Lokaal Sociaal Beleidsplan (LSBP)

Lokaal Sociaal Beleidsplan (LSBP)

Deinze 2008 - 2012

ONTWERP April 2008

Inhoudsopgave Locomotieftekst “Kiezen voor een warme gemeente”.............................................................................................. 1 Hoofdstuk 1 : Het decreet lokaal sociaal beleid en het planningsproces in Deinze ......................... 3 1.1 Het decreet lokaal sociaal beleid ........................................................................................................................ 3 1.2 Het planningsproces in Deinze ........................................................................................................................... 3 1.3 De link met andere lokale plannen ..................................................................................................................... 5 Hoofdstuk 2 :

Conclusies uit het behoefteonderzoek naar de sociale behoeften van de Deinzenaars ..................................................................................................................... 6 2.1 Algemene vaststellingen..................................................................................................................................... 6 2.2 Conclusies per bevraagd beleidsdomein ............................................................................................................ 7 2.2.1 Algemene dienstverlening ................................................................................................................. 7 2.2.2 Cultuur, sport en recreatie ................................................................................................................. 7 2.2.3 Nieuwkomers..................................................................................................................................... 8 2.2.4 Lichamelijke en geestelijke gezondheidszorg ................................................................................... 8 2.2.5 Huisvesting en energie...................................................................................................................... 8 2.2.6 Kinderen en jongeren ........................................................................................................................ 9 2.2.7 Tewerkstelling en werkloosheid......................................................................................................... 9 2.2.8 Ouderen .......................................................................................................................................... 10 2.2.9 Thuiszorg .......................................................................................................................................... 10 Hoofdstuk 3 :

Gemeentelijke profielschets : sociale statistieken over Deinze ................................. 11 (1-35)

Hoofdstuk 4 : Een algemeen kader voor het lokaal sociaal beleid ..................................................... 12 4.1 Neutraliteit en objectiviteit................................................................................................................................... 12 4.2 Samenwerking ................................................................................................................................................. 12 4.3 Laagdrempeligheid, toegankelijkheid ................................................................................................................. 13 4.4 Kwaliteit .............................................................................................................................................................. 13 4.5 Preventie ............................................................................................................................................................ 13 4.6 Activerend hulpverleningsmodel, actief burgerschap ......................................................................................... 13 4.7 Duurzaamheid ................................................................................................................................................. 14 4.8 Openbaarheid van bestuur ................................................................................................................................. 14 4.9 Budgettaire grenzen, een lokaal impulsfonds ..................................................................................................... 14 Hoofdstuk 5 : Algemene maatschappelijke dienstverlening............................................................... 16 5.1 Resultaten van de omgevingsanalyse en de bevragingen ................................................................................. 16 5.2 SWOT – analyse .............................................................................................................................................. 28 5.3 Actoren ............................................................................................................................................................ 29 5.4 Doelstellingen ................................................................................................................................................. 29 5.4.1 Strategische doelstelling ................................................................................................................... 29 5.4.2 Operationele doelstellingen ............................................................................................................... 30 5.4.2.1 Het sociaal huis en de Dienst Welzijn worden verder uitgebouwd als twee evenwaardige sociale ankerpunten van het lokale bestuur Deinze .......................................................... 30 5.4.2.2 Stad en OCMW slaan de handen in elkaar voor meer toegankelijkheid van de sociale dienstverlening .................................................................................................................. 31 5.4.2.3 Eerstelijnsrechtshulp wordt in het bereik gebracht van onze inwoners ............................. 32 5.4.2.4 Via derden worden gespecialiseerde materiële en psycho-sociale begeleiding voor levensvragen aangeboden ................................................................................................ 33 5.2.4.5 Het vrijwiligerswerk wordt gepromoot en gewaardeerd ..................................................... 33 5.2.4.6 Aandacht voor leefbare publieke ruimtes .......................................................................... 33 5.4.2.7 Brandweer en de lokale politie geven mee vorm aan het lokaal sociaal beleid................. 35 Hoofdstuk 6 : Armoedebestrijding ........................................................................................................ 36 6.1 Resultaten van de omgevingsanalyse en de bevraging ..................................................................................... 36 6.2 SWOT – analyse .............................................................................................................................................. 36 6.3 De actoren ........................................................................................................................................................ 38 6.4 Doelstellingen ................................................................................................................................................. 38 6.4.1 Strategische doelstelling ................................................................................................................... 38


Deinze 2008 – 2012

6.4.2 Operationele doelstelling ................................................................................................................... 38 6.4.2.1 Een inkomen garanderen dat een menswaardig bestaan mogelijk maakt ........................ 38 6.4.2.2 Een reddingsboei aanbieden voor mensen met overmatige schuldenlast......................... 39 6.4.2.3 Werken aan een beter zelfbeeld van de armen................................................................. 40 6.4.2.4 Kansarmen helpen om toegang te krijgen tot informatie en basiseducatie ....................... 40 6.4.2.5 Kansarmen helpen om diverse rechten uit te putten en om sociale voordelen te genieten .......................................................................................................................................... 41 Hoofdstuk 7 : Energie, wonen en welzijn.............................................................................................. 42 7.1 Resultaten van de omgevingsanalyse en de bevraging ..................................................................................... 42 7.2 SWOT – analyse .............................................................................................................................................. 53 7.2.1 SWOT – analyse wonen.................................................................................................................... 53 7.2.2 SWOT – analyse wonen voor senioren ............................................................................................. 54 7.2.3 SWOT – analyse voor energie .......................................................................................................... 55 7.3 Actoren ............................................................................................................................................................ 56 7.4 Doelstellingen ................................................................................................................................................. 56 7.4.1 Strategische doelstellingen wonen .................................................................................................... 56 7.4.2 Operationele doelstelling wonen ....................................................................................................... 56 7.4.2.1 Deinze wil een ruimtelijk en stedebouwkundig beleid voeren dat mensen aantrekt om in onze stad te komen wonen ............................................................................................... 56 7.4.2.2 De sociale huisvesting moet groeikansen krijgen.............................................................. 57 7.4.2.3 Domus Donza wil het onwaardig wonen van de meest kwetsbare huurders aanpakken .. 58 7.4.3 Strategische doelstelling wonen voor senioren ................................................................................. 60 7.4.4 Operationele doelstelling wonen voor senioren................................................................................. 60 7.4.4.1 De eerste en belangrijkste operationele doelstelling is ouderen zo lang als mogelijk zelfstandig te laten wonen in hun vertrouwde omgeving. .................................................. 60 7.4.4.2 De lokale besturen stimuleren alle initiatieven die het aanbod van solidaire woonvormen verhogen, dus deze die wonen combineren met aangepaste zorgen dienstverlening (serviceflats, aanleunflats, kangoeroewoningen,…).......................................................... 61 7.4.4.3 Het residentieel, intramuraal wonen blijft noodzakelijk om het stijgend aantal zorgbehoevende hoogbejaarde stadsgenoten op te vangen............................................. 61 7.4.5 Strategische doelstelling basisenergie .............................................................................................. 62 7.4.6 Operationele doelstelling basisenergie.............................................................................................. 62 Hoofdstuk 8 : Kinderen, jongeren en hun omgeving ........................................................................... 64 8.1 Resultaten van de omgevingsanalyse en de bevraging ..................................................................................... 64 8.2 SWOT – analyse .......................................................................................................................................... 74 8.2.1 SWOT – analyse jeugdparticipatie .................................................................................................... 74 8.2.2 SWOT – analyse kinderopvang en jeugdwerk................................................................................... 75 8.2.3 SWOT – analyse toegankelijkheid..................................................................................................... 76 8.2.4 SWOT – analyse netwerking ............................................................................................................. 76 8.2.5 SWOT – analyse opvoedingsondersteuning ..................................................................................... 77 8.2.6 SWOT – analyse kinderarmoede ...................................................................................................... 77 8.3 De actoren ........................................................................................................................................................ 78 8.4 Doelstellingen ................................................................................................................................................. 78 8.4.1 Strategische doelstelling jeugdparticipatie ........................................................................................ 78 8.4.2 Operationele doelstelling jeugdparticipatie........................................................................................ 78 8.4.2.1 De lokale besturen zullen de jeugd betrekken bij de opmaak van lokale beleidsplannen . 78 8.4.2.2 Het stadsbestuur zal de jeugdraad erkennen als stedelijke adviesraad voor jeugd .......... 79 8.4.3 Strategische doelstelling kinderopvang en jeugdwerk....................................................................... 79 8.4.4 Operationele doelstelling kinderopvang en jeugdwerk ...................................................................... 79 8.4.4.1 Het stadsbestuur van Deinze wil tegemoetkomen aan de vraag naar buitenschoolse opvang .......................................................................................................................................... 79 8.4.4.2 Het stadsbestuur van Deinze zal blijven investeren in de logistieke en financïele ondersteuning van het plaatselijk jeugdwerk..................................................................... 81 8.4.5 Strategische doelstelling toegankelijkheid......................................................................................... 81 8.4.6 Operationele doelstelling toegankelijkheid ........................................................................................ 81 8.4.7 Strategische doelstelling netwerking ................................................................................................. 82 8.4.8 Operationele doelstelling netwerking................................................................................................. 82 8.4.8.1 Het OCMW en het stadsbestuur zullen blijven participeren in overlegorganen met andere lokale actoren op het domein van de jeugd en haar omgeving ......................................... 82


Deinze 2008 – 2012

8.4.8.2 De lokale besturen in Deinze zullen de initiatieven en voorstellen van overlegorganen met externe lokale actoren ter harte nemen............................................................................. 82 8.4.9 Strategische doelstelling opvoedingsondersteuning........................................................................ 83 8.4.10 Operationele doelstelling opvoedingsondersteuning ....................................................................... 83 8.4.11 Strategische doelstelling kinderarmoede......................................................................................... 84 8.4.12 Operationele doelstelling kinderarmoede ........................................................................................ 84 Hoofdstuk 9 : Cultuur, sport, recreatie en sociaal toerisme ............................................................... 86 9.1 Resultaten van de omgevingsanalyse en de bevraging ..................................................................................... 86 9.2 SWOT – analyse .............................................................................................................................................. 98 9.3 De actoren ........................................................................................................................................................ 99 9.4 Doelstellingen ................................................................................................................................................. 99 9.4.1 Strategische doelstelling ................................................................................................................... 99 9.4.2 Operationele doelstelling ................................................................................................................... 99 9.4.2.1 De lokale besturen van Deinze streven naar een voldoende en betaalbaar aanbod van socioculturele infrastructuur met variabele activiteiten .............................................................. 99 9.4.4.2 Stad en OCMW werken samen om de sportieve, culturele en recreatieve participatie van kansarmen te verhogen..................................................................................................... 100 Hoofdstuk 10 : Lokale werkgelegenheid en lokale diensteneconomie ................................................ 103 10.1 Resultaten van de omgevingsanalyse en de bevraging ................................................................................... 103 10.2 SWOT – analyse .............................................................................................................................................. 111 10.3 De actoren ..................................................................................................................................................... 112 10.4 Doelstellingen ................................................................................................................................................. 113 10.4.1 Strategische doelstelling ................................................................................................................. 113 10.4.2 Operationele doelstelling ................................................................................................................. 113 10.4.2.1 Het Forum Lokale Werkgelegenheid en de Lokale Werkwinkel Leie en Schelde blijven de draaischijf van het lokale werkgelegenheidsbeleid............................................................ 113 10.4.2.2 Deinze zoekt schaalvoordelen door te participeren aan het bovengemeentelijke RESOC 115 10.4.2.3 Deinze wil een voorwaardescheppend stadsbestuur zijn .................................................. 115 10.4.2.4 In onze stad moet de sociale economie worden bestendigd en gestimuleerd................... 116 10.4.2.5 Stad en OCMW willen zelf voorbeeldige werkgevers zijn.................................................. 118 Hoofdstuk 11 : Thuiszorg ......................................................................................................................... 120 11.1 Resultaten van de omgevingsanalyse en de bevraging ................................................................................... 120 11.2 SWOT – analyse .............................................................................................................................................. 136 11.3 De actoren ..................................................................................................................................................... 137 11.4 Doelstellingen ................................................................................................................................................. 138 11.4.1 Strategische doelstelling ................................................................................................................. 138 11.4.2 Operationele doelstelling ................................................................................................................. 139 11.4.2.1 Deinze streeft naar een maximale samenwerking met de middenveldorganisaties die zich hebben gegroepeerd in het Oost-Vlaams Zorgplatform van ziekenfondsen, thuisverplegingsdiensten en diensten voor gezinszorg ..................................................... 139 11.4.2.2 Deinze wil de verworvenheden van het Samenwerkingsinitiatief Thuiszorg Deinze (SIT Deinze) behouden binnen een nieuw Samenwerkingsinitiatief Eerstelijnsgezondheidszorg (SEL Deinze)..................................................................................................................... 139 11.4.2.3 De lokale besturen van Deinze erkennen, waarderen en stimuleren de volgende kerntaken van de ziekenfondsen in de thuiszorg ............................................................................... 140 11.4.2.4 De lokale besturen van Deinze erkennen, waarderen en stimuleren de volgende kerntaken van de thuisverplegingsdiensten ....................................................................................... 142 11.4.2.5 De lokale besturen van Deinze erkennen, waarderen en stimuleren de volgende kerntaken van de diensten voor gezinszorg....................................................................................... 142 11.4.2.6 Stad en OCMW engageren zich voor het behoud van hun bestaande publieke thuiszorgdiensten. In de komende legislatuur wordt onderzocht of een nieuwe, gemeenschappelijke structuur wenselijk en haalbaar is.................................................... 143 11.4.2.7 Er is in Deinze plaats voor een parallelle en complementaire werking van een publiek en een privaat lokaal dienstencentrum.......................................................................................... 145 11.4.2.8 Woonaanpassing in de thuiszorg wordt een belangrijk instrument om vroegtijdige opnames in ouderenzorgvoorzieningen te voorkomen ......................................................................... 146 11.4.2.9 Alle krachten moeten gebundeld worden om meer dagopvang, nachtopvang en kortverblijf in Deinze mogelijk te maken ................................................................................................. 146


Deinze 2008 – 2012

11.4.2.10 Deinze onderzoekt de mogelijkheid om in samenwerking met derden een portaalsite voor de thuiszorg uit te bouwen ............................................................................................. 147 11.4.2.11 Deinze wil een mantelzorgvriendelijke gemeente zijn.................................................... 148 Hoofdstuk 12 : Inburgering en Noord – Zuiddialoog......................................................................... 150 12.1 Resultaten van de omgevingsanalyse en de bevraging ................................................................................... 151 12.2 SWOT – analyse .............................................................................................................................................. 159 12.3 Strategische doelstellingen............................................................................................................................... 160 12.4 Operationele doelstellingen .............................................................................................................................. 160 12.4.1 Operationele doelstelling inburgering .............................................................................................. 160 12.4.2 Operationele doelstelling Noord – Zuiddialoog................................................................................ 161 Hoofdstuk 13 : Gezondheidszorg… allemaal gezond en wel............................................................. 164 13.1 Resultaten van de omgevingsanalyse en bevraging ........................................................................................ 164 13.2 SWOT – analyse .............................................................................................................................................. 173 13.2.1 SWOT – analyse algemene gezondheid ......................................................................................... 173 13.2.2 SWOT – analyse geestelijke gezondheid........................................................................................ 174 13.3 De actoren ..................................................................................................................................................... 176 13.4 Doelstellingen ................................................................................................................................................. 177 13.4.1 Strategische doelstelling ................................................................................................................. 177 13.4.2 Operationele doelstellingen ............................................................................................................. 177 13.4.2.1 De lokale besturen van Deinze erkennen, waarderen en stimuleren de hoofdrol die de ziekenfondsen spelen in de zorg voor zieken, gehandicapten en zorgbehoevenden..... 177 13.4.2.2 Deinze zal met alle wettelijke middelen die haar ter beschikking staan de gezondheid van haar inwoners beschermen ............................................................................................ 178 13.4.2.3 In Deinze moeten de acties rond gezondheidsbevordering en preventieve gezondheidszorg bestendigd en geïntesifieerd worden.............................................................................. 179 13.4.2.4 Curatieve gezondheidszorg ........................................................................................... 180 13.4.2.5 Het lokale gezondheidsbeleid moet blijvend aandacht hebben voor de specifieke gezondheidsrisico’s van kansarmen............................................................................... 181 13.4.2.6 Deinze erkent, waardeert en stimuleert de lokale dynamiek die zich manifesteert rond geestelijke gezondheid................................................................................................... 181 Hoofdstuk 14 : Personen met beperkingen .. een stad zonder drempels......................................... 184 14.1 Resultaten van de omgevingsanalyse en bevraging ........................................................................................ 184 14.2 SWOT – analyse .............................................................................................................................................. 187 14.2.1 SWOT – analyse algemene dienstverlening ................................................................................... 187 14.2.2 SWOT – analyse inspraak en participatie ....................................................................................... 188 14.2.3 SWOT – analyse communicatie en informatie................................................................................. 188 14.2.4 SWOT – analyse vrije tijd ................................................................................................................ 188 14.2.5 SWOT – analyse onderwijs ............................................................................................................. 189 14.2.6 SWOT – analyse verkeer en mobiliteit ............................................................................................ 189 14.2.7 SWOT – analyse tewerkstelling....................................................................................................... 189 14.3 De actoren ..................................................................................................................................................... 190 14.4 Doelstellingen ................................................................................................................................................. 190 14.4.1 Strategische doelstelling ................................................................................................................. 190 14.4.2 Operationele doelstellingen ............................................................................................................. 190 14.4.2.1 Operationele doelstelling algemene dienstverlening...................................................... 190 14.4.2.2 Operationele doelstelling inspraak en participatie ......................................................... 192 14.4.2.3 Operationele doelstelling communicatie en informatie................................................... 192 14.4.2.4 Operationele doelstelling vrije tijd .................................................................................. 193 14.4.2.5 Operationele doelstelling onderwijs ............................................................................... 195 14.4.2.6 Operationele doelstelling verkeer en mobiliteit .............................................................. 196 14.4.2.7 Operationele doelstelling tewerkstelling......................................................................... 197 14.4.2.8 Operationele doelstelling huisvesting ............................................................................ 198 Hoofdstuk 15 : Actief ouder worden in een seniorvriendelijke stad ................................................. 200 15.1 Resultaten uit het ouderenbehoefteonderzoek en andere statistieken ............................................................. 201 15.2 SWOT – analyse .............................................................................................................................................. 207 15.2.1 SWOT – analyse informatie en communicatie................................................................................. 207 15.2.2 SWOT – analyse inspraak en participatie ....................................................................................... 207 15.2.3 SWOT – analyse vrijetijdsbesteding................................................................................................ 209


Deinze 2008 – 2012

15.2.4 SWOT – analyse mobiliteit en veiligheid ......................................................................................... 211 15.2.5 SWOT – analyse huisvesting .......................................................................................................... 213 15.2.6 SWOT – analyse ouderenzorg ........................................................................................................ 214 15.3 De actoren ..................................................................................................................................................... 214 15.4 Doelstellingen ................................................................................................................................................. 216 15.4.1 Strategische doelstelling ................................................................................................................. 216 15.4.2 Operationele doelstelling informatie en communicatie .................................................................... 216 15.4.3 Operationele doelstelling inspraak en participatie ........................................................................... 217 15.4.4 Operationele doelstelling vrijetijdsbesteding ................................................................................... 219 15.4.5 Operationele doelstelling mobiliteit en veiligheid ............................................................................. 220 15.4.6 Operationele doelstelling huisvesting .............................................................................................. 222 15.4.7 Operationele doelstelling ouderenzorg............................................................................................ 222


Deinze 2008 – 2012

KIEZEN VOOR EEN WARME GEMEENTE Locomotieftekst Het lokaal sociaal beleidsplan (LSBP) van de stad en OCMW Deinze voor de legislatuur 20082012 heeft als motto: “Kiezen voor een warme gemeente”. Dat is onze centrale missie die als een vuurtoren in elk subdomein zal worden weerspiegeld. De welzijnssector is een volwassen sector geworden. Hij speelt een cruciale en onmisbare rol in onze samenleving en wordt geconfronteerd met enorme maatschappelijke verwachtingen. De waaier van sociale voorzieningen en welzijnsdiensten binnen onze stad is indrukwekkend te noemen. Bij de bevraging van de bevolking en de opmaak van de omgevingsanalyse hebben we de dienstverlening samengebracht in een aantal thematische beleidsvelden. Uiteindelijk wordt een ontwerp van lokaal sociaal beleidsplan voorgelegd waar de bevindingen en voorstellen zijn samengebracht in 15 hoofdstukken. De eerste drie hoofdstukken behandelen het planningsproces, de conclusies uit het behoefteonderzoek en de gemeentelijke profielschets met tal van sociale parameters. We vervolgen met een algemeen kader voor het lokaal sociaal beleid met keuzes die in elk subdomein van toepassing zijn. Tenslotte worden de bevindingen en de keuzes ondergebracht in 10 thematische beleidsdomeinen: algemene maatschappelijke dienstverlening, armoedebestrijding, energie en wonen, kinderen en jongeren, cultuur, sport, recreatie en sociaal toerisme, lokale werkgelegenheid en lokale diensteneconomie, thuiszorg, inburgering en Noord-Zuiddialoog, gezondheidszorg, personen met een handicap. Het slothoofdstuk is volledig gewijd aan het lokaal ouderenbeleid en de ouderenbeleidparticipatie. Meteen wordt de integratie van het lokaal sociaal beleidsplan en het ouderenbeleidsplan, zoals decretaal voorgeschreven, gerealiseerd. Per domein werden vaststellingen gedaan, doelstellingen geformuleerd, overleg gepleegd. Op de volgende bladzijden vindt u een beleidsprogramma dat tezelfdertijd ambitieus en realistisch is. Het LSBP Deinze wil een dynamisch werkstuk zijn, voortdurend in ontwikkeling. Bijsturingen kunnen perfect geïntegreerd worden in de jaarlijkse beleidsnota’s die aan de budgetten worden gekoppeld. We moeten natuurlijk keuzes maken, want niet alles is mogelijk of betaalbaar. De bestaande taakverdeling tussen OCMW en Stad blijft de ruggengraat van het sociaal beleid van onze stad. Onmiddellijk moeten we derden waarschuwen voor valse verwachtingen. De neiging bestaat om elke maatschappelijke behoefte die niet onmiddellijk een antwoord krijgt door te schuiven naar de lokale besturen. Het LSBP is geen incasso-operatie, de gemeenten krijgen geen extra financiële middelen en kunnen dus geen wondere weldoener spelen, elke subsidieaanvraag heeft in principe een in tijd beperkt karakter. Bovendien kan de gemeentelijke overheid de ambities uit het LSBP niet alleen realiseren. Bouwen aan een beter Deinze is een opdracht voor iedereen. Participatie is evenmin een loos begrip. In 2006 werd een zeer brede bevraging van de bevolking (ouderenbeleidsplan en bevraging sociaal beleid) georganiseerd. Bij de opmaak van het LSBP werd overleg gepleegd met vele diensten. Want een gemeente is pas vitaal als iedereen kan, mag en wil meedoen. Participatie is nodig om een breed maatschappelijk draagvlak te vinden voor het LSBP Deinze. Het decreet lokaal sociaal beleid heeft de trekkersrol wel weggelegd voor de stad en het OCMW. Het zijn de beleidsniveaus die het dichtst bij de burger staat. Omwille van deze "burgernabijheid" zijn zij vaak de meest efficiënte overheid en kunnen zij een beleid voeren op maat van de eigen gemeente. “De ‘lokalisering’ van de sociale problemen is een tendens die zich sterk aandient. Na een periode van centralisatie lijkt het zwaartepunt van het sociaal beleid


Deinze 2008 – 2012

1

opnieuw tot ontwikkeling te komen op het lokale niveau. Deinze wil ‘het volgzaam beleid’, dat het initiatief overlaat aan de hogere overheden en slechts uitvoert wat wettelijk is, ruilen voor een aanvullend en zelfs actief eigen beleid dat zich op originele manier inpast in de centrale initiatieven. Het lokaal sociaal beleidsplan is hiervoor het instrument bij uitstek. Het lokale bestuur is van oordeel dat de sociale identiteit, het sociale gelaat van een gemeente enorm belangrijk is voor het welbehagen en welbevinden van onze burgers. Het lokaal sociaal beleid is een troefkaart voor de toekomst van al wie in onze Leiestad woont. Op de trefdag van de lokale besturen te Gent (2006) werd deze opdracht perfect vertaald door Mark Suykens, directeur van de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten: “Bijna alle problemen van onze samenleving manifesteren zich op lokaal niveau, in de buurten, wijken en straten. Maar ook de meeste kansen voor oplossingen liggen juist daar.” Suykens poneerde de 3 B’s voor de lokale besturen die we nu meenemen in het lokaal sociaal beleidsplan van Deinze voor de periode 2008-2012: “Betrokken, Bewogen en Bestuurskrachtig besturen: - Betrokken besturen, een bestuursstijl hanteren die vertrekt van wat mensen echt bezighoudt. Maar betrokken besturen eist ook duidelijkheid, betrouwbaarheid en resultaatsgerichtheid, verantwoordelijkheid, durven ja of neen antwoorden. - Bewogen bestuurders gaan voor het algemeen belang en kiezen er resoluut voor om sociale onrechtvaardigheden ongedaan te maken. Ze zetten gemeenschapsgeld in de eerste plaats in om armoede weg te werken, om gelijke kansen te creëren voor mensen in moeilijke situaties en om het sociale weefsel te versterken. - Bestuurskrachtig besturen. Er is daadkracht en draagvlak nodig om resultaten neer te poten. We streven naar een sterk, objectief geselecteerd overheidsorgaan met sterke professionele medewerkers/ambtenaren. Deze lokale welzijnsambtenaren moeten bereid zijn en kansen krijgen om in open communicatie te treden met vrijwilligersorganisaties, actiegroepen, wijken dorpscomités, het verenigingsleven, het brede maatschappelijke middenveld “om gemeenschappen van mensen te versterken”.

Namens de gemeenteraad en de raad voor maatschappelijk welzijn van de stad Deinze,

De Ruyck Jacques Burgemeester

Schelstraete Warnix Schepen van Welzijn

De Vlieger Stefanie Stadsecretaris


Leroy Silvaan Voorzitter OCMW

Van Praet Marc Secretaris OCMW

Deinze 2008 – 2012

2

Hoofdstuk 1. Het decreet lokaal sociaal beleid en het planningsproces in Deinze 1.1.

Het decreet lokaal sociaal beleid

Op 3 maart 2004 keurde het Vlaamse Parlement het decreet betreffende het lokaal sociaal beleid goed. De lokale besturen kregen de tijd om uiterlijk in mei 2008 een gedragen beleidsplan goed te keuren. Volgens het decreet is het lokaal sociaal beleid: “Het geheel van beleidsbepaling en acties van het lokaal bestuur met het oog op het garanderen van de toegang tot de rechten zoals vastgelegd in artikel 23 en 24§3 van de Grondwet voor alle inwoners van de gemeente”. Deze grondwettelijke rechten zijn: - het recht op een menswaardig leven; - het recht op arbeid; - het recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale, geneeskundige en juridische bijstand; - het recht op behoorlijke huisvesting; - het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu; - het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing; - het recht op onderwijs. Het lokaal sociaal beleid is dus een geheel van beleidskeuzes en acties van het lokaal bestuur en de lokale actoren, met het oog op het garanderen van de toegang van elke burger tot deze grondwettelijke rechten. Onder lokale bestuur worden zowel het stadsbestuur als het OCMW verstaan. Zij moeten samen één lokaal sociaal beleidsplan opmaken. Het lokaal sociaal beleidsplan moet minstens de volgende elementen bevatten: - een omgevingsanalyse - een geïntegreerde visie op het lokaal sociaal beleid - een meerjarenplan met betrekking tot de gewenste acties en inzet van lokale middelen - een taakverdeling en werkafspraken tussen de gemeente en het OCMW met betrekking tot de uitvoering van het meerjarenplan en de coördinerende rol van het lokale bestuur - een beschrijving van de wijze waarop de bevolking en de lokale actoren bij de voorbereiding van het beleidsplan werden betrokken

1.2. Het planningsproces in Deinze Wat vooraf ging Deinze heeft zich geprofileerd als een voortrekker voor de realisatie van het Sociaal Huis in het kader van het lokaal sociaal beleid. Op 12 februari 2003 ontvingen de stad en het OCMW van mevrouw Mieke Vogels, toenmalige Vlaamse Minister van Welzijn, Gezondheid, Gelijke Kansen en Ontwikkelingssamenwerking, een “oorkonde startersovereenkomst”. Deinze was één van de eerste 21 Vlaamse gemeenten en OCMW’s die hun Sociaal Huis realiseerden. In april 2004 hebben zowel de Raad voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) als de gemeenteraad een conceptnota voor de realisatie van een gemeenschappelijk sociaal beleid en


Deinze 2008 – 2012

3

sociale huizen goedgekeurd. Hierin werden afspraken, een taakverdeling en een timing vastgelegd om te komen tot een lokaal sociaal beleidsplan Deinze 2008-2012. Afbakening inhoud, reikwijdte en doel van het plan In voorbereiding van de bevraging van de bevolking in het kader van het lokaal sociaal beleid werd een lijst gemaakt van alle beleidsdomeinen en thema’s die aan bod moesten komen. De bestaande dienstverlening van Deinze werd samengebracht in een aantal clusters. Bij het uitschrijven van de beleidsnota werd deze indeling grosso modo overgenomen en verder verfijnd. Bepaling van de trekkersrol met betrekking tot ( onderdelen van) het plan Voor de redactie van de verschillende onderdelen werd beroep gedaan op de expertise die bestond in beide besturen. Stad en OCMW hebben na de vernieuwing van de besturen begin 2007 een gemengde kernroep, een stuurgroep opgericht die bestond uit zowel ambtenaren als politici. De kerngroep bestond uit de volgende personen: - Dhr. Schelstraete Warnix, schepen van welzijn, stad; - Mevr. De Spiegelaere Conny, toekomstig voorzitter OCMW (2009); - Dhr. Van Praet Marc, secretaris OCMW; - Mevr. De Wilde Anneleen, diensthoofd welzijn stad Deinze; - Mevr. Van Landuyt Hilde, diensthoofd Sociaal Huis, OCMW; Naargelang het beleidsthema werd deze kern uitgebreid met andere diensthoofden of medewerkers van de stad en het OCMW. Zij fungeerden als experten in sommige onderdelen van het lokaal sociaal beleidsplan. De kerngroep kwam voor het eerst samen op 8 februari 2007. De oorspronkelijke timing, met 31 december 2007 als einddatum, bleek niet haalbaar te zijn en dit om verschillende redenen. Er moest per beleidsdomein grondig overlegd worden met derden, actoren die onmisbaar zullen zijn bij de uitvoering van het LSBP. Dat vroeg veel tijd en veel geduld, want vele mensen zijn overbevraagd. Bovendien kent Deinze een brede waaier van voorzieningen, wat de overlegtijd deed oplopen. Tenslotte was men ook genoodzaakt om prioriteit te geven aan beleidsplannen (kinderopvang, cultuur en beleidsnota’s bij de budgetten) die verbonden zijn met financiën en subsidies. Deinze heeft dan ook gekozen om gebruik te maken van de extra tijd die de Vlaamse overheid voorzag voor het goedkeuren van de lokale sociale beleidsplannen. Visie over participatie van actoren en burgers De actoren en diensten die gevat werden door de bevraging van de bevolking werden vooraf in kennis gesteld van de vragen en konden hun opmerkingen overmaken. Alle actoren die bevraagd werden konden de resultaten voor hun diensten opvragen. Ze werden bovendien uitgenodigd hun opmerkingen en voorstellen schriftelijk voor te leggen aan de kerngroep. Indien ze dat wensten konden ze worden gehoord door de kerngroep en deelnemen aan de bespreking van de sneuvelteksten voor hun clustersector. De participatie van de bevolking werd op verschillende manieren en op verschillende momenten gerealiseerd. In december 2005 besliste het stadsbestuur om mee te werken aan een gemeentelijk behoefteonderzoek bij ouderen in het kader van het gemeentelijke ouderenbeleidsplan dat onderdeel moet worden van het lokaal sociaal beleidsplan. Deze bevraging werd opgemaakt en gestuurd door professor dr. Verté van de Vrije Universiteit Brussel, met steun van het provinciebestuur en in samenwerking met de seniorenraad Deinze.


Deinze 2008 – 2012

4

De rest van de bevolking werd bevraagd aan de hand van een enquête die werd opgesteld door een stuurgroep van de OCMW-secretaris, het diensthoofd Sociaal Huis, het diensthoofd Welzijn en de heer Rutger De Reu die, in het kader van zijn voortgezette opleiding management en communicatie van de Hogeschool Gent. Bij de omgevingsanalyse werd o.a. dankbaar gebruik gemaakt van de sociale situatieschets van Oost-Vlaanderen zoals opgemaakt door het provinciaal steunpunt sociale planning en de lokale statistieken van de Vlaamse administratie. De OCMW’s van ons bestuurlijk arrondissement hebben onder leiding van het Welzijnsoverleg regio Gent getracht een model van omgevingsanalyse op te stellen die voor allen van toepassing is en die vergelijkingen mogelijk maakt. De provinciale bevindingen werden eind 2007 aangevuld met een profielschets per gemeente. We verwijzen naar hoofdstuk 3 met de volledige weergave van de profielschets voor Deinze. Tenslotte lieten we ons vaak inspireren door tal van gespecialiseerde publicaties en inspirerende voorbeelden. Want hoe langer men zich in de materie inwerkt, hoe meer men vaststelt dat het warm water niet opnieuw moet uitgevonden worden. Het lokaal sociaal beleidsplan Deinze werd goedgekeurd door de Raad voor Maatschappelijk Welzijn van het OCMW op 6 mei 2008 en door de gemeenteraad op 29 mei 2008.

1.3. De link met andere lokale plannen De Vlaamse regering kreeg de opdracht te bepalen welke de relatie is tussen het lokaal sociaal beleidsplan en de andere beleidsplannen die de lokale besturen en actoren moeten opstellen in het kader van andere sectorale regelgeving. Bedoeling is te komen tot een planlastverlaging voor de lokale besturen, maar de Vlaamse administratie hinkt hier duidelijk achterop. De decreetgever heeft alvast gedacht aan de planverplichtingen i.v.m. het algemeen welzijnswerk (OCMW’s en CAW’s), armoedebestrijding, opbouwwerk, minderheden, thuiszorg, ouderenzorg (ouderenen gezondheidsvoorzieningen, infrastructuur, eerstelijnsgezondheidszorg), zorgstrategisch plan rusthuizen, en de kinderopvang te integreren in het lokaal sociaal beleidsplan. Het decreet ouderenparticipatie heeft deze wenst tot integratie in het lokaal sociaal beleidsplan, formeel voorgeschreven. Helaas blijven de lokale besturen en sociale actoren tot op vandaag verder verplicht deze deelplannen te schrijven omdat de inspectie- en erkenningsdiensten dat vereisen. Het lokaal beleidsplan Deinze 2008-2012 wil alvast strategische doelstellingen formuleren die ook bruikbaar zijn voor de deelplannen van bijvoorbeeld het lokaal dienstencentrum, het zorgstrategisch plan voor de rusthuizen, het lokaal beleidsplan kinderopvang. Dit lokaal sociaal beleidsplan 2008-2012 is tevens de strategische nota van de meerjarenplannen van stad en OCMW. Zeer concrete acties met gekwantificeerde doelstellingen zal u niet in dit plan vinden. Dat wordt opgevangen in de beleidsnota’s bij de budgetten die jaarlijks worden gestemd. Het LSBP sluit bovendien perfect aan bij de meerjarige beleidsnota 2007-2012 van de meerderheidspartijen CD&V/NVA en Open VLD met als titel “Iedereen telt 100% mee in Deinze”. Hierin staat letterlijk te lezen: “Deinze wil een stad zijn waar het goed is om te wonen, te leven, te werken en te ondernemen. De stad dient tal van mogelijkheden te bieden om de kwaliteit van het leven te garanderen. Daarom kiest de meerderheid voor (o.a.) een warme stad, een stad met een sociale identiteit, met een waaier van sociale voorzieningen en welzijnsdiensten, waar optimaal wordt samengewerkt voor het maximale welzijn van alle burgers”.


Deinze 2008 – 2012

5

Hoofdstuk 2. Conclusies uit het behoefteonderzoek naar de sociale behoeften van de Deinzenaars 2.1.

Algemene vaststellingen

Een lokaal sociaal beleid moet gebaseerd zijn op de noden die leven binnen onze stad. Voor de opmaak, uitvoering en verwerking van het behoefteonderzoek kon beroep gedaan worden op dhr. Rutger De Reu, student in de voorgezette opleiding management en communicatie van de Hogeschool Gent. Het onderzoek (2006) gebeurde aan de hand van een postenquête die verzonden werd naar 2837 Deinzenaars met een leeftijd tussen 16 en 60 jaar. De leeftijdgrens werd op zestig jaar gelegd omdat de senioren afzonderlijk werden bevraagd in het kader van het ouderenbeleidsplan. De selectie gebeurde op basis van een representatieve steekproef van de globale Deinse bevolking. Eén op zes inwoners kreeg aldus de kans om de enquête in te vullen. Om statistisch betrouwbaar (95% betrouwbaarheidsgraad) te zijn moesten minstens 385 enquêtes worden teruggestuurd. Het werden er uiteindelijk 683, wat de validiteit van het onderzoek aanzienlijk verhoogde. Het onderzoek van de heer Rutger De Reu heeft alvast aan het licht gebracht dat de bevolking duidelijke prioriteiten aangeeft, maar dat deze prioriteiten behoorlijk gaan differentiëren als we kijken naar het geslacht, de leeftijd, de inkomensklasse en het opleidingsniveau van de ondervraagden. Voor details verwijzen we naar de integrale behoeftestudie. We beperken ons hier tot het aanstippen van enkele tendensen: - Als we de ganse groep van ondervraagden nemen, dan is de top vier van welzijnsdomeinen die de Deinse bevolking eerst wil aangepakt zien: tewerkstelling, kinderen en jongeren, ouderenzorg, huisvesting en energie; - De andere domeinen, in dalend belang, zijn: algemene dienstverlening, thuiszorg, lichamelijke en geestelijke gezondheidszorg, cultuur, sport en sociaal toerisme, etnische en culturele minderheden. - Zowel de 16-18jarigen als de 19-25jarigen stellen het domein kinderen en jongeren voorop, maar ook cultuur, sport en tewerkstelling. - Personen met een laag inkomen of een laag scholingsniveau kiezen duidelijk voor tewerkstelling , maar zij vinden een algemene dienstverlening en de problemen van huisvesting en energie vrij belangrijk. De hoger opgeleiden en mensen uit de hogere inkomensklassen citeren vaker de ouderenzorg. Naast de statistische verwerking van de gesloten vragen werden er per beleidsdomein ook een aantal open vragen gesteld. Onmiddellijk moet vastgesteld worden dat het antwoordpercentage op deze vragen zeer sterk varieerde. Op de vraag wat de top drie van de meest noodzakelijke diensten in de thuiszorg is, antwoordden 62,08% van alle ondervraagden. Een schril contract met de amper 9,37% antwoorden op de vragen rond dienstverlening aan etnische en culturele minderheden. Dat zegt iets over de vertrouwdheid, de bekendheid en het belang van sommige thema’s.


Deinze 2008 – 2012

6

2.2.

Conclusies per bevraagd beleidsdomein

2.2.1. Algemene dienstverlening : -

-

-

-

-

Problemen met huisvesting worden het meeste geciteerd met o.a. de betaalbaarheid van woningen, onvoldoende sociale huisvesting, huisvesting van jonge gezinnen en alleenstaanden; Verkeer volgt op de tweede plaats, met te veel files, onvoldoende openbaar vervoer in de deelgemeenten, de slechte toestand van voet- en fietspaden en wegen, de veiligheid van zwakke weggebruiker en de mobiliteit van de senioren; Dan volgen jeugd/jongeren met te weinig kinderopvang of naschoolse opvang, druggebruik bij jongeren. Armoede in het algemeen scoort even hoog als het jongerenthema. Op nummer vier komt de ouderenzorg met een gebrek aan huisvesting voor ouderen, de wachtlijsten en betaalbaarheid van de rusthuizen; Een grote meerderheid (70%) van wie antwoordde is van oordeel dat er voldoende algemene dienstverlening is binnen onze stad. Twee inwoners vinden dat er teveel algemene dienstverlening wordt aangeboden, slechts 8% vindt dat er onvoldoende algemene dienstverlening is. Een belangrijke groep van iets meer dan 20% vindt dat er voldoende aanbod is maar dat ze het niet gebruiken of er geen zicht op hebben. De ongekendheid van het aanbod (17,8%) is een vaak geciteerd probleem. Een grote meerderheid van de ondervraagden die antwoordden (71,6%) vindt dat ze ergens terecht kan met vragen of problemen in het algemeen. Vooral het stadhuis en de sociale diensten (OCMW, mutualiteiten) worden bevestigd als belangrijkste aanspreekpunten. Slechts weinigen antwoordden hoe ze informatie vonden. Daarbij staan de website, de infokrant en de infofolders voorop. De suggesties voor veranderingen wijzen in drie richtingen: er is nood aan meer bekendheid, informatie, een centraal aanspreekpunt, 14 burgers vragen ruimere openingstijden en de klantvriendelijkheid van het personeel kan beter.

2.2.2. Cultuur, sport en recreatie : -

-

-

De vraag welke sport- of cultuurvoorziening men het meest noodzakelijk vond kreeg een grote respons. Meer dan de helft van de ondervraagden (52,7%) vulden deze rubriek in. De top drie wordt aangevoerd door de Palaestra (265), de Brielmeersen (225) en de bibliotheek (188), gevolgd door de Brielpoort (77), de beide academies (62), de gemeenschapszalen (35) en het museum (31). Inzake aanbod van cultuurvoorzieningen is de meerderheid (52,8%) van wie antwoordde van oordeel dat er in Deinze onvoldoende cultuurvoorzieningen zijn, terwijl 38,7% vindt dat er voldoende aanbod is. De top drie van ontbrekende schakels in het cultuuraanbod zijn: een cultureel centrum, een cinema, een theaterzaal of zalen voor een kleinschalig optreden. Het beeld voor de sportinfrastructuur oogt anders. Een grote meerderheid (81,3%) van wie antwoordde vindt dat er voldoende sportvoorzieningen zijn. Slechts 11,4% is van het tegendeel overtuigd. Aandachtpunten zijn hier de mogelijkheden van de kleine en recreatieve sporten, de uitbreiding van het aanbod van sportkampen, sportmogelijkheden in de deelgemeenten, de toegankelijkheid van de sportinfrastructuur voor niet-clubleden.


Deinze 2008 – 2012

7

2.2.3. Nieuwkomers : -

-

Slechts 20,49% van de ondervraagden antwoordden. Het is duidelijk een maatschappelijk thema dat vrij onbekend is bij de doorsnee Deinzenaar. 39,8% vindt dat de nieuwkomers voldoende kansen krijgen, een even grote groep (38,7%) is van het tegenovergestelde overtuigd. Slechts 3 burgers vinden dat nieuwkomer teveel kansen krijgen. De Deinzenaar is van oordeel dat de bekendheid van de diensten een probleem is voor nieuwkomers. Men stipt aan dat integratie ook een persoonlijke engagement vraagt. Men vraagt meer voorlichting, onderwijs en culturele activiteiten, maar ook een strengere aanpak (verplichte inburgeringcursus en taallessen).

2.2.4. Lichamelijke en geestelijke gezondheid : -

Slechts één derde van de ondervraagden heeft dit onderdeel beantwoord. De top drie van problemen waarmee men in de eigen leefomgeving wordt geconfronteerd zijn: depressie (44), ouderdomsproblemen (39) en mindervaliditeit (29). In dalend belang worden geciteerd: kanker, psychische problemen, dementie, stress en verslavingen (alcohol, drugs, medicijnen). Een duidelijke meerderheid van wie antwoordde (67%) vindt dat er globaal gezien voldoende gezondheidsaanbod is, maar men nuanceert. Het aanbod van de geestelijke gezondheidszorg wordt onvoldoende geacht door 25% onder hen. De ondervraagden suggereerden een betere communicatie en informatie over het gezondheidsaanbod, een betere toegankelijkheid van de voorzieningen voor rolstoelgebruikers en ouderen en meer psychologische hulp.

2.2.5. Huisvesting en energie : -

-

-

-

Drie op de 10 ondervraagden (212 personen) antwoordden op deze rubriek. De top vier van de grootste problemen die men op dat vlak ervaart zijn de betaalbaarheid (zowel van bouwgronden, aankoop woning of huurprijzen), de te hoge kostprijs van de energie, te weinig informatie omtrent huisvesting en onvoldoende sociale woningen en serviceflats (lange wachtlijsten). De deelgemeenten klagen over onvoldoende mogelijkheden om aan te sluiten op het aardgasnet. Een overgrote meerderheid (87%) vindt dat er meer inspanningen moeten gebeuren op het vlak van huisvesting en energie. Vooral de betaalbaarheid van woningen en een voldoende aanbod worden als aandachtspunten aangestipt. De modale Deinzenaar is in ruime mate (90%) van oordeel dat men extra inspanningen moet doen voor de huisvesting van specifieke doelgroepen. Voor wie dat moet zijn, daar verschilt men behoorlijk in: voor bejaarden (82%), voor kansarmen (42%) of voor gehandicapten (36%). De problematiek van de vergrijzing leeft onder de bevolking. De nood aan meer rusthuizen, serviceflats en nieuwe woonvormen voor ouderen, werd herhaaldelijk opgeworpen. Energie wordt als een probleem en een uitdaging gezien door 86% van de respondenten. De betaalbaarheid schiet wel uit als grootste probleem (56%), maar men vraagt ook meer toepassingen van duurzame energie, alternatieve energie, meer informatie over het aanbod en de nieuwe mogelijkheden.


Deinze 2008 – 2012

8

2.2.6. Kinderen en jongeren : -

-

-

-

-

-

Het is een domein waar meer dan de helft van alle ondervraagden (51,68%) zijn of haar mening kwijt wou. De top drie van diensten die het best beantwoorden aan een maatschappelijke behoefte zijn: Kind en Gezin (138), de jeugdverenigingen (127), de kinderdagverblijven, crèches en zelfstandige onthaalmoeders (122). Nadien volgen de stedelijke vakantiewerking, de centra voor leerlingenbegeleiding, de dienst voor onthaalouders, de netoverbruggende buitenschoolse ondersteuning (NOBO), de Elfjes, Brieljant en de jeugddienst. Een kleine meerderheid (55%) vindt dat de stad onvoldoende inspanningen levert voor kinderen tussen 0 en 12 jaar. 44% vindt dat de stad voldoende doet. Men wil vooral meer kinderopvang, zeker tijdens de vakanties en na de school. De sportkampen zijn voor sommigen te vlug volzet. Dat kinderen veilig kunnen spelen (ook in de deelgemeenten) vindt men belangrijk. De speelpleinen, grabbelpas, knuffelpas krijgen positieve reacties. Over de inspanningen voor de jongeren (13 – 25 jaar) is men minder gunstig gestemd. 73,4% van wie antwoordde vindt dat Deinze onvoldoende inspanningen levert voor deze jongeren. Voor hen worden te weinig activiteiten, cultuur, praatcafés georganiseerd, aldus de ondervraagden. Er wordt een algemeen gebrek aan passende informatie gesignaleerd. Een onvoldoende aanbod van dagopvang voor kinderen wordt ervaren als een probleem door 76% van de respondenten. Het aanbod is lager dan de vraag en de uren van de werkende ouders stemmen niet altijd overeen met de uren van de opvang. Nieuwe opvangmogelijkheden worden wel positief onthaald. De buitenschoolse opvang krijgt een meer genuanceerde score. Opvallend is dat velen deze vorm van dienstverlening niet echt kennen (slechts 95 reacties). Een derde van de respondenten vindt dat er voldoende aanbod is, een derde spreekt over een tekort, en het laatste derde vindt dat er voldoende buitenschoolse opvang is maar met specifieke knelpunten op woensdagnamiddag, na 18 uur en tijdens de vakanties.

2.2.7. Tewerkstelling en werkloosheid : -

-

-

-

Gelet op de relatief hoge tewerkstellingsgraad en de relatief lage werkloosheidscijfers hebben vele Deinzenaars blijkbaar geen tijd of zin gehad om te reflecteren over een lokaal tewerkstellingsbeleid. Het antwoordpercentage op dit onderdeel is eerder laag (tussen 14,06% en 21,38%). Paradoxaal genoeg werd tewerkstelling verkozen als belangrijkste aandachtspunt voor een lokaal sociaal beleid. Deinzenaars hebben een realistische kijk op het leven. Werken is de basisvoorwaarde voor vele andere behoeften. Van de 146 personen die antwoordden is 59% van oordeel dat er voldoende werkgelegenheid is onze stad, 37% vindt van niet. De industriezones (o.a. De Prijkels) en de KMO’s worden vaak geciteerd als plaatsen voor een kans op een job. Nieuwe investeringen aantrekken, de vertrek van bedrijven naar het buitenland voorkomen en de klemtoon leggen op de eigen verantwoordelijkheid (wie wil werken, vindt werk..) worden vaak geciteerd. Er wordt gewezen op de moeilijkere tewerkstellingskansen van ouderen, laaggeschoolden en gehandicapten, op het groot aantal pendelaars uit onze stad, de verdringing van vast werk door interim-arbeid.


Deinze 2008 – 2012

9

-

-

De meningen over de vraag of werkzoekenden voldoende worden begeleid zijn verdeeld: 51% vindt van niet, 47% vindt van wel. Wie ervaring had met de VDAB, interim-kantoren en de lokale Werkwinkel was overwegend positief gestemd. De top vier van suggesties om werkgelegenheid te scheppen en werkzoekenden te begeleiden zijn: minder werkloosheidsuitkering en betere begeleiding van werklozen, meer en betere jobinfo (jobbeurzen, brochures…), gunstiger vestigingen uitbreidingsvoorwaarden voor bedrijven, verplichte tewerkstelling van werklozen in maatschappelijk relevante jobs (onderhoud stad en wegen…)

2.2.8. Ouderen -

-

Er is een duidelijke meerderheid van respondenten (68%) die vindt dat er in Deinze onvoldoende ouderenvoorzieningen zijn. Ook de -60jarigen zijn zich goed bewust van de uitdagingen die de vergrijzing stelt. Deinze wordt één groot rusthuis, stelt een wel erg sombere inwoner. De lange wachtlijsten, zowel voor de rusthuizen als voor alternatieve woonvormen (serviceflats en aanleunwoningen), worden als grootste knelpunt ervaren. Een kleine helft van wie op deze rubriek antwoordde verwijst er naar. Over hoe het wel moet, daar hebben slechts 9,52% van alle respondenten een idee over. We zien een merkwaardige parallel met de antwoorden voor de huisvesting in het algemeen. De top drie blijft: aangepaste huisvesting (vernieuwen van rusthuizen, kwaliteit en meer bedden), betaalbare huisvesting voor ouderen en ouderen zolang mogelijk in de vertrouwde omgeving laten wonen (thuiszorg).

2.2.9. Thuiszorg -

-

-

Met 424 antwoorden op 683 inzendingen (62%) is het meteen duidelijk dat de modale Deinzenaar de thuiszorg zeer belangrijk vindt. De top vijf van diensten die onze inwoners het meest noodzakelijk achten is: thuisverpleging (302), gezins- en bejaardenhulp (178), de ziekenfondsen (122), de maaltijdbedeling aan huis (OCMW, 96) en de OCMW-poetsdienst (80). Verder, in dalende volgorde, zijn dat: de dienstencheques, de personen-alarmtoestellen (PAS), de oppasdienst voor bejaarden en zieke kinderen. Minder dan één op tien respondenten verwijst naar het kortverblijf, dagopvang en nachtopvang van Ten Bosse of naar de mindermobielencentrales van de stad en derden. Beide lokale dienstencentra (Bosrank Ten Bosse en Elfdorpen van het OCMW) worden door het publiek niet (h)erkend als thuiszorgvoorziening. Zij bengelen achteraan de prioriteitenlijst. Globaal gezien wordt er een tekort aan thuiszorg ervaren. 57% van wie antwoordde vindt dat de huidige thuiszorg de bestaande noden niet kan opvangen, 39% vindt van wel. Men vindt dat er voldoende diensten zijn maar deze kampen met een gebrek aan personeel wat zich uit in de lange wachtlijsten en een werkdruk die de hulpverleners geen tijd laat voor een praatje tegen de vereenzaming. Anderzijds hebben een grote meerderheid van de respondenten (77,5%) het gevoel dat men in Deinze ergens terecht kan voor een vraag over of een probleem in de thuiszorg. De ziekenfondsen worden als eerste aanspreekpunt gegeven, gevolgd door het OCMW, de stad en de thuiszorgwinkel. De top drie van de aanbevelingen zijn: meer informatie over de thuiszorgdiensten, uitbreiding van het aanbod en inzet van extra personeel, een betere coördinatie van de verschillende diensten.


Deinze 2008 – 2012

10

Hoofdstuk 3. Gemeentelijke profielschets : sociale statistieken over Deinze


Deinze 2008 – 2012

11

Hoofdstuk 4. Een algemeen kader voor het lokaal sociaal beleid Deinze We willen in alle domeinen van de sociale acties enkele rode draden weven, een overkoepelende visie voorop stellen, een kader met basisprincipes aanreiken voor allen die meewerken aan de realisatie van het lokaal sociaal beleid 4.1.

Neutraliteit en objectiviteit

De dienstverlening wordt aangeboden aan de inwoners van onze stad, zonder onderscheid van ras, taal, leeftijd of geslacht en met het volle respect van de ideologische en filosofische overtuiging van de burger. Indien bepaalde vormen van dienstverlening voorbehouden worden voor specifieke doelgroepen, dan wordt dit duidelijk gecommuniceerd en worden de doelgroepen objectief afgebakend zodat de indruk van willekeurigheid niet kan ontstaan. Diversiteit is het logische gevolg van deze opstelling. Stad en OCMW willen inspanningen doen om de diversiteit van onze samenleving ook tot uiting te laten komen binnen de eigen diensten, maar zonder dat er rigide quota’s worden opgelegd. 4.2.

Samenwerking

Het belang van derden in de realisatie van het lokaal sociaal beleid kan moeilijk worden overschat. Eén van de centrale uitgangspunten van het LSBP Deinze is precies de samenwerking en een vlotte taakverdeling tussen de actoren uit het welzijnsveld. Het ambtelijk overleg tussen stad (dienst welzijn) en het OCMW wordt verder gezet. De bestaande samenwerking met het lokale en regionale welzijnsveld wordt bestendigd en waar nodig uitgebreid. Samenwerkingsverbanden met andere lokale besturen moeten alle kansen krijgen. Zo kan men specifieke deskundigheid aantrekken en de kosten verdelen onder verschillende partners. Er wordt gekozen voor netwerkvorming op twee niveaus, de professionele netwerken en de organisatienetwerken. Netwerkontwikkeling, gestoeld op complementariteit en wederkerigheid, op informele en loyale samenwerking tussen in beginsel evenwaardige partners, is onze doelstelling. Waarom zouden overheid en particulier initiatief niet kunnen samenwerken, coördineren, taken verdelen zonder in hiërarchische verhoudingen te spreken? Daar is een objectieve noodzaak toe. Hulpverleners moeten meer ruimte en tijd krijgen om via het lokaal welzijnsoverleg van professionelen te komen tot directe, cliëntgerichte oplossingen (cliëntgericht overleg). Het moet verder gaan dan gemeenschappelijk overleg en besluitvorming over specifieke aangelegenheden. Men moet op dit domein komen tot de vorming van geïntegreerde subsystemen, m.a.w. duurzame netwerken. Men moet zich bewust zijn dat de vorming van organisatienetwerken heel wat moeizamer verloopt. Er zijn immers heel wat knelpunten die de externe samenwerking van diensten belemmeren, o.a. de complexe regelgeving, de verzuiling, de talrijke subsidiëringmechanismen die vaak aanleiding geven tot een lappendeken van projecten, de grote diversiteit tussen de partners, de reflex ‘eigen organisatie eerst’. Het initiatief “Boterhammen in de Brieljant” waarbij hulpverleners uit Deinze 1 keer per maand elkaar ontmoeten op ontspannen en informele basis, is een instrument om duurzame netwerkvorming op gang te brengen.


Deinze 2008 – 2012

12

4.3.

Laagdrempeligheid, toegankelijkheid

De lokale overheden willen een dienstverlening aanbieden die laagdrempelig en toegankelijk is voor alle inwoners van Deinze. Er wordt gekozen voor een bipolair model. Het Sociaal Huis blijft geïntegreerd in de centrale campus van het OCMW (Gentpoortstraat). De dienst Welzijn (Markt) is het sociaal loket van het stadsbestuur. Beide diensten functioneren als een toegankelijk aanspreekpunt dat de drempelvrees voor de lokale overheidsdiensten moet wegnemen. Ze vervullen de informatie-, loket- en doorverwijsfunctie zoals voorzien in het decreet lokaal sociaal beleid. 4.4.

Kwaliteit

Middelen zijn per definitie schaars en moeten dus doelgericht, efficiënt en weloverwogen worden ingezet. Indien er lokaal overheidsgelden worden ingezet (subsidies) dan mag men van de begunstigden verwachten dat ook zij deze stelregel hanteren. Aan subsidies worden resultaatsverbintenissen gekoppeld. “Geen resultaat, geen geld”, is de regel. Het kwaliteitsdenken en kwalitatief handelen is ook binnen de lokale welzijnssector in opmars. Diverse diensten hebben kwaliteitshandboeken, het OCMW heeft een kwaliteitscoördinator voor haar rusthuis en lokaal dienstencentrum. Deze inspanningen worden bestendigd. Waar mogelijk wordt er gewerkt met jaarlijkse kwaliteitsplannen. Via kwaliteitskringen worden de medewerkers actief betrokken bij de verdieping en dynamische invulling van het kwaliteitsdenken. Een sluitende klachtenprocedure, het centraal stellen van de cliëntenrechten, het opmaken van een deontologische code voor hulpverleners zijn essentiële onderdelen van het kwaliteitstreven. 4.5.

Preventie

De eerste zorg is preventieve zorg, die zich zo concreet en specifiek als mogelijk richt op de zorgvrager. Om het unieke van elke zorgvrager te respecteren, moeten de hulpverleners soepel inspelen op de zeer diverse en voortdurend verschuivende behoeften van elk individu – kinderen, jongeren, volwassenen, ouderen, gezinnen, personen met een handicap, mensen in armoede. 4.6. Activerend hulpverleningsmodel, actief burgerschap Het domein van welzijn en hulp wordt bevolkt door vele professionals, hulpverleners met een grote verscheidenheid in opleiding, deskundigheid en ervaring. Ook binnen de stad en het OCMW werken vele hulpverleners. Dit laat ons toe een strategische doelstelling te formuleren die op alle sectoren van toepassing is en die richtinggevend is voor het personeel van de lokale besturen: “Stad en OCMW hanteren een hulpverleningsmodel dat de cliënten maximaal begeleidt naar autonomie”. Mensen willen en kunnen verantwoordelijkheid voor hun eigen leven opnemen. Maatschappelijke achterstelling moet bestreden worden, maar men mag niet betuttelend optreden. Niet de verzorging en bijstand staan centraal, wel de versterking (empowerment). Het sociaal beleid veronderstelt dus ook een actief burgerschap. Het is ook een verhaal van plichten, niet alleen van rechten. Vertaald naar operationele doelstellingen : - Maatschappelijke begeleiding betekent niet dat iemand “gevolgd wordt” in alle domeinen en in alle etappes van zijn persoonlijk, familiaal of professioneel leven. - De hulpverleners ondersteunen in de eerste plaats de mogelijkheden die de mensen zélf hebben;


Deinze 2008 – 2012

13

-

Voorkomen is altijd beter dan genezen. Van alle sectoren en medewerkers wordt een preventieve reflex verwacht. Mensen met een maatschappelijk risicoprofiel moeten geholpen worden in een aangepast tempo, met voldoende voorbereidingstijd en in een eenvoudig taalgebruik. We kiezen voor partnerschap, ook in de hulpverlening, een model dat mensen: * informeert over hun rechten; * stimuleert om eigen keuzes te maken in de vormen van hulpverlening; * actief betrekt bij het proces; * met duidelijke definiëring van de verbintenissen van elkeen; * met rechtszekerheid.

4.7. Duurzaamheid Respect voor de schaarse middelen is een basisrespect voor de toekomstige generaties. Zowel binnen de stad als in het OCMW worden er verdere stappen gezet met het oog op o.a. afvalpreventie, milieubewust gedrag en energiebesparende voorzieningen. Ook bij de bouw of renovatie van (sociale) voorzieningen moeten de architecten aandacht hebben voor duurzaam en energiezuinig bouwen. Er is een gemeentelijke duurzaamheidambtenaar aangesteld. Een gemengde werkgroep van personeelsleden uit de stad en het OCMW (het ecoteam) ontwikkelt tips en zet acties op het getouw. 4.8. Openbaarheid van bestuur De belangrijkste sociale beleidsbeslissingen worden genomen in de gemeenteraad en de raad voor maatschappelijk welzijn. Beide bestuurorganen zijn openbaar en kunnen door iedere geïnteresseerde worden bijgewoond. Burgers kunnen de agenda van de zittingen via e-mail ontvangen. Informatie over de agenda’s en de beslissingen worden aangeboden via de gemeentelijke website (www.deinze.be) met een directe link naar het OCMW, de stedelijke infokrant, het stadsmagazine en de lokale pers. Elke brief vermeldt de behandelende ambtenaar of dienst. Het lokaal bestuur van Deinze kiest voor een actieve openbaarheid van bestuur die aangestuurd wordt door de dienst communicatie. Bij de redactie van informatiefolders wordt geschreven voor een zeer brede doelgroep. 4.9. Budgettaire grenzen, een lokaal impulsfonds Het decreet lokaal sociaal beleid voorziet geen bijkomende middelen voor de lokale besturen. Bijgevolg ligt de meerwaarde van het plan vooral op het vlak van een betere afstemming tussen de actoren. De efficiëntie van de bestaande middelen bewaken is de boodschap. Wie aan de onderhandelingstafel schuift met enkel een belangenbehartiging van de eigen organisatie voor ogen die heeft het niet goed begrepen. Stad en OCMW moeten de lokale financiën streng bewaken. Het financieel kader waarbinnen het LSBP moet worden gerealiseerd is strak. Het lokaal sociaal beleidsplan 2008-2012 is geen vervroegde Sinterklaas. Beleid voeren is keuzes maken, een antwoord geven op bij definitie onbeperkte behoeften en met de zekerheid van (te) beperkte middelen. Stad en OCMW engageren zich wel om het huidig openbaar aanbod van welzijn zo maximaal als mogelijk op peil te houden. Het huidig financieringspeil is een absoluut minimum. Maar Deinze wil ook initiatieven die tegemoetkomen aan nieuwe maatschappelijke behoeften, niet in de kou laten staan. Stad en OCMW willen met een lokaal vernieuwingfonds sociale impulsen geven. Dat lokaal sociaal impulsfonds zal vijf jaar lang (vanaf 2009) maximaal € 100.000 per jaar voorzien voor interessante projecten binnen onze stad. Indien de initiatiefnemers derden


Deinze 2008 – 2012

14

zijn dan moeten de projecten een vernieuwend effect hebben, een antwoord bieden op problemen die nog geen antwoord kregen in onze stad en die nog geen aanspraak kunnen maken op substantiële en reguliere subsidies van een ander beleidsniveau (federaal, Vlaams, provinciaal…). In dat geval zal de lokale subsidie steeds uitdovend zijn, een soort overbrugging naar een erkenning van de startende initiatiefnemers. Aanvragen met duidelijke afspraken en samenwerkingsverbanden binnen het welzijnsveld, worden aangemoedigd. De beide besturen kunnen deze middelen ook inzetten voor de uitbreiding van hun eigen aanbod. In de mate van het mogelijke zullen deze lokale extra middelen ingezet worden over verschillende beleidsdomeinen zoals besproken in het LSBP Deinze. De kerngroep die het LSBP 2008-2012 ontwierp, eventueel uitgebreid met andere sectordeskundigen, zullen de aanvragen adviseren en de modaliteiten van de subsidie beschrijven. De gemeenteraad/OCMW-raad, of het Schepencollege/Vast Bureau al naargelang de bevoegdheidverdeling, nemen de eindbeslissing.


Deinze 2008 – 2012

15

Hoofdstuk 5. Algemene maatschappelijke dienstverlening 5.1.

Resultaten van de omgevingsanalyse en de bevragingen

Per domein werd gepeild naar de gekendheid en de tevredenheid van de dienstverlening alsook als men het een maatschappelijke behoefte vindt. De gegevens betreffende de tevredenheid van de dienstverlening, verleend door derden, worden niet verspreid. Het is niet de taak van het OCMW om deze gegevens te vermelden, maar de gegevens kunnen wel door de betreffende diensten opgevraagd worden.

Deel 1 : algemeen Gekendheid van de algemene dienstverlening van Stad en OCMW

25% 18,16%

20%

18,45%

20,35%

13,91%

15% 10,54% 10%

9,22%

9,37%

5

6

5% 0% 0

1

2

3

4

aantal gekende diensten

Tevredenheid van de algemene dienstverlening van Stad en OCMW 60% 50,4% 50% 40% 26,3%

30% 19,5%

20% 10% 1,3%

2,5%

0-1

>1 - 2

0% >2 - 3

>3 - 4

>4 - 5

s core uitgedrukt tot m ax 5 punten


Deinze 2008 – 2012

16

Gekendheid van de algemene dienstverlening georganiseerd door anderen

40% 33,7%

35% 30%

23,1%

25% 20% 15% 10%

9,0%

9,1%

10,7%

9,4% 4,0%

5%

1,0%

0% 0

1

2

3

4

5

6

7


Tevredenheid over de algemene dienstverlening georganiseerd door anderen

60% 51,5% 50% 40%

33,3%

30% 20% 12,1% 10% 0,7%

2,5%

0-1

>1 - 2

0% >2 - 3

>3 - 4

>4 - 5

score uitgedrukt tot max 5 punten


Deinze 2008 – 2012

17

Deel 2 : dienstverlening aangeboden door de diensten van stad en ocmw Gekendheid van de algemene dienstverlening van de sociale dienst van het OCMW

70% 59,88% 60% 50% 40,12% 40% 30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de algemene dienstverlening van de sociale dienst van het OCMW

45%

41,6%

40%

36,2%

35% 30% 25% 20%

13,4%

15% 10% 5%

5,4%

3,4%

0% 1

2

3

4

5


Beantwoordt de sociale dienst van het OCMW aan een maatschappelijke behoefte ? 60%

54,9%

50%

42,0%

40% 30% 20% 10%

3,1%

0% behoef te


geen behoef te

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

18

Gekendheid van de algemene dienstverlening van het sociaal huis 90% 76,80%

80% 70% 60% 50% 40% 30%

23,20%

20% 10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de algemene dienstverlening van het sociaal huis

50% 45%

42,9%

40% 35% 30%

28,6%

25% 20% 15% 10% 5% 0%

19,5% 9,1% 0,0% 1

2

3

4

5


Beantwoordt de algemene dienstverlening van het sociaal huis aan een maatschappelijke behoefte ? 70%

63,4%

60% 50% 40%

34,0%

30% 20% 10%

2,6%

0% behoef te


geen behoef te

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

19

Gekendheid van de algemene dienstverlening van de dienst Welzijn 80% 68,10%

70% 60% 50% 40% 31,90% 30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de algemene dienstverlening van de dienst Welzijn 45%

41,2%

40%

35,1%

35% 30% 25% 20% 14,0%

15%

8,8%

10% 5%

0,9%

0% 1

2

3

4

5


Beantwoordt de algemene dienstverlening van de dienst Welzijn aan een maatschappelijke behoefte ?

70% 59,7%

60% 50% 40%

37,7%

30% 20% 10%

2,6%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

20

Gekendheid van de website met bijhorende link naar het OCMW 54% 52,92%

53% 52% 51% 50% 49% 48%

47,08%

47% 46% 45% 44% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de website met bijhorende link naar het OCMW

45%

41,6%

39,5%

40% 35% 30% 25% 20% 15% 8,1%

10% 5%

8,6%

2,2%

0% 1

2

3

4

5


Beantwoordt de website met bijhorende link naar het OCMW aan een maatschappelijke behoefte ?

60% 50,7% 50%

45,6%

40% 30% 20% 10%

3,7%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

21

Gekendheid van de dienst slachtofferhulp van de politie 70% 62,1% 60% 50% 37,9% 40% 30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de dienst slachtofferhulp van de politie 45%

40,6%

40% 35% 30%

24,0%

25% 20% 15% 10%

14,6%

12,5%

8,3%

5% 0% 1

2

3

4

5


Beantwoordt de dienst slachtofferhulp aan een maatschappelijke behoefte ?

60% 50%

47,0%

48,6%

40% 30% 20% 10%

4,4%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

22

Gekendheid van de brandweer 100%

88,2%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

11,8%

10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de brandweer 50% 45%

42,2%

43,6%

4

5

40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%

11,1% 2,4%

0,7%

1

2

3 score uitgedrukt tot max 5 punten

Beantwoordt de brandweer aan een maatschappelijke behoefte ?

90%

84,2%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 14,7%

20% 10%

1,1%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

23

Deel 3 : dienstverlening aangeboden door derden Gekendheid van het centrum voor algemeen welzijnswerk (CAW)

90%

85,1%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 14,9%

20% 10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt het centrum voor algemeen welzijnswerk aan een maatschappelijke behoefte ? 80%

72,4%

70% 60% 50% 40% 30%

25,2%

20% 10%

2,4%

0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de civiele bescherming 80%

72,9%

70% 60% 50% 40% 27,1% 30% 20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

24

Beantwoordt de civiele bescherming aan een maatschappelijke behoefte ? 70%

61,7%

60% 50% 35,5%

40% 30% 20% 10%

2,7%

0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van het Rode Kruis 90%

85,4%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 14,6%

20% 10% 0% gekend

niet gekend

Beantwoordt het Rode Kruis aan een maatschappelijke behoefte ?

90% 80%

79,1%

70% 60% 50% 40% 30%

19,5%

20% 10%

1,4%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

25

Gekendheid van de Dienst voor alimentatievorderingen (DAVO) 92,8%

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 7,2%

10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt de Dienst voor alimentatievorderingen aan een maatschappelijke behoefte ? 80%

72,3%

70% 60% 50% 40% 24,7% 30% 20% 10%

3,0%

0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de sociale kaart van de provincie Oost – Vlaanderen

100%

87,9%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

12,1%

10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

26

Beantwoordt de sociale kaart van de provincie Oost – Vlaanderen aan een maatschappelijke behoefte ? 80% 66,9%

70% 60% 50% 40%

31,2%

30% 20% 10%

1,9%

0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de kringwinkel 100% 88,8%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

11,2%

10% 0% gekend

niet gekend

Beantwoordt de kringwinkel aan een maatschappelijke behoefte ?

90%

81,4%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 15,2%

20% 10%

3,4%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

27

Gekendheid van de dienst maatschappelijk werk van de ziekenfondsen 70% 61,1% 60% 50% 38,9%

40% 30% 20% 10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt de dienst maatschappelijk werk van de ziekenfondsen aan een maatschappelijke behoefte ? 60% 50% 50%

46%

40% 30% 20% 10% 4% 0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

5.2.

SWOT-analyse

-

Sinds 1995 kent Deinze een netto aangroei van haar bevolking van 26.584 tot 28.593 in 2007, of een aangroei van de totale populatie met 7,6% tegenover een Vlaams gemiddelde van +4,3%. Of Deinze al dan niet evolueert naar een centrumstad van ongeveer 30.000 inwoners wordt door verschillende cijfers tegengesproken.

-

Het aantal huishoudens blijft stijgen, van 10.362 in 1997 naar 11.591 in 2006 (+11,9%). Dat is niet altijd een gunstige indicator. De verschraling van het gezinstype heeft vaak negatieve gevolgen (financiële problemen alleenstaanden, krapte op de huurmarkt, problemen na een echtscheiding…).

-

Opmerkelijk is de groei van het aantal alleenstaanden, vooral mannen (+43%) in een tijdspanne van 10 jaar. In Vlaanderen noteerde men een gemiddelde stijging van +28,2%. Maar ook het aantal vrouwelijke alleenstaanden ligt in Deinze beduidend hoger


Deinze 2008 – 2012

28

en steeg sneller dan in Vlaanderen: van 1.386 in 1997 naar 1.730 in 2006, of + 24,8% tegenover +16,6% voor Vlaanderen. -

Deinze is in vergelijking met de Vlaamse gemiddelden relatief gezien een veilige stad. Sommige misdrijven kenden zelfs een daling in de periode 2000-2006: •

•

•

-

Inzake mobiliteitslachtoffers kent Deinze een kentering die een dubbel beeld oplevert: •

•

5.3.

Aantal geregistreerde diefstallen en afpersing per 1000 inwoners in Deinze: 29,9 in 2000 en 22,4 in 2006. Gemiddeld aantal geregistreerde diefstallen en afpersing per 1000 inwoners in Vlaanderen : 37,8 in 2000 en 32,2 in 2006. Aantal geregistreerde misdrijven tegen de lichamelijke integriteit per 1000 inwoners in Deinze: 4,9 in 2000 en 5,7 in 2006 Gemiddeld aantal geregistreerde misdrijven tegen de lichamelijke integriteit per 1000 inwoners in Vlaanderen: 5,7 in 2000 en 6,7 in 2006. Aantal geregistreerde misdrijven tegen eigendommen per 1000 inwoners in Deinze: 7,0 in 2000 en 6,8 in 2006 Gemiddeld aantal geregistreerde misdrijven tegen eigendommen per 1000 inwoners in Vlaanderen: 9,5 in 2000 en 10,0 in 2006.

Het aantal geregistreerde ongevallen op de weg daalde van 166 in 1995 naar 138 in 2006. Deze daling met 16,9% is beter dan het Vlaams gemiddelde (- 3,4%) Helaas daalde het aantal geregistreerde ongevallen met fietsers amper. Van 45 in 1995 naar 41 in 2006. Deinze (-8,9%) blijft hiermee onder de Vlaamse gemiddelde daling van -12,7%

De actoren

De algemene dienstverlening wordt in hoofdzaak gegarandeerd door het Sociaal Huis (sociale dienst OCMW) en de Dienst Welzijn van de stad. De website van de stad Deinze, met een directe link naar het OCMW is een belangrijk informatie- en communicatiekanaal van de lokale overheid. Ook de slachtofferhulp van de politie en de brandweer vervullen hun sociale rol. Maar ook derden organiseren algemene dienstverlening. In Deinze is er een goed uitgebouwde afdeling van het Centrum voor Algemeen Welzijnswerk (CAW Vissserij) Gent. De Civiele Bescherming, het Rode Kruis, de Kringwinkel Ateljee en de diensten maatschappelijk werk van de ziekenfondsen bereiken vele burgers. De sociale kaart van de provincie Oost-Vlaanderen is van belang voor de informatie- en doorverwijsfunctie. 5.4.

Doelstellingen

5.4.1. Strategische doelstelling “Stad en OCMW bieden een professionele, cliëntgerichte algemene dienstverlening aan de eerste opvang en onthaal van elke inwoner met een hulpvraag”


Deinze 2008 – 2012

29

voor

5.4.2. Operationele doelstellingen 5.4.2.1.

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Het Sociaal Huis en de Dienst Welzijn worden verder uitgebouwd als twee evenwaardige sociale ankerpunten van het lokale bestuur Deinze.

Het decreet lokaal sociaal beleid schrijft voor dat er binnen elke gemeente een Sociaal Huis moet worden opgericht dat minimaal een informatie-, loket- en doorverwijsfunctie heeft. Het Sociaal Huis hoeft dus niet in de eerste plaats een gebouw te zijn, maar een concept dat de drie voornoemde functies omvat. Bijgevolg kunnen er meerdere fysische loketten worden voorzien. Gelet op de ruime sociale dienstverlening en hulpverlening van de stad en het OCMW en gelet op de onmogelijkheid om alle lokale sociale diensten in één gebouw onder te brengen, opteert men in Deinze om twee algemene, sociale loketten te voorzien: het Sociaal Huis (OCMW) en de Dienst Welzijn (Stad). Het Sociaal Huis van het OCMW is sinds 2004 operationeel en zal haar werking bestendigen. De sociale dienst van het OCMW wordt volledig geïntegreerd in het Sociaal Huis. Het Sociaal Huis blijft geïntegreerd samenwerken met het lokaal dienstencentrum Elfdorpen. Het Sociaal Huis is bijzonder druk bezet en kampt met een duidelijk gebrek aan vergader- en kantoorruimten. Er wordt onderzocht of het technisch en financieel haalbaar is om het Sociaal Huis uit te breiden op de eerste verdieping (boven het lokaal dienstencentrum). Hier kunnen verwante diensten zoals de sociale dienst, de dienst huisvesting (Domus Donza) en de dienst schuldbemiddeling samengebracht worden, wat de toegankelijkheid voor de burger verhoogt. Derden uit de welzijnssector kunnen zitdagen organiseren binnen het Sociaal Huis, het Welzijnshuis en/of het lokaal dienstencentrum. De dienst Welzijn omvat verschillende stedelijke diensten binnen de sociale sector : de sociale dienst (algemene sociale dienstverlening, pensioenaanvragen ,uitkeringen, ondersteuning personen met een handicap en senioren,…) de dienst voor onthaalouders, het initiatief buitenschoolse opvang, de jeugddienst, het stedelijk jeugdcentrum, drugpunt en ontwikkelingssamenwerking. De diensten mbt. kinderopvang en vrijetijdsbesteding worden gecentraliseerd in één dienstencentrum voor kinderopvang. De sociale dienst en de ontwikkelingssamenwerking blijven deel uitmaken van de centrale administratie in het stadhuis, maar worden verder uitgebouwd. De sociale dienst krijgt een ruimere wachtplaats, aparte burelen die rolstoeltoegankelijk zullen zijn. Het Sociaal Huis en de dienst Welzijn zijn niet de enige sociale loketten van het lokaal bestuur. Het nieuw dienstencentrum voor kinderopvang zal tevens de spil zijn van de kinderopvang en de vrijetijdsbesteding (vakantiewerking). Het lokaal bestuur erkent en waardeert dat er externe sociale loketten actief zijn in onze stad, zoals deze van de mutualiteiten, de vakbonden, het CAW, de werkwinkel…..Ook zij vervullen een onmisbare rol in het gezamenlijke streven om de burgers toegang te geven tot de individuele sociale dienstverlening. Belangrijkst is dat er een breed netwerk van sociale loketten bestaat, dat men samenwerkt en goede afspraken maakt. Het Sociaal Huis en de Dienst Welzijn hebben als opdracht zo ruim mogelijk informatie te verstrekken over onder meer de mogelijke opvangen hulpvormen en bestaande voorzieningen die opvang aanbieden op het lokale en het regionale niveau. De verantwoordelijke diensthoofden van beide sociale loketten plegen regelmatig overleg om overlappingen op te sporen, de werkwijzen op elkaar af te stemmen en duidelijke taakafspraken te maken. De diensthoofden van het Sociaal Huis en de Dienst Welzijn worden nauw betrokken bij de uitwerking, uitvoering en evaluatie van het lokaal sociaal beleid van de stad en het OCMW Deinze.


Deinze 2008 – 2012

30

-

-

-

-

-

-

-

-

Beide loketten van de lokale overheid realiseren de gerichte doorverwijzing met controle van de terugkoppeling. Bedoeling is dat de burger met zijn vraag op de juiste plaats terechtkomt en er zo snel als mogelijk een antwoord krijgt. Het sociaal huis is een centrum voor lokale sociale knowhow. Het Sociaal Huis en de Dienst Welzijn willen functioneren als netwerkmakelaar van het plaatselijk welzijnsbeleid, waar de kennis aanwezig is over het welzijnsaanbod van onze stad. Het baliepersoneel moet voldoende geschoold en regelmatig bijgeschoold worden inzake correct onthaal, telefonisch onthaal, klachtenbehandeling, vraagverheldering, doorverwijzing. We kiezen voor een intelligent sociaal onthaal. Het Sociaal Huis en de Dienst Welzijn werken volgens een tweeledig concept : algemeen onthaal aan de front office en eventuele doorverwijzing naar een maatschappelijk werker in back office. In opvolging van het advies van het gemeentelijk overlegcomité van 24 maart 2005 worden de mogelijkheden voor het verwerven van “De Garage” in het kader van de werkzaamheden van het Sociaal Huis en het lokaal dienstencentrum, verder bewaakt. Indien mogelijk worden de achterliggende tuinen verworven en geïntegreerd in de parking van het Sociaal Huis en het lokaal dienstencentrum. Diversiteit van hulpverleningspraktijken is noodzakelijk voor diverse situaties, maar via het teamoverleg wordt een harmonisatie beoogt van de maatschappelijke dienstverlening. Het Sociaal Huis en de Dienst Welzijn organiseren huisbezoeken bij personen die niet in staat zijn om zelf naar het sociale loket te komen. De beschikbaarheid van beide diensten wordt gegarandeerd door ruime openingstijden en het werken op afspraak voor wie niet kan komen tijdens de standaardopeningsuren. De vertrouwelijkheid wordt absoluut gegarandeerd. Elke maatschappelijk werker heeft een eigen afgesloten kantoor zodat er constructieve, kwaliteitsvolle hulpverleningsgesprekken kunnen plaatsvinden. Beide sociale loketten maken gebruik van ondersteunende instrumenten zoals websites en de virtuele rechtenverkenner van de Vlaamse overheid.

5.4.2.2.

-

-

-

-

-

Stad en OCMW slaan de handen in elkaar voor meer toegankelijkheid van de sociale dienstverlening

Uit het behoefteonderzoek is gebleken dat er moet gewerkt worden aan de bekendmaking van het concept Sociaal Huis. De informatiebrochure naar aanleiding van 30 jaar OCMW Deinze is hier een antwoord op (verspreiding najaar 2008). Er worden inspanningen geleverd om kwetsbare bevolkingsgroepen te bereiken, zoals bejaarden, daklozen, analfabeten, personen van buitenlandse afkomst. Via de infozuilen van het Sociaal Huis en de Dienst Welzijn zal men actief informatie verspreiden en de bevolking informeren over sociale materies met folders, flyers en sensibiliserende affiches, zowel over de eigen stedelijke dienstverlening als de dienstverlening van derden en andere overheden. Er wordt gewerkt met klantgerichte en klantvriendelijke informatie en communicatie. De zichtbaarheid van het Sociaal Huis en de Dienst Welzijn wordt verhoogd met een gerichte en duidelijke bewegwijzering, een informatiecampagne, een logo aan de centrale ingang. Het Charter van Personen met een Handicap wordt verder onderschreven. De aanbevelingen van het STAPH die betrekking hebben op de dienstverlening van het OCMW en de stad worden zo maximaal als haalbaar, uitgevoerd. De stedelijke website is toegankelijk gemaakt voor personen met visuele handicap.


Deinze 2008 – 2012

31

-

-

-

-

-

-

De toegankelijkheid van het Sociaal Huis wordt gegarandeerd door zijn centrale ligging in de kern van de stad, het voorzien van parkings, een automatische deur, lift, verlaagde centrale onthaalbalie, voldoende privacy en een gemoedelijke huiselijke sfeer in de wachtzalen. De toegankelijkheid van de Dienst Welzijn wordt opgenomen in het bouwdossier nieuw stadhuis. Bij de renovatie van publiek toegankelijke overheidsgebouwen kan het advies worden gevraagd van een gespecialiseerd toegankelijkheidbureau. De resultaten van een eerste doorlichting van het lokaal Sociaal Huis en het lokaal dienstencentrum (centrale campus) zijn beschikbaar en worden in de mate van het mogelijke opgevolgd. De ontwerpers krijgen de opdracht mee speciaal aandacht te hebben voor de toegankelijkheid van onze voorzieningen. Er wordt zo weinig als mogelijk met wachttijden gewerkt. Het wachten wordt draaglijk gemaakt dankzij duidelijke regels, een onbetwistbare volgorde om aan de beurt te komen en een aangepaste infrastructuur (o.a. met muziek, leeshoek en speelhoekjes…). Het onthaal wordt respectvol georganiseerd met een duidelijk onthaalloket, een intakeprocedure, een hoge mate van bereikbaarheid van het Sociaal Huis (alle voormiddagen en namiddagen met uitzondering van de teamvergadering op donderdagnamiddag), gegarandeerde permanentie en faciliteiten op afspraak (na de normale kantooruren). Dichten van de digitale kloof via het samenwerkingsakkoord met de stedelijke bibliotheek dat voorziet in een publieke computerruimte (begeleiding en ruime openingsuren) en dit binnen het kader van het nationaal actieplan tegen de digitale uitsluiting. De sociale kaart van de provincie Oost-Vlaanderen kan geraadpleegd worden via de website van Deinze. Er is een overzicht beschikbaar van alle sociale diensten en welzijnsinstellingen die actief zijn in Deinze.

5.4.2.3. Eerstelijnsrechtshulp wordt in het bereik gebracht van onze inwoners -

-

-

-

-

Het OCMW helpt haar cliënteel om toegang te krijgen tot het rechtssysteem als ultiem middel om hun rechten als burger te laten gelden. Er wordt samengewerkt met de Commissie Juridische Bijstand Gent (CJB). Het OCMW streeft er naar om een vertegenwoordiger in dat orgaan te behouden. Via het CJB wordt eerstelijnsbijstand door advocaten georganiseerd en informatie verspreid over de toegangsvoorwaarden tot de juridische bijstand. De telefonische hulplijn wordt verder aangesproken. Onderzocht wordt of er een behoefte bestaat aan een zitdag voor juridische eerstelijnsbijstand van het CJB in het Sociaal Huis. Er wordt ook doorverwezen naar de regionale zitdagen of contactadressen voor rechtshulp van derden (bv. mutualiteiten, syndicale organisaties, huurdersbond, wetswinkel, eigenaarssyndicaat…) Het OCMW onderzoekt of cliënten voldoen aan de toegangsvoorwaarden van gratis juridische tweedelijnsbijstand (pro deo) en helpt hen om toegang te krijgen tot deze dienstverlening. De infoflash van Domus Donza (huurderaspecten) wordt sporadisch verruimd met een juridische flash met praktisch en preventieve tips voor het OCMW-cliënteel. Het Sociaal Huis maakt gebruik van de rechtenverkenner, het online instrument van de Vlaamse overheid dat een up-to-date informatie wenst te geven over de sociale voordelen en tegemoetkomingen op alle overheidsniveaus en gepersonaliseerd naar aanvrager toe. Binnen de erkende dienst voor schuldbemiddeling van het OCMW werken een jurist en deskundige schuldbemiddelaars. Zij zetten zich in voor het meest kansarme cliënteel dat om financiële en psychosociale redenen geen beroep wenst te doen op een advocaat.


Deinze 2008 – 2012

32

5.4.2.4.

Via derden wordt gespecialiseerde materiële en psycho-sociale begeleiding voor levensvragen aangeboden

-

Relatiegeluk is een belangrijke pijler in het leven, bepaalt in sterke mate het welzijn van de mensen. Het lokale bestuur wordt helaas vaak geconfronteerd met partnerschap in crisis. Het OCMW noch de stad beschikken over gespecialiseerd personeel voor de intense begeleiding bij zware relationele moeilijkheden, seksuele problemen, partnergeweld en problematische opvoedingssituaties. Er zal doorverwezen worden naar gespecialiseerde diensten zoals Centra voor Algemeen Welzijnswerk, diensten geestelijke gezondheidszorg, gezinshulp, therapeuten, centrum voor geboorteregeling en seksuele opvoeding (CGSO’s), vluchthuizen, Centra voor Leerlingenbegeleiding…

-

Stad en OCMW erkennen het bijzonder belang en het complementair werken van de CAW’s en zoeken samenwerking voor: o partnergeweld, mishandeling en opvang in een vluchthuis; o opvang en begeleiding van thuislozen in onthaal- en opvanghuizen o begeleid wonen, crisisopvang, zorgwonen; o levensvragen en psychosociale begeleiding op maat; o jongerenadvies (JAC); o opvoedingsondersteuning o slachtofferhulp, justitieel welzijnswerk, dadershulp; o relationele en sexuele vorming; o gezinsbegeleiding, familiale bemiddeling, huwelijksen echtscheidingsbemiddeling.

-

Er is een officieel samenwerkingsprotocol afgesloten tussen de CAW’s en de OCMW’s uit de regio. Ook het OCMW van Deinze heeft dat goedgekeurd. Het noodopvanghuis De Hoop (OCMW) kan ingeschakeld worden als tijdelijke opvang in geval van dreigend partnergeweld of gezinsgeweld na interventies door de lokale politie. Het OCMW en de politie zetten hun samenwerkingsakkoord verder en evalueren hun werkwijzen. Het OCMW begeleidt haar cliënteel in hun zoektocht naar dringende voorlopige maatregelen, echtscheidingsbemiddeling of de echtscheidingsprocedure.

-

-

5.4.2.5. Het vrijwilligerswerk wordt gepromoot en gewaardeerd -

-

De lokale besturen willen het vrijwilligerswerk promoten en waarderen omdat het bijdraagt tot een warmere samenleving, waarin wederzijds begrip, respect en solidariteit concreet worden. Vervoerskosten van vrijwilligers worden terugbetaald, er wordt gezorgd voor een passende wettelijke verzekering aansprakelijkheid en arbeidsongevallen. In de kwaliteitshandboeken van de betrokken diensten wordt een informatie- en afsprakennota voor vrijwilligers voorzien.

5.4.2.6. -

-

Aandacht voor leefbare publieke ruimtes

Maatschappelijke veiligheid loopt dwars doorheen alle beleidsdomeinen. Het stadsbestuur zal de veiligheid in onze stad bewaken en optreden tegen kleine criminaliteit, overlast, straatgeweld en verkeersonveiligheid. De lokale besturen voorzien voldoende aantrekkelijke publieke ruimtes want vaak zijn dat sociaal veilige plekken. Een leefbare wijk met een sterk sociaal weefsel en een goede


Deinze 2008 – 2012

33

-

-

-

-

-

-

-

-

-

mix van groen (speel)pleinen en ontmoetingsruimten, met culturele, sportieve en economische activiteiten schept een bruisende, actieve gemeente. De studie over het wonen aan de Leie na het vertrek van het bestaande bedrijf uit de kernstad, zal een testcase zijn. In het kader van de stadskernvernieuwingen onderzoekt de stad de mogelijkheden om speelweefsels te creëren. Dat zijn groene ruimtes, hangruimtes voor jongeren (en ouderen) die met elkaar verbonden worden en bereikbaar zijn via veilige fietsen wandelpaden. Ook de invulling van het gebied achter het OCMW-rusthuis (Karel Picquélaan) zal gebeuren vanuit deze visie. Bovendien wordt nagegaan of de geplande ondergrondse parking een multifunctioneel gebruik kan krijgen: parkeergarages voor bewoners, tijdelijk parkeren voor bezoekers De Rekkelinge en stadsrandparking vanwaar men het centrum kan bereiken via fietsen wandelwegen. De stationsomgeving is een derde site die wellicht specifieke aandacht vraagt en voorwerp kan uitmaken van een stationsbuurtontwikkeling. Er wordt passende aandacht besteed aan het verhogen van de leefbaarheid in de kleine kernen door verkeersbeperkende maatregelen, onderhoud en verfraaiing van de dorpskernen en initiatieven die tegemoetkomen aan de veiligheid. De Buurtinformatienetwerken leveren puik werk in de inbraakpreventie. Onderzocht wordt of zij ook antennepunten kunnen worden voor het signaleren van schrijnende sociale problemen in hun buurt (sociale BIN). Het lokale bestuur wil luisteren naar mensen met een onveiligheidsgevoel. Preventietips van veiligheidsdiensten en politie kunnen bijdragen tot een leefbare en veilige omgeving. Overlast, onder alle mogelijke vormen, is iets waar de burger wakker van ligt. Via een integraal veiligheidsbeleid wil men dat de burger zich goed voelt in zijn leefomgeving en zeker in de openbare ruimtes. Hierin speelt de lokale politie een bevoorrechte regisseursrol omdat ze dagelijks bezig zijn met veiligheidsproblemen. Via burenbemiddeling tracht men burenconflicten op te lossen. Essentiële uitgangspunten daarbij zijn goede afspraken maken (win-winsituatie), herstel van communicatie, escalatie van het conflict vermijden, preventie van strafbaar gedrag, vermijden van gerechtelijke stappen. Er worden gemeenschapswachten ingezet. Het zijn niet-politionele toezichthouders die het lokale preventiebeleid ondersteunen. Hun hoofdopdracht is enerzijds de strijd tegen fenomenen van maatschappelijke overlast en anderzijds de verbetering van de leefbaarheid in buurten en het welzijn van de inwoners. Zij waken mee over de openbare netheid en de vrijwaring van de publieke ruimte. Ze dragen zo bij tot het lokale veiligheidsgevoel. Hun actiedomein is de openbare weg, het openbaar domein, de parken en de pleinen. De gemeente heeft in overleg met de politiezone Deinze-Zulte een reglement opgemaakt voor de toepassing van de gemeentelijke administratieve sancties (GAS) voor kleine, maar erg storende gedragingen die de leefbaarheid van een straat of wijk bedreigen (klein vandalisme, vuil, hondenpoep, lawaaioverlast, afval, niet naleven van sociale gedragscode, kleine verkeersagressie,…) De gemeente kiest in de mate van het mogelijke voor een uniforme designlijn van afvalkorven, banken en ander straatmeubilair omdat dit bijdraagt tot een samenhangend, overzichtelijk en dus veiliger straatbeeld. De stad Honolulu kreeg in 2004 van de Verenigde naties de trofee van ’s werelds meest leefbare stad. Inwoners werden op pad gestuurd om plaatsen te fotograferen waarvan ze vonden dat die meer aandacht verdienden. De binnengekomen reacties leerden het bestuur welke plekken in de buurt negatief werden beoordeeld.


Deinze 2008 – 2012

34

Een vergelijkbaar experiment wordt ook overwogen in Deinze. (bv. fotowedstrijd Proper Deinze, bibliotheek) 5.4.2.7.

-

-

Brandweer en lokale politie geven mee vorm aan het lokaal sociaal beleid.

De brandweer van Deinze hecht terecht bijzonder belang aan de brandpreventie. Voor de welzijnsvoorzieningen (ziekenhuizen, rusthuizen, kinderdagverblijven, …) worden de wettelijke attesten pas afgeleverd na een grondige preventieve doorlichting van de infrastructuur. De preventieofficieren geven in de mate van het mogelijke aan de bouwheren of architecten van welzijnsvoorzieningen voorafgaandelijk inlichtingen betreffende de te nemen maatregelen in het kader van brandpreventie. De initiatiefnemers nemen zich voor om de brandweer uit te nodigen na realisatie van het gebouw of de inrichting. Stad en OCMW vervullen hier een voorbeeldfunctie. Het werken met brandweerkluizen wordt bestendigd omdat dit de interventietijd drastisch kan inkorten. De brandweer wordt betrokken bij de vorming van het personeel lokale besturen op het vlak van brandpreventie. De brandweer wordt proactief betrokken bij de opstellen van voorafgaandelijke interventieplannen (VIP) van de lokale besturen en bij de begeleiding van evacuatieoefeningen in lokale openbare gebouwen. Het samenwerkingakkoord tussen de brandweer en het OCMW met het oog op controle van CO-gevaar in (huur-)huizen van kansarmen, wordt verlengd. Het buurtcentrum De Rekkelinge kan ingeschakeld worden in het lokaal rampenplan. Het OCMW overlegt met de brandweer en de lokale politie en licht de procedure toe voor de opvang van mensen zonder familie maar met huisvestingsproblemen na een brand, een overstroming, een persoonlijke ramp. De functie van wijkagent is essentieel in de bewaking van het lokaal sociaal weefsel. De wijkwerking en de slachtofferhulp blijven basisfunctionaliteiten in het zonaal veiligheidsplan van de lokale politiezone Deinze/Zulte. Er wordt een gelukkige synergie vastgesteld tussen het lokaal sociaal beleidsplan en het zonaal veiligheidsplan van de politiezone Deinze/Zulte dat prioritaire aandacht besteedt aan inbraken in woningen, verkeersongevallen met lichamelijk letsel, geweld in gezinnen, fietsdiefstallen en druggebruik.


Deinze 2008 – 2012

35

Hoofdstuk 6.

Armoedebestrijding

Armoede is geen eenduidig begrip. Al naargelang de definitie zullen er, veel of relatief weinig burgers die onder de armoedegrens leven, worden geteld. Het is dus van belang een vrij goede definitie van armoede te hanteren. De keuze viel op de definitie die gebruikt wordt door de Onderzoeksgroep Armoede en Sociale Uitsluiting van de Universiteit Antwerpen: “Armoede is een netwerk van sociale uitsluitingen dat zich uitstrekt over meerdere gebieden van het individuele en collectieve bestaan. Het scheidt de armen van de algemeen aanvaarde leefpatronen van de samenleving. Deze kloof kunnen ze niet op eigen kracht overbruggen”.

6.1. Resultaten van de omgevingsanalyse en de bevragingen Hierbij verwijzen we naar de resultaten vermeld in hoofdstuk 5. 6.2.

SWOT-analyse

Het jongste jaarverslag (2006) van het OCMW Deinze is een goede graadmeter voor de omvang en de evolutie van de armoede in onze stad. We plukken er enkele gegevens uit. - In 2006 heeft de sociale dienst van het OCMW Deinze 780 aanvragen voor maatschappelijke dienstverlening behandeld, tegenover 291 aanvragen in 1997. Op 10 jaar tijd is dat een stijging met 168%. Vooral in de jaren 1998-2001 kende men een explosieve toename, ondermeer door de toestroom van asielzoekers. Vanaf 2004 stabiliseert het totale aantal aanvragen en was er zelfs een lichte daling wegens de afname van het aantal behoeftige asielzoekers. - Het aantal mensen dat een leefloon vroeg is gestegen van 63 in 1997 tot 100 in 2006, met een piek van 111 in 2003. Vooral gerechtigden na een tijdelijke schorsing van de werkloosheid zijn de verklarende factor van deze stijging. - Niettemin is in Deinze het gemiddelde aantal gerechtigden op een leefloon per maand gunstig geëvolueerd. In januari 2006 waren dat 55 cliëntsituaties, in december 2006 nog maar de helft (29). - De nationale tendensen zijn ook in Deinze van toepassing: de helft van de leefloontrekkers zijn alleenstaanden, een kwart samenwonenden en een kwart alleenstaanden met kinderlast. Het profiel blijft jong en vrouwelijk. - Het aantal behoeftige bejaarden dat niet rondkomt om hun opname in een rusthuis te betalen was in 2006 historisch laag. Voor de ganse populatie van Deinze ging het slechts om 5 personen. Deze dalende trend zette zich door vanaf 1998 (toen nog 19 behoeftige rusthuisbewoners). - Het aantal asielzoekers dat begeleid moet worden door het OCMW Deinze piekte in de jaren 2000 met 108 cliëntsituaties. De nieuwe procedures van materiële opvang deden het aantal asielzoekers die aan Deinze worden toegewezen stelselmatig dalen tot 37 cliëntsituaties in 2006. Daarbij moet men ook de 55 opvangplaatsen in het Rode Kruiscentrum optellen. - Schuldproblemen zijn de grootste, constante stijger binnen het takenpakket van het Sociaal Huis. In 1997 waren 70 gezinnen of alleenstaanden in budgetbegeleiding, budgetbeheer of collectieve schuldbemiddeling. Dat aantal steeg elk jaar, tot 188 in 2006 (+ 168,5%) - 133 personen hadden recht op een krediet voor participatie aan de culturele, sportieve en socio-culturele activiteiten.


Deinze 2008 – 2012

36

-

-

-

-

Via het OCMW werden 46 aanvragen ingediend voor een pro deo advocaat die rechtsbijstand aan arme gezinnen moet opnemen. 130 personen maken gebruik van de gratis voedselbedeling door het OCMW (2x per jaar). Het aantal regelmatige afnemers van de Voedselbank Deinze (maandelijks) is minstens even hoog. Het gemiddelde inkomen per inwoner lag in Deinze jarenlang onder het Vlaams gemiddelde. Vanaf 2001 is daar een kentering in gekomen. Vanaf dan is het gemiddeld inkomen per Deinzenaar hoger dan het Vlaamse gemiddelde. In 2003 was dat € 13.728 per Deinzenaar tegenover € 13.508 voor de modale Vlaming. Dat is een gunstige evolutie. Het aantal geboorten in kansarme Deinse gezinnen is relatief laag en kent een vrij stabiel verloop. In 2005 ging het om 1,7% van alle geboorten in Deinze, een status quo ten opzichte van 1997. Vlaanderen kende in dezelfde periode een stijging van 4% naar 5,9%. 107 kinderen kregen in 2006 een premie in het kader van de kindgerichte actie van het OCMW Deinze. Het aantal gerechtigden met een voorkeursbehandeling in de ziekteverzekering wordt vaak gezien als een armoede-indicator. In 2006 waren dat 87,5 Deinzenaars per 1000 inwoners, tegenover slechts 79,6 per 1000 Vlamingen.

Om de cijfers voor Deinze juist te kunnen interpreteren moeten we ze naast enkele tendensen leggen die voor Vlaanderen of het ganse het land gelden: -

-

-

-

-

-

Volgens het meest recente jaarboek armoede en sociale uitsluiting (2006) blijft het percentage armoederisico/bestaansonzekerheid in België nog steeds toenemen. In 1993 leefden 12,10 % van de gezinnen onder de armoedegrens. In 2004 was dat gestegen naar 14,80 %. Volgens de synthese armoede index (2005) van de Verenigde Naties, situeert België zich aan de onderzijde van de middenmoot. De verklaring is vooral te vinden in de zwakke tot middelmatige scores op het vlak van mortaliteit, geletterdheid en langdurige werkloosheid. Langdurige armoede is in België dan weer minder verspreid. De sociale transfers herleiden het aandeel van de Vlaamse bevolking dat een armoederisico loopt tot 11 %, dit is de beste score van alle toetslanden. Volgens het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding leeft 13% van de bevolking onder de armoedegrens en voor 7% is dat een structureel, jarenlang probleem. Vooral langdurige werklozen, alleenstaande gepensioneerden en alleenstaande vrouwen verglijden in de armoede. Volgens de recentste huishoudbudgetenquête (2001) van het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) geven de 10 % armste gezinnen een kwart meer uit dan hun inkomen. Met andere woorden: een laag inkomen en schulden gaan bijna automatisch samen. Schuldoverlast wordt als oorzaak én gevolg van (inkomens)armoede beschouwd. De armsten hebben vaak onvoldoende middelen ter beschikking om in basisbehoeften te voorzien zoals energie, huur, voeding, kleding of gezondheidszorg. Dergelijke overlevingsschulden leggen extra druk op het toch al ontoereikende budget. Groepen die een groter risico lopen op schuldoverlast zijn jongeren, eenoudergezinnen, alleenwonenden, grote gezinnen en mensen die leven van een werkloosheidsuitkering, een invaliditeitsuitkering of een leefloon. Naarmate het opleidingsniveau lager is, stijgt de kans op schulden. De Centrale voor Kredieten aan Particulieren van de Belgische Nationale Bank registreert niet alleen de wanbetalingen maar ook alle consumenten- en hypothecaire


Deinze 2008 – 2012

37

kredieten die particulieren voor privé-doeleinden afsluiten. Ongeveer 500.000 van die kredieten hadden een betalingsachterstand.

6.3.

De actoren

Het OCMW is de lokale eerstelijnsdienst in de strijd tegen de armoede. Bestrijden van armoede en sociale uitsluiting is uiteraard een kerntaak van het OCMW, maar geen exclusieve bevoegdheid. Armoedebestrijding is een gedeelde verantwoordelijkheid. De armoede aanpakken vraagt een inclusief beleid, een armoedereflex doorheen alle beleidsdomeinen. Ook bij de opmaak van dit lokaal sociaal beleidsplan is gekozen voor deze denkpiste. In beleidsdomeinen zoals kinderen en jongeren, cultuur en sport, werk, huisvesting en energie, thuiszorg, ouderenzorg….wordt de specifieke situatie van de armen bewaakt. We verwijzen dan ook naar de volgende hoofdstukken. 6.4.

Doelstellingen

Deinze wil werken in de geest van het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding (VAP 2005-2009), het Algemeen verslag over de Armoede. (AVA, federale overheid) en het Nationaal Actieplan Sociale Insluiting 2006-2008 (federale overheid). Het OCMW kiest voor een aanpak die gefundeerd is op 4 pijlers: a) Een basisinkomen voorzien zodat iedereen een menswaardig bestaan kan leiden; b) Door informatie en begeleiding de maatschappelijke integratie van kansarmen bevorderen; c) Via tewerkstelling streven naar een inschakeling van kansarmen in de actieve samenleving (zie hoofdstuk 10); d) Een bijdrage leveren in de huisvesting van kansarmen zodat hun grondwettelijk recht op wonen ingevuld wordt (zie hoofdstuk 7). 6.4.1. Strategische doelstelling “Via het lokaal armoedebeleid streeft men voor inwoners van Deinze, samen met anderen en met de beperktheid van de middelen, naar de realisatie van de sociale grondrechten die in de Grondwet verankerd zijn”. 6.4.2. Operationele doelstellingen 6.4.2.1. Een inkomen garanderen dat een menswaardig bestaan mogelijk maakt -

-

We hebben geen vat op de hoogte van de uitkeringen maar voor de Deinse burgers wil het OCMW het aanspreekpunt zijn om hun rechten op sociale transfers te vrijwaren : o Het recht op maatschappelijke integratie (RMI) en het leefloon; o Equivalent leefloon voor wie geen aanspraak kan maken op het RMI; o Gewaarborgde gezinsbijslag; o Inkomensgaranties ouderen (IGO); o Voorschotten op allerlei sociale uitkeringen; o Tegemoetkomingen aan personen met een handicap Deinze wil alles in het werk stellen om het relatief laag aantal gerechtigden op leefloon (1,2 per 1.000 inwoners) nog te doen dalen. We moeten absoluut onder het Vlaamse gemiddelde van 3,5 leefloongerechtigden per 1000 inwoners blijven.


Deinze 2008 – 2012

38

-

-

-

-

-

-

Het verbeteren van de hoogte, de regelmaat en de autonomie van het inkomen zijn essentiële elementen die via de structurele solidariteit moeten aangepakt worden, maar waar de lokale besturen geen vat op hebben. Niettemin moet het signaal verzonden worden voor het optrekken van de laagste lonen, het welvaartsvast maken van sociale uitkeringen, het behoud van koopkracht opdat niet meer mensen zouden verschuiven naar het bijstandsregime. De kernidee is dat maatschappelijke solidariteit ook een persoonlijke verantwoordelijkheid eist. Uitkeringen zijn nooit onvoorwaardelijk, maar voor de complexe kerngroep van kansarmen moeten wij een maatschappelijke mildheid blijven betonen en is een basisvorm van bijstand noodzakelijk. Geïndividualiseerde aanvullende financiële steun in de vorm van terugvorderbare overbruggingskredieten zijn essentieel voor de armen. Aanvullende financiële steun wordt in principe terugvorderbaar gesteld, maar de terugbetalingmodaliteiten houden rekening met de draagkracht van de aanvrager en worden steeds gepersonaliseerd. Voorschotten op onderhoudsgelden: gerechtigden worden doorverwijzen naar DAVO, de nieuwe federale dienst voor voorschotten op alimentatiegelden. Het OCMW kan administratieve bijstand verlenen zodat de onderhoudgerechtigden hun rechten maximaal uitputten. Opleg verblijfkosten van behoeftige bejaarden in een ouderenvoorziening. Betaling begrafeniskosten behoeftigen zonder familie. Organisatie van voedselbedeling EG-pakketten voor kansarmen (2x per jaar) en doorverwijzingen naar de maandelijkse voedselbedeling van de Voedselbank Deinze (CAW) Tenlasteneming van sommige kosten bij ziekenhuisopnames van behoeftigen die niet in orde zijn met hun sociale verzekerbaarheid. Toekenning en uitbetaling van premies in het kader van het Sociaal Verwarmingsfonds (zie infra).

6.4.2.2. -

-

-

-

-

Een reddingsboei aanbieden voor mensen met overmatige schuldenlast

Het OCMW wil een lokaal aanspreekpunt blijven voor mensen met inkomensarmoede en overmatige schuldenlast. Prioritaire aandacht wordt besteed aan het wegwerken van wat men ‘overlevingsschulden’ noemt, namelijk deze schulden die aangegaan worden om te voorzien in basisbehoeften: huur, energie, voeding, kledij, gezondheidszorg, school. Het OCMW waardeert en erkent de schuldbemiddeling en schuldbegeleiding die door derden wordt gerealiseerd, zowel via het CAW als via de advocaten. We zullen cliëntgericht samenwerken en taakafspraken maken. De maatschappelijk werkers van het Sociaal Huis zullen budgetbegeleiding, budgetbeheer en gewone schuldbemiddeling (= bemiddelend optreden en vrijwillige akkoorden met schuldeisers) opnemen. De algemene sensibiliseringsacties ten behoeve van kwetsbare consumenten, worden gekoppeld aan de individuele preventie door de budgetbegeleider. Het OCMW heeft een erkenning als dienst voor schuldbemiddeling en zal verder werken binnen deze Vlaamse normen. Het OCMW profileert zich als een sociale schuldbemiddelaar die ook de sociale grondrechten van mensen met overmatige schulden, in casu het behoud en het herstel van de menselijkheid, niet uit het oog verliest. Vanaf 2007, werd een jurist ingeschakeld voor de juridische aspecten van de schulddossiers, met bijzondere aandacht voor de consumentenbescherming, inleiding van de procedures collectieve schuldenbemiddeling en juridisch advies aan de maatschappelijk werkers.


Deinze 2008 – 2012

39

-

-

-

-

-

-

Er wordt ingepikt op preventieve campagnes. Het OCMW-cliënteel wordt gewaarschuwd voor misleidende reclame en bedrieglijke verkooppraktijken. De budgetbegeleiders krijgen voldoende tijd en ruimte om emancipatorisch te werken met mensen in armoede. Budgetbegeleiding is een deeltaak van alle maatschappelijk werkers van het Sociaal Huis maar er zijn 2 medewerkers die de voortgezette opleiding schuldbemiddeling hebben gevolgd. Er wordt tijdens de budgetbegeleiding en schuldbemiddeling gestreefd naar transparantie. De bemiddelaars moeten de mensen goed informeren over de stand van zaken in de afbetaling van hun schulden. De methodiek van het sociaal team is gebaseerd op de idee van een “variabel package”. Afhankelijk van de hulpvraag en graad van behoeftigheid wordt een pakket maatregelen getroffen, gaande van geld, voedingspakketten, stookoliepremie, medische kosten, kortingsbonnen voor recreatie en ontspanning, gratis juridische bijstand. Het contract als begeleidingsinstrument wordt toegepast in de geïndividualiseerde projecten voor maatschappelijke integratie, de zogenaamde integratiecontracten. De sociale dienst werkt vanuit een preventief denkkader. Tijdens het hulpverleningsgesprek wordt het aankoopgedrag kritisch geëvalueerd en tracht men het te sturen naar aankopen die een meerwaarde opleveren in het dagelijks leven. Arme mensen hebben recht op basisbankdiensten. Via sociale bankformules kan die toegang gegarandeerd worden zonder dat dit aanleiding geeft tot misbruiken of een verdere opstapeling van schulden. Binnen de Lokale Adviescommissie (LAC) worden afspraken gemaakt met de energieleveranciers en achterstallige betalers met het oog op gegarandeerde levering van elektriciteit en water. In het OCMW is een oplaadterminal voorzien voor budgetmeters.

6.4.2.3. -

Naast de materiële aspecten van armoede wil men ook aandacht besteden aan het zelfvertrouwen en het zelfbeeld van de arme mensen. Via de kringwinkel kan men degelijke kledij op de kop tikken. Misschien vinden we een modebewuste vrijwilliger die een advies op maat geeft over kleding, kapsel, make-up… Er wordt onderzocht of er behoefte bestaat aan een verwennamiddag waarbij voetverzorging, gelaatshygiëne, haartooi kan aangeboden worden aan kansarmen. Hiervoor wordt samenwerking gezocht met het lokaal dienstencentrum en sommige scholen van Deinze.

6.4.2.4. -

-

Werken aan een beter zelfbeeld van de armen

Kansarmen helpen om toegang te krijgen tot informatie en basiseducatie

Informatie is noodzakelijk om te kunnen functioneren, op de hoogte te blijven, om verder te ontwikkelen. Iedereen gaat er ten onrechte van uit dat iedereen vlot om kan met kranten, tijdschriften, brieven en handleidingen. De laatste tien jaar kwam er gsm, sms, chatten en internet bij. Wie laaggeschoold is, loopt onvermijdelijk een informatieachterstand op. Het OCMW wil cliënten doorverwijzen naar opleidings- en vormingsmomenten (via VDAB, volwassenenonderwijs…) Basiseducatie is een instrument in de strijd tegen educatieve dualisering van de samenleving. Basiseducatie richt zich tot educatief achtergestelde groepen. Het OCMW stelt haar lokalen gratis ter beschikking van Basiseducatie Meetjesland – antennepunt Deinze zodat laaggeschoolde volwassenen met gebrekkige basiscompetenties (lezen en


Deinze 2008 – 2012

40

-

-

schrijven, rekenen…) nieuwe kansen krijgen om te functioneren en te participeren aan het maatschappelijk leven. Nieuwkomers krijgen inburgeringkansen. Het Huis van het Nederlands en het Onthaalcentrum voor Nieuwkomers houden zitdagen in het lokaal dienstencentrum/Sociaal Huis. Met de openbare bibliotheek wordt samengewerkt om het concept van openbare computerruimte verder te realiseren en toegankelijk te maken voor het doelpubliek van het OCMW.

6.4.2.5. -

-

-

Kansarmen helpen om diverse rechten uit te putten en om sociale voordelen te genieten

Heel wat sociale basisrechten zijn voor mensen in armoede niet beschikbaar, onbetaalbaar of van slechte kwaliteit. Het recht op wonen, onderwijs, gezondheidszorg, werk, mobiliteit en vrijetijd zijn prioritair. Het cliënteel hierover correct informeren is even belangrijk als de andere taken van de sociale dienst. De personeelsnorm voor de sociale dienst (case-load) moet soepel gehanteerd worden zodat de maatschappelijke werker tijd heeft om mondelinge uitleg te verschaffen. Schriftelijke informatie zal gegeven worden in een eenvoudige taal en moet synthetisch zijn (brochures en flyers). De informatie kan ook worden overgemaakt via andere actoren (huisarts, welzijnswerkers, rusthuizen…) en via andere kanalen zoals de infokiosken van stad en OCMW, media, stedelijke infokrant en website. Voor deze acties kan beroep gedaan worden op de stedelijke dienst communicatie. Voor specifieke doelgroepen kunnen via het OCMW sociale tariefkaarten voor het openbaar vervoer en sociale telefoonkaarten worden aangevraagd. Het OCMW is een steunpunt voor kwetsbare en kansarme groepen die toegang moeten krijgen tot het justitiële apparaat. Dat is een essentieel onderdeel van onze rechtstaat en van gerechtigheid in het algemeen.


Deinze 2008 – 2012

41

Hoofdstuk 7. Energie, wonen en welzijn Het vinden van beschutting is een basisvereiste voor alle leven, ook voor dat van de mens. De woning is een bepalende factor voor gezondheid en kwaliteit van het leven. En er is werk aan de winkel. Volgens een verklaring in het Vlaams parlement zijn er tegen 2020 ongeveer 80.000 extra woningen voor alleenstaanden nodig. Tegen 2010 zouden er 10.000 serviceflats en minstens 13.000 rusthuisplaatsen moeten bijkomen. Er staan 185.000 mensen op de wachtlijst voor een sociale huurwoning. De lokale besturen zijn niet de eerste en voornaamste (sociale) huisvesters. Niettemin erkent Deinze het belang van wonen, huisvesting en huren en zal de stad de gebeurtenissen niet passief ondergaan. In dit hoofdstuk wordt het lokale woonbeleid geschetst. Een rubriek is speciaal gereserveerd voor wonen van ouderen en moet dus direct worden gekoppeld aan het hoofdstuk ouderenzorg. Sinds de vrijmaking van de energiemarkt is het thema van energiearmoede nadrukkelijk aan de oppervlakte gekomen. Ook dat thema kan niet opzij gelaten worden in het lokaal sociaal beleidsplan.

7.1.

Resultaten van de omgevingsanalyse en de bevraging

Per domein werd gepeild naar de gekendheid en de tevredenheid van de dienstverlening alsook als men het een maatschappelijke behoefte vindt. De gegevens betreffende de tevredenheid van de dienstverlening, verleend door derden, worden niet verspreid. Het is niet de taak van het OCMW om deze gegevens te vermelden, maar de gegevens kunnen wel door de betreffende diensten opgevraagd worden. Deel 1 : algemeen Gekendheid van de diensten van Stad en OCMW omtrent huisvesting en energie

80% 70%

67,6%

60% 50% 40% 30% 16,0%

20%

7,5%

10%

4,4%

1,5%

3,1%

3

4

5

0% 0

1

2



Deinze 2008 – 2012

42

Tevredenheid van de diensten van Stad en OCMW omtrent huisvesting en energie 45%

39,6%

40% 35% 30%

26,0%

25%

20,8%

20% 15% 7,3%

10%

6,2%

5% 0% 0-1

>1 - 2

>2 - 3

>3 - 4

>4 - 5

s core uitgedrukt tot m ax 5 punten

Gekendheid van de diensten van anderen omtrent huisvesting en energie 50% 45%

43,6%

40% 35% 30% 23,4%

25% 20%

12,7%

15%

9,5%

10%

5,4%

5%

2,3%

2,9%

5

6

0% 0

1

2

3

4


Tevredenheid van de diensten van anderen omtrent huisvesting en energie 40% 33,9%

35% 28,9%

30% 25% 20%

16,7%

15% 10%

8,3%

12,2%

5% 0% 0-1

>1 - 2

>2 - 3

>3 - 4

>4 - 5



Deinze 2008 – 2012

43

Deel 2 : dienstverlening aangeboden door de diensten van stad en ocmw Gekendheid van het sociaal verhuurkantoor Domus Donza van het OCMW 100% 88,7%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

11,3%

10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid van het sociaal verhuurkantoor Domus Donza van het OCMW 35% 31,0%

31,0%

3

4

27,6%

30% 25% 20% 15% 10%

6,9%

3,4%

5% 0% 1

2

5


Beantwoordt het sociaal verhuurkantoor maatschappelijke behoefte ?

Domus

Donza

van

het

OCMW

aan

66,2%

70% 60% 50% 40%

31,2%

30% 20% 10% 2,6% 0% behoef te


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

44

een

Gekendheid van opvanghuis ‘De Hoop’ van het OCMW 100%

90,9%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

9,1%

10% 0%

gekend

niet gekend

Tevredenheid over opvanghuis ‘De Hoop’ van het OCMW 40%

35,7%

35% 30%

28,6%

32,1%

3

4

25% 20% 15% 10% 5%

3,6% 0,0%

0% 1

2

5


Beantwoordt het opvanghuis ‘De Hoop’ aan een maatschappelijke behoefte ?

70%

63,3%

60% 50% 40%

34,6%

30% 20% 10% 2,1% 0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

45

Gekendheid van de dienst voor huur- en huisvestingsproblemen 90%

83,9%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 16,1%

20% 10% 0%

gekend

niet gekend

Tevredenheid van de dienst voor huur- en huisvestingsproblemen

40% 34,3%

35%

31,4%

30% 22,9%

25% 20% 15% 10%

5,7%

5,7%

1

2

5% 0% 3

4

5


Beantwoordt de dienst voor huur- en huisvestingsproblemen aan een maatschappelijke behoefte ?

70% 58,1%

60% 50% 40%

39,2%

30% 20% 10% 2,7% 0% behoef te


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

46

Gekendheid van het oplaadpunt voor budgetmeters in het sociaal huis 100%

90,5%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

9,5%

10% 0%

gekend

niet gekend

Tevredenheid over het oplaadpunt voor budgetmeters in het sociaal huis 33,3%

33,3%

35% 30%

23,8%

25% 20% 15% 10%

9,5%

5%

0,0%

0% 1

2

3

4

5


Beantwoordt het oplaadpunt voor budgetmeters in het sociaal huis aan een maatschappelijke behoefte ? 80% 66,8%

70% 60% 50% 40% 30%

31,6%

20% 10% 1,6%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

47

Gekendheid van de verwarmingstoelage die verleend wordt via het OCMW 90% 77,6%

80% 70% 60% 50% 40% 30%

22,4%

20% 10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de verwarmingstoelage die verleend wordt via het OCMW

40%

36,5%

35% 30%

27,0%

25,4%

25% 20% 15% 10%

4,8%

6,3%

1

2

5% 0% 3

4

5


Beantwoordt de verwarmingstoelage maatschappelijke behoefte ?

die

verleend

wordt

via

het

OCMW

aan

60% 53,3% 50% 40%

41,6%

30% 20% 10%

5,1%

0% behoef te


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

48

een

Deel 3 : dienstverlening aangeboden door derden Gekendheid van de sociale huisvesting van de Deinse Bouwmaatschappij en de Volkshaard 65,6%

70% 60% 50% 40%

34,4%

30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Beantwoordt de sociale huisvesting van de Deinse Bouwmaatschappij en de Volkshaard aan een maatschappelijke behoefte ?

60%

57,0%

50% 40%

39,8%

30% 20% 10% 3,2% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van het Rekkelingehof. 90% 76,7%

80% 70% 60% 50% 40% 30%

23,3%

20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

49

Beantwoordt het Rekkelingehof aan een maatschappelijke behoefte ? 70%

60,7%

60% 50% 40%

38,3%

30% 20% 10% 1,0%

0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Zijn er extra inspanningen nodig op het vlak van de sociale huisvesting ? 70,0%

61,8%

60,0% 50,0% 38,2%

40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% JA

NEE

Zijn er extra inspanningen nodig op vlak van aangepaste huisvesting voor bejaarden, gehandicapten en kansarmen ?

80,0% 70,0%

68,4%

60,0% 50,0% 40,0%

31,6%

30,0% 20,0% 10,0% 0,0% JA


NEE

Deinze 2008 – 2012

50

Gekendheid van de lokale adviescommissie 100%

89,7%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

10,3%

10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt de lokale adviescommissie aan een maatschappelijke behoefte ? 70%

65,2%

60% 50% 40%

33,2%

30% 20% 10% 1,6%

0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van Gedis

100%

85,9%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

14,1%

10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

51

Beantwoordt deze dienstverlening aan een maatschappelijke behoefte ? 70%

66,1%

60% 50% 40% 30%

31,7%

20% 10% 2,1% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de huursubsidie verleend door de Vlaamse overheid 100%

90,6%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

9,4%

10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt de huursubsidie van de Vlaamse overheid aan een maatschappelijke behoefte?

80% 67,3%

70% 60% 50% 40% 30%

29,7%

20% 10%

3,0%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

52

Gekendheid van de bouwen verbouwingspremies 57,1%

60% 50% 42,9% 40% 30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Beantwoorden de bouwen verbouwingspremies aan een maatschappelijke behoefte? 60% 50%

48,5% 43,7%

40% 30% 20% 7,8%

10% 0% behoefte

7.2.

geen behoefte

w eet het niet

SWOT- analyses

7.2.1. SWOT-analyse wonen -

-

Vlaanderen (2006) heeft 5,79 % sociale huurwoningen. In Deinze is dat slechts 1,82%. Er is een evolutie in positieve zin bezig. Deinze telde in 2002 amper 1,45% sociale huurwoningen. Op vijf jaar steeg dat aantal met 25,3% terwijl de aangroei in Vlaanderen gemiddeld slechts 5,7% bedroeg. De achterstand tegenover Vlaanderen blijft echter groot. De gemiddelde verkoopprijs van kleine en middelgrote woningen is op tien jaar (19952005) met bijna 200% gestegen. In Deinze bedroeg de stijging ‘maar’ 122%. In tegenstelling tot sommige Europese landen bestaat er in België geen maximumhuurprijs voor de woningen op de private verhuurmarkt. Meerdere studies tonen aan dat de kwaliteit van de huurwoningen globaal gezien lager is dan de kwaliteit van eigendomwoningen.


Deinze 2008 – 2012

53

-

-

-

-

-

-

De huurmarkt is relatief klein. 75% van de Vlaamse gezinnen woont in een eigen woning, 19% huurt op de private markt, en minder dan 6% heeft een sociale woning; Bovendien woont 80% van de Vlaamse huishoudens in een eengezinswoning (vrijstaand of rijwoning) en slechts 20% in een appartement. Sinds 1991 is de woningkwaliteit er in het algemeen sterk op vooruitgegaan. De huurprijzen zijn in de jongste 10 jaar iets sterker gestegen dan de stijging van de consumptieprijzen. Vooral in de laagste segment van de huurmarkt bestaan er serieuze wanverhoudingen tussen prijs en kwaliteit; De huurdergroep telt relatief veel alleenstaanden en met een zwakker socio-economisch profiel. Er zijn meer werklozen, bestaansonzekere huishoudens en gezinnen met een relatief laag inkomen. De kritische woonquote zegt iets over de betaalbaarheid van huurwoningen. In de private huursector wordt gemiddeld tussen de 22 en 25% van het inkomen besteed aan huishuur. In de sociale huursector is dat lager, tussen 16,6 en 17,3%. De provinciale structuurplanning remt de ontwikkeling van Deinze en beperkt het aantal woningen dat Deinze mag bijbouwen. Dat creëert schaarste en het is vooral de sociale huisvesting die hiervan het slachtoffer dreigt te worden. Een recente Vlaamse dienstorder verbiedt gemeenten om bij de aflevering van een verkavelingvergunning of een stedenbouwkundige vergunning een percentage sociale woningbouw of sociale kavels op te leggen. Dat bemoeilijkt een lokaal sociaal woonbeleid. Vlaanderen en Oost-Vlaanderen hebben een relatief oud woningbestand. 9 op de 10 Vlamingen zijn tevreden tot heel tevreden met hun woonomgeving. Netheid, kwaliteit van de lucht, lawaai- en geluidshinder worden als belangrijk aangestipt. Vooral oudere eigenaars-bewoners geven aan dat hun huis niet in goede staat is. De huidige Vlaamse huursubsidie is te complex, te weinig gekend en er zijn technische mankementen (bv. de maximumhuurprijs is te laag, gebonden aan het inkomen wat een armoedeval veroorzaakt). Opportuniteit: De Vlaamse Wooncode heeft aan de gemeenten een coördinerende (regisseurs-)rol toegekend op het vlak van lokaal woonbeleid, er is een trend om kleiner te bouwen, wat verband houdt met de gezinsverdunning (55 m² en minder). Er zijn verschillende dynamische actoren voor sociaal bouwen actief binnen onze gemeente: Deinse Sociale Bouwmaatschappij, s.v. Volkshaard, Domus Donza van het OCMW. Het jaarverslag van Domus Donza bevestigt de grote nood aan betaalbare huurwoningen in onze stad. Eind 2006 huisvestte de woondienst van het OCMW 160 personen, waarvan 49 kinderen. De meerderheid van de bewoners met een zeer laag beschikbaar inkomen zijn alleenstaanden (57) of alleenstaanden met kinderen (15). Er stonden 74 personen op de wachtlijst. Domus Donza beschikte over 97 sociale wooneenheden.

7.2.2. SWOT-analyse wonen voor senioren -

Ouder worden wordt verkeerd en automatisch geassocieerd met fysische en geestelijke beperkingen. Ouder worden is echter niet hetzelfde als ziek zijn. Ouderen kampen wel met het alleen zijn, een verminderde mobiliteit, met kleine en grotere woonproblemen. De meeste ouderen blijken tevreden te zijn met hun woonsituatie en willen zo lang als mogelijk zelfstandig blijven wonen in hun vertrouwde omgeving. Het aantal eeuwelingen is op 10 jaar tijd verdubbeld, de vergrijzing binnen de vergrijzing rukt op.


Deinze 2008 – 2012

54

-

-

-

-

De rusthuizen kampen nog met een negatieve beeldvorming. De hoge kostprijs in verhouding met het pensioen, het inleveren van een stukje zelfstandigheid zijn weerstanden voor opname. Eens men in een rusthuis woont is men doorgaans tevreden over de woonsituatie en opvang. Uit een recent antwoord van de Vlaamse minister voor welzijn blijkt dat zowel OostVlaanderen, de regio als de stad Deinze een rusthuisaanbod hebben dat boven de officiële Vlaamse programmatienorm ligt. Dat is 303 rusthuisbedden terwijl er op 1 januari 2006 in totaal 347 rusthuisbedden beschikbaar waren in Deinze. De vraag stelt zich of die programmatienormen nog wel actueel zijn in het licht van de aanstormende vergrijzing. Alhoewel Deinze met 6,8 rusthuisbedden voor elke honderd +65jarigen (2006) boven het Vlaamse gemiddelde ligt (5,7), hebben de 4 ouderenvoorzieningen allen af te rekenen met een lange wachtlijst. Op 8 jaar tijd is de druk op de rusthuizen in Deinze toegenomen. Er werden bijna geen nieuwe bedden toegestaan, maar het aantal ouderen is fors gestegen. Met 7,9 rusthuisbedden per honderd +65jarigen was Deinze beter af in het jaar 1998. De algemeen directeur van een groot ziekenfonds spreekt van een “Marshallplan voor de opvang van bejaarden” waarbij Vlaanderen minstens 40.000 extra rusthuisplaatsen zal nodig hebben tegen 2025.

7.2.3. SWOT-analyse voor energie -

-

-

-

Deinze heeft een enorm vertakt netwerk van water, gas en electriciteit. De energieprijzen blijven maar stijgen. In 2008 zijn alle records gebroken. De slechte kwaliteit van sommige woningen veroorzaakt groot energieverbruik. De vrijmaking van de energiemarkt heeft nieuwe problemen veroorzaakt: agressieve verkoopstechnieken, gebrek aan verstaanbare, correcte en respectvolle communicatie en een tekort aan klantenservice. Sommige energiebronnen (aardolie, steenkool) zijn eindig en veroorzaken extra milieuproblemen. Wanneer het OCMW tussenkomt in openstaande facturen gaat het vooral om energieschulden. Waterverbruik is veel minder het voorwerp van een steunaanvraag. Onder druk van verkooptrucs veranderen mensen snel van leverancier, wat vaak uitmondt in nieuwe problemen, met onregelmatige en ondoorzichtige facturen en onleesbare brieven. Ook blijven beloofde kortingen of lagere kostprijzen vaak uit. Energiearmoede ontstaat door de combinatie van een te laag inkomen, slechte huisvesting en te hoge prijzen. Gaselwest opende in mei 2007 een klantenkantoor in Deinze. Daar kan de burger terecht met vragen over het distributienet, rationeel energiegebruik (REG) en REG-premies, budgetmeters, de dienstverlening van de sociale leverancier (Eandis), meteropnemingen. Er is ook een oplaadpunt voor budgetmeters voorzien, net zoals bij het OCMW. Het hervormde Sociaal Stookoliefonds beantwoordt aan een reële behoefte. Het eerste jaar (2005) kregen 294 Deinzenaars een premie. In 2006 was dat gestegen naar 467. Voor 2007 en 2008 zullen zeker meer burgers rechten openen. De premie kan aangevraagd worden op het OCMW.


Deinze 2008 – 2012

55

7.3.

De actoren

In Deinze zijn er heel wat actoren actief op het domein van wonen en huisvesting. De grootste groep zijn de individuele eigenaars en kandidaat-bouwers, de architecten, technici, de bouwsector, de immobiliënkantoren, particuliere verhuurders en tal van overheden (stedenbouw, kadaster, de gemeente, de provincie, de Vlaamse overheid…). Op het segment van de sociale woningen bewegen zich het stadsbestuur, het OCMW met haar sociaal verhuurkantoor Domus Donza en het noodopvangcentrum De Hoop, en twee erkende sociale bouwmaatschappen, met name de Deinse Sociale Bouwmaatschappij (sociale huurwoningen) en c.v. De Volkshaard Gent (sociale huurwoningen, sociale koopwoningen en sociale huurflats Rekkelingehof). Ook de Vlaamse Gemeenschap is hier van bijzonder belang o.a. voor bouwen verbouwingstoelagen, huursubsidies voor particulieren, toelagen voor de bouw van sociale woningen en omgevingsaanleg. In de ruimere sector van wonen en welzijn, meer in het bijzonder dat van seniorenwonen spelen de 4 Deinse woonen zorgcentra (Sint-Vincentius – Ten Bosse Deinze, Sint-Jozef Petegem, Sint-Franciscus Vinkt en het OCMW met haar campus aan de Karel Picquélaan), een groeiende rol bij de ontwikkeling van een gevarieerd woonaanbod voor senioren (serviceflats, aanleunflats…). Op het domein van de bestrijding van energiearmoede ontmoeten we uiteraard de energieleveranciers, Eandis (budgetmeters), het stadsbestuur (infrastructuur, voorlichting en sensibilisatie), de federale overheid (sociale verwarmingstoelage via het stookoliefonds), de Vlaamse Gemeenschap (premies voor energiebesparende maatregelen) en het OCMW (Lokale adviescommissie LAC, uitbetaling van sociale verwarmingstoelagen, begeleiding). 7.4. Doelstellingen 7.4.1. Strategische doelstellingen wonen -

“De lokale besturen van Deinze willen inspanningen doen voor betaalbaar en kwaliteitsvol wonen, met extra aandacht voor de kwetsbare groepen in de samenleving.” Deinze onderschrijft de missie van de Vlaamse Wooncode: “Iedereen heeft recht op menswaardig wonen. Daartoe moet de beschikking over een aangepaste woning, van goede kwaliteit, in een behoorlijke woonomgeving, tegen een betaalbare prijs en met woonzekerheid, bevorderd worden.”

7.4.2. Operationele doelstellingen wonen 7.4.2.1. Deinze wil een ruimtelijk en stedenbouwkundig beleid voeren dat mensen aantrekt om in onze stad te komen wonen. -

-

Wonen is slechts één van de vele, maar wel één van de belangrijkste maatschappelijke sectoren die moeten ingepast worden in de ruimtelijke structuurplanning. De stad wil alles in het werk stellen om de aantrekkingskracht van onze stad, waar het goed om wonen, werken en leven is, te behouden en te verhogen. Het stadsbestuur zal alle initiatieven ondersteunen die voorzien in goede en betaalbare woningen voor zoveel mogelijk burgers. Het stadsbestuur streeft naar duurzaam en betaalbaar wonen voor zoveel mogelijk inwoners van onze stad. Het stadsbestuur van Deinze wil initiatieven ondersteunen die het wonen betaalbaar houden voor jonge gezinnen en gezinnen met een bescheiden inkomen.


Deinze 2008 – 2012

56

-

-

Stad en OCMW werken samen voor de bestrijding van leegstand, ongeschikte en onbewoonbaar verklaarde woningen. Er worden afspraken gemaakt zodat de zwakke huurders hier niet het slachtoffer van worden. Stad en OCMW wensen meer duurzame woningen in onze stad. De gemeente kan een voorlichtende en stimulerende rol spelen vooral inzake materiaalgebruik, energie- en waterverbruik. De stad en het OCMW zullen bij iedere stedenbouwkundige vergunning een informatiebrochure over energiezuinig woningen meegeven. Het drinkwater-, regenwater- en afvalwaterbeleid wordt geplaatst in het teken van duurzaam en zuinig watergebruik. Met de gemeentelijke heffing op onbebouwde percelen wil de stad stimuleren dat onbebouwde kavels op de markt komen om zodoende de druk aan de vraagzijde te verlichten. Er wordt onderzocht of er een behoefte bestaat aan een lokaal platform woonoverleg (woonraad), met o.a. de sociale bouwmaatschappijen, stad en OCMW, de Vlaamse overheid, private verhuurkantoren, eigenaarssyndicaat, politie....

7.4.2.2. De sociale huisvesting moet groeikansen krijgen -

De sociale huisvestingsmaatschappijen zijn de eerste en belangrijkste sociale huisvesters, en moeten dat ook blijven. Domus Donza, het sociaal huisvestingsproject van het OCMW richt zich prioritair tot de echte kansarmen met de laagste inkomens.

-

Bij afwezigheid van een substantieel huursubsidiesysteem is een verdere uitbouw van de sociale huursector absoluut noodzakelijk. Het is het enige woningmarktsegment dat op de armen gericht is en dat rekening houdt met het beschikbaar inkomen voor de bepaling van de huurprijs.

-

Alle sociale huisvesters die actief zijn in Deinze moeten de uitdagingen van het nieuwe Vlaams Huurbesluit aangaan. Indien er anomaliën in de verhuurreglementen worden vastgesteld, raadplegen de sociale huisvesters elkaar en tracht men te komen tot een werkbaar compromis.

-

Met de sociale huisvestingsactoren wordt nagegaan of er ook een aantal sociale huurwoningen kunnen gerealiseerd worden die aangepast en voorbehouden zijn voor andersvalide mensen. Het feit dat dergelijke woningen momenteel op geen enkele toelage vanwege Huisvesting Vlaanderen kunnen rekenen is wel een probleem.

-

Nieuwe ontwikkelingen, zoals de intrede van de privaat publieke samenwerking (PPS) in de sociale woningbouw, worden op de voet gevolgd. Het OCMW zal in 2008 de mogelijkheden aftasten voor een PPS-formule voor de realisatie van extra (sociale) seniorenwoningen achter het OLVrouw-rusthuis.

-

Het lokaal bestuur streeft naar een goede samenwerking tussen de gemeente, het OCMW, de sociale huisvestingsmaatschappijen en andere woonactoren om samen het aanbod van betaalbare sociale koop- en huurwoningen te verhogen. Dat gebeurt vooral door impulsen van binnenuit, via het aandeelhouderschap in een sociale huisvestingsmaatschappij. Als de noodzaak zich voordoet wordt een ruimer woonoverleg georganiseerd met bv. de diensten van de Vlaamse Gemeenschap (Agentschap Wonen Vlaanderen – Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen, bevoegd voor premies particulieren, kwaliteitsonderzoek, sociale projecten en ondersteuning van het lokaal woonbeleid).


Deinze 2008 – 2012

57

-

Welzijn en wonen gaan hand in hand. Daarom zoekt het OCMW’ samenwerkingsverbanden met de klassieke sociale huisvestingsmaatschappijen. De realisatie van 39 sociale aanleunflats in het Rekkelingehof in combinatie met de bouw van buurtcentrum De Rekkelinge was een modelproject. De wachtlijsten met aanvragen voor een sociale aanleunflat groeit elke maand aan. Onderzocht wordt of een tweede reeks van sociale aanleunflats kan gerealiseerd worden in de omgeving van de eerste woonblok.

7.4.2.3. Domus Donza wil het onwaardig wonen van de meest kwetsbare huurders aanpakken -

De lokalen besturen werken intens samen in de strijd tegen discriminatie op het vlak van huisvesting en tegen onwaardig wonen.

-

Domus Donza van het OCMW Deinze probeert het grondwettelijk woonrecht van kansarmen en daklozen te vrijwaren door een inzet van alle mogelijke middelen zoals woonbemiddeling- en woonbegeleiding, crisisopvang in het doorganghuis De Hoop, doorverwijzing naar de georganiseerde thuislozenzorg…

-

Het OCMW zal verder aanspraak maken op subsidies voor inbreidingsgerichte projecten van sociale huisvesting voor de meest kwetsbaren op de huurmarkt. Het sociaal verhuurpatrimonium van Domus Donza wordt verder uitgebouwd. Dit lokaal woonproject beschikt ondertussen over een 100-tal sociale huurwoningen, zowel ingehuurd via de private markt, gebouwd in het kader van de Vlaamse Wooncode of met overdracht van stedelijk patrimonium.

-

Domus Donza zet haar meerjarig bouwprogramma verder bij voorkeur op verkrotte sites in de kern van de stad. Grondige vernieuwbouw, de sloop van krotten en nieuwbouw van sociale huurflats dragen bij tot een opfrissing van de buurten, de leefbaarheid van de stad en een inbreidingsgericht (dus ruimtebesparend) grondbeleid.

-

Domus Donza (OCMW) werkt volgens het concept van een sociaal verhuurkantoor maar is geen erkend sociaal verhuurkantoor (SVK). Het OCMW wil geen erkend SVK worden omdat dit de doorstroming van kansarmen naar de gewone sociale bouwmaatschappijen onmogelijk maakt. Deze regel uit het nieuwe Vlaams sociaal huurbesluit wordt ten zeerste betreurd.

-

Bij de toewijs van een woning is de achterstellingssituatie van de woningzoekende van essentieel belang, niet de chronologie van de inschrijving. We hanteren een korf van diverse indicatoren (dakloosheid, beschikbaar inkomen, gezinssamenstelling…) en alles wordt beslist op basis van een advies van het sociaal team. Gelet op de per definitie schaarse middelen en het beperkt aanbod van sociale huurwoningen moet een selectief toewijzingssysteem gehanteerd worden. Alleen de allerzwaksten op de woningmarkt met zeer lage beschikbare inkomens kunnen op de wachtlijst worden ingeschreven. Voor sociale huurwoningen die gerealiseerd werden met subsidies van de Vlaamse overheid gelden de algemene regels van het Vlaams sociaal huurbesluit. Voor deze betoelaagde sociale huurwoningen geldt het intern huurreglement van februari 2008.

Domus Donza zal de volgende taken opnemen: - Het verstrekken van laagdrempelige informatie en advies over wonen, huisvesting en huren aan woonbehoevenden uit onze stad, o.a. via de Domus Donza flashbrief.


Deinze 2008 – 2012

58

-

-

-

-

-

-

Het uitbouwen van een netwerk met betrekking tot sociaal wonen met het oog op samenwerking en onderlinge afstemming, overleg nastreven met andere woonactoren. Het actief toeleiden naar de sociale huurmarkt en de private huurmarkt. Woon- of huurdersbegeleiding organiseren, de zwakkere huurder ondersteunen bij het nakomen van huurdersverplichtingen met o.a. opvolgen van onderhoudsbeurten en keuringsattesten, huishygiëne. Woonkwaliteitsbewaking: onbewoonbaarheid, CO-preventie, woonongeschiktheid, bewaking van de huishygiëne. Informatie geven over en actief helpen bij de aanvraag van een huursubsidie. Het aanbieden van doorgangs-, crisis- of noodwoningen (10 wooneenheden opvanghuis De Hoop). Bij dreigende gerechtelijke uithuiszetting van kansarmen mee helpen zoeken naar een oplossing. Voor elke woning van Domus Donza wordt het basiscomfort bewaakt (bad of douche, warm stromend water, wc binnen en veilige energie). Voorlichting geven en sensibiliseren over het nieuwe Vlaamse huurbesluit. Domus Donza wil ook belang hechten aan de tekortkomingen in het binnenmilieu, de leefruimtes die kunnen bedreigd worden door een tekort aan chemische, fysische en biologische kwaliteit. Domus Donza is dus evenzeer een huisvestingsinstrument als een instrument voor preventief gezondheidsbeleid. Bij de Domus Donza-woningen wordt gestreefd naar goede luchtkwaliteit, thermisch comfort, voldoende verluchting, geluidbeperking, privacy en veiligheid,aangepaste bewonersdichtheid. Wanneer het OCMW geconfronteerd wordt met zware vormen van onwaardig, ongezond en onveilig wonen van haar cliënten dan zal Domus Donza bemiddelend optreden tussen de huurder en de eigenaar. Desgevallend kan een dossier onbewoonbaarverklaring geopend worden via de gemeente en de Vlaamse overheid. Stad en OCMW onderzoeken de mogelijkheden van het nieuwe Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost (FRGE of energiebesparingsfonds) voor kansarmen dat financiële middelen zou voorzien om de energiekost te reduceren bij de meest behoeftigen. Gedragsverandering kan energiebesparingen opleveren. Dat is goed voor het budget van de kansarmen en voor het milieu. Of hoe armoede en Kyoto aan elkaar gelinkt zijn. In uitzonderlijke gevallen, en wanneer de eigen opvangcapaciteit volledig is benut, kan beroep gedaan worden op het KB van 12 januari 2007 inzake de opeising van woningen door de burgemeester of de OCMW-voorzitter, niet enkel om de noden van daklozen te leningen, maar ook voor de noden van personen die leven in een woning die niet beantwoordt aan de elementaire vereisten van veiligheid, gezondheid en bewoonbaarheid (woninghuurwet). Dat is een nieuw instrument voor de herhuisvesting van daklozen en krotbewoners. De burgemeester kan ook gebouwen of woningen opeisen omwille van het (acute) veiligheidsgevaar. Onze woonconsulent verleent advies over de huurreglementering en de kwaliteitsnormen van woningen. Domus Donza werkt in de filosofie van het woonloket waarbij de burger informatie kan bekomen over huisvestingspremies en huursubsidies. Het periodiek informatieblad voor huurders en verhuurders van een Domus Donzawoning wordt verder uitgegeven. Domus Donza verspreid brochures voor eigenaars en verhuurder met de voordelen van een sociaal verhuurkantoor en de voordelen van een verhuur aan Domus Donza. De lokale gemeenschap van Deinze heeft geen financiële ruimte om zelf een veralgemeende lokale huursubsidie te voorzien. Dat is een Vlaamse bevoegdheid. Bovendien is gebleken dat een rechtstreekse huursubsidie vooral de verhuurders ten


Deinze 2008 – 2012

59

-

goede komt. Een tijdelijk, terugvorderbaar overbruggingskrediet voor kansarme huurders kan toegekend worden via het OCMW. Bij de opmaak van het nieuwe organigram van het OCMW zal de dienst wonen en energie een duidelijke plaats innemen binnen het Sociaal Huis. Een studie over de taakinhoud en wenselijke bemanning wordt opgestart. Het is wenselijk dat de dienst wonen en energie fysisch ingeplant wordt naast de burelen van de maatschappelijk werkers in het OCMW.

7.4.3. Strategische doelstelling wonen voor senioren “Senioren hebben recht op kwaliteitsvol levensbestendig wonen. Deinze wil dat haar senioren een maximale keuzevrijheid van wonen hebben.” We onderscheiden drie categorieën van woonvormen voor ouderen - Het zelfstandig wonen in de thuissituatie. - Nieuwe woonvormen waarbij het wonen wordt gecombineerd met aangepaste zorgen dienstverlening (serviceflats, aanleunflats, kangoeroewonen…). - Het residentieel wonen, intramuraal wonen met zorg 7.4.4. Operationele doelstellingen wonen voor senioren 7.4.4.1. De eerste en belangrijkste operationele doelstelling is ouderen zo lang als mogelijk zelfstandig laten wonen in hun vertrouwde omgeving. -

-

-

-

-

Preventie en thuiszorgondersteuning zijn twee sleutels om deze doelstelling te realiseren. We verwijzen naar hoofdstuk 11 van dit lokaal sociaal beleidsplan (thuiszorg). Deinze wil deelnemen aan informatiecampagnes die het risico van ongelukken binnen onaangepaste woningen in de kijker stellen. Deinze erkent de belangrijke inspanningen ter zake van ondermeer de ziekenfondsen en hun gespecialiseerde thuiszorgdiensten. Hun bestaande laagdrempelig adviesnetwerk moet worden versterkt. De niet-professionele ondersteuning van de oudere in zijn thuismilieu (mantelzorg en vrijwilligerswerk) moet een belangrijke plaats krijgen in het woonen zorgnetwerk voor senioren. Met de stedelijke mantelzorgpremie wordt deze inzet ondersteund. Via het meerjarenplan thuiszorg van het OCMW Deinze worden financiële stimuli gegeven aan de thuiszorgdiensten van derden (gezins- en bejaardenhulp, thuisverpleging). Deze diensten zijn gewoonweg onmisbaar voor het behoud van de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van ouderen in hun vertrouwde woonomgeving. De dienst maaltijdbedeling (De Lekkerbek) en de poetsdienst van het OCMW worden ingezet om ouderen verder comfortabel thuis te laten wonen en leven. De financiële inspanningen voor de bouw van een nieuwe keuken aan het rusthuis moeten ook in dat kader gezien worden. Daar worden de maaltijden van “De Lekkerbek” gemaakt. Informatie over aanpassingspremies voor woningen van ouderen wordt ter beschikking gesteld in het Sociaal Huis (OCMW) en het welzijnloket van de stad Deinze. Ouderen kunnen er ook hulp vinden voor het invullen van de administratieve formulieren.


Deinze 2008 – 2012

60

7.4.4.2. De lokale besturen stimuleren alle initiatieven die het aanbod van solidaire woonvormen verhogen, dus deze die wonen combineren met aangepaste zorgen dienstverlening (serviceflats, aanleunflats, kangoeroewoningen,…) -

-

-

-

Het verhogen van het aanbod van nieuwe woonvormen voor senioren is geen exclusieve opdracht van het lokale bestuur. Privaat initiatief is onmisbaar en kan zowel gestuurd worden door een dynamische non-profit als door een commerciële groep die de nodige kwaliteitsgaranties biedt (PPS-formules). Via alle kanalen, zoals bijvoorbeeld het lokaal dienstencentrum van het OCMW en de stedelijke seniorenraad, worden mensen gesensibiliseerd om op tijd na te denken over hun woontoekomst. ‘Moving on time’, op tijd verhuizen is een belangrijke voorwaarde tot aanpassing, om zich ergens anders thuis te voelen. Niettemin wil het lokale bestuur zelf een inspanning leveren om het globale aanbod van solidaire woonvormen voor senioren te verhogen. Het OCMW is hierbij instrumenterend bestuur. Deze woningen moeten flexibel en aanpasbaar zijn, rolstoeltoegankelijk, en beschikken over een sociaal/medische alarmeringsysteem. In deze legislatuur willen stad en OCMW een aanvang maken met de concrete invulling van de BPA Karel Picquélaan/Guido Gezellelaan. Op middellange termijn wil men de resterende onbebouwde gronden achter het OCMW-rusthuis aanwenden voor de realisatie van vijf extra woonsites met een totaal van ongeveer 175 collectieve woongelegenheden die zich hoofdzakelijk richten naar senioren en mindermobiele inwoners (filosofie van het levenslang wonen). Het project van 175 extra sociale flats zal bij voorkeur worden gerealiseerd in samenwerking met derden en kan alleen gespreid over meerdere jaren en meerdere bestuursperiodes, worden gerealiseerd.

7.4.4.3.

-

-

-

-

Het residentieel, intramuraal wonen blijft noodzakelijk om het stijgend aantal zorgbehoevende hoogbejaarde stadsgenoten op te vangen.

Deinze wil de initiatieven van de particuliere en de openbare sector stimuleren om het globale aanbod van opvangplaatsen binnen de 4 woonen zorgcentra van onze stad te behouden en te verhogen. De rusthuizen van Deinze zijn thuisvervangende instellingen die de volgende taken verder opnemen: het aanbieden van verblijf, van hygiënische en verpleegkundige hulpen dienstverlening, van activering, ondersteuning en revalidatie en van psychosociale ondersteuning. De nadruk wordt steeds meer gelegd op wonen en leven, i.p.v. op de zorgfunctie zoals vroeger. Het rusthuis blijft de laatste schakel in de keten van zorgvormen die een oudere bij toenemende zorgbehoevendheid doorloopt. Het aanbod van palliatieve zorg, kortverblijf, specifieke werking voor dementerende ouderen, maaltijdbereiding voor de thuisdiensten, recreatieactiviteiten voor de buurt worden zeer belangrijke doelstellingen. De integratie van het rusthuis en zijn bewoners in de lokale samenleving is een permanent aandachtspunt. Deinze zal blijven aandringen bij de bevoegde Vlaamse en federale overheid om de programmatienormen van de rusthuizen en RVT’s drastisch te verhogen. Het OCMW zal haar goedgekeurd strategisch zorgplan uitvoeren waarbij voorzien wordt in een nieuw woonen zorgcentrum ter vervanging van het RVT/rusthuis Onze-LieveVrouw”, Karel Picquélaan Deinze, met behoud van de minimale capaciteit van 75 bedden. Alle bouwkundige en technische maatregelen worden voorzien om een latere uitbreiding naar 125 bedden mogelijk te maken. Het OCMW zal hierbij alles in het werk stellen om een maximale subsidiëring te verwerven via het alternatief


Deinze 2008 – 2012

61

-

-

-

financieringsysteem van het Vlaams Investeringsfonds voor Persoonsgebonden Aangelegen (VIPA). Dit nieuwe woonen zorgcentrum wordt ingepast in het globale concept rond het bestaande OCMW- rusthuis met 175 sociale woonvormen voor hoofdzakelijk senioren. Hiermee kan een woonzorgzone gecreëerd worden van zowel intramurale woonvoorzieningen als van aangepaste aanleunflats voor senioren. Het nieuwe woonen zorgcentrum wil een zorgsteunpunt zijn in een gebied waar het sociaal veilig, verkeersarm en aangenaam wonen is. Deze beschuttende woonzorgzone wordt hoofdzakelijk voorbehouden voor ouderen, zoals is bepaald in de goedgekeurde BPA voor het gebied. De woonzorgzone heeft een netwerk van looproutes en rustplaatsen (zitbanken) dat de flatjes verbindt met het woonen zorgcentrum, de stadskern, de levensnoodzakelijke winkels en het openbaar vervoer. Een dergelijke woonzorgzone zal zich richten op de nieuwe senior die weet wat hij wil: internetaansluiting, parkeerfaciliteiten, levenslang leren en ontspannen, een buurtwinkel, welness, een bibliotheekuitleendienst of leeshoek, familiereünies en een pendeldienst (belbus) naar het centrum. Ondersteunende diensten zowel van het OCMW als van derden (boodschappendienst, warme maaltijden, poetshulp, thuisverpleging, dienstenchequesondernemingen…) kunnen op aanvraag worden ingeschakeld.

7.4.5. Strategische doelstelling basisenergie “Energie is een basisgoed. Iedereen heeft recht op betaalbare, voldoende energie, een toegankelijke energiemarkt en kansen om op een duurzame manier met energie om te gaan”. 7.4.6. Operationele doelstellingen basisenergie -

-

-

-

-

Het lokaal bestuur van Deinze wil actief meewerken als één van de actoren in de strijd tegen de energiearmoede. Dit wordt een operationele taak van het OCMW dat best geplaatst is om energiearmoede op te sporen. Er moet gekozen worden voor een combinatie van energiebesparende en sociale maatregelen. Via Domus Donza worden ook inspanningen gedaan voor preventie van energieschulden. Bij huisbezoeken of tijdens gesprekken kan stilgestaan worden bij rationeler energieverbruik, energiebesparende en veiliger toestellen. Er is een gebrek aan verstaanbare, correcte en respectvolle communicatie vanwege de leveranciers en een tekort aan klantenservice. Er wordt aangedrongen dat de VREG laagdrempelige informatie verstrekt om mensen te helpen om de gevolgen van de vrijmaking van de energiemarkt te begrijpen, ze te helpen om hun energiefactuur te lezen en de leveranciers te vergelijken. Bij geschillen kunnen de cliënten begeleid worden om contact te leggen met de aangekondigde centrale energieombudsdienst. Het OCMW helpt de sociaal zwakkere energieverbruikers in het vinden van het meest voordelige sociaal energietarief en de meest voordelige en betrouwbare energieleverancier. Elke woning van Domus Donza, eigendom van het lokaal bestuur, wordt doorgelicht op energieverbruik (eenvoudige energieaudit). Kansarmen moeten toegang krijgen tot een energiezuinige woning. Via het meerjarenplan voor grote onderhoudswerkzaamheden wordt o.a. voorzien in het


Deinze 2008 – 2012

62

-

-

-

-

-

vervangen enkelglas door hoogrendementsbeglazing, het voorzien van dakisolatie, het vervangen van oude stookketels door hoogrendementsketels omdat deze niet alleen de energierekening doen dalen maar ook beter zijn voor het milieu. De plaatsing van budgetmeters is uiteraard geen doel op zich maar kan wel gezien worden als een instrument voor rationeel energiebeheer omdat het de verbruiker direct confronteert met zijn energieverbruik en omdat een schuldopbouw met energiefacturen vermeden wordt. De samenwerking tussen het OCMW en Eandis binnen de Lokale Adviescommissie (LAC) wordt voortgezet. Het afsluiten van de energie is enkel mogelijk bij hardnekkige onwil en pas nadien duidelijke procedures, zoals afgesproken met de distributienetbeheerders, werden gevolgd. In de winter is het afsluiten van energie verboden, zoals dat trouwens wettelijk is bepaald. Het OCMW wil een experiment ontwikkelen voor een passiefhuis binnen het kader van Domus Donza, op voorwaarde dat de subsidieregeling van de Vlaamse overheid dat toelaat. Duurzaam bouwen is de beste preventie op energiemisbruik. Een passiefhuis kan door oriëntatie, isolatie en ventilatie de verwarmingskosten drastisch verlagen. Via het Sociaal Huis (OCMW), het Welzijnsloket (stad), de website en de infokiosken wordt informatie van derden aangereikt over premies en belastingsvoordelen voor energiebesparende investeringen (zonnepanelen, zonneboilers, geothermische warmtepompen, dakisolatie… ). Eenvoudige ideeën en praktisch tips voor energiezuinig wonen en energiezuinig huishouden worden gecommuniceerd via de Domus Donza-flash (infoblad).


Deinze 2008 – 2012

63

Hoofdstuk 8. Kinderen, jongeren en hun omgeving Elke mens heeft het recht om goed te leven en zich als persoon goed te ontwikkelen. Daarvoor hebben we rechten gekregen: mensenrechten. Kinderen en jongeren hebben echter nog andere behoeften dan volwassenen: zij hebben behoefte aan opvoeding, zorg en spel. In Deinze is 28,86% - dat is bijna één derde - van de inwoners jonger dan 25 jaar. De grote aanwezigheid van deze kinderen en jongeren gaat ons niet onopgemerkt voorbij. Kleine kinderen, tieners, jongeren en jongvolwassenen verdienen allen een plaats in onze stad. De kinderrechten vormen daarom het perfecte kader waarbinnen de lokale besturen en actoren in Deinze hun sociaal beleid kunnen uitstippelen. 8.1.


Per domein werd gepeild naar de gekendheid en de tevredenheid van de dienstverlening alsook als men het een maatschappelijke behoefte vindt. De gegevens betreffende de tevredenheid van de dienstverlening, verleend door derden, worden niet verspreid. Het is niet de taak van het OCMW om deze gegevens te vermelden, maar de gegevens kunnen wel door de betreffende diensten opgevraagd worden. Deel 1 : algemeen Gekendheid van de diensten van Stad omtrent kinderen en jongeren 30% 25%

24,78%

23,46%

20%

16,42% 13,78%

15%

10,56%

11,00%

2

3

10% 5% 0% 0

1

4

5

aantal gekende diens ten

Tevredenheid over de diensten van Stad omtrent kinderen en jongeren 60%

52,7%

50% 40% 30%

23,7%

19,4%

20% 10% 0,8%

3,5%

0- 1

>1 - 2

0% >2 - 3

>3 - 4

>4 - 5



Deinze 2008 – 2012

64

Gekendheid van de diensten van anderen omtrent kinderen en jongeren 25% 20,38%

19,21%

20%

16,72% 15%

13,78%

13,05% 9,53%

10%

7,33%

5% 0% 0

1

2

3

4

5

6


Tevredenheid over de diensten van anderen omtrent kinderen en jongeren 60% 53,5% 50% 40% 27,7%

30% 20% 10%

15,1% 0,4%

3,3%

0-1

>1 - 2

0% >2 - 3

>3 - 4

>4 - 5


Deel 2 : dienstverlening aangeboden door de diensten van stad en ocmw Gekendheid van de jeugdraad 54% 52,79%

53% 52% 51% 50% 49% 48%

47,21%

47% 46% 45% 44% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

65

Tevredenheid over de jeugdraad 45%

39,6%

38,1%

40% 35% 30% 25% 20% 15%

10,1%

10% 5%

9,4%

2,9%

0% 1

2

3

4

5


Beantwoordt deze dienst aan een maatschappelijke behoefte ? 60%

56,0%

50% 40,4%

40% 30% 20% 10%

3,7%

0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de dienst opvanggezinnen 56,70%

60% 50% 43,30% 40% 30% 20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

66

Tevredenheid over de dienst opvanggezinnen 60% 48,8%

50% 40%

29,7%

30% 16,9%

20% 10%

1,2%

3,5%

1

2

0% 3

4

5


Beantwoordt deze dienstverlening aan een maatschappelijke behoefte ? 70% 60%

57,7%

50% 39,5%

40% 30% 20% 10%

2,8%

0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van jeugdcentrum Brieljant 70% 61,10% 60% 50% 38,90%

40% 30% 20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

67

Tevredenheid over jeugdcentrum Brieljant 40%

35,8%

32,8%

35% 30% 25% 20% 12,5%

15% 10%

11,6% 7,3%

5% 0% 1

2

3

4

5


Beantwoordt deze dienst aan een maatschappelijke behoefte ?

70% 60%

58,2%

50% 40%

34,5%

30% 20% 7,3%

10% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de jeugddienst

53%

52,18%

52% 51% 50% 49% 47,82%

48% 47% 46% 45% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

68

Tevredenheid over de jeugddienst

50% 45%

43,2%

40% 35% 30%

30,1%

25% 20% 15% 10% 5% 0%

15,3% 9,1% 2,3% 1

2

3

4

5



70% 61,2% 60% 50% 36,7%

40% 30% 20% 10% 2,0% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de stedelijke vakantiewerking

80% 70%

69,00%

60% 50% 40%

31,00%

30% 20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

69

Tevredenheid over de stedelijke vakantiewerking 50% 45%

46,6%

40% 35% 30% 24,0%

25% 20% 15% 10% 5% 0%

21,6%

2,5%

5,3%

1

2

3

4

5



72,8%

70% 60% 50% 40% 30%

23,5%

20% 10%

3,7%

0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Deel 3 : dienstverlening aangeboden door derden Gekendheid van de dienst Kind en Gezin 90%

84,90%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 15,10%

20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

70


90%

83,7%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

13,9%

10%

2,5%

0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de Elfjes 55,19%

60% 50%

44,81%

40% 30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Beantwoordt deze dienstverlening aan een maatschappelijke behoefte ?

70% 62,0% 60% 50% 36,9% 40% 30% 20% 10% 1,1% 0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

71

Gekendheid van de jeugdverenigingen

80% 70,90%

70% 60% 50% 40%

29,10%

30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend


90% 80%

77,8%

70% 60% 50% 40% 30%

20,7%

20% 10%

1,5%

0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van het centrum voor leerlingenbegeleiding

80% 70%

66,90%

60% 50% 40%

33,10%

30% 20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

72


70%

66,5%

60% 50% 40% 30%

25,5%

20% 8,1%

10% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de netoverbruggende buitenschoolse ondersteuning 80% 69,30%

70% 60% 50% 40% 30,70%

30% 20% 10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt de netoverbruggende buitenschoolse ondersteuning aan een maatschappelijke behoefte ?

60% 50%

46,7%

49,4%

40% 30% 20% 10%

4,0%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

73

Gekendheid van de kinderdagverblijven, crèches en zelfstandige onthaalouders

80% 70,10%

70% 60% 50% 40%

29,90%

30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Beantwoorden de kinderdagverblijven, crèches en zelfstandige onthaalouders aan een maatschappelijke behoefte ?

80%

72,3%

70% 60% 50% 40% 30%

23,8%

20% 10%

3,9%

0% behoefte

8.2.

geen behoefte

w eet het niet

SWOT-analyses

8.2.1. SWOT- analyse jeugdparticipatie -

-

-

Alle beleidsdomeinen hebben direct of indirect een link met de leefwereld van kinderen en jongeren. Diensten betrokken bij het welzijn van de jeugd en haar omgeving moeten steeds alert zijn en kunnen anticiperen op ontwikkelingen, veranderingen die een impact hebben op de kinderen en jongeren. Steden en gemeenten zijn bij decreet verplicht om een adviesraad voor jeugd op te richten. De decretale verplichting zorgt ervoor dat de stedelijke jeugdraad van Deinze kan geraadpleegd worden over thema’s die betrekking hebben op het sociaal beleid. De stedelijke jeugdraad heeft een heel dynamische doelgroep. De jonge en wisselende leden zorgen er enerzijds voor dat vlot kan ingespeeld worden op actuele trends. Anderzijds is de werking van de jeugdraad afhankelijk van het engagement van jonge vrijwilligers, bij wie ervaring en competentie vaak ontbreekt.


Deinze 2008 – 2012

74

-

-

De complexe materie van een overheidsbeleid schrikt de jongeren vaak af en resulteert in een desinteresse. Hierdoor dreigt het engagement van de jeugd(verenigingen) in de jeugdraad te verwateren en uiteindelijk te verdwijnen. De stedelijke jeugdraad kan rekenen op de professionele ondersteuning en begeleiding van de stedelijke jeugddienst, drugpunt en jeugdcentrum Brieljant. Het stadsbestuur maakt elke drie jaar een jeugdbeleidsplan op waarin zij aantoont dat zij voldoende inspanningen levert ter ondersteuning van het particulier en stedelijk jeugdwerk, alsook ter bevordering van de participatie van de jeugd in de opmaak van het betreffende jeugdbeleidsplan en in andere beleidsdomeinen zoals cultuur, kinderopvang, welzijn. Jaarlijks worden de vooropgestelde acties van het jeugdbeleidsplan geëvalueerd in een verantwoordingsnota.

8.2.2. SWOT- analyse kinderopvang en jeugdwerk -

-

-

-

-

-

-

-

Opvoeden is niet enkel de taak van het gezin. Het is tevens een publieke opdracht geworden. Daarom is het belangrijk dat er een continuïteit is tussen de beide opvoedingsmilieus. Vanuit dat perspectief dient het belang van een kwaliteitsvolle kinderopvang en vrijetijdsbesteding bekeken te worden, want kinderopvang en vrijetijdsbesteding moeten het welzijn en de ontwikkeling van de kinderen bevorderen. De gemeentelijke overheid speelt hierin een belangrijke rol. Uit een bevraging van Kind en Gezin blijkt dat inmiddels 93,2% van de gemeenten kinderopvanginitiatieven ondersteunen en/of organiseren. Daarnaast ondersteunen bijna alle steden en gemeenten in Vlaanderen het lokaal jeugdwerk en nemen ze initiatieven om zelf aanvullende werkingen te organiseren. Ook Deinze wil de kwaliteit van de kinderopvang blijven bevorderen en zinvolle vrijetijdsbesteding stimuleren. Kinderopvang heeft ook een bredere sociale functie. Om kinderarmoede en sociale uitsluiting van gezinnen te bestrijden, moet het kinderopvangbeleid ingepast worden in een breder sociaal beleid. De doelgroep voor de kinderopvang in Deinze bestaat uit ongeveer 13% van de bevolking. Het bestaande aanbod dagopvang en buitenschoolse opvang beantwoordt echter niet voldoende aan de vraag van ouders en de opvangvoorzieningen. In 2007 werd vastgesteld dat wat de kinderopvang betreft, in het bijzonder de voorschoolse opvang, er maar twee landen zijn (Zweden en Denemarken) die beter scoren dan ons land. Vlaanderen slaagt er in om voor 34,2% van de kinderen onder de drie jaar opvang te voorzien. Deinze staat niet genoteerd op de wittevlekkenlijst voor de voorschoolse opvang. De wittevlekkenlijst geeft een indicatie van welke gemeenten beter of minder goed voorzien zijn inzake het formele opvangaanbod t.o.v. het gemiddelde van het arrondissement. Gemeenten die onder dit gemiddelde scoren zijn “wittevlekkengemeenten”. Wat betreft de buitenschoolse opvang staat Deinze echter wel op de wittevlekkenlijst. Het cijfer van Deinze wordt vergeleken met het arrondissementeel gemiddelde van Gent. Deinze heeft een score van –15,66. De vzw Netoverbruggende en Buitenschoolse Ondersteuning (NOBO) staat in voor de voor- en naschoolse opvang in de scholen. Voor de opvang doet NOBO vzw beroep op PWA-medewerkers. Er bestaat echter onzekerheid over het verder bestaan van het statuut van de PWA-medewerker. Hierdoor wordt ook de toekomst van de organisatie van de voor- en naschoolse opvang in de scholen in vraag gesteld. In Deinze is sinds 1998 een Lokaal Overleg Kinderopvang (LOK) georganiseerd. Sinds 2007 is het LOK erkend als adviesraad voor de stad. Het Lokaal Beleidsplan


Deinze 2008 – 2012

75

-

-

Kinderopvang in Deinze geeft een duidelijk overzicht van de behoeften en doelstellingen die de betrokken voorzieningen ervaren. Hoe kinderen en jongeren hun vrije tijd besteden is heel verscheiden. Hierbij maken ze gebruik van zowel formele - al dan niet commerciële - als informele voorzieningen. Steden en gemeenten hebben een de taak in vrijetijdsbesteding aanvullend op het particulier aanbod. In dat kader organiseren in Vlaanderen 216 van de 308 gemeenten in Vlaanderen, inclusief Deinze, de speelpleinwerking. Bijna 100% van alle steden en gemeenten in Vlaanderen, waaronder ook Deinze, geven financiële steun aan het lokaal particulier jeugdwerk.

8.2.3. SWOT-analyse toegankelijkheid -

-

De stads- en O.C.M.W.- diensten die zich richten naar het kind en zijn gezin zijn centraal gelegen in de stad. De centrale ligging heeft zowel voor- als nadelen. De centralisatie zorgt er enerzijds voor dat het aanbod overzichtelijk en makkelijk bereikbaar blijft. Anderzijds zijn deze diensten vanuit de deelgemeenten minder goed bereikbaar. Uit de bevraging bleek dan ook dat niet alle diensten evengoed gekend zijn bij de bevolking. Daarnaast is tevens niet steeds duidelijk bij welke diensten of organisaties ouders, kinderen en jongeren voor welke hulp terecht kunnen.

8.2.4. SWOT-analyse netwerking -

-

-

-

-

In Deinze bestaan reeds verschillende overlegorganen en projecten op het domein van kinderen en jongeren die een brug slaan tussen de diensten van de lokale besturen en de externe lokale voorzieningen. Het “Overleg Welzijn en Preventie – werkgroep kinderen en jongeren” brengt o.a. afgevaardigden van Kind en Gezin, de CLB’s, het CAW en stads- en OCMW-diensten rond de tafel. Vanuit dit overleg is het project “Boterhammen in Brieljant” gegroeid. “Boterhammen in Brieljant” is een initiatief waarbij alle welzijnsdiensten in Deinze één dag in de maand ’s middags uitgenodigd worden in het jeugdcentrum Brieljant om samen te lunchen. Tijdens de Boterhammen krijgt een organisatie of dienst de gelegenheid haar werking of een project aan de anderen voor te stellen. Deinse welzijnswerkers krijgen op die manier de gelegenheid elkaar beter te leren kennen en samenwerking wordt aangemoedigd. Met betrekking tot kinderopvang vinden lokale actoren elkaar in het Lokaal Overleg Kinderopvang (LOK). Het LOK buigt zich over de mogelijkheden en beperkingen in het kinderopvanglandschap. Jeugd en School slaat een brug tussen het onderwijs uit de verschillende netten, CLB’s, lokale politie en stadsdiensten (jeugddienst, welzijn en drugpunt). De overlegorganen en projecten kunnen rekenen op een goede ondersteuning, zowel financieel als infrastructureel, door de lokale overheden stadsbestuur en OCMW. Verscheidene diensten en organisaties zijn gebonden aan een reglementering en wetgeving opgelegd door bovenlokale overheidsinstanties. Met Kind en Gezin beschikt Deinze over een overheidsagentschap dat de troeven in handen heeft om een doordacht beleid in de kinderopvang en opvoedingsondersteuning te voeren. Deze wetgeving en reglementering vanuit de overheid boezemt enerzijds vertrouwen in bij het cliënteel van de dienst opvanggezinnen, en andere (opvang)voorzieningen onder toezicht van Kind en Gezin. Maar een wijzigende wetgeving kan eveneens het voortbestaan van diensten en personeelsbezetting in het gedrang brengen.


Deinze 2008 – 2012

76

-

Behalve de bovenlokale kwaliteitscontrole en reglementering, hanteren de verschillende diensten een eigen deontologische code. Ook dit gegeven scherpt het vertrouwen van de cliënten t.a.v. de dienst en van de diensten ten aanzien van elkaar.

8.2.5. SWOT-analyse opvoedingsondersteuning -

-

-

-

-

-

Het gezin speelt een centrale rol in het leven van het jonge kind. Veel ouders kunnen echter zo nu en dan wel wat steun en hulp bij de opvoeding gebruiken. Uit onderzoek blijkt dat een grote groep ouders (75% à 90%) vragen heeft over de ontwikkeling en de opvoeding van hun kind. Opvoedingsondersteuning is een maatschappelijke functie die voor iedereen beschikbaar moet zijn. Deze ondersteuning kan bestaan uit geven van informatie, voorlichting, pedagogische advisering en begeleiding, praktische hulp bij de verzorging van kinderen, sociale steun en gezinshulpverlening. De ondersteuning is gericht op het vergroten van competenties van iedereen die met de opvoeding van kinderen bezig is en op het voorkomen van pedagogische problemen. De plannen in de huidige regelgeving van de minister van welzijn om in nietcentrumsteden opvoedingsondersteuningsinitiatieven en -winkels te ondersteunen op vlak van expertise, stimuleren de lokale overheden en actoren in Deinze om op dit gebied acties te ondernemen. In het Overleg Welzijn en Preventie zijn verschillende diensten en organisaties vertegenwoordigd, waarvan de dienstverlening gericht is op hulpverlening, ondersteuning en begeleiding van kinderen, jongeren en ouders. Het Overleg wijst op het belang van opvoedingsondersteuning voor het welzijn van kinderen en voor de preventie van psychologische en pedagogische moeilijkheden bij jongeren. De lokale actoren uit het Overleg melden hiaten in de bestaande dienstverlening met betrekking tot deze opvoedingsondersteuning: ze ervaren een versplintering van het totale aanbod dienstverlening, voorzieningen zijn onvoldoende op elkaar afgestemd en ondoorzichtig voor de cliënt en de hulpverlener/begeleider. Gelijkaardige hulp wordt aangeboden door verschillende sectoren, met elk eigen en andere regels. Het aanbod van de welzijnsdiensten van de lokale besturen en actoren is enerzijds zo gedifferentieerd en complementair dat aan vrijwel elke vraag van kinderen, jongeren en ouders kan tegemoet gekomen worden. Anderzijds sluit het niet uit dat in geval van bijv. crisissituaties het huidige aanbod ondersteuning en hulpverlening niet volstaat om aan de vraag te voldoen.

8.2.6. SWOT- analyse kinderarmoede -

-

Ons land scoort op het vlak van kinderarmoede beter dan het EU25-gemiddelde (17% tegenover 19%). In Deinze ligt het aantal geboorten in een kansarme gezin laag. Bovendien kent deze parameter een dalende trend met 10 geboortes in 2003 naar slechts 5 in 2005. Maar kinderen van alleenstaande ouders, en a fortiori kinderen uit gezinnen waar geen van de volwassen gezinsleden werkt, worden geconfronteerd met zeer hoge armoederisico’s, respectievelijk van 36% en 70%. Het is een algemeen aanvaard uitgangspunt dat het gezin een essentiële hefboom is tegen de armoede. Het is de motor die de armsten doet handelen.


Deinze 2008 – 2012

77

8.3.

De actoren

Een grote verscheidenheid aan diensten en organisaties in Deinze is werkzaam voor en/of met de jeugd (tussen 0 en 25 jaar) en haar omgeving. Met het eerste decreet op het jeugdwerkbeleid (1993) werd de jeugd een belangrijk beleidsproject voor de lokale besturen. Het stadsbestuur Deinze was toen al meer dan 10 jaar actief op dit domein. Momenteel bewaken de stedelijke jeugddienst, de stedelijke vakantiewerking, de dienst voor onthaalouders, het Initiatief Buitenschoolse Opvang (IBO), het stedelijk jeugdcentrum Brieljant, Drugpunt en de stedelijke jeugdraad dat de belangen van de Deinse kinderen en jongeren op de gemeentelijke agenda blijven verschijnen. Het OCMW speelt een grote rol in een kindgerichte gezinsondersteuning. Het jeugdbeleid is echter geen taak van het stadsbestuur en het OCMW alleen. Een grote groep andere actoren is ook actief op het domein van de kinderen, jongeren en hun omgeving: het particulier jeugdwerk, Kind en Gezin, het Centrum Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) Deinze, het revalidatiecentrum Ter Kouter, het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) Visserij, het Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB), het CLB van het Gemeenschapsonderwijs, CKG het Kinderkasteeltje, de mutualiteiten, vzw de Netoverbruggende Buitenschoolse Ondersteuning (NOBO vzw), De Elfjes, de kinderdagverblijven, crèches en zelfstandige onthaalouders. 8.4.

Doelstellingen

8.4.1. Strategische doelstellingen jeugdparticipatie “Het stadsbestuur streeft naar een bestuursstijl waarin ruimte is voor permanente dialoog met de jeugd.” 8.4.2. Operationele doelstellingen jeugdparticipatie 8.4.2.1.

-

-

-

-

De lokale besturen zullen de jeugd betrekken bij de opmaak van lokale beleidsplannen

De jeugd doorkruist diverse beleidsdomeinen zoals publieke ruimtes, welzijn, ... waar rekening gehouden moet worden met hun belangen. Dit is echter niet zo vanzelfsprekend. De informatie en communicatie moet immers aangepast worden zodat alle kinderen en jongeren hiermee bereikt worden en de informatie begrijpen. Informatie en communicatie op maat van de jeugd. Pas wanneer de jeugd betrokken wordt en duidelijk geïnformeerd wordt over de plannen en beslissingen van de lokale besturen, kunnen ze hun stem uitbrengen en daadwerkelijk participeren aan het lokale beleid. De lokale besturen hebben een taak in het aanmoedigen van de participatie en betrokkenheid van de kinderen en jongeren in de diverse beleidsdomeinen. Via de opmaak van een driejaarlijks jeugdbeleidsplan en de jaarlijkse verantwoordingsnota’s tracht de stad de participatie van de jeugd in alle beleidsdomeinen te realiseren. De mening van de jongeren wordt op informele en formele wijze bevraagd aan de hand van o.a. losse gesprekken, enquêtes, ... Het jeugdbeleidsplan omvat naast een actieplan met betrekking tot het particulier en stedelijk jeugdwerk diverse doelstellingen omtrent participatie in ruimte en infrastructuur voor de jeugd in de stad, informatie voor de jeugd, cultuur, jeugdwelzijn. In dit lokaal sociaal beleidsplan verwijzen we voor de concrete aanpak m.b.t. jeugdparticipatie naar het jeugdbeleidsplan 2008-2010 en de jaarlijkse verantwoordingsnota’s.


Deinze 2008 – 2012

78

8.4.2.2. Het stadsbestuur zal de jeugdraad erkennen als stedelijke adviesraad voor jeugd -

De jeugdraad wordt bij elke nieuwe legislatuur erkent als adviesraad voor jeugd. De jeugdraad mag advies uitbrengen over zaken die met de Deinse jeugd te maken hebben. De ideeën van de jongeren uit de jeugdraad zijn meebepalend voor wat er voor en door de jeugd in Deinze wordt gedaan. - In de statuten van de jeugdraad (goedgekeurd in de GR dd. 24.05.2007) wordt dit als volgt omschreven: “De jeugdraad heeft tot doel inspraak van de Deinse jongeren in het jeugd(werk)beleid te bevorderen en te fungeren als kanaal voor informatie- en adviesuitwisseling tussen de Deinse jeugd en het stadsbestuur. De jeugdraad heeft als taak: a. een coördinerende en informatieve taak vervullen ten behoeve van het georganiseerd jeugdwerk en de individuele jongeren van Deinze; b. op vraag van het stadsbestuur of een gemeenteraadslid of op eigen initiatief adviezen uitbrengen over alle aangelegenheden m.b.t het jeugd(werk)beleid en dit volgens de afspraken, vastgelegd door het stadsbestuur in een afsprakennota, na advies van de jeugdraad; c. een duurzaam contact bewerkstelligen tussen de jeugd en de stedelijke overheid; d. initiatieven nemen ter bevordering van de samenwerking en het overleg tussen het jeugdwerk en de jeugd; e. documentatie en informatie verzamelen omtrent de leefwereld van kinderen en jongeren; f. innoverende initiatieven nemen tot het verwezenlijken van zijn doel voor zover ze de werking van de bestaande Deinse jeugdvereniging niet in het gedrang brengen.” - Een afsprakennota tussen het stadsbestuur en de jeugdraad bepaalt de voorwaarden en afspraken waarbij de jeugdraad bij de voorbereiding en uitvoering van het stedelijke (jeugd)beleid wordt betrokken. - Het stadsbestuur voorziet jaarlijks toelagen ter ondersteuning van de werking van de jeugdraad en de organisatie van haar activitieten, zoals de Speelstraat en de 100-dagen. 8.4.3. Strategische doelstellingen kinderopvang en jeugdwerk “Het Deinse stadsbestuur wil kinderopvang, als één van haar kerntaken, uitbouwen en toegankelijk maken voor elk kind.” “Het stadsbestuur wil inspanningen leveren om de ondersteuning en organisatie van het lokaal jeugdwerk op de gemeentelijke agenda te behouden.”

8.4.4. Operationele doelstellingen kinderopvang en jeugdwerk 8.4.4.1. Het stadsbestuur van Deinze wil tegemoetkomen aan de vraag naar buitenschoolse opvang. -

De organisatie van kinderopvang is een kerntaak van de stad. Het OCMW zal geen eigen kinderopvangdiensten organiseren maar kan samenwerken met de stedelijke diensten in het zoeken naar aangepaste infrastructuur en terreinen voor bijkomende kinderopvang in de brede betekenis van het woord.


Deinze 2008 – 2012

79

-

-

-

-

-

-

-

Het Lokaal Overleg Kinderopvang (LOK) heeft tot taak het aanbod aan kinderopvang in de stad in kaart te brengen, de ouders te informeren over de mogelijkheden en oplossingen voor eventuele tekorten te zoeken. Het Lokaal Overleg bevordert de samenwerking tussen de aanbieders van kinderopvang en stimuleert de kwaliteit. Verschillende partners hebben er hun stem, zoals de zelfstandige en gesubsidieerde kinderopvang, de scholen, het stads- en OCMW-bestuur. Het stadsbestuur voorziet jaarlijks in subsidies om de werking van het Lokaal Overleg Kinderopvang te ondersteunen en te garanderen. Personeel wordt ter beschikking gesteld om de secretariaatsfunctie op zich te nemen. De Stad zal in deze beleidsperiode investeren in bijkomende buitenschoolse opvang en bijkomende plaatsen in de dagopvang. In beide vormen van kinderopvang zal ruimte gecreëerd worden voor zowel flexibele als occasionele opvang. De dienst voor onthaalouders voorziet in de dagopvang van kinderen in opvanggezinnen voor ze naar de basisschool gaan en in de overgangsperiode tussen kinderopvang en de basisschool. In sommige opvanggezinnen worden ook schoolgaande kinderen buitenschools opgevangen. Het opvanggezin wil voor de kinderen en plek zijn waar zij zich thuis voelen, waar plaats is voor elk kind met zijn eigen individuele mogelijkheden. Daarom is een goede verstandhouding en samenwerking tussen de ouders en het opvanggezin noodzakelijk. De komende jaren zal het bestuur investeren in een kwalitatieve en kwantitatieve uitbouw van de dienst voor onthaalouders. Via samenwerkingsverbanden en maatregelingen tot werkdrukverlichting zal de dienst de mogelijkheid krijgen verder te blijven groeien. In september 2007 start de stad met het Initiatief Buitenschoolse Opvang (IBO) “de Brieltuin”. De Brieltuin komt tegemoet aan de grote vraag naar bijkomende buitenschoolse opvang voor schoolgaande kinderen tot 12 jaar tijdens de vakantieperiodes en op woensdagnamiddag. Daarnaast zorgt ze voor een aanvullend initiatief voor de naschoolse opvang dat sinds geruime tijd georganiseerd wordt door de vzw Netoverbruggende Buitenschoolse Ondersteuning (NOBO). De Brieltuin wordt in afwachting van een nieuwe locatie georganiseerd in goed uitgeruste containers en heeft ruimte voor de opvang van 45 kinderen. Een team van goed opgeleide en geschoolde begeleid(st)ers, onder leiding van een coördinator staat in voor de opvang van de kinderen. De realisatie van een Dienstencentrum voor Kinderopvang maakt het mogelijk een goed gestructureerd en uitgebouwd netwerk van opvangmogelijkheden in Deinze in kaart te brengen en het aanbod stedelijke kinderopvang te coördineren. In dit centrum zullen ten vroegste vanaf 2009 de diensten m.b.t. kinderopvang ondergebracht worden, waaronder minimaal de dienst voor onthaalouders, het Initiatief Buitenschoolse Opvang “de Brieltuin”, NOBO vzw, de jeugddienst, het Jongereninformatiepunt (JIP) en de stedelijke vakantiewerking. Door een betere huisvesting krijgen deze diensten de mogelijkheid om kwalitatief en kwantitatief verder te blijven evolueren. Zo zal in deze nieuwe locatie “de Brieltuin” de mogelijkheid krijgen om het aantal opvangplaasten uit te breiden naar ca. 75 kinderen. De stad zal onderzoeken hoe de werking van de vzw Netoverbruggende en Buitenschoolse Ondersteuning (NOBO vzw), die instaat voor de voor- en naschoolse opvang op de scholen in Deinze gegarandeerd kan blijven. Het Lokaal Overleg Kinderopvang (LOK) neemt de taak op zich alle aspecten m.b.t. kinderopvang in Deinze onder de loep te nemen. In het huidige Lokaal Beleidsplan Kinderopvang Deinze 2008-2010, als bijlage aan dit lokaal sociaal beleidsplan toegevoegd, en in de volgende meerjarenplannen worden de doelstellingen en acties m.b.t. kinderopvang verder omschreven en uitgewerkt.


Deinze 2008 – 2012

80

8.4.4.2. Het stadsbestuur van Deinze zal blijven investeren in de logistieke en financiële ondersteuning van het plaatselijk jeugdwerk. -

-

-

-

-

In de ontwikkeling van kinderen en jongeren speelt vrijetijdsbesteding een belangrijke rol. In hun vrije tijd krijgen kinderen en jongeren immers de kans zich creatief, artistiek, sociaal, ... verder te ontplooien. Met de opmaak van een jeugdbeleidsplan voor een periode van 3 jaar verbindt de stad zich er onder andere toe te investeren in de uitbouw, kwaliteitsverbetering, toegankelijkheid en profilering van de eigen jeugdwerkinitiatieven zoals de vakantiewerking en het jeugdcentrum Brieljant. De stedelijke vakantiewerking in Deinze omvat de speelpleinwerking, Knuffelpas en Grabbelpas. Hiermee speelt ook Deinze in op een aantal noden waaraan het particulier jeugdwerk niet kan beantwoorden: bvb. vrijetijdsbesteding voor kleuters vanaf 4 jaar in de vakantieperiodes. Jaarlijks voorziet de stad voldoende budgetten op de begroting om het lokaal particulier jeugdwerk te ondersteunen. Jeugdverenigingen kunnen aanspraak maken op subsidies volgens de bepalingen opgenomen in een subsidiereglement voor jeugdwerk in Deinze. Behalve een financiële ondersteuning kan het particulier jeugdwerk tevens rekenen op een jaarlijkse materiële en logistieke ondersteuning van het stadsbestuur voor o.a. hun dagelijkse werking, kampen en fuiven. Voor een uitgebreidere beleidsplanning verwijzen we naar het jeugdbeleidsplan (20082010) en de jaarlijkse verantwoordingsnota’s.

8.4.5. Strategische doelstelling toegankelijkheid “Stad en OCMW streven naar een grotere toegankelijkheid van diensten die zich richten naar elk lid van het gezin.” 8.4.6. Operationele doelstelling toegankelijkheid “De lokale besturen streven naar een verhoogde toegankelijkheid van diensten en informatie met betrekking tot diverse beleidsdomeinen die de jeugd aanbelangen.” -

-

-

We verwijzen naar het jeugdbeleidsplan 2008-2010 voor de acties die het stadsbestuur zal ondernemen in functie van een verhoogde toegankelijkheid van het jeugdwerk, stedelijke diensten en initiatieven. Kinderen en jongeren moeten vaak keuzes maken in hun leven. Ze zijn op zoek naar antwoorden op vragen die ze zich stellen, willen zich meer betrokken voelen bij het maatschappelijk leven. Via diverse media en kanalen worden ze overspoeld met informatie. Stad en OCMW zullen zich engageren om op een doelgroepspecifieke wijze de veelheid aan informatie toegankelijk te maken. Het verder uitbouwen en professionaliseren van het jongereninformatiepunt (JIP) is hierin zeker een stap in de goede richting. Het stadsbestuur maakt werk van de prioriteit jeugdinformatiebeleid in het jeugdbeleidsplan 2008-2010. Het reguliere vrijetijdsaanbod sluit niet altijd aan bij de leefwereld van maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren. De mogelijkheid van een jeugdvereniging om hier bewust rekening mee te houden is afhankelijk van de draagkracht van de betreffende jeugdvereniging. Naast aangepaste accommodatie in lokalen voor bijv. rolstoelgebruikers, moet de jeugdvereniging bijv. ook voldoende leiding hebben. Het werken met deze doelgroep vraagt tevens kennis over de specifieke aanpak en de


Deinze 2008 – 2012

81

-

-

-

mogelijkheid om het eigen aanbod hierop af te stemmen. Via het subsidiereglement op jeugdwerk, kunnen jeugdverenigingen extra punten (extra subsidies) verdienen wanneer zij kunnen aantonen dat zij inspanningen doen om hun werking toegankelijker te maken voor maatschappelijk kwetsbaren, niet-leden, enz. Door de oprichting van een Dienstencentrum voor kinderopvang waar alle stadsdiensten die betrokken zijn bij vrijetijdsbesteding van de jeugd, jeugdinformatie en kinderopvang zullen gecentraliseerd worden, zal het bestuur de toegankelijkheid en bereikbaarheid van deze diensten verhogen. Door het clusteren van deze diensten in één gebouw wordt tevens de doorverwijzing naar en netwerking met andere diensten en OCMW vereenvoudigd. OCMW en Stad stimuleren de bijscholingen van personeel in functie van een verhoging van de toegankelijkheid van de dienstverlening. Stad Deinze en OCMW werken samen met het Rode Kruis Opvangcentrum, de Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap, e.d. om de participatie van moeilijk bereikbare doelgroepen te maximaliseren, o.m. door verlaging van de financiële drempel om deel te nemen aan jeugdactiviteiten, cultuur. Beide lokale besturen zijn tevens vertegenwoordigd in tal van overlegorganen, waarin zij lokale partners bevestigen en aanmoedigen in de inspanningen die zij reeds leveren in functie van de toegankelijkheid van hun diensten.

8.4.7.Strategische doelstelling netwerking “Deinze wil inspanningen leveren om het overleg met de lokale en bovenlokale actoren en instanties en tussen de eigen diensten te behouden en te optimaliseren” 8.4.8. Operationele doelstellingen netwerking 8.4.8.1.

-

-

-

Het OCMW en het stadsbestuur zullen blijven participeren in overlegorganen met andere lokale actoren op het domein van de jeugd en haar omgeving.

Stad en OCMW slaan de handen in elkaar in de uitbouw van een sociaal netwerk. Beide besturen zijn vertegenwoordigd in diverse bestaande overlegorganen en adviesraden waar ook lokale actoren in participeren zoals het Overleg Welzijn en Preventie, Jeugd en School, Lokaal Overleg Kinderopvang. Het stadsbestuur voorziet jaarlijks de budgetten om de organisatie van bovenstaande overlegorganen mogelijk te maken. Behalve een financiële ondersteuning, bieden Stad en OCMW ook materiële en logistieke ondersteuning door lokalen en personeel ter beschikking te stellen voor vergaderingen, projecten, e.d. Personeel van Stad en OCMW worden aangemoedigd deel te nemen aan deze overlegorganen.

8.4.8.2. De lokale besturen in Deinze zullen de initiatieven en voorstellen van overlegorganen met externe lokale actoren ter harte nemen. -

-

Het project “Boterhammen in Brieljant” van het Overleg Welzijn en Preventie wordt gecoördineerd vanuit de stadsdiensten. Het project biedt alle welzijnsdiensten en – voorzieningen in Deinze een forum/platform waarin zij elkaar beter leren kennen en samenwerkingsverbanden kunnen groeien. Het project “Flankerend onderwijs” van de Vlaamse overheid wil het onderwijs aanmoedigen netoverschrijdend acties te ondernemen om de jeugd alle kansen op


Deinze 2008 – 2012

82

-

-

-

educatie en ontplooiing te bieden. De Vlaamse overheid wijst hier op de verscheidene raakvlakken tussen het onderwijs en diverse domeinen van het lokaal beleid. Via het decreet op Flankerend Onderwijs wordt een regierol voor de lokale besturen gecreëerd. Het is immers de taak van de lokale overheden het onderwijsveld aan te vullen en te ondersteunen en zich hierin netneutraal op te stellen. Jeugd en School werkt reeds enkele jaren netoverschrijdend rond onderwijsgerelateerde projecten. Op initiatief van Jeugd en School zal Deinze een project “Flankerend onderwijs” indienen ter stimulering van gelijke onderwijskansen. Één van de projecten van Jeugd en School waar zowel het OCMW (Sociaal Huis, rusthuis) als de stadsdiensten (groenonderhoud, recreatiedomein) aan meewerken is “Blikopener”, waarbij scholieren een korte, alternatieve strafinvulling krijgen voor hun schorsing. Ook ten aanzien van andere lokale actoren behouden de lokale overheden hun engagement. Zo verbindt het OCMW er zich toe de aangeboden hulpverlening vanuit Kind en Gezin (bijvoorbeeld m.b.t. eersteleeftijdsmelk, sociale woningen) naar het OCMW te behouden.

8.4.9. Strategische doelstelling opvoedingsondersteuning “De lokale besturen willen inspanningen leveren om kinderen en jongeren optimale opvoedingsen ontwikkelingskansen te geven en het gezin in al zijn facetten van opvoeden te ondersteunen”. 8.4.10. Operationele doelstelling opvoedingsondersteuning “De lokale besturen engageren zich in een regionale samenwerking opvoedingsondersteuning.” -

-

-

-

Anno 2008 leiden verschillende factoren enerzijds tot een klimaat van opvoedingsonzekerheid, maar anderzijds ook tot een klimaat waar ouders het allerbeste willen voor hun kind en daarbij zoveel mogelijk informatie willen verzamelen. De lokale besturen gaan in op het voorstel van het Overleg Welzijn en Preventie om een regionale benadering van opvoedingsondersteuning op de agenda van een lokaal sociaal beleid te plaatsen. De organisatie van een regionaal samenwerkingsverband opvoedingsondersteuning zou d.m.v. samenwerking en afstemming in de regio een geïntegreerd aanbod m.b.t. opvoedingsondersteuning kunnen realiseren, afgestemd op de lokale en regionale noden en kenmerken. Een regionale benadering kan tevens drempelverlagend werken en de toegankelijkheid van de diverse diensten optimaliseren. In eerste instantie moet werk gemaakt worden van regionale afspraken over de aard van de opvoedingsondersteuning en het lokaal engagement. Dit lokaal engagement houdt o.a. in dat Stad en OCMW uitkijken naar een manier om een lokaal opvoedingspunt in Deinze te installeren en de ontwikkeling van een website over opvoedingsondersteuning. In de mate van het mogelijke zullen OCMW en Stad hiervoor personeel vrijstellen om het concept van opvoedingsondersteuning en een lokaal opvoedingspunt te realiseren. Lokale voorzieningen kunnen samenwerken met het OCMW om kansbelemmerden naar de opvoedingsondersteuning toe te leiden. Daarnaast engageren Stad en OCMW zich in een opvolging van voordrachten, cursussen, informatiesessies gericht naar ouders, opvoeders die kunnen bijdragen in de opvoedingsondersteuning. We denken hier bijvoorbeeld aan informatiesessies over


Deinze 2008 – 2012

83

onveilig internetgebruik van ouders met kinderen tussen 8 en 15 jaar, over gezonde voeding, huiswerkbegeleiding,… 8.4.11. Strategische doelstelling kinderarmoede “Deinze streeft er naar om het recht op bescherming van het gezin en op het welzijn van het kind maximaal te garanderen in het algemeen en meer specifiek t.a.v. diegenen die zich in een situatie van (kans)armoede bevinden.” 8.4.12. Operationele doelstelling kinderarmoede Mensen die in armoede leven helpen bij de uitbouw van een kwaliteitsvol gezinsleven waarbinnen de kinderen de steun vinden voor hun ontplooiing en kansen krijgen om hun toekomst vorm te geven, zonder hierbij verstoord te worden door een opeenstapeling van problemen en moeilijkheden als gevolg van armoede. -

-

-

-

-

-

-

-

De stedelijke dienst voor onthaalouders, de voor- en buitenschoolse opvang en de vakantiewerking zijn essentieel in de strijd tegen kinderarmoede. Zij helpen om het werk en het gezinsleven te verzoenen. Een kwaliteitsvolle kinderopvang verbetert bovendien de sociale en cognitieve ontwikkeling van kinderen. Vanuit de zekerheid dat het gezin een cruciale rol speelt in de strijd tegen armoede, als plaats waar armoede wordt voortgezet of als plaats waar armoede weerstand wordt geboden, kiest Deinze voor een op het gezin gericht armoedebestrijdingbeleid. Alle actoren in het domein van het gezins-, kinderen- en jongerenbeleid willen de spontane solidariteit binnen de gezinnen en families respecteren en aanmoedigen. Alles wordt in het werk gesteld om een plaatsing te voorkomen. Soms zijn plaatsingen van kinderen onvermijdelijk. Hiervoor wordt samengewerkt met gespecialiseerde diensten (bijzondere jeugdzorg, crisisopvang, crisisopvang Nazareth…..); We willen de sociale participatie van kinderen uit kansarme milieu’s stimuleren vanaf een vroege leeftijd. Van de actoren en de maatschappelijk werkers wordt waakzaamheid gevraagd zodat de kinderen van hun cliënteel maximaal het kleuter en lager onderwijs volgen. Binnen de hulpverleningsituatie van het gezin kunnen de maatschappelijk werkers een preventieve dialoog openen om het vroegtijdig schoolverlaten en spijbelen te voorkomen. Het OCMW biedt stageplaatsen aan voor leerlingen uit het technisch onderwijs en bijzonder beroepsonderwijs. Dat verhoogt hun maatschappelijke weerbaarheid en latere arbeidskansen. Kinderen en jongeren in armoede moeten vaak de levensstijl en activiteiten van hun leeftijdsgenoten missen. Met het kindgericht actieplan van het OCMW Deinze kunnen drempels die ontstaan door inschrijvingsgelden, vervoerskosten, materiaal en vrijetijdskledij, worden weggewerkt. Het OCMW engageert zich voor een nieuw meerjarenplan kindgerichte actie met een kindgebonden krediet dat de stijging van de levensduurte volgt. Het bedrag 2007 (€ 220 per kind) wordt vanaf 2008 jaarlijks verhoogd met € 5 per kind. Zoals in het verleden kunnen ook de stadsdiensten kinderen uit kansarme gezinnen aanbrengen voor het kindgericht krediet. In het kader van de budgetbeleiding (OCMW) worden de rechten op studietoelagen gevrijwaard. Dat is van essentieel belang voor de gezinnen met een laag inkomen. Voor kleuters en leerlingen kunnen schoolkosten gedeeltelijk betaald worden via het kindgericht krediet (OCMW-steun).


Deinze 2008 – 2012

84

-

-

In het kader van de budgetbegeleiding (OCMW) worden de schoolrekeningen afbetaald zodat geen kind kan gestigmatiseerd worden in het onderwijs. Het kindgericht krediet kan aangewend worden om kinderen uit kansarme gezinnen te laten participeren aan schooluitstappen en vakantiekampen (zee- en bosklassen….) Via het sociaal huis kan een aanvraag bij de DAVO (federale Dienst Alimentatievorderingen) worden geopend zodat kinderen niet de dupe worden van nalatige onderhoudsplichtige ouders. Het tarievenbeleid voor kinderopvang blijft gedifferentieerd naar financiële draagkracht van de ouder(s). Bovenal moet verzekerd worden dat alle kinderen toegang krijgen tot kwaliteitsvolle kinderopvang, ongeacht hun specifieke achtergrond en levensomstandigheden. Preventie via Kind en Gezin en zuigelingenconsultaties zijn essentieel voor kinderen uit kansarme gezinnen. Wanneer de financiële situatie van het gezin bijzonder precair is, zal het OCMW de zuigelingenvoeding ten laste nemen, op advies van Kind en Gezin.


Deinze 2008 – 2012

85

Hoofdstuk 9. Cultuur, sport, recreatie en sociaal toerisme De beleidsdomeinen cultuur, sport, toerisme en recreatie behoren tot de kerntaken van de stad Deinze. Het zijn traditioneel zeer belangrijke actiedomeinen met twee schepenen en een pak gespecialiseerde diensten. De stad Deinze beschikt over, of werkt aan, verschillende sectorplannen, zoals het sportbeleidsplan, het cultuurbeleidsplan, het communicatiebeleidsplan, het jeugdwerkbeleidsplan, het bibliotheekbeleidsplan, het beleidsplan voor het museum en de schoolwerkplannen van de academies. Ook op het vlak van recreatie en toerisme werd een dynamische werking ontwikkeld. Voor een volledig overzicht van het lokale culturele, toeristische, recreatieve en sportieve beleid verwijzen we uiteraard naar deze basisdocumenten. Niettemin hebben cultuur, sport, toerisme en vrijetijdsbesteding een bijzondere impact op de gezondheid, het welbehagen, het welzijn van de bevolking. Wie participeert aan sport of cultuur, wie zijn vrije tijd nuttig inricht en er soms eens op uit trekt, is vaak een tevreden burger, een weerbare burger die (sociale) problemen beter aankan. Daarom past het om in het lokaal sociaal beleidsplan van stad en OCMW Deinze een afzonderlijk hoofdstuk te voorzien over cultuur, sport, recreatie en sociaal toerisme. 9.1.


Per domein werd gepeild naar de gekendheid en de tevredenheid van de dienstverlening alsook als men het een maatschappelijke behoefte vindt. De gegevens betreffende de tevredenheid van de dienstverlening, verleend door derden, worden niet verspreid. Het is niet de taak van het OCMW om deze gegevens te vermelden, maar de gegevens kunnen wel door de betreffende diensten opgevraagd worden. Deel 1 : algemeen Gekendheid van de diensten van Stad en OCMW omtrent cultuur, sport en sociaal toerisme 18,88% 17,52%17,52%

20,00% 18,00% 16,00%

14,29%

14,00% 12,00%

10,03%

10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00%

8,16% 6,12% 3,40% 0,51% 0,85% 1,70% 1,02%

0,00% 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11



Deinze 2008 – 2012

86

Tevredenheid over de diensten van Stad en OCMW omtrent cultuur, sport en sociaal toerisme. 60%

52,5%

50% 38,4%

40% 30% 20% 7,8%

10% 0,3%

1,0%

0-1

>1 - 2

0% >2 - 3

>3 - 4

>4 - 5


Deel 2 : dienstverlening aangeboden door de diensten van stad en ocmw Gekendheid van het buurtcentrum 50,85%

51% 51% 50% 50% 49,15% 49% 49% 48% gekend

niet gekend

Tevredenheid over het buurtcentrum 60% 47,7%

50% 40% 30%

25,9% 20,2%

20% 10%

2,6%

3,6%

1

2

0% 3

4

5



Deinze 2008 – 2012

87

Beantwoordt het buurtcentrum aan een maatschappelijke behoefte ? 70% 57,7%

60% 50%

39,9%

40% 30% 20% 10%

2,5%

0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van het sportcomplex Palaetra 100%

92,90%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

7,10%

10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over het sportcomplex Palaestra

50% 45%

46,3%

40% 35% 30% 23,9%

25% 20% 15% 10% 5% 0%

1,9% 1

22,8%

5,1%

2

3

4

5



Deinze 2008 – 2012

88

Beantwoordt het sportcomplex Palaestra aan een maatschappelijke behoefte ? 84,6%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

12,1%

3,3%

10% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van het Museum van Deinze en Leiestreek 100%

89,10%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

10,90%

10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over het Museum van Deinze en Leiestreek

50% 45%

44,5%

40% 35% 30%

28,0%

25% 20% 15% 10% 5% 0%

21,6%

4,8% 1,0% 1

2

3

4

5



Deinze 2008 – 2012

89

Beantwoordt het Museum van Deinze en Leiestreek aan een maatschappelijke behoefte ? 75,5%

80% 70% 60% 50% 40% 30%

19,7%

20% 4,7%

10% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de stedelijke academie voor muziek, woord en dans 80%

73,50%

70% 60% 50% 40% 26,50%

30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de stedelijke academie voor muziek, woord en dans 50% 45%

45,9%

40% 35% 30%

27,4% 24,0%

25% 20% 15% 10% 5% 0%

2,1% 0,7% 1

2

3

4

5



Deinze 2008 – 2012

90

Beantwoordt de stedelijke academie voor muziek, woord en dans aan een maatschappelijke behoefte ?

80%

72,7%

70% 60% 50% 40% 30%

24,1%

20% 3,2%

10% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de stedelijke academie voor schone kunsten 56,81%

60% 50%

43,19%

40% 30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de stedelijke academie voor schone kunsten 46,8%

50% 45% 40% 35% 30%

26,4%

23,1%

25% 20% 15% 10% 5% 0%

1,4% 1

2,3%

2

3

4

5



Deinze 2008 – 2012

91

Beantwoordt de stedelijke academie voor schone kunsten aan een maatschappelijke behoefte ? 70%

64,1%

60% 50% 40% 32,9% 30% 20% 10%

3,0%

0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de Brielpoort 95,60%

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

4,40%

10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de Brielpoort 45%

40,8%

40% 35%

32,8%

30% 25% 17,7%

20% 15% 10% 5%

6,9% 1,7%

0% 1

2

3

4

5



Deinze 2008 – 2012

92

Beantwoordt de Brielpoort aan een maatschappelijke behoefte ? 90%

81,4%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

12,9%

5,7%

10% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de gemeenschapszalen 70%

62,20%

60% 50% 37,80%

40% 30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de gemeenschapszalen

45%

41,4%

40,7%

40% 35% 30% 25% 20%

12,8%

15% 10% 5% 0%

4,4% 0,7% 1

2

3

4

5



Deinze 2008 – 2012

93

Beantwoorden de gemeenschapszalen aan een maatschappelijke behoefte ? 80% 68,9%

70% 60% 50% 40%

29,1%

30% 20% 10%

2,1%

0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de cultuurraad 70%

65,70%

60% 50% 40%

34,30%

30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de cultuurraad

50% 45%

43,9%

40% 35% 30%

30,1%

25% 20% 15% 10% 5% 0%

12,2% 9,8% 4,1% 1

2

3

4

5



Deinze 2008 – 2012

94

Beantwoordt de cultuurraad aan een maatschappelijke behoefte ? 60%

53,9%

50%

42,4%

40% 30% 20% 10%

3,7%

0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de sportvoorzieningen in de Brielmeersen

90%

78,10%

80% 70% 60% 50% 40% 30%

21,90%

20% 10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de sportvoorzieningen in de Brielmeersen

50% 45%

43,1%

40% 35% 30%

28,1%

25% 20% 15% 10% 5% 0%

20,3%

6,8% 1,7% 1

2

3

4

5



Deinze 2008 – 2012

95

Beantwoorden de sportvoorzieningen in de Brielmeersen aan een maatschappelijke behoefte ? 90% 77,5%

80% 70% 60% 50% 40% 30%

17,5%

20%

5,0%

10% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van het recreatiedomein de Brielmeersen 97,10%

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10%

2,90%

0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over het recreatiedomein de Brielmeersen 50% 45%

43,4% 39,1%

40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%

13,5% 2,4% 1,6% 1

2

3

4

5



Deinze 2008 – 2012

96

Beantwoordt het recreatiedomein de Brielmeersen aan een maatschappelijke behoefte ? 94,0%

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

1,7%

10%

4,3%

0% behoefte

geen behoef te

w eet het niet

Gekendheid van de bibliotheek 95,60%

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

4,40%

10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de bibliotheek 60% 52,0% 50% 35,9%

40% 30% 20% 9,7%

10% 0%

1,5% 0,9% 1

2

3

4

5



Deinze 2008 – 2012

97

Beantwoordt de bibliotheek aan een maatschappelijke behoefte ? 100%

94,7%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% behoefte

9.2. -

-

-

-

-

4,4%

0,9%

0%

geen behoefte

w eet het niet

SWOT-analyse Deinze behoort tot de groep van goed uitgeruste kleine steden met een ruim aanbod van sport, cultuur en recreatie. Deinze kent een jaarlijkse aangroei van haar bevolking, vooral door inwijking, wat het potentieel aan actieve sporten cultuurbeoefenaars doet stijgen. Er is geen noemenswaardige concentratie van kansarmen of migranten, er zijn geen duidelijk afgebakende probleemwijken. Uit de bevraging van het OCMW-cliënteel in het kader van de socio-culturele participatie blijkt dat kansarmen weinig of niet overgaan tot actieve beoefening van cultuur of sport. Zij verkiezen eerder passieve vormen van cultuur- en sportbeoefening (krantenabonnement, filmtickets, toegangsticket wedstrijden…) De drempel naar het museum, de academies, de bibliotheek blijft hoog voor sommige niet-klassieke gebruikers. 90% van wie les volgt aan een academie voor schone kunsten, muziek, woord of dans, volgt deze lessen in eigen stad. Deinze beschikt over kwalitatief en professioneel geleide diensten zowel op het domein van cultuur als op het domein van sport, recreatie en toerisme. Er wordt een behoorlijk en voldoende gevarieerd basispakket sport, cultuur en recreatie aangeboden. Er wordt in belangrijke mate voorzien in de financiële, informatieve en materiële ondersteuning van het verenigingsleven en de private socio-culturele initiatieven. Het toeristisch potentieel van de Oost-Vlaamse Leiestreek wordt actief gepromoot. Deinze beschikt over toeristische pleisterplaatsen die zich evengoed lenen voor regelmatig recreatief gebruik door de eigen inwoners (Brielmeersen, Kasteel van Ooidonk, Sas van Astene en Vosselare Put,…). De cultureel hoofdinfrastructuur is gecentraliseerd in de stadskern van Deinze. De gemeenschapszalen in de deelgemeenten zijn noodzakelijk voor het verenigingsleven. De sportieve infrastructuur is meer verspreid. Er dreigt een digitale kloof. Minder weerbare mensen missen de aansluiting met de informatiemaatschappij. Uit de gemeentelijke profielschets blijkt dat Deinze vooral slecht scoort op het vlak van podiumvoorstellingen. In 2004 bedroeg het aantal voorstellingen per 1000 inwoners slechts 0,7 terwijl men voor Vlaanderen een gemiddelde van 3,5 optekende.


Deinze 2008 – 2012

98

-

9.3.

Anderzijds is Deinze een lezende stad met een zeer actieve bibliotheek. Uit dezelfde profielschets blijkt dat Deinze (2005) 34,9 lezers per 100 inwoners telde, terwijl het Vlaamse gemiddelde slechts 26,5 per 100 inwoners was. De actoren

Deinze is een bruisende stad met een enorm pallet van verenigingen die aan sport, vrijetijdsbesteding en cultuur doen. Zij vormen de kern van de gemeentelijke adviesorganen (cultuurraad en sportraad). De stad Deinze heeft in de voorbije decennia een stevig kader uitgebouwd om het toerisme, de vrijetijdsbesteding, de cultuur -en sportbeoefening te ondersteunen. We denken aan het Museum van Deinze en de Leiestreek (MuDEL), de Stedelijke Openbare Bibliotheek, de Stedelijke Academie voor Schone Kunsten (SASK), de Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans, het Fonds en erfgoedhuis Desmet. De stedelijke sportdienst beheert o.a. het sportcomplex Palaestra, sporthallen, sportterreinen verspreid over verschillende deelgemeenten met o.a. de sportaccomodaties in de Brielmeersen als blikvangers. Maar op het vlak van vrijetijdsbeleving en recreatie laat Deinze zich niet onbetuigd. Het park Brielmeersen, het wandelen fietsnetwerk, de VVV Leiestreek zijn een begrip. De Brielpoort, het Brielpaviljoen, het buurtcentrum De Rekkelinge en de verschillende gemeenschapszaaltjes in de deelgemeenten zijn ontmoetingsplaatsen waar verenigingen hun ding kunnen doen. De dienst feestelijkheden zorgt voor een breed aanbod van kermisactiviteiten. De stedelijke infokrant en de dienst communicatie spelen een onmisbare rol in de bevordering en bekendmaking van het aanbod. Deinze tracht haar erfgoed te ontsluiten (stadsarchief, monumentenzorg, KGK-publicaties….) 9.4.

Doelstellingen

9.4.1. Strategische doelstelling “De lokale besturen van Deinze willen het recht op deelname en opbouw van cultuur, sport, toerisme en vrijetijdsbesteding binnen onze stad garanderen en stimuleren, via een breed lokaal aanbod.” 9.4.2. Operationele doelstellingen 9.4.2.1.

-

-

-

De lokale besturen van Deinze streven naar een voldoende en betaalbaar aanbod van socio - culturele infrastructuur met variabele activiteiten.

Het gemeentebeleid zal het sociaal-cultureel werk en het verenigingsleven, het samenzijn, samen sport en cultuur beleven en het samenwerken van mensen stimuleren. Daarvoor blijven we investeren in activiteiten en plekken waar mensen kunnen samenkomen. Waar geen samenzijn mogelijk is, is ook geen cultuur mogelijk. Een grote uitdaging is de realisatie van een eigentijdse, ruime, professionele, goed uitgeruste en vrij centraal gelegen zaal voor podiumactiviteiten zoals theater, concert, film, kleinkunst, vorming… Bij de verhuur van culturele en sportieve infrastructuur wordt in de mate van het mogelijke voorrang gegeven aan verenigingen van Deinze. De tariefreglementen voor het gebruik van culturele en sportieve infrastructuur voorzien in een variabel tarief dat rekening houdt met de kostprijs van het gebruik en de draagkracht van de verenigingen. Kortingen voor specifieke doelgroepen worden behouden. Het cultuur- en sportaanbod van Deinze wordt digitaal omsloten.


Deinze 2008 – 2012

99

9.4.2.2.

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Stad en OCMW werken samen om de sportieve, culturele en recreatieve participatie van kansarmen te verhogen

Participatie aan cultuur, sport en recreatie is een sterk wapen in de strijd tegen uitsluiting en vereenzaming. Het aanbod moet voldoende ruim en toegankelijk zijn. De burgers moeten kansen krijgen om zelf actief deze ruime definitie van cultuur in te vullen. Deze participatie mag niet dwangmatig worden. Het gaat er om keuzes open te houden voor iedereen. Via het KB voor sociale, sportieve en culturele participatie van OCMW-cliënteel worden jaarlijks cultuur- en sportcheques uitgereikt via het OCMW. Zo kunnen impulsen gegeven worden voor participatie aan het lokaal gebeuren, met respect voor de voorkeur van de doelgroepen (na bevraging, en op advies van het sociaal team OCMW). Financiële drempels die de toegang van het OCMW-cliënteel tot het deeltijds kunstonderwijs (stedelijke academie muziek, woord en dans + SASK) verhinderen, moeten worden weggewerkt. Het systeem van wettelijke kortingen op het inschrijvingsgeld moet beter bekend gemaakt worden (o.a. voor gerechtigden op leefloon). Kan men ruimer gaan? Onder de titel ‘kunstkans’ zou men bijvoorbeeld kunnen voorzien in een reductie op het inschrijvingsgeld, een minimum aan kunstenaarsmateriaal of het huren van een muziekinstrument aan een sterk verminderde prijs, en dit voor kansarme kinderen, jongeren en/of volwassenen. Dit voorstel zal onderzocht worden in relatie tot de wettelijke voorschriften over inschrijvingsgelden. Onderzocht wordt of de stad kan voorzien in een sociale correctie, een “kansenpas”, cultuurwaardebonnen, kortingskaarten en gratis toegangskaarten (of kaarten aan een gunsttarief) voor achtergestelde doelgroepen. Bij elk kortingssysteem moet stigmatisering vermeden worden. We denken bijvoorbeeld aan een zwempas, een museumpas. De samenwerking tussen de culturele en sociale sector op lokaal vlak wordt aangemoedigd. Het lokaal cultuur- en sportbeleid zal desgevallend een advies vragen aan het OCMW wanneer het gericht is op kansengroepen. De mogelijkheden van de opleidingscheques binnen het lokale sportieve- en culturele aanbod moeten beter bekend gemaakt worden (o.a. voor inschrijvingsgelden academies). Er wordt voorzien in aangepaste en toegankelijke informatie over het lokale recreatieve, sportieve en culturele aanbod. De stedelijke infokrant is het beste kanaal. De stedelijke diensten sport en cultuur kunnen hun informatiefolders ter beschikking leggen in de infokiosken van het OCMW. Via het buurtcentrum De Rekkelinge (OCMW) wordt een buurtgericht ruim socio-cultureel aanbod in het bereik van velen gebracht. Het OCMW biedt enkel aangepaste infrastructuur aan. Het inhoudelijke en het organisatorische aspect blijven in handen van de initiatiefnemers. Verenigingen van Deinze die Buurtcentrum De Rekkelinge huren blijven genieten van een laagdrempelig tariefsysteem dat rekening houdt met de werkelijke bezettingsgraad, de periode en het verbruik (ristorno ten bate van de verenigingen). Stad en OCMW kunnen De Rekkelinge gratis gebruiken voor hun eigen evenementen en vergaderingen van diensten en officiële adviesorganen. De tariefzetting voor de gemeenschapszalen en De Rekkelinge zal geëvalueerd worden in het licht van de nieuwe BTW-plicht voor sommige activiteiten van openbare besturen. In het buurtcentrum en het lokaal dienstencentrum van het OCMW wordt een ADSL-lijn geopend zodat er ook internetcursussen kunnen worden georganiseerd.


Deinze 2008 – 2012

100

-

-

-

-

-

-

-

-

Het OCMW Deinze is een contactpunt voor sociaal toerisme Vlaanderen. Via het systeem van vakantieparticipatie krijgen kansarmen de mogelijkheid voor daguitstappen, individuele vakanties of een verblijf in een vakantiecentrum tegen sterk verlaagde prijzen. De hoge kostprijs en de bijkomende kost voor vervoer, een drankje, een babysit.. bemoeilijken het participeren van mensen met de laagste inkomens. Kan er op goodwill van organisatoren gerekend worden om bij lokale sportieve of culturele activiteiten enkele gratis kaarten ter beschikking te stellen van het OCMW-cliënteel. Moet dat verplicht worden wanneer de stad medeorganisator is (bv. Festival van Vlaanderen, hobbybeurs, turnshows, bekerwedstrijden voetbal …..). Het OCMW kan zorgen voor anonimiteit en een eerlijke verdeling van deze vrijkaarten. De modaliteiten voor deze sociale vrijkaarten moeten verder worden onderzocht. Zonder twijfel moet aandacht besteed worden aan kinderen en jongeren. Een werkelijk participatiebeleid start met een toegankelijk aanbod aan jonge kinderen. Pas als cultuur en sport een vanzelfsprekend onderdeel van het opvoedingsprogramma zijn, kan men gunstige effecten op lange termijn verwachten. Via de kindgerichte actie van het OCMW wordt jaarlijks een kindgebonden krediet ter beschikking gesteld dat eveneens kan aangewend worden voor culturele en sportieve participatie van kinderen en jongeren (sportkledij, lidgeld van een club of een jeugdvereniging, deelname aan een sportkamp, kosten van een culturele schooluitstap…..). Via een meerjarenplan voorziet het OCMW voor sommige kansengroepen een kindgebonden premie van € 225 euro vanaf 2008. Deze kindgerichte premie wordt elk nieuw jaar van de legislatuur verhoogd met telkens € 5. Toegang geven tot de communicatie– en informatietechnologie is essentieel voor maatschappelijke integratie. Met de bibliotheek wordt samengewerkt om de e-inclusie van kansarmen te verbeteren, om de digitale kloof te dichten. De bibliotheek beschikt over een openbare computerruimte die verder wordt uitgebouwd als een digitaal informatieknooppunt met ruime openingsuren en begeleiding van de bezoekers/gebruikers. Het OCMW zal gericht doorverwijzen. Gemeenschapsvorming is een belangrijke doelstelling van het sportieve en culturele beleid. Maar ontmoetingskansen geven, het samenzijn bevorderen kan vooral voor nietklassieke doelgroepen een opstap naar actieve sporten cultuurbeleving betekenen. Daarom zijn feestelijke activiteiten zoals de Deinse Feesten, de Kaandelconcerten, de Open Monumentendag, de volkssportnamiddag, de seniorenweek, de seniorensportdag zo belangrijk. Vorming is een opstap naar maatschappelijke participatie, integratie en inburgering. In het lokaal dienstencentrum en Sociaal Huis van het OCMW wordt vorming aangeboden die geconcipieerd is op de maatschappelijk achtergestelde groepen. Hiervoor wordt samengewerkt met het Centrum voor Basiseducatie Meetjesland, Het Onthaal Nieuwkomers Oost-Vlaanderen (ONOV) en het Huis van het Nederlands die allen een vaste stek hebben in het Sociaal Huis. De stedelijke cultuurdienst en dienst sport en recreatie treden in dialoog met het o.a. het OCMW, de welzijnsorganisaties, het opvangcentrum van het Rode Kruis en de Stedelijke Raad voor Personen met een handicap (STAPH) om de participatie van maatschappelijk achtergestelde groepen aan het stedelijk aanbod te verhogen. Uitwerking van een wisselwerking tussen de dienst sport en recreatie en cultuurdiensten en de diverse scholen is essentieel en werkt drempelverlagend zonder te stigmatiseren. Ook rusthuisbewoners blijven behoefte hebben aan ontmoetingskansen en een gevarieerd socio-cultureel aanbod. De bezoeken van de seniorenbonden, de bibliotheek, de civiele bescherming, de scholen…zijn een zegen voor de ouderlingen. In de komende legislatuur moeten artistieke of sportieve experimenten mogelijk zijn, zoals bijvoorbeeld


Deinze 2008 – 2012

101

-

een fotoproject in het OLV-rusthuis, een schilder- en tekenproject met het SASK, audities van de muziekacademie in de kapel van het OLVrouw-rusthuis….; Stad en OCMW koesteren hun erfgoed. Een modern archiefbeheer is de beste waarborg. De geschiedschrijving van de stad Deinze is afgerond. De geschiedschrijving van het OCMW wordt aangevat rond de eeuwwisseling van het OLVrouw-rusthuis. Voor dit meerjarenproject wordt beroep gedaan op de KGK Deinze.


Deinze 2008 – 2012

102

Hoofdstuk 10. Lokale werkgelegenheid en lokale diensteneconomie Werkgelegenheid behouden en creëren is essentieel voor de welvaart van een regio en het welzijn van de burgers. Werk is voor de burgers bovendien een mogelijkheid om zich maatschappelijk te integreren en zich persoonlijk te ontwikkelen. Alhoewel de lokale besturen zeker niet de hoofdrolspelers zijn op dat beleidsdomein, kunnen ze toch een belangrijke rol spelen. Deinze wil een werkvriendelijke stad zijn, Deinze wil werk maken van werk en dat is kernachtig geformuleerd in de missie van het huidige stadsbestuur: “Deinze wil een stad zijn die aantrekkelijk is om te werken, te winkelen en te ondernemen, door het stimuleren van de plaatselijke economie en het creëren van een bedrijfsvriendelijk klimaat.” Deinze wil elke kans op duurzaam en zinvol werk voor zoveel mogelijk inwoners aangrijpen. Het wil zich als geëngageerde lokale speler inschrijven in het stimulerend tewerkstellingsbeleid op federaal en Vlaams niveau. Deinze wil ook werken aan de randvoorwaarden die een onmiddellijk impact hebben op de werkgelegenheid en tewerkstellingskansen, zoals maatregelen op het vlak van infrastructuur, mobiliteit, ruimtelijke ordening en algemeen ondernemingsklimaat. Een uitdieping van deze items is echter niet aan de orde binnen het kader van een lokaal sociaal beleidsplan. Deze aspecten komen uitvoerig aan bod in andere beleidsplannen van de stad. Deinze is uitgegroeid tot een economisch knooppunt, een regionale centrumstad. We wensen dat veilig te stellen. 10.1. Resultaten van de omgevingsanalyse en de bevraging Per domein werd gepeild naar de gekendheid en de tevredenheid van de dienstverlening alsook als men het een maatschappelijke behoefte vindt. De gegevens betreffende de tevredenheid van de dienstverlening, verleend door derden, worden niet verspreid. Het is niet de taak van het OCMW om deze gegevens te vermelden, maar de gegevens kunnen wel door de betreffende diensten opgevraagd worden. Deel 1 : algemeen Gekendheid van de diensten van het OCMW omtrent tewerkstelling 90,00% 80,00%

78,90%

70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00%

12,20%

8,90%

1

2

10,00% 0,00% 0



Deinze 2008 – 2012

103

Tevredenheid over de diensten van het OCMW omtrent tewerkstelling 40% 33,9%

35% 30,5%

30%

25,4%

25% 20% 15% 10% 5%

5,1%

5,1%

0-1

>1 - 2

0% >2 - 3

>3 - 4

>4 - 5


Gekendheid van de diensten van anderen omtrent tewerkstelling 35% 29,00%

30% 23,10%

25% 20% 15%

14,60%

17,30%

15,90%

10% 5% 0% 0

1

2

3

4


Tevredenheid diensten van anderen omtrent tewerkstelling 45% 40%

41,3%

35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%

25,5%

23,4%

7,8% 2,1%

0-1

>1 - 2

>2 - 3

>3 - 4

>4 - 5



Deinze 2008 – 2012

104

Deel 2 : dienstverlening aangeboden door de diensten van stad en ocmw Gekendheid van de tewerkstelling artikel 60 §7 van het OCMW 85,50%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

14,50%

10% 0% gekend

niet gekend

Gekendheid van de tewerkstelling artikel 60 §7 van het OCMW bij werkzoekenden 95,0%

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

5,0%

10% 0%

gekend

niet gekend

Gekendheid van de tewerkstelling artikel 60 §7 bij studenten

90%

79,2%

80% 70% 60% 50% 40% 30%

20,8%

20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

105

Tevredenheid over de tewerkstelling artikel 60 §7 van het OCMW 40%

34,2%

35%

31,6%

30%

26,3%

25% 20% 15% 10% 5%

2,6%

5,3%

0-1

>1 - 2

0% >2 - 3

>3 - 4

>4 - 5


Beantwoordt de tewerkstelling artikel 60 §7 aan een maatschappelijke behoefte ?

70%

65,3%

60% 50% 40%

32,8%

30% 20% 10% 1,9% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de trajectbegeleiding

90%

82,9%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

17,1%

10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

106

Gekendheid van de trajectbegeleiding bij werkzoekenden 80% 71,4% 70% 60% 50% 40% 28,6%

30% 20% 10% 0%

gekend

niet gekend

Gekendheid van de trajectbegeleiding bij studenten 80% 71,7% 70% 60% 50% 40% 28,3%

30% 20% 10% 0%

gekend

niet gekend

Tevredenheid over de trajectbegeleiding

40%

35,6%

35% 30%

26,7%

25%

22,2%

20% 15% 10%

8,9% 6,7%

5% 0% 1

2

3

4

5



Deinze 2008 – 2012

107

Beantwoordt de trajectbegeleiding aan een maatschappelijke behoefte ? 60%

56,8%

50% 41,4% 40% 30% 20% 10% 2,1% 0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Deel 3 : dienstverlening aangeboden door derden Gekendheid van de arbeidszorg verleend door de lokale werkwinkel 80%

73,9%

70% 60% 50% 40% 26,1%

30% 20% 10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt de arbeidszorg verleend door de lokale werkwinkel aan een maatschappelijke behoefte ?

70% 59,2%

60% 50% 40%

37,6%

30% 20% 10%

3,2%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

108

Gekendheid van de PWA – dienst. 56%

53,79%

54% 52% 50% 48% 46,21%

46% 44% 42% gekend

niet gekend

Beantwoordt de PWA – dienst aan een maatschappelijke behoefte ? 70% 60%

57,9%

50% 38,7%

40% 30% 20% 10%

3,4%

0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de vakbonden

90% 80%

79,50%

70% 60% 50% 40% 30% 20,50%

20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

109

Beantwoorden de vakbonden aan een maatschappelijke behoefte ? 80% 70%

67,8%

60% 50% 40% 25,1%

30% 20% 7,1%

10% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van Demival 80%

72,60%

70% 60% 50% 40% 27,40%

30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Beantwoordt Demival aan een maatschappelijke behoefte ?

80%

73,0%

70% 60% 50% 40% 30%

24,7%

20% 10%

2,3%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

110

10.2. SWOT-analyse -

-

-

-

-

-

-

Deinze ligt op een knooppunt van verkeerswegen zowel te water, via het spoor als voor het wegvervoer. De nabijheid van dynamische regio’s zoals het Gentse havengebied en de WestVlaamse industrie rond Kortrijk en Waregem, is een pluspunt voor de tewerkstellingskansen van onze inwoners. Naast enkele grote bedrijven (veevoeders en meel) is er een zeer gevarieerde economische activiteit met heel wat KMO’s. Deze diversiteit wordt als een pluspunt ervaren. Het bedrijventerrein De Prijkels (grondgebied Nazareth), gelegen op de voormalige gronden van het OCMW Deinze, is uitgegroeid tot een attractieve bedrijfszone waar heel wat nieuwe tewerkstelling tot stand kwam. De Vlaamse en provinciale structuurplannen bieden te weinig groeikansen voor nieuwe bedrijfsterreinen, wat de toekomstige dynamiek bedreigt. Naast de tewerkstelling in de secundaire en tertiaire sector heeft Deinze opvallend veel tewerkstellingsplaatsen in de ruime non-profitsector (gehandicaptenzorg, rusthuizen, ziekenhuis, beschutte werkplaatsen, onderwijs, thuiszorg…..). De provincie berekende dat Deinze goed is voor 2,5% van het totale beschikbare arbeidsplaatsen in Oost-Vlaanderen. Het zou gaan om 13.300 arbeidsplaatsen. Daarmee behoort Deinze tot de toptien van werkverschaffende gemeenten in onze provincie, samen met o.a. Gent, Oudenaarde en Nazareth. De werkzaamheidsgraad drukt de verhouding uit tussen het aantal werkenden (alle categorieën) in verhouding tot de bevolking op beroepsactieve leeftijd (18-64 jaar). Deze cijfers zeggen iets over de werkzame bevolking, maar niet over waar de jobs worden uitgeoefend. Deinze kent een relatief hoge werkzaamheidsgraad, hoger dan de Vlaamse gemiddelden, zowel bij de mannen als bij de vrouwen. Bovendien is deze werkzaamheidgraad in het voorbije decennium stelselmatig gestegen. De globale werkzaamheidsgraad voor mannen en vrouwen tussen 18 en 64 jaar bedroeg 73,3% in 2005 (69,1% in 1997). Het Vlaamse gemiddelde lag beduidend lager met 67,8% in 2005 en 63,7% in 1997. Deinze blijft een stad met veel zelfstandigen. Ook hier scoort onze stad beter dan de Vlaamse gemiddelden. In 1997 werkte 11,9% van de beroepsactieve bevolking als zelfstandige in hoofdberoep (9,8% voor Vlaanderen). Dat aandeel steeg naar 13,1% in 2005 (Vlaanderen 10,5%). Een andere parameter is de werkgelegenheidsgraad, of het aantal arbeidsplaatsen (zowel voor loontrekkenden als voor zelfstandigen) in verhouding tot de bevolking op beroepsactieve leeftijd (18-64 jaar). Dat cijfer is belangrijk om een idee te krijgen over het jobaanbod in de eigen stad. Ook hier scoort Deinze relatief beter. De werkgelegenheidsgraad steeg van 66,3% in 1997 naar 76,9% in 2005. Voor Vlaanderen was dat respectievelijk 60,5% en amper 65% in 2005. Het totale aanbod van jobs in Deinze ligt niet alleen meer dan 10% hoger dan in Vlaanderen maar steeg ook dubbel zo snel. Theoretisch gezien kunnen alle Deinzenaars een job vinden in eigen stad en zal men nog mensen van buiten de stad moeten aantrekken om alle jobs in te vullen. Dat vele van die jobs zich situeren in de non-profit (onderwijs, zorginstellingen....) blijkt uit de cijfers over de ondernemingen. Men moet vaststellen dat deze cijfers slecht zijn in vergelijking met de Vlaamse gemiddelden. De oprichtingsratio geeft het aantal oprichtingsakten in een bepaald jaar aan ten opzicht van het bestaande aantal ondernemingen bij de aanvang van dat jaar. Voor Deinze was dat 6,6% in 2006 (7,8% in 1999), voor Vlaanderen 8,3% (8,4% in 1999). De nettogroei van aantal ondernemingen, dus het verschil tussen nieuwe bedrijven en de verdwenen bedrijven (stopzettingen en


Deinze 2008 – 2012

111

-

-

-

-

-

-

-

-

-

faillissementen), bedroeg in 2006 slechts 1% (2,6% in 1999) terwijl Vlaanderen gemiddeld 2% behaalde (1,1% in 1999). Goede cijfers over het aantal jobs en het aantal tewerkgestelde Deinzenaars laten onmiddellijk vermoeden dat we in onze stad een relatief laag werkloosheidscijfer hebben. Dat blijkt ook uit de gemeentelijke profielschets van de Vlaamse overheid. Tussen 1997 en 2005 is de globale werkloosheidsgraad, dat is het aantal werkzoekenden in verhouding tot de beroepsbevolking, gedaald van 6,2% (Vlaanderen 9,2%) naar 5,4% (Vlaanderen 8,3%). Vooral de werkloosheid van vrouwen kende in die periode een gunstige evolutie (van 9,8% naar 6,7%). De mannelijke werkloosheid is in Deinze traditioneel erg laag maar steeg lichtjes van 3,6% naar 4,2% (Vlaanderen 6,9%). Net zoals in gans Vlaanderen kent Deinze een harde kern van problematische werkzoekenden die enkel via geëigende activeringsmaatregelen kunnen geïntegreerd worden in het arbeidscircuit. Volgens de Lokale Werkwinkel is het aantal vacatures veel hoger dan het aantal werklozen die kunnen ingeschakeld worden, wat opnieuw wijst op het dynamische karakter van de regio. Er bestaat tussen derden en lokale besturen uit de regio een gezonde wil tot samenwerking. Er is een actieve deelname aan de lokale werkwinkel, er bestaat een dynamische PWA, de uitbouw van de sociale economieprojecten wordt ernstig genomen. Handelszaken en de traditionele middenstand worden geconcentreerd in de kernstad, maar er is behoorlijk wat wissels in uitbating en leegstand komt voor in de centrale winkelstraten. Bovendien zijn vele buurtwinkels in de kleinere deelgemeenten in hun voortbestaan bedreigd. Inzake werkgelegenheidsbeleid en sociale economie is er geen brede regierol weggelegd voor het lokale bestuur, gezien de beperkingen vanuit de federale en Vlaamse beleidskaders. Voor lokale besturen blijft het begrip sociale economie een diffuus en onoverzichtelijk geheel van instrumenten en subsidiemechanismen. Deze complexiteit is niet altijd enthousiasmerend. Er zijn reeds belangrijke projecten in uitvoering die werk garanderen voor specifieke kansengroepen (Padeo, Kringwinkel Ateljee, sociale tewerkstelling in OCMW, het maatwerkbedrijf Demival…) Er is een veelheid van tewerkstellingsmaatregelen en bijdrageverminderingen, maar het kluwen is onoverzichtelijk voor een doorsnee werkzoekende of bedrijfsleider. De informatie die wordt aangeboden wordt als versnipperd ervaren. Een gebundeld aanbieden van de informatie dringt zich op. Er is een grote nood aan diensten die de combinatie van gezin en arbeid vergemakkelijken. Senioren hebben dan weer behoefte aan aanvullende diensten die het mogelijk maken om langer in hun eigen vertrouwde omgeving te blijven wonen. Het enorme succes van de dienstencheques is hiervoor illustratief.

10.3. De actoren Het lokale werkgelegenheidbeleid wordt in Deinze aangestuurd door het Forum Lokale Werkgelegenheid (beleidsniveau) en de Lokale Werkwinkel Leie en Schelde (operationeel niveau). Het is een samenwerkingsverband van zes lokale besturen (gemeenten en OCMW’s) namelijk Deinze, De Pinte, Gavere, Nazareth, Sint-Martens-Latem en Zulte, met het Plaatselijk Werkgelegenheidsagentschap (PWA) de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling (VDAB), de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA), het Vlaams Fonds voor de Integratie van Personen met een handicap (VFSIPH) en de sociale partners


Deinze 2008 – 2012

112

zoals vertegenwoordigd in de Sociaal Econonische Raad van Vlaanderen (lokale afgevaardigden vakbonden, middenstand en werkgevers). Niet te veronachtzamen zijn de werkgevers uit de sterk uitgebouwde non-profitsector maar deze zijn tot op heden niet structureel verenigd of vertegenwoordigd in het Platform. Naast sociale werkplaatsen met een lange traditie (beschutte werkplaats Demival) en de activeringsplaatsen binnen het OCMW zijn er in de jongste jaren nieuwe vormen van sociale tewerkstelling gecreëerd zoals de kringloopwinkel van Ateljee. De diensten-chequeondernemingen (hoofdzakelijk strijkwinkels en poetshulp) zijn in opmars. De initiatiefnemers situeren zich zowel in de private sector (interimkantoren) als de semi-publieke sector (PWA en Padeo). Op provinciaal niveau is het Erkend Regionaal Samenwerkingsverband (ERSV) actief als overkoepelend en ondersteunend orgaan voor de sociaal-economische streekontwikkeling. Op regionaal vlak bestaat de Sociaal-Economische Raad van de Regio (SERR), een adviesorgaan waarin de werkgevers en werknemers van een bepaalde regio zich uitspreken over materies van economie, werkgelegenheid en sociaal overleg. In het Regionaal Sociaal en Economisch Overlegcomité (RESOC) tenslotte zitten vertegenwoordigers van werkgevers, werknemers én de aangesloten lokale besturen rond de tafel met het oog op het afsluiten van een streekpact. 10.4. Doelstellingen 10.4.1. Strategische doelstelling ”De krachten van alle actoren bundelen om van Deinze een werkvriendelijke stad te maken met arbeidskansen voor iedereen.” 10.4.2. Operationele doelstellingen 10.4.2.1.

-

Het Forum Lokale Werkgelegenheid en de Lokale Werkwinkel Leie en Schelde blijven de draaischijf van het lokale werkgelegenheidsbeleid

Deinze is van oordeel dat de Lokale Werkwinkel de beste alliantie is tegen werkloosheid en voor werk. Daarom zal het lokale werkgelegenheidbeleid van onze stad aangestuurd blijven door het Forum Lokale Werkgelegenheid (beleidsbepalend) en de Lokale Werkwinkel Leie en Schelde (operationeel niveau). De volgende basisdoelstellingen van het samenwerkingscharter worden ook in deze legislatuur nagestreefd: o Het uittekenen van een lokaal werkgelegenheidsbeleid, gekaderd binnen de lokale realiteit en de lokale mogelijkheden en opportuniteiten van de participerende gemeenten; o Het verhogen van de kansen van alle werkzoekenden op duurzame werkgelegenheid; o Het versterken van de samenwerking tussen de verschillende lokale actoren die actief zijn op het domein van werk en werkgelegenheid; o Het bestendigen en verder uitbouwen van de Lokale Werkwinkel die twee evenwaardige en complementaire functies verenigt, met name: het aanbieden van een geïntegreerde basisdienstverlening als recht voor alle werkzoekenden met basisdiensten voor werkgevers, zo dicht mogelijk bij de klant en het uitbouwen van nieuwe dienstenwerkgelegenheid op lokaal niveau.


Deinze 2008 – 2012

113

-

-

-

-

-

-

-

-

De Lokale Werkwinkel Leie en Schelde blijft het fysieke aanspreekpunt voor werkzoekenden en aanbieders van werk. De Werkwinkel wordt verder uitgebouwd als een “één-loket-systeem” door het aanbieden van een geïntegreerde basisdienstverlening. Werkzoekenden en werkgevers kunnen er verder terecht voor een geïnformatiseerd aanbod van informatie omtrent de individuele werkgelegenheidssituatie en/of gericht doorverwezen worden. Met de Lokale Werkwinkel Leie en Schelde wil men, door middel van afstemming en samenwerking, de arbeidsmarkt transparanter maken, de drempel verlagen naar de verschillende participerende diensten, de zelfredzaamheid van de werkzoekenden bevorderen en daarbij de nodige individuele begeleiding voorzien. In de Lokale Werkwinkel tracht men het lokaal aanbod van diensten en werkgelegenheid permanent te ontsluiten (virtueel loket). Er moet een link gelegd worden naar de stedelijke website. De Lokale Werkwinkel zal de verdere ontwikkeling van lokale dienstenwerkgelegenheid stimuleren waarbij nieuwe duurzame werkgelegenheid wordt nagestreefd die ook aandacht heeft voor de zogenaamde kansengroepen, ongeacht of de initiatiefnemers een privaat karakter hebben (dienstenchequeondernemingen) of een semi-publiek karakter (Padeo). De VDAB zal als structurele partner van de Lokale Werkwinkel verder instaan voor de universele dienstverlening, de arbeidsmarktinformatie, de ondersteunende databanken zoals het cliëntvolgsysteem, de KISS-databank, de vacaturedatabank, de opleidingsdatabank en de bedrijvendatabank. De VDAB reikt binnen de Lokale Werkwinkel Leie en Schelde ook instrumenten aan die de kansen op duurzaam werk verhogen zoals de beroepsvoorkeuren beroepsgeschiktheidstest, de vacatureselectietechniek, de arbeidsmarktrijpheidstest, de profieltest…. Ten behoeve van Het Forum en de partners van de Lokale Werkwinkel zal de VDAB verder instaan voor een pakket gestandaardiseerd informatie over de werkzoekenden en de vacatures in de gemeente. De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) engageert zich om via de PWA-beambten verder in te staan voor het inschrijven van werkzoekenden, het matchen van PWAopdrachten aan werkzoekenden, het bijeenbrengen van gebruikers van PWA-activiteiten en werkzoekenden, het meewerken aan de uitbouw van de lokale dienstenwerkgelegenheid. Binnen de Lokale Werkwinkel zal de PWA-beambte meewerken aan het informeren van werkzoekenden omtrent federale tewerkstellingsmaatregelen, loopbaanonderbreking, het PWA-statuut, tijdskrediet en dienstencheques. Werkgevers kunnen er informatie krijgen in verband met activeringsmaatregelen en het systeem van dienstencheques. De PWA wordt verder verankerd binnen de werking van de Lokale Werkwinkel Leie en Schelde. De burger kan er verder terecht voor allerlei kleine taken die door hun beperkte omvang niet uitgevoerd worden binnen de gewone arbeidsmarkt. Langdurige werklozen of oudere werklozen verrichten sporadisch administratieve taken in vzw’s, doen aan tuinonderhoud, klusjes in scholen, helpen in het seniorenrestaurant van het OCMW…. Voor Deinze is PWA ook synoniem voor Plaatselijke Waardevolle Arbeid. De lokale besturen ijveren voor het voortbestaan van een hervormd PWA-stelsel omdat het een vitaal instrument is tegen langdurige werkloosheid van burgers die niet meer kunnen functioneren in onze veeleisende werkomgevingen en omdat de PWA’ ers maatschappelijk zeer zinvolle opdrachten uitvoeren die niet opgenomen worden door de gewone arbeidsmarkt. De PWA bouwt haar werking verder om naar duurzame tewerkstelling. Daarom werd de dienstenchequeonderneming PADEO opgericht met 28 werknemers en 160 klanten.


Deinze 2008 – 2012

114

-

-

-

Het NOBO (Netoverbruggend Buitenschoolse Opvang), een samenwerkingsinitiatief van directies, stadsbestuur en PWA, vervult een essentiële opdracht in de opvang van kinderen voor en na de schooltijd. Zonder de 43 PWA-medewerkers kan NOBO niet verder. Dit aspect van de PWA is essentieel. In deze legislatuur zal onderzocht worden of een nieuw project nabijheidsdienst voor senioren kan opgestart worden via de PWA in samenwerking met het OCMW (lokaal dienstencentrum) en andere derden. Vaak hebben bejaarden te kampen met eenzaamheid. De klassieke thuiszorgorganisaties moeten zich noodgedwongen concentreren op hun zorgondersteunende taken. Er wordt nagegaan of oude en langdurige werklozen kunnen ingeschakeld worden voor gezelschapstaken in het thuismilieu (wandelen, babbelen, luisteren….), vervoersdienst en boodschappendienst, telefoonketting met vrijwilligers of taken die niet opgenomen worden door de klassieke thuishulp (bv. opruimen van een zolder…). Het ATB-netwerk is ook partner van de lokale Werkwinkel en engageert zich verder om gespecialiseerde trajectbegeleiding voor arbeidsgehandicapten te voorzien. Het OCMW participeert verder aan het Forum Lokale Economie. De bestaande soepele en cliëntgerichte samenwerking tussen het Sociaal Huis en de Lokale Werkwinkel wordt versterkt. Het OCMW is niet alleen doorverwijzende partner voor mensen met tewerkstellingsbehoeften maar ook dynamische actor in de lokale tewerkstelling van kansarme doelgroepen zoals laaggeschoolden, alleenstaande vrouwen en gerechtigden op een leefloon.

10.4.2.2.

-

Deinze valt onder het regionaal sociaaleconomisch overlegcomité, RESOC Meetjesland, Leie- en Scheldestreek, een bovengemeentelijke adviesorgaan waar regionale samenwerkingsverbanden tussen overheden en bedrijfsleven tot stand kunnen komen. Deinze erkent het belang van het RESOC om de synergie tussen het lokaal beleid, het subregionaal arbeidsmarktbeleid en het economisch streekbeleid, te bewaken. In de RESOC wordt ook gewerkt aan de ontplooiing van de diensteneconomie en staat de ontwikkeling van een regionaal groeien kwaliteitslabel voor dienstenchequebedrijven op de agenda. Deinze onderschrijft dat gezamenlijk streven voor een maximale kwaliteit van de dienstenchequebedrijven en zal verder participeren aan het RESOC.

10.4.2.3. -

-

-

-

Deinze zoekt schaalvoordelen door te participeren aan het bovengemeentelijke RESOC

Deinze wil een voorwaardescheppend stadsbestuur zijn

De stad Deinze zal binnen haar mogelijkheden en bevoegdheden ijveren om van Deinze een stad te maken waar het goed is om te werken en te ondernemen. Deinze wil een welvaartsmotor en arbeidsmagneet zijn. Met de geplande stadsvernieuwing wil men de centrumfunctie versterken. Centrummanagement is goed voor de handelaars en schept jobs. De stad moet leefbaar en bereikbaar blijven. Met doordachte infrastructuurwerken en een degelijk circulatieplan zal men de deelgemeenten verbinden met de commerciële en centrumvoorzieningen. Verschillende maatregelen kunnen een klimaat scheppen dat de werkgelegenheid in onze stad bevordert. Binnen de stedelijke administratie is de Dienst Lokale Economie daarvoor het aanspreekpunt. Specifieke aandachtspunten met een sociaal accent voor de komende legislatuur zijn: o Een inventaris van leegstaande winkels en bedrijven waarbij onderzocht wordt of een subsidiereglement haalbaar is om leegstaande panden vlugger te laten innemen door nieuwe of bestaande vestigingen. Er zal ook onderzocht worden of


Deinze 2008 – 2012

115

o

o

-

er stimulerende maatregelen kunnen genomen worden om leegstand en verkrotting van verdiepingen tegen te gaan en het wonen boven winkelpanden te bevorderen. Beide maatregelen kunnen de druk op de woningmarkt verlichten en bijdragen tot een leefbare stad. Het zijn dan ook intenties die thuishoren in het lokaal sociaal beleidsplan. De oprichting van een adviesraad voor lokale economie met een ruime samenstelling van ondernemers, vrije beroepen, handelaarsverenigingen en de lokale overheid. Er zal onderzocht worden of er ook een vertegenwoordiging kan voorzien worden voor de welzijnondernemingen (rusthuizen, ziekenhuizen, onderwijsinstellingen, gehandicaptenzorg, beschutte werkplaatsen, thuiszorg….) die een zeer belangrijk aandeel hebben in de tewerkstelling binnen onze stad. De lokale overheid beklemtoont dat buurtwinkels in de deelgemeenten belangrijk zijn en onontbeerlijk voor de plaatselijke bevolking. In deze legislatuur wil men acties ondernemen om de bestaande buurtwinkels te herwaarderen, om de daling van het aantal buurtwinkels af te remmen. In de komende legislatuur zal onderzocht worden of lokale beleidsmaatregelen in het leven kunnen geroepen worden zoals bijvoorbeeld een buurtwinkelpremie voor startende buurtwinkels buiten het kernwinkelgebied of een buurtwinkelwaardebon voor nieuwe bewoners.

Werk in eigen streek of eigen stad is een na te streven doelstelling. Deinze wil zich inzetten voor het behouden en aantrekken van bedrijven, middenstandszaken en de uitbouw van noodzakelijke bedrijfsterreinen. De schepen van welzijn speelt een voortrekkersrol in het lokale werkgelegenheidsbeleid en de lokale diensteneconomie. Hij is tevens schepen van personeelszaken. Schepen van welzijn en werk zou een functieomschrijving zijn die beter bij zijn bevoegdheden past.

10.4.2.4.. In onze stad moet de sociale economie worden bestendigd en gestimuleerd Het segment van de sociale economie bestaat uit een bonte verzameling van initiatieven, waaronder beschutte werkplaatsen, sociale werkplaatsen, invoegbedrijven, maatwerkbedrijven, kringloopcentra, buurten nabijheidsdiensten. Grosso modo worden die ingedeeld in twee subsectoren, de sociale inschakelingseconomie en de lokale diensteneconomie. Bij de sociale inschakelingseconomie (invoegbedrijven en maatwerkbedrijven) staat de professionele herinschakeling van kansengroepen voorop en dit via een intensieve trajectbegeleiding, opleiding, ervaringsprojecten en competentieontwikkeling. De beschutte werkplaatsen en de kringwinkels horen hier thuis. De belangrijkste kansengroepen zijn kortgeschoolde werklozen, langdurig werklozen, allochtonen, 45+ers, arbeidsgehandicapten. Bij de lokale dienstenconomie is de socio-professionele herinschakeling van laaggeschoolde werkzoekenden niet de finaliteit, alhoewel ze ertoe bijdraagt. Het begrip buurten nabijheidsdiensten spreekt wellicht meer aan dan lokale diensteneconomie. Het zijn diensten die gekenmerkt worden door het begrip nabijheid. Ze zijn een antwoord op individuele of collectieve behoeften en plaatselijk verankerd. Een tweede kenmerk is hun quasi collectieve dimensie. Het zijn diensten die goederen of diensten genereren die de gemeenschap ten goede komen, die een collectieve meerwaarde hebben welke de individuele voldoening van de gebruiker overstijgt. In de praktijk gaat het over huishoudelijke hulp (poetsen, strijken, klusjes), groenonderhoud, toerisme (onderhoud fietsen), kinderopvang (occasionele en flexibele) en


Deinze 2008 – 2012

116

mobiliteit. Deze diensten kunnen geleverd zowel door de overheid als door privé-organisaties met winstoogmerk.

Wat streeft Deinze na op het domein van de sociale economie? -

-

-

-

-

-

-

-

Het optimaliseren van de arbeidsmarktkansen en een duurzame werkgelegenheid voor kansengroepen blijft een centrale doelstelling voor de lokale besturen van Deinze. De uitsluiting op de arbeidsmarkt van ouderen, mensen van een andere etnisch-culturele herkomst en gehandicapten moet voorkomen worden. Deinze wil eveneens helpen aan het opruimen van obstakels die de toegang van ouders op de arbeidsmarkt verhinderen. Het actieplan IBO en de flexibele en occasionele kinderopvang is dus niet alleen een gezinsmaatregel maar ook een maatregel van arbeidsintegratie. Deinze verlengt haar engagement voor de inschakeling van kansengroepen via de beschutte werkplaatsen en de kringwinkel. De subsidie voor elke Deinzenaar die tewerkgesteld wordt in een sociale werkplaats wordt behouden. Deinze wil ook het aanbod van nieuwe buurten nabijheidsdiensten stimuleren. Een aanbod vanuit privé-organisaties wordt aangemoedigd. Maar ook het bestaande publieke aanbod in de buitenschoolse kinderopvang (IBO, NOBO) en via de PWA moet groeikansen behouden. De regierol over buurten nabijheidsdiensten moet verder opgenomen worden door Het Forum Lokale Werkgelegenheid. Op dat niveau moet bepaald worden welke diensten noodzakelijk zijn en wie ze dan gaat aanbieden, het bestuur of de privé-aanbieders. Ze bepalen ook in welke mate de kansengroepen hierin tewerkgesteld worden. Deinze wil een lokale diensteneconomie met een meervoudig nut. Op het vlak van de persoonlijke dienstverlening is het wenselijk dat er binnen onze stad een aanbod bestaat van huishoudelijke hulp met dienstencheques (poetsen, strijken, klusjes), aanvullende thuiszorg/seniorenzorg (boodschappendienst), occasionele en flexibele kinderopvang, personenvervoer voor personen met verminderde mobiliteit….Dit aanbod is reeds behoorlijk uitgebouwd en moet verankerd worden. Op het vlak van maatschappelijke dienstverlening liggen er nieuw niches in het verschiet die minstens op hun haalbaarheid moeten onderzocht worden. Hierbij wordt gedacht aan bijvoorbeeld groenonderhoud (onderhoud van kerkhoven en pesticidevrij groenonderhoud), toerisme (bv. onderhoud van fietsen wandelroutes, kerken en monumenten), mobiliteit (bv. fietspromotie- en verhuur, fietsatelier, graveren, onderhoud van bushokjes) buurtwerking (bv. sociaal restaurant), buitenschoolse jongeren- en tieneropvang, opfrissen van wijken en onderhoud van jeugdlokalen, onderhoud van parken/banken, speelpleinen en speeltuigen… Uiteraard zal men een keuze moeten maken en een voorkeur van acties uitspreken. Deze acties zullen bij voorkeur uitgevoerd moeten worden door reeds bestaande sociale economie-organisaties (bv. Ateljee…). Het is niet de eerste bedoeling dat de lokale overheid zelf een sociaal economiebedrijf opstart. De stad heeft een lange traditie van financiële stimulansen voor initiatieven die sociale tewerkstelling creëren voor inwoners van onze stad met verminderde kansen. Projecten die een continuïteit van tewerkstellingsmogelijkheden en arbeidshulpver-lening op lange termijn garanderen, verdienen prioriteit. Daarom wordt het intercommunaal samenwerkingsverband met Ateljee dat de Deinse Kringloopwinkel uitbaat, bestendigd. Ateljee is door het Departement Tewerkstelling van de Vlaamse Gemeenschap erkend als sociale werkplaats voor ongeveer 120 doelgroepwerknemers (minstens 5 jaar werkloos en laaggeschoold) en als


Deinze 2008 – 2012

117

-

-

-

-

-

-

-

arbeidszorgcentrum voor 21 doelgroepwerknemers (mensen met omwille van lage stressbestendigheid, psychische instabiliteit, sociale handicap, gebrek aan basisvaardigheden). Altejee waakt er over dat doelgroepwerknemers uit Deinze maximaal kansen krijgen voor inschakeling in hun sociaal economiebedrijf. Het specifieke samenwerkingscontract Ateljee voor de arbeidszorg van OCMW-cliënteel wordt verder gezet. Het OCMW stelt op permanente basis 2 voltijdse gerechtigden op leefloon (artikel 60 §7) ter beschikking van de Kringwinkel Deinze. Zij blijven voor de duur van het integratieproject op de loonlijst van het OCMW staan. In ruil zorgt Ateljee voor werkervaring, arbeidsbegeleiding, een zinvolle dagtaak, begeleiding op de werkvloer en een jobgebonden vorming. De samenwerking met het maatwerkbedrijf, de beschutte werkplaats Demival, wordt verlengd. Stad en OCMW besteden een deel van het openbaar groenonderhoud aan hen uit. De subsidie voor de tewerkstelling van een inwoner van Deinze in een beschutte werkplaats wordt verder toegekend. Het OCMW en de stad blijven ruimte geven voor startbaanfuncties in de eigen diensten. Laaggeschoolde jongeren krijgen zo kans op arbeidservaring. Het OCMW wil de tewerkstelling van de minst gekwalificeerden bevorderen door hen te ondersteunen bij hun stappen tot integratie, door het erkennen en ontwikkelen van hun competenties. Het OCMW kiest voor een arbeidsmarktgericht beleid. Een doorstroming van het OCMW-klanten, en de leefloongerechtigden in het bijzonder, naar de reguliere arbeidsmarkt is het centrale uitgangspunt van het beleid. Maar dat zal nooit voor iedereen lukken. Het is dan ook belangrijk dat via het instrument van artikel 60&7 leefloongerechtigden arbeidservaring opdoen en rechten binnen de sociale zekerheid verwerven. Daarom zal het OCMW binnen de eigen diensten (rusthuis, centrale administratie, dienstencentrum, technisch onderhoud, schoonmaak…) een ruim aanbod (maximaal 8 voltijse equivalenten) van werkervaring en tewerkstelling blijven beschikbaar houden voor gerechtigden op leefloon. Binnen het Sociaal Huis wordt er verder samengewerkt met de centra voor basiseducatie en het Huis van het Nederlands omdat laaggeletterdheid en onvoldoende taalbeheersing remmen zijn op arbeidskansen. Het OCMW blijft haar andere tewerkstellingsplaatsen zoals de gesco-tewerkstellingen, de schoonmaakdienst aan huis, de tewerkstellingen in het kader van de Sociale Maribel of de vervangingscontracten bij afwezigheden van regulier personeel, verder openstellen voor kwetsbare kansengroepen. De dagelijkse werking van de sociale dienst van het OCMW, met de integratieopdracht in het kader van de RMI-wet, vergt regelmatige contacten met de VDAB, PWA en de lokale werkwinkel. De bestaande vlotte en informele contacten worden bestendigd.

10.4.2.5. Stad en OCMW willen zelf voorbeeldige werkgevers zijn -

-

De lokale besturen zijn eveneens bedrijven met een sociale verantwoordelijkheid voor de werknemers. Stad en OCMW willen dan ook ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’ waarbij gestreefd wordt naar een dynamisch evenwicht tussen zakelijke efficiëntie, sociale verrijking en ecologisch evenwicht en het streven naar een aanvaardbaar evenwicht tussen de behoeften van alle partijen. Voor vacatures die niet spontaan ingevuld geraken doen het OCMW en stad beroep op vacaturedatabank van de VDAB. De lokale besturen hebben aandacht voor interne relaties: non-discriminatie, werken aan de verbetering van de kwaliteit en veiligheid van de arbeid, kansen voor persoonlijke


Deinze 2008 – 2012

118

-

-

ontwikkeling en vorming, beperking van de verschillen inzake arbeidsvoorwaarden en lonen, kennis en macht. Stad en OCMW onderschrijven de principes van duurzame ontwikkeling zonder dat dit als een nieuw dogma mag worden. Er wordt gestreefd naar milieuvriendelijke (productie)processen, producten, hergebruik van goederen en grondstoffen en het voorkomen van afval. Voor de werknemers zijn vele maatregelen van toepassing die de combinatie van arbeid met het gezinsleven vergemakkelijken. Het bewerkstelligen van eerlijker economische en sociale verhoudingen tussen het Noorden en Zuiden, waarbij in dialoog getreden wordt met organisaties en ngo’s die actief zijn op dat werkterrein, door netwerkvorming en samenwerking. Het nieuwe personeelsstatuut (rechtspositieregeling) zal ook een instrument zijn om een leeftijdsbewust personeelsbeleid te voeren in beide lokale besturen. Het doel is ondermeer iedereen langer, enthousiaster en effectiever aan de slag te houden maar met ruime persoonlijke keuzes van carrièreplanning.


Deinze 2008 – 2012

119

Hoofdstuk 11. Thuiszorg Levenskwaliteit vinden we allemaal belangrijk. Maar langdurige gezondheidsproblemen, een blijvende handicap, bejaard en zorgbehoevend zijn, het kan of zal iedereen overkomen. Zelfstandig wonen in de eigen vertrouwde omgeving is een basisbehoefte, ook van de meest kwetsbaren. En dat kan alleen door de inzet van thuiszorg. Thuiszorg wordt te vaak geassocieerd met ouderen. Het is de grootste groep gebruikers, maar niet de enige. Sommige kinderen en jongvolwassen hebben ook thuishulp nodig. 11.1. Resultaten van de omgevingsanalyse en de bevraging Deel 1 : algemeen Gekendheid van de diensten van Stad en OCMW omtrent thuiszorg 25%

23,20%

20%

17,91%

16,01%

15,57%

17,47%

15% 9,84% 10% 5% 0% 0

1

2

3

4

5


Tevredenheid over de diensten van Stad en OCMW omtrent thuiszorg 60% 48,6%

50% 40%

35,5%

30% 20% 10%

12,7% 1,0%

2,2%

0-1

>1 - 2

0% >2 - 3

>3 - 4

>4 - 5



Deinze 2008 – 2012

120

Gekendheid van de diensten van anderen omtrent thuiszorg 12% 10,28% 10% 7,93%

9,84%

9,40%

8,66% 8,37%

9,25%

8,22%

8%

8,37% 7,20%

6% 4,55% 4,55% 3,38%

4% 2% 0% 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12


Tevredenheid over de diensten van anderen omtrent thuiszorg 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%

47,5% 40,0%

9,8% 1,0%

1,7%

0-1

>1 - 2

>2 - 3

>3 - 4

>4 - 5


Deel 2 : dienstverlening aangeboden door de diensten van stad en ocmw Gekendheid van het personenalarmsysteem van het OCMW 70%

62,50%

60% 50% 40%

37,50%

30% 20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

121

Tevredenheid over het personenalarmsysteem van het OCMW

50% 45%

46,8%

40% 35% 30%

36,5%

25% 20% 15% 10% 5% 0%

13,5% 2,4%

0,8% 1

2

3

4

5



63,1%

60% 50% 40%

35,1%

30% 20% 10% 1,8% 0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de maaltijdenbedeling aan huis van het OCMW

80%

72,80%

70% 60% 50% 40% 27,20%

30% 20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

122

Tevredenheid over de maaltijdenbedeling aan huis van het OCMW

50% 45%

44,8%

40% 35% 30%

28,8% 22,4%

25% 20% 15% 10% 5% 0%

3,6% 0,4% 1

2

3

4

5


Beantwoordt de maaltijdenbedeling aan huis aan een maatschappelijke behoefte ? 90% 80%

80,4%

70% 60% 50% 40% 30% 18,1%

20% 10%

1,4%

0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de poetsdienst van het OCMW

70%

65,90%

60% 50% 40%

34,10%

30% 20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

123

Tevredenheid over de poetsdienst van het OCMW

50% 45%

43,0%

40% 35% 30%

27,4% 24,8%

25% 20% 15% 10% 5% 0%

3,5% 1,3% 1

2

3

4

5



74,3%

70% 60% 50% 40% 30%

22,9%

20% 10%

2,8%

0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van het lokaal dienstencentrum Elfdorpen

70% 58,94%

60% 50% 40%

41,06%

30% 20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

124

Tevredenheid over het lokaal dienstencentrum Elfdorpen

60% 48,6%

50% 40%

28,8%

30% 21,7% 20% 10% 0%

0,9%

0,0% 1

2

3

4

5


Beantwoordt het lokaal dienstencentrum Elfdorpen aan een maatschappelijke behoefte ? 60% 50%

48,2%

50,6%

40% 30% 20% 10% 1,2% 0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de Minder Mobiele Centrale van de Stad

70% 61,00%

60% 50% 40%

39,00%

30% 20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

125

Tevredenheid over de Minder Mobiele Centrale van de Stad 45%

42,6% 39,0%

40% 35% 30% 25% 20%

16,2%

15% 10% 5% 0%

2,2% 0,0% 1

2

3

4

5


Beantwoordt de Minder Mobiele Centrale van de Stad aan een maatschappelijke behoefte ? 70% 60%

57,3%

50% 40,3%

40% 30% 20% 10% 2,4% 0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Deel 3 : dienstverlening aangeboden door derden Gekendheid van de ziekenfondsen

100%

90,80%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 9,20%

10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

126

Beantwoorden de ziekenfondsen aan een maatschappelijke behoefte ? 100% 90%

89,4%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 9,3%

10%

1,3%

0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de B-mobiel 90%

85,30%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 14,70%

20% 10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt de B-mobiel aan een maatschappelijke behoefte ?

80% 67,0%

70% 60% 50% 40%

31,9%

30% 20% 10% 1,1%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

127

Gekendheid van het personenalarm via de ziekenfondsen 70% 62,20% 60% 50% 37,80%

40% 30% 20% 10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt deze dienst aan een maatschappelijke behoefte ? 70% 62,2% 60% 50% 35,9%

40% 30% 20% 10% 1,9% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de dienstencheques.

80%

72,20%

70% 60% 50% 40% 27,30%

30% 20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

128

Beantwoorden de dienstencheques aan een maatschappelijke behoefte ? 80%

72,2%

70% 60% 50% 40% 30% 21,6%

20% 10%

6,2%

0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de gezins- en bejaardenhulp 70%

66,40%

60% 50% 40%

33,60%

30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Beantwoordt de gezins- en bejaardenhulp aan een maatschappelijke behoefte ?

80%

73,6%

70% 60% 50% 40% 30%

23,6%

20% 10%

2,7%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

129

Gekendheid van het Lokaal Dienstencentrum Ten Bosse 70%

65,10%

60% 50% 40%

34,90%

30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Beantwoordt Dienstencentrum Ten Bosse aan een maatschappelijke behoefte ? 60% 50%

50,9%

47,9%

40% 30% 20% 10% 1,3% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de oppasdienst voor zieke kinderen

80% 70,00%

70% 60% 50% 40% 30%

30,00%

20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

130

Beantwoordt de oppasdienst voor zieke kinderen aan een maatschappelijke behoefte ? 60%

54,4%

50% 43,2% 40% 30% 20% 10% 2,4% 0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de oppasdienst voor bejaarden

90% 77,80%

80% 70% 60% 50% 40% 30%

22,20%

20% 10% 0% gekend

niet gekend

Beantwoordt de oppasdienst voor bejaarden aan een maatschappelijke behoefte ?

60% 51,3%

46,8%

50% 40% 30% 20% 10% 1,9% 0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

131

Gekendheid van de thuisverpleging 90% 79,30%

80% 70% 60% 50% 40% 30%

20,70%

20% 10% 0% gekend

niet gekend

Beantwoordt de thuisverpleging aan een maatschappelijke behoefte ? 90%

84,9%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

13,7%

10%

1,4%

0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van het dagverzorgingscentrum Ten Bosse

60%

56,70%

50% 43,30% 40% 30% 20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

132

Beantwoordt het dagverzorgingscentrum Ten Bosse aan een maatschappelijke behoefte ? 70% 60%

59,5%

50% 39,3%

40% 30% 20% 10% 1,2% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van het kortverblijf in Ten Bosse 70%

63,90%

60% 50% 36,10%

40% 30% 20% 10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt het kortverblijf Ten Bosse aan een maatschappelijke behoefte ?

60%

55,5%

50% 42,8% 40% 30% 20% 10% 1,7% 0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

133

Gekendheid van de nachtopvang in Ten Bosse 80%

74,90%

70% 60% 50% 40% 25,10%

30% 20% 10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt de nachtopvang in Ten Bosse aan een maatschappelijke behoefte ? 60% 50,0%

48,2%

50% 40% 30% 20% 10%

1,8% 0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Andere cijfergegevens Evolutie aantal poetsuren, gepresteerd door de poetsdienst van het OCMW 7600

7547

7500 7414

7418

7401

7400 7315

7335

7321 7285

7300

7241

7210

7203

7200 7100 7000 1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

evolutie poetsbeurten, 1 poets beurt = 1 voorm iddag of nam iddag poets hulp


Deinze 2008 – 2012

134

Evolutie aantal maaltijden aan huis geleverd door het OCMW 50000 47696

48000 46000

44832

44796 43841

43905

44735

43445

44000

43080

42384

42000

41679

40912

40000 38000 36000 1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

evolutie aantal maaltijden per jaar

Evolutie prestaties thuisverpleging in Deinze 140000

130977

120841 120455

120000

104463

100000

98226

98579

101475

93469

90442 87677

80000 60000 40000 20000 0 1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

evolutie aantal uren thuis verpleging

Evolutie aantal uren gezinshulp in Deinze 100000

88228

90000 80000 70000

69125

70919

70882

73120

1997

1998

1999

2000

78071

80479

80478

2001

2002

2003

76147

78031

2005

2006

60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 2004

evolutie aantal uren gezinshulp


Deinze 2008 – 2012

135

Overzicht van het aantal thuiszorgdossiers van 2001 tot 2005 LOP TZD = lopende thuiszorgdossiers N.TZD = nieuwe thuiszorgdossiers A. Deinze absolute cijfers Provincie O.VL absolute cijfers Deinze % Provincie %

B. Deinze absolute cijfers Provincie O.VL absolute cijfers Deinze % Provincie %

LOP TZD 2001

LOP TZD 2002

LOP TZD 2003

LOP TZD 2004

LOP TZD 2005

91 4515

83 4202

84 4101

95 3839

84 3719

2,01% 100%

1,97% 100%

2,04% 100%

2,47% 100%

2,25% 100%

N.TZD 2001

N.TZD 2002

N. TZD 2003

N.TZD 2004

N.TZD 2005

37 1683

34 2135

13 742

39 1050

29 1116

2,19% 100%

1,59% 100%

1,75% 100%

3,71% 100%

2,59% 100%

11.2. SWOT-analyse -

-

-

-

In Vlaanderen worden ongeveer 250.000 personen thuis verzorgd, of 1 op de 10 gezinnen wordt geconfronteerd met een thuiszorgbehoefte. De zorgbehoevenden kunnen in drie grote groepen worden ingedeeld; chronisch zieken van alle leeftijden, personen met een handicap (aangeboren of verworven) en zorgbehoevende ouderen (niet altijd ziek). De doelgroep is dus zeer gevarieerd. Drie op tien 75-plussers zijn continu beperkt in hun dagelijkse bezigheden omwille van één of meerdere chronische aandoeningen. Ze zijn beperkt in hun bewegingsvrijheid (mobiliteit) en hun zelfredzaamheid daalt fors (persoonlijke verzorging,huishoudelijk werk, sociaal contact). Uit een breed onderzoek blijkt dat de 75 tot 90-jarigen mantelzorg verkiezen als vorm van kortetermijnhulp. Wanneer langdurige hulp nodig wordt staan gezinszorg, thuisverpleging, sociale dienst (hulp financiële verrichtingen, papierwerk), poetshulp en maaltijdbedeling bovenaan het lijstje van de zorgvoorkeuren. De thuiszorg is een breed, vrij onoverzichtelijk welzijnsveld dat niet vrij is van enige (zuilgebonden) concurrentie. Anderzijds hebben de middenveldorganisaties in Deinze een kwalitatief, laagdrempelige dienstverlening uitgebouwd en ontwikkelden ze een functioneel netwerk in de thuiszorg. De vergrijzing, de dubbele vergrijzing, de veranderde zorgvraag, de technologische ontwikkelingen, de preferenties van de cliënten en de individualisering, de kostprijs en hoge professionalisering van de zorg, zetten de sector onder druk. De toename van de zorgnoden is een zekerheid voor de toekomst. Eén van de partners die niet of nauwelijks aanwezig is in de thuiszorg, is de ergotherapeut.


Deinze 2008 – 2012

136

-

-

-

-

-

Het aantal gezinnen dat door thuiszorg geholpen wordt is de laatste 15 jaar verdubbeld tot 2,7 geholpen gezinnen per 100 huishoudens. Onderzoek leerde dat het schrappen van huishoudelijke hulp zou leiden tot 40% meer opnames in een verpleeginstelling. In Deinze bestaat er een breed draagvlak voor de verdere uitbouw van de thuiszorg. 60% van de gerechtigden op een uitkering via de Vlaamse Zorgkas betaalt hiermee de kosten van mantelzorg of thuiszorg, 40% zit in residentiële omgeving en gebruikt de uitkering voor het betalen van de verblijfskosten in de instelling. De meeste particuliere organisaties uit de ziekenzorg en thuiszorg hebben hun visie over het lokaal sociaal beleid gebundeld in een memorandum van het Oost-Vlaams Zorgplatform (OVZ), wat een schaalvoordeel geeft bij de beleidsafstemming. Maken deel uit van het OVZ : Bond Moyson Oost-Vlaanderen,Christelijke Mutualiteiten MiddenVlaanderen, Christelijke Mutualiteit Waas en Dender, Familiehulp Oost-Vlaanderen, Familiezorg Oost-Vlaanderen, Liberale Mutualiteit Oost-Vlaanderen, Liberale Mutualiteit Vlaams Gewest, Onafhankelijk Ziekenfonds Partena, Neutraal Ziekenfonds, Thuishulp Bond Moyson Oost-Vlaanderen, Thuisverpleging Bond Moyson Oost-Vlaanderen, Solidariteit voor het Gezin Oost-Vlaanderen, Wit-Gele Kuis Oost-Vlaanderen. Het gemiddelde voor het Vlaamse Gewest (2002) bedraagt 1,44 uur poetshulp per inwoner. Het OCMW Deinze was in dat jaar goed voor 0,99 uur poetshulp per inwoner. Dat is lager dan het Vlaamse gemiddelde, maar we hebben geen zicht op het aantal uren poetsdienst dat door andere diensten werd geleverd. Mantelzorgers zijn over het algemeen positief als ze de balans van hun engagement opmaken. Meer dan 80% zou het opnieuw doen. De mantelzorg komt onder druk te staan wegens de dubbele veroudering, het stijgend aantal alleenstaanden, het verzwakken van de gezinsbanden, de toegenomen arbeidsparticipatie van de vrouw, de verstedelijking met het wegvallen van burenhulp. Het gemiddelde aantal uren gezinszorg per inwoner in het Vlaamse Gewest (2002) bedroeg 2,29 uur. In Deinze werden toen 2,92 uur gezinszorg per inwoner gerealiseerd, dus duidelijk boven het gemiddelde.

11.3. De actoren De thuiszorg beperkt zich niet tot de zes types van diensten die onderworpen zijn aan de programmatie en erkenning van de Vlaamse Gemeenschap (thuiszorgdecreet van 18 december 1998), met name diensten voor gezinszorg, lokale dienstencentra, regionale dienstencentra, dagverzorgingscentra, centra voor kortverblijf, diensten voor oppashulp en verenigingen van gebruikers en mantelzorgers. De thuiszorgsector kenmerkt zich precies door een grote verscheidenheid van aanbod en van initiatiefnemers. Een overzicht van de actoren in het werkingsgebied van het Samenwerkingsinitiatief Thuiszorg Deinze (SIT) spreekt boekdelen. De SIT Deinze bundelt het thuiszorgaanbod binnen de gemeenten Deinze, De Pinte, Nazareth, Sint-Martens-Latem en Zulte. Het algemeen welzijnswerk met de autonome Centra voor Maatschappelijk Welzijn (CAW) en de sociale diensten van de ziekenfondsen, de OCMW’s en de welzijnsdienst van de stad Deinze, zijn er in vertegenwoordigd. Zij verstrekken vooral informatie over thuiszorg en kunnen gericht doorverwijzen. Dagverzorging, kortverblijf en nachtverblijf worden voorlopig alleen aangereikt door het woonen zorgcentrum Sint-Vincentius Ten Bosse. Dieetadvies kan men krijgen bij de zelfstandige diëtisten en bij de mutualiteiten of diensten thuiszorg. De mutualiteiten kunnen doorverwijzen naar gespecialiseerde centra voor herstelkuren en beschikken over


Deinze 2008 – 2012

137

uitleendiensten van medische en technische hulpmiddelen (incontinentie, anti-decubitus, diabeten…). Het vrijwilligerswerk is een onmisbare aanvulling van de professionele thuiszorg. De meeste diensten voor gezinszorg hebben een tak ziekenzorg en ziekenoppas uitgebouwd, organiseren integratieactivteiten (vakanties, bedevaarten…) en ontmoetingskansen (praatcafés), zorgen voor gezelschap, boodschappendienst, vervoer, huisbezoekjes. De wachtdiensten van apothekers en huisartsen zijn een evidentie in de permanentie van zorg in het thuismilieu. Wellicht kan men stellen dat de diensten voor gezinszorg de ruggengraad van thuiszorg zijn. Op het grondgebied van Deinze zijn zes diensten actief: De Zon (Familiezorg West-Vlaanderen), Familiehulp, Familiezorg, de Onafhankelijke Dienst Gezinszorg, Solidariteit voor het Gezin, Thuishulp Bond Moyson. Sommige van deze diensten organiseren ook klusjesdiensten, kraamzorg (pre- en postnatale gezinshulp) en palliatieve zorg in het thuismilieu. Op het domein van de palliatieve zorg is Deinze afgestemd op het Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo en de Palliatieve Thuiszorg Gent-Eeklo. Voor personenalarmtoestellen kan men terecht bij de mutualiteiten en het OCMW. Poetshulp is een andere hoofdtak van de thuisondersteunende zorg. Het aanbod van dienstverleners kent de jongste jaren een spectaculaire stijging door de opkomst van dienstenchequeondernemingen o.a. binnen de klassieke diensten voor gezinszorg. Men kan er hulp krijgen bij de schoonmaak, was en strijk, klein occasioneel naaiwerk, boodschappen en vervoer. Het OCMW is een traditioneel sterke speler met een 40-tal poetsvrouwen aan huis. De thuisverpleging is een derde essentiële pijler van het thuiszorglandschap. Hierbij wordt voorzien in medische, verpleegkundige en hygiënische zorg aan bedlegerige of langdurige zieken en bejaarden. Naast de zelfstandige thuisverpleegkundigen zijn Solidariteit voor het Gezin, Familiezorg West-Vlaanderen, Thuisverpleging Medisom en het Wit-Gele Kruis actief op het grondgebied van Deinze. Sommige diensten bundelen hun krachten in regionale thuiszorgcentra met een bovengemeentelijke opdracht van vorming, informatie, samenwerking. De meesten hebben hun zetel in Gent, met uitzondering van het Thuiszorgcentrum Regio Leie en Schelde (CM). Voedselhulp wordt in Deinze maandelijks verstrekt via het CAW Visserij, afdeling Deinze. Het OCMW Deinze staat in voor de dagelijkse levering van warme maaltijden en diepvriesmaaltijden in het thuismilieu. Advies voor woonaanpassing kan vaak via de mutualiteiten maar ook via gespecialiseerde diensten zoals in-HAM (via lokaal dienstencentrum OCMW), Edith (Ergotherapie Dienstverlening Thuiszorg), ATO (Adviesbureau Toegankelijke Omgeving), Indepent Living Vlaanderen….Wie door zijn ziekte of handicap geen gebruik kan maken van het openbaar vervoer kan beroep doen op ziekenvervoer, zowel via private ambulancediensten, maar ook via de mutualiteiten, het Rode Kruis of de mindermobielencentrale van Deinze. Er zijn in Deinze twee lokale dienstencentra actief, Elfdorpen (OCMW) en De Bosrank (Ten Bosse) 11.4. Doelstellingen 11.4.1. Strategische doelstellingen “Door een dynamische, brede thuiszorg, in samenwerking met alle professionele partners en de mantelzorgers, wil Deinze een stad zijn waar je zo lang als mogelijk thuis woont, ook al werd je zorgbehoevend en afhankelijk.”


Deinze 2008 – 2012

138

“Deinze wil op haar grondgebied een doeltreffende thuiszorg waardoor mensen langer in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven, een opname een instelling wordt vermeden en acute ziekenhuisopnames worden ingekort.”

11.4.2. Operationele doelstellingen 11.4.2.1.

-

-

-

-

-

-

Het memorandum van het Oost-Vlaams Zorgplatform is grotendeels geïntegreerd in dit ontwerp van lokaal sociaal beleidsplan Deinze. Deinze wil een thuiszorg op maat, een aanbod dat de levenskwaliteit van de burger centraal stelt en dat rekening houdt met zijn of haar wensen en voorkeuren die voortvloeien uit de eigen levensstijl en de levensloop. Deinze wil een toereikend, efficiënt, effectief en voor iedereen toegankelijk, betaalbaar en kwaliteitsvol zorgaanbod waarborgen. We willen alle kansen geven aan mensen die zorg nodig hebben om zo lang als mogelijk thuis in de eigen vertrouwde woning te wonen en daar te worden verzorgd. Deinze ijvert voor een kwantitatief, kwalitatief en gedifferentieerd zorgaanbod in de thuiszorg, een aanbod dat complementair moet zijn met de intramurale zorg (instellingszorg). De lokale besturen hanteren het subsidiariteitsprincipe. In het kader van het efficiënt inzetten van middelen worden de reeds bestaande initiatieven ondersteund en gepromoot. Deinze wil geen opbod tussen private en publieke aanbieders, zal geen eigen parallelle structuren uitbouwen waar de noden door anderen goed worden ingevuld. Met een goed uitgebouwd geheel van thuiszorgdiensten wil men zorg op maat kunnen aanbieden, met aandacht voor gespecialiseerde hulpverlening (psychiatrie, dementie, palliatieve hulp…). Continuïteit en flexibiliteit van de hulpverlening (weekend, hulp ’s nachts, korte opvang…) worden betracht. Bij doorverwijzing worden de reeds gemaakte keuzes van elke inwoner en de continuïteit in dienstverlening gerespecteerd. Hierbij worden de bestaande functionele, wederzijdse doorverwijscontacten behouden en bewaakt. De lokale besturen staan steeds open voor constructieve voorstellen, beleidsinformatie, vastgestelde noden en voorstel van actiepunten (signaalfunctie) die aangedragen worden door de middenveldorganisaties. In voorkomend geval zullen deze voorstellen op hun (financiële) haalbaarheid worden afgetoetst, samen met de initiatiefnemers.

11.4.2.2.

-

-

Deinze streeft naar maximale samenwerking met de middenveldorganisaties die zich hebben gegroepeerd in het Oost-Vlaams Zorgplatform van ziekenfondsen, thuisverplegingsdiensten en diensten voor gezinszorg.

Deinze wil de verworvenheden van het Samenwerkingsinitiatief Thuiszorg Deinze (SIT Deinze) behouden binnen een nieuw Samenwerkingsinitiatief Eerstelijnsgezondheidszorg (SEL Deinze).

Deinze is van oordeel dat de indeling van Vlaanderen in zorgregio’s rekening moet houden met de historische dynamiek van de SIT’s. Het eerstelijnszorgdecreet weerhield Deinze als “kleine stad” voor een zorgregio die ook Zulte, Nazareth en Kruishoutem omvat, maar niet De Pinte en Sint-Martens-Latem, twee gemeenten die nu deelgenoot zijn van de huidige SIT. De middenveldorganisaties van het Oost-Vlaamse Zorgplatform met een ankerpunt in Deinze zijn de essentiële deelnemers aan de toekomstige werking van de SEL Deinze.


Deinze 2008 – 2012

139

-

-

-

-

-

-

-

Men moet binnen de aangekondigde SEL komen tot een duidelijke taakverdeling op basis van de bestaande kennis, vaardigheden en diensten. Deinze wil meewerken aan de uitbouw van de SEL Deinze tot een plaats van overleg, taakafspraken, gegevensuitwisseling en netwerkvorming tussen verschillende actoren uit de lokale eerstelijnsgezondheidszorg. Minstens de volgende diensten moeten vertegenwoordigd zijn in een SEL Deinze: diensten gezinszorg, de huisartsen, de lokale dienstencentra, OCMW’s, rusthuizen, verpleegkundigen en vroedvrouwen, de ziekenfondsdiensten (diensten maatschappelijk werk). Andere geëngageerde partners zijn eveneens welkom, zoals bijvoorbeeld het CAW, dagverzorgingscentra, centra voor kortverblijf, diensten voor oppashulp, uitleendiensten hulpmiddelen, diensten maaltijdbedeling, poetsen klusjesdiensten, consultatiebureau’s van Kind en Gezin, de diensten preventieve gezondheidszorg (Logo’s)… De SIT Deinze en de toekomstige SEL Deinze zullen de volgende taken opnemen: o De samenwerking tussen zorgaanbieders bevorderen; o Structureel samenwerken met thuisvervangende voorzieningen; o Activiteiten registreren in het kader van het Vlaamse gezondheidsinformatiesysteem; o Multidisciplinaire en gebruikersgerichte samenwerking organiseren en ondersteunen (taakafspraken, zorgplan, evaluatie zelfredzaamheid); o Aanspreekpunt zijn van de eerste lijn in de zorgregio; o Neutraal aanspreekpunt zijn (dus niet zuilgebonden); o De bevolking informeren over het zorgaanbod; o Noden signaleren en voorstellen doen om hiaten in het zorgaanbod aan te pakken. Bij raadsbesluit van 9 november 2004 keurde het OCMW een intentieverklaring goed waarin het Oost-Vlaams Overlegplatform Samenwerkingsinitiatieven Thuiszorg (OVOSIT) erkend wordt als facilitator en voortrekker van de SIT/SEL. Alle actoren streven er naar om samen de norm van het aantal zorgenplannen te behalen, namelijk op jaarbasis minstens 3 zorgenplannen per 1000 inwoners opstellen en opvolgen. Het invoeren van de methodiek van de thuiszorgtraject en de inschakeling van trajectbegeleiders door sommige mutualiteiten is een positieve ontwikkeling. Zij gidsen de mensen bij wie een verhoogde zorgvraag opduikt, doorheen het aanbod van diensten, voorzieningen en tegemoetkomingen. Deinze staat achter het Oost-Vlaamse project opname- en ontslagtraject met de bedoeling de communicatie rond een opname en een ontslag tussen de thuiszorgsector en een algemeen ziekenhuis te stimuleren, te verbeteren om zo een meer naadloze zorg te bewerkstellingen. Als actor in de thuiszorg (poetshulp en maaltijden) zal het OCMW de 2008 aangekondigde samenwerkingsconvenant ondertekenen.

11.4.2.3.

-

De lokale besturen van Deinze erkennen, waarderen en stimuleren de volgende kerntaken van de ziekenfondsen in de thuiszorg

Het verlenen van hulp, voorlichting, begeleiding en bijstand met het oog op het bevorderen van het fysiek, psychisch en sociaal welzijn van hun leden. De realisatie van een eerste opvang van diverse hulpvragen. De uitbouw in de gemeente van een vlot bereikbare, laagdrempelige dienstverlening om hun leden actief te informeren en toe te leiden naar het voor hen meest optimale welzijnsaanbod.


Deinze 2008 – 2012

140

-

-

-

-

-

Het aanbieden van kwalitatieve en betaalbare producten en diensten die aan reële behoeften voldoen. Het spelen van een innoverende rol met het oog op de zorgvernieuwing voor bepaalde doelgroepen, zoals bijvoorbeeld de zorgafhankelijkheid en integratie van chronisch zieken, gehandicapten en ouderen, al dan niet verblijvend in het thuismilieu of in een beschutte omgeving. Voor ouderen, zieken en personen met een handicap die thuis worden opgevangen en ondersteund, zullen de ziekenfondsen mee instaan voor: o Advisering en ondersteuning bij de aanvraag van wettelijke tegemoetkomingen; o Organisatie van thuiszorg en zorgbemiddeling; o Coördinatie van het thuiszorgoverleg; o Informatiesessies en vormingsinitiatieven voor patiënten en mantelzorgers; o Aanbieden van thuisoppas via vrijwilligers of professionelen; o Stimuleren van tijdelijke opvangmogelijkheden via eigen aanbod of financiële voordelen; o Ondersteuning, begeleiding en belangenbehartiging van de mantelzorg; o Advies in het kader van hulpmiddelen en aanpassing van de woning; o Verhuur van personenalarmsystemen en dienstverlening alarmcentrale; o Ontlenen van hulpmiddelen; o Verkoop van verzorgingsmateriaal en hulpmiddelen aan voordeeltarieven; o Financiële steun bij gebruik van erkende thuiszorgvoorzieningen. o Hun leden wegwijs maken in de bestaande financiële tegemoetkomingen. De mutualiteiten staan in voor de oprichting en uitbating van thuiszorgcentra, regionale dienstencentra of lokale thuiszorgwinkels. Deze diensten staan in voor de organisatie van infomomenten, verhuur van alarmtoestellen, verkoop en uitlenen van hulpmiddelen (antidecubitius- en incontinentiemateriaal…), mutualistische premies voor kortverblijf en dagopvang, advies over aanpassing van de woningen of technologie, oppas bij chronisch zieken of zieke kinderen. De ziekenfondsen zoeken nieuwe wegen voor ambulante ergotherapie in de thuiszorg, in samenwerking met anderen. We kijken met belangstelling uit naar de resultaten van het experiment voor vlotte, toegankelijke ergotherapeutische hulp in het thuismilieu, zoals momenteel wordt uitgetest in het Gentse, met steun van de provincie en de ziekenfondsen en waarbij men nagaat hoe ergotherapeuten kunnen ingezet worden in een multidisciplinaire thuiszorgteam. Deinze is van oordeel dat ergotherapie in de thuiszorg een toegevoegde waarde kan betekenen voor de thuiszorg en zal deze verruiming van thuiszorg toejuichen. Een dergelijke therapie op maat beoogt dat de cliënt de meest normale alledaagse handelingen opnieuw of op aangepaste manier kan verrichten (jas dichtknopen, maaltijd bereiden, opstaan uit een stoel, licht tuinierwerk, gebruik van een telefoon….). De ziekenfondsen blijven de hoofdrolspelers in de Vlaamse zorgverzekering. Vlamingen kunnen beroep doen op een Vlaamse zorgverzekering van hun keuze om de kosten van niet-medische hulpen dienstverlening of voor hun verblijf in een rusthuis op te vangen. Doelgroep zijn de personen (dus niet alleen ouderen) die getroffen worden door een langdurig ernstig verminderd zelfzorgvermogen zodat ze zelf niet meer in hun dagdagelijkse basisbehoeften kunnen voorzien. Op uitdrukkelijke vraag van de cliënt of zijn vertegenwoordiger kan ook een maatschappelijk werker van het OCMW ingeschakeld worden voor de zorgindicatie of vaststelling van de zorgscore.


Deinze 2008 – 2012

141

11.4.2.4.

-

-

-

Thuis verplegen is per definitie het verplegen en hulp verlenen aan zieken, hulpbehoevenden in hun eigen vertrouwde leefmilieu. Verpleegkundige interventies in de woonomgeving zijn onmisbaar om ziekenhuisopnames te voorkomen of te verkorten. De interventies zijn gericht op het herstellen, handhaven of verhogen van de levenskwaliteit van de zorgbehoevende en hebben oog voor de sociale dimensies van het disfunctioneren. De thuisverplegingsdiensten zijn wegens hun hoge bereikbaarheid en beschikbaarheid (24 uur op 24 uur) en de inzet van continuïteitsverpleegkundigen, onmisbaar voor zorg in de eigen leefomgeving. Thuisverplegingsdiensten zijn onmisbaar in de verdere uitbouw van het netwerk palliatieve zorg in de thuisomgeving. De diensten voor thuisverpleging leiden referentieverpleegkundigen op die zich specialiseren op het vlak van diabetes, wondzorg, stoma- en incontinentiezorg, palliatieve zorg en psychiatrische thuiszorg. Deze diensten zorgen voor informatiedoorstroming naar de patiënt en zijn omgeving, voor preventie van rugklachten bij mantelzorgers en het voorkomen van doorligwonden bij de patiënten. Via hun eigen netwerk kunnen de thuisverplegingsdiensten hulpmiddelen en personenalarmering (en in de toekomst misschien telemonitoring) aanbieden, dieet- en voedingsadvies geven en ziekenoppas mobiliseren. Het OCMW-meerjarenplan voor de ondersteuning van de thuiszorg voorziet verder in een (geplafonneerde) toelage per uur gepresteerde thuisverpleging ten behoeve van een Deinzenaar.

11.4.2.5.

-

-

-

-

De lokale besturen van Deinze erkennen, waarderen en stimuleren de volgende kerntaken van de thuisverplegingsdiensten:

De lokale besturen van Deinze erkennen, waarderen en stimuleren de volgende kerntaken van de diensten voor gezinszorg:

Deinze wil de werking van de 6 private diensten voor gezinszorg, met name De Zon Familiezorg West-Vlaanderen, Familiehulp, Familiezorg Oost-Vlaanderen, de Onafhankelijke Dienst Gezinszorg, Solidariteit voor het Gezin en Thuishulp Bond Moyson - die in 2006 samen goed waren voor 78.031 prestaties ten behoeve van onze inwoners - verder ondersteunen. In Deinze bestaat er geen lokale openbare dienst voor gezinszorg en zal er ook geen opgestart worden. De lokale besturen zijn van oordeel dat de gezinszorg meer dan huishoudelijke hulp is. Gezinshulp omvat een belangrijk psychosociaal luik dat er toe bijdraagt dat ouderen geestelijk gezond blijven, bijvoorbeeld bij depressies of rouw. De aangeboden hulp kan preventief, herstellend, verzorgend en/of een palliatief karakter hebben. Deinze wil een klimaat scheppen waar de burger op basis van zijn voorkeur een ruime keuze behoudt van gezinszorg. Daarom wordt het meerjarenplan thuiszorg verlengd. De diensten voor gezinshulp bieden thuishulp van huishoudelijke aard aan. Deze service wordt in toenemende mate via dienstenchequeondernemingen aangeboden, een evolutie die door de lokale besturen wordt aangemoedigd. De ontwikkeling van aanvullende hulpverlening met dienstencheques bij schoonmaakhulp, bereiden van maaltijden, boodschappendienst en strijken, en recentelijk nog kleine klussen en tuinonderhoud, wordt noodzakelijk geacht om de groeiende zorgnoden op te vangen.


Deinze 2008 – 2012

142

11.4.2.6.

-

-

-

-

-

-

-

-

Stad en OCMW engageren zich voor het behoud van hun bestaande publieke thuiszorgdiensten. In de komende legislatuur wordt onderzocht of een nieuwe, gemeenschappelijke structuur wenselijk en haalbaar is.

OCMW en stad Deinze hebben sinds jaren een eigen aanbod van thuiszorgdiensten uitgebouwd dat complementair en aanvullend is. Voor de stad gaat het om de mindermobielencentrale, de liftwagen voor rolstoelgebruikers, de erkentelijkheidstoelage voor mantelzorgers. Het OCMW organiseert poetshulp, verdeling van warme maaltijden aan huis en verhuurt personenalarmtoestellen. Het OCMW heeft een meerjarenplan voor de financiële ondersteuning van de thuiszorg door derden (diensten gezinszorg en thuisverpleging) en baat een lokaal dienstencentrum uit (Elfdorpen). Deze dienstverlening wordt verder aangeboden. Beide lokale besturen beseffen dat de vergrijzing een reflectiemoment over het eigen aanbod noodzakelijk maakt. Zo zal er in de komende legislatuur onderzocht worden of het publieke aanbod beter kan gecoördineerd worden vanuit één dienst met een voldoende geschoold thuiszorgcoördinator aan het hoofd. De werking van de stedelijke mindermobielencentrale wordt versterkt want het aantal aanvragen dat moet gematcht worden, blijft stijgen. Bejaarden, andersvaliden, mensen in een sociale noodsituatie hebben ook mobiliteitsbehoeften. Ze willen winkelen, naar een kaartnamiddag of de hobbyclub, de kapper, op familie- of vriendenbezoek, naar de dokter of op ziekenbezoek. Mensen met een bescheiden inkomen die niet over een eigen vervoer of openbaar vervoer beschikken, kunnen via de mindermobielencentrale van Deinze (dienst welzijn) een chauffeur-vrijwilliger krijgen. Deinze waardeert de inspanningen die de mutualiteiten doen om ook mindermobielenvervoer te organiseren. Maar dat aanbod is uitgebouwd op regionaal of provinciaal niveau en deze diensten hebben een klein marktaandeel in Deinze. De verdere uitbouw van de Belbus, een dienstverlening van De Lijn, wordt zeer positief bevonden, vooral in de kleinere buitengemeenten van Deinze waar het reguliere openbaar vervoer zwak was uitgebouwd. We beschouwen de Belbus dan ook als een instrument van het lokaal thuiszorgbeleid. Het aanbod van aangepast vervoer voor rolstoelgebruikers met een liftwagen is gegroeid uit het STAPH. De doelgroep zijn rolstoelgebruikers of mensen met een negatieve hoge score op de schaal van zelfredzaamheid. Het experiment met vrijwilliger chauffeurs wordt voorgezet en de reservatie blijft onderdeel van de werking van de mindermobielencentrale van Deinze. Deinze reikt een erkentelijkheidspremie uit voor de opvang van hoogbejaarde, zorgbehoevenden in het thuismilieu. De lokale besturen willen niet alleen diensten betoelagen. Er is een financiële ondersteuning van de zwakke thuisverzorgden via de mantelzorgpremie, in aanvulling op de Vlaamse zorgverzekering. De basisbedragen van de mantelzorgpremie worden gekoppeld aan de gezondheidsindex. Het OCMW verlengt haar meerjarenplan voor de financiële ondersteuning van de thuiszorg. Het OCMW Deinze heeft een lange traditie van financiële ondersteuning van de thuiszorg. Hierbij wordt voorzien in een co-financiering van diensten voor thuisverpleging en de diensten voor gezinshulp. Het lokaal sociaal beleidsplan wil het belang van de thuiszorg nogmaals beklemtonen met een verlenging van het subsidiesysteem, een verhoging van het totale trekkingskrediet. Elke erkende dienst voor thuisverpleging of voor gezinshulp kan per prestatie of per uur hulp aangeboden aan een inwoner van onze stad, een subsidie krijgen. Het globale trekkingsrecht wordt verdeeld conform het marktaandeel van de betrokken diensten. Wie veel thuishulp aanbiedt in Deinze zal het hoogste trekkingsrecht verwerven.


Deinze 2008 – 2012

143

-

-

-

Het totale trekkingsrecht voor de sector gezinshulp bedraagt € 34.085 (2008) en zal vanaf 2009 in fases opgetrokken worden naar € 40.000 op jaarbasis. Mocht blijken dat het globale aanbod van gezinshulp in Deinze opmerkelijk daalt, dan kunnen de lokale besturen hun financieel engagement herzien. Het totale trekkingsrecht voor de sector thuisverpleging bedraagt € 6.197 (2008) en wordt vanaf 2009 in fases opgetrokken worden naar € 10.000 op jaarbasis. Mocht blijken dat het globale aanbod van thuisverpleging in Deinze opmerkelijk daalt, dan kunnen de lokale besturen hun financieel engagement herzien. De thuiszorg moet open blijven staan voor financieel, sociaal en medisch zwakkeren, daarom blijft het OCMW voor haar eigen dienstenaanbod een bijdrageschaal hanteren die rekening houdt met inkomen en vermogen van de aanvrager.

-

Voor ouderen met een laag inkomen, grote gezondheidsproblemen, geringe sociale hulpbronnen en een zwakke persoonlijkheid - determinanten die het meest samenvallen bij alleenstaande, hoogbejaard vrouwen - is een algemene waakzaamheid geboden. Indien nodig moet het Sociaal Huis ingeschakeld worden om de inkomens waarop ze recht hebben te helpen realiseren.

-

De poetsdienst van het OCMW blijft openstaan voor gezinnen die getroffen worden door ziekte, bevalling, overlijden of langdurige afwezigheid van de moeder of alleenstaande vader, of voor een gezin waar een zwaar gehandicapt kind thuis wordt opgevoed. De overgrote groep gebruikers blijven echter de bejaarden. Maandelijks ontvangen ongeveer 300 gezinnen poetshulp van het OCMW. In 2006 hebben een 40-tal (deeltijdse) poetsvrouwen ongeveer 27.500 uren poetshulp gepresteerd bij hoofdzakelijk +75-jarigen. We streven naar een behoud van dat aanbod. Naast het poetswerk is de psychosociale ondersteuning een belangrijke taak voor de poetsvrouwen. Het samen koffie drinken, het informeren naar de gezondheid van de kinderen, het mee verdrietig of blij zijn, het stimuleren van zelfredzaamheid zijn minstens even belangrijk als het proper kunnen dweilen en afstoffen.

-

-

-

-

Er wordt verder toepassing gemaakt van een bijdrage in de kosten die rekening houdt met draagkracht (inkomen en vermogen) van de gebruiker. De lokale besturen zijn van oordeel dat naast het aanbod van poetshulp via het OCMW, er ook maximaal ruimte moet gegeven worden voor poetshulp via dienstenchequeondernemingen. Zowel semi-publieke sector (Padeo, Werkwinkel Leie en Schelde), private initiatiefnemers (strijkcentrales, interimbureau’s) als de non-profit (particuliere diensten voor gezinshulp) zijn actief op dat domein. Het komt er op aan de krachten te bundelen, want de vraag naar poetshulp in Deinze kan nog steeds niet gevolgd worden door het gezamenlijke aanbod. Maaltijdbedeling aan huis. “De Lekkerbek” is de dienst voor warme maaltijden van het OCMW. Wie wegens ziekte, bijzondere sociale omstandigheden of ouderdom niet zelf meer kan instaan voor het bereiden van een warme maaltijd kan verder beroep doen op deze dienst. Vooral bejaarden en in mindere mate gehandicapten en zwaarzorgbehoevende inwoners maken gebruik van dit aanbod. In 2006 werden 41.679 maaltijden (warme en diepvries) bedeeld. In het kader van haar thuiszorgbeleid engageert het OCMW zich om deze dienstverlening verder aan te bieden omdat het een bijzonder noodzakelijke ondersteuning blijkt te zijn van het thuismilieu en omdat vooral alleenstaanden en +75-jarigen er gebruik van de maken. De plannen voor de bouw van een nieuw woonen zorgcentrum ter vervanging van het OLVrouw-rusthuis voorzien een nieuwe hypermoderne keuken die zal voldoen aan alle


Deinze 2008 – 2012

144

-

-

-

HACCP-normen. Dat wordt het nieuwe aanleveringpunt voor de dienst maaltijdbedeling aan huis. Er wordt verder toepassing gemaakt van een bijdrage in de kosten die rekening houdt met draagkracht (inkomen en vermogen) van de gebruiker. Sociale alarmering. Vele alleenwonende bejaarden en personen met een handicap of zorgbehoefte voelen zich thuis onzeker of onveilig. Voor hen stellen zowel de mutualiteiten als het OCMW personenalarmtoestellen ter beschikking. Bij problemen wordt een alarmsignaal verstuurd naar een centrale die op haar beurt familie, buren of de huisdokter inschakelt. Inwoners die geen gebruik wensen te maken van de diensten voor personenalarmering (PAS) van de mutualiteiten, kunnen een dergelijke toestel huren bij het OCMW. Het aantal toestellen (10) wordt behouden en blijkt te volstaan om aan de vraag te voldoen. Bij aankoop van nieuwe PAS-toestellen kiest het OCMW voor toestellen met meerdere functionaliteiten, zoals valdetectie, CO-detectie en/of branddetectie. Vanaf 2009 worden 10 van deze nieuwe toestellen in gebruik genomen. Evoluties waarbij nieuwe technologie wordt ingezet ter ondersteuning van het thuismilieu worden op de voet gevolgd. Indien er zich regionale opportuniteiten aandienen voor ‘zorg op afstand’, ‘telecare’, ‘telezorg’ of ‘telesenior (beeldtelefonie voor ouderen), in essentie een monitoring op afstand in de thuiszorg’, zal Deinze ze op hun meerwaarde en mogelijkheden onderzoeken. De schaalgrootte van onze leefgemeenschap laat niet toe deze nieuwe vormen van dienstverlening in eigen regie te ontwikkelen.

11.4.2.7.

-

-

-

-

-

-

Er is in Deinze plaats voor een parallelle en complementaire werking van een publiek en een privaat lokaal dienstencentrum.

Deinze beschikt recentelijk over twee lokale dienstencentra, het LDC Elfdorpen van het OCMW Deinze en het LDC De Bosrank van Sint-Vincentius (Ten Bosse). Hiermee is de programmatie voor onze stad ingevuld, en dat is in Vlaanderen eerder de uitzondering. Beide LDC’s hebben een maatschappelijke meerwaarde en zijn complementair aan elkaar. Er wordt gestreefd naar afstemming en constructief overleg tussen Elfdorpen en De Bosrank. Deinze is van oordeel dat het lokaal dienstencentrum een thuiszorgvoorziening is met heel wat troeven. Het LDC voorziet een integrale aanpak, trekt een heterogeen publiek aan, is een centraal aanspreekpunt, ligt verankerd in de gemeente en buurt, is flexibel, heeft veel oog voor preventie en groepsactiviteiten en heeft een vrijwilligerswerking als hoeksteen van de werking. De lokale dienstencentra moeten het sociale netwerk versterken en voorkomen dat mensen vroegtijdig beroep doen op zorgverlening. De vijf peilers van hun werking zijn: beweging, creativiteit, dienstverlening, vorming en recreatie. De basiswerking van het OCMW-dienstencentrum Elfdorpen blijkt aan een behoefte te voldoen en wordt op peil gehouden. Naast activiteiten van algemene, informatieve aard (voordrachten, flyers, infobrochures, muurkrant…), recreatieve activiteiten en algemeen vormende activiteiten wordt er ook hulp aangeboden bij de activiteiten van het dagelijks leven, inzonderheid hygiënische zorg (kapsalon, pedicure en manicure). Er is ook voorzien in een fitnessruimte en een seniorenrestaurant. In dat licht werd de infrastructuur van Elfdorpen recentelijk aangepast. Indien uit het aangekondigde onderzoek van het lokaal openbaar thuiszorgaanbod mocht blijken dat er zich nieuwe behoeften aandienen, kan overwogen worden om dat nieuwe aanbod te integreren in Elfdorpen. Hierbij wordt bijvoorbeeld gedacht aan hulp bij het


Deinze 2008 – 2012

145

-

-

-

-

uitvoeren van boodschappen als vorm van buurthulp, aandachtsringen of telefooncirkels, advies voor aanpassingen levenslang wonen…. De lokale besturen erkennen de meerwaarde van de centrumraad en de vrijwilligerswerking binnen het LDC Elfdorpen. Er zal maximaal rekening gehouden worden met hun adviezen, ondermeer inzake de programmatie van de activiteiten. Het lokaal dienstencentrum verstrekt op eenvoudige wijze en zeer dicht bij de bevolking, informatie en advies aan op alle levensdomeinen, inclusief over het netwerk van (ouderen)voorzieningen. Dank zij de inzet van actieve senioren en bezoekers werkt het centrum aan de leefbaarheid van de omgeving door sociale netwerken te stimuleren en uit te bouwen ter ondersteuning van broze ouderen en zij die de weg naar het lokaal dienstencentrum niet vinden. De actieve senioren en bezoekers vinden in het LDC hun gading in vormings- en ontwikkelingsprogramma’s en preventieve activiteiten in het algemeen, én door de opname van opdrachten en taken als vrijwilligers vanuit een eigen persoonlijke zingeving.

11.4.2.8.

-

-

-

Woonaanpassing in de thuiszorg wordt een belangrijk instrument om vroegtijdige opnames in ouderenzorgvoorzieningen te voorkomen

Zoals besproken in het hoofdstuk wonen, meer bepaald het luik aangepast wonen voor senioren, onderschrijven de lokale besturen de filosofie van het levenslang wonen. Een aanpassing van woningen van mensen met beperkingen, is daar een onderdeel van. Er is grote behoefte aan extra expertise voor woonaanpassingen in de thuiszorg. Deinze wenst deze expertise in het bereik te brengen van haar inwoners. De lokale besturen erkennen en waarderen de inspanningen van de ziekenfondsen die via hun regionale dienstencentra of thuiszorgcentra woonadvies verstrekken aan hun leden. In voorkomend geval kan gericht doorverwezen worden naar deze diensten. Burgers die geen gebruik wensen te maken van deze mutualistische dienstverlening moeten ook toegang krijgen tot woonadvies. Daarom heeft het lokaal dienstencentrum Elfdorpen samenwerking gezocht met in-HAM, een organisatie die technologische oplossingen wil aanbieden voor personen met functiebeperkingen en ouderen, met als primaire doelstelling het zelfstandig functioneren op het vlak van het woongebeuren te vrijwaren. Deze samenwerking moet in de komende legislatuur concreet gestalte krijgen. In-HAM heeft ook een demonstratiecentrum waar de persoon met beperking en de bejaarde een periode kan verblijven om samen een ontwerp van eigen woning op gang te zetten. De persoon met beperkingen moet de kans krijgen om de bestaande en de recent ontwikkelde hulpmiddelen uit te proberen op hun validiteit. Er zal onderzocht worden of er een gemeentelijke subsidie kan voorzien worden voor bewoners met ernstige functiebeperkingen die een woonaanpassing(studie) laten uitvoeren, voor zover er geen overlappingen zijn met andere Vlaamse of federale maatregelen.

11.4.2.9. Alle krachten moeten gebundeld worden om meer dagopvang, nachtopvang en kortverblijf in Deinze mogelijk te maken -

Dagopvang draagt bij tot de humanisering van de zorgverlening aan bejaarden door ervoor te zorgen dat de patiënt thuis kan blijven wonen en de mantelzorgers overdag ontlast worden van hun zware zorgtaak. Zorgbehoevenden krijgen in het dagopvangcentrum persoonlijke zorg, maaltijden, animatie en reactivatie. De gebruikers


Deinze 2008 – 2012

146

-

-

-

-

-

-

worden door de dienst opgehaald en ’s avonds weer naar huis gebracht. Gelet op de aanstormende vergrijzing kan een dergelijk aanbod niet ontbreken in Deinze. In Deinze is er één dagopvangcentrum, Dagopvang Ten Bosse actief, en kunnen er volgens de Vlaamse programmatienormen geen nieuwe dagopvangcentra worden opgericht. Ten Bosse realiseert ongeveer 3.700 bezoekdagen voor een 60-tal verschillende gebruikers met een gemiddelde bezetting van 15 gebruikers per dag. De publieke sector waardeert en erkent het belang van deze dienstverlening. De bestaande toelage aan het dagopvangcentrum Ten Bosse ten bedrage van € 4.958 zal, gespreid over enkele jaren, worden verhoogd tot € 5.500 per jaar. In ruil daarvoor garandeert Ten Bosse de opname van overwegend Deinse gebruikers (70% van de gebruikers). Deze toelage is vooral bedoeld voor het vervoer naar en van het dagopvangcentrum met aangepaste busjes (rolstoelvervoer). In Ten Bosse loopt eveneens een experiment van nachtopvang in samenwerking met diensten voor gezins- en bejaardenhulp. De lokale besturen hopen dat dit experiment een bestendig karakter zal krijgen, en indien mogelijk ook navolging in andere rusthuizen. Ook het kortverblijf is een alternatieve opvangmogelijkheid ter ondersteuning van de thuiszorg. Het is de bedoeling dat de bewoner gedurende een beperkte periode een verblijf wordt aangeboden in een lokaal dat functioneel verbonden is met een rusthuis, en waar, al naargelang zijn of haar behoeften, collectieve familiale en huishoudelijke diensten, hulpverlening in het dagelijkse leven of verpleegkundige en paramedische zorgen worden aangeboden. Momenteel beschikt alleen het woonen zorgcentrum Ten Bosse over 3 kortverblijfbedden. In het kader van de afstemming van hun respectievelijke zorgstrategische plannen zijn de 4 rusthuizen van Deinze (Sint-Jozef, Sint-Franciscus, Sint-Vincentius en het OLVrouw-rusthuis van het OCMW) overeengekomen dat elk rusthuis 3 kortverblijfbedden zal realiseren. De voorafgaandelijk vergunning voor 3 kortverblijven in het nieuwe woonen zorgcentrum van het OCMW Deinze is begin 2008 aangevraagd.

11.4.2.10.

-

Deinze onderzoekt de mogelijkheid om in samenwerking met derden een een portaalsite voor de thuiszorg uit de bouwen.

Het thuiszorgaanbod is erg versnipperd en ruim gevarieerd, en dat kan problemen opleveren voor wie informatie zoekt. Er moet minstens onderzocht worden of er een (bovengemeentelijk) draagvlak bestaat voor de uitbouw en het onderhoud van een portaalsite voor de thuiszorg in de regio Deinze. Deze portaalsite voor de thuiszorg in Deinze moet toegankelijk zijn voor zowel de professionals als voor de gewone gebruikers. Er wordt samenwerking gezocht met SIT Deinze en OVOSIT, het Oost-Vlaams Overleg Samenwerkingsinitiatieven Thuisverzorging, omdat zij nu reeds een brochure uitgeven met gegevens over alle thuiszorgactoren uit de regio Deinze. Deze portaalsite voor de thuiszorg zal bij voorkeur de volgende rubrieken bevatten: o Het overzicht van het thuiszorgaanbod van de particuliere thuiszorgaanbieders en links naar hun respectievelijke websites; o De website van wachtdiensten dokters en apothekers; o Een overzicht van de thuiswoonvormen voor personen met een handicap, senioren en andere zorgbehoevende doelgroepen; o Een overzicht van premies en tegemoetkomingen;


Deinze 2008 – 2012

147

o o o 11.4.2.11.

Een kalender van geplande thuiszorgactiviteiten, cursussen en ontspanningsactiviiteiten; Een forum over thuiszorgthema’s; Elektronische aanvraag voor thuiszorgdienstverlening. Deinze wil een mantelzorgvriendelijke gemeente zijn

Zonder mantelzorg geen thuiszorg. Mantelzorg is het sluitstuk van de thuiszorg. Mantelzorgers zijn personen die op een regelmatige basis en op een niet-beroepsmatige wijze, aanvullende, bovennormale zorg verlenen aan een zorgbehoevende persoon uit hun omgeving. Het profiel van de mantelzorg(st)er kan kernachtig worden samengevat: het betreft hoofdzakelijk vrouwen, ze zijn meestal tussen 45 en 70 jaar oud, hebben een laag opleidingsniveau en zijn meestal niet beroepsactief. Meestal is de persoon voor wie gezorgd wordt, één van de ouders. Mantelzorg is vaak een langdurig engagement (langer dan 5 jaar). -

De lokale besturen erkennen dat mantelzorg een zware maar maatschappelijk zeer belangrijke taak is. Het mantelzorgbeleid van Deinze is geënt op de volgende uitgangspunten: o Er wordt verder geïnvesteerd in communicatie over de thuiszorgactiviteiten via het gemeentelijk informatieblad. Informatiefolders en flyers van thuiszorgaanbieder worden in de infokiosken van stad en OCMW geïntegreerd; o Het Sociaal Huis en de dienst welzijn zijn twee loketten waar men terecht kan voor meer informatie over de thuiszorg en de mantelzorg; o Groepswerk voor en door mantelzorgers (bv. Praatcafé dementie, gespreksgroepen weduwen en weduwenaars) moet alle kansen krijgen. Het is een moment van emotionele ondersteuning en informatieoverdracht. Het gunsttarief voor verenigingen van Deinze in de huur van openbare lokalen is van toepassing. o Een lokale mantelzorgtoelage blijft een zinvol en handig beleidsinstrument en is veel meer dan een kwestie van geld. Deinze behoudt haar erkentelijksheidstoelage als waardering voor het werk van de mantelzorgers. Deze lokale premie mag gecumuleerd worden met de premie voor zorgbehoevende bejaarden die wordt toegekend door de Vlaamse Zorgverzekering. Doelgroep blijft de inwonende +85jarigen die hulpbehoevend zijn en over een bescheiden inkomen beschikken. o Het is belangrijk dat de stad en het OCMW blijven beschikken over eigen thuiszorgondersteunende diensten zoals de mindermobielencentrale, de poetsdienst aan huis en de warme maaltijdlevering aan huis. Met dat aanbod wordt heel wat werk van de mantelzorger overgenomen. o Het toegankelijkheidsbeleid dat er op gericht is om de directe en ruimere omgeving maximaal toegankelijk te maken voor mensen met beperkingen, verhoogt de zelfredzaamheid van de zorgbehoevende en beperkt de belasting voor de mantelzorgers. o Voor mantelzorgers die hun minder mobiele familieleden begeleiden is het aanbod en respect van voorbehouden parkeerplaatsen essentieel. De stadswachten zullen nauwlettend toezien op het respecteren van de voorbehouden parkeerplaatsen. o Er wordt onderzocht of het gebruik van STAPH busje, het speciaal busje voor mindermobiele personen, eventueel ter ondersteuning van de mantelzorgers, kan verhoogd worden.


Deinze 2008 – 2012

148

o

Uit erkentelijkheid wordt periodiek een dag van de mantelzorger georganiseerd waarbij de mantelzorgers in de bloementjes worden gezet. Via bevoorrechte getuigen (huisartsen, thuisverpleging, gezinszorg) worden zoveel mogelijk adressen van zorgsituaties en mantelzorgers verzameld.


Deinze 2008 – 2012

149

Hoofdstuk 12. Inburgering en Noord - Zuiddialoog De Deinse bevolking is de laatste 10 jaar behoorlijk aangegroeid. Daar zijn elk jaar veel nieuwkomers bij. Nieuwkomer is een ruim begrip. Een specifieke deelgroep zijn de nietBelgen. Het betreft 453 personen of 1,6% van de totale bevolking in Deinze. Hoewel dit beduidend lager ligt dan het provinciaal gemiddelde van 2,8% leert de praktijk dat het aanbieden van integratie en inburgeringskansen op lokaal vlak de beste kansen van slagen heeft. De lokale besturen engageren zich om te werken aan een stad waarin alle mensen, ongeacht hun herkomst kunnen samenleven in diversiteit. Dit gebeurt op grond van gelijkwaardigheid en een actief, gedeeld burgerschap. Het is de bedoeling dat élke Deinzenaar actief aan de samenleving kan deelnemen. Inburgering is een geschikte manier om “nieuwe Vlamingen” de kans te geven om dit actief, gedeeld burgerschap op te nemen. Inburgering is een politiek, maar ook een menselijk en concreet probleem: hoe krijgen alle nieuwkomers een plaats in de samenleving? Hoe moet de zorg zich opstellen om respectvol te kunnen omspringen met andere culturen? Als maatschappelijk thema is ‘inburgering’ voor de welzijnszorg van groot belang. Een kleurrijk Deinze betekent ook een kleurrijke welzijnszorg. Het recht op zorg staat los van afkomst en religie. Taalproblemen en culturele verschillen maken het werk van de zorgverlener er niet eenvoudiger op en plaatsen ook de zorgvrager soms in moeilijke situaties. De lokale besturen in Deinze verbinden er zich toe minderheden de kansen te geven om als volwaardige burgers aan de samenleving deel te nemen. De groeiende culturele diversiteit maakt dat ook armoede ‘kleurrijker’ wordt. Ook hier worden de beleidsmensen voor de uitdaging geplaatst om voldoende aandacht te besteden aan de specifieke behoeften van armen van een andere origine. Er is een Vlaams minister functioneel bevoegd voor inburgering. Zijn beleid ontwikkelt zich via een inburgeringsbeleid en een diversiteitsbeleid. Het diversiteitsbeleid heeft tot doel het samenleven in de diversiteit en de samenlevingsproblemen die kunnen ontstaan, te managen. Diversiteit houdt ook in dat er een specifieke aandacht is voor bepaalde doelgroepen, zoals allochtonen, de asielzoekers, de erkende vluchtelingen en de mensen zonder papieren. Om voor iedereen gelijke kansen te bieden zijn toegankelijke en interculturele dienstverlening en een betere doorstroming van allochtone doelgroepen prioritair. Het leven en het beleid in Deinze staan niet los van de rest van de wereld. De globalisering van de politiek en de economie, een verhoogde mobiliteit, betere communicatiemogelijkheden, … hebben ons tot wereldburgers gemaakt. In een wereld die zich steeds meer aanbiedt als “global village” is het duidelijk dat het zuidelijke deel van deze “village” behoorlijk benadeeld is t.a.v. het noordelijke deel. Wereldwijd bestaan er enorme verschillen in niveaus van welvaart en welzijn. Onze levensstandaard is voor de meeste medemensen allesbehalve standaard. Deze groeiende kloof tussen Noord en Zuid kan niet aanvaard worden.


Deinze 2008 – 2012

150

12.1. Resultaten van de omgevingsanalyse en de bevragingen Per domein werd gepeild naar de gekendheid en de tevredenheid van de dienstverlening alsook als men het een maatschappelijke behoefte vindt. De gegevens betreffende de tevredenheid van de dienstverlening, verleend door derden, worden niet verspreid. Het is niet de taak van het OCMW om deze gegevens te vermelden, maar de gegevens kunnen wel door de betreffende diensten opgevraagd worden.

Deel 1 : algemeen Hoeveel Deinzenaars hebben effectief contact met nieuwkomers ? 90%

80,80%

80% 70% 60% 50% 40% 30%

19,20%

20% 10% 0%

contact

geen contact effectief contact

Gekendheid van de diensten van Stad en OCMW omtrent inburgering en Noord-Zuiddialoog. 100% 90%

87,40%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

9,80%

10%

2,80%

0% 0

1

2



Deinze 2008 – 2012

151

Gekendheid van de diensten van Stad en OCMW omtrent inburgering en Noord-Zuiddialoog, bekeken vanuit personen die effectief contact hebben met nieuwkomers 75,90%

80% 70% 60% 50% 40% 30%

15,20%

20%

8,90%

10% 0% 0

1

2


Tevredenheid over de diensten van Stad en OCMW omtrent inburgering en Noord-Zuiddialoog, 35%

33,3%

30% 25% 20% 12,8%

15%

12,8%

10% 5%

5,1% 2,6%

0% 1

2

3

4

5


Tevredenheid over de diensten van Stad en OCMW omtrent inburgering en Noord-Zuiddialoog bekeken vanuit personen die effectief contact hebben met nieuwkomers. 35% 31,2%

31,2%

30% 25% 18,8%

20% 15% 10%

12,8% 6,2%

5% 0% 1

2

3

4

5



Deinze 2008 – 2012

152

Gekendheid van de diensten van anderen omtrent inburgering en Noord-Zuiddialoog. 40%

36,70%

35% 30%

27,40%

26,70%

25% 20% 15% 10%

6,00%

5%

2,10%

1,20%

4

5

0% 0

1

2

3


Gekendheid van de diensten van anderen omtrent inburgering en Noord-Zuiddialoog, bekeken vanuit personen die effectief contact hebben met nieuwkomers. 40% 32,70%

35%

34,50%

30% 25% 20% 15%

15,00% 8,80%

10% 5%

4,40%

4,40%

4

5

0% 0

1

2

3


Tevredenheid over diensten van derden omtrent inburgering en Noord-Zuiddialoog 45%

40,7%

40% 35,0%

35% 30% 25% 20%

16,9%

15% 10% 5%

5,3% 2,1%

0% 1

2

3

4

5



Deinze 2008 – 2012

153

Tevredenheid over de diensten van derden omtrent inburgering en Noord-Zuiddialoog, bekeken vanuit personen die effectief contact hebben met nieuwkomers. 50% 45%

45,9%

40% 35% 30%

31,1%

25% 20% 15% 10% 5% 0%

13,1% 6,6%

3,3% 1

2

3

4

5


Deel 2 : dienstverlening aangeboden door de diensten van stad en ocmw Gekendheid van de begeleiding van etnische en culturele minderheden door de OCMW diensten. 100%

91,60%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

8,40%

10% 0%

gekend

niet gekend

Tevredenheid van de begeleiding van etnische en culturele minderheden door de OCMW diensten. 50% 45%

44%

40% 35% 30% 25% 20% 15% 10%

24% 16%

12% 4%

5% 0% 1

2

3

4

5



Deinze 2008 – 2012

154

Beantwoordt de begeleiding van etnische en culturele minderheden door het OCMW aan een maatschappelijke behoefte ?

80%

69,8%

70% 60% 50% 40% 30%

26,1%

20% 10%

4,1%

0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de Noord-Zuid ontwikkeling 100%

92,10%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

7,90%

10% 0%

gekend

niet gekend

Tevredenheid over de Noord- Zuid ontwikkeling

60% 48,10%

50% 40% 30%

25,90%

20% 10%

14,80% 7,40%

3,70%

0% 1

2

3

4

5



Deinze 2008 – 2012

155

Beantwoordt de Noord – Zuid ontwikkeling aan een maatschappelijke behoefte ? 80% 70,9%

70% 60% 50% 40% 30%

25,1%

20% 10%

3,9%

0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

Deel 3 : dienstverlening aangeboden door derden Gekendheid van het Huis van Nederlands 100%

92,20%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

7,80%

10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt het Huis van Nederlands aan een maatschappelijke behoefte ?

70%

62,6%

60% 50% 40%

34,2%

30% 20% 10%

3,6%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

156

Gekendheid van het onthaal nieuwkomers Oost – Vlaanderen (ONOV) 95,30%

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 4,70%

10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt het onthaal nieuwkomers Oost – Vlaanderen aan een maatschappelijke behoefte ?

80% 68,7%

70% 60% 50% 40% 30%

26,7%

20% 4,6%

10% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van het Rode Kruis Opvangcentrum

70%

60,70%

60% 50% 40%

39,30%

30% 20% 10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

157

Beantwoordt het Rode Kruis Opvangcentrum aan een maatschappelijke behoefte ? 60% 50%

46,8%

49,0%

40% 30% 20% 10%

4,1%

0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de basiseducatie voor etnische en culturele minderheden 93,90%

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 6,10%

10% 0%

gekend

Beantwoordt de basiseducatie maatschappelijke behoefte ?

niet gekend

voor

etnische

en

culturele

70%

minderheden

aan

66,2%

60% 50% 40% 30%

30,3%

20% 10%

3,5%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

158

een

Gekendheid van de ontwikkelingssamenwerking 80%

74,00%

70% 60% 50% 40% 26,00%

30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Beantwoordt de ontwikkelingssamenwerking aan een maatschappelijke behoefte ? 70%

64,5%

60% 50% 40% 29,4%

30% 20% 10%

6,1%

0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

12.2. SWOT – analyse -

-

-

We merken een gestage groei van het aantal vreemdelingen op het grondgebied van Deinze. Het inburgeringstraject stoelt op 3 pijlers: maatschappelijke oriëntatie, loopbaanoriëntatie en Nederlands leren. Het Huis van het Nederlands werkt goed samen met Onthaal Nieuwkomers Oost – Vlaanderen (ONOV). Ze organiseert zelf geen cursussen Nederlands als tweede taal (NT2) maar werkt samen met centra voor basiseducatie, centra voor volwassenenonderwijs, het universitair talencentrum Gent en de VDAB. Stad en OCMW bieden klaslokalen voor lessen NT2. Er wordt ruimte vrijgemaakt in het lokaal dienstencentrum Elfdorpen en in het jeugdcentrum Brieljant. Heel wat Deinzenaren zijn als vrijwilliger actief in het ontwikkelingswerk. In 2005 kwamen een aantal onder hen samen en werd een gemeentelijke raad voor ontwikkelingssamenwerking (GROS) Deinze opgericht. De GROS kan als erkende adviesraad rekenen op de ondersteuning en begeleiding van stadspersoneel. Om haar werking te stimuleren voorziet de stad een toelage. Aangezien


Deinze 2008 – 2012

159

dit stadspersoneel maar beperkt kan vrijgesteld worden voor deze ondersteuning, adviseert de GROS uitbreiding van deze professionele ondersteuning. 12.3.

Strategische doelstellingen

“CMW en Stad Deinze nemen elk hun verantwoordelijkheid op in de professionele begeleiding en ondersteuning van nieuwkomers bij hun inburgering in de stad.” “Het stadsbestuur engageert zich in een Noord-Zuiddialoog door het uitbouwen van een beleid inzake ontwikkelingssamenwerking.” 12.4. Operationele doelstellingen 12.4.1. Operationele doelstelling inburgering De stad Deinze wil samen met het OCMW en private partners een beleid ontwikkelen waardoor Deinze een gemeente is waar iedereen, ongeacht kleur, ras of levensovertuiging welkom is en alle nodige kansen op integratie en emancipatie krijgt. -

-

-

-

-

Uitbetalen van het equivalent leefloon en equivalente kinderbijslag aan asielzoekers die aan het OCMW zijn toegewezen. De lokale besturen blijven zich engageren in een administratieve ondersteuning bij allerhande aanvragen van nieuwkomers, asielzoekers… In samenwerking met Centrum basiseducatie Meetjesland blijft het aanbod basiseducatie in de gebouwen van het OCMW behouden. ONOV en het Huis van Nederlands houden zitdagen binnen het lokaal dienstencentrum/Sociaal Huis. Sinds 2004 werden 8 onthaalbureaus voor nieuwkomers opgericht, waaronder ONOV. ONOV is bevoegd voor 63 gemeenten in Oost – Vlaanderen en haar werking kon pas slagen als er regionale antennepunten werden voorzien. Deinze is sinds 2005 een antennepunt voor de Leiestreek en de Vlaamse Ardennen. Het antennepunt krijgt verder gratis onderdak in het lokaal dienstencentrum Elfdorpen. Alle +18 jarige vreemdelingen, met zicht op een langdurig verblijf in ons land, zijn in principe verplicht om een inburgeringstraject te volgen. Het aangeboden vormingstraject is opgedeeld in drie pakketten, nl. maatschappelijke oriëntatie, loopbaanoriëntatie en Nederlands leren. De taal leren van het land is een eerste belangrijke stap die poorten opent naar werk, sociale contacten en integratie. De taak van het Huis van Nederlands bestaat erin om aan de nieuwkomers informatie te verschaffen over het aanbod van taalonderricht op maat. Ze worden getest op hun leervaardigheid, scholingsgraad, leerbehoeften, verworven talenkennis. Op basis hiervan gaat men op zoek naar een school of opleidingscentrum dat best past bij hun profiel. Begeleiding van niet- begeleide minderjarige asielzoekers die voordien verbleven in het Rode Kruis opvangcentrum en dit in samenwerking met het Rode Kruis opvangcentrum. Een open deur voor elke kleur : De lokale besturen vragen de brochure aan die werd uitgegeven door Steunpunt Algemeen Welzijnswerk in samenwerking met het Vlaams Minderhedencentrum waarin een inventarisatie gebeurde van de toegankelijkheidsinitiatieven van het algemeen welzijnswerk voor etnische en culturele minderheden en formuleren van voorstellen tot verbetering. Het OCMW staat in voor het verlenen van dringende medische hulpverlening aan personen die illegaal in het land verblijven via de zorgvoorzieningen en zorgverleners. Het OCMW coördineert ook de administratieve afhandeling van de kostennota’s.


Deinze 2008 – 2012

160

-

In de ontwikkeling van een stedelijk diversiteitbeleid wordt onderzocht of eventueel beroep gedaan kan worden op de expertise van bestaande diversiteitscentra. Het stadsbestuur voorziet toelagen voor Basiseducatie Deinze, Centrum voor Basiseducatie Meetjesland en het Huis van Nederlands.

12.4.2. Operationele doelstelling Noord-Zuid dialoog Stad Deinze ziet de uitbouw van een volwaardig beleid rond ontwikkelingssamenwerking als een morele opdracht. Niet enkel t.a.v. de zogenaamde ontwikkelingslanden, maar ook t.o.v. onszelf. Deinze wil zijn verantwoordelijkheid opnemen en meewerken aan een rechtvaardige en duurzame mondiale samenleving. -

-

-

-

-

In 2006 richtte het stadsbestuur de Gemeentelijke Raad voor Ontwikkelingssamenwerking (GROS) Deinze op. Het bevoegdheidsdomein van de GROS is de ontwikkelingssamenwerking, zowel in de gemeentelijke als in de ruime internationale context: de globalisering, de Noord-Zuid-verhoudingen, de internationale samenwerking, de multiculturele samenleving, de armoedebestrijding en de duurzame ontwikkeling. De GROS brengt verscheidene individuen en organisaties die actief zijn op vlak van ontwikkelingssamenwerking rond de tafel. Het stadsbestuur zal de GROS blijven ondersteunen met het toekennen van een jaarlijkse werkingstoelage. Hierdoor kan de adviesraad haar werking uitbouwen en optimaliseren. De GROS neemt actief deel aan de ontwikkeling en aan de ondersteuning van het beleid van het gemeentebestuur rond ontwikkelingssamenwerking. In overleg met het stadsbestuur wordt een beleidsvisie ontwikkeld. De GROS adviseert het stadsbestuur bij de beleidsbepaling en acties in het kader van ontwikkelingssamenwerking. In een afsprakennota wordt de wijze waarop het advies wordt verleend en gevraagd beschreven. De GROS neemt zelf initiatieven en engageert zich in de ondersteuning van en het participeren aan activiteiten, opgezet door Deinse groepen, verenigingen of individuen rond ontwikkelingssamenwerking. Deze initiatieven en acties kunnen te maken hebben met: o sensibilisering, informatie en educatie om de betrokkenheid van Deinze en de Deinzenaren te vergroten bij de thematiek van ontwikkelingssamenwerking: samen met de Deinse verenigingen ijveren voor een concrete solidariteit met het Zuiden. De GROS hoopt de Deinzenaren nog sterker te mobiliseren en sensibiliseren voor deze solidariteit en zo ontwikkelingssamenwerking sterker op de publieke agenda te plaatsen. o partnerwerking in de ontwikkelingslanden door Deinzenaren, door organisaties verbonden met Deinse organisaties en/of met niet-gouvernementele organisaties (ngo’s), onder meer omwille van de expertise en het financiële hefboomeffect van deze laatste organisaties. De GROS wil elk jaar in november een party organiseren in het kader van de 11.11.11actie. Het stadsbestuur voorziet jaarlijks projectsubsidies voor ontwikkelingssamenwerking. Deinzenaren die actief zijn in projecten van ontwikkelingssamenwerking, kunnen subsidies aanvragen bij het stadsbestuur. De GROS adviseert het stadsbestuur bij het opstellen van criteria waaraan deze projecten zullen getoetst worden. De leden van de GROS kunnen eveneens aanspraak maken op een jaarlijkse subsidiëring van de stad, zoals bepaald in het subsidiereglement voor ontwikkelingssamenwerking. In dit reglement, goedgekeurd in de gemeenteraad dd. 27 januari 2007, werden de criteria vastgelegd waaraan de leden van de GROS moeten voldoen willen ze als (Deinse)


Deinze 2008 – 2012

161

-

-

-

-

-

organisatie voor ontwikkelingssamenwerking erkend worden. Als ze een erkenning hebben en ze kunnen een werkingsverslag met een aantoonbare werking in Deinze voorleggen, kunnen ze een basistoelage (€ 150,00) verkrijgen. Met deze toelage de verenigingen een duwtje in de rug. Het stadsbestuur onderstreept het belang van verantwoord consumeren en zal in samenwerking met de GROS het gebruik van producten uit de eerlijke handel zowel bij de consument als bij de publieke en de private diensten, organisaties en instellingen actief promoten via communicatiecampagnes tijdens de jaarlijkse Week van de Fair Trade. Het stadsbestuur bekijkt de mogelijkheden om op korte termijn zélf de daad bij het woord te voegen, door in haar aankoopbeleid het gamma van producten uit de eerlijke handel uit te breiden, o.m. in samenwerking met de Oxfam Wereldwinkel Deinze. Zo neemt de stad een voorbeeldfunctie op. Deinze bekijkt bovendien de mogelijkheden om te voldoen aan de criteria om uitgeroepen te worden tot Fair Trade-gemeente. Het stadsbestuur zal verdere steun verlenen aan Unicef en de actie 11.11.11. Hiervoor worden jaarlijks toelagen voorzien in de begroting. De stedelijke jeugddienst organiseert tijdens de wintermaanden de verkoop van Unicefkaarten. Naast een eigen verkooppunt in het jeugdcentrum Brieljant, worden de kaarten ook verkocht door vrijwilligers op de kerstmarkt. De jeugddienst staat eveneens in voor de coördinatie van de 11.11.11-actie. Voor de huisaan-huisophaling wordt beroep gedaan op de Deinse jeugdverenigingen en wijkcomités. Er wordt uitgekeken naar een nauwere samenwerking met de GROS om deze actie uit te breiden. De stad Deinze onderzoekt hoe ze een convenant ontwikkelingssamenwerking met de Vlaamse overheid kan afsluiten. Deze convenant heeft tot doel : o De aanmoediging van de gemeente om een volwaardige speler te worden binnen het beleidsdomein ontwikkelingssamenwerking; o Een brede sensibilisatie inzake gemeentelijke ontwikkelingssamenwerking binnen de gemeente te bewerkstelligen; o Een goed bestuur inzake gemeentelijke ontwikkelingssamenwerking na te streven binnen de gemeente door capaciteitsopbouw inzake bestuurlijk management en het conceptueel uitbouwen van een lokaal beleid ontwikkelingssamenwerking. o Voor de gemeenten die dat beogen, de directe samenwerking van gemeente tot gemeente met een Noord-Zuidcontext ondersteunen, met het oog op bestuurskrachtversterking, verbetering van de openbare dienstverlening en versterking van de lokale democratie. de Vlaamse Regering kan echter pas een convenant ontwikkelingssamenwerking afsluiten met een gemeente na beoordeling van het ingediende strategische actieplan en een operationeel actieplan voor het eerste jaar en als aan volgende instapcriteria voldaan is : o de gemeente beschikt over een erkende adviesraad ontwikkelingssamenwerking o in de algemene beleidsnota is een afdeling opgenomen betreffende het gemeentelijk beleid inzake ontwikkelingssamenwerking of de gemeente beschikt over een sectoriële beleidsnota ontwikkelingssamenwerking. o De gemeente beschikt over een schepen bevoegd voor ontwikkelingssamenwerking o De gemeente beschikt over een gemeentelijke ambtenaar bevoegd voor ontwikkelingssamenwerking. Volgens de bepalingen betekent dit voor Deinze een aanstelling van minstens een halftijdse ambtenaar. o Beschikken over een afzonderlijke begrotingspost ontwikkelingssamenwerking.


Deinze 2008 – 2012

162

-

-

Stad Deinze beantwoordt reeds aan enkele criteria zoals een adviesraad voor ontwikkelingssamenwerking en een bevoegde schepen. Het bestuur onderzoekt de mogelijkheden om ook aan de overige voorwaarden te kunnen voldoen, zoals bijv. het vrijstellen/aanstellen van personeel om de halftijdse functie van ambtenaar voor ontwikkelingssamenwerking in te vullen. Daarnaast zal tevens worden nagegaan of een stedenband met een zustergemeente in het Zuiden wenselijk is.


Deinze 2008 – 2012

163

Hoofdstuk 13. Gezondheidszorg …allemaal gezond en wel… Gezondheid wordt geleefd op plaatsen waar mensen elke dag werken, spelen, leren of hun vrije tijd doorbrengen, stelt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Volgens de WHO wordt onze gezondheid bepaald door: 1. Biologische en erfelijke factoren; 2. De omgeving, zowel de fysieke als sociale omgeving zoals de woning, de woonomgeving, sociale samenhang, arbeidsparticipatie en veiligheid; 3. De leefstijl, of het gedrag van mensen; 4. De beschikbaarheid van gezondheidszorgvoorzieningen. Een lokaal gezondheidsbeleid is dan ook per definitie een integraal beleid. Want gezondheid wordt niet enkel beïnvloed via de sector volksgezondheid. Ook maatregelen op het domein van bijvoorbeeld verkeer, veiligheid, ruimtelijke ordening, sociaal beleid, milieu en onderwijs kunnen de gezondheid beïnvloeden. Niet het verlengen van de levensverwachting is de doelstelling op zich, wel het verhogen van de levenskwaliteit. Gezondheid wordt vandaag niet meer gezien als afwezigheid van ziekte maar als een toestand van volledig fysiek, sociaal en mentaal welbevinden. De gezondheid van de burger is allesbehalve een eenvoudige materie. 13.1. Resultaten van de omgevingsanalyse en bevraging Per domein werd gepeild naar de gekendheid en de tevredenheid van de dienstverlening alsook als men het een maatschappelijke behoefte vindt. De gegevens betreffende de tevredenheid van de dienstverlening, verleend door derden, worden niet verspreid. Het is niet de taak van het OCMW om deze gegevens te vermelden, maar de gegevens kunnen wel door de betreffende diensten opgevraagd worden.

Deel 1 : algemeen Gekendheid van de diensten ivm lichamelijke en geestelijke gezondheidszorg van Stad en OCMW 60,00%

55,10%

50,00% 40,00% 30,00%

23,50%

20,00% 12,20% 10,00%

5,60%

3,70%

3

4

0,00% 0

1

2 aantal gekende diensten


Deinze 2008 – 2012

164

Tevredenheid over de diensten ivm lichamelijke en geestelijke gezondheidszorg van Stad en OCMW 47,2%

50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%

23,3%

20,9%

2,5%

6,1%

0-1

>1 - 2

>2 - 3

>3 - 4

>4 - 5


Gekendheid van gezondheidszorg

de

dienstverlening

van

anderen

ivm

lichamelijke

en

geestelijke

20% 17,28% 18,45%

18%

15,23%

16% 14%

12,74%

12% 9,37%

10%

9,66% 7,17%

8% 6% 4%

2,64%

3,51% 2,34%

1,61%

2% 0% 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10


Tevredenheid over de gezondheidszorg

dienstverlening

van anderen ivm lichamelijke en geesteljike

60%

51,4%

50% 40%

35,9%

30% 20% 10%

10,2% 0,8%

1,7%

0-1

>1 - 2

0% >2 - 3

>3 - 4

>4 - 5



Deinze 2008 – 2012

165

Deel 2 : dienstverlening aangeboden door de diensten van stad en ocmw Gekendheid van de inkomensvervangende en integratietegemoetkoming 90%

77,0%

80% 70% 60% 50% 40% 30%

23,0%

20% 10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de inkomensvervangende en integratietegemoetkoming 32,50%

35%

30,00%

30%

27,50%

25% 20% 15% 10% 5%

7,50% 2,50%

0% 1

2

3

4

5


Beantwoordt deze dienst aan een maatschappelijke behoefte

70%

65,3%

60% 50% 40%

32,8%

30% 20% 10% 1,9% 0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

166

Gekendheid van de tegemoetkoming hulp aan bejaarden 100%

86,0%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

14,0%

10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de tegemoetkoming hulp aan bejaarden 40%

37,30%

35%

32,50%

30% 25%

21,70%

20% 15% 10% 5% 0%

7,20% 1,20% 1

2

3

4

5


Beantwoordt de tegemoetkoming hulp aan bejaarden aan een maatschappelijke behoefte ?

60% 50%

47,9%

49,2%

40% 30% 20% 10% 2,8% 0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

167

Gekendheid van de dienst Drugpunt 70%

62,9%

60% 50% 40%

37,1%

30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Tevredenheid over de dienst Drugpunt

50% 45%

47,10%

40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%

22,10%

20,20%

7,70% 2,90% 1

2

3

4

5


Beantwoordt de dienst Drugpunt aan een maatschappelijke behoefte ?

60% 53,4% 50%

43,7%

40% 30% 20% 10% 2,9% 0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

168

Deel 3 : dienstverlening aangeboden door derden Gekendheid van de ziekenfondsen 96,60%

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10%

3,40%

0% gekend

niet gekend

Beantwoorden de ziekenfondsen aan een maatschappelijke behoefte ? 100% 90%

91,2%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10%

6,5%

2,4%

0% behoefte

geen behoef te

w eet het niet

Gekendheid van het Sint Vincentiusziekenhuis ?

120% 97,0%

100% 80% 60% 40% 20%

3,0% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

169

Beantwoordt het Sint Vincentiusziekenhuis aan een maatschappelijke behoefte ? 100% 90%

92,0%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10%

2,8%

5,2%

geen behoefte

w eet het niet

0% behoefte

Gekendheid van de palliatieve zorg door ziekenhuis Sint Vincentius 70%

65,1%

60% 50% 40%

34,9%

30% 20% 10% 0% gekend

niet gekend

Beantwoordt de palliatieve zorg door ziekenhuis Sint Vincentius aan een maatschappelijke behoefte ?

70% 60%

58,4%

50% 39,6% 40% 30% 20% 10%

2,1%

0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

170

Gekendheid van het centrum voor geestelijke gezondheidszorg 80% 71,2% 70% 60% 50% 40% 28,8%

30% 20% 10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt het centrum voor geestelijke gezondheidszorg aan een maatschappelijke behoefte ?

60% 50%

51,9% 45,7%

40% 30% 20% 10%

2,5%

0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van de thuiszorgwinkels

56%

54,5%

54% 52% 50% 48% 45,5%

46% 44% 42% 40% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

171

Beantwoorden de thuiszorgwinkels aan een maatschappelijke behoefte ? 70%

64,8%

60% 50% 40% 33,4% 30% 20% 10%

1,7%

0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van Noach, een project van dienstverleningscentrum Ter Kouter 90%

85,1%

80% 70% 60% 50% 40% 30% 14,9%

20% 10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt Noach, het project van dienstverleningscentrum Ter Kouter aan een maatschappelijke behoefte ?

70% 57,3%

60% 50%

41,6%

40% 30% 20% 10% 1,0% 0% behoefte


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

172

Gekendheid van Similes 100%

89,6%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

10,4%

10% 0% gekend

niet gekend

Beantwoordt Similes aan een maatschappelijke behoefte ? 70%

65,9%

60% 50% 40% 32,3% 30% 20% 10%

1,9%

0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

13.2. SWOT-analyse 13.2.1. SWOT-analyse algemene gezondheid -

-

-

Met de gezondheid van de meeste landgenoten gaat het goed maar er zijn factoren die er toe leiden dat sommige stadsgenoten meer gezondheidrisico’s lopen, minder goed voor zichzelf kunnen zorgen of minder gebruik maken van de voorzieningen. De vergrijzing neemt toe, maar ouderen leven steeds langer in goede gezondheid en zijn actiever en meer welstellend. Elke vier jaar stijgt de levensverwachting met één jaar. De 75jarige mannen hebben gemiddeld nog 8,7 jaar te leven, de 75-jarige vrouwen nog 11,18 jaar. - Oost-Vlaanderen heeft nochtans de laagste levensverwachting bij geboorte van alle Vlaamse provincies. In 2006 nam het algemeen ziekenhuis Sint-Vincentius maar liefst 12.000 patiënten op, waaronder 5000 via het dagziekenhuis. Daarnaast telde men 70.000 consultaties, 12.000 spoedopnames en 517 geboortes in de kraamafdeling.


Deinze 2008 – 2012

173

-

-

-

-

-

-

-

-

Een niet onbelangrijk deel van onze bevolking rookt, drinkt excessief, sport niet, eet ongezond en is afhankelijk van genotsmiddelen (druggebruik). De relatief belangrijkste doodsoorzaken onder Vlamingen zijn potentieel vermijdbaar, namelijk longkanker, zelfmoord, hartziekten, levercirrose en ongevallen met motorvoertuigen. De helft tot tweederde van de mensen die sinds hun jeugd roken zal aan een ziekte door roken veroorzaakt sterven. De levensverwachting van rokers is gemiddeld 10 jaar lager dan het gemiddelde. Borstkanker is de meest voorkomende kanker bij vrouwen. Eén op 25 vrouwen zal aan borstkanker overlijden. 44% van de Belgen kampt met overwicht, bij 11% is er sprake van ernstig overwicht (obesitas), 33% van de werkende bevolking ontbijt niet. Een derde van de thuiswonende senioren valt minstens één keer per jaar, het valrisico stijgt tot 50% vanaf 80 jaar. Valpartijen met letsels zijn de doodsoorzaak nummer één vanaf 75 jaar. In België wordt de vaccinatie bij kinderen zeer goed opgevolgd door Kind en Gezin en de Centra voor Leerlingenbegeleiding. Bij volwassen is er geen systematische opvolging meer. Griepepidemieën zijn een belangrijke oorzaak van ziekte en sterfte bij bejaarden. Door voldoende te vaccineren daalt de sterfte met 80%. In Europa sterven jaarlijks 50.000 van 0 tot 4 jaar als gevolg van een acute ademhalingsinfectie, te wijten aan een ongezond leefmilieu binnenshuis (sigarettenrook, vocht, huisstofmijt, schilfers van huisdieren....). Eén op de 7 kinderen heeft astma. Allergieën zijn in de laatste 30 jaar zeer sterk toegenomen. Jonge mensen met een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) komen soms in een rusthuis terecht bij gebrek aan aangepaste opvang en zorg. Er is een groot tekort aan NAHeenheden en de gemiddelde wachttijd bedraagt anderhalf tot twee jaar. Armoede schaadt de gezondheid. Voor een vijfde van de Vlamingen zijn de kosten van geneeskundige zorg een budgettaire uitdaging (vooral ziekenhuisfacturen). Zes procent stelt gezondheidsuitgaven uit. De laagste inkomensgroepen kampen vaker met chronische aandoeningen en hun gezonde levensverwachting is beduidend lager. De levensverwachting van vrouwen zonder diploma is 24 jaar minder dan die van vrouwen met een diploma van minstens hoger onderwijs. In België worden jaarlijks 10.000 mensen getroffen door een plotselinge hartstilstand buiten het ziekenhuis. In Europa overlijdt 1 op 8 mannen, en 1 op 17 vrouwen aan een hartaanval. De onmiddellijke aanwezigheid van een automatische externe defibrillator (AED) verhoogt de overlevingskansen na een hartaanval met 70%.

13.2.2. SWOT-analyse geestelijke gezondheid -

-

In Vlaanderen plegen meer dan 1000 personen per jaar zelfmoord. Dat is 3 per dag. Bij jongeren is zelfdoding, na verkeersongevallen, de tweede doodsoorzaak. Ongeveer 1 op 4 burgers verklaren psychische ongemakken te ondervinden. 9% spreekt over depressiviteit, 6% is angstig en 20% van de bevolking kampt met slaapproblemen. Geestelijke gezondheid is van doorslaggevend belang voor de lichamelijke gesteldheid. Nochtans voelen 79% van de mensen tussen 45 en 54 jaar zich zeer goed, maar dat daalt tot 52% na 65 jaar. 11% van de 65-plussers zou te maken hebben met een depressieve aandoening. Psychische problemen komt vaker voor bij vrouwen, eenoudergezinnen, alleenstaanden, weduwen, gescheiden personen, arbeidsongeschikten, werklozen, mensen met schulden en een laag inkomen.


Deinze 2008 – 2012

174

-

-

-

-

-

De geestelijke gezondheid van sommige ouderen is niet altijd in orde. Het aantal 65plussers met depressieve problemen bedraagt ongeveer 10%, het aantal ouderen met slaapproblemen komt een flink stuk boven de 30% uit. Werklozen en chronisch zieken maken drie tot acht keer meer kans op een depressie of een angststoornis dan werkende mensen. Het contingent dementerende bejaarden groeit aan. In 1995 telde men 160.000 dementerende personen. Voor 2010 verwacht men 215.000 dementerende ouderen. Drugs zijn niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Hierbij denken we spontaan aan illegale middelen zoals cannabis, XTC en speed. Maar ook legale drugs zoals alcohol, tabak en medicatie veroorzaken veel lichamelijk en psychisch leed, zowel bij jongeren als ouderen. Uit cijfers van Drugpunt, de intergemeentelijke preventiedienst van Deinze, Zulte, Nazareth, De Pinte en Sint-Martens-Latem, blijkt dat er maandelijks ongeveer 150 bezoekers worden ontvangen en dat er maandelijks gemiddeld 210 keer informatie via de website wordt opgevraagd. In 2006 werden 190 patiënten met domicilie in Deinze begeleid door het Regionaal Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg (RCGG) Deinze-Eeklo-Gent. Dat is 8% van de totaal aantal hulpvragers van het desbetreffende RCGG. Als we daar de oude, nietafgesloten dossiers bijtellen, dan had het antennepunt Deinze 412 cliënten in behandeling. 25 % van het volwassen cliënteel was niet beroepsactief maar leefde van een vervangingsuitkering of had geen inkomen, 8% van de kinderen en jongeren volgden les in het buitengewoon onderwijs. Er is Vlaanderen een tekort aan mogelijkheden voor zelfstandig wonen van mensen met psychische en/of psychosociale problemen. In 2003 werd het netwerk Sociale Psychiatrie regio Groot-Deinze dat zich richt op beschut wonen en psychische thuiszorg, boven de doopvont gehouden. Het Initiatief kreeg per 1 april 2007 van het RIZIV een erkenning als therapeutisch project en begeleidde 33 cliënten. Uit het werkingsverslag 2006 van het RCGG Deinze-Eeklo-Gent blijkt dat de voornaamste aanmeldingsklachten, gezien vanuit de cliënten, variëren volgens de leeftijd: 0 – 17 JAAR Gedragsproblemen: o.a. agressie, hyperactief gedrag, oppositioneel gedrag Specifieke modaliteit: o.a. diagnosevraag, adviesvraag Interactieproblemen: o.a. ouder-kindopvoedingsprobleem, ouder-kind hechting Psychische problemen: o.a. angsten / fobie, depressieve stemming Ontwikkelingsstoornissen: o.a. aandacht- en concentratieproblemen, leerproblemen, taal/ spraakproblemen, 18 – 59 JAAR Psychische problemen: o.a. depressieve stemming, angsten / fobie, stress, suïcidegedachten Interactieproblemen: o.a. partnerrelatie, tekort sociale vaardigheden, ouder- kindopvoedingsprobleem Verwerkingsproblemen: o.a. verwerking echtscheiding, rouw Problemen met betrekking tot lichamelijk /


Deinze 2008 – 2012

29% 15% 14% 12% 11%

47% 21% 13% 6%

175

fysiologisch functioneren: o.a. eetproblemen, seksuele problemen, hyperventilatie Gedragsproblemen: o.a. agressie, automutilatie 60+ Psychische problemen: o.a. depressieve stemming, angsten / fobie Verwerkingsproblemen: o.a. rouw, ziekte of handicap Interactieproblemen: o.a. partnerrelatie, ouder-kind, emotioneel/hechting Verslavingsproblematiek o.a. alcohol Problemen met betrekking tot lichamelijk / fysiologisch functioneren: o.a. eetproblemen, seksuele problemen, hyperventilatie 13.3.

4%

51% 20% 15% 6% 4%

De actoren

De federale en Vlaamse overheid drukken een zware stempel op ons gezondheidsbeleid. Gezondheidsuitgaven behoren tot de grootste posten in de federale sociale zekerheid. De organisatie, financiering en inspectie van de gezondheidsinstellingen gebeurt via Vlaamse agentschappen. Uiteraard zijn de professionals van de gezondheidzorg, zoals huisartsen en specialisten, de paramedici, de intramurale diensten en de thuisverpleging, de centra voor leerlingenbegeleiding, de hoofdrolspelers in het lokaal gezondheidsbeleid. In Deinze is een actieve kring van huisartsen die o.a. garant staat voor de wachtdienst in de nacht en tijdens de weekends. Het algemeen ziekenhuis Sint-Vincentius vervult een regionale functie en heeft een spoedopnamedienst. De mutualiteiten bekleden een unieke rol in ons gezondheidstelsel. Naast de zorgaanbieders zijn er de zorgvragers, de patiënten (en de consumentenverengingen). Maar ook de burgers hebben een primaire verantwoordelijkheid voor hun eigen gezondheid. De gemeenten zijn door het gemeentedecreet verantwoordelijk voor de bescherming van de burger tegen schadelijke stoffen en omstandigheden. Deze bescherming van de openbare gezondheid houdt ook in het voorkomen en bestrijden van epidemieën. De burgermeester heeft specifieke bevoegdheden. Het garanderen van een recht op welzijn en gezondheid staat ingeschreven in de OCMW-wet. Het OCMW kan dus lenigende of curatieve, maar ook preventieve hulp aanbieden of in het bereik brengen van de hulpvrager. Bovendien is het OCMW bevoegd voor het verlenen van dringende medische hulp aan vreemdelingen die illegaal in het land verblijven. In vervanging van de Samenwerkingsinitiatieven voor Thuiszorg (SIT’s) zullen er op regionaal vlak netwerken van eerstelijnsgezondheidszorg opereren (SEL’s, of Samenwerkingsinitiatieven Eerstelijnsgezondheidszorg). Het Vlaamse preventiedecreet definieert de preventieve gezondheidszorg als een kerntaak van de LOGO’s (Lokaal Gezondheidsoverleg). Via lokale en regionale netwerking wil men de Vlaamse gezondheidsdoelstellingen realiseren. Deinze participeert aan de v.z.w. Logo Zuid-OostVlaanderen (LOGOZOV), een samenwerkingsverband van 21 steden en gemeenten uit het zuiden van de provincie en van verscheidene andere organisaties (huisartsenkringen, ziekenfondsen, centra voor leerlingenbegeleiding, thuiszorgdiensten, paramedici...). Er bestaat in Deinze een afdeling van het Regionaal Centrum Geestelijke Gezondheidszorg (RCGG) Deinze-Eeklo-Gent, een bovengemeentelijke dienst Drugpreventie (Drugpunt) en een Netwerk Sociale Psychiatrie Deinze.


Deinze 2008 – 2012

176

13.4.

Doelstellingen

13.4.1. Strategische doelstelling “Deinze wil in samenwerking met een breed netwerk van lokale actoren de gezondheid van haar inwoners beschermen, bewaren en bevorderen.” 13.4.2. Operationele doelstellingen 13.4.2.1.

-

-

-

-

-

-

-

-

De lokale besturen van Deinze erkennen, waarderen en stimuleren de hoofdrol die de ziekenfondsen spelen in de zorg voor zieken, gehandicapten en zorgbehoevenden.

De ziekenfondsen zijn belast met de uitvoering van de verplichte ziekte- en invaliditeitsverzekering, komen financieel tussen in de kosten van preventie en behandeling van ziekte en invaliditeit of kennen uitkeringen toe in geval van arbeidsongeschiktheid. De ziekenfondsen verlenen hulp, voorlichting, begeleiding en bijstand met het oog op het bevorderen van het fysiek, psychisch en sociaal welzijn. De ziekenfondsen engageren zich verder om in Deinze een vlot bereikbare, laagdrempelige dienstverlening uit te bouwen, om hun leden actief te informeren, hen toe te leiden naar passende dienstverlening, hun individuele belangen op het vlak van gezondheid en welzijn te verdedigen. Zij zullen maximale inspanningen doen om hun leden in regel te brengen en te houden met de verzekerbaarheid binnen de sociale zekerheid. Zij bieden hun leden kwalitatieve en betaalbare producten en diensten aan die beantwoorden aan reële behoeften, organiseren eerste opvang van diverse hulpvragen. De ziekenfondsen waarborgen maximaal de bestaanszekerheid van hun leden. Voor wie door ziekte, handicap of zorgbehoefte zijn inkomen verminderd ziet of verliest, en die zijn zware gezondheidsuitgaven niet kan dragen, wordt samengewerkt met alle betrokken instanties. De ziekenfondsen maken hun signaalfunctie waar door actief en kritisch op te komen voor de belangen van de meest kwetsbaren. Zij spelen een innovatieve rol met het oog op zorgvernieuwing voor bepaalde doelgroepen, o.a. de zorgafhankelijkheid en integratie van chronisch zieken, gehandicapten en ouderen. In het kader van de wet op de verzekering voor zieken en invaliden staan de mutualiteiten in voor de terugbetaling van ziektekosten, het uitbetalen en informeren van invaliden, het uitbetalen van zorgforfaits en het informeren van chronisch zieken en incontinente personen, het uitbetalen van een palliatief forfait. De ziekenfondsen hebben een specifieke opdracht in de financiering en de controle van rustoorden, revalidatiecentra en ziekenhuizen. Personen met een handicap kunnen bij de ziekenfondsen terecht voor advisering en ondersteuning van de aanvragen voor een uitkering, het openen van een dossier bij het Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap, verhuur en verkoop van hulpmiddelen en belangenbehartiging. De ziekenfondsen vervullen een essentiële rol in de zorg aan ouderen, zieken en gehandicapten die thuis worden opgevangen, zoals reeds besproken in het hoofdstuk thuiszorg (thuisverpleging, hulpmiddelen, dieet- en voedingsadvies, ziekenoppas, diensten voor gezinszorg…). De lokale besturen erkennen het belang van de ingebouwde diensten algemeen welzijnswerk van de ziekenfondsen. Deze diensten zorgen voor de informatie,


Deinze 2008 – 2012

177

-

-

adviesverlening, doorverwijzing, bemiddeling of begeleiding van personen met problemen die voortvloeien uit fysische of psychische beperkingen. De ziekenfondsen zijn goed geplaats om gestalte te geven aan de gezondheidspromotie, met een actieve promotie van een gezonde levensstijl, informatievergaderingen en cursussen over gezondheid, verspreiden van gezondheids-publicaties en het opzetten van preventieve acties. De ziekenfondsen nemen hun taken op in het kader van de zorgverzekering, met aansluiting van hun leden bij de Zorgkas Vlaanderen, behartiging dossiers zwaar zorgbehoevenden, uitbetaling van de zorgpremies, indicatiestelling.

13.4.2.2.

-

-

-

-

-

-

-

-

Deinze zal met alle wettelijke middelen die haar ter beschikking staan de gezondheid van haar inwoners beschermen.

De bescherming van de fysische omgeving is van primordiaal belang voor de volksgezondheid. Met alle wettelijke middelen (gemeentedecreet, milieuwetgeving, ruimtelijke ordening, Vlaamse Wooncode....) zal de stad Deinze de gezondheid van haar inwoners beschermen. De gezondheidsbescherming is echter geen exclusieve taak van het stadsbestuur. Iedereen, dus ook de bedrijven en de burgers, hebben een persoonlijke verantwoordelijkheid om te voorkomen dat anderen in contact komen met schadelijke stoffen en bedreigingen van de volksgezondheid. Binnen het college krijgt iemand het specifiek aandachtsgebied voor gezondheid toegewezen (de schepen van welzijn). De gezondheidsreflex moet overal aanwezig zijn. In alle diensten en op alle gemeentelijke beleidsdomeinen is er actief aandacht voor de gevolgen van beleidsbeslissingen en beleidsdaden voor de gezondheid van de inwoners. In dit kader passen ook de preventieve brandweerinspecties van gebouwen en instellingen, het bouwen milieuvergunningbeleid en de verkeersveiligheid (infrastructuur en verkeersgeleiding). Het rookverbod in openbare ruimten zal strikt worden toegepast. Blijvende aandachtspunten en domeinen waar de gemeente desnoods dwingende kan optreden zijn de voedselveiligheid, de hygiëne en veiligheid voor bouwen en wonen (veiligheidscoördinatie op bouwplaatsen, Vlaamse Wooncode en Vlaamse kwaliteitsnormen voor wonen), de legionallepreventie in rusthuizen en openbare badplaatsen, de bestrijding van verkrotting en onbewoonbaarverklaring van ongezonde woningen, het welzijn op de werkplaatsen, de veiligheid van speelplaatsen, de aanleg van drinkwaterleidingen.... De milieureglementering is eveneens een vorm van bescherming van de volksgezondheid. Denken we maar aan de afvalophaling- en verwerking, het containerpark, aanleg en onderhoud van rioleringsystemen en de afvalwaterzuivering, ratten- en ongediertebestrijding, bestrijden van zwerfvuil en sluikstorten. De affiche- en animatiecampagnes rond afval en netheid (Actie Hou Deinze proper), opruimacties van straten en pleinen samen met vrijwilligers en met logistieke ondersteuning van de gemeente, zijn actiepunten die verder gezet worden in de komende jaren. Netheid bevorderen in de wijk is een tegengif voor een negatief imago van een wijk of straat. Het is bewezen dat een negatief imago van een woonwijk oorzaak is van gezondheidsklachten zoals spanningen, concentratie-stoornissen, psychosociale kwetsbaarheid en stress. Het OCMW plaats in al haar sociale woningen en huurwoningen van Domus Donza die niet over een centrale brandbeveiliging beschikken, rookdetectoren.


Deinze 2008 – 2012

178

-

De thuiszorgdienst van het OCMW schakelt over naar personenalarmtoestellen (PAS) met meerder functies, zoals CO-, rook- en valdetectie. Een snelle interventie in geval van een hartaanval is levenreddend. De stad Deinze gaat over tot de aankoop van enkele automatische externe defibrillatoren. Op strategische plaatsen waar veel volk komt (o.a. Palaestra, stadhuis….) wordt een dergelijk draagbaar hartritmestoornistoestel geplaatst. Voor het gebruik en het onderhoud van de toestellen en de opleiding van de vrijwilligers wordt samengewerkt met het Rode Kruis Vlaanderen.

13.4.2.3.

-

-

-

-

-

-

-

In Deinze moeten de acties rond gezondheidsbevordering en preventieve gezondheidszorg bestendigd en geïntensifieerd worden.

Via een repetitieve communicatie en informatieverstrekking wil men een gezond gedrag in een gezonde omgeving bevorderen. Deze gedragsbeïnvloeding is een werk van lange adem, van vele actoren uit het welzijnveld. De vrijwilligers en voortrekkers uit het verenigingsleven van onze stad kunnen gedragsbeïnvloedend werken binnen hun eigen beweging of organisatie. Voorkomen is beter dan genezen. Een gezonde levenstijl promoten is een essentiële krachtlijn van het lokaal gezondheidsbeleid. In dat kader worden de personeelsportdag en de zwempasactie bestendigd. Deinze wil met de beperkte middelen waarover ze beschikt, een bijdrage leveren in de realisatie van Vlaamse gezondheidsdoelstellingen zoals vervat in het decreet betreffende het preventieve gezondheidsbeleid: 1. Het aantal rokers doen dalen, met bijzondere aandacht voor jongeren; 2. De consumptie van vetrijke voeding doen dalen ten voordele van vetarme en vezelrijke voeding; 3. De borstkankerscreening bij vrouwen verhogen, met extra aandacht voor de doelgroep van 50-69-jarigen; 4. De preventie van kankers moet, gelet op de enorme impact en hoge frequentie, een essentieel onderdeel blijven van de preventie en gezondheidspromotie binnen onze stad. Acties zoals ‘Kom op tegen kanker’ worden bestendigd. 5. Het aantal dodelijke ongevallen in de privésfeer(val, brandwonden, vergiftiging) en op de weg, verminderen. 6. De preventie van infectieziekten verbeteren door het verhogen van de vaccinatiegraad voor aandoeningen als polio, kinkhoest, tetanos, difterie, mazelen, bof, rubella, griep (oudere populatie). 7. De preventie van depressie en zelfmoord om het aantal gevallen van zelfdoding te verminderen. Deze sensibiliserende en preventieve taken worden, zoals in het verleden, toevertrouwd aan het lokaal overleg gezondheidsopvoeding Zuid-Oost-Vlaanderen (LOGOZOV). Als stichtend lid zal Deinze verdere voorzien in een cofinanciering in verhouding tot het bewonersaantal van alle betrokken gemeenten. Gedragsbeïnvloeding bij jongeren wordt essentieel geacht (jong geleerd, oud gedaan). Acties in scholen zoals rookstop, gezonde voeding en beweging, drugpreventie staan voorop. Alle beschikbare gemeentelijke communicatiekanalen (infokrant, website, infokiosken op strategische plaatsen…) kunnen aangesproken worden voor preventieve gezondheidscampagnes. Gespreid over verschillende jaren wil men de campagnes van de Logo’s in het vizier van de Deinse bevolking brengen.


Deinze 2008 – 2012

179

Hierbij wordt gedacht aan: 1. Roken: affichecampagnes voor stoppen met roken, een rookvrije school en gemeente op de internationale anti-tabaksdag, ‘Meer pret zonder Sigaret’, acties voor rookvrije werkplaatsen, promotie van de tabakstoplijn, campagne voor rookvrije clubhuizen en vergaderlokalen… 2.Gezonde voeding: lessen in gezonde voeding voor kansarmen, ‘Weet wat je eet’ (winkeloefening), aandacht voor gezonde voeding in grootkeukens van scholen en instellingen, gezonde voeding in de kinderopvang en buitenschoolse opvang, beperken van drankautomaten in openbare gebouwen, actie ‘Drink voldoende water’. 3. Borstkanker: sensibiliseringsactie borstkankerscreening (‘Laat naar je borsten kijken’), voordrachten, affiches… 4. Ongevallen: valpreventie bij senioren, campagnes via Domus Donza, de lokale dienstencentra, de thuiszorgcentra van de mutualiteiten, doorverwijzen voor advies woonaanpassing. 5. Verkeer: infrastructuuringrepen voor veiliger verkeer maar ook blijvende preventie, met als bijzondere doelgroepen de jonge en oude verkeersgebruikers, (fiets)veilig naar school. 6. Vaccinaties: griepvaccinatiecampagnes, campagnes voor herhalingsvaccinaties voor tetanus, difterie... 7. Geestelijke gezondheid: taboedoorbreking rond depressie en zelfmoord, campagnes via de lokale dienstencentra (fit in je hoofd, hoe stress beheersen...), de mutualiteiten, de diensten voor geestelijke gezondheidszorg, stimuleren van het vrijwilligerswerk en zelfhulpgroepen, ontmoetingskansen bieden aan eenzamen, crisisverwijskaart huisartsen voor opvang van zelfmoordpogers. 8. Milieu en gezondheid: stedelijk meldpunt voor vragen en klachten die met milieu en gezondheid te maken hebben, preventieacties voor een gezond binnenmilieu, onder meer via Domus Donza, de sociale huisvestingsmaatschappijen en de lokale dienstencentra, tips rond gezond bouwen en gezond wonen, opleiding van de poetsvrouwen thuisdiensten over gezondheidsrisico’s in het binnenmilieu.... 9. Drugpreventie. De werking van de intergemeentelijke drugpreventiedienst (Drugpunt) wordt bestendigd. Drugpunt Deinze richt zich tot jongeren jonger dan 25 jaar en hun omgeving. Het preventief drugbeleid wordt verder aangestuurd door het Lokaal Overleg Drugs (LOD) Deinze. Het is een lokaal overlegplatform, multifunctioneel samengesteld met mensen die zich betrokken voelen bij de drugproblematiek (politie, gerecht, welzijn, scholen, ….). Bij Drugpunt kan men terecht voor informatie, het organiseren van drugpreventieacties en professionele begeleiding bij beginnende drugproblemen. Bij verslavingsproblematiek zoekt men samen naar een geschikte hulpverlening. 13.4.2.4. Curatieve gezondheidszorg -

-

De behandeling, verpleging en verzorging van zieken is, met uitzondering van de bewonerszorg binnen het OLVrouw-rusthuis, geen taak van de lokale overheden. Het stadsbestuur prijst zich gelukkig dat er binnen onze stad een breedvertakte en goed uitgebouwde curatieve gezondheidzorg bestaat. Er is een ruim aanbod van medische professies, huisartsen, paramedici. Het Sint-Vincentiusziekenhuis heeft een regionale functie. Via professioneel en interprofessioneel overleg kunnen de betrokken actoren komen tot betere werkafspraken en een grotere toegankelijkheid en kwaliteit van het aanbod. De netwerking van rusthuizen, thuiszorg en ziekenhuis rond opname- en ontslag van patiënten en gezamenlijke uitdagingen (MSRA, scabiës..) moet alle kansen krijgen. Als uitbater van een woonen zorgcentrum participeert het OCMW op volwaardige wijze.


Deinze 2008 – 2012

180

-

-

-

Door o.a. blijvende letsels na zware verkeersongevallen, hartaanvallen en de toename van hersentumoren, groeit de groep van mensen met een niet-aangeboren hersenletsels (NAH). De opvangmogelijkheden zijn zeer schaars. Deinze onderkent deze behoefte en wil de inspanningen NOAH van het Dienstencentrum Ter Kouter een (financiële) ondersteuning geven. Zolang NOAH geen reguliere subsidiëring vanuit Vlaanderen of de federale staat ontvangt, zal de stad een jaarlijkse werkingsubsidie uitbetalen Noah staat in voor het multidisciplinair onderzoek, intense ambulante revalidatie en begeleiding van patiënten na niet-aangeboren hersenletsel (CVA, trauma, tumor...) met het oog op een maximale reïntegratie in de gezins- arbeids- en ontspanningscontext. Er wordt onderzocht of het haalbaar is een symbolische toelage te voorzien aan elke instelling die een Deinzenaar opneemt met een NAH, en dit naar analogie met de toelage voor de tewerkstelling van gehandicapte stadsgenoten in een beschutte werkplaats.

13.4.2.5.

-

-

-

Vanuit het uitgangspunt dat iedereen recht heeft op optimale kansen op gezondheid wil het OCMW de toegankelijkheid van zorgvoorzieningen bewaken. Via het Sociaal Huis wordt de gezondheidszorg voor mensen met een beperkt inkomen bereikbaar gehouden. De maatschappelijk werkers van het OCMW leiden dat cliënteel toe naar de mutualiteiten en bewaken de rechten van deze kansarme cliënten (OMNIOstatuut, de tegemoetkoming van de zorgverzekering, de maximumfactuur en de promotie van generische geneesmiddelen…..). Het OCMW heeft een wettelijk opdracht inzake de dringende medische hulp aan asielzoekers en illegalen. Het OCMW levert inspanningen om de preventiecampagnes en de gezondheidspromotie te laten doordringen bij de zwaksten. De gezondheidspreventie en gezondheidspromotie mag niet enkel de middenklasse bereiken. De wachtzaal van het Sociaal huis en de infokiosken binnen het rusthuis en de centrale diensten zijn ideale kanalen. De dienst schuldbemiddeling en budgetbeheer behandelt medische kosten als essentiële uitgaven. Op de dienst Welzijn van de stad kan men een aanvraag doen voor een inkomensvervangende- en integratietegemoetkoming of een uitkering hulp aan bejaarden. Deze aanvragen kunnen ook ingeleid worden in het Sociaal Huis van het OCMW.

13.4.2.6.

-

-

Het lokale gezondheidsbeleid moet blijvend aandacht hebben voor de specifieke gezondheidrisico’s van kansarmen

Deinze erkent, waardeert en stimuleert manifesteert rond geestelijke gezondheid.

de

lokale

dynamiek

die

zich

Psychische problemen worden terecht erkend, niet alleen als een gezond-heidsprobleem maar ook als een algemeen maatschappelijk probleem. Psychische stoornissen veroorzaken immers veel leed en hebben aanzienlijk gevolgen, zoals arbeidsongeschiktheid, beperking van het sociaal functioneren, geweld en overlast. De geestelijke gezondheidzorg is geen kerntaak van de lokale besturen. In vele gevallen zal men moeten samenwerken en doorverwijzen naar gespecialiseerde diensten zoals de crisisnetwerken integrale jeugdzorg, psychiatrische centra en ziekenhuizen, initiatieven beschut wonen, verenigingen voor alcoholisme en andere drugproblemen (VAD), diensten en netwerken voor geestelijke gezondheidszorg.


Deinze 2008 – 2012

181

-

Geestelijke gezondheidszorg van ouderen. De lokale dienstencentra kunnen preventieve en informatieve acties ondernemen op het terrein van gezond ouder worden, vereenzaming, depressie, het alleen zijn, het verlies van een partner en het omgaan met gezins- en levensvragen. Mensen met complexe vraagstukken moeten doorverwezen worden naar de gespecialiseerde diensten in de geestelijke gezondheidszorg. De woonen zorgcentra van Deinze, dus rusthuizen en RVT’s blijven de instellingen voor kwaliteitvolle opvang van dementerenden ouderen. Alle inspanningen worden gedaan om het aanbod te verhogen en te verfijnen. Een aangroei van specifieke opvangcapaciteit in de RVT’s en de dementenafdelingen in het bijzonder, worden wenselijk geacht.

-

Deinze moet een ankerpunt blijven van een regionaal centrum voor geestelijke gezondheidzorg. De kernopdracht van het Regionaal Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg DeinzeEeklo-Gent blijft de begeleiding en behandeling van patiënten (en hun context) met psychische en/of psychiatrische problemen. Het richt zich zowel tot kinderen, jongeren, volwassenen als ouderen. Er wordt ambulante en multidisciplinaire, kwalitatieve zorg aangeboden met als hoofdzorgfuncties oriëntering, preventie, diagnostiek, therapie, educatie en begeleiding. Specifieke doelgroepen zijn slachtoffers van kindermishandeling en mensen met autisme. Voor daderhulp en drugverslaving wordt samengewerkt met gespecialiseerde diensten. Bijzondere aandacht gaat naar de zorg voor sociaal en financieel zwakkere personen en maatschappelijk kwetsbare groepen.

-

Het Netwerk Sociale Psychiatrie regio Groot-Deinze moet zich verder kunnen ontwikkelen. Deinze onderschrijft de evolutie waarbij de intramurale, klinische aanpak van psychische problemen in de mate van het mogelijke wordt geruild voor een transmurale aanpak binnen een psychosociaal netwerk. Doelgroep van het Netwerk Sociale Psychiatrie blijven de personen met ernstige en langdurige psychische problemen, die niet (meer) gehospitaliseerd zijn en die in de regio Deinze (gemeenten Deinze, Aalter, De Pinte, Nazareth, Nevele, Sint-Martens-Latem en Zulte) wonen. Dit samenwerkingsinitiatief van het RCGG Deinze-Eeklo-Gent, het algemeen ziekenhuis Sint-Vincentius Deinze, het Psychiatrisch Ziekenhuis Sint-Camillus Sint-Denijs-Westrem, Het Initiatief Beschut Wonen “Zagan” Gent, het Initiatief Beschut Wonen “De Nieuwe Horizon” Melle, het psychiatrisch centrum Caritas Melle en het Wit-Gele Kruis OostVlaanderen, moet groeikansen krijgen. Het Netwerk zal verder instaan voor: De ambulante (na)zorg, ondersteuning en psychotherapeutische begeleiding bij ontslag uit een (psychiatrisch) ziekenhuis; Begeleiding van personen met ernstige en langdurige psychische problemen (casemanagement); Beschut wonen met zes plaatsen in twee huizen te Deinze; Psychiatrische thuiszorg in samenwerking met andere eerstelijnsdiensten; Zinvolle dagbestedingen voor de doelgroep; Consultfunctie voor andere hulpverleners. Het stadsbestuur wil de werking van het Netwerk verder ondersteunen door een financiële bijdrage in de loonkost van een gespecialiseerd personeelslid. Hierbij wordt rekening gehouden met het aantal inwoners uit Deinze die beroep kunnen doen op de


Deinze 2008 – 2012

182

diensten van het Netwerk. Van de andere gemeenten uit het werkingsgebied wordt een vergelijkbare inspanning verwacht. De jaarlijkse wordt slechts uitbetaald indien een vooraf afgesproken percentage van de geholpen cliënten bij aanmelding hun domicilie hadden in onze stad. -

Het aangekondigde sociaal centrum boven de nieuwe parkings van het SintVincentiusziekenhuis zal ook ideaal onderdak bieden aan het CGG Deinze en het Netwerk Sociale Psychiatrie Deinze.

-

Deinze zal het Charter van ‘Zebra’ bekendmaken en ondertekenen. Deze organisatie wil zo veel als mogelijk mensen informeren, sensibiliseren en motiveren voor een goede eerste opvang van jonge verkeerslachtoffers op de plaats van het ongeval. Een ongeval is niet alleen een fysisch maar ook een psychisch trauma. Kinderen en jongeren zijn erg gevoelig voor de reacties van mensen rondom hen. Een zorgzame en begrijpende houding van de omstaanders is dus cruciaal.


Deinze 2008 – 2012

183

Hoofdstuk 14. Personen met beperkingen Een stad zonder drempels

Iedereen verdient een plaats in onze maatschappij. Mensen met functiebeperkingen moeten de mogelijkheden aangeboden krijgen om volwaardig te kunnen deelnemen aan onze samenleving. De lokale besturen in Deinze engageren zich om de juiste beleidskeuzes te maken die de levenskwaliteit van alle inwoners, mensen met én zonder handicap ten goede komen. In een lokaal sociaal beleid waar mensenrechten centraal staan, hebben personen met een handicap immers dezelfde rechten en moeten ze in staat gesteld worden om effectief van deze rechten te kunnen genieten. Eigenlijk hoort de aandacht voor personen met een handicap niet in een apart hoofdstuk beschreven te worden. Dit zou een aandachtspunt moeten zijn in elk beleidsdomein. Maar soms is het nodig om de specifieke noden en behoeften van deze doelgroep afzonderlijk te beschrijven om een duidelijk zicht krijgen op de te nemen stappen naar een inclusief beleid met volwaardige integratie van de personen met een handicap. Gelijke kansen, toegankelijkheid, en een dienstverlening die bereikbaar is voor iedereen zijn hierin kernbegrippen. In dit beleid hanteren we het begrip handicap zoals het is gedefinieerd door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH):

“Handicap: elk langdurig en belangrijk participatieprobleem van een persoon dat te wijten is aan het samenspel tussen functiestoornissen van mentale, psychische, lichamelijke of zintuiglijke aard, beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten en persoonlijke en externe factoren.” 14.1. Cijfergegevens Deel 1 : dienstverlening aangeboden door de diensten van stad en ocmw Gekendheid van de Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap (STAPH)

100%

86,0%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%

14,0%

10% 0% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

184

Tevredenheid over de Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap (STAPH)

40%

37,80%

35%

31,10%

30%

26,70%

25% 20% 15% 10% 4,40%

5% 0%

0,00% 1

2

3

4

5


Beantwoordt de Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap (STAPH) aan een maatschappelijke behoefte ?

70% 57,2%

60% 50%

40,9%

40% 30% 20% 10% 1,9% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Deel 3 : dienstverlening aangeboden door derden Gekendheid van het dienstverleningscentrum Heilig Hart

50% 50,2%

50% 50% 50% 50% 50%

49,8%

50% 50% 50% gekend


niet gekend

Deinze 2008 – 2012

185

Beantwoordt het dienstverleningscentrum Heilig Hart aan een maatschappelijke behoefte ? 70% 60%

58,2%

50%

40,4%

40% 30% 20% 10% 1,3% 0% behoefte

geen behoefte

w eet het niet

Gekendheid van het beschut wonen voor personen met een handicap 70% 61,6% 60% 50% 38,4%

40% 30% 20% 10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt het beschut wonen voor personen met een handicap aan een maatschappelijke behoefte ? 60%

55,8%

50% 42,4% 40% 30% 20% 10% 1,8% 0% behoef te


geen behoefte

Deinze 2008 – 2012

w eet het niet

186

Gekendheid van het revalidatiecentrum Ter Kouter 70% 61,2% 60% 50% 38,8%

40% 30% 20% 10% 0%

gekend

niet gekend

Beantwoordt het revalidatiecentrum Ter Kouter aan een maatschappelijke behoefte ? 70% 60%

58,0%

50% 40,9%

40% 30% 20% 10% 1,2% 0% behoef te

geen behoefte

w eet het niet

14.2. SWOT-analyses 14.2.1. SWOT-analyse algemene dienstverlening -

-

-

Dienstverlening moet voor iedereen toegankelijk zijn. Dit veronderstelt uiteraard een optimale fysieke toegankelijkheid, maar ook een correcte service die rekening houdt met bijvoorbeeld mensen die minder goed kunnen lezen, minder vlot zaken begrijpen, enz. Voor sommige personen met een handicap is de verplaatsing naar de openbare dienstverlening niet eenvoudig. Een vorm van ambulante dienstverlening kan hieraan tegemoetkomen. Personen met een handicap worden, meer nog dan ander burgers, geconfronteerd met een heleboel administratie: aanvragen voor tegemoetkomingen, erkenningen, … Zij ervaren een nood aan administratieve vereenvoudiging of een ondersteuning vanuit de openbare dienstverlening om hen op weg te helpen. Enerzijds kunnen personen met een handicap vanuit de Federale en Vlaamse overheid beroep doen op een groot aantal tegemoetkomingen. Daarnaast kennen veel gemeenten,


Deinze 2008 – 2012

187

waaronder Deinze, een aantal voordelen van sociale en fiscale aard toe aan inwoners met een handicap en/of hun naaste omgeving. Duidelijke communicatie hierin is noodzakelijk. 14.2.2. SWOT-analyse inspraak en participatie -

-

-

-

-

In de gemeenteraad van 2001 werden de statuten en daarmee ook de oprichting van een Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap (STAPH) goedgekeurd. Met de oprichting en erkenning van de STAPH engageert de stad zich om in elk beleidsdomein rekening te houden met de belangen van deze doelgroep. De Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap heeft tot doel op te treden als overlegorgaan met adviserende bevoegdheden tegenover het Stadsbestuur en het OCMW met betrekking tot de woon-, werk-, ontspannings- en leefsituatie in Deinze van personen met een handicap. De STAPH heeft een permanente bewustmakingsopdracht naar de overheid en de bevolking toe. Daarnaast staat ze in voor de coördinatie van initiatieven ten behoeve van personen met een handicap. De STAPH is samengesteld uit door de stad erkende verenigingen van gehandicapten en gehandicapte inwoners, ouders of wettelijke vertegenwoordigers van Deinzenaren met een handicap. Hierdoor zijn personen met diverse handicaps vertegenwoordigd. De Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap kan rekenen op een materiële, logistieke en financiële ondersteuning van de stad voor de uitoefening van haar taak als adviesraad. Het is noodzakelijk de adviezen en beleidsbeslissingen op te volgen, zodat de inspraak en participatie van de personen met een handicap in elk beleidsdomein gewaarborgd blijven.

14.2.3. SWOT-analyse -

-

Informatieverstrekking dient voor iedereen begrijpbaar te zijn en tijdig aan alle betrokkenen bezorgd te worden. Websites en e-gouvernement nemen een steeds belangrijkere plaats in bij de lokale dienstverlening. Deze nieuwe media zijn vaak niet toegankelijk voor personen met een visuele handicap. Er is behoefte aan een duidelijke communicatie naar personen met een handicap en hun omgeving over de sociale en fiscale voordelen die te verkrijgen zijn vanuit de stad. Velen zijn zich niet bewust van de moeilijkheden die personen met een handicap moeten overwinnen om deel te kunnen nemen aan het dagelijkse leven. Er is nood aan sensibilisatie van de inwoners om de toegankelijkheid en integratie van de personen met een handicap in het maatschappelijk leven te verhogen.


-

-

communicatie en informatie

vrije tijd

Er is momenteel geen duidelijk zicht op het aanbod vrijetijdsvoorzieningen en -verenigingen die zich richten tot personen met een handicap of die duidelijk inspanningen leveren om de integratie van personen met beperkingen in hun werking te verbeteren. Sommige vrijetijdsvoorzieningen en -diensten zijn niet makkelijk bereikbaar of toegankelijk omwille van de fysieke afstand, het onaangepast aanbod, … Er is nood aan een goede opleiding en permanente coaching van animatoren en medewerkers om de integratie en toegankelijkheid van personen met een handicap te bevorderen. Dit wordt o.a. ervaren in de kinderopvang, vakantiewerking, jeugdverenigingen, … Het reguliere vrijetijdsaanbod voor de jeugd sluit niet altijd aan bij de leefwereld van kinderen en jongeren met een handicap. De mogelijkheid van een particuliere


Deinze 2008 – 2012

188

-

jeugdvereniging om hier bewust rekening mee te houden is afhankelijk van de draagkracht van de betreffende jeugdvereniging. Naast aangepaste accommodatie in lokalen voor bijv. rolstoelgebruikers, moet de jeugdvereniging bijv. ook voldoende leiding hebben. Het werken met deze doelgroep vraagt tevens kennis over de specifieke aanpak en de mogelijkheid om het eigen aanbod hierop af te stemmen. Ook in de stedelijke jeugdwerkinitiatieven is het geïntegreerd werken eerder uitzondering dan regel. De monitoren van de stedelijke vakantiewerking weten dat het niet gemakkelijk is om activiteiten toegankelijk te maken voor meer en alle kinderen. Kinderen met een handicap bijvoorbeeld vragen soms een individuele begeleiding. Door een gebrek aan monitoren in sommige vakantieperiodes kunnen we daar niet steeds op ingaan. De stad maakt omwille van bovenstaande redenen geen “reclame” voor dit inclusief werken.


onderwijs

Kinderen met een beperking worden vaak doorverwezen vanuit het reguliere onderwijs naar aangepaste onderwijsvormen. Dit bevordert geenszins de integratie van deze kinderen. Er is behoefte aan een netoverschrijdend aanmoedigingsbeleid m.b.t. de integratie van kinderen met een handicap in het reguliere onderwijs. Schoolgebouwen zouden toegankelijk en makkelijk bereikbaar moeten zijn voor kinderen en jongeren met een handicap. De STAPH organiseert jaarlijks i.s.m. de stad een scholenintegratiedag in de Brielpoort: “Wij uniek, wij speciaal, samen zijn we ideaal” is de slogan van dit evenement. Deze integratiedag richt zich naar voorzieningen voor mensen met een handicap, zoals Ter Leie en ter Linde en alle leerlingen van het vierde leerjaar (2e graad) uit alle Deinse basisscholen en scholen voor buitengewoon onderwijs. Voor de organisatie wordt beroep gedaan op alle studenten van het 3e jaar opleiding onderwijzer van de katholieke hogeschool (Katho) in Tielt.

14.2.6. SWOT-analyse verkeer en mobiliteit -

-

Bij de aanleg, oprichting of renovatie van gemeentewegen en gemeentelijke openbare gebouwen worden vaak nog te weinig maatregelen genomen inzake toegankelijkheid voor personen met een handicap. Er zijn momenteel 34 voorbehouden parkeerplaatsen voor personen met een handicap in het centrum van Deinze. Deze parkeerplaatsen worden niet door iedereen gerespecteerd. Minder mobiele personen dreigen sociaal geïsoleerd te geraken doordat ze niet ten volle kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven.

14.2.7. SWOT-analyse tewerkstelling -

-

Het is niet altijd gemakkelijk voor personen met een handicap om hun weg te vinden op de arbeidsmarkt. De lokale werkwinkel en VDAB in Deinze hebben in hun dienstverlening specifiek aandacht voor personen met een handicap. Ze geven deze doelgroep een duwtje in de rug door hen door te verwijzen naar instanties die hen verder op weg helpen in hun zoektocht naar de geschikte job. Gemeentelijke overheden zijn gebonden aan Vlaamse reglementeringen en verplichtingen t.o.v. het aanwerven van personeel met een handicap.


Deinze 2008 – 2012

189

14.3. De actoren In Deinze is geen lijst of inventaris voorhanden van lokale verenigingen die werken met en voor personen met een handicap. Daarom hebben we ons voor de uitwerking van dit hoofdstuk voornamelijk gebaseerd op aanbevelingen en aandachtspunten ingegeven door de Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap, de STAPH. Zij was een heel belangrijke partner in de opmaak van dit hoofdstuk. In deze raad zijn een aantal personen met beperkingen vertegenwoordigd: slechtzienden, rolstoelgebruikers,… We hebben beroep gedaan op hun kennis en ervaring om een beter zicht te krijgen op de behoeften van deze doelgroep en de uitdagingen die hierin liggen voor de lokale besturen. De Arbeidstrajectbegeleiding Leie en Schelde, onderdeel van de VDAB – Werkwinkel regio Deinze heeft ons heel wat informatie en aandachtspunten mbt. onze specifieke doelgroep bezorgd. Ook diverse onderwijsinstellingen voor het buitengewoon basis- of secundair onderwijs en andere centra of organisaties in Deinze gericht op personen met een beperking geven inspiratie en spelen een rol in de accenten die de lokale besturen leggen ten aanzien van personen met een beperking, in dit lokaal sociaal beleid : het buitengewoon basisonderwijs De Veerboot te Astene, het Vrij Gesubsidieerd Buitengewoon Lager Onderwijs VIBLO Leieland, de Vrije School voor Buitengewoon Onderwijs ter Leie, het Dienstverleningscentrum Heilig Hart, het Kinderdagverblijf de Elfjes voor de geïntegreerde opvang van kinderen met een handicap, het Ortho-agogisch Centrum Broeders Ebergiste Ter Linde, Demival de Werkplaats voor Aangepaste Arbeid voor Mindervaliden, Veilige Thuis Beschermd Wonen, Veilige Thuis Huize Kattebeek, de actiegroep Wij Blijven Niet Zitten en de jongerenwerking de Jojo. 14.4. Doelstellingen 14.4.1. Strategische doelstelling “Stad Deinze en OCMW wil inspanningen leveren om de levenskwaliteit van personen met een handicap te verhogen in elk beleidsdomein.” 14.4.2. Operationele doelstellingen 14.4.2.1.

operationele doelstelling algemene dienstverlening

“De lokale besturen streven naar een laagdrempelige algemene dienstverlening waarin een optimale toegankelijkheid en bereikbaarheid voor personen met een handicap centraal staan.” -

-

-

-

Om een correcte service te kunnen aanbieden zal het personeel gestimuleerd worden om opleidingen te volgen m.b.t. de afstemming van de dienstverlening op personen met een handicap. Dergelijke opleidingen kunnen bijdragen tot een betere dienstverlening en personeelstevredenheid. Om de algemene openbare dienstverlening voor iedereen toegankelijk te maken, betekent dit soms dat ambtenaren, maatschappelijk werkers zich moeten kunnen verplaatsen naar de betrokken persoon. Er moet in het takenpakket van het personeel weer ruimte gemaakt worden voor ambulante dienstverlening bijv. in de vorm van huisbezoeken. De samenwerking tussen OCMW en Stad wordt geoptimaliseerd en er wordt meer aandacht besteed aan netwerking in functie van een volledige en correcte dienstverlening en doorverwijzing van personen met een handicap. Deinze kent een erkentelijkheidstoelage toe aan gezinnen of personen die een andersvalide opnemen en verzorgen in het gezin. Hiervoor dient een attest voorgelegd te


Deinze 2008 – 2012

190

-

-

-

worden, waaruit blijkt dat de persoon in kwestie een invaliditeit heeft van minstens 12 punten op de schaal van het Ministerie van Sociale Zaken, Volksgezondheid en Leefmilieu of minstens 80% invaliditeitspercentage. De toelage bedraagt 25 euro per volledige maand opname in het gezin. De inwoners van Deinze, die de verzorging en opvoeding op zich nemen van één of meer gehandicapte kinderen, niet ouder dan 21 jaar, met een invaliditeitsgraad van minstens 66%, maken aanspraak op de sociaal-pedaggische toelage. Zij wordt verder uitbetaald tot de leeftijd van 65 jaar voor personen die het statuut van verlengde minderjarigheid bezitten of onder het statuut van voorlopige bewindvoering gesteld zijn. Deze toelage bedraagt 150 euro per kind en per jaar voor hen die geen onderwijs volgen of niet tewerkgesteld zijn. Zij bedraagt 90 euro voor hen die geen dagonderwijs volgen of in een internaat verblijven. De stad voorziet ook distributietoelagen voor de Deinse personen met een handicap, of aan het gezinshoofd waar zij verblijven. De betreffende persoon heeft een invaliditeitsgraad van 80% en beantwoordt aan de vroegere voorwaarden voor vrijstelling van het kijk-en luistergeld. De toelage bedraagt 25 euro per jaar. De stedelijke diensten brengen op gepaste wijze de personen met een handicap en hun omgeving op de hoogte van de tegemoetkomingen en informatie vanuit de federale en Vlaamse overheid, nl.: o Federale overheid • Tegemoetkomingen voor personen met een handicap • Inkomensvervangende tegemoetkoming en integratietegemoetkoming • Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden • Tewerkstelling van personen met een handicap • Bezoldiging • Gewaarborgd minimum maandinkomen in de beschutte werkplaatsen • Tewerkstelling in de federale administratie • Collectieve arbeidsovereenkomsten en maatregelen in het kader van de sociale zekerheid • Loopbaanonderbreking • Sociale en fiscale voordelen • Verminderingen belastingen • Vrijstelling van BTW bij aankoop van een autovoertuig • Parkeerkaart voor personen met een handicap • Nationale verminderingskaart op het gemeenschappelijk vervoer • Gemeenschappelijk vervoer : NMBS • Sociaal telefoontarief • Sociaal tarief elektriciteit en gas • Diverse maatregelen (blindenstok, portvrijdom, vrijstelling van BTW bij invoer) • Juridische bescherming • Verlengde minderjarigheid • Bescherming van de goederen van personen die onbekwaam zijn die te beheren • Onbekwaamverklaring • Gerechtelijke raadsman • Bescherming van de persoon van de geesteszieke • Burgerlijke aansprakelijkheid • Schenkingen en testamenten o Vlaamse Gemeenschap


Deinze 2008 – 2012

191

•

• • • • • 14.4.2.2.

Het Vlaams Fonds voor de Integratie van Personen met een handicap, inzonderheid bepaalde aspecten inzake tewerkstelling, opvang in een instelling, terugbetaling van technische hulpmiddelen, begeleiding … Toegang tot gebouwen Gemeenschappelijk vervoer : De Lijn Huisvesting Speciaal en geïntegreerd onderwijs Vrijstelling van verkeersbelasting en van de belasting op de inverkeerstelling

operationele doelstelling inspraak en participatie

“De lokale besturen willen de inspraakmogelijkheden van personen met een handicap in de stad waarborgen en actieve participatie aan de stedelijke beleidsvorming mogelijk maken.” -

-

-

-

-

Met het oog op het voeren van een gelijke kansenbeleid engageren de lokale besturen zich ertoe de ervaringsdeskundigheid van personen met een handicap via de Stedelijke Adviesraad van Personen met een Handicap (STAPH) te raadplegen. Dit verbindt de lokale besturen er toe de werking van de STAPH jaarlijks logistiek en financieel te ondersteunen en te bestendigen. In de samenstelling van de STAPH worden alle strekkingen en handicaps op een evenwaardige wijze benaderd. Er wordt een afsprakennota opgemaakt tussen het stadsbestuur en de STAPH waarin de mogelijkheid en manier van wederzijdse adviesverlening worden vastgelegd. De afsprakennota en de erkenning van de STAPH als adviesraad verbinden de lokale besturen ertoe op elk beleidsdomein: mobiliteit, cultuur, gezondheidszorg, … aandacht te hebben voor de personen met een handicap. De STAPH wordt uitgenodigd zich te laten vertegenwoordigen in andere adviesraden en commissies van de stad zoals de verkeerscommissie en de stedelijke jeugdraad, waardoor ook in deze beleidssectoren de beleidsintenties vlot teruggekoppeld worden aan de personen met een handicap. Via diverse communicatiekanalen ondersteunt de stad de STAPH bij de promotie van haar werking bij de Deinse bevolking. In de nieuwe website van de stad zal een aparte rubriek voorzien worden met duidelijke en toegankelijke informatie voor en over personen met een handicap, met de mogelijkheid om persoonlijke vragen te stellen of meldingen door te geven. De stad voorziet jaarlijks een werkingstoelage voor de STAPH en voor haar activiteiten.

14.4.2.3.

operationele doelstelling communicatie en informatie

De lokale besturen engageren zich om bijzondere aandacht te besteden aan de wijze van het verstrekken van informatie op het niveau van en aangepast aan de mogelijkheden van personen met een handicap om zo de kwaliteit van de informatie en dienstverlening te waarborgen. -

-

In het kader van het sensibiliseren van de Deinzenaren worden de werking en de activiteiten van de STAPH actief gepromoot langs diverse kanalen: folders, persartikels, de website. Vanuit de lokale besturen wordt een netwerk uitgebouwd met alle relevante interne en externe partners in functie van een optimale service naar personen met een handicap. Stad en OCMW maken werk van het ter beschikking stellen van informatie specifiek gericht naar personen met een handicap en hun omgeving in toegankelijke ruimten en lokalen en aangepast aan het niveau en de mogelijkheden van de betrokkenen.


Deinze 2008 – 2012

192

-

-

-

-

-

-

De lokale besturen slaan de handen in elkaar om samen een degelijk sensibiliseringsbeleid te voeren in functie van een optimale integratie van personen met een handicap in onze maatschappij. Hiertoe zullen de lokale besturen integratie-initiatieven ondersteunen en eventueel zelf voordrachten organiseren i.s.m. de STAPH m.b.t bepaalde aspecten van de wetgeving en/of leefwereld van personen met een handicap. De website van de stad wordt vanaf 2008 in een nieuw kleedje gestoken. Hierbij gaat extra aandacht naar de toegankelijkheid en gebruiksvriendelijkheid van de site voor personen met een visuele handicap. De Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap krijgt een eigen site gekoppeld aan de website van de stad. Binnen deze vernieuwde site zal ruimte zijn voor informatie, inspiratie en promotie van activiteiten, ... Stad Deinze en de STAPH slaan de handen in elkaar voor de uitreiking van een INSTAP(H)-prijs. De INSTAP(H)-prijs is een bekroning voor handelaars of vrije beroepen wiens handelspand met diensten/of winkelfunctie toegankelijk is voor personen met een lichamelijke, visuele, auditieve en/of verstandelijke handicap. De IN-STAP(H)-prijs omvat een premie van € 500, een aandenken met vermelding “laureaat IN-STAP(H)-prijs + jaartal en een label dat de “winnaar” als herkenningspunt kan aanbrengen in de handelszaak. De stad voorziet hiervoor jaarlijks de budgetten. Een toegankelijkheidsteam samengesteld uit leden van de STAPH en stadspersoneel brengt een bezoek aan het pand om de toegankelijkheid te beoordelen. Het team baseert zich hiervoor op de toegankelijkheidsniveaus die eveneens gebruikt worden door erkende organisaties. Deze niveaus zijn gebaseerd op internationale criteria en richtlijnen die tot stand kwamen na overleg met alle provinciale adviesbureaus toegankelijkheid en de gebruikersorganisaties. Uitgangspunt is dat iemand zelfstandig, dus zonder hulp van anderen, het gebouw kan bereiken, betreden en gebruiken. Het gebouw wordt dus niet in zijn geheel toegankelijk of niet bevonden. De toegankelijksheidsniveaus zijn : zelfstandig toegankelijk, gedeeltelijk toegankelijk of met hulp en niet toegankelijk voor iedereen. Personen die een bouw- of verbouwingsaanvraag richten aan de stad zullen een infofolder aangeboden krijgen waarin de aandacht gevraagd wordt voor de toegankelijkheid van het gebouw voor personen met een handicap en enkele praktische tips. Dit zal gebeuren i.s.m. de technische dienst van de stad. Daarnaast zullen ook lokale architecten en interieurdeskundigen gesensibiliseerd worden. Via een brief opgemaakt door de STAPH i.s.m. de stad wordt aan deze zelfstandigen hun aandacht gevraagd voor de problematiek van ontoegankelijkheid waarmee personen met een handicap dagelijks geconfronteerd worden. De sociale dienst van de stad en het OCMW hebben ook heel wat informatie voorhanden over sociale en fiscale voordelen voor de personen met een handicap. Het is noodzakelijk deze informatie duidelijk en correct te informeren naar de betrokkenen. Hiervoor zullen de dienst welzijn van de stad en het Sociaal Huis van het OCMW samenwerken en daarbij ook rekening houden met het particuliere diensten zorgaanbod.

14.4.2.4.

operationele doelstelling vrije tijd

Stad en OCMW willen faciliterend en ondersteunend optreden om de toegankelijkheid van personen met een handicap in het verenigingsleven te vergroten. De lokale besturen voeren hiertoe een aanmoedigingsbeleid om zowel de actieve als passieve deelname van personen met een handicap aan sociaal-culturele, sportieve en ontspannende activiteiten te bevorderen. -

Enerzijds dient het reguliere verenigingsleven zich open te stellen voor kinderen, jongeren en volwassenen met een handicap. Anderzijds moeten doelgroepgerichte verengingen de kans krijgen om hun specifieke opdracht waar te maken. De stad engageert zich om beide vormen te ondersteunen materieel, financieel en inhoudelijk.


Deinze 2008 – 2012

193

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Vanuit de stad en OCMW zullen blijvend inspanningen geleverd worden om de toegankelijkheid en de bereikbaarheid van de eigen sociaal-culturele en sportieve initiatieven voor personen met een handicap te optimaliseren. De stedelijke bibliotheek behoudt in haar werking de “boekendienst aan huis”. Hierbij kunnen niet-mobiele lezers beroep doen op de bibliotheekvrijwilligers die regelmatig boeken aan huis bezorgen. Ook in rusthuizen van het OCMW, St Jozef (Petegem), St Fransiscus (Vinkt) en Ten Bosse (Deinze) worden maandelijks boeken gebracht. Deze diensten zijn volledig gratis. De stedelijke bibliotheek beschikt naast een aanbod grootletter- en kijkboeken ook over luistercassettes. Vanaf 1 januari 2006 werd dit aanbod luistercassettes voor blinden en slechtzienden geleidelijk stopgezet. De luistercassettes worden vervangen door Daisyroms. Hiermee zal deze dienstverlening verder gezet en uitgebreid worden. Het gerbuik ervan is tevens volledig gratis. Naast het aanbod is de fysieke toegankelijkheid van gebouwen en terreinen voor personen met een handicap een belangrijke drempel. Het stadsbestuur bekijkt de mogelijkheden om de toegankelijkheid van de openbare gebouwen en terreinen in functie van vrijetijdsbesteding te verbeteren. De stedelijke bibliotheek beschikt over een “kelderruimte” die vaak gebruikt voor tentoonstellingen, voordrachten, informatieavonden, activiteiten georganiseerd door stedelijke diensten of particuliere verenigingen. In 2007 werd hierin een lift geïnstalleerd zodat de toegang voor minder mobiele personen mogelijk werd gemaakt. Bij de organisatie van stedelijke evenementen zoals Gent-Wevelgem, de Canteclaerstoet, de Kaandelfeesten, … wordt in de mate van het mogelijke rekening gehouden met de doelgroep door middel van bijv. voorbehouden parkeerplaatsen dicht bij het evenement, toegankelijke toiletten, voorbehouden plaatsen aan het podium voor rolstoelgebruikers, … In de eigen stedelijke vakantiewerking is het in functie van de integratie van personen met een beperking belangrijk werk te maken van een sterke monitorenwerking. Daarnaast is extra vorming vaak noodzakelijk om op een juiste manier met de kinderen om te gaan. Het is dikwijls moeilijk om het gedrag van bijv. autistische kindjes te begrijpen of te weten welke activiteiten ook geschikt zijn voor rolstoelgebruikers, of kinderen met een auditieve of een visuele handicap. Onze monitoren zullen aangemoedigd worden cursussen, infosessies, opleidingen te volgen om kinderen met een handicap optimaal te integreren in de stedelijke vakantiewerking. Ook de particuliere jeugdwerkinitiatieven zullen hierin blijvend aangemoedigd worden door het stadsbestuur. Het subsidiereglement voor het jeugdwerk in Deinze waarin de subsidieverdeling tussen de Deinse jeugdverenigingen via een puntensysteem wordt geregeld, voorziet nl. dubbele punten voor jeugdverenigingen die zich richten tot een specifieke doelgroep. Maar ook andere reguliere jeugdverenigingen worden hierin gestimuleerd door het verkrijgen van extra punten wanneer zij hun werking openstellen naar niet leden of inspanningen leveren naar specifieke doelgroepen toe. Het stadsbestuur zorgt voor een eigen lokaal voor de Jojo in het toekomstige Dienstencentrum voor Kinderopvang. Hierdoor wordt in de eerste instantie de werking bestendigd, maar krijgt ze ook de mogelijkheid uit te breiden. Ook in het sportbeleidsplan van de stad worden de beleidsintenties m.b.t. de personen met een handicap geformuleerd. Het stadsbestuur wil o.a. tegen 2013 een diversiteit aan kwaliteitsvolle sportactiviteiten aanbieden waarin zoveel mogelijk inwoners hun gading vinden. Ze streeft naar een stijging van 10% meer verantwoorde sportactiviteiten voor andersvaliden. Enkel maatregelen die hiervoor genomen zullen worden zijn in de eerste plaats overleg met de STAPH, het verder optimaliseren van huidige activiteiten en de mogelijkheid onderzoeken naar een vrij uur in het stedelijk zwembad voor andersvaliden Het sportaanbod in Deinze is heel ruim en divers. Naast de eigen initiatieven van de stedelijke dienst Sport en Recreatie zoals “Sport voor Allen”, organiseert de dienst ook


Deinze 2008 – 2012

194

-

-

-

-

-

-

activiteiten in samenwerkingsverband. Zo organiseert de dienst bijvoorbeeld in samenwerking met de Interlokale Vereniging Burensportdienst (IV BSD) een bowlingnamiddag en een winterwandeling voor volwassenen met een mentale handicap. Om de drempel tot sportdeelname zo laag mogelijk te houden, kunnen Deinse verenigingen voor andersvaliden aan een heel voordelig tarief (gratis voor maximum 2u. per week) gebruik maken van enkele stedelijke sporthallen. Vanuit de STAPH is een vertegenwoordiging aangeduid om te zetelen in sportraad, waardoor ook de belangen van de personen met een handicap onder de aandacht blijven wanneer beslissingen genomen worden van sportieve aard. Naast het verhogen van het aanbod gericht op personen met een beperking, zullen tevens acties ondernomen worden om de toegankelijkheid van de sportaccommodaties te optimaliseren. Hiertoe zal overleg gepleegd worden met de STAPH en zullen de mogelijkheden bekeken worden om bijv. de inrichting van de sanitaire ruimtes (douches en toiletten) te verbeteren. De Vrije School voor Buitengewoon Onderwijs ter Leie en VIBLO Leieland maken frequent gebruik van de stedelijke infrastructuur zoals het voetbalveld en enkele sportlokalen in de sporthal. De mogelijkheid om dit uit te breiden naar andere onderwijsinstellingen wordt onderzocht. De STAPH organiseert jaarlijks i.s.m de Gezinsbond en met de logistieke en financiële ondersteuning van de stad “Truck Fun”. Truck Fun is evenement waarbij personen - jong en oud - met een handicap kunnen kennismaken met de wereld van de truckchauffeur. Meer dan 20 vrachtwagenfirma’s nemen aan dit evenement deel. Onder politie- en motorbegeleiding worden de kinderen getrakteerd op een ritje in de vrachtwagen. Stad Deinze geeft de vele lokale initiatieven, organisaties en instellingen die zich richten tot personen met een handicap een duwtje in de rug door hen logistiek en financieel te steunen. Ook voor diensten en instellingen voor gehandicapten uit de regio waar een aantal Deinzenaren gebruik van maken of verblijven, voorziet de stad toelagen. In 2007 werden voor al deze organisaties en instellingen samen €10.232 euro voorzien. Op deze manier levert de stad haar bijdrage aan gehandicaptenzorg. Het stadsbestuur engageert zich om deze ondersteuning jaarlijks op te nemen in de begroting.

14.4.2.5.

operationele doelstelling onderwijs

De lokale besturen erkennen en waarderen de initiatieven voor buitengewoon onderwijs op het grondgebied Deinze. -

-

-

-

Toegankelijkheid van schoolgebouwen is noodzakelijk. Kinderen met een handicap moeten de mogelijkheid krijgen om naar een gewone school te gaan. Het is een taak van het lokale bestuur de juiste informatie en tips aan te bieden en een toegankelijkheidsbeleid in het onderwijs aan te moedigen. De stad zal inspanningen leveren om, in samenwerking met bestaande diensten en instanties, de betrokken scholen te helpen bij het benutten van alle daartoe bestaande reglementeringen en wettelijke voorzieningen. Op 1 september 2007 opende in Astene een nieuwe school voor buitengewoon basisonderwijs : De Veerboot. Elke uitbreiding van het aantal buitengewoon onderwijs in Deinze wordt door de lokale besturen toegejuicht. Het stadsbestuur verleent jaarlijks subsidies voor de organisatie van de Scholenintegratiedag. De scholenintegratiedag is een netoverschrijdend evenement op initiatief van de STAPH in samenwerking met de stad. Gedurende een hele dag worden het basis- en secundair onderwijs van alle Deinse scholen én organisaties, instellingen die werken met personen met een fysieke en mentale handicap uitgenodigd om samen


Deinze 2008 – 2012

195

alledaagse activiteiten uit te voeren. Op deze manier leren de kinderen zonder beperkingen kennismaken met de leefwereld van personen mét een beperking: hoe ervaart een blinde een boswandeling, hoe is het om te dansen in een rolstoel … 14.4.2.6.

operationele doelstelling verkeer en mobiliteit

In het stedelijke beleid streven we naar een optimale bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van publieke ruimtes en infrastructuur t.a.v. personen met een handicap. -

-

-

-

-

-

-

De Mindermobielencentrale (MMC) is een sociale dienstverlening van de stad, waarbij personen die moeilijkheden ondervinden om zich te verplaatsen vervoer kunnen aanvragen. Meestal betreft dit personen met een handicap of bejaarden, personen die moeilijkheden ondervinden bij het gebruik van openbaar vervoer. Er zijn enkele voorwaarden gebonden aan het gebruik van de service van de mindermobielencentrale. De MMC kent van bij haar start in 1991 een gestage groei. Het vervoer wordt gecoördineerd door de stad, maar uitgevoerd door vrijwilligers. Om ook aan de vraag van rolstoelgebruikers te kunnen beantwoorden ging het stadsbestuur en het OCMW op initiatief van de STAPH in 2005 over tot de aankoop van een liftwagen voor rolstoelgebruikers. Het rolwagenvervoer is gericht naar gebruik door particulieren. Het is geen ziekenvervoer of schoolvervoer. De RVT’s en verzorgingsinstellingen, die meestal over eigen vervoer beschikken, kunnen geen gebruik maken van de dienst. In de ruimtelijke ordening waakt het stadsbestuur over het behoud en aanpassen van de toegankelijkheid van parken, paden, bossen,…, die openstaan voor het publiek. Bij de aanleg, oprichting of de renovatie van gemeentewegen en de gemeentelijke openbare gebouwen zullen in de mate van het mogelijke maatregelen genomen worden inzake toegankelijkheid. Hiertoe zal het stadsbestuur het advies inwinnen van de STAPH en/of gespecialiseerde instellingen en zal daarbij zoveel mogelijk rekening houden met alle handicaps. Stad Deinze verbindt er zich toe de komende jaren toe een actief beleid te voeren inzake het naleven van de wetgeving en de normen voor de aanleg van voldoende kwalitatieve en gunstig gelegen voorbehouden parkeerplaatsen. De mogelijkheid wordt onderzocht in welke mate de ordediensten kunnen ingeschakeld worden voor een actieve en doorgedreven controle op een correct gebruik ervan. Ook vanuit de STAPH wordt uitgekeken naar acties met bijv. strooibriefjes om de mobilisten te wijzen op het foutparkeren. Er wordt in overleg met de STAPH uitgekeken naar een uitbreiding van het aantal parkeerplaatsen voorbehouden voor personen met en handicap, o.a. aan de Brielpoort, het Brielpaviljoen, het station. De houders van de blauwe parkeerkaart kunnen gratis parkeren in de straten met betalend parkeren. Bij manifestaties worden dicht bij de manifestatie parkeer-, zit- en andere plaatsen voorbehouden voor personen met een handicap. Ook de wijze waarop de verkeersstroom georganiseerd wordt bepaald veel. Personen met een handicap moeten in staat gesteld worden om zo dicht mogelijk bij hun einddoel te geraken met de wagen of het openbaar vervoer. Lange afstanden maken het immers moeilijker. Extra aandacht gaat tevens naar de staat van de voetpaden. Meldingen van te smalle, slecht aangelegde voetpaden en obstakels die voor onze doelgroep extra hinderlijk zijn worden systematisch aangepakt en opgevolgd.


Deinze 2008 – 2012

196

-

-

Lokale diensten en handelszaken moeten zo toegankelijk mogelijk zijn voor personen met een handicap. Zij worden hiertoe door de stad en de STAPH gestimuleerd via het uitreiken van een IN-STAP(H)-prijs. Op sommige plaatsen is het tevens aangewezen ribbeltegels aan te leggen aan oversteekplaatsen. Hiertoe wordt overleg gepland tussen de STAPH en de technische dienst van de stad.

14.4.2.7.

operationele doelstelling tewerkstelling

Stad Deinze voert voert een sensibiliseringsbeleid in functie van het faciliteren van de tewerkstelling van personen met een handicap in de lokale arbeidsmarkt. . -

-

-

-

-

-

-

-

Met betrekking tot de tewerkstelling van personen met een handicap streven Stad en OCMW naar de invulling van de opgelegde normen van de federale en/of Vlaamse overheid. Stad en OCMW streven ernaar om het wettelijk verplicht aantal personen met een handicap in dienst te nemen (2% van het totaal aantal werknemers). Ze verbinden zich er toe personeel met een handicap op dezelfde wijze te behandelen als valide werknemers, zowel op het vlak van aanwerving als van evaluatie. Daarnaast zullen de lokale overheden werkgevers stimuleren om een diversiteitsbeleid te voeren door o.a. informatie te verschaffen aan zowel de werkgevers als aan de werknemers met een handicap . In samenwerking met de dienst lokale economie zal bijv. via de nieuwsbrief aan de Deinse bedrijfswereld informatie verspreid worden over de diverse financiële en fiscale voordelen m.b.t. tewerkstelling van personen met een handicap. Deze informatie zal o.a. ook via de vernieuwde website van de stad en de STAPH verkrijgbaar zijn. De arbeidstrajectbegeleidingsdienst (ATB) in de Lokale Werkwinkel Deinze zorgt voor een individuele begeleiding van personen met een handicap in hun zoektocht naar werk. De werkwinkel zorgt voor een correcte doorverwijzing naar deze ATB diensten die erkend zijn voor personen met een handicap. Deze individuele arbeidsbegeleiding is volledig gratis. Personen met een handicap die ondersteuning willen, kunnen tijdens het solliciteren en de eerste maanden op de werkvloer, jobcoaching krijgen. De jobcoach helpt een job te krijgen en helpt inwerken in de nieuwe job. De jobcoach streeft naar een goede samenwerking en verstandhouding tussen de persoon met een handicap, zijn/haar collega’s en de werkgever. Op die manier helpt hij/zij misverstanden verkomen. Als werkzoekende is het vaak ook moeilijk om de eigen arbeidscompetentie en de arbeidsintentiteit van de job juist in te schatten. Een Centrum voor Gespecialiseerde voorlichting bij Beroepskeuze helpt met een deskundige diagnose en een doelmatige oriëntering naar de arbeidsmarkt. Sommige personen met een handicap worden door de arbeidstrajectbegeleider doorverwezen naar een Centrum voor Beroepsopleiding (CBO). Gespecialiseerde opleidings- en begeleidingscentra brengen hen de nodige professionele vaardigheden bij om in het Normale Economische Circuit tewerkgesteld te worden. Het CBO stelt dan een individueel opleidings- en begeleidingsplan op dat minstens de einddoelstelling, de tussentijdse werkdoelen en de evaluatiemomenten vastlegt. De persoon met een handicap wordt nauw betrokken bij het opstellen van dit opleidings- en begeleidingsplan, dat resulteert in een overeenkomst die ondertekend wordt door het CBO en de persoon met een handicap. Om tewerkstelling van mensen met een arbeidshandicap te bevorderen, heeft de overheid verschillende maatregelen uitgewerkt. Stad en OCMW engageren zich om deze informatie duidelijk te communiceren naar de betrokken in samenwerking met de de werkwinkel :


Deinze 2008 – 2012

197

Voor de personen met een handicap: Bijstand doventolk in arbeidsituaties Tegemoetkoming in de kosten van arbeidsgereedschap en –kleding Tegemoetkoming in de verplaatsingkosten voor mindervaliden o Voor de werkgever: CAO 26, tewerkstelling van arbeidsgehandicapten:Je werkgever kan een loonsubsidie krijgen. Deze subsidie wordt berekend op basis van het rendementsverlies dat een bedrijf lijdt door de aanwerving. Vlaamse inschakelingspremie : Je werkgever kan een inschakelingspremie krijgen. Doel: de integratie van personen met een handicap in het gewone arbeidscircuit bevorderen. Tegemoetkoming voor aanpassing van arbeidspost : Moet je werkgever de arbeidspost aanwerven, dan kan hij hier een vergoeding voor krijgen. In Deinze is er één beschutte werkplaats, m.n. Demival, voor personen die niet in het normale arbeidscircuit terecht kunnen. De stad voorziet zelf een toelage aan mindervaliden tewerkgesteld in de beschermde werkplaats, Demival. Een toelage van 0,25 euro per uur met een maximum van 1.500 uren per jaar en per tewerkgestelde Deinzenaar wordt toegekend aan de beschermde werkplaatsen voor de mindervaliden die hun loon minstens 20% lager ligt dan normaal gebruikelijk in de streek. Deze toelage dient doorbetaald te worden aan de werknemer. Stad Deinze staat in voor de tewerkstelling van mindervalide werknemers in het groenonderhoud. Ook het OCMW maakt sporadisch gebruik van deze diensten. Concreet betoelaagt het stadsbestuur elk jaar vier werknemers van de beschermde werkplaats, Demival, die voor minstens 180 werkdagen meehelpen aan het onderhoud van het stedelijk groen. Er zijn 3,6 VE personen met een handicap tewerkgesteld in de administratie en de technische diensten van de stad. o

-

-

14.4.2.8.

Operationele doelstelling huisvesting

De lokale besturen streven naar een volwaardige huisvesting aangepast aan de noden en behoeften van de personen met een handicap. -

-

-

-

-

Het stadsbestuur ziet toe op de belangenbehartiging van de personen met een handicap in het woonbeleid van de stad door overleg met de STAPH. Ze streeft ernaar andersvaliden zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen. De lokale besturen erkennen en waarderen de werking van de centra die via hun intra- of extramurale of semi-residentiële diensten de huisvesting van personen met een handicap mogelijk maken : het Dienstverleningscentrum Heilig Hart, het dienstencentrum Ter Leie, Veilige Thuis Beschermd Wonen en Veilige Thuis Huize Kattebeek. Stad en OCMW spelen een stimulerende rol om bij de oprichting en inrichting van openbare en/of private gebouwen de toegankelijkheid voor personen met een handicap, te waarborgen. In samenwerking met de technische dienst van de stad zullen brochures met tips en aanbevelingen meegegeven worden aan personen die een bouwaanvraag indienen of verbouwingen plannen. De lokale besturen engageren zich in een actieve rol in het informeren van de burger over de mogelijkheden van aanpasbaar bouwen en het sensibiliseren van bestaande huisvestingsmaatschappijen. Gekaderd binnen het principe van Levenslang Wonen kunnen via brochures en folders verkrijgbaar in stadhuis en OCMW-, de stedelijke website de personen met een handicap en hun omgeving geïnformeerd worden over de financiële tegemoetkomingen,


Deinze 2008 – 2012

198

-

subbsidiemogelijkheden, premies, regelgevingen m.b.t. woonaanpassingen, verbouwingen in functie van de toegankelijkheid voor personen met een handicap. OCMW- en stadsdiensten werken samen naar een kwaliteitsvolle en correcte toeleiding naar de meest gepaste opvang, voorzieningen en zorgaanbod zodat de personen met een handicap zo lang mogelijk in de thuissituatie kunnen verblijven.


Deinze 2008 – 2012

199

Hoofdstuk 15. Actief ouder worden in een seniorvriendelijke stad We kunnen er niet omheen: de bevolkingsvooruitzichten voor Vlaanderen tot 2050 van het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) tonen een duidelijke vergrijzing van de bevolking. Door betere levensomstandigheden en gezondheidszorg in de jaren voor en na de Tweede Wereldoorlog is het aantal mensen in de hogere leeftijdscategorieën (vooral >60 jaar) in de Westerse landen in de laatste 50 jaar sterk toegenomen. Een andere meer structurele oorzaak van de vergrijzing is de stijging van de levensverwachting. De gemiddelde levensduur van een man is tussen 1950 en 2002 toegenomen van 70,4 jaar tot 76,0 jaar. Voor vrouwen nam de gemiddelde levensduur in dezelfde periode toe van 72,7 jaar tot 80,7 jaar. De verwachting is dat deze stijging van de levensduur zich ook in de toekomst doorzet. Dit heeft tot gevolg dat ook na 2030 er verhoudingsgewijs meer ouderen zullen zijn dan nu. Projecties geven aan dat de vergrijzing en de ontgroening in het Vlaamse gewest het sterkst opvallen. In het Vlaams gewest is de volkrijkste leeftijdsklasse naar verwachting de groep van 55-59 jaar. Op 31 december 2003 was dit nog de groep 40-44 jaar. Vlaanderen is de meest vergrijsde regio in België met 17,6% ouderen boven de 65 jaar. Nog vóór 2030 wordt de kaap van 25% vijfenzestigplussers in de bevolking bereikt. In Deinze is 27% van de bevolking ouder dan 55 jaar en dit aandeel stijgt jaarlijks. In het licht van deze demografische evolutie staan de lokale besturen voor enkele maatschappelijke uitdagingen. Ouder worden gaat onlosmakelijk gepaard met enkele positieve, maar ook minder positieve kenmerken. Het is een persoonlijke aangelegenheid, waardoor elkeen dit op zijn eigen manier ervaart. De stijgende levensverwachting betekent dat we in ons leven meer tijd krijgen voor vrienden, vrije tijd en om veel meer dingen te doen. We maken met z’n allen veel langer deel uit van het maatschappelijk leven. Dit heeft uiteraard gevolgen voor de behoefte aan leeftijdsspecifieke voorzieningen, maar ook ruimer dan dat, de maatschappij krijgt een ander aanzicht, andere gedragspatronen,… In dat opzicht is het belangrijk dat het stadsbestuur en het OCMW van Deinze een beleid voeren om de ouderen een plaats te geven binnen het algemene stadsbeleid. Ouderenbeleid wordt vaak verengd tot een pensioen – en zorgbeleid. Maar het is uiteraard meer dan dat. Het gaat o.a. over vrijetijdsbesteding, mobiliteit, over de toegankelijkheid van diensten. Het Vlaams decreet (21 april 2004) houdende de stimulering van een inclusief Vlaams ouderenbeleid en de beleidsparticipatie van ouderen reikt de handvaten om in Deinze een inclusief, gecoördineerd en samenhangend lokaal ouderenbeleid te voeren dat doorwerkt op alle beleidsterreinen en in alle beleidsniveaus. Deinze onderschrijft de uitgangspunten van het Vlaams decreet (21 april 2004): 1 Elke oudere moet toegang hebben tot de economische, sociale en culturele rechten. 2 Discriminatie en sociale uitsluiting op basis van leeftijd moet voorkomen, verminderd en opgelost worden. 3 We moeten de voorwaarden scheppen en versterken voor een actieve deelname van de ouderen aan het uitstippelen, het uitwerken en het evalueren van dit beleid. Deinze wil de solidariteit bevorderen, de maatschappelijke participatiegraad verhogen en de actieve levensfase verlengen.


Deinze 2008 – 2012

200

De lokale besturen van Deinze inspireren zich op de centrale aanbeveling van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO): Actief oud worden in een seniorvriendelijke stad (“Active ageing in an age-friendly city”). Vanuit bovengenoemde visie zal gewerkt worden vanuit de vraag van de ouderen zelf, dit zowel op het vlak van ouderenbeleid, als op het vlak van ouderenzorgbeleid. De oudere en zijn familie moeten zelf kunnen bepalen welke zorgen dienstverlening op welk niveau en op welk moment geleverd wordt. Hiervoor is een gedifferentieerd aanbod vereist. Dit vraagt van het lokaal bestuur en de diensten om flexibiliteit en inspelen op demografische ontwikkelingen. Er zullen met andere woorden strategieën en methodieken ontwikkeld moeten worden om hieraan tegemoet te komen. We trachten in elke beleidsoptie rekening te houden met de specifieke behoefte van de senior en we benaderen ze, niet vanuit hun beperkingen, maar vanuit hun competenties. De uitwerking hiervan is terug te vinden in de beleidsthema’s van dit onderdeel ouderenbeleid. Stad en OCMW opteerden ervoor om het ouderenbeleidsplan volledig te integreren in dit lokaal sociaal beleidsplan door het niet als bijlage maar als onderdeel, als een hoofdstuk, in dit plan op te nemen. Voor de keuze van de beleidsaccenten in dit hoofdstuk hebben we ons hoofdzakelijk gebaseerd op de thema’s en resultaten uit het ouderenbehoeftenonderzoek en het memorandum van de stedelijke adviesraad voor senioren (SAR). Voor enkele thema’s zoals ouderenzorg en huisvesting verwijzen we naar de voorgaande hoofdstukken in dit lokaal sociaal beleidsplan. Daarin wordt immers ook ons beleid ten aanzien van de ouderen uitgeschreven. 15.1. Resultaten uit het ouderenbehoefteonderzoek en andere statistieken

Demografie mannen en vrouwen per leeftijdsgroep vanaf 60 jaar Demografie leeftijdsgroep 60-64 jaar 65-69 jaar 70-74 jaar 75-79 jaar 80-84 jaar 85-89 jaar 90-94 jaar 95 + totaal

2000

2002 1492 1429 1172 975 464 367 141 30 6070

2004 1430 1416 1219 990 577 344 149 27 6152

2006 1427 1421 1300 994 742 300 159 36 6379

1477 1430 1322 1048 771 338 156 35 6577

Van 2000 tot 2006 zien we een stijging van 8% van het aantal 60-plussers in Deinze. Demografie leeftijdsgroep

2002

Bevolking totaal Totaal 60+ers 60-64 jaar 65-69 jaar 70-74 jaar 75-79 jaar 80-84 jaar 85-89 jaar 90-94 jaar 95 +

27582 27881 28320 6152 6379 6577 22,30% 22,88% 23,22% 1430 1427 1477 5,18% 5,12% 5,22% 23,24% 22,37% 1416 1421 1430 5,13% 5,10% 5,05% 23,02% 22,28% 1219 1300 1322 4,42% 4,66% 4,67% 19,81% 20,38% 990 994 1048 3,59% 3,57% 3,70% 19,81% 20,38% 577 742 771 2,09% 2,66% 2,72% 9,38% 11,63% 344 300 338 1,25% 1,08% 1,19% 5,59% 4,70% 149 159 156 0,54% 0,57% 0,55% 2,42% 2,49% 27 36 35 0,10% 0,13% 0,12% 0,44% 0,56%


2004

2006

% van het totaal inwoners

Deinze 2008 – 2012

% van totaal 60+ers

22,46% 21,74% 20,10% 20,10% 11,72% 5,14% 2,37% 0,53%

201

Met het ouderenbehoefteonderzoek slaagden we erin 553 ouderen (60-plussers) te bevragen. Rusthuisbewoners zijn hierin niet opgenomen. Een meer gedetailleerd overzicht van de cijferresultaten van het ouderenbehoeftenonderzoek ligt ter inzage in de dienst welzijn van de stad.

Profiel van de Deinse senior De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 71,5 jaar. Deze gegevens zijn representatief voor de Deinse senior vanaf 60 jaar. Geslacht

45,10% 54,90%

man

80,00% 70,00%

vrouw

68,60%

60,00% 50,00% 40,00% 30,00%

21,30%

20,00% 10,00%

3,70%

2,60%

2,80%

nooit gehuwd

gescheiden

samenwonend

1,10%

0,00% gehuwd

weduw(e)naar

kloosterling(e)

burgerlijke staat

32,40%

35,00% 30,00%

25,20%

25,00% 19,70% 20,00% 15,00% 10,00%

10,50% 6,20% 3,60%

5,00%

1,20%

0,60%

0,40%

0,20%

6

7

9

11

0,00%

0

1

2

3

4

5

aantal kinderen


Deinze 2008 – 2012

202

Over welke dienstverlening is de Deinse senior minst tevreden?

45,00% 40,20% 40,00% 35,00% 30,00% 24,60%

25,00%

20,70% 18,20%

20,00% 15,00%

12,60%

10,00% 5,00% 0,00% kwaliteit van de voetpaden

verkeersveiligheidbeleid

zichtbaarheid politie op straat

aanbod openbaar vervoer

kwaliteit huisvuilzakken

Bent u de afgelopen 12 maanden gevallen? 90,00% 80,00%

77,10%

70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 13,80%

20,00%

5,10%

10,00%

2,40%

0,20%

1,40%

4 keer

>4 keer

0,00% neen

1keer

2keer

3 keer

aant al keer gevallen

Netto maandinkomen gezin 40,00%

32,70%

32,30%

30,00% 19,90% 20,00% 8,70%

10,00%

5,70% 0,00%

0,70%

0,00% 32,70% €500 - 999

€1000 1499


€1500 1999

€2000 2499

€2500 3999

Deinze 2008 – 2012

€4000 4999

meer dan €5000

203

Komt u rond met uw inkomen?

40,00%

36,60%

35,00% 30,00% 25,00%

20,90%

18,50%

20,00% 15,00% 10,00%

11,20% 6,50%

6,40%

5,00% 0,00% zeer moeilijk

moeilijk

eerder moeilijk

eerder gemakkelijk

gemakkelijk

zeer gemakkelijk

Eigendomstitel

90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00%

81,40%

77,80%

40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00%

13,50% 10,90% 1,50% eigenaar

huurder privémarkt

6,70%

huurder sociale w oning

Deinze

3,60% 4,60% geen van deze

Vlaanderen

Woonvorm

100,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00%

96,50%

zelfstandig thuis (huis, appartement of studio)


1,20%

2,30%

w oont in bij kinderen

andere (intergenerationeel w onen, kangoeroe- en groepsw onen)

Deinze 2008 – 2012

204

Hoe vaak komt u ’s avonds op straat?

45,00% 40,00% 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00%

38,40%

22,10%

19,10% 12,10% 8,30%

nooit

1 keer per maand of minder

enkele keren per maand

1 keer per w eek

enkele keren per w eek

Mindermobielencentrale (MMC) Deinze

160.000

137.973

140.000

124.288 107.628

120.000 92.725

100.000 80.000

57.832

64.506

66.560

2001

2002

73.684

60.000 40.000 20.000 0 2000

2003

2004

2005

2006

22

22

2007

aantal gereden kilometers

25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15

23

23

23

23

23

20

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

aantal chauffeurs


Deinze 2008 – 2012

205

7.000 5.442

6.000

6.031

4.566

5.000 4.000

5.746

2.981

3.306

3.338

2001

2002

3.729

3.000 2.000 1.000 0 2000

2003

2004

2005

2006

2007

effectief gereden ritten

500 450 400 350 300 250

375

349 273

469

475

2006

2007

401

302

242

200 150 100 50 0 2000

2001

2002

2003

2004

2005

aantal leden


Deinze 2008 – 2012

206

15.2. SWOT-analyses 15.2.1. SWOT-analyse informatie en communicatie -

-

-

-

-

-

-

-

De bevolking correct, vlug en uitvoerig informeren is de plicht van elke gemeente. Het stedelijke leven bestrijkt echter zoveel beleidsdomeinen dat het niet zo eenvoudig is iedereen “à la carte” te informeren. Uit het behoefteonderzoek geeft 74,2% van de ouderen aan voldoende geïnformeerd te worden. We worden dagelijks via diverse media overstelpt met informatie: televisie, krant, tijdschriften, internet, affiches, brochures, … In onze zoektocht om zoveel mogelijk ouderen optimaal te informeren is het noodzakelijk te weten welke media het meest geraadpleegd worden door onze doelgroep. Uit ons onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat 66,5% van de ouderen dagelijks de krant leest, 71,1% raadpleegt de gemeentelijke infokrant. De informatietechnologie, in het bijzonder internet en de computer, dreigt een digitale kloof te slaan met vele ouderen. 83,9% heeft nog nooit gebruik gemaakt van het internet. Op termijn kan dat leiden tot uitsluiting en marginalisering van sommige ouderen. Diegenen die wel gebruik maken van het internet doen dit om informatie op te zoeken (16,1%), te emailen (12,6%), contact te zoeken met de overheid (2,9%), contact te nemen met kinderen en kleinkinderen (7,7%). Daarnaast geraakt het internetgebruik steeds meer ingeburgerd, vooral bij de jonge ouderen. Stedelijke basisinformatie zal echter nooit alleen via elektronische weg worden gecommuniceerd. Uit het ouderenbehoeftenonderzoek blijkt dat meer dan de helft van de ouderen te rade gaat bij de stad of het OCMW voor informatie over pensioenen (52,8%), Inkomensgarantie voor Ouderen (IGO) (55,1%), bijstand (69,8%), vrijstelling van rijtaks (51,1%) en het leefloon (71,3%). Voor het sociaal telefoontarief (43,8%), het sociaal tarief gas of elektriciteit (46,6%), vrijstelling TV-distributie (48,8%) is dat iets minder dan de helft. Hoewel niet alles tot de kerntaak van een stad of OCMW behoort, kunnen ouderen er wel terecht voor informatie. 11% van de 65-plussers zegt grote moeilijkheden te hebben met het inkomen. Het stadsbestuur moet zich behoeden voor het verstrekken van informatie in “stadhuisjargon” en moet inspanningen leveren om te communiceren in eenvoudige, klare taal. De communicatie moet klantgericht zijn. De top vijf van de problemen die uit het ouderenbehoeftenonderzoek naar voor kwamen zijn: gezondheid, angst voor diefstal in de woning, invullen van formulieren, onveiligheid in het verkeer en angst om lastig gevallen te worden. Hoewel uit het onderzoek blijkt dat gezondheid één van de meest voorkomende problemen is van de oudere, spreken andere cijfers over een positieve gezondheidsbeleving bij de ouderen. De meesten schatten hun gezondheid positief in. Naar schatting 15% tot 30% van de ouderen heeft last van depressieve symptonen, psychisch onwelbevinden. Het gaat om klachten als slecht slapen, ongelukkig zijn, geen zelfvertrouwen hebben constante spanningen voelen, zich niet nuttig meer voelen. 8% tot 12% van de thuiswonende bejaarden kampt met een depressie. 22,9% van de ouderen geeft aan de afgelopen maanden minstens 1 keer gevallen te zijn.

15.2.2. . SWOT-analyse inspraak en participatie -

Het decreet van 21 april 2004 houdende de stimulering van een inclusief Vlaams ouderenbeleid en de beleidsparticipatie van ouderen moedigt lokale besturen aan, stimuleert hen en bepaalt zowel op het niveau van de Vlaamse Gemeenschap als op lokaal

-

-

-

-

-

-

niveau de voorwaarden voor het ontwikkelen van een ouderenbeleid en een ouderenbeleidsplan. Hierbij wordt de nadruk gelegd op participatie van de ouderen als doelgroep en de adviesraden voor ouderen als partner in dit proces. Het decreet biedt hiertoe enkele handvaten. In dit kader heeft de stad Deinze zich geëngageerd in een provinciaal gecoördineerd behoefteonderzoek bij de lokale ouderen vanaf 60 jaar in samenwerking met de Vrije Universiteit Brussel (VUB), onder leiding van Prof. Verté. Het provinciebestuur stelde de hoogopgeleide jonggepensioneerde dhr. Raphaël Van Rechem († 2007) ter beschikking om de stad te begeleiden in het onderzoek. Dhr. Van Rechem hielp de stad in het werven van vrijwilligers voor de uitvoering van het onderzoek. Deze werving gebeurde via de seniorenadviesraad (SAR) en de stedelijke infokrant. Hiermee heeft de seniorenadviesraad kunnen aantonen dat ze over het hele grondgebied van Deinze vrijwilligers heeft kunnen werven, dat ze actief kunnen zijn. Dankzij de inzet van talrijke vrijwillige ouderen, die huis aan huis, de senior in Deinze aanmoedigde om deel te nemen aan het onderzoek, slaagden we er in om een representatief aantal (553) ouderen van 60 jaar en ouder te bevragen naar hun behoeften op diverse terreinen: huisvesting, eenzaamheid, onveiligheid, mobiliteit, gezondheid, dienstverlening, deelname aan het verenigingsleven, problemen waarmee ze geconfronteerd worden, enz. De gemiddelde leeftijd van de geënquêteerden was 71,5 jaar. Deze leeftijd komt overeen met de gemiddelde leeftijd van ouderen in Vlaanderen. De onderzoeksresultaten zijn een uiterst belangrijke insteek voor dit stedelijk ouderenbeleid. Er is een verantwoordelijke schepen voor ouderenbeleid, in casu de schepen van welzijn. De schepen voor ouderenbeleid behartigt de belangen van de Deinse senior in het stadsbestuur. Deinze beschikt over een seniorenadviesraad (SAR) met een pluralistische afspiegeling. De stedelijke seniorenadviesraad stelt zich boven alle politieke, religieuze en ideologische opvattingen van welke strekking ook. De SAR werd opgericht in november 1970. Ze is samengesteld uit 16 verschillende bonden voor gepensioneerden uit groot-Deinze, die elk 2 afgevaardigden hebben in de adviesraad. 66,3% van de ouderen weet dat de ouderverenigingen of –bonden samenwerken binnen de seniorenadviesraad. De SAR komt minstens 4 maal per jaar samen, beraadslaagt over diverse kwesties op stedelijk vlak, die rechtstreeks of onrechtstreeks de ouderen aanbelangen en geeft daaromtrent advies aan het OCMW en het stadsbestuur. De seniorenadviesraad wil tevens een spreekbuis én klankbord zijn voor àlle Deinse ouderen. De SAR stelt zich tot doel: ▪ Op verzoek van het stadsbestuur of het OCMW advies uitbrengen omtrent alle aangelegenheden die de ouderen aangaan; ▪ De bevolking informeren en sensibiliseren over het ouderenbeleid en de ouderenproblematiek in de stad; ▪ Initiatieven nemen om de inspraak van ouderen in het beleid te realiseren. De seniorenadviesraad zet zich in om het ouderenwerk en de ouderenzorg te bevorderen en de integratie van ouderen in de maatschappij te bewerkstelligen. Ze bewaakt tevens dat elk advies van de seniorenadviesraad, over materies die de ouderen aanbelangen, toegevoegd wordt aan de stukken die op een agendapunt van de gemeenteraad betrekking hebben. Daarnaast worden projecten, activiteiten, e.d. die aansluiten bij de leefwereld van ouderen gestimuleerd en ondersteund. Uit het behoeftenonderzoek blijkt echter dat de seniorenadviesraad slechts door 22,9% van de Deinzenaren beneden de 60 jaar gekend is. Aangezien de jongere van nu de oudere van morgen is, is het belangrijk dat de adviesraad gekend is bij elke leeftijdscategorie van de bevolking. Sinds 2007 kunnen ook ouderen die niet aangesloten zijn bij een seniorenvereniging of –


Deinze 2008 – 2012

208

-

-

-

-

-

-

bond deelnemen aan de adviesraad. Dit werd vastgelegd in de statuten van de SAR, goedgekeurd in de gemeenteraad d.d. 25.01.2007. Hiermee wordt getracht de seniorenadviesraad voor een zo ruim mogelijk publiek open te stellen. De algemene vergaderingen zijn tevens openbaar. Dienst welzijn ziet er op toe dat de vergaderingen worden aangekondigd. Deinze hanteert een subsidiereglement, goedgekeurd in de gemeenteraad d.d. 26.10.2006, dat de diverse seniorenbonden ondersteunt in hun dagelijkse werking en dat ruimte laat voor bijzondere oudereninitiatieven (sportactiviteiten, vormende activiteiten, …). Via het reglement worden ook huursubsidies voorzien voor bonden die geen gebruik kunnen maken van een gratis lokaal. Naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen 2006 stelde de seniorenadviesraad van Deinze een memorandum op. In dit memorandum worden aan de lokale besturen aanbevelingen gedaan om zich te engageren voor een ouderenvriendelijke stad. Ook dit memorandum ligt mee aan de basis voor het uitstippelen van dit ouderenbeleid. Uit het ouderenbehoeftenonderzoek blijkt dat ruim 65,7% van de ouderen vindt dat de ouderen een aparte groep vormen in onze maatschappij met eigen belangen. 47,5% vindt dat de samenleving vooral gericht is op jongeren en dat met de belangen van ouderen weinig rekening wordt gehouden. Ze vinden dat ze veel meer te vertellen zouden moeten hebben over wat er voor de ouderen gebeurt (65,5%). Nochtans zegt 76,7% van de ouderen dat ze voldoende inspraakmogelijkheden heeft. Wat het zelfbeeld van de oudere betreft is het al bij al goed gesteld, maar het is opmerkzaam dat toch 40,4% vindt dat de mensen doen alsof ze de maatschappij niets meer te bieden hebben, nu ze ouder geworden zijn. 38,7% heeft het gevoel dat ouderen tegenwoordig niet meer meetellen. De bevraagde ouderen vinden dat ze in het OCMW (46,8%), het residentieel (41,8%) en thuiszorgbeleid (47,8%) heel wat invloed hebben. Hetzelfde geldt voor organisaties die activiteiten voor ouderen inrichten (48,7%). Minder goed gesteld is het met de invloed die ze menen te hebben bij het beleid van de gemeente (31,4%), de gemeentelijke raden (28,1%), de inrichting van hun wijk (31,9%) en het huisvestingsbeleid (21,4%). De ouderen hebben een duidelijke mening over de algemene dienstverlening in Deinze. Men is minder tevreden over: • De kwaliteit van de voetpaden (40,2%) • Het verkeersveiligheidbeleid in de stad (24,6%) • Zichtbaarheid van de politie op straat (20,7%) • Het aanbod van openbaar vervoer (18,2%) • De kwaliteit van de huisvuilzakken (12,6%) Heel wat deskundig opgeleid personeel, zowel uit de openbare als private sector, komt in rechtstreeks contact met ouderen. Momenteel is de stedelijke dienst welzijn belast met de opvolging van de seniorenadviesraad en met het ouderenbeleid. Het decreet moedigt de lokale besturen aan een seniorenconsulent aan te stellen die garant staat voor een continue betrokkenheid van de ouderen in het lokale stadsbeleid.

15.2.3. SWOT-analyse vrijetijdsbesteding -

Verschillende studies tonen aan dat leden van vrijwilligersorganisaties meer burgerzin aan de dag leggen dan de doorsneebevolking en actiever deelnemen aan het politieke leven. Het lidmaatschap van de organisaties zou gepaard gaan met een sterker groepsidentiteit en het aanleren van maatschappelijke en politieke vaardigheden. Als leden van een groep sociaal kapitaal hebben opgebouwd in de betekenis van vormen van sociale interactie, gedeelde normen van wederkerigheid en een veralgemeend vertrouwen binnen de gemeenschap, dan zal dit worden weerspiegeld in de mate waarin burgers bereid zijn om


Deinze 2008 – 2012

209

-

-

-

-

met anderen samen te werken of te participeren aan collectieve projecten. Ook onder ouderen vind je vaak gedreven vrijwilligers. Oudere mensen die participeren aan vrijwilligerswerk voelen zich gezonder dan leeftijdgenoten die het niet doen, ze zijn maatschappelijk beter geïntegreerd en beschikken doorgaans over uitgebreidere sociale netwerken. Deinze kent een actieve populatie ouderen. 16,7% is actief als vrijwilliger (Vlaanderen 16,1%) en 15,4% verklaart dit in de toekomst te willen doen (voor Vlaanderen 16,4%). Het ouderenbehoeftenonderzoek peilde naar de voorwaarden die ouderen zouden kunnen overtuigen om toch of nog meer vrijwilligerswerk te doen. Geen van onderstaande zaken hebben een grote invloed om hen hierin te motiveren: • meer erkenning van de overheid: 13,5% ja, 57,8% neen • het niet meer moeten aangeven aan de Rijksdienst voor pensioenen (voor bruggepensioneerden: RVA): 18,5% ja, neen: 51,7% • onkostenvergoeding: 16,1% ja, 64% neen • vrijwilligersvergoeding: 10,8% ja, 59,2% neen • verzekering voor het werk: 21,4% ja, 48,6% neen. 59,6% van de ouderen vindt vrijetijdsactiviteiten zinvol. 65% van de ouderen zegt gebruik te maken van het verenigingsleven. Dit draagt bij tot het algemeen welbevinden van de Deinse senior. Het CBGS (Centrum voor Bevolkings- en Gezinsstudies) merkt een opvallende stijging van het aantal ouderen dat zich zelden of nooit eenzaam voelt: 70% blijkt niet eenzaam te zijn. In Deinze geeft 62% aan zich nooit eenzaam te voelen. Het actieve leven van de senior kan ook hier een verklaring voor zijn. Deinze heeft een ruim aanbod van vrijetijdsactiviteiten en wenst dit op zijn minst in de toekomst zo te behouden. Uit onderstaande situatieschets blijkt het ruime aanbod aan vrijetijdsmogelijkheden in Deinze voor de senior: • Sportaanbod voor ouderen door de dienst sport en recreatie: ▪ Zwemmen – elke donderdagnamiddag ▪ Recreatiesport – 6 namiddagen op jaarbasis ▪ Curve Bowl – iedere woensdagnamiddag ▪ Volkssportnamiddag – 1 maal per jaar ▪ Sport je fit, eet je gezond – 1 maal per jaar ▪ Sportvakantie aan zee – jaarlijks ▪ Seniorsportief – jaarlijks in spetember (samenwerking met de provincie OostVlaanderen) • Sportaanbod voor ouderen door dienstencentrum Elfdorpen ▪ Yoga – wekelijks ▪ Petanque – 3 maal per week ▪ Fietsen – wekelijks van april tot september • Cultuuraanbod door de dienst cultuur ▪ Week van de ouderen • Cultuuraanbod door de bibliotheek ▪ Grootletterboeken ▪ Internetintroductie ▪ Namiddaglezingen – 2 maal per jaar ▪ Boekendienst aan huis ▪ Rusthuizen boekendienst ▪ 60-plussers worden jaarlijks uitgenodigd voor introductie in het bibliotheekwezen • Cultuuraanbod door het museum ▪ Week van de ouderen • Aanbod door Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans


Deinze 2008 – 2012

210

-

-

-

-

-

▪ Het aanbod staat open voor iedere leeftijdsgroep • Aanbod door de Stedelijke Academie voor Schone Kunsten ▪ Het aanbod staat open voor iedere leeftijdsgroep • De Stedelijk Academie voor Muziek, Woord en Dans, de Stedelijke Academie voor Schone Kunsten en de dienst Cultuur hebben geen aanbod voor specifieke doelgroepen, zoals de ouderen. Uit onderzoek blijkt dat de meest favoriete activiteiten van de ouderen zijn: ▪ Luisteren naar de radio 72,8% ▪ Wandelen 68,6% ▪ Televisie kijken 61,5% ▪ Tuinieren 53,9% ▪ Op café gaan / uit eten gaan 51,8% ▪ Winkelen voor het plezier 44,1% Een ruime meerderheid (90%) van de ouderen weet van het bestaan van ouderenverenigingen in Deinze. Dit is zelfs iets beter dan het gemiddelde van de Vlaamse ouderenpopulatie. Deinze telt maar liefst 16 seniorenbonden en een seniorenadviesraad. De ouderenverenigingen zijn heel goed gekend bij de Deinse ouderen (90%). 34% is lid van een ouderenvereniging en 35,3% denkt er aan in de toekomst lid worden van een vereniging. Deinze scoort hier iets beter dan het Vlaamse gemiddelde (32,3%). Het is belangrijk dat de bestaande verenigingen ook die mensen tracht te bereiken. De ouderen zijn van mening dat ze voldoende (48,7%) invloed hebben op het beleid van organisaties die activiteiten voor ouderen organiseren. Er is een grote deelname van de oudere bevolking (59%) aan cultuur. Deinze scoort hier heel wat beter dan het Vlaamse gemiddelde (50,9%). Het niet deelnemen aan culturele evenementen ligt voornamelijk aan het gebrek van interesse bij de ouderen (50,8%). Andere aspecten zoals gebrek aan tijd (22,5%), tijdstip voorstelling (31,6%), afstand (29,7%), gebrek aan eigen vervoer (14,4%), gebrek aan openbaar vervoer (19,6%), reservatie (15,1%), de hoge kostprijs (32,3%) zijn niet echt een hinderpaal, maar desalniettemin moet hiermee wel rekening gehouden worden. In 2006 bestond bijna 7% (667 van alle 9599) van de leners die in 2006 effectief gebruik maakten van de stedelijke bibliotheek uit ouderen. De dienst welzijn organiseert jaarlijks in samenwerking met de SAR activiteiten en een seniorenweek rond voor de ouderen relevante thema’s.

15.2.4. SWOT-analyse mobiliteit en veiligheid -

-

-

Mobiliteit bestaat uit 3 componenten: een verplaatsingsbehoefte, het vervoermiddel en het verkeersgedrag. Concreet gaat het o.a. over het wegen- en fietsnetwerk, de voetpaden, het openbaar vervoer, wandelpaden, … Het grootste gedeelte van de ouderen in Deinze verplaatst zich bijna dagelijks vooral te voet (28,9%), per fiets (26,8%) of met de wagen (39,7%). Een minderheid maakt gebruik van het openbaar vervoer. Het aandeel dat er nooit gebruik van maakt is groot: bus/tram 69%, trein 66,7%. In Deinze is geen taxibedrijf gevestigd, vandaar dat 98,3% hier nog nooit gebruik van gemaakt heeft. Opvallend is dat er heel weinig ouderen beroep doen op de Belbus van de vervoermaatschappij De Lijn of van de Mindermobielencentrale. Uit het onderzoek blijkt dat 94,7% van de ouderen geen beroep doet op de Belbus en 94,9% heeft nog nooit gebruik gemaakt van de Mindermobielencentrale. Dit komt overeen met de Vlaamse gemiddelden. Uit de cijfers blijkt dat voor de meeste ouderen het zich zelfstandig verplaatsen van groot


Deinze 2008 – 2012

211

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

belang is. Het is dan ook noodzakelijk dat de oudere zich veilig in het verkeer kan begeven. Stad Deinze heeft sinds 1991 een Mindermobielencentrale (MMC). Deze sociale dienstverlening stelt zich tot doel mensen te vervoeren die moeilijkheden ondervinden om zich te verplaatsen en hen op die manier uit een sociaal isolement te halen. De Mindermobielencentrale is ontstaan uit Taxistop en werkt complementair aan de taxibedrijven uit het Gentse. De MMC werkt uitsluitend met vrijwillige chauffeurs, die met hun eigen wagen de leden vervoeren. De Mindermobielencentrale richt zich tot personen die zich moeilijk kunnen verplaatsen: bejaarden, personen met een handicap, .. en die moeilijkheden ondervinden bij het gebruik van het openbaar vervoer. De Mindermobielencentrale is geen ziekenvervoer. De MMC wordt vooral gebruikt voor kappersbezoeken, om te winkelen, doktersbezoeken, familie- en vriendenbezoek. Ritten naar het buitenland zijn eveneens uitgesloten. Op advies van de Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap (STAPH) ging de stad in 2005 over tot de aankoop van een liftwagen voor rolstoelgebruikers. De gebruikers dienen een medisch attest voor te leggen dat zij tijdelijk of permanent rolstoelgebruiker zijn. De rolstoelwagen kan enkel ingezet worden voor het vervoer van particulieren. Rust- en verzorgingstehuizen (RVT’s) kunnen hier geen gebruik van maken. Er zijn enkele voorwaarden om lid te kunnen worden van de MMC: • Inwoner van Deinze zijn; • Het inkomen mag niet hoger liggen dan twee maal het leefloon (behalve voor het rolstoelvervoer); • Niet over een eigen wagen beschikken. De cijfergegevens tonen ons een stijging van het aantal ritten en het aantal gebruikers. Het aantal ritten is in de periode van 2000 tot 2007 meer dan verdubbeld, dit betekent een gemiddelde stijging met 11% per jaar. Het aantal gebruikers is in die periode bijna verdubbeld (196%). Het aantal vrijwillige chauffeurs stijgt echter niet mee. Uit het ouderenbehoeftenonderzoek blijkt dat de Deinse ouderen vooral met eigen vervoer (auto) hun verplaatsingen doen (78,3%). 65,8% verplaatst zich te voet, 64,1% gebruikt de fiets. Een minderheid gebruikt het openbaar vervoer. Als de Deinse oudere kiest voor het openbaar vervoer, dan zal dat 31% voor de bus/tram zijn, 33,3% voor de trein en 5,3% voor de belbus. Slechts 5,1% maakt gebruik van de Mindermobielencentrale. Dit cijfer komt overeen met het Vlaams gemiddelde. Binnen de algemene dienstverlening zijn de ouderen minder tevreden over: • De kwaliteit van de voetpaden (40,2%) • Het verkeersveiligheidbeleid in de stad (24,6%) • Zichtbaarheid van de politie op straat (20,7%) • Het aanbod van openbaar vervoer (18,2%) Ook op wijk niveau is het vooral het verkeer (42,2%) dat als negatief ervaren wordt. Deinze is een druk knooppunt met heel wat bedrijven en scholen en dit kan wel wat verkeersproblemen met zich meebrengen. In beperkte mate, maar niet onbelangrijk met betrekking tot de mobiliteit zijn de obstakels in de woonomgeving (6,5%). De toegankelijkheid en het makkelijk begaanbaar zijn van wandelwegen en voetpaden bevorderen de mobiliteit van de minder mobiele oudere. Een kruidenierszaak (40,6%), openbare toiletten (40,6%) en rustbanken (39,7%) zijn onvoldoende aanwezig in de wijken waar de ouderen wonen. Dit fenomeen doet zich eveneens voor in de rest van Vlaanderen. Dit kan een indicatie zijn naar de beperktere mobiliteit van de ouderen. De nabijheid van voorzieningen kan hier een tegemoetkoming in zijn. Deinse ouderen kaarten ook het probleem van de staat van sommige voetpaden aan. Ook dit is van invloed op het veiligheidsgevoel en de mobiliteit van de oudere. Ouderen vinden het vooral ’s avonds gevaarlijk om op straat te komen. 38,4% komt ’s


Deinze 2008 – 2012

212

avonds nooit meer op straat. Dit komt overeen met het Vlaams gemiddelde van 39,5%. 67,9% vindt dat het er heel wat onveiliger op geworden is de laatste 10 jaar en 66% opent ’s avonds de deur niet meer als er gebeld wordt. Deinze doet het hier iets minder goed dan het Vlaams gemiddelde (63,7%). Dit onveiligheidsgevoel, deze problemen betreffen voornamelijk: angst voor roof, diefstal of inbraak in de woning (40,9%), een onveiligheidgevoel in het verkeer (29,7%) en angst lastig gevallen te worden op straat (27,6%). Maatregelen om het veiligheidsgevoel van de burger te verhogen dringen zich op. 15.2.5. SWOT-analyse huisvesting -

-

-

-

-

-

-

-

De gemiddelde ouderdom van de woning van de ouderen is 46,6 jaar. Dit komt overeen met het Vlaamse gemiddelde van 47,48 jaar. 4 op 5 ouderen (81,4%) zijn eigenaar van hun woning, 13,4% is huurder op de privémarkt, 1,5% is huurder van een sociale woning, 3,6% is geen van deze. Vooral wat sociale huurwoningen betreft ligt Deinze een stuk onder het Vlaamse gemiddelde (5%). In de sociale huursector is 28% van de bewoners ouder dan 65 jaar. Vaak zijn de huurders ouderen met een klein pensioen. De meesten komen op de privémarkt terecht en moeten een hoog huurbedrag betalen wat een enorme hap uit hun budget is. Over de invloed van de ouderen m.b.t. het beleid van sociale huisvestingsmaatschappijen zijn de meningen verdeeld. 21,4% is tevreden over de invloed, 27,5% is van mening dat de ouderen zo goed als geen invloed hebben. De ervaring hierin is duidelijk verdeeld. Opmerkelijk is dat nog 96,5% van de ouderen zelfstandig thuis woont (in huis, appartement of studio), 1,2% woont in bij de kinderen en 2,3% geeft een andere woonvorm op zoals intergenerationeel wonen, kangoeroewonen- en groepswonen. Zelfstandig thuis blijven wonen geniet dus de absolute voorkeur als woonvorm van de ouderen. Slechts weinigen zien hun heil in het inwonen bij kinderen of in een instelling. Voor wat de woning betreft, is er nood aan een goed ondersteuningsbeleid met aanpassingspremies en (ver)bouwadvies. Wat de persoon betreft is dat een goede thuiszorgcoördinatie. De ouderen werden bevraagd over de tevredenheid over hun woning, meer bepaald over de mate waarin ze hun woning onaangepast vinden. Op een schaal van helemaal van toepassing tot helemaal niet van toepassing, spreekt 49,1% over ernstige, 39,8% over lichte tot matige onaangepastheid en 11,1% ondervindt geen onaangepastheid. De top vijf in deze onaangepastheid is: trappen in de woning, afstand tot voorzieningen, inbraakgevoeligheid, afstand tot kinderen, woning te gehorig. De overgrote meerderheid van de woningen lijkt niet aangepast te zijn aan ouderen en vooral aan de beperkingen en behoeften van hoogbejaarden Ondanks deze bevindingen wil 65,8% de woning laten zoals ze is, 26,6% wil deze graag aanpassen aan zijn/haar behoeften en denkt er niet over na om te verhuizen naar een aangepaste woning (80,9%), een rusthuis (88,8%) of de kinderen (89,6%). Dit fenomeen zien we, met iets lagere cijfers, eveneens bij de rest van Vlaanderen. Deze cijfers tonen aan dat de oudere zo lang mogelijk zelfstandig thuis wil wonen. De lokale overheid kan dit op verschillende manieren ondersteunen. De ouderen van morgen zijn vooral bang voor het rusthuis van gisteren. Zij willen een andere vorm van ouderenopvang. Zij hebben angst om hun waardigheid en de regie over het leven te verliezen. Het grote deel is tevreden van de woonomgeving. 81,6 procent van de ouderen vindt het prettig tot erg prettig om in hun wijk te wonen (80,8% van de Vlaamse ouderen vindt dat ook) en 64,8% voelt zich licht tot heel betrokken met wat er in zijn wijk gebeurt. Ook hier wijkt Deinze weinig af van het Vlaamse gemiddelde. Daarnaast geeft 42,2% aan dat het


Deinze 2008 – 2012

213

verkeer te druk is, er te weinig kennissen/familie woont in de wijk (23,3%) en dat er te weinig voorzieningen zijn (23,1%). In tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen verklaart slechts 1,9% dat er teveel jongeren of teveel allochtonen (1,9%) zijn in de wijk. Amper 4% ervaart een slechte mentaliteit. 15.2.6. SWOT-analyse ouderenzorg -

-

-

-

-

-

-

Over de invloed van de ouderen m.b.t. het beleid van organisaties en instellingen in de gezondheidszorg is er eerder een positieve gevoel (41,8%) dan dat er geen invloed zou zijn (14,3%). Ouderen vinden dat ze in het OCMW-beleid heel wat (46,8%) invloed hebben. De gezondheidsbeleving van de meeste ouderen is goed. De meesten schatten hun gezondheid positief in. Maar toch hebben naar schatting 15% tot 30% van de ouderen last van depressieve symptonen, psychisch onwelbevinden. Het gaat om klachten als slecht slapen, ongelukkig zijn, geen zelfvertrouwen hebben constante spanningen voelen, zich niet nuttig meer voelen. 8% tot 12% van de thuiswonende bejaarden kampt met een depressie. De zorgbehoevendheid neemt toe met de leeftijd, maar de helft van de ouderen is zelfredzaam. Ouderen ervaren vooral beperkingen bij het tillen, boodschappen doen, trappen opgaan, buigen, stappen en huishoudelijke taken uitvoeren. Slechts 3,8% van de Deinse ouderen verklaart hulp nodig te hebben bij het huishouden (22,2%), bij persoonlijke verplaatsingen (19,8%) en bij persoonlijke verzorging (10,5%). In Oost-Vlaanderen krijgen de ouderen per week gemiddeld 5 tot 9,6 uren hulp van mantelzorgers, maar vooral van thuiszorgdiensten (thuisverpleging, poetsen bejaardenhulp, warme maaltijden). In Deinze bedraagt de hulp gemiddeld 5,4u. per week. Deinse ouderen ontvangen voornamelijk hulp van de kinderen (51,9%), de poetsdienst/bejaardenhulp (41,1%) en de huisarts (35,4%). Men is bovendien ook zeer tevreden over de aangeboden hulp: kinderen (94,5%), de huisarts (92,4%) en de poetsdienst/bejaardenhulp (82,9%). 2,9% is sterk ontevreden over hulp door de partner. Deze algemene tevredenheid stijgt echter wel naarmate de oudere ouder wordt. Amper 2,8% is ontevreden over de hulp van de kinderen. Over de hulp is men in het algemeen niet tevreden omdat deze te duur is (20,9%), er te weinig hulp aangeboden wordt tijdens verlofperiodes (18,9%) en omdat de hulp niet onmiddellijk oproepbaar is (16,5%). Ruim 1/3 van de ouderen (36,1%) verzorgt of biedt zelf hulp aan zieke, gehandicapte of bejaarde familieleden, kennissen of buren. 41,1% zorgt voor de opvang van kleine kinderen uit de familie, wijk of kennissenkring.

15.3. Actoren In eerste instantie zijn de behoeften, verzuchtingen, suggesties van de ouderen zelf de uitgangspunten voor het voeren van een ouderenbeleid. De wetgeving en regelgeving geven het kader waarbinnen een ouderenbeleid dient gevoerd te worden. Hoe dit concreet vorm krijgt, is afhankelijk van de diverse organisaties, inrichtingen en diensten die zich richten tot de ouderen. Het aanbod beslaat vrijwel alle aspecten van de leefwereld van ouderen en is heel verscheiden. Ouderenbeleid is dus niet enkel een zorgbeleid, uitgaande van de groeiende afhankelijkheid en zorgbehoevendheid van de steeds ouder wordende medemens, maar tevens een kansenbeleid, uitgaande van de competenties van onze ouderen.


Deinze 2008 – 2012

214

Stad en OCMW hebben in de loop der jaren hun deskundigheid in diverse items verworven. Beide lokale besturen zullen ook in de toekomst complementair blijven werken en overleg plegen, zodat doorverwijzing en een nauwe samenwerking gehandhaafd blijven. Het is niet de bedoeling de expertise van de ander over te nemen. Zo richt de dienst welzijn van Stad Deinze haar kennis en diensten o.a. op pensioenaanvragen, uitkeringen, toelagen (o.a. mantelzorg), algemene administratieve bijstand, begeleiding van de seniorenadviesraad, een Mindermobielecentrale, ... Maar ook andere stadsdiensten zijn op één of andere manier betrokken bij het ouderenwelzijn zoals de cultuurdienst, de bibliotheek, de dienst sport en recreatie. De stad voorziet tevens toelagen voor diverse instellingen en organisaties voor gezins- en ouderenzorg. Het OCMW is nadrukkelijk aanwezig op het domein van de bejaardenzorg en het ouderenbeleid. Het bouwde enkele eerstelijnsdiensten uit die het thuismilieu duidelijk ondersteunen: een poetsdienst, een dienst maaltijdbedeling en een personenalarmsysteem. Bovendien is een meerjarenplan uitgewerkt dat de gezins- en bejaardenhulp en de thuisverpleging, verstrekt door diverse particuliere organisaties, financieel ondersteunt. Afhankelijk van de zelfredzaamheid of zorgbehoevendheid kan men als bejaarde stadsgenoot terecht in de bejaardenflats "Residentie Elfdorpen" of het rusthuis/R.V.T. "O.L.Vrouw" van het OCMW of in een bejaardenwoning. Het lokaal dienstencentrum Elfdorpen van het OCMW is uitgegroeid tot een volwaardige ontmoetingsplaats, een trefpunt waar ouderen en cursisten met elkaar op ongedwongen wijze in contact komen en waar nieuwe interesses en verborgen talenten tot ontplooiing komen. Het buurtcentrum “De Rekkelinge” werd gebouwd samen met 39 sociale aanleunflats. De Rekkelinge beschikt over een grote infrastructuur die functioneel is voor vergaderingen, podiumkunsten, cursussen en andere diverse recreatieve activiteiten. Het buurtcentrum wordt niet enkel gebruikt door het OCMW of de stad, maar kan tevens gehuurd worden door derden en socio-culturele verenigingen. Het OCMW en de stad beschikken niet over eigen diensten voor gezins-en bejaardenhulp of voor thuisverpleging. In Deinze zijn immers tal van gespecialiseerde diensten actief die elk op hun domein schitterend werk leveren. De lokale besturen kunnen geïnteresseerden doorverwijzen naar deze diensten. Stad en OCMW benadrukken het belang van deze externe diensten en organisaties die meehelpen aan een sociaal aanvaarde kwaliteitsverbetering van de Deinse ouderen, oa. : De diensten gezinszorg De seniorenbonden; De stedelijke seniorenadviesraad en het Vlaams Ouderen Overleg Komitee (OOK) en de Vlaamse Ouderenraad; De mantelzorg, Het aanbod en de kwaliteitzorg binnen rusthuizen, RVT’s (Sint-Jozef), woonen zorgcentra (Sint Franciscus, Sint Vincentius), De serviceflats, de sociale aanleunwoningen en alternatieve woonvormen voor ouderen, Het dagzorgcentrum Ten Bosse, nachtopvang, kortverblijf De 2 lokale dienstencentra in Deinze: Elfdorpen en de Bosrank, De diensten van de mutualiteiten met o.a. de regionale dienstencentra, diensten voor oppashulp, thuiszorgdiensten….


Deinze 2008 – 2012

215

15.4. Doelstellingen 15.4.1.Strategische doelstelling Dit ouderenbeleid is samen te vatten in één overkoepelende strategische doelstelling: Deinze wil een seniorvriendelijke stad zijn waar de steeds groeiende groep van 60-plussers actief oud kan worden.

15.4.2. Operationele doelstelling informatie en communicatie Stad en OCMW streven naar een eenvoudige en duidelijke communicatie van relevante informatie naar de Deinse oudere. -

-

-

-

-

-

-

Op de hoogte blijven van het reilen en zeilen binnen de stad en de streek, van evenementen, tijdig relevante informatie krijgen over zaken die de ouderen rechtstreeks aanbelangen, worden beschouwd als essentiële randvoorwaarden voor het actief ouder worden. Vele ouderen vrezen (terecht) dat zij essentiële informatie missen. Dat voorkomen is geen opdracht van één dienst of één organisatie, maar een algemene gedragslijn. De lokale besturen van Deinze willen alvast een voorbeeldfunctie geven. Niettegenstaande een grote groep ouderen aangeven voldoende geïnformeerd te worden, is het noodzakelijk om verder inspanningen te leveren om een nog grotere groep te bereiken. Deinze erkent het enorme belang van de kranten, inzonderheid van de lokale edities (met inbegrip van de regionale televisiezender) omdat deze media heel wat ouderen dagelijks bereiken. De persrelaties worden bewaakt en Deinze kiest voor actieve openbaarheid van bestuur. Via de dienst communicatie, de stedelijke infokrant, de bibliotheek, de website, Stadsmagazine, de infofolders van de OCMW- en stadsdiensten, de ouderengids, wordt regelmatig basisinformatie aangereikt die de ouderen van pas komt in hun dagelijks leven (bv. premies aanvragen, tips voor veiligheid in huis, rechten, gezondheidspromotie, evenementen voor ouderen…). Rekening houdend met het feit dat de meeste ouderen hun informatie halen uit de krant en de stedelijke infokrant, zal in samenspraak met de dienst communicatie van de stad de mogelijkheid bekeken worden om een column in de stedelijke infokrant te verkrijgen waarin interessante zaken specifiek voor onze doelgroep gepubliceerd worden. Het plaatsen van infokiosken op plaatsen waar veel ouderen komen zijn essentieel (ziekenhuizen, lokale dienstencentra, centraal onthaal stad en OCMW, rusthuizen, gemeenschapszalen…). De gesproken communicatie is voor vele ouderen vaak even belangrijk als de geschreven informatie. Radio, televisie, maar ook voordrachten, info via sleutelfiguren, familie, hulpverleners of vrijwilligers, kunnen de informatieoverdracht naar ouderen bevorderen. De dienst welzijn engageert zich in de organisatie van infonamiddagen rond valpreventie, pensioenen, mobiliteit, tegemoetkomingen, attesten en sociale voordelen voor (hulpbehoevende) ouderen, thuiszorg. We trachten tevens in onze informatieoverdracht in te spelen op de top vijf van problemen die ouderen ervaren: gezondheid, angst voor diefstal in de woning, invullen van formulieren, onveiligheid in het verkeer en de angst om lastig gevallen te worden. We leven in een land waar het telefonisch netwerk sluitend is uitgebouwd. Dat lijkt evident, maar is het niet. De telefoon is voor ouderen een zeer belangrijk communicatiemiddel en

-

-

-

-

-

-

-

-

-

laat ook toe noodoproepsystemen (personenalarmsysteem PAS) in te schakelen. Organisaties die kiezen voor een automatische verwerking van telefonische vragen, worden verzocht rekening te houden met de wensen van de bejaarden, namelijk duidelijke, eenvoudige instructies, met voldoende tijd om te reageren, en met een hulplijn naar een medewerker als het toch niet lukt. Dat kan zeer belangrijk zijn, bijvoorbeeld in de contacten met de ziekenfondsen. De lokale besturen erkennen en waarderen alle organisaties die op het grondgebied Deinze vormingen voor ouderen organiseren die meehelpen de digitale kloof te dichten (bijv. computercursussen voor ouderen door cvo KISP). In het OCMW-dienstencentrum worden cursussen georganiseerd in samenwerking met Basiseducatie (‘Vinger aan de knoppen’) en de bibliotheek is erkend als openbare computerruimte waar ouderen ook begeleiding kunnen krijgen in het surfen op internet. Kleinkinderen kunnen coach worden van hun netwerkende opa of oma. De website van de stad Deinze wordt in een nieuw kleedje gestoken en optimaal toegankelijk gemaakt. Er komt ruimte vrij op de site voor een volledige en overzichtelijke afdeling voor ouderen met interessante links, de ouderengids, verslaggeving van de vergaderingen van de seniorenadviesraad, De commerciële dienstverleners die mobiele telefoons, bankterminals, betaalkaarten, parkeerautomaten,… aanleveren worden verzocht maximaal rekening te houden met de behoeften en beperkingen van oudere gebruikers. Bij openbare aanbestedingen wordt daar aandacht aan besteed. Informatie kan ook op een ludieke, creatieve en ontspannen wijze worden overgebracht. De dienst welzijn bekijkt de mogelijkheden om in samenwerking met de seniorenadviesraad welzijns- en gezondheidsactiviteiten voor ouderen organiseren. De huidige jaarlijkse “Sport-je-fit, Eet-je-gezond-dag” in samenwerking met de stedelijke dienst sport en recreatie blijft behouden. In overleg met de seniorenadviesraad wordt gewerkt aan een aantrekkelijke en duidelijke vormgeving van de ouderengids. Dienst welzijn ziet er op toe dat de aangeboden informatie geactualiseerd wordt. De ouderengids zal bovendien jaarlijks aan alle 60-jarigen bezorgd worden en in samenwerking met de dienst bevolking aan elke nieuwkomer vanaf 60 jaar bij zijn/haar inschrijving overhandigd worden. Het is noodzakelijk de basisdienstverlening van Stad en OCMW en de weg ernaar toe beter bekend te maken bij de Deinse oudere. Lokale besturen moeten open huizen worden. Met transparantie in de dienstverlening. Het bestuur zal het personeel stimuleren en de mogelijkheden creëren tot bijscholing en vorming in functie van het optimaliseren van de communicatie naar de Deinse oudere. Voor al wie communiceert met ouderen staat één richtlijn voorop: hou het kort, eenvoudig en gebruik voldoende grote letters. Door een versteviging van het sociale netwerk en van de samenwerking tussen Stad en OCMW wordt het mogelijk ouderen correct te informeren en indien nodig door te verwijzen naar de juiste instanties.

15.4.3. Operationele doelstelling inspraak en participatie De inspraak en participatie van de Deinse oudere aan het stedelijke beleid wordt aangemoedigd en gestimuleerd. -

In samenwerking met de seniorenadviesraad wordt getracht de Deinse oudere meer te betrekken bij het stedelijke beleid en de opvolging, uitvoering en evaluatie van dit ouderenbeleidplan. Een ouderenbeleid dat gedragen wordt door de ouderen van Deinze


Deinze 2008 – 2012

217

-

-

-

-

-

-

geeft immers pas echt vorm aan het beleid. Er worden inspanningen geleverd om de werking van de seniorenadviesraad beter bekend te maken: • In overleg met de dienst communicatie van de stad wordt de mogelijkheid onderzocht om een vaste rubriek van de SAR gericht aan de oudere in de infokrant op te nemen, een voorstelling te geven in het Stadsmagazine, … • Daarnaast trachten we om behalve de lokale pers ook de regionale pers in te schakelen om de werking van de SAR en activiteiten voor ouderen in Deinze aan te kondigen. • De leden van de seniorenadviesraad kunnen met de ondersteuning van de stad (grote) activiteiten voor ouderen in de stad aangrijpen om de seniorenadviesraad bekend te maken. Dit kan bijvoorbeeld via een informatiedesk, brochures, … De SAR kan tevens op vraag haar werking toelichten op de jaarlijkse ledenvergaderingen van de seniorenbonden of –verenigingen. Er wordt een afsprakennota opgemaakt tussen het stadsbestuur en de seniorenadviesraad, waarin de bepalingen inzake adviesvraag en adviesverlening worden opgenomen. Met het oog op het uitbrengen van een gefundeerd en gedocumenteerd advies, is het van belang dat de seniorenadviesraad vertegenwoordigd is in de thematische raden en/of commissies georganiseerd per beleidssector zoals verkeer, cultuur, sport, centrumraad van het dienstencentrum, enz. Leden van de SAR worden gestimuleerd om hierin op te treden als vertegenwoordiger van hun leeftijdsgroep. In samenspraak met de betrokken raden en commissies wordt de mate van deze vertegenwoordiging gerealiseerd. Stad Deinze zal een seniorenconsulent aanstellen om de seniorenadviesraad en de ontwikkeling van een kwalitatief ouderenbeleid te ondersteunen. De seniorenconsulent moedigt ouderen aan om een actieve houding aan te nemen en stimuleert de instroom van competente jonggepensioneerden in de seniorenadviesraad (SAR). Op advies van de seniorenadviesraad zal in het Deinse ouderenbeleid rekening gehouden worden met de meest voorkomende opmerkingen m.b.t. de algemene dienstverlening zoals de voetpaden, verkeersveiligheid, politie op straat, openbaar vervoer en huisvuilzakken. Respect voor de ouderen is een sleutelwoord. Vele ouderen ervaren dat ze in de snel evoluerende samenleving niet meer gewaardeerd, maar eerder genegeerd worden, onbeleefd worden afgescheept. Sommigen spreken van een nieuwe variante van racisme waarbij alle ouderen worden afgeschilderd als gevaarlijke chauffeurs, mensen die niet betalen voor het openbaar vervoer en toch de beste zitplaatsen opeisen. Ook uit het ouderenbehoeftenonderzoek in Deinze blijkt dat 65,7% van onze ouderen vindt dat zij een aparte groep vormen in onze maatschappij met eigen belangen. 38,7% heeft het gevoel dat de oudere tegenwoordig niet meer meetelt. Werken aan een mentaliteitsverandering is geen zaak van enkel de jeugd en de scholen. Het is een levenslang opvoedingproces dat ook de bankbediende, de winkeljuffrouw, de automobilist, de dienstverlener aanbelangt. Deinze zal in haar eigen organisatie de boodschap van respect blijven herhalen en haar personeel opleidingen geven in een correct onthaal van (oudere) burgers. Ouderen moeten erkend worden voor hun inzet in het verleden en hun waarde voor de toekomst. Als grote werkgevers verbinden de stad en het OCMW zich om een leefijdneutraal personeelsbeleid te voeren. Voor oudere werknemers zijn er vele flexibele en deeltijdse tewerkstellingsformules. De openbare besturen ondersteunen de idee dat werken na de pensioenleeftijd onder bepaalde modaliteiten mogelijk moet blijven.


Deinze 2008 – 2012

218

15.4.4. Operationele doelstelling vrijetijdsbesteding Elke Deinzenaar krijgt de mogelijkheid zich te ontplooien op socio-cultureel en sportief vlak. -

-

-

-

-

-

-

-

-

Deelname aan het maatschappelijk gebeuren en deel uitmaken van een sociaal netwerk zijn sterk verbonden met een goede gezondheid en het welbevinden van ouderen. Ouderen die hun vrije tijd samen met anderen invullen, die familierelaties onderhouden, die maatschappelijk actief zijn, ondervinden meer steun, waardering en later ook meer hulp wanneer ze zorgbehoevend worden. In deze optiek is ouder worden dan ook een “golden age”. De ouderen zullen daarom goed geïnformeerd worden via aangepaste kanalen (infokrant, flyers, via het verenigingsleven…) over het aanbod van ontspannende, vormende, sportieve en culturele activiteiten binnen onze stad Deinze. De keuze van gemeenschapscentra, gemeentelijke zalen, binnen elke dorpskern, en met een breed aanbod van dagactiviteiten is en blijft belangrijk omdat vele ouderen zich niet graag ver verplaatsen en zeker niet ’s avonds. Ouderen wensen in deze centra voldoende comfort, goede sanitaire voorzieningen, parkeerfaciliteiten, goede stoelen en rookvrije vergaderlokalen. Het ter beschikking stellen van de gemeenschapszalen voor ouderenverenigingen of –bonden dient in dat opzicht geoptimaliseerd te worden. Voor een niet onbelangrijk deel van de oudere bevolking blijft de religieuze beleving een belangrijke moment van zingeving en contact. Gelukkig zijn er in Deinze veel parochiekerken waar minstens een minimumdienst in ere gehouden wordt. Ouderen vinden het vaak zeer belangrijk om in hun dorp naar een begrafenis of bruiloft te kunnen gaan. Hoewel slechts 32,2% van de ouderen verklaart dat de kostprijs geen invloed heeft op het al dan niet deelnemen aan activiteiten, zijn we van mening dat de kost van de ontspanningsactiviteiten redelijk moet blijven. Anderzijds mag men niet voorbij de realiteit dat de gepensioneerden van nu gemiddeld gezien een afdoend inkomen en vermogen hebben opgebouwd. De idee dat alles gratis moet zijn omdat men oud is, kan niet overal worden toegepast. Het is bewezen dat intergenerationele activiteiten de cohesie versterken. Diensten zoals bijvoorbeeld Palaestra, de bibliotheek, de Brielmeersen, de speelpleinen, het buurtcentrum De Rekkelinge, het dienstencentrum…. zijn vaak plaatsen waar jong en oud elkaar ontmoeten. Ontmoetingsnamiddagen tussen rusthuisbewoners en schoolkinderen worden verder aangemoedigd. De buurtinformatienetwerken (BIN) en buurtcomités bereiken vaak de ouderen. De volkswijsheid dat een goede buur vaak beter is dan een verre vriend blijft zeker overeind. We verwijzen ook naar de algemene beschouwingen over het vrijwilligerwerk. Vrijwilligers moeten ondersteund worden in hun vrijwilligerswerk en krijgen een rechtsbescherming (verzekering burgerlijke aansprakelijkheid), vormingskansen, …. Om de ouderen te motiveren vrijwilligerswerk te verrichten, zal de klemtoon eerder op de inhoud van het werk moeten gelegd worden. “Werk” dat aansluit bij de interesse en leefwereld van de ouderen. Het zeer gevarieerd palet van het verenigingsleven en de seniorenbonden in het bijzonder, kunnen verder rekenen op een redelijke ondersteuning vanuit de lokale overheid. Deze organisaties kunnen een dam opwerpen tegen de isolatie en vereenzaming van ouderen, fenomenen die vaak optreden na het overlijden van de partner. Het stadsbestuur en OCMW behouden enerzijds het huidige socio-culturele en sportieve aanbod voor ouderen en anderzijds streven beide lokale besturen naar een uitbreiding: • De dienst cultuur zal, bij de uitbouw van een cultureel centrum, in haar programmatie rekening houden met de doelgroep ouderen. • De dienst welzijn streeft er naar om in samenwerking met de dienst cultuur, dienst sport en recreatie en eventuele andere stadsdiensten jaarlijks tijdens de ouderenweek een


Deinze 2008 – 2012

219

-

-

-

namiddag voor ouderen te organiseren. Stedelijke initiatieven, aanvullend op de initiatieven die reeds door de seniorenbonden worden georganiseerd, zoals een geleid bezoek ter kennismaking met de stedelijke bibliotheek, zullen ook op andere sociaal-culturele en sportieve vlakken navolging krijgen. Met de boekendienst aan huis kunnen minder mobiele ouderen toch genieten van een goed boek. Maandelijks houden 3 vrijwilligers op maandag of dinsdag een uitleenzitting in de rusthuizen: Rust- en Verzorgingstehuis Sint-Jozef, Onze-Lieve-Vrouw rusthuis (OCMW), Woon- en Zorgcentrum St-Vincentius Ten Bosse. De bibliotheek stelt hiervoor een boekenpakket samen. Het pakket bestaat zowel uit romans als informatieve boeken. De deelname aan de leeskring voor ouderen in de bibliotheek wordt aangemoedigd. Een andere service in de bibliotheek zijn de internetdemonstraties. Tijdens deze demonstraties wordt getoond hoe men informatie kan opzoeken op het web (Webwijzer, Alta Vista, Google). Daarnaast wordt ook uitgelegd hoe men een e-mailadres kan aanmaken. In 2006 schreven 66 mensen zich in voor de demonstraties. Naast jongsenioren (50’ers) schreven ook een aantal niet-senioren zich in voor deze introductie. In november doet de stad mee aan de seniorenweek: de maandag is bibliotheekdag “De bibliotheek, open huis voor ouderen”. De activiteiten worden georganiseerd met de steun van de provincie Oost-vlaanderen.

15.4.5. Operationele doelstellingen mobiliteit en veiligheid Stad en OCMW zetten zich in voor een seniorvriendelijke stadsontwikkeling, toegankelijke gebouwen en openbaar groen en de garantie voor een basismobiliteit voor elke senior. -

-

-

-

-

-

-

In de ruimtelijke ordening waakt het stadsbestuur over het behoud en aanpassen van de toegankelijkheid van parken, paden, bossen,… die openstaan voor het publiek. Het stadsbestuur engageert zich voor een betere opvolging van de kwaliteit van voet- en wandelpaden. De stadswachten noteren en signaleren alle mogelijke problemen betreffende de staat van de voet- en wandelpaden. De technische uitvoeringsdienst engageert zich om op een snelle en efficiënte manier de herstellingen uit te voeren. Deinze wil een stedenbouwkundige ontwikkeling die seniorvriendelijk is met groene ruimten die goed onderhouden worden, waar het veilig is, met voldoende rustpunten en sanitaire voorzieningen op enkele strategische plaatsen. Het stadsbestuur evalueert hiertoe het huidige aanbod van rustbanken en zal in de mate van het nodige en mogelijke in een uitbreiding voorzien. Het stadsbestuur wint het advies van de seniorenadviesraad in met betrekking tot het plaatsen van de rustbanken en zal in de jaarlijkse begroting voldoende kredieten voorzien. Het stadsbestuur onderzoekt de mogelijkheid en haalbaarheid van bereikbare en toegankelijke toiletten. Een dossier wordt opgemaakt in samenwerking met en op advies van de seniorenadviesraad, de dienst welzijn en de technische (uitvoerings)dienst. Uit de cijfers van het ouderenbehoeftenonderzoek blijkt dat de senior ook behoefte heeft aan een zichtbare aanwezigheid van politie op straat. Initiatieven om de kenbaarheid van bijvoorbeeld de wijkagenten te stimuleren worden in samenspraak met de seniorenadviesraad onderzocht. De voetpaden worden zo veel als mogelijk ontdaan van hindernissen, zijn vrij van hondenpoep, zijn breed genoeg, worden goed onderhouden en worden aangelegd in materialen die een stevige ondergrond bieden. Omdat het niet-ruimen van sneeuw vooral gevaarlijk is voor de oudere voetgangers, wordt de bevolking regelmatig gewezen op de verplichting tot ruimen. En als iedereen veegt voor eigen deur is de stad proper.


Deinze 2008 – 2012

220

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Voldoende en veilige oversteekplaatsen met accentverlichting komen niet alleen de ouderen ten goede. De oversteektijden aan verkeerslichten moeten voldoende lang zijn om de mindermobiele, vaak bejaarde burger veilig te laten oversteken. Ouderen zijn immers geen Olympische lopers. In dat kader kunnen verkeerseilanden en tussenbermen op drukke wegen een veilige tussenstop zijn voor oudere voetgangers. Een gescheiden voet- en fietspad is essentieel voor de veiligheid van de ouderen. Deinze zal via haar toegankelijkheidsbeleid streven naar een betere toegankelijkheid van (openbare) gebouwen voor ouderen. Hierbij wordt stelselmatig, en afhankelijk van de ruimtelijke mogelijkheden gestreefd naar gebouwen met liften of brede trappenhallen, brede deurdoorgangen, aangepaste trappen (niet te hoog, leuningen), antislipvloeren, rustpunten in grote gebouwen, een duidelijke signalisatie, publieke toiletten. De dienst welzijn zorgt voor de bereikbaarheid van haar dienstverlening: • De toegang van de dienst is zowel letterlijk als figuurlijk laagdrempelig • Deinse ouderen die niet in de mogelijkheid zijn zich naar de dienst welzijn of bevolking te begeven kunnen een huisbezoek aanvragen. Openbare gebouwen, maar ook winkels, moeten geïntegreerd blijven in de stads- of dorpskernen omdat dit voor de mindermobiele ouderen van zeer groot belang is. In dat verband is het behoud van de dorps- of buurtwinkel van belang. Zich kunnen verplaatsen, ook op oudere leeftijd, is een basisvoorwaarde om actief ouder te worden. Het is een basisvoorwaarde om te participeren aan het sociaal en maatschappelijk leven, toegang te houden tot essentiële diensten. Alhoewel een gemeente geen hoofdrol speelt in het openbaar vervoer, wil de stad Deinze voorwaardenscheppend en combattief lobbyen voor de verhoging van de mobiliteit van de oudere stadsgenoten: Bij de Lijn wordt er op aangedrongen om verder te investeren in de veiligheid op de bussen en treinen, zowel voor chauffeurs en gebruikers, om alle haltes uit te rusten met een haltebord, haltenaam, dienstregelingtabel en in de mate van het mogelijke een schuilplaats met rustbank. Het openbaar vervoer moet betaalbaar blijven voor iedereen. Verminderingskaarten en gratis ritten bevorderen het “actief ouder worden” van de ouderen. NMBS en De Lijn zorgen voor vervoer dat stipt en voldoende frequent rijdt, ook ’s avonds en in het weekend, met voertuigen die aangepast zijn aan de mobiliteitsbeperkingen van de ouderen (lage instap, goede opstapplaatsen, goede en comfortabele zitplaatsen), voor busen treinstations die gemakkelijk te bereiken zijn en die uitgerust zijn met hulpmiddelen voor ouderen (trapleuningen, roltrappen, voldoende verlicht, duidelijk signalisatie, toiletfaciliteiten, rustbanken…) en voor personeel dat oog heeft voor de specifieke mobiliteitsbeperkingen van ouderen. In de omgeving van recreatie- en groenzones (bijvoorbeeld het stadsbos Astene, Vosselare Put, de Brielmeersen….) moeten voorbehouden parkeerplaatsen voor mindermobiele mensen worden aangelegd. In de mate van het mogelijke worden deze zones ook omsloten door het openbaar vervoer (bv. belbus). Bij gebrek aan taxibedrijven in onze stad is de Mindermobielencentrale van onmisbaar belang om de oudere te brengen op zijn plaats van bestemming. Rekening houdend met de voortdurende stijging van het aantal leden en ritten, onderzoekt het stadsbestuur de mogelijkheid om de werking van de Mindermobielencentrale uit te breiden: zowel inhoudelijk, als professioneel (coördinatie) en wat betreft het aantal vrijwillige chauffeurs. Via de seniorenbonden en –verenigingen wordt een oproep gedaan voor vrijwilligerswerk als chauffeur voor de Mindermobielencentrale. Initiatieven in Deinze die een veilig rijgedrag van ouderen beogen (opfriscursussen rijgedrag) worden aangemoedigd. Het beleid van voorbehouden parkeerplaatsen voor mindervaliden (vaak ouderen) en het eerste kwartier vrij parkeren in Deinze worden beschouwd als een seniorvriendelijke


Deinze 2008 – 2012

221

-

maatregelen. Aan belangrijke openbare gebouwen (stadhuis, OCMW, ziekenhuis….) moet een instap- en uitstapzone liggen die parkeervrij wordt gehouden. De lokale besturen waarderen het initiatief van een buurtinformatienetwerk. Via een buurtinformatienetwerk (BIN) wordt vaak een betere sociale controle, verstandhouding en leefbaarheid bereikt, waardoor het veiligheidsgevoel van de bewoners wordt vergroot. Ook ten aanzien van verkeersovertredingen zoals overdreven snelheid, onaangepaste straatverlichting, het onderhoud van groenzones kan via de buurtinformatienetwerken kort op de bal gespeeld worden.

15.4.6. Operationele doelstelling huisvesting Met betrekking tot de huisvesting verwijzen we naar het hoofdstuk 7 “Energie, wonen en welzijn” meer bepaald de rubriek “Wonen voor senioren” van dit lokaal sociaal beleidsplan. Daar zijn de uitdagingen en ambities van het lokaal ouderenhuisvestingsbeleid duidelijk geformuleerd. Het kernwoord van de WHO is “ageing in place”, alles in het werk te stellen om in eigen (t)huis op comfortabele en veilige manier ouder te worden.

15.4.7. Operationele doelstelling ouderenzorg Met betrekking tot de ouderenzorg verwijzen we naar het voorgaande hoofdstuk 11 “Thuiszorg“ en hoofdstuk 13 “Gezondheidszorg, allemaal gezond en wel”. Daar zijn de uitdagingen en ambities van het lokaal ouderenzorgbeleid duidelijk geformuleerd. Het ouderenzorgbeleid richt zich naar de (zwaar) zorgbehoevende ouderen. Preventief werken met gezonde en actieve ouderen is evenwel ook een kernopdracht van het ouderenzorgbeleid. Ouderenzorgbeleid heeft veel te maken met voorzieningen en vormen van hulpverlening. We verwijzen naar de items die reeds in andere hoofdstukken (hoofdstuk 11 “Thuiszorg”, hoofdstuk 13 “Gezondheidszorg... allemaal gezond en wel...”) aan bod kwamen en die uiteraard onverkort van toepassing zijn op de ouderen uit onze stad, o.a.: De diensten gezinszorg, De mantelzorg met o.a. de stedelijke mantelzorgpremie, De optie voor woonaanpassingen in de thuiszorg, De kort- en nachtverblijven in de rusthuizen, Het aanbod en de kwaliteitzorg binnen rusthuizen, RVT’s, woonen zorgcentra, De serviceflats, de sociale aanleunwoningen en alternatieve woonvormen voor ouderen, Het dagzorgcentrum Ten Bosse, De 2 lokale dienstencentra in Deinze: Elfdorpen en de Bosrank, De diensten van de mutualiteiten met o.a. de regionale dienstencentra, diensten voor oppashulp, thuiszorgdiensten…. De thuiszorgdiensten van het OCMW (poetsdienst, personenalarmtoestellen en dienst maaltijdbedeling), De Mindermobielencentrale stad Deinze.


Deinze 2008 – 2012

222

Lokaal Sociaal Beleidsplan (LSBP)

Recommend Documents