Liturgie morgendienst -C Thema: Mozes wijst naar Christus
Emmen, 23 november 2014
(8e mooiste Bijbelverhaal van Emmen) 1. Votum
2. Zegengroet Genade voor u en vrede, van God onze Vader en van de Heer Jezus Christus. [amen] 3. Openingslied: Gezang 48:1,4 4. Verootmoediging en schuldbelijdenis: stilte ter overdenking, dan tekst voorlezen 5. Zingen: Gezang 155:1,3,5 6. Genadeverkondiging voorlezen, daarna zingen Psalm 32:1 7. Gebed 8. Schriftlezing: Exodus 1:1–2:10 (vertaling Bijbel in Gewone Taal) 9. Zingen: Gezang 5:1-4 10. Preek. Tijdens de preek zingen:
Psalm 2:4, Psalm 103:2 en Psalm 106:10, en lezen: de NT-wet (Kolossenzen 3) 11. Amenlied: Psalm 77:4,6 12. Gebed 13. Inzameling van de gaven 14. Slotzang: LvdK 444:1,2,3 (vers 1 geleerd door onderbouw) 15. Zegen
De genade van de Here Jezus Christus en de liefde van God en de gemeenschap van de heilige Geest zij met u allen. (Amen)
Mozes wijst naar Christus
Preek over het leven van Mozes in relatie tot Jezus Christus, Jan Haveman, Emmen 23-11-2014
1
Preek over Mozes wijst naar Christus 8e mooiste bijbelverhaal van Emmen
Emmen, 23 november 2014
Volk van God, geliefde gemeente van Jezus Christus, br/zr, jonger of ouder, welkome gast, luisteraar/kijker thuis, Vanmorgen het 8e mooiste bijbelverhaal van Emmen: Mozes in het biezen mandje. [dia1] Een verhaal dat tot verbeelding spreekt, vandaar dat het veel kunstenaars en filmmakers heeft geinspireerd. Ik begrijp dat in december opnieuw een film over Mozes uitkomt. Maar als je even wat dieper kijkt, wat ontdek je in het verhaal van Mozes dan vooral hoe wonderlijk de HERE kan werken. Dat het leven niet van toevalligheden aan elkaar hangt, maar geleid wordt, dat God je leven leidt – ook al zie je dat op het moment zelf niet altijd. Het dappere verzet van de vader en moeder (en de vroedvrouwen!) tegen het besluit van de koning van Egypte om alle jongetjes te doden en in de rivier te gooien. [dia2] Dat het biezen mandje precies daar terechtkomt waar de dochter van de Koning van Egypte zich gaat wassen, en dat ze medelijden krijgt met de huilende baby, terwijl ze weet dat het een kind van Israël is. En dat dan de eigen moeder gevraagd wordt het kind op te voeden, zodat ze het zelf veilig groot kan brengen, en belangrijke waarden voor het leven (waaronder het geloof in de God van Israël) kan meegeven. Dat Mozes daarna in het paleis van de koning komt en o.a. les krijgt in taal en rekenen, in bestuurskunde en wat niet al – wat heeft hij dat later allemaal nodig gehad. Zodat Mozes precies de juiste man op de juiste plaats is om het onderdrukte volk Israël uit Egypte te leiden. Ja, en dan ook nog met heel veel sieraden en geld en andere spullen, dat later gebruikt is voor het maken van de tabernakel, de ontmoetingstent van God. Toevallig? Helemaal niet. Geleid door de HERE – en Hij heeft de regie net zo goed over ons leven als over dat van Mozes. [dia3] In de preek wil ik een beetje afstand nemen van het verhaal van Mozes in het biezen mandje en vanaf wat grotere hoogte naar het leven en werken van Mozes kijken. Want dan zie je daarin al iets gloren van de Messias die eeuwen later geboren zal worden. Mozes wijst naar Christus, is daarom het thema van deze dienst. Om het verband tussen Mozes en Christus te zien, zoomen we in op 4 posities in hun leven: [dia4] 1. Bedreigde kinderen 2. Wetgevers 3. Middelaars 4. Bevrijders 1. Bedreigde kinderen De koning van Egypte ziet bezorgd het volk Israël steeds groter worden. De nakomelingen van Jakob wonen inmiddels al honderden jaren in de provincie Gosen, en hun aantal is sterk toegenomen. Dat kan op den duur een bedreiging vormen: straks vechten ze nog tegen ons, denkt de koning van Egypte. [dia5] Daarom wordt het volk van de Joden onderdrukt. Ze moeten hard werken. De zweep erover! Als dat niet helpt, komt er een echt duivels plan: alle jongetjes die geboren worden moeten door de vrouwen die helpen bij de geboorte worden gedood; en als de dappere vroedvrouwen dat weigeren, komt het bevel om de jongetjes in de rivier de Nijl te gooien, zodat ze verdrinken. Vreselijk, hoe kan je zoiets bedenken?! De haat van de Egyptenaren tegen de Joden is heel groot en diep. [dia6] Wat is er in de loop van de tijd maar weinig veranderd! Want zijn Joden niet alle eeuwen door, ja Mozes wijst naar Christus
Preek over het leven van Mozes in relatie tot Jezus Christus, Jan Haveman, Emmen 23-11-2014
2
tot nu toe, slachtoffer geweest van haat en nijd en spot, van moord en doodslag. Denk aan de pogroms en de holocaust. Waarom is dat? Hoe komt dat? Is dat niet ten diepste omdat het het volk van de HERE is? Het volk van de belofte? Het volk waaruit de Messias geboren zou worden en ook geboren is? [dia7] Denk aan de 'moederbelofte' (Genesis 3:15) Het zaad van de vrouw dat de slang de kop zal vermorzelen? Zit achter al die haat niet het venijn van de slang, die koste wat kost wil voorkomen dat de vrouw een kind voortbrengt? Dat is de reden waarom de koning van Egypte het volk Israël wil uitroeien: er mag geen Redder komen! Vergelijk dat eens met wanneer die Messias toch geboren wordt: de Zoon van God, Jezus als mens in een stal in Betlehem. Want wat wil koning Herodes dan, als hij van [dia8] de 'wijzen uit het oosten' iets hoort over de geboorte van een koning in Israël? Wat doet die boze Herodes dan? Dan laat hij alle jongetjes in Betlehem doodmaken. Vreselijk, hoe kan je zoiets bedenken?! De vrouw schreeuwt het uit van wanhoop en verdriet... Het is het boze streven van de duivel om alsnog Degene die hem zal overwinnen uit te roeien. Zoals de apostel Johannes daar later in een droomvisioen iets over zal zien. Dat er strijd is, strijd tussen de draak/het beest/de slang en de vrouw en haar nageslacht. [dia9] In Openbaring 12 lees je dat als de vrouw het kind gebaard heeft, de draak komt om dat kind weg te nemen. Gelukkig kan het net op tijd ontkomen! Maar daar ontdek je wel waar het om gaat, wat er op het spel staat. Het gaat om leven of dood. Leven of dood van de kinderen van Israël. Leven of dood van Mozes en later Jezus. En daarmee ook om ons leven of de dood! Dank aan God dat Hij sterker is, en de duivel heeft overwonnen en gebonden. Zingen: Psalm 2:4 [dia11] 2. Wetgevers Voor de Joden is Mozes een heel belangrijk persoon. Voor hen is hij de man van de grondwet van Israël, opgenomen in de Thora, die ook wel de vijf boeken van Mozes worden genoemd. [dia12] Wat is de reden dat de HERE die wet aan Israël geeft? Dat is zijn goedheid. Als zijn volk is bevrijd en onder leiding van Mozes weggetrokken uit Egypte, wil de HERE dat zijn volk ook vrij blijft, en niet opnieuw gebukt zal gaan onder een slavenjuk. Daarvoor geeft de HERE de Thora, met als kern de tien geboden. De wijze waarop het volk die wet krijgt is bijzonder indrukwekkend. Ze zijn dan in de Sinai-woestijn, aan de voet van de jebel Musa (de berg van Mozes, zoals die nu in de volksmond genoemd wordt), in de Bijbel ook: Horeb of Sinai. Daar verschijnt de HERE aan zijn volk in vuur en rook en met aardbeving en donder, waardoor het ontzagwekkend en tegelijk ontoegankelijk is geworden. Alleen Mozes kan en mag de berg op. Zo vormt hij de verbindingslijn tussen de HERE en het volk, geeft hij boodschappen van de HERE door, en ontvangt uit handen van de HERE zelf de twee stenen platen met daarop de Tien Geboden, de grondwet voor Israël. [dia13] Eeuwen later klimt ook Jezus, de Zoon van God die mens onder de mensen werd, de berg op. Anders dan Mozes geeft Hij niet – als een verbindingspersoon – slechts woorden van God door, maar spreekt Hijzelf met goddelijk gezag. Wel sluit Jezus aan bij 'de wet van Mozes'. Hij doet niet een jota of tittel van de Wet en de Profeten af. Hij schaft de wet ook niet af, maar vervult hem. Telkens zegt Jezus: Jullie hebben gehoord dat destijds tegen het volk is gezegd... (en dan volgt een Mozes wijst naar Christus
Preek over het leven van Mozes in relatie tot Jezus Christus, Jan Haveman, Emmen 23-11-2014
3
van de geboden uit de Thora). Dan spreekt Jezus met autoriteit en gezag: Maar Ik zeg jullie... (en dan volgt de invulling/vervulling ervan door Jezus). Hij laat zien: meer dan Mozes is hier! Als je goed naar die invulling door Christus kijkt, zie je dat je niet kunt volstaan met slechts een uiterlijke vervulling van een regel. Zo van: als je maar precies doet wat er staat is het wel ok. Nee, het komt op het hart aan, op het waarom je de dingen doet (of niet), wat je diepste drijfveer is. Je kan je immers ook met een verkeerd motief, of je niet van harte, aan een regel houden. De Bergrede zoals die vaak genoemd wordt, zou je de NT-thora kunnen noemen, de Wet van Christus, misschien beter nog: [dia14] de Weg van Christus. Hij wijst je de weg hoe je, als je bevrijd bent, ook echt vrij kunt blijven. Hij laat zien hoe je Hem Koning kunt laten zijn in je leven, in zijn koninkrijk. Wees daarom wijs en hoor die woorden van Jezus niet alleen maar aan, nee breng ze ook in praktijk, leef er naar. Bouw je huis niet op zand, maar op de rots. Er is nog iets. In de Thora die Mozes kreeg waren heel veel richtlijnen opgenomen voor de [dia15] offerdienst in eerst de tabernakel en later de tempel. Ceremonieel noemen we die: al die offers en al dat bloed dat vloeide – het wees vooruit en schreeuwde om het ware lam dat geslacht zou worden voor de zonden van de hele wereld. Dat ware Lam is Jezus. Hij heeft met het vergieten van zijn bloed en het offer van zijn leven op het kruis van Golgotha al die bepalingen uit de Thora vervuld. Als het kleed tussen het Heilige en Allerheiligste in de Tempel scheurt wanneer Jezus zijn leven geeft, toont de HERE daarmee dat er een einde is gekomen aan de ceremoniele wet. Jezus is voor ons de nieuwe en enige en eeuwige Hogepriester. Laten we ons voegen naar Hem en zijn wil doen. En nu naar de Wet/g van onze Heer luisteren vanuit Kolossenzen 3:1-15 Zingen: Psalm 103:2 [dia17] 3. Middelaars Van Mozes worden mooie dingen gezegd in de Bijbel. Zo heet hij Godsman, de door God uitgekozene, herder van het volk, profeet van de HERE, en zelfs vriend van God. [dia18] De HERE sprak persoonlijk met Mozes, zoals een mens met een ander mens spreekt. (Exodus 33:11) Dat wordt gezegd nadat er iets heel ergs door het volk en iets heel moois door Mozes is gedaan. Wat was er gebeurd? Vlak nadat de HERE de wet gegeven heeft, waarin NB nadrukkelijk staat dat ze geen beeld van God mogen maken, maken ze er wel een: een gouden kalf. [dia19] Onvoorstelbaar, zeker na die indrukwekkende verschijning van de HERE op de berg Horeb! De HERE is daarover geweldig boos. Dan zegt Hij tegen Mozes: Ik weet hoe onhandelbaar dit volk is. Houd mij niet tegen: mijn brandende toorn zal hen verteren. Dit is vreselijk, maar zo erg vindt de HERE het dus als je een beeld van Hem maakt dat niet klopt. Maar wat doet Mozes dan? Mozes springt voor het volk in de bres. Hij pleit bij de HERE voor het volk, en herinnert de HERE aan wat Hij zelf voor Israël gedaan heeft. En Mozes gaat zelfs zover dat hij zegt (Exodus 32:31v) [dia20] Ach HERE, dit volk heeft zwaar gezondigd: ze hebben een god van goud gemaakt. Schenk hun vergeving voor die zonde. Wilt U dat niet, schrap mij dan maar uit het boek dat U geschreven hebt. En ook dringt Mozes er bij de HERE op aan, dat de HERE zelf meegaat op de verdere reis naar het beloofde land. En de HERE luistert naar zijn vriend: Hij gaat in wolk- en vuurkolom mee. Alleen, als Israël later bijna met de neus op het beloofde land staat, haakt het door angst en ongeloof af om het land binnen te trekken. Opnieuw wordt de HERE geweldig boos, en zegt tegen Mozes dat Hij het volk zal vernietigen en Mozes wijst naar Christus
Preek over het leven van Mozes in relatie tot Jezus Christus, Jan Haveman, Emmen 23-11-2014
4
alleen met Mozes' familie verder zal gaan. En weer treedt Mozes dan voor het volk bij de HERE op. Als Israël nu omkomt, redeneert Mozes, dan zullen de andere volken denken dat U, HERE, niet in staat bent het volk veilig in het beloofde land te brengen.[dia21] Laat daarom zien hoe groot uw verdraagzaamheid is, HERE. U hebt immers zelf gezegd: De HERE is geduldig en trouw, schuld en misdaad vergeeft Hij, al laat Hij niet alles ongestraft... Ik smeek U, toon uw grote trouw en vergeef dit volk zijn schuld... (Numeri 14:17v) Mooi, hoe Mozes het als een echte middelaar opneemt voor het volk! En dat de HERE naar hem luistert, en vergeving schenkt en toch weer verder gaat met het volk. Hier zie je in Mozes echt al iets van Jezus gloren, die ook voor het volk, voor ons in de bres springt, bij de Vader voor ons pleit en bovenal (wat Mozes als mens niet kon, maar Jezus omdat Hij zowel God als mens is wel), [dia22] en bovenal dat Jezus echt in onze plaats stierf, plaatsvervangend. Dat is onze redding. Met het offer van zijn eigen leven legde Jezus daarmee voor onze redding een rechtsgrond: want Jezus heeft het volbracht en gaf zijn leven tot een volkomen verzoening. Daarmee staan we er nu nog beter voor dan alleen met Mozes: Jezus is de Middelaar van het nieuwe/betere verbond. Zingen: Psalm 106:10 [dia24] 4. Bevrijders Zoals Mozes zelf eerst gered is uit het water, zo mag hijzelf later voor het volk een redder zijn. Hij is de door de HERE aangewezen aanvoerder om Israël uit de slavernij van Egypte te leiden. Wat schreeuwde het volk om verlossing! En wat heeft de HERE daar genadig naar geluisterd, en erin voorzien. Na tien vreselijke plagen om de koning van Egypte duidelijk te maken dat hij Israël moet laten gaan, mag het volk dan eindelijk vertrekken. Eindelijk is een eind gekomen aan de vernedering, de onderdrukking, het slavenbestaan. Let my people go! Maar dan staat het volk voor de Rietzee. En ze horen dat achter hen de koning van Egypte er met zijn soldaten aan komt om hen toch weer gevangen te nemen. Angst, ontzetting, woede, want hoe kunnen ze hieraan ooit ontkomen? [dia25] Er is maar één weg: door het water! Het onmogelijke gebeurt: de zee splijt, en er komt een pad tussen muren van water. Iedereen, van klein tot groot, loopt onder de waterspiegel door naar de overkant. En als iedereen er veilig is, stort het water terug en verplettert het leger van Egypte. Vele jaren later, als het volk weer voor de grens van het beloofde land staat, gebeurt er weer zoiets: het water in de rivier de Jordaan stopt met stromen, zodat het volk over het droge, tussen het water door, het nieuwe land kan binnentrekken. Zoals Jezus heet, is Hij ook: Redder. Het is zijn levenswerk het volk te bevrijden, uit de tyrannie van de heerschappij van de duivel, het slavenbestaan van de gebondenheid en gebrokenheid te leiden, te verlossen van de zonde en de schuld op de zonde. Dat deed Jezus door als vervloekte aan het kruis te hangen. Tijdens de woestijnreis is het een keer gebeurd dat er giftige slangen kwamen, waardoor veel Israëlieten stierven. [dia26]Mozes maakte toen een slang van koper en zette die bovenop een paal. Iedereen die gebeten was door de slang maar omhoog keek naar de koperen slang, werd gered. Kijken naar de slang die 'verhoogd' werd - dat is voor ons: kijken naar het kruis,[dia27] Jezus die 'verhoogd' werd. De slang probeert ook ons te vergiftigen. Maar kijk dan omhoog naar Jezus, en vertrouw dat je door Hem bent gered (Johannes 3:14,15). En ook Jezus voert ons door het water van de doop het beloofde land binnen. Kopje onder, met hem gestorven en begraven en weer opgestaan het nieuwe leven in. Meer dan Mozes is Hij, onze Heiland en Verlosser, onze Heer en Koning. Laten wij Hem volgen. Amen [dia28]
Mozes wijst naar Christus
Preek over het leven van Mozes in relatie tot Jezus Christus, Jan Haveman, Emmen 23-11-2014
5
