Liturgie morgendienst -C Thema: maak recht wat krom is
Emmen, 5 januari 2014
1. Votum 2. Zegengroet Genade voor u en vrede, van God onze Vader en van de Heer Jezus Christus. [amen] 3. Openingslied: Gezang 147:1,3,4 4. Gebed 5. Schriftlezingen: Jesaja 40:1-11 en Zacharia 14:1-11 6. Zingen: Psalm 97:1,2 7. Preek n.a.v. Matteus 3:1-12 (tekst is vers 3) 8. Amenlied: Psalm 26:2,4 9. Verootmoediging en schuldbelijdenis: stilte ter overdenking. Tekst voorlezen 10. Gebed 11. Genadeverkondiging voorlezen, daarna zingen Psalm 26:6 12. Wet van de liefde 13. Zingen: Opwekking 510 (dit is mijn verlangen...) 14. Inzameling van de gaven 15. Slotzang: LvdK 126:1-3 16. Zegen
De genade van de Here Jezus Christus en de liefde van God en de gemeenschap van de heilige Geest zij met u allen. (Amen)
Maak recht wat krom is.
Preek n.a.v. Matteus 3:3, door Jan Haveman,
Emmen 5 januari 2014
1
Preek n.a.v. Matteus 3:3
Maak recht wat krom is
Emmen, 5 januari 2014
Volk van God, geliefde broers en zussen van Jezus Christus, Wat doe je als de koning op bezoek komt? Stel dat [dia1] koning Willem Alexander en koningin Maxima volgende week bij jou thuis koffie komen drinken? Dat is toch wel heel bijzonder! Wat doe je dan? Dan kijk je toch wel even of alles netjes is. Je veegt het stoepje, je stofzuigt de kamer extra goed, je ruimt alles netjes op, misschien geef je het huis zo hier en daar een likje verf, je koopt nieuwe kleren – want je wil er bij zo belangrijk bezoek goed op staan. Hetzelfde zie je in het groot gebeuren als de koning en de koningin een bezoek brengen aan een stad of dorp. Maanden van tevoren worden dan al voorbereidingen getroffen. Het draaiboek wordt doorgenomen: waar moeten ze uitstappen en langs lopen? Overal wordt gekeken of het wel veilig is, welke risico´s er zijn. Stoepjes die er een beetje waggel bij liggen worden opnieuw gelegd, haveloze lantaarnpalen geverfd, rotzooi verwijderd. Alles moet er tiptop uitzien als de Majesteit komt! En wat doe je als Koning Jezus bij jou op bezoek komt? Stel je dat 's voor! Dat Hij bij je in huis komt, en misschien zelfs wel een tijdje bij je komt logeren. Hoe zou je dat vinden? Adrian Plass heeft er eens een boekje – [dia2] het bezoek – over geschreven. Wel aardig om te lezen, vooral omdat het accent er op ligt dat Jezus zo totaal anders blijkt te zijn dan je gedacht had. Eigenlijk precies zo als toen Jezus de eerste keer op aarde was; ook toen bleek Hij een heel andere Messias te zijn dan ze zich altijd hadden voorgesteld. En dat was best lastig... Maar goed: Koning Jezus komt bij jou op bezoek. Ben je daarop voorbereid? Kan Hij zo binnen komen? Heet je Hem van harte welkom? Of raak je in paniek – want: wat is het nog een puinhoop bij je in huis...?! Misschien best een goede vraag om over na te denken? [dia3] De koning komt er aan! Vroeger, toen er nog geen internet, geen radio en tv was en veel mensen nog geen krant konden lezen, werd een koninklijk bezoek aangekondigd door een heraut. [dia4] Dat is een boodschapper, die vaak te paard, met trompet, de stad rondrijdt en de binnenkort te verwachten komst van de koning proclameert (uitroept). Zodat de mensen zich er op gepaste wijze op voor konden bereiden: alles een beetje netjes, toonbaar, 'koninklijk' maken. Zoals de wegen bijvoorbeeld, die toen nog vaak van zand en stenen waren. De koninklijke koets kan je toch niet laten rijden over hobbels en door kuilen?! [dia5] Koning Jezus komt er aan! Wie was zijn heraut, die de mensen duidelijk maakte dat de koning in aantocht is? Dat was Johannes ben Zacharias. Johannes de zoon van priester Zacharias en diens vrouw Elisabeth. Johannes kreeg later de bijnaam ´de dompelaar´, [dia6] omdat hij mensen onderdompelde in het water van de rivier de Jordaan. Maar voordat Johannes dat deed, proclameerde hij (riep hij de mensen toe): [dia7] Kom tot inkeer! Want het Koninkrijk der hemelen is nabij! Matteus schrijft erbij: dit was de man over wie de profeet Jesaja sprak toen hij zei: ´´Luid klinkt een stem in de woestijn: Maak de weg van de Heer gereed, maak recht zijn paden.´´ Johannes attendeerde de mensen op de komst van de Koning, ze moesten zich daarop voorbereiden, de weg banen, alles rechttrekken. Maak recht wat krom is.
Preek n.a.v. Matteus 3:3, door Jan Haveman,
Emmen 5 januari 2014
2
Wat opvallend is, is dat deze stem klinkt [dia8] in de woestijn. Johannes was inderdaad iemand die zich uit de comfortabele omstandigheden van stad of dorp had teruggetrokken naar het woeste en onherbergzame land. Heel zijn verschijning deed denken aan een profeet: kameelharen mantel en leren gordel. Zijn voedsel bestond uit sprinkhanen en wilde honing. De woestijn – Jesaja noemt het omdat de woestijn voor Israël meer dan een begrip is. Wij denken dan al gauw aan woest en leeg en zon en heet en droog en zand. Maar voor Israël was de woestijn – gezien wat het in het verleden had meegemaakt – vooral een plaats waar God de mens tegemoet treedt. Een plaats waar God voor de mens zorgt. Een plek waar je opnieuw kunt beginnen. En ja, ook een plek waar het gericht van de Here zich voltrekt. Denk aan die mooie tekst uit Hosea 2:16 – [dia9] Ik (God) zal haar (Israël) meelokken naar de woestijn en dan tot haar hart spreken… Dat klinkt allemaal mee als Israël het woord woestijn hoort. Het laat zien: hier gebeurt iets heel bijzonders! In de woestijn klinkt een stem…. En die stem roept op om te effenen, ruim baan te maken, om de wegen glad te maken, om de weg te bereiden voor de komst van de Koning. Ik noemde net al dat het een bekend beeld uit de dagelijkse praktijk is. In die zin kun je het letterlijk nemen: de koning komt – maak het allemaal een beetje netjes en op orde. Maar in de bijbel is dat ´de weg banen´ iets wat vaker genoemd wordt in relatie tot de komst van de Here. Een voorbeeld daarvan hebben we gelezen in de profetie van Zacharia. Dat een weg banen wordt daar toch op wel heel bijzondere manier ingevuld. Hoe beeldend wordt het gezegd: [dia10]…die dag zal Hij (dat is God, de Here) zijn voeten op de Olijfberg planten, ten oosten van Jeruzalem. De Olijfberg zal in tweeën splijten: de ene helft glijdt weg naar het noorden en de andere naar het zuiden, zodat er een breed dal ontstaat van oost naar west… Zie je het voor je? De stad Jeruzalem is gebouwd op een aantal bergen, waaronder de Sion. En ook om Jeruzalem heen zijn bergen, vaak hoger dan de Sionsberg. Vanaf de Olijfberg, die dus aan de oostkant van de stad ligt, kijk je neer op de oude stad met het tempelplein. Op die berg, de Olijfberg, zal de Here zijn voet zetten en dan zal hij in tweeën splijten. Waardoor een breed en vlak dal ontstaat richting de Jordaanvallei en de Dode Zee. Werkelijk ongelooflijk! Dit laat zien hoe indrukwekkend het zal zijn als God verschijnt. Heel de natuur is op Hem betrokken en als Hij nadert beeft de aarde en splijten de bergen (vergelijk Psalm 18). Zo imponerend is God! Wie zou niet vrezen?! Tegelijk is het noodzakelijk dat dat dal ontstaat, omdat het namelijk het volk in staat stelt om te vluchten. Te vluchten tussen de beide delen van de berg door over de vlakte die is ontstaan. Doet je dat ook ergens aan denken? Gaan over een vlakte die is ontstaan doordat iets gespleten wordt? Dat doet denken aan de doortocht van het volk Israël door het water, op de vlucht voor de Farao van Egypte. [dia11] Dwars door de zee, met muren van water aan beide kanten. En aan de doortocht door de Jordaan, toen het volk het beloofde land binnentrok. De Here zet de natuur naar zijn hand om zijn volk te bevrijden, te redden, hen bij zich te halen. Heel mooi ontdek je hier dat het ermee begint dat God zelf zich een weg baant. En tegelijk zie je dat er als gevolg van dat 'de weg banen door God' een beweging op gang komt bij het volk: een nieuwe exodus, uit de stad, over de ruime baan, richting de woestijn… Dit is beeldende profetie over het eind der tijden, over wat Israël, over wat het Godsvolk te Maak recht wat krom is.
Preek n.a.v. Matteus 3:3, door Jan Haveman,
Emmen 5 januari 2014
3
wachten staat. Lees maar: [dia12]…en de Here mijn God zal verschijnen met al de zijnen. Op die dag zal er geen licht zijn; de hemellichamen verliezen hun glans. Op die ene dag, die alleen de Here kent, zal er geen onderscheid zijn tussen dag en nacht… Woorden die onze Heer Jezus later overneemt als Hij spreekt over de komst van de Mensenzoon (zijn eigen terugkomst), zoals opgeschreven door Matteus (hfd24) [dia`13] Meteen na de verschrikkingen van die dagen zal de zon verduisterd worden en de maan geen licht meer geven, de sterren zullen uit de hemel vallen en de hemelse machten zullen wankelen. Dan zal aan de hemel het teken zichtbaar worden dat de komst van de Mensenzoon aankondigt, en alle stammen op aarde zullen zich van ontzetting op de borst slaan als ze de Mensenzoon zien komen op de wolken van de hemel, bekleed met macht en grote luister. Woorden die hun weerklank krijgen in de Openbaring aan Johannes (6:12) [dia14] Ik zag, toen het zesde zegel verbroken werd, hoe er een zware aardbeving kwam. De zon werd zwart als een rouwkleed en de maan werd bloedrood. De sterren vielen op de aarde… Zo merk je dat niet alleen de natuur maar heel de kosmos betrokken is op de komst van de grote Koning – het universum houdt haar adem in! Maar dan! Er is niet alleen vlucht uit Jeruzalem naar de woestijn, maar ook terugkeer naar de stad van God. [dia15] Want daar ontspringt een bron van zuiver water waarvan de ene helft wegstroomt naar het oosten (dus richting de Jordaanvallei en de Dode Zee), en het andere deel richting het westen, naar de Middellandse Zee. Beelden die je ook bij de profeet Ezechiël aantreft (de tempelbeek) en later in de Openbaring aan Johannes (22:1) – [dia16] Hij liet me een rivier zien met water dat leven geeft. De rivier ontsprong aan de troon van God en van het Lam. In het midden van het plein van de stad en aan weerskanten van de rivier stond een levensboom, die twaalf vruchten gaf, elke maand zijn eigen vrucht. De bladeren brachten de volken genezing. En er zal niets meer zijn waarop nog een vloek rust… Prachtig zie je zo de eenheid van de Schriften, al die verschillende boeken die in verschillende talen en tijden toch dezelfde boodschap brengen, dezelfde boodschap die Johannes als boodschapper van de Koning brengt: God komt eraan! De Koning is in aantocht! Maak recht wat krom is! En dan zie je een [dia17] beweging op gang komen vanuit Jeruzalem naar de Jordaanvallei. Geen berg is te hoog om het volk in een exodus te laten uitstromen naar die wondere man in zijn kameelharenmantel. Ook een [dia18] beweging tot inkeer. Want al die mensen horen de woorden van Johannes en ze schrikken wakker. Die woorden maken bereid, ontvankelijk. Doen beseffen dat mensen het wel met zichzelf getroffen kunnen hebben, maar dat ze daardoor niet gered worden. Die doen ontdekken dat alleen maar kerklid zijn geen garantie is op eeuwig leven. Nee, er is inkeer en bekering nodig. Een leven dat klaar is om de Koning te ontvangen. Een hart waaruit de rotzooi weg is, zuiver, eerlijk, oprecht, verlangend. En dan een [dia19] beweging naar water. Want zij die inzagen dat de Koning daadwerkelijk op het punt staat te komen en verlangend waren Hem te ontvangen lieten zich onderdompelen in het water van de rivier de Jordaan. Schoon willen ze zijn. Gereinigd moeten ze worden. Een nieuw leven beginnen. Fris. Vernieuwend. Tenslotte de[dia20] beweging terug naar huis, de Koning volgend. Bevrijd! Genezen! Niet langer onder de vloek – om zo ook zelf tot een zegen te kunnen zijn voor anderen. [dia21] Het is deze actie, deze beweging die de heraut van de Koning beoogt. Zijn proclamatie (uitroep) wil niet voor niets zijn. Zij is bewogen, betrokken, liefdevol – al klinkt zij soms hard en treft zij pijnlijk. Maak recht wat krom is.
Preek n.a.v. Matteus 3:3, door Jan Haveman,
Emmen 5 januari 2014
4
Het is een aankondiging die de harten sneller doet kloppen – de Koning komt! Hij is dichtbij! Beste mensen: realiseer je dat – Hij kan elk moment komen. Wees er dan klaar voor. Kom in beweging. Maak recht wat krom is. Maak de boel op orde. Doe het nu, nu het nog kan. Het is een aankondiging die de harten raakt, onderzoekt, beproeft. Kom tot inkeer, besef waarmee je bezig bent – kun jij zo de Koning ontmoeten?! In deze kleren? Met zulke gedachten in je hoofd? Terwijl je dit aan het doen bent? Met die ballast op je rug? Past dat bij de Koning? Het is een aankondiging die wakker schudt uit - de roes van de zorgen van elke dag; - de geestelijke roes van het denken dat het allemaal wel goed zit en goed komt; - de roes van het druk druk druk. Heel specifiek spreekt Johannes de Farizeeërs en Schriftgeleerden aan. En zijn woorden aan hun adres zijn bepaald snoeihard: [dia22] Adderengebroed – wie heeft jullie wijs gemaakt dat je veilig bent voor het komende oordeel? Breng liever vruchten voort die een nieuw leven waardig zijn, en denk niet dat je bij jezelf kunt zeggen: Wij hebben Abraham als vader… En laten wij nu vanuit onze veilige comfortzone niet denken: zo dat kunnen die schijnheilige Farizeeërs in hun zak steken! Nee, laat het ons bevragen op hoe we er zelf in zitten. Hoe makkelijk kun je niet denken dat het met jou ook wel goed zit?! Ik verkeerd bezig?! Hoe kom je erbij! Nou ja, een beetje wel natuurlijk (maar dat doet iedereen), maar als je het vergelijkt met anderen valt het met mij nog wel mee hoor! Ik doe zoveel voor de kerk en ik ben zo veel bezig met mijn geloof en ik bid altijd voor het eten en na het eten en ik sta toch in het boekje van de kerk en ik kom toch in elk geval nog 1 keer op zondag naar de kerk?! is dat als het erop aankomt niet precies hetzelfde als Wij hebben Abraham als vader?! Waar zijn onze, waar zijn uw, jouw, mijn vruchten die een nieuw leven waardig zijn? Waaruit blijkt bij jou het besef: ik red het zelf niet? Ik heb hulp nodig? Ik heb God nodig? Waar is jouw boete, blijk van inkeer, verlangen naar vergeving en vernieuwing? Wanneer laat jij je onderdompelen in Gods genade en komt daaruit te voorschijn als nieuw mens – bevrijd, genezen, niet langer onder de vloek? Een levenshouding die niet bepaald wordt door angst voor God, maar uit verlangen naar zijn komst? Een leven zwanger van het besef: de Koning kan zo wel eens komen? Daarom – kom tot inkeer, want het Koninkrijk der hemelen is nabij! Maak de weg van de Heer gereed, maak recht zijn paden! Hebt u alles al rechtgetrokken? Kan Hij bij jou binnenkomen? Amen
Maak recht wat krom is.
Preek n.a.v. Matteus 3:3, door Jan Haveman,
Emmen 5 januari 2014
5
