Liturgie Leer-van-de-kerk-dienst Emmen, 23 februari 2014 Thema: hoe praat ik over het geloof?
1) Welkom en mededelingen 2) Votum 3) Zegengroet Genade voor u en vrede van Hem die is en die was en die komt, en van de zeven geesten voor zijn troon, en van Jezus Christus, de betrouwbare getuige, de eerstgeborene uit de doden,en de heerser over de vorsten van de aarde. Amen 4) Geloofsbelijdenis: Gezang 161:1-4 5) Intro op het thema. Gebed 6) Zingen: Psalm 87:1-5 7) Preek, deel 1. 8) Zingen: LvdK 481:1,2,3,4 9) Preek deel 2. 10) Amenlied: Gezang 105:1,2,5,7,8,9 11) Inzameling van de gaven. 12) Slotzang: Gezang 115:1,2 13) Zegen Moge de Here u zegenen en u beschermen, moge de Here het licht van zijn gelaat over u doen schijnen en u genadig zijn, moge de Here u zijn gelaat toewenden en u vrede geven. (Amen)
Hoe praat je over je geloof? Preek voor de Leer-van-de-kerk-dienst, door Jan Haveman, Emmen 23 februari 2014
1
Preek voor de Leer-van-de-kerk-dienst Thema: Hoe praat ik over mijn geloof?
Emmen, 23 februari 2014
[dia1] Hoe praat je met andere mensen over je geloof? Tja, als daar de gouden tip voor was... Een methode die overal en altijd en bij iedereen werkt... Wat zou ik die graag aanleren! [dia2] Ik kan soms zo jaloers zijn op mensen die heel makkelijk over God praten en over hun geloof, zo heel gewoontjes, zo heel relaxt, zo vanzelfsprekend en normaal... Nou denk je misschien: maar jij bent toch dominee, dan moet je dat toch zeker kunnen? Was het maar waar! Kijk, ik ga het meest om met mensen van de kerk. En als je dan op bezoek gaat, natuurlijk gaat het dan ook over het geloof en over de Here en de betekenis van Hem in je leven. Maar zomaar op straat mensen aanspreken? Of in de trein een babbeltje maken en dan over het geloof beginnen? Dat vind ik zo moeilijk! Ik heb altijd het gevoel dat het dan geforceerd is – zo van: je moet ook over het geloof praten (want anders is het niet ok)... Vandaar dat haast jaloerse gevoel als ik anderen dat heel soepel en natuurlijk zie doen. Tegelijk is het wel goed om te beseffen: mensen zijn verschillend. [dia3]Niet iedereen kan overal goed in zijn. De Here heeft mensen verschillende talenten gegeven. Accepteer dat iemand anders wellicht veel makkelijker over z'n geloof kan praten dan jij. Dan ben je niet minder/slechter, dan hoef je je niet schuldig te voelen, maar dan liggen op dat vlak gewoon niet je eerste gaven. Daarmee zeg ik tegen diegene die wel makkelijk met anderen over hun geloof praten: alsjeblieft, maak er gebruik van, schakel dat talent in, doe er wat mee! Tegelijk: dat je niet echt talent hebt om een gesprek aan te knopen met iemand, wil nog niet zeggen dat je het daarom ook helemaal niet hoeft of zou moeten doen. Je kunt bepaalde gaven ook leren, oefenen, trainen. Al te makkelijk is wel gedacht: voor zending hebben we de zendingscommissie en voor evangelisatie de evangelisatiecommissie, en daarmee is het mooi klaar, dan hoef ik er niks aan te doen (als ik niet in die commissie zit)... Maar zo werkt het natuurlijk ook niet. Misschien zou je het wel zo moeten zeggen: met andere mensen praten over je geloof dia4 begint met een goede houding. Alleen al door de manier waarop je leeft, in het leven staat, met mensen omgaat, over mensen praat, kun je al veel laten zien van wat je gelooft. We lezen momenteel uit en en preken over de Bergrede van Jezus. Dat gaat heel nadrukkelijk over het navolgen van Jezus als je Heer en Koning. En Jezus geeft een heel duidelijk profiel van een christen: die is nederig, treurend, zachtmoedig, barmhartig, zuiver van hart, vredestichtend... Sjonge...! Maar dat zijn allemaal wel heel bijzondere manieren van in het leven staan, waarmee je opvalt en alleen zo al heel nadrukkelijk kunt getuigen! Met de houding die je aanneemt van jezelf afwijzen naar je Heer. De kerkvader Augustinus zei ooit: verkondig het evangelie, desnoods met woorden... Oftewel: het evangelie wordt allereerst zichtbaar in daden! En omgekeerd: door je daden kun je heel veel van wat je zegt weer afbreken. Hoe vaak krijg je dat niet te horen als je met nog-niet-gelovige mensen in gesprek raakt? Dan weten ze altijd wel iets te vertellen over schijnheilige christenen, schandalen in de kerk, over niet-nederig, niet-zachtmoedig, niet-barmhartig, over hete hoofden en koude harten. Natuurlijk kan dat voor hen een makkelijke uitvlucht zijn. Maar dan nog – hoe vaak hebben christenen er geen aanleiding voor gegeven? Daarom moeten we blijven bidden: Heer, geef dat niet de woorden breken op de daden van de kerk... en daar vervolgens zelf werk van maken. Hoe praat je over je geloof? Preek voor de Leer-van-de-kerk-dienst, door Jan Haveman, Emmen 23 februari 2014
2
En tegelijk niet teveel pochen over en roemen in mensen, maar steeds naar Christus gaan en naar Hem wijzen. Mensen stellen zo gauw teleur – ook kerkmensen. Maar God is goed en trouw en barmhartig... Jezus sprak in zijn Bergrede verder over zout en licht zijn. Dat wil zeggen dat christenen zich niet moeten terugtrekken op een eiland achter de hoge en veilige muren van de kerk, maar dat ze [dia5] erbij moeten zijn, erbij in de grote wereld, waar gewerkt wordt en geleefd en genoten, en waar ook zo ontzettend veel misgaat door de zonde en ellende, het kwaad dat mensen elkaar aan doen. In zo'n harde wereld moeten christenen zacht zijn, smaakmakend, zuiverend, zout, een lichtende heenwijzer, ontdekkend, verhelderend. Ook dan heb je misschien nog niks gezegd, maar kun je alleen al door wat je doet of niet doet, laten zien wat je basis is, wat je gelooft en wat dat betekent voor je leven en denken van alledag. Praten over je geloof begint met een goede houding. Dat wil ik nu nog op een aantal punten uitbreiden. En wel allereerst in deze zin dat je natuurlijk alleen maar over je geloof kunt praten als je ook echt gelooft. Dat lijkt misschien een open deur, maar is toch wel heel basaal. Want dat zal iemand merken aan je, [dia6] of je echt van God houdt, of God belangrijk voor je is, of je met Hem leeft. Sowieso jonge mensen hebben er een antenne voor of iets/iemand echt is of niet – we noemen dat dan authentiek. Ze merken het of het echt is voor je, of God echt is voor je. Vaak prikken ze er zo doorheen als je toneelspeelt. Dat maakt me altijd wat huiverig als het gaat om, wat ik net noemde, dat je praten over je geloof ook kunt trainen en oefenen. Dat is wel waar, maar het risico is dan, dat je een kunstje gaat flikken, dat het een techniek wordt die je ook kunt gebruiken op de automatische piloot. Nee, gaat het over praten over je geloof – ga dan eerst bij jezelf na: geloof ik? Geloof ik het echt? Geloof ik dat God bestaat? Dat Hij erbij is, nu, vandaag, altijd, overal? Geloof ik dat God mijn Schepper is? Dat Hij in Jezus Christus mijn Redder is? En dat Hij mij door de Heilige Geest helpt om te leven als zijn kind? Geloof ik dat God van mij houdt? Ben ik er goed van doordrongen dat ik met het verkeerde dat ik doe God verdriet doe, maar weet ik mij tegelijk aanvaard als zijn kind, alleen uit genade, om Christus wil? Het is heel belangrijk dat we dit niet overslaan, en er regelmatig tijd voor nemen dit weer tot ons door te laten dringen: wie is God? Wie ben ik? En hoe sta ik tegenover de Here? Hij houdt echt van mij, houd ik ook echt en oprecht van Hem? Heb ik passie voor God? Een goede houding, allereerst t.o.v. de Here. En vervolgens t.o.v. mensen. Hoe kijk je naar de mensen om je heen? Met wie je op school of op sport zit, met wie je samenwerkt. Je buren, dorpsgenoten, degene die je ontmoet of tegenkomt – zeg maar: je naaste (en denk dan gerust aan het verhaal van de barmhartige Samaritaan). [dia7] Houd je ook van deze mensen? Houd je van Schoonebeek en Klazienaveen, van NieuwAmsterdam en Exloo, van Weerdinge en Valthermond, van Emmen en Emmercompas? En dan bedoel ik niet van de stenen en de gebouwen, van de materie, maar van al die mensen die er wonen? Gaan die mensen je aan het hart? Houd je van ze? Misschien zeg je: ik ben niet zo'mensenmens. Dat kan. En houden van – ja inderdaad, je kan niet van iedereen houden zoals je van je man/vrouw, van je kinderen of geliefden houdt. Maar dan nog: hoe kijk je naar mensen? Zie je in hen ook schepselen van God die het waard zijn gered te worden? Die het waard zijn op z'n minst ervan te horen dat God van ze houdt en dat Hij wil dat ze eeuwig leven? Hoe praat je over je geloof? Preek voor de Leer-van-de-kerk-dienst, door Jan Haveman, Emmen 23 februari 2014
3
Wat dat betreft is het woord dat het Nieuwe Testament gebruikt voor de inhoud van de Bijbel veelzeggend: evangelie. Evangelie – weet je wat dat betekent? Goede boodschap! Het is een geweldig mooi verhaal – je hebt iets te vertellen! En het is levensreddend... Want wat je zelf ontdekt hebt (wie God voor je is, wie jezelf bent, dat Jezus Christus je Heer en Redder is) dat wil je toch niet alleen maar voor jezelf houden? Dat wil je toch delen? Dat gun je toch zoveel andere mensen? Laat in elk geval de liefde van Christus ons drijven/aansporen. Want Hij zag de massa, en was met ontferming over hen bewogen. Daarbij: het is een opdracht van onze Heer! Vlak voordat Hij teruggaat naar de hemel spoort Hij aan op weg te gaan en alle volken tot zijn leerlingen te maken en hen te dopen in de naam van Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Dank God dat ze dat gedaan hebben. Dat de apostelen de wereld over gingen en overal het evangelie vertelden. En dat de kerk het daarna steeds als taak heeft gezien met een missie rond te trekken. Dank God dat het zo ook in Nederland is gekomen. Maar het moet verder. Nog lang niet iedereen weet ervan. De velden zijn wit om te oogsten... Daarom, vraag je ook dat steeds weer af: hoe kijk ik naar de mensen om mij heen? Heb ik naast [dia8] passie voor God compassie met mensen? Zingen: LvdK 481 [dia10] Je hebt iets te vertellen – een geweldige boodschap, goed nieuws! En je hebt een goede drive: passie voor God en compassie met mensen. Alleen – dan moet het voor je gevoel wel gebeuren.... met anderen praten over je geloof! Hoe doe je dat? Nogmaals: laat het geen trucje zijn, wees echt, integer. En als je het moeilijk vindt met woorden, laten het dan vooral daden zijn waarmee je getuigt. Tegelijk (en dat moet ik ook telkens weer tegen me zelf zeggen!), tegelijk kun je je natuurlijk afvragen: [dia11] waar ben ik bang voor?! Voor boze reactie? Klappen? Afwijzing? Voor spot en hoon? Voor wat mensen van je vinden? Dat ze je belachelijk vinden? Dat kan natuurlijk. En als het om mensen gaat die je telkens weer tegenkomt (school/werk), ja dan kan dat knap lastig zijn. Toch denk ik dat het meevalt. Misschien zijn ze het niet met je eens, maar ze zullen je mening vast respecteren. Je merkt tegenwoordig eerder dat mensen best wel open staan voor de religieuze beleving van anderen, geinteresseerd zijn, minder vooroordelen hebben, meer open zijn... Maar als het niet meevalt, als ze echt vervelend gaan doen, denk er dan aan dat Jezus dat heeft voorzegd, en dat het Hem zelf ook overkomen is. En als ze Hem al tegengewerkt hebben – waarom zouden ze het jou dan niet doen?! Probeer het dan in die zin te relativeren – wat heb ik te verliezen?! Niks toch?! Je hebt alleen maar te winnen! Jezus beloont je er zelfs voor! Hij zegt (Matteus 5:11,12): [dia12] Gelukkig zijn jullie wanneer ze je omwille van Mij uitschelden, vervolgen en van allerlei kwaad betichten. Verheug je en juich, want je zult rijkelijk worden beloond in de hemel; zo immers vervolgden ze vóór jullie de profeten. En op een ander moment zegt Jezus, dat als jij Hem erkent bij de mensen, dat Jezus jou dan zal erkennen bij zijn Vader in de hemel (Matteus 10:32). Ook geeft Hij zijn twaalf leerlingen de zekerheid, als ze zelf niks weten te zeggen, dat de Heilige Geest hen te hulp zal komen en hen ingeven wat ze zeggen moeten (Matteus 10:19,20). Nu moet je niet zomaar alles wat specifiek aan de twaalf beloofd is veralgemeniseren. En toch mogen ook wij nu, [dia13] als wij bidden om de hulp en bijstand van de Heilige Geest, die ook verwachten. En misschien hebt u/jij het zelfs wel eens gemerkt, dat je in gesprek met iemand Hoe praat je over je geloof? Preek voor de Leer-van-de-kerk-dienst, door Jan Haveman, Emmen 23 februari 2014
4
verbaasd was over je eigen woorden... Echt, je hoeft het niet alleen te doen! Wees daarom steeds 'online' met God. Vraag voordat je met iemand in gesprek gaat om wijsheid, liefde, geduld, een goede opening, een kans. En doe dat ook gerust tijdens een gesprek. Niet bang zijn dus, God is bij je en Hij zal je helpen. Dat betekent niet dat je het er dan maar op kunt laten aan komen. Paulus adviseert de gelovigen in Kolosse (4:5,6) [dia14] Gedraag u wijs tegenover buitenstaanders en benut iedere gelegenheid, en als u wilt weten hoe u op de mensen moet reageren: vriendelijk, maar beslist. Je kunt je er [dia15] op voorbereiden. Er over nadenken wat je zou kunnen zeggen als iemand je bijvoorbeeld vraagt wat je gelooft. Dat doen we op catechisatie ook wel 's: vertel in 1 minuut wat je gelooft. Of wat de betekenis is van je geloof voor jou. > Zou je dat kunnen? Of sta je dan gelijk al met je mond vol tanden? De 'dat-kant' van het geloof is belangrijk – waar we het eerder over hadden: dat ik geloof, dat de Here belangrijk voor me is, passie voor God. Daar begint alles mee. Alleen, daarna wordt van belang de 'wat-kant' van je geloof = wat geloof ik eigenlijk? Waar gaat het om, waar gaat het ten diepste om, wat is de kern? Daarover nadenken, dat oefenen, dat is heel goed te doen. Weten waarover je praat. Een mooi hulpmiddel is dan onze geloofsbelijdenis (bijvoorbeeld de apostolische, die we in de kerk vaak horen/lezen) – dan heb je al heel kort samengevat het christelijke geloof in beeld. Nee natuurlijk niet, als iemand je vraagt wat je gelooft, ga je niet die belijdenis opzeggen. Dat overtuigt niet, dan lijkt het op een uit het hoofd geleerd lesje. Hoe persoonlijker je het kan maken, hoe sterker het wordt. Vertel vooral wie God voor je is! Wat jij hebt meegemaakt met God, wat je van Hem gemerkt hebt (of misschien ook niet). Houd het dichtbij jezelf (zoals ze dat zo mooi zeggen tegenwoordig). Spreek vanuit jezelf, in de ik-vorm. Wees zo concreet mogelijk. En laat het vooral over de Here gaan. [dia16] Je wijs gedragen. Dan weet je ook dat niet iedereen hetzelfde is en dat je dus ook niet tegen iedereen hetzelfde kan zeggen. De standaardmethode voor 'hoe praat ik over mijn geloof' bestaat niet. Wat de een kan, kan de ander niet. En wat voor de een overtuigend is, hoeft dat voor een ander helemaal niet te zijn. Daarom is 'zorg op maat' het beste. Met wie ben ik in gesprek? Wie is die ander? Wat houdt hem/haar bezig? Waar zit 'ie mee? Etc Soms krijg je de gelegenheid iets op te bouwen, vertrouwen te winnen (relatie-evangelisatie). Maar vaak natuurlijk ook niet, dan is een contact heel vluchtig. Benut dan het moment en geef een vriendelijk woord mee, zeg iets positiefs voor of over die ander. Zorg op maat. Er zijn mensen die heel rationeel zijn, heel verstandelijk. Die willen feiten, weten wat er is gebeurd, hoe het is gegaan. Anderen zijn meer emotioneel, sterk gericht op gevoel. Die willen van je horen en merken wat geloof met je doet, wat je eraan hebt. Houd daar rekening mee als je wat zegt en ergens op ingaat. Probeer zo veel mogelijk op hetzelfde 'level' te gaan zitten als je gesprekspartner. En probeer 'scherpslijperige discussies' over moeilijke onderwerpen te vermijden. Probeer vooral het goede, mooie en waardevolle te benoemen, en het over God te hebben. En God is goed! [dia17] Hoe praat ik over mijn geloof? Daar ging deze preek over, en hopelijk kunt u/jij er iets mee. We willen het er straks ook nog samen in leeftijdmixgroepen over hebben. Het is mooi als je er dan ook bij bent. Samen kunnen we elkaar helpen. Laat het in elk geval zo mogen zijn dat onze groei naar Christus toe, onze passie voor God, ook zichtbaar wordt in onze zorg en aandacht voor de naaste, in onze compassie met mensen. Amen Hoe praat je over je geloof? Preek voor de Leer-van-de-kerk-dienst, door Jan Haveman, Emmen 23 februari 2014
5
