Liturgie morgendienst -C Emmen, 1 december 2013 1e zondag van Advent Thema: God verwacht wat van jou... 1. Votum 2. Zegengroet Genade voor u en vrede, van God onze Vader en van de Heer Jezus Christus. [amen] 3. Openingslied: LvdK 122:1,3,5 4. Schuldbelijdenis: stilte ter overdenking. Daarna zingen: Psalmen Voor Nu 130 5. Genadeverkondiging voorlezen, daarna zingen Psalm 25:1,2 6. Gebed voor de opening van het Woord 7. Schriftlezing: Jesaja 5:8-30 8. Zingen: LvdK 119:1,2,5 9. Preek n.a.v.Jesaja 5:1-7 (tekst wordt gelezen tijdens de preek) 10. Amenlied: Psalm 80:5,7,8,10 11. Dankgebed, voorbede 12. Wet van de liefde 13. Zingen: Opwekking 510 (dit is mijn verlangen...) 14. Inzameling van de gaven 15. Slotzang: Psalm 146:4,8 16. Zegen
De genade van de Here Jezus Christus en de liefde van God en de gemeenschap van de heilige Geest zij met u allen. (Amen)
God verwacht wat van jou... Preek voor Advent, n.a.v. Jesaja 5:1-7, door Jan Haveman, Emmen 1 december 2013
1
Preek n.a.v. Jesaja 5:1-8 1e zondag van advent
De Here verwacht wat van jou...
Emmen, 1 december 2013
[dia1] Voor mijn geliefde wil ik zingen! Hoor, ik wil het lied van mijn lief en zijn wijngaard zingen. Mensen luister naar dit lied. Het is druk in de straatjes van Jeruzalem. [dia2] Mensen verdringen zich en proberen zich een weg te banen. Je ziet de kleuren van mooie gewaden en hoofddeksels. Je ruikt de geuren van specerijen en gebakken brood. En hoort het geschreeuw van kooplieden, kippen die kakelen, blatende schapen en geiten. Jonge kinderen rennen tussen de groten door. Er is vrolijkheid, er klinken opgewonden kreten. Mensen doen inkopen, sjouwen met groente en fruit, met kruiken wijn. Feest is het. Oogstfeest. Uitbundigheid dus, en muziek, gezang. Loofhuttenfeest! Op de daken wachten de hutjes van de bladeren van de dadelpalm. [dia3] Iedereen is vol verwachting van wat komen gaat... Gezelligheid, lekker kletsen en heerlijk eten in de koelte van de frisse avondwind. Tussen alle drukte en geroezemoes hoor je plotseling gezang. He, ga je mee luisteren? Het is een liefdesliedje... Kijk, daar staat ie. Is het zomaar een vreemdeling? Of is hij van de tempel? Hij zingt. Sonoor klinkt zijn stem. Romantisch... een lied van zijn lief en zijn wijngaard. Prachtig, zo na de zomer! De oogst is goed geweest – God heeft hen gezegend! Trossen vol druiven, rijkelijk vloeit de wijn... Verwachtingsvol luister je – hoe zal dit liefdeslied verder gaan? Steeds meer mensen komen erbij staan. Ze stoten elkaar aan, glimlachen. Kleintjes wurmen zich naar voren. Ssstt, stil... [dia4] Mijn geliefde had een wijngaard, gelegen op vruchtbare grond... Wat een goed land is dit ook! [dia5] Talrijke gunstig gelegen hellingen op het zuiden. Heuvels bedekt met olijfbomen en wijngaarden. Groen steekt het af tegen de rode, droge, stoffige aarde. Op en top vruchtbaar. Ze zijn gezegend met dit land door God hen gegeven. [dia6] Mijn lief bewerkte de grond, haalde de stenen eruit, en plantte een edele druivensoort...
God verwacht wat van jou... Preek voor Advent, n.a.v. Jesaja 5:1-7, door Jan Haveman, Emmen 1 december 2013
2
Ja, dat zie je voor je, die wijnboer druk bezig. [dia7] Want wil je een akker bewerken, dan zul je er eerst de stenen af moeten halen. Grote, zware, donkere stenen. Kleine lichtere... Neergelegd en opgestapeld om de rand van de akker doen ze met doorntakken er doorheen mooi dienst als omheining, en je kan het land er wat vlakker tegen maken, zodat het water – en dus de aarde - niet zo snel wegspoelt de helling af. Het moet wel een rijke boer zijn – hij plant een edele soort, een grote investering! Dit wordt een geweldige wijngaard! Grote rijpe trossen zullen er komen, niet te tillen... Topopbrengst van een super kwaliteit! [dia8] Mijn lief bouwde er een wachttoren en hakte vast een perskuip uit... Zeker, die wachttoren moet erbij, anders heb je geen overzicht over de wijngaard. [dia9] Want je moet oppassen voor dieven, en voor vossen, die gek zijn op rijpe vrucht. En in de rots, op een goede plek, wordt alvast een perskuip uitgehakt; [dia10] niet te klein, en aan een kant een beetje aflopend, zodat al het sap van de platgetrapte druiven kan worden opgevangen in een kleinere bak die ernaast dieper wordt uitgehakt. Die perskuip zullen ze nodig hebben bij zo'n wijngaard! Rijkelijk zal het sap straks stromen! (zie de omstanders 's verlekkert er bij kijken!) [dia11] Mijn lief verwachtte veel van zijn wijngaard, maar die bracht slechts wrange vruchten voort... Huh? Wat is dat nou?! Wrange vrucht? Hoe is dat mogelijk? Natuurlijk verwachtte die wijnboer veel van zijn wijngaard! Maar dit – nee zeg, ongelooflijk – wrange vrucht? Dat kan toch helemaal niet... (je hoort de mensen om je heen grommen en brommen) (en de kinderen merken dat er wat aan de hand is; ze worden stil) [dia12] Welnu, inwoners van Juda en Jeruzalem, spreek recht tussen mij en mijn wijngaard... Nou ja zeg, wat valt er over te zeggen? Het is toch gewoon onbegrijpelijk wat er is gebeurd? Dat is zo klaar als een klontje! Dit ligt volstrekt niet in de lijn der verwachting. [dia13] Wat kon ik méér aan mijn wijngaard doen, wat heb ik te weinig gedaan? Ik verwachtte zoveel van mijn wijngaard, waarom bracht hij slechts wrange vruchten voort? Wat hij nog meer kon doen? Niks inderdaad! Alles heeft hij er aan gedaan immers. Het beste, het mooiste, het duurste... Kosten noch moeiten gespaard. God verwacht wat van jou... Preek voor Advent, n.a.v. Jesaja 5:1-7, door Jan Haveman, Emmen 1 december 2013
3
Terecht verwachtte hij veel van deze wijngaard: vruchtbare grond, edele soort, goede verzorging.... Het is echt onvoorstelbaar dat het zulke bittere vrucht voortbrengt. Wat is me dat voor wijngaard? Wat zijn me dat voor druivenplanten? (je merkt dat de omstanders boos beginnen te worden en met hun armen gaan zwaaien) [dia14] Luister, ik zal jullie vertellen wat ik met mijn wijngaard ga doen: ik ruk de doornhaag uit en breek de muur af zodat hij verbrand en vertrapt kan worden. Ik zal hem laten verwilderen, er wordt niet meer gesnoeid, niet meer gewied, dorens en distels schieten er op. De wolken zal ik opdragen geen regen op hem te laten vallen... Tja, doodzonde natuurlijk van zo'n mooie, dure, met liefde aangelegde wijngaard, maar wat moet je er anders mee? Aan wrange druiven heb je niks – de beuk er in! Terecht! Begrijpelijk. Weg ermee! Woeste wildernis, puinhoop, gortdroge grond. Sjonge, wat een teleurstelling zeg, voor die wijnboer. Het heeft hem zoveel gekost, en nu dit... (de mensen om je heen slaan de armen over elkaar en betuigen hun instemming) [dia15] Israel is de wijngaard van de Here van de hemelse machten, de uitgelezen aanplant zijn de inwoners van Juda. Hij verwachtte recht, maar oogstte onrecht, Hij zocht rechtsbetrachting, maar vond rechtsverkrachting... Pok! Dat komt even hard aan... [dia16] Dat had je zo gauw niet door... Dat liefdeslied, heel dat mooie – trieste – treurige – tegenvallende – verhaal: dat gaat dus over jouzelf! Net als eens David met dat verhaal dat de profeet Nathan hem vertelt, over die man die bezoek krijgt en dan niet één van z'n vele eigen schaapjes slacht om op te eten, maar net dat ene geitebokje van een arme man afpakt. En als David dan oprecht verontwaardigt reageert, krijgt hij te horen: jij bent die man! Want jij pakte uitgerekend Batseba, die ene vrouw van Uria af. Au! Ik ben die man, en jij en u. U bent die vrouw! Dit gaat over jezelf! Het is ongeveer zoals het voelt wanneer cabaretiers je in de spiegel laten kijken. Ze nemen je een heel eind mee, en je geeft ze groot gelijk, en dan opeens: patsboem – laten ze je haarscherp voelen dat je zelf mank gaat, zodat je uiteindelijk alleen nog kan lachen als een boer met kiespijn... Au! Dit gaat over mij. Over ons. Ik ben die edele druif, wij zijn die wijngaard. De gelovigen, de kinderen van God, Gods eigen volk, de gemeente, de kerk. En er is geen kostbaarder bezit dan zo'n wijngaard, en tegelijk is er niets dat meer arbeid en zorg nodig heeft. God verwacht wat van jou... Preek voor Advent, n.a.v. Jesaja 5:1-7, door Jan Haveman, Emmen 1 december 2013
4
En in dit verhaal, dat Jesaja als vriend van de bruidegom namens zijn geliefde vertelt, ontdek je heel ontroerend dat de Here werkelijk alles over heeft voor zijn wijngaard. Niets is Hem te veel. Wat had Hij nog meer kunnen doen? En wij weten dat nu nog intenser dan Jesaja, omdat wij weten van Jezus Christus, de Zoon van de Wijngaardenier, die zijn leven gaf voor de edele druivenplanten. Zoveel heeft God voor je over, zoveel houdt Hij van ons. En voel je het verdriet, de pijn bij God, wanneer zijn kostbare en gekoesterde wijngaard niet oplevert wat je er logischerwijs wel van zou mogen verwachten? De teleurstelling als zijn kinderen niet die vrucht opleveren die je wel van kinderen van God zou verwachten? Mensen verwachten veel van God. En dat is terecht. Hij is onze Vader, Hij is onze Helper, Hij leidt je leven, Hij is om je heen en beschermt je aan alle kanten. En je mag Hem alles vragen, en Hij zal je geven wat je het meest nodig hebt. Terecht verwacht je veel van de Here. Alleen, vergis je niet: de Here verwacht ook wat van mensen. Niet als een soort tegenprestatie, zo van 'voor wat hoort wat' (dan lijkt het gauw op 'fatsoen moet je doen, maar eigenlijk is het helemaal niet leuk'). Maar wel als natuurlijk verloop. De wijngaardenier verwacht van de door hem geplante edele druif rijke vrucht – dat gaat immers vanzelf! Aan een druivenplant verwacht je gewoon trossen. En hoe beter de omstandigheden, hoe groter de trossen, hoe rijker de vrucht. En zo is het met gelovigen, met kinderen van de Here, met hen die door de Geest zeggen 'Jezus is Heer' ook – daar verwacht je (heel begrijpelijk) ook veel van. Dat gaat als vanzelf, heel natuurlijk. Weet je nog: het kan niet anders of ieder die in Jezus Christus ingeplant is, brengt vruchten van dankbaarheid voort. Dat past heel mooi, want in Johannes 15 gebruikt onze Heer zelf het beeld van wijnstok en ranken. Ik ben de ware wijnstok, zegt Jezus daar, en mijn Vader is de wijngaardenier. En dan gaat het erom dat je, omdat je aan Jezus verbonden bent en voor zolang je aan Hem verbonden blijft, vrucht draagt. In Galaten 5 wordt duidelijk wat die vrucht is: [dia17] liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. Daar word je op beproefd. En soms snoeit de Here je (en dat doet pijn) maar dat is bedoeld om meer vrucht te dragen. Tegelijk wordt weggekapt wat onvruchtbaar is. Dat is ook de duidelijke boodschap van het lied van de wijngaard: als het niet opbrengt wat je er redelijkerwijs van mag verwachten, dan wordt het opnieuw een wildernis. Een leven waar de wijngaardenier zich niet meer mee bemoeit, een leven zonder God. En daar moet je toch niet aan denken?! [dia18] Daarom is het goed steeds weer bij jezelf na te gaan: in welke verhouding sta ik tot God, wie is Jezus voor mij? Is Hij mijn alles? Mijn lief boven al? En ben ik zo aan Hem verbonden dat ik inderdaad vrucht van de Geest voortbreng? Is mijn leven heilig – leven dat past bij de Heilige God? Want dat mag wel van jou als kind van God wel verwacht worden: de stijl van het Koninkrijk, als natuurlijke, vanzelfsprekende opbrengst. En anders is het nu de hoogste tijd om je te bekeren. Ontdekt door het lied van de wijngaard. Is de Here u lief? Is Hij uw lief?
Amen
God verwacht wat van jou... Preek voor Advent, n.a.v. Jesaja 5:1-7, door Jan Haveman, Emmen 1 december 2013
5
