Liturgie morgendienst -C Emmen, 22 maart 2015 Thema: Die zonder zonde is werpt...niet!

Liturgie morgendienst -C Emmen, 22 maart 2015 Thema: Die zonder zonde is werpt...niet! Vooraf bij mededeling overlijden zr Oving-Sloot zingen: LvdK 14:1,2,5 1. Votum 2. Zegengroet Genade voor u en vrede, van God onze Vader en van de Heer Jezus Christus. [amen] 3. Openingslied: Psalm 43:3,4,5 4. Verootmoediging/schuldbelijdenis: stilte ter overdenking, dan zingen: Gezang 154 5. Genadeverkondiging voorlezen, dan zingen LvdK 305:1 6. Bediening van de doop aan Twan Admiraal. Lezen: formulier 3. Voor de doopsbediening zingen: Psalm 105:5 en erna: Opwekking 599 7. Gebed 8. Schriftlezing OT: Jeremia 17:1,9,10,12-18 9. Schriftlezing NT: Johannes 8:1-11 10. Prediking 11. Amenlied: LvdK 481:4 12. Dankgebed en voorbede 13. Wet van de liefde 14. Zingen: LvdK 481:2 15. Inzameling van de gaven 16. Slotzang: Opwekking 710 17. Zegen

De genade van de Heer Jezus Christus en de liefde van God en de gemeenschap van heilige Geest zij met u allen. (Amen)

Die zonder zonde is werpt...niet!

Preek n.a.v. Johannes 8:1-11, door Jan Haveman, Emmen 22 maart 2015

1

Preek n.a.v. Johannes 8:1-11


Emmen, 22 maart 2015

Volk van God, geliefde gemeente van Jezus Christus, br/zr jonger of ouder, welkome gast, luisteraar/kijker thuis, [dia1] Wie zonder zonde is werpe de eerste steen... Het is één van die bijbelverzen die tot een spreekwoord is geworden. En het is er een die ons eigenlijk prima past – zeker in onze individualistische tijd waarin een ander zich niet moet bemoeien met wat IK doe. Kijk naar jezelf man! Je laat je toch zeker niet corrigeren door een ander – waar bemoeit ie zich mee! En andersom kijk je wel drie keer uit om nog iemand ergens op aan te spreken – want voor je het weet word je in mekaar geslagen. Wie zonder zonde is werpe de eerste steen... Niemand is immers zonder zonde – dus wat zal je dan nog?! Maar is het terecht dat we met deze woorden van onze Heer ons niks meer laten gezeggen, of maar niks meer zeggen? Zijn ze een vrijbrief voor 'vrijheid – blijheid', en voor iedereen maar z'n eigen gang laten gaan? Wat is de situatie? Jezus is in Jeruzalem vanwege [dia2] het Loofhuttenfeest (Soekot). Da's altijd een vrolijk gebeuren – ga maar na: een oogstfeest, en dat zeven dagen lang! Direct na Grote Verzoendag (Yom Kippoer) worden hutjes van takken gemaakt op het platte dak. Door de takken heen kun je de hemel zien – om te herinneren aan de goede zorg en trouw van de HERE tijdens de woestijnreis van Egypte naar Kanaan. De dag na het feest is Jezus opnieuw in de tempel om onderwijs te geven. [dia3] Als een echte meester (rabbi) staat Hij niet maar zit erbij. Terwijl Hij spreekt wordt Hij plotseling ruw onderbroken. Omstanders kijken verschrikt op en gaan aan de kant. Ze maken plaats voor deftige Farizeeers en Schriftgeleerden, die een vrouw meesleuren. Da's op zich al opvallend, want meestal willen deze vrome lieden publiek niks met vrouwen te maken hebben. Maar wat ze vertellen maakt het helemaal pikant: deze vrouw heeft overspel gepleegd. Ze is op heterdaad betrapt toen ze het bed deelde met een man die niet haar eigen man is. Tja, hoe gaat dat bij zeven dagen vrolijk feesten – dan zijn er altijd mensen die de grenzen niet meer kennen... En met al die hutjes op het dak – dan kom je maar zo in het verkeerde hutje terecht... Maar ook: zo open en bloot – dan zijn er altijd wel mensen die het zien, of er misschien zelfs wel op zitten te wachten... Zoals deze Farizeeers en Schriftgeleerden. Het komt hen wel heel goed uit: dankzij deze overspelige vrouw kunnen zij mooi hun eigen morele superioriteit laten zien (want hier staan zij ver boven, uiteraard!). Maar ze kunnen nu ook prachtig die meester, die rabbi die hier zo mooi in de tempel zit te onderwijzen, te grazen nemen! Genadeloos sleuren ze daarom de vrouw de tempel in, waar wel offers roken ter verzoening – maar niet voor haar! Verzoening en offers zijn er alleen voor mensen die de rechte weg gaan, mensen zoals zijzelf, die trouw zijn aan de geboden, rechtvaardig en vroom... Zo zijn er mannen die hun status verhogen door vrouwen mee te nemen het verkeerde bed in, maar ook mannen die dat doen door vrouwen uit het verkeerde bed te sleuren... (maar verlagen ze beide de vrouw niet tot gebruiksvoorwerp?!) Die zonder zonde is werpt...niet!


2

Ze brengen de vrouw voor Jezus – wat vindt U daar nou van? In de wet staat immers... Ja, de wet is heel duidelijk: overspel mag niet. In Deuteronomium 22:22 lees je zelfs dat de HERE overspel zo erg vindt, dat er de doodstraf op staat: [dia4] Als een man wordt betrapt met een getrouwde vrouw moeten beide ter dood gebracht worden, zowel de man als de vrouw met wie hij geslapen heeft. Het is een duidelijke, goede maar ook hoge norm van onze Schepper: deel alleen het bed met je eigen man, je eigen vrouw. Bewaar het kostbare van de seksualiteit voor alleen hem of haar die je eigen is. Alleen... waar is die man die de fout in ging? Waarom wordt hij hier niet bij Jezus gebracht? Of kregen ook toen al vooral vrouwen de schuld van overspel? Daarbij: zou deze vrouw werkelijk ter dood gebracht worden? Israël was in die tijd bezet gebied, dus niet de Thora was geldig, maar de wetten van Rome... [dia5] Zo is het duidelijk een strikvraag: wat vindt U daar nou van? In de wet staat... Dat zij deze vrouw meesleuren is geen mededogen, geen oprecht verdriet over de zonde; en de kwetsbaarheid van deze dader die slachtoffer is tegelijk deert hen niet; de Schriftgeleerden en Farizeeers willen slechts scoren voor eigen gewin. Want als Jezus een lichtere straf voorstelt (wat ze wel verwachten, want Hij gaat immers voornamelijk met zondaars om!), als Jezus een lichtere straf voorstelt dan de Thora, kunnen ze mooi laten zien dat Hij een nieuwlichter is die het met de Wet niet al te nauw neemt. En als Jezus zegt dat inderdaad de Wet gehandhaafd moet worden en de vrouw gestenigd, dan kunnen ze Hem mooi aanklagen bij de Romeinen. Wat vindt U daar nou van? Zoals zo vaak geeft onze Heer niet direct antwoord. [dia6] Hij zwijgt, bukt zich, en schrijft wat op de grond in het stof van de straat. Vreemd... De aanklagers reageren ook ongeduldig – ze blijven aandringen. Jezus stopt met schrijven, kijkt op en spreekt dan die ons nu zo bekende woorden: Wie zonder zonde is werpe de eerste steen... Daarna schrijft Jezus weer verder op de grond. Vreemd... Maar kijk 's wat er gebeurt: één voor één druipen de aanklagers af, de oudsten voorop. Wat is dat? Waarom doen ze dat? Wat heeft Jezus eigenlijk in het stof geschreven? Het staat niet vermeld, maar de Schriftgeleerden en Farizeeers kenden de Schriften en hebben aan een teken genoeg. Als er op de grond geschreven wordt, terwijl het over zonde gaat, dan weten ze gelijk dat het om Jeremia 17:13 gaat: [dia7] ...wie van U weggaan zullen in het stof worden geschreven, want ze hebben de HERE, de bron van levend water, verlaten... Wat er in het stof van de straat wordt geschreven zijn de namen van zondaars! Maar ook de rest van Jeremia 17 klinkt mee:, zoals vers 9 [dia8] Niets is zo onbetrouwbaar als het hart; Ik de HERE ben het die het hart doorgrondt, die nieren toetst, die ieder naar zijn levenswandel beloont, een ieder geeft wat hij verdient... Ze kennen de Schrift. En met dat schrijven op de grond beseffen deze brave, vrome lieden, dat hun eigen (al dan niet verborgen) zonden net zo goed in de weg zitten, een barriere vormen, op weg naar God. Maar dat willen ze liever niet weten, niet horen. Daarom pakken ze hun biezen. Die zonder zonde is werpt...niet!


3

Het is duidelijk dat zij niet zonder zonde zijn, want anders hadden ze vast een steen geworpen. [dia9] Je zou willen dat je zelf zo doorgrondend, zo wijs en zuiver als Jezus zou kunnen rechtspreken. Want hoe ging dat bij het toepassen van de doodstraf? In die tijd was steniging daarvoor de gebruikelijke vorm. Dat klinkt ons hard en meedogenloos in de oren, maar voor die tijd en in die cultuur was het een milde vorm van doodstraf. Kijk hoe de barbaarse Romeinen het deden: door kruisiging – dat is een martelgang, een lange doodstrijd, vreselijk, afzichtelijk. Steniging is dan relatief een barmhartige, snelle dood. En bovendien was bepaald, dat de aanklager(s) de eerste steen moest(en) gooien. Waarom was dat? Dat was een soort ingebouwde veiligheid. Ga maar na: als jij als eerste een steen gooit naar iemand waarvan je weet dat 'ie onschuldig is – volgens mij raak je dat je leven lang niet weer kwijt, dat beeld blijft je steeds achtervolgen. De eerste steen gooien betekent dus dat er zuiver geoordeeld moet worden, en niet met verkeerde bedoelingen, niet met een dubbele moraal, niet om zelf te scoren ten koste van die ander. Maar hoe makkelijk doen we dat niet bij ons oordelen? Weten we vaak niet al heel gauw hoe de vork in de steel zit (vooral voor een ander)? Zonder dat we ons echt verdiept hebben in die persoon om wie het gaat, geluisterd hebben, gewikt en gewogen? Wat doe je gauw mee met het gooien van tomaten en eieren, het doorvertellen van 'heb je het al gehoord-verhalen', het zwart maken van een ander om er zelf beter uit te komen. Dat wordt hier door die woorden van Jezus aan de kaak gesteld: kijk eerst naar je zelf. Ben je eerlijk en oprecht? Zuiver en integer? Wie zonder zonde is werpe de eerste steen... [dia10] En dan wordt het stil. De spanning stijgt. Jezus richt zich op – wat gaat Hij nu doen? Pakt Hij de eerste steen? Gaat Hij die naar de vrouw gooien? Als er Eén is die dat mag, die daar recht op heeft, is Hij het immers. Als er Eén zonder zonde is, is Hij het. Gooit Hij? Grote genade nee! Hij richt zich op – en kijkt de vrouw, die alleen is achtergebleven, aan en vraagt haar: Waar zijn ze? Heeft niemand u veroordeeld? En het enige wat ze zegt is: Niemand Heer. Er klinkt geen spijt, geen verontschuldiging, geen berouw, geen vraag om vergeving. Toch zegt Jezus: [dia11] Ook Ik veroordeel u niet. Ga naar huis en zondig vanaf nu niet meer. Wat is dit heerlijke genade! Op en top genade: iets wat je wel verdient (straf) niet krijgen, en iets wat je niet verdient (vrijspraak) wel krijgen. Amazing grace... Of vind je het maar slappe boel, veel te soft? Ben je ook meer één van de harde lijn? Zo'n vrouw moet je aanpakken want anders is het hek van de dam. Er moet strenger gestraft worden, harder optreden – er bovenop! Geen pardon. Opsluiten dat tuig. Wet is wet – waar blijf je anders?! Maar luister goed naar wat Jezus zegt: ...zondig vanaf nu niet meer. Hij praat niet goed wat er is gebeurd. Hij blijft zonde wel zonde noemen. Die zonder zonde is werpt...niet!


4

En als zonde niet zo erg zou zijn, dan was ook Jezus eigen martelende sterven later op dat verdoemde kruis niet nodig geweest – dus zeg nooit dat zonde niet zo erg is. Zonde is vreselijk! Maar wat onze Heer wil, is dat je voortaan niet meer zondigt. Hij geeft je een nieuwe kans. [dia12] Een kans om opnieuw te beginnen. Hij zet je niet vast binnen de vier muren van een cel, maar plaatst je juist in de ruimte. Hij zal straks sterven in plaats van deze zondige vrouw. Hij is gestorven voor ons zondige mensen. En geeft ons daarmee vrijheid, vrijheid om opnieuw te beginnen, vrijheid om heen te gaan en niet meer te zondigen. En dat is zo heerlijk! [dia13] Want wat bindt je meer aan Hem: de zweep erover, of deze liefdevolle genade? Wat een geluk dat God de zonde haat en de zondaar liefheeft – daarom kwam Jezus, daarom gaf Hij zijn leven. Laat dat aan je gebeuren - vrijgesproken – nieuwe kans – moed om door te gaan. Kom, laten we heengaan en vanaf nu niet meer zondigen! Amen [dia14]



5

Liturgie morgendienst -C Emmen, 22 maart 2015 Thema: Die zonder zonde is werpt...niet!

Recommend Documents