KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG 2014 VWO
Plaats BRIN nummer Onderzoeksnummer Datum onderzoek Datum vaststelling
: : : : :
Wageningen 16YV|00|VWO 271965 28 januari - 12 februari 2014 7 mei 2014
Pagina 2 van 12
1. INLEIDING De inspectie van het Onderwijs heeft op 28 januari en 12 februari 2014 een onderzoek uitgevoerd op de afdeling vwo van Pantarijn, locatie MHV te Wageningen, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Daarmee geldt dat onderzoek ook als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De afdeling is betrokken in het jaarlijkse steekproefonderzoek voor het Onderwijsverslag 2013/2014. In dit onderzoek verzamelen wij informatie over een aantal aspecten. Deze aspecten hebben naast de kernindicatoren betrekking op de onderwerpen waarover afspraken zijn gemaakt in het bestuursakkoord (opbrengstgericht werken en differentiatie). Dit onderzoek leidt tot een kwaliteitsprofiel voor uw school en een bepaling van het toezichtarrangement. De verzamelde informatie gebruiken wij bovendien voor rapportage over de kwaliteit van het stelsel in het Onderwijsverslag 2013/2014. Ook gebruiken we dit onderzoek om informatie te verzamelen over een aantal thema’s waarover we in het Onderwijsverslag 2013/2014 zullen rapporteren, te weten zittenblijven, achterstandenbestrijding en excellente leerlingen.
Onderzoeksopzet De inspectie baseert haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs 2013. Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. In het onderzoek is ook een aantal indicatoren uit het aanvullende kader onderzocht waarmee de stand van zaken van de afspraken in het bestuursakkoord in beeld kunnen worden gebracht. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: • Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd; • Het leerlingvolgsysteem is ingezien. In aansluiting daarop is een aantal dossiers van leerlingen bestudeerd;
Pagina 3 van 12
•
•
Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd; • Wij hebben gesprekken gevoerd met het management, vaksecties, leraren, zorgcoördinatoren, mentoren en leerlingen; Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en bestuur.
Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven.
Pagina 4 van 12
2. CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij op de afdeling vwo van Pantarijn hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangment voor kwaliteit en/of naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of naleving. Onze conclusie is als volgt: Op basis van het onderzoek kennen wij aan de de afdeling vwo van Pantarijn het basisarrangement toe omdat zowel de opbrengsten alsook de kwaliteit van het onderwijsproces op de afdeling vwo van Pantarijn op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau is. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren.
Pagina 5 van 12
3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling vwo van Pantarijn. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe 3.1 Algemeen beeld R.S.G. Pantarijn is een prettige school en vormt een goede werk- en leergemeenschap. De lessen vinden plaats in een ontspannen sfeer. Pantarijn is een Montessorischool. Dit is zichtbaar in de wijze waarop leerlingen en leraren met elkaar omgaan, maar minder in de mate waarin het onderwijs geïndividualiseerd is. We troffen op de school een ambitieuze schoolcultuur aan, gericht op het stimuleren van talenten. Leerlingen die dat willen, krijgen een brede vorming op cognitief, cultureel en literair terrein. Dit komt tot uitdrukking in vwo-extra en het nieuwe gymnasium. In de reguliere lessen zien we verbetermogelijkheden in de structuur. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke oordelen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. Sommige nummers zijn rood. Dit betekent dat zij tot het zogenaamde kernkader behoren. De oordelen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score "onvoldoende of voldoende".
Pagina 6 van 12
In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke oordelen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De oordelen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Leeropbrengsten De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden
1
2
3
1.1
De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht.
•
1.2_V
De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo.
•
1.3_V
De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht.
1.4_V
Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau.
De aangeboden leerstofinhouden bereiden de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving
4
5
• •
1
2
3
3.4
De school heeft een aanbod voor de referentieniveaus taal dat past bij alle leerlingen.
•
3.5
De school heeft een aanbod voor de referentieniveaus rekenen dat past bij alle leerlingen.
•
3.6
De school heeft een aanbod dat afgestemd is op (hoog)begaafde leerlingen.
•
3.8
De school heeft een aanbod dat past bij haar eigen doelen.
•
3.9
Het aanbod is afgestemd op het vervolgonderwijs of de beroepspraktijk.
•
4
Pagina 7 van 12
De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken
1
2
3
4.1
De school programmeert voor iedere leerling voldoende onderwijstijd.
•
4.3
De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd.
•
Het schoolklimaat is ondersteunend en gericht op een brede vorming 5.5
1
2
3
De school kent een op ondersteuning en begeleiding gerichte cultuur.
Het schoolklimaat is stimulerend en ambitieus
1
2
3
De school is gericht op het stimuleren van talent.
•
6.2
De school is gericht op het leveren van (intellectuele) prestaties.
•
1
2
3
De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw.
7.2
De leraar geeft een begrijpelijke uitleg.
7.3
De leerlingen zijn actief betrokken.
7.6
De leraar stimuleert de leerlingen tot het leveren van hoge prestaties.
•
7.7
De leraar stimuleert leerlingen tot denk- en leerstrategieën.
•
8.2
De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen.
8.3
De leraar stemt de verwerking af op verschillen tussen leerlingen.
De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.)
4
4
•
7.1
De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen
4
•
6.1
Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling
4
• •
1
2
3
4
• •
1
2
3
9.1
De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen.
•
9.2
De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen.
•
9.3
De school heeft doelen gesteld die erop gericht zijn om achterstanden te bestrijden.
•
4
Pagina 8 van 12
De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.) 9.4
1
2
3
•
De school voert de ondersteuning planmatig uit.
De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten
1
2
3
12.1
De school evalueert systematisch de opbrengsten.
•
12.2
De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten.
•
De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces
1
2
3
De school evalueert systematisch het onderwijsproces.
13.2
De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces.
•
13.3
De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces.
•
N1
N2
N4
4
4
•
13.1
Nalevingsindicatoren 2014
4
Onvoldoende Voldoende
Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de onderzochte onderdelen (WVO, art. 24c en 24a).
•
Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de onderzochte onderdelen (art. 24c en 24 WVO).
•
Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de onderzochte onderdelen (Eindexamenbesluit art. 31).
•
Pagina 9 van 12
3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: opbrengsten, onderwijsleerproces en kwaliteitszorg. Opbrengsten De resultaten van de vwo-afdeling van Pantarijn zijn ruim voldoende. De doorstroming van leerlingen in de onder- en bovenbouw is voldoende. De cijfers die de leerlingen de afgelopen drie jaren op het centraal eindexamen behaalden, zijn zelfs goed, gemiddeld behaalden zij een 6,6. Daarbij blijft het verschil tussen het gemiddeld centraal eindexamencijfer en het schoolexamencijfer binnen de 0,5 punt. Onderwijsleerproces Het aanbod van de school is breed en verdiepend. Het heeft ook de aandacht van de school in de vorm van de vakwerkplannen waar leermiddelen, lesmethoden zijn beschreven. Uit de overgelegde plannen blijkt dat docenten aandacht besteden aan de mogelijkheden die het vak kan bieden voor leerlingen. Uit de lesdelen die we zagen, blijkt dat leraren voldoende duidelijk uitleggen: het pedagogisch-didactisch klimaat is dik in orde. Leraren en leerlingen geven ook aan dat het 70-minutenrooster een goed middel is om de onderwijsinhoudelijke doelstellingen te verwezenlijken. De school biedt veel aanvullende mogelijkheden aan leerlingen in de vorm van vwo-extra en het nieuwe gymnasium. We zagen hiervan interessante voorbeelden, waarbij leerlingen zelf de keuze hebben hun onderwijs te verdiepen en te verbreden, bijvoorbeeld door een cursus literair schrijven. Leerlingen hebben hiervoor veel waardering. In de reguliere lessen zagen we vrij grote verschillen in het pedagogisch en didactisch repertoire van de leraren. Veel leraren weten hun leerlingen te motiveren tot een goede leer- en werkhouding, maar dit lukt ook een aantal niet zo goed. Hierdoor zijn leerlingen in te veel van de geobserveerde lessen niet voldoende bij het onderwijs betrokken. In die gevallen bleken de zeventig minuten soms lang te duren. De school kan zich ook verbeteren in het expliciet met de leerlingen delen van het doel en de structuur van de les. In een aantal gevallen zagen we wel een lesprogramma op het bord staan, maar dit speelde
Pagina 10 van 12
vervolgens in de les zelf eigenlijk geen rol van betekenis. Dat geldt met name voor het benoemen van het doel van de les. Het omgaan met de soms grote verschillen tussen leerlingen behoort niet bij alle leraren tot de standaardaanpak. Hierdoor worden te veel leerlingen soms niet aangesproken en deze haken gedurende delen van de les daarom af. Het is dan ook op dit punt dat het Montessori-element van de school versterkt kan worden. Zo zijn de weekplannen die de leraren gebruiken voor alle leerlingen van een klas gelijk en is in deze documenten niet duidelijk dat leerlingen verschillen in ontwikkeling. De leerlingenzorg is voldoende. Er is aandacht voor de leerlingen en voor de onderwijsbehoeften die deze hebben. Het mentoraat en de georganiseerde extra begeleiding functioneren goed. Leerlingen worden gekend op Pantarijn. De school gebruikt genormeerde toetsen om objectief vast te stellen wat het cognitief niveau is op het gebied van taal en rekenen. Op basis van de resultaten biedt de school waar nodig extra ondersteuning. Kwaliteitszorg De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten. Dat blijkt onder andere uit het feit dat de schoolleiding ieder jaar een gesprek voert met de verschillende secties of individuele leraren over het verschil tussen het centraal examencijfer en het schoolexamencijfer. Op het niveau van het vwo als totaal is dit verschil weliswaar laag, maar voor sommige vakken is het aan de hoge kant. Leraren bevestigen dat rendementen, examencijfers en het verschil se-ce regelmatig onderwerp van gesprek zijn in teambesprekingen en/of vakgroepoverleg. De kwaliteit van het onderwijs heeft ook de aandacht van de schoolleiding, zij het voornamelijk op het niveau van de kwaliteit van de individuele docent. Hierdoor waarborgt de school de kwaliteit van de lessen en daarmee van het onderwijs. De directie kan de kwaliteitszorg nog een extra impuls geven door de verzamelde informatie over de docenten op schoolniveau te analyseren en deze analyse in te zetten bij het verbeteren van het onderwijsproces. Thema achterstandenbeleid Op Pantarijn MHV is slechts in beperkte mate sprake van achterstanden bij taal en rekenen bij de leerlingen van het vwo. Voor taal en rekenen is een beleid geformuleerd. Op basis van genormeerde toetsing wordt bepaald welke leerlingen extra ondersteuning nodig hebben. Binnen de keuzewerktijduren zijn verschillende uren gereserveerd voor domeinen van het taalonderwijs. De school
Pagina 11 van 12
maakt de keuze om rekenen niet als apart vak aan te bieden op het vwo, maar geïntegreerd in verschillende vakken. In de werkgroep rekenen hebben docenten wiskunde, economie en natuur- en scheikunde zitting, die ook per leerlaag het rekenonderwijs coördineren. Thema excellentie Pantarijn MHV profileert zich als een ambitieuze school. Voor leerlingen die een extra uitdaging willen, biedt de school de mogelijkheid van het Nieuwe Gymnasium. Hierbij werken vakken samen in modules en kunnen leerlingen hun eigen leerstijl inzetten bij de verwerking van de leerstof. In de bovenbouw is er een apart vwo+ programma. Leerlingen volgen naast de reguliere lessen speciale (onderzoeks-)modules. De school biedt de mogelijkheid tot het volgen van Cambridge Engels en deelname aan olympiades (Universumschool). De school heeft een scala aan activiteiten en aanbod om talenten van leerlingen te ontdekken en ontwikkelen. In de onderbouw organiseert men talentweken. Buiten het lesprogramma kunnen leerlingen opteren voor deelname aan een schoolorkest en/of een spelgroep. Leerlingen uit de bovenbouw kunnen hun kwaliteit inzetten als tutor voor een of meerdere vakken waar ze goed in zijn. Ze geven dan les aan leerlingen uit de bovenbouw. Van deze mogelijkheid maken veel leerlingen gebruik.
Pagina 12 van 12
