al bijna kunnen Ik wens jullie met deze Speel- & Leerbrief veel pedagogisch lees- en speelplezier!
Marja Baeten
redactie PIPPO
PIPPO IS ... 12 keer per jaar veelzijdig speelen leermateriaal! + 12 keer per jaar een thematisch boekje over een herkenbaar peuteronderwerp = 12 keer pedagogisch werken met plezier!
KIJK op blz. 7 voor themaboeken bij deze PIPPO!
Speel- & Leerbrief
Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar De Speel- & Leerbrief verwijst regelmatig naar het Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar. Dit boek is een naslagwerk en inspiratiebron voor pedagogisch medewerkers in de kinderopvang. SEPTEMBER 2015
1
Aapje Pippo ! een ideeid heeft een ee!
Er is er een jarig! Willen jullie wel eens een ander liedje zingen als er een kindje jarig is? Kijk voor inspiratie op onderstaande website. De site is gemaakt en gevuld met materiaal van pedagogisch medewerkers. Bij veel liedjes zijn filmpjes gemaakt. Je hoort niet alleen hoe het liedje klinkt, maar ook welke gebaren je erbij kunt maken. www.kinderliedjes.nu
Activiteit Aapje Pippo is jarig.
Pippo’s verjaardagstaart
De foto’s van dit verhaaltje zal elke dreumes of peuter meteen herkennen: kaarsjes uitblazen betekent jarig zijn en feest. En bij feest horen taart en een liedje zingen. Kinderen in de opvang of bij gastouders maken vaker mee dat er een kindje jarig is. En omdat een verjaardag meestal volgens een vast ritueel gevierd wordt, weten ze wat hen te wachten staat. Dat is fijn voor peuters, want in een wereld waar elke dag nog zoveel nieuwe dingen te ontdekken zijn, geeft dat houvast en een veilig gevoel.
Op de volgende bladzijde staat een kleurplaat van een verjaardagstaart. Maak voor elke kind een kopie. Je kunt de afbeelding ook bewaren tot er in de groep een kindje jarig is. Elk kind tekent zelf kaarsjes op de taart. Die kaarsjes kun je ook knippen van papier en ze op de taart plakken. Daarna versieren de kinderen de taart met kleurtjes of met snippertjes papier. Schrijf onder elke taart de naam van het kind. Hang de taarten op in de groep. Zo zien de ouders wat jullie gedaan hebben. Ze kunnen hun kind er nu doelgericht vragen over stellen.
Speel- & Leerbrief
SEPTEMBER 2015
2
r e a o ! H
Deze taart is van:
.................................................
Speel- & Leerbrief
SEPTEMBER 2015
3
Beertje Bruin kan al veel Beertje Bruin is trots op zichzelf. Hij laat zien wat hij allemaal kan: tekenen, een plakje cake snijden, kleien en fietsen op de driewieler. Lees het verhaaltje aan de kinderen voor. Praat daarna met de kinderen over het verhaaltje na. Stel ze vragen als: Wat kun jij wat Beertje Bruin ook kan? Wat kun jij nog niet zo goed, wat vind je nog moeilijk? Noem eens iets wat jij eerst moeilijk vond om te doen en nu makkelijk? Noem eens iets wat jouw papa en mama wel kunnen, maar jij nog niet? Naar aanleiding van de antwoorden van de kinderen praat je verder over de verschillen tussen kinderen. Als je iets kunt wat een ander kind nog niet kan, ben je niet beter. Elk kind heeft zijn eigen tempo. Lees meer daarover in het tekstje ‘Verschillen tussen kinderen’ hierna.
Tips bij het praten met peuters: Geef een kind voldoende tijd om na te denken en te antwoorden. Help kinderen met hun zinsbouw en woordkeuze door de woorden die ze gebruiken te herhalen, maar dan goed. (Bijvoorbeeld: ‘Ikke sij.’ ‘Ja, ik snijd.’) Wees geduldig. Op deze leeftijd hebben kinderen er plezier in om verhaaltjes keer op keer te horen en vragen te herhalen. Uit: De ontwikkeling van kinderen, Penny Tassoni e.a.
LEESTIP
In het midden van PIPPO zit een Beertje Bruin groeimeter! Hang hem op en kijk samen met de kinderen hoe iedereen steeds een stukje groter wordt!
Speel- & Leerbrief
SEPTEMBER 2015
4
Activiteit Memory spelen op verschillende niveaus Met een bestaand memoryspel kun je spelletjes spelen op verschillende niveaus. Hier lees je een paar voorbeelden. 1. Heb je een memoryspel met voorwerpen uit het dagelijks leven? Zoek dan bij een aantal kaartjes het voorwerp in het echt. 2. Beperk het aantal kaartjes tot 6 (3 x 2). Leg ze open op tafel. Als een kind twee dezelfde kaartjes aanwijst, draai je die om. Als alle kaartjes zijn omgedraaid, begin je opnieuw. Breidt het aantal kaartjes langzaam uit. Zo leren kinderen de spelregels van het memoryspel. 3. Elke speler kiest 3 kaartjes en legt die open op tafel. Op een stapeltje leg je omgekeerd dezelfde kaartjes uit het spel. Elke speler draait om de beurt een kaartje om. Is het een kaartje waarvan hij het andere kaartje heeft? Dan mag hij het kaartje van de stapel pakken. Wie heeft als eerste van elke kaartje 2 stuks? Die heeft gewonnen.
Speel- & Leerbrief
Achtergrond: Verschillen tussen kinderen Er bestaan grote verschillen in het tempo waarin jonge kinderen zich ontwikkelen. Sommige kinderen zijn heel voorlijk met taal. Andere kinderen beginnen pas met drie jaar te praten terwijl ze motorisch al heel ver zijn. Als een kind heel intens op een gebied leert, blijft er weinig energie over voor andere gebieden. Maar na verloop van tijd trekken die verschillen veelal bij. Het is belangrijk dat een kind zijn of haar eigen tempo kan volgen. Dat geeft zelfvertrouwen en een gevoel van greep te krijgen op de wereld. Uit: Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar.
SEPTEMBER 2015
5
Plaatjes en woord jes
Deze rubriek is speciaal bedoeld voor de uitbreiding van de woordenschat. 1. Laat de kinderen elk voorwerp hardop noemen. Herhaal de woorden die ze zeggen, maar dan goed en heel duidelijk uitgesproken. Ook de andere kinderen die luisteren, leren daarvan. 2. Zoek en benoem de afzonderlijke voorwerpen op blz. 8 op de tekeningen op blz. 9. 3. Bedenk met elkaar de juiste volgorde van de plaatjes op blz. 9. 4. Laat de kinderen bij zichzelf de kledingstukken aanwijzen en benoemen. 5. Kinderen kunnen dezelfde kledingstukken ook voor de pop of de beer verzamelen en ze die vervolgens aantrekken.
Speel- & Leerbrief
Achtergrond Informatie over zelf aankleden Kinderen leren zichzelf aan- en uitkleden door samen te werken met de pedagogisch medewerker. Vanaf het begin nodigt die ze uit om mee te doen. Langzaam maar zeker doen ze dat. Bijvoorbeeld hun armpjes omhoog doen, zelf hun truitje naar beneden trekken, de plakstrips van de luier lostrekken. In deze fase gaan ze zelf grapjes maken: ze geven juist de andere arm of doen hun arm vlug op de rug als je erom vraagt! Meespelen dus! Dan doen ze zelf het meeste en krijgen ze indien nodig hulp en aanwijzingen van de pedagogisch medewerkers. Daarnaast speelt imitatie een grote rol. De kinderen willen hetzelfde kunnen als de andere kinderen. Uit: Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar.
SEPTEMBER 2015
6
Activiteit
Achtergrond Themaboeken bij deze PIPPO
Aankleedliedje Op blz. 2 van deze Speel- & Leerbrief lees je over het belang van rituelen. Van het aantrekken van de jas kun je op de opvang ook een ritueel maken. En dat ondersteun je dan met een liedje. Dat zorgt ervoor dat kinderen het moment herkennen en mee zullen zingen. Gebruik bijvoorbeeld het klassieke liedje: Zo gaat de molen!
Themaboeken bij deze PIPPO Bij het thema aankleden zijn veel leuke themaboekjes te gebruiken. Klik op deze link en je ziet ze allemaal. Voortaan bieden we deze service elke maand aan de kinderopvang en aan de gast- en onthaalouders. www.clavisbooks.com/thema/pippo
Je zingt dan: Zo gaat je jasje, je jasje je jasje. Zo gaat je jasje, je jasje aan! Natuurlijk kun je als kinderen gaan slapen en zich moeten uitkleden en weer aankleden dit liedje ook gebruiken voor elk ander kledingstuk.
Uitklapplaat de crèche De extra grote uitklapplaat over de crèche, laat zien wat er op een dag zoal gebeurt in de kinderopvang: het wegbrengen, het afscheid nemen van papa en mama, het spelen, voorlezen, verzorgen, het eten en het slapen. En ook weer het moment dat de kinderen worden opgehaald. Deze kijkplaat kun je heel goed gebruiken om kinderen zelf te laten vertellen. Als ze illustraties zien die te maken hebben met hun eigen situatie, willen ze er zelf misschien graag over praten. Maak daar g ebruik van: laat ze praten en stel ze vragen. Dat is goed voor de ontwikkeling van hun woordenschat.
Speel- & Leerbrief
Tijd en ruimte voor taal! De tijd nemen om kinderen zelf iets onder woorden te laten brengen, is heel belangrijk. Het is een stimulans voor taalproductie. Volgens het Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar blijkt uit onderzoek dat ruimte voor de eigen taalproductie van kinderen en open vragen van de pedagogisch medewerker een positieve invloed hebben op de latere verwerving van taal en geletterdheid op school.
Teksten: Marja Baeten. Adviezen voorlezen: Sardes. Adviezen activiteiten baby’s en dreumesen: Kjille Soeting.
SEPTEMBER 2015
7
