Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld

21 augustus 2015

12e jaargang - no. 15

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld Meditatie ‘En terstond de vader van het kind, roepende met tranen, zeide: „Ik geloof, Heere; kom mijn ongelovigheid te hulp!’ Alle vermelde datums in deze kerkbode zijn: ‘zo de Heere wil en wij leven’.

(Markus 9:24)

Preekbeurten Zondag 23 augustus 09.30 uur: ds. P. de Vries 18.00 uur: ds. P. de Vries (Ex. 30:18) Collecten 1. algemeen kerkenwerk 2. kerkvoogdij 3. Zomer zendingscollecte Voorzang Morgendienst: Psalm 10:1 Avonddienst: Psalm 10:2 Kinderoppas Mevr. C. van Dijk-Vogel Willeke Leenman Zondag 30 augustus 09.30 uur: kand. J.W. Baan, Putten 18.00 uur: ds. M.C. Tanis, Werkendam Collecten 1. fonds rente en aflossing 2. kerkvoogdij 3. diaconie Voorzang Morgendienst: Psalm 11:4 Avonddienst: Psalm 12:1 Kinderoppas Mevr. J.L. Leenman-Vlot Mevr. M.E. Vogel-Haeser VERVOLG ZIE ACHTERZIJDE

l. De minste trap van het zaligmakend geloof verenigt de ziel ook met Jezus Christus. Ze wordt even wezenlijk een lidmaat van Hem als Abraham, Mozes en Paulus het waren. Alle zaligmakend geloof neemt Christus aan. Joh. 1: 12. Het is waar, de sterkgelovige neemt Hem met een sterker en vaster geloof aan dan de zwakgelovige. Deze waggelt, twijfelt en beeft, maar neemt Hem tóch aan. De zwakgelovige deelt daarom evenveel in de gezegende weldaden die uit de vereniging met Christus voortvloeien, als de grootste gelovige in de wereld. Hij deelt in Christus’ welgevallen in onze personen en plichten. Hij deelt in Zijn medelijden met ons in onze moeiten en verdrukkingen. Zó groot is ons aandeel aan Zijn persoon en arbeid. Is dit niet een oorzaak van buitengewone vreugde? Is het niet genoeg om het hart van een arm zondaar te verbreken, ja te overstelpen als hij in zijn eigen hart datgene ontdekt en gevoelt, dat hem op zulke weldaden recht geeft? 2. Uit de laagste trap van het zaligmakend geloof kunnen we even volkomen besluiten dat de zonden vergeven zijn als uit de hoogste trap. De zwakgelovige heeft een even volkomen vergeving als de sterkste. „Een iegelijk die in Hem gelooft, zal vergeving der zonden ontvangen door Zijn Naam”. Hand. 10: 43 en „dat van alles, waarvan gij niet kondet gerechtvaardigd worden door de wet van Mozes”. Hand. 13: 39. Een iegelijk

die gelooft, zowel de zwakste als de sterkste, zowel de gelovige van een dag oud als de vaders en geloofshelden van naam die lang geleefd hebben. Zie dan hoe de geringste mate van geloof u even wezenlijk recht geeft op de grootste zegen, als de grootste daden van het geloof dat kunnen doen. Het is waar, hoe sterker de oefening van het geloof is, des te helderder is gewoonlijk het bewijs, maar het aandeel in de weldaden is in beide hetzelfde. Als u dan slechts de zwakste daad en geringste trap van het geloof in uw ziel kunt onderscheiden, hebt u dan geen reden om met die vader in tranen uit te roepen en te zeggen: Heere, ik geloof? Kunt u de vergeving van zoveel zonden en de vergeving van zulke erge zonden ontvangen en lezen en dan niet van onuitsprekelijke blijdschap en verwondering wenen? (...) Het is daarom ons belang onszelf te onderzoeken of we een waar zaligmakend geloof bezitten, hetzij meer of minder, sterker of zwakker. Zolang we de waarheid van ons geloof niet onderscheiden, zal het maar weinig troost geven. Ik beken dat zwakgelovigen in het nadeel verkeren wat hun troost betreft. Kleine en zwakke dingen zijn gewoonlijk onduidelijk en moeilijk te onderscheiden. Nochtans zien we aan het voorbeeld van deze vader dat zijn zwakke geloof, hoewel met veel ongeloof gemengd, kenbaar gemaakt werd: „Ik geloof, Heere, kom mijn ongelovigheid te hulp!” Uit deze woorden openbaren zich veel kentekenen van een waar,

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld

2 hoewel zwak geloof. Die tekenen op te merken, zou zwakgelovigen zeer kunnen bemoedigen: a. Zijn geloof werkte een teer en verbroken hart in hem. „Hij riep met tranen uit”. Uw geloof verbreekt ook uw hart, hetzij omdat u daardoor uw eigen onreinheid ziet en gevoelt, hetzij omdat u de rijkdom van vrije genade jegens u, dat vuile schepsel, ontdekt. b. Zijn geloof werkte een diep gevoel van zijn overblijvend ongeloof in hem en dit belastte zijn hart zeer: „Kom mijn ongelovigheid te hulp !” Gewis zal ook uw hart daarover bezwaard zijn, als er in u een geloof als een mosterdzaad woont. c. Zijn zwakke geloof dreef hem in vurig gebed en sterke roepingen tot Christus, opdat deze zijn ongeloof zou onderdrukken. Dit zal ook uw geloof doen, als het van de rechte stempel is. O, hoe vaak gaat het volk van God met deze kwaal niet tot de troon der genade! „Kom mij te hulp, Heere! Mijn hart is dood, ijdel en zeer ongelovig. Ik kan in mijn eigen kracht niets doen. Vader, help mij!” d. Zijn zwakke geloof deed hem naar een sterker geloof hongeren en dorsten. ‘Kom tegen mijn ongelovigheid te hulp ! Heere, genees het, opdat ik met meer vertrouwen en standvastiger mag geloven en opdat ik Uw macht niet meer mag betwijfelen door te zeggen: „Zo Gij iets kunt”. Nu, zo zal het ook bij u zijn, als u ware gelovigen bent. Heere, zeiden de discipelen, vermeerder ons geloof. e. Er was een strijd in zijn ziel tussen geloof en ongeloof, tussen genade en verdorvenheid en dat trof hem gevoelig. Het geloof dreef hem de goede kant uit en zijn ongeloof trok hem naar de verkeerde kant. Vandaar spreekt hij als een mens in nood en engte, die in zijn ziel twee tegen elkaar ingaande beginselen voelde werken. Zo zult u dat in uzelf ook bevinden. “Het vlees begeert tegen de Geest en de Geest tegen het vlees en deze staan tegen elkander, alzo dat gij niet doet hetgeen gij wildet.” John Flavel

Mededelingen -16 JV David De zomervakantie zit er weer op en we willen direct alweer van start gaan en wel met onze startactiviteit!!! D.V. vrijdag 28 augustus hebben we de startactiviteit gepland. Noteer je deze datum alvast?! Verdere informatie volgt via de mail!!! D.V. zondagmiddag 20 september is het de eerste keer J.V. We behandelen dan Genesis 12 en Petra en Shakira hebben dan samen de inleiding. Tot ziens op de J.V.!!! Groetjes van de leiding. Zondagsschool Op D.V. zondag 30 augustus hoopt de zondagsschool weer te starten! Alle kinderen van 4-12 jaar zijn van harte welkom om 14.00 uur in de bijzalen van de kerk! Het zou fijn zijn als we ook nieuwe kinderen mogen ontmoeten rond Gods Woord. Dat zo de zondagsschool een middel mag zijn, dat onze kinderen, en wij, “onze hoop op God zouden stellen, Gods daden niet vergeten en Zijn geboden bewaren”. Tot ziens allemaal! Hartelijke groeten van de meesters en jufs van zondagsschool Samuël. Fietstocht met BBQ Bij deze willen wij u herinneren aan de fietstocht met barbecue op D.V. zaterdag 5 september. In het vorige kerkblad kunt u hier uitgebreid informatie over vinden. We willen u eraan herinneren dat u zich op kunt geven voor de BBQ t/m D.V. dinsdag 25 augustus. Dit kunt u doen door het antwoordstrookje in te leveren bij Fam. Van Dijk, Kon. Wilhelminalaan 25. U kunt zich ook telefonisch opgeven: 0184-631707 of via de mail: [email protected]. Wij hopen op een geslaagde dag. Samen eten Ook dit nieuwe winterseizoen willen we weer met elkaar “Samen eten”. De eerste keer is op D.V. dinsdag 8 september. We willen met elkaar koffie/thee drinken, lezen, zingen en natuurlijk samen de maaltijd gebruiken. Alle ouderen zijn hier van harte

welkom. Bent u nog niet eerder geweest, wilt u zich dan opgeven? Ook degene die gehaald wil worden kan ons bellen. Mevr Booij : 616828 of mevr den Dunnen : 615908. We hopen op een goede opkomst en een fijne middag. Data Bijbellezingen enz. Ik geef de data van de Bijbellezingen het komende seizoen nog een keer door. Het is een goede zaak die bij te wonen. Dat zeg ik tegen jong en oud. Toen ik op de middelbare school zat en ook als student heb ik menige doordeweekse kerkdienst bezocht zonder naar kerkmuren te kijken. Ik hoorde ds. Verloop en ds. Hofman uit de kring waarin ik opgroeide, predikanten van de Gereformeerde Gemeenten, Oud Gereformeerde Gemeenten en Christelijke Gereformeerde Kerken. In Utrecht ging in de Marnixzaal (later werd het de Croesestraat) elke week, zomer en winter, een hervormde predikant voor. Meerdere studenten bezochten deze diensten en het was voor menigeen een geestelijke verademing. Mannen als ds, Verkade, ds. Haverkamp en ds. Olie heb ik daar gehoord. Kon ik mijn leven overdoen, dan zou ik in die periode van mijn leven nog meer doordeweekse diensten hebben bezocht. Het leerde mij ook concreet hoe over kerkmuren heen de waarheid van het Evangelie mensen met elkaar verbindt. Ik herinner mij hoe na afloop van de diensten in de Marnixzaal in de hal altijd wel mensen over de preek naspraken. Als student ben ik er in de tweede helft van mijn studententijd ook wel zelf voorgegaan. Dan nu de data van de Bijbellezingen: D.V. 2 en 16 september, 14 oktober, 18 november, 9 december, 13 en 27 januari, 10 en 24 februari, 16 maart, 6 april, 11 en 25 mei en 22 juni D.V. donderdag 28 april hoop ik een kerkhistorische lezing te houden. Ik heb nog geen besluit genomen over welke persoon. Zo gauw ik een besluit genomen heb, schrijf ik het wel. Van de kerkgeschiedenis kunnen wij het een en ander leren. Dat is de reden dat ik elk jaar zo’n lezing geef. Ik hoop dat er zo ook meer een band mag komen met de triomferende kerk

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld voor Gods troon. D.V. 28 oktober hoopt ds. K. Visser bij de Reformatieherdenking te spreken. De Kerk van Nederland is helaas verbroken. Toch is er over kerkmuren heen een eenheid. Juist bij een Reformatiebijeenkomst is het goed dat concreet te laten merken. De ontmoetingsdag is volgend jaar D.V. woensdag 6 juli. Evenals de afgelopen jaren begint de morgensamenkomst om 10.30 uur en de middagsamenkomst om 14.00 uur. Sprekers zullen weer zijn de weleerw. hr. H. Bor, ds. P. den Ouden en mijn persoon. Zowel met dhr. Bor als met ds. Den Ouden sprak ik een jaar of drie geleden over een ontmoetingsdag. Beiden voelden er voor. We komen ook alle drie uit de Alblasserwaard. Als het gaat om geestelijk leven, zijn er dingen die we hetzelfde mogen aanvoelen. We kennen ook alle drie van binnenuit het gezelschapsleven zoals dat juist hier in deze streek heeft gebloeid. We weten dat dit vele zonzijden heeft gehad, maar ook beperkingen. Zonder enige andere dienaar van het Woord af te schrijven, is mijn gedachte, deze dagen ook in de toekomst met ons drieën als sprekers te houden. Zowel dhr. Bor, ds. Den Ouden als ikzelf zien er al weer naar uit en ook daarin raak je op elkaar afgestemd. Het verheugt mij te bemerken dat de ontmoetingsdag over kerkmuren heen verbinding geeft. De laatste keer zag ik mensen van wel vijf verschillende kerkelijke richtingen en misschien waren het er wel meer. Aan de ene kant is het verdrietig dat er zoveel kerkelijke richtingen zijn. Anderzijds is het toch verheugend dat er een geestelijke eenheid mag worden gevoeld. Het belangrijkste bij alle bijeenkomsten is dat Gods Naam wordt verheerlijkt en de Heere in het midden is. Ik hoop ook dat in ons aller hart een verlangen komt dat de Heere Zijn kerk tot bloei brengt. Daarbij moeten we nooit vergeten dat de gemeente zonder vlek of rimpel slechts in het nieuwe Jeruzalem wordt gevonden.

Het wel en wee

Voorbereiding op de bediening van het Heilig Avondmaal D.V. zondag 13 september is het voorbereiding op de bediening van het Heilig Avondmaal. Wij dienen onszelf te beproeven of wij niet meer aan onszelf, maar aan Christus toebehoren. Het gaat in het Avondmaal om Zijn gedachtenis. Hij sterkt daar de Zijnen in het geloof. Hij doet door Zijn Geest Zijn tegenwoordigheid ervaren. Drie stukken worden gekend als wij Christus deelachtig zijn, namelijk ellende, verlossing en dankbaarheid. Velen spreken van verlossing zonder ooit aan schuld ontdekt te zijn. De manier waarop over verlossing wordt gesproken geeft al te denken. Die is zo vaag en algemeen. Wie omringd wordt door vrolijke gezangen van bevrijding, weet van de banden der hel die hem hebben geklemd. Laten we ook niet menen dat kennis van zonde als zodanig voldoende is tot zaligheid. Het gaat erom dat wij overtuigd van zonden de toevlucht nemen tot Christus. Wie nog onder de wet kan blijven, heeft de diepte van de aanklacht van de wet nog niet werkelijk verstaan. Vervloekt is namelijk iedereen die niet blijft in alles wat geschreven staat in het boek der wet om dat te doen. Het sterven aan de wet en het gaan leven uit Christus zijn twee kanten van één zaak die nooit van elkaar losgemaakt kunnen worden. Het waarachtige geloof woont in een verbroken hart. Het geeft ook een onuitsprekelijke en heerlijke vreugde, hoe klein en gering dat voor ons gevoel ook kan zijn. Wij moeten deze zaken persoonlijk kennen. Een man kan het daarin niet doen met het feit dat zijn vrouw ervan weet en een vrouw niet dat haar man hierin deelt. Kinderen kunnen het niet doen met hun ouders en ouders niet met hun kinderen. Een ambtsdrager kan het niet doen met zijn ambt. Dat geldt zeker ook voor een dominee. Al zouden anderen door onze bediening tot bekering zijn gekomen, wil dat niet zeggen dat wij zelf bij God gekend zijn. Het is mogelijk anderen gepredikt te hebben en zelf verwerpelijk te worden bevonden. Wat luistert het zelfonderzoek toch nauw. Wat is er echter toch ook een ruimte in Christus.

3 Vaste rots van mijn behoud, als de zonde mij benauwt, laat mij steunen op uw trouw, laat mij rusten in uw schaûw, waar het bloed door u gestort, mij de bron des levens wordt. Tenslotte Laten we allen de Heere zoeken terwijl Hij te vinden is. Ds. P. de Vries

Activiteitenagenda Vrijdag 21 augustus 15.30 uur: Weeksluiting in “De Lange Wei”, Ds. J. Weij 18.30-20.00 uur: Chr. bibliotheek 19.00 uur: Huisdienst in de “Tiendwaert”, Ds. W.J. Karels Zaterdag 22 augustus 09.00-12.00 uur: Oud papier brengen bij DIBA Vrijdag 28 augustus 15.30 uur: Weeksluiting in “De Lange Wei”, Ds. K.D. v d Hout 18.30-20.00 uur: Chr. bibliotheek 19.00 uur: Huisdienst in de “Tiendwaert”, Ds. P. Vernooij Zaterdag 29 augustus 09.00-12.00 uur: Oud papier brengen bij DIBA Zondag 30 augustus 14.00 uur: Zondagsschool Samuël Vrijdag 4 september 15.30 uur: Weeksluiting in “De Lange Wei”, Dhr. T.J. de Koning 18.30-20.00 uur: Chr. bibliotheek 19.00 uur: Huisdienst in de “Tiendwaert”, Ds. L. Lammers Zaterdag 5 september 09.00-12.00 uur: Oud papier brengen bij DIBA 13.00-13.30 uur: Start Fiets- en Autotocht 17.15 uur: bbq Zondag 6 september 14.00 uur: Zondagsschool Samuël

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld

4 Dinsdag 8 september 15.30 uur: Samen eten Vrijdag 11 september 15.30 uur: Weeksluiting in “De Lange Wei”, Dhr. J. v Wijngaarden 18.30-20.00 uur: Chr. bibliotheek 19.00 uur: Huisdienst in de “Tiendwaert”, Ds. S. Ris

Diverse berichten De keuze voor de zorg achter uw voordeur Keuzes, we maken ze allemaal. Als lid van een kerkelijke gemeente denkt u bij veel keuzes na waarom u iets doet. U probeert deze keuzes te funderen op Gods Woord. U kiest bijvoorbeeld voor verantwoord onderwijs en een reformatorische levensstijl. Keuze voor zorg. Hebt u daar wel eens over nagedacht? Wat doet u als u een zieke vader, moeder, echtgeno(o) t(e) of een ziek kind heeft? Wie verleent er dan thuiszorg? Vaak komt dit onverwachts, het is goed om daar vroegtijdig over na te denken. Als u thuiszorg of kraamzorg ontvangt, komt dat heel dicht bij uw persoonlijk leven en uw gezin. Het is zorg achter uw voordeur. Midden in uw privéleven. Juist dan is het zo belangrijk dat er iemand zorg komt verlenen die aansluit bij uw eigen levensstijl. Bij thuiszorg kunt u denken aan zorgverlening tijdens ziekte (zoals wassen, aankleden, medicijnen geven, wondverzorging en meer complexe zorg). Ook bij zorg wanneer het levenseinde nadert, is het waardevol dat de identiteit van de zorgverlener aansluit bij uw christelijke levensvisie. Kiezen voor identiteitsgebonden zorg: de keuze ligt bij u. Kies voor zorg waar u zich mee verbonden voelt! RST Zorgverleners is een landelijke instelling met ruim 1100 medewerkers. In Hardinxveld-Giessendam verleent RST Zorgverleners met een team voor verzorging en verpleging en een team voor kraamzorg alle zorg die u nodig heeft! Zoek jij een uitdagende baan in de zorg en ben je verpleegkundige, neem contact met ons op!

Voor meer informatie kunt u bellen naar het centrale nummer van RST Zorgverleners. Tel: 0342-422324, E-mail: [email protected], website www.rstzorg.nl Spreekbeurt G.B.S Het plaatselijk comité van de Gereformeerde Bijbelstichting te Hardinxveld-Giessendam belegt op D.V. donderdag 10 september 2015 een openbare bijeenkomst in het kerkgebouw van de Oud.Ger.Gem.in Ned. Buitendams 384 te Hardinxveld-Giessendam. Als spreker is uitgenodigd Ds. M. Mondria, predikant Ger.Gem. te Waardenburg. Aanvang 19.30 uur. Allen hartelijk welkom.

Hoe God werkt Een gedachte die ik graag doorgeef Een vriend schreef mij afgelopen week het volgende: ‘God werkt altijd anders dan dat wij denken en wensen. Ik heb dikwijls gestaan naar ervaringen zoals ik hoorde dat het moest, maar de Heere werkt op Zijn eigen wijze boven mijn gedachten en wensen uit. Mijn allergrootste troost en bemoediging vind ik in Romeinen 5:8: Maar God bevestigt Zijn liefde jegens ons, dat Christus voor ons gestorven is als wij nog zondaars waren. Op Golgotha is het al volbracht en voor de toepassing zorgt God zelf.’

Asia Bibi Al weer even geleden werd in de media gemeld dat het doodvonnis uitgesproken over de Pakistaanse christen Asia Bibi niet is uitgevoerd en het hooggerechtshof van Pakistan haar zaak opnieuw in behandeling neemt. Deze moeder van vijf kinderen is veroordeeld op basis van de beruchte Pakistaanse blasfemiewetgeving. Zij zou de islam hebben beledigd. De Brits-Pakistaanse Christelijke Associatie schrijft hierover op haar website: Asia Bibi was, als dagarbeider, bessen aan het plukken in het dorp Itan Wali, in de provincie Punjab. Op zeker moment bood zij een collega, een moslima, water aan uit een bron vlakbij, zich niet realiserend dat het

christenen niet was toegestaan hieruit te drinken. Bibi raakte in discussie met enkele vrouwen, en op een bepaald moment merkte zij op: „Jezus stierf voor ons aan het kruis, maar wat heeft Mohammed voor jullie gedaan?”. Op grond van deze woorden zit zij nu al meer dan vijf jaar gevangen. Laten wij haar en haar gezin in onze gebeden niet vergeten.

Samuel Miller Een uitspraak van Samuel Miller Miller was de tweede hoogleraar die in 1814 aan Princeton Theological Seminary werd benoemd. In een lezing die hij gaf voor predikanten lezen we het volgende: ’Stel in de prediking en in al uw ambtelijke arbeid, of het nu publiek is of privé, de Heere Jezus Christus Zelf voor u als uw voorbeeld en na Hem de geïnspireerde apostelen. Wees niet bang om mensen in alle duidelijkheid te vertellen dat zij van nature totaal verdorven zijn en dat zij in de staat van verdoemenis en wraak verkeren zolang zij vreemdelingen zijn van de genade van de Heere Jezus Christus. Wees niet bang om in hun oren zowel de donderslagen van de Sinaï te laten horen als het zachte suizen van de stem van Golgotha. Schrik er niet voor terug de verootmoedigende en zelfverloochenende, maar ook zeer heerlijke leerstukken van vrije en soevereine genade te prediken, hoe onaanvaardbaar dat voor sommigen onder uw gehoor ook mag zijn en wat ook uw getrouwheid daarin u kost. Waarschuw hen voor alle mogelijke gevaren. Leg u erop toe hen van elke valse grond af te brengen. Geef hun geen rust voordat zij verootmoedigd en met heilige vreze vervuld aan de voet van het Kruis gebracht zijn: en giet dan en niet eerder de olie van vertroosting met de balsem van hemelse genade in hun wonden.’

Luther Een woord van Luther Hoewel ik echter veel mensen ken en dagelijks hoor, die mijn povere arbeid

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld gering achten en zeggen, dat ik alleen maar traktaatjes en Duitse preken maak voor eenvoudige leken, dan laat ik mij daardoor toch niet ontmoedigen. Als God zou willen geven, dat ik in mijn hele leven, met al mijn moeite, slechts één leek tot nut zou mogen zijn, dan was ik al tevreden en zou God danken, en liet daarna gewillig al mijn boekjes varen. Of het maken van veel en omvangrijke boeken een kunst en tot verbetering van de christenheid is, laat ik anderen beoordelen. Ik meen echter, dat, als ik zin had op hun manier dikke boeken te schrijven, het mij misschien – met Gods hulp – gemakkelijker af zou gaan, dan dat het hen zou gelukken, om op mijn manier, een kleine preek te maken. (…) Ik wil van harte en met genoegen, iedereen de eer gunnen grotere dingen te doen dan ik doe en zal mij echt niet schamen om voor eenvoudige leken in het Duits te preken en te schrijven. Hoewel ik het zelf nauwelijks kan, geloof ik toch, dat als wij tot nu toe meer ons best gedaan hadden Duits te gebruiken, en het voortaan ook wilden doen, dat voor de algemene christenheid nuttiger zou zijn dan al die hoogdravende boeken en strijdvragen, die op de hogescholen alleen onder geleerden behandeld worden. Bovendien heb ik nog nooit iemand gedwongen of verzocht mij aan te horen of mijn preken te lezen. Ik heb vrijuit in de gemeente gediend met datgene, wat God mij gaf en wat ik schuldig ben. Wie er niet van houdt, leest en hoort maar wat anders; ook is er mij niet veel aan gelegen, of zij ervan gediend zijn of niet! Voor mij is het juist genoeg, ja, meer dan genoeg, dat hier en daar enkele leken – maar dezen dan ook uit de grond van hun hart – zich verootmoedigen en mijn preken en geschriften willen lezen.

John Flavel Wat kunnen wij van de puriteinen leren? Over John Flavel en zijn werk De Fontein des levens Niet alleen theologiestudenten, maar ook gemeenteleden heb ik de jaren door het lezen van de puriteinen aan-

bevolen. In dit artikel wil ik duidelijk maken wat daarvan de reden is. Ik zal daarbij concreet ingaan op een geschrift van John Flavel (±1630-1691), namelijk ‘De Fontein des levens’. Een geschrift dat op een voortreffelijke wijze in het Nederlands is vertaald door dhr. N.A. Eikelenboom. Samen met een herdruk van een reeds eerder door hem vertaald werk van Flavel, namelijk ‘ Geschonken genade’, verzorgde uitgeverij Den Hertog hiervan een prachtige uitgave in zeer goed leesbare letter. Het puritanisme is een hervormingsbeweging binnen de Anglicaanse Kerk. De contouren ervan werden zichtbaar aan het einde van de zestiende eeuw. De puriteinen wensten dat de Anglicaanse Kerk verder werd hervormd. In eerste instantie ging het om vereenvoudiging van de liturgie en omvorming van de kerkregering. Al heel spoedig werd de focus van de puriteinen de praktijk van de godzaligheid. Als einddatum van het puritanisme wordt vaak 1689 aangehouden. Het jaar na de oversteek van Willem III van Oranje naar Engeland. De meeste puriteinen stonden toen inmiddels buiten de Anglicaanse Kerk. Met de ‘Act of Toleration’ (tolerantiewet) kregen orthodoxe protestanten buiten de Anglicaanse Kerk een beperkte mate van godsdienstvrijheid. In hun theologie sloten de puriteinen aan bij de Reformatoren. De kracht en blijvende betekenis van de puriteinen ligt in hun aandacht voor de noden en de vragen van het hart en de concretisering van de betekenis van het geloof in de dagelijkse omgang met God, die het gehele leven doortrekt. Je kunt zeggen dat zij daarin iets hebben toegevoegd aan de Reformatoren. Dat geldt ook voor latere schrijvers die je als geestelijke erfgenamen van de puriteinen kan zien, zoals John Newton, J.C. Ryle, Charles Haddon Spurgeon en Robert Murray MacCheyne. Via vertalingen van hun werken zijn deze mannen in Nederland bekend geworden. De beweging van de Nederlandse Nadere Reformatie kan niet begrepen worden zonder de invloed van de vertalingen van puriteinse werken. Binnen het puritanisme is er sprake

5 geweest van variëteit. Voor een beweging die meer dan een eeuw omspant, is dat hoe dan ook begrijpelijk. Ook als je puriteinen die tijdgenoten waren, met elkaar vergelijkt, legde de een toch soms wat andere accenten dan de ander. Er was ook verschil in gaven en toegankelijkheid wat betreft hun geschriften. Toch hebben de puriteinen iets gemeenschappelijks. Dat geldt niet alleen hun theologie en de focus van hun prediking en pastoraat, maar ook hun benadering. Door meerderen, zowel theologen als gemeenteleden, is geconstateerd dat de puriteinen vaak toch wat directer en frisser schrijven dan de Nederlandse oudvaders. Theologisch zijn er geen wezenlijke verschillen, maar toch hebben de puriteinen veelal meer dan de Nederlandse schrijvers het appèl op het hart. De geschriften van puriteinen zijn veelal óf prekenbundels óf bewerkingen van preken in de vorm van een traktaat. Qua preekmethode zijn zij ook anders dan de Nederlandse schrijvers. Na een zeer korte ontvouwing van de tekst, wordt de leerstellige betekenis van de tekst in een zin samengevat en vervolgens ontvouwd met alle nadruk op de betekenis ervan voor het geestelijke leven. Het ging de puriteinen om het nut van de Schrift voor de praktijk van de verborgen omgang met God en om de godzaligheid in hun preken concreet te maken. De puriteinse preken zijn echt leerredenen, maar dan echt in de goede zin van het woord. De gezonde leer die de persoon en het werk van Christus tot centrum heeft, wordt uiteengezet. Christus Zelf wordt uitgeschilderd. Qua Schriftuitleg zijn de puriteinen – en dat is gezien hun aanpak begrijpelijk – het sterkst in de apostolische brieven en dan gaat het toch vooral om die van Paulus. Bij andere Schriftgedeelten is de constatering dat de tekst zelf toch wat weinig in zijn context wordt ontvouwd, vaak niet onterecht. Op dat punt ligt niet de kracht van de puriteinse prediking. Juist wie de Bijbelse boodschap als geheel echter beter en dieper wenst te leren verstaan, kan buitengewoon veel aan hun geschriften hebben. Als het gaat om de schildering van de hei-

6 ligheid van God, de lieflijkheid van Christus en de noden en de vreugden van de kinderen van God hebben de puriteinen hoogten beklommen en zijn zij in diepten afgedaald, waarin zij door weinigen zijn gevolgd. Het appèl van Christus op het hart van zondaren wordt door hen graag met een huwelijksaanzoek vergeleken. Christus vraagt in Zijn Woord en in de prediking daarvan de verloren zondaar een levend lid van Zijn Bruidskerk te worden en zo het verbond van genade in te willigen. Niemand is dan neutraal. Wij wijzen òf dat aanbod af òf wij kunnen en willen niets anders meer dan tot Christus vluchten. In Engeland zelf stonden de puriteinen in hun eigen tijd bekend als ‘affectionate preachers’ (gevoelvolle predikers). De puriteinse prediker had een drang onbekeerde zondaren tot Christus te leiden en kinderen Gods te leiden, te onderwijzen en te troosten. Nu is de ene puritein toegankelijker dan de ander. John Flavel behoort tot de meest toegankelijke. Naast de twee werken die ik in het begin noemde, wil ik nog wijzen op zijn werk ‘Christus kloppend aan de deur van zondaarsharten’. Dat zijn preken over de tekst: ‘Zie, Ik sta aan de deur en Ik klop’ (Openb. 3:20). ‘De Fontein des levens’ gaat over de verwerving van het heil en ‘Geschonken genade’ over de toe-eigening van het heil. Als het gaat om roeping, wedergeboorte, rechtvaardiging en heiliging in hun onlosmakelijke samenhang (waar het een is, is ook het ander) overtreffen zij de meeste Nederlandse bevindelijke predikers uit de negentiende en twintigste eeuw ver in helderheid en eenvoud. In ‘De Fontein des levens’ wordt het werk van Christus, beginnend in de raad des vredes of het verbond van verlossing en eindigend met de wederkomst, uiteengezet. Een zevental preken is aan de zeven kruiswoorden gewijd. Een zeer groot deel van de preken wordt besloten met de woorden: ‘God zij dank voor Jezus Christus.’ Dat typeert hoezeer de persoon en het werk van Christus centraal staan in de prediking en in de geschriften van Flavel. Ik geef een aantal citaten die een in-

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld druk geven van de boodschap van Flavel. Het nu volgende komt uit een preek over het priesterlijke ambt van Christus: ‘Dat is de strekking van het gehele Evangelie, ja, om zondaren ervan te overtuigen dat ze Christus aan hun ziel moeten toepassen, en ook Zijn bloed. Hiertoe heeft Hij ons genodigd. Komt herwaarts tot Mij, allen die vermoeid en belast zijn en Ik zal u rust geven.’ In een preek over de door Christus verworven erfenis lezen we: ‘Als ik zou kunnen vooronderstellen dat God Zich aan de heiligen in de hemel zou onttrekken, en zeggen: Neem de hemel maar en verdeel die onder u; maar wat Mij betreft, Ik zal me aan u onttrekken, dan zouden de heiligen in de hemel beginnen te wenen, en zeggen: Heere, neem Gij de hemel en geef die aan wie Gij wilt. Als Gij er niet zijt, is er geen hemel voor ons (...) God Zelf is het voornaamste Deel van de erfenis van de gelovige.’ In de eerste preek over het koninklijke ambt van Christus maakt Flavel duidelijk dat wij van huis uit de macht van de duisternis toebehoren. Christus maakt van vijanden vrienden. Christus vestigt Zijn heerschappij over hen en zij gehoorzamen Hem. Wie door de levendmakende Geest is aangeraakt, kan niet anders en wil niet anders dan tot Christus vluchten. Op hetzelfde moment dat hij tot Christus vlucht, wordt hij verlost van de vloek van de wet. Met een citaat uit deze preek besluit ik deze bijdrage: ‘Het koninkrijk van Christus bestaat immers in vrede en blijdschap door de Heilige Geest (Rom. 14:17). Zolang zielen niet onder Zijn scepter komen, zullen ze helemaal geen vrede vinden. Komt herwaarts tot Mij, allen die vermoeid en belast zijt en Ik zal u rust geven. Begrijp me echter niet verkeerd: ik zeg niet dat allen de daadwerkelijke vrede (actual peace) hebben (ervaren), en dat altijd. Nee, vaak verstoren zij die vrede door de zonde, maar wel hebben zij de wortel van die vrede, de grond en oorzaak van die vrede. Als ze geen (daadwerkelijke) vrede hebben, hebben ze toch wel dat wat te eniger tijd in vrede kan worden omgezet. Ze zijn namelijk ook in een staat van vrede. Romeinen 5:1: Wij

dan gerechtvaardigd zijnde uit het geloof, hebben vrede bij God. Dat is elke dag een vreugde, een weldaad die zij allen recht naar waarde kunnen schatten die vanwege de zonde in diepe nood verkeren.’ N.a.v. John Flavel, De Fontein des levens, vertaling N.A. Eikelenboom, Den Hertog, Houten 2015; ISBN 978-90-331-2625-3; hb. 592 pp. prijs €49,50

De Schrift De onfeilbaarheid van de Schrift De leer van de onfeilbaarheid van de Schrift is niet alleen klassiek gereformeerd, maar ook klassiek christelijk. Helaas merken we dat in steeds bredere kring bij het volstrekte gezag van de Schrift vraagtekens worden gezet. Meer dan eens wordt opgemerkt dat het niet om de Bijbel gaat, maar om Christus. Echter, we kunnen en mogen Christus niet van Zijn Woord scheiden. Wie Christus is en wat Hij gedaan heeft, weten we alleen uit de Bijbel. De Bijbel is geen boek met feilbare visies van mensen, maar Gods onfeilbaar Woord. Reeds de kerkvaders zeiden dat wij de Bijbelschrijvers als secretarissen van de Heilige Geest moeten zien. Soms wordt ook wel beweerd dat de gedachte dat de Bijbel, ook als het gaat om historische feiten, volstrekt betrouwbaar en onfeilbaar zou zijn, in de kerkgeschiedenis een vrij nieuwe gedachte is. Zo zou het pas voor het eerst in de twintigste eeuw door Amerikaanse fundamentalisten zijn gesteld. Ik geef nu een citaat door met de vraag: ‘Wie schreef dit?’ Wie ik het ook voorlegde, nooit kreeg ik het juiste antwoord. Dan nu eerst het citaat: ‘Het is volstrekt verkeerd om de inspiratie van de Schrift tot bepaalde delen te beperken of te stellen dat de heilige schrijver zich heeft vergist. Het is onmogelijk dat het voorkomen van een vergissing kan samengaan met de inspiratie van de Schrift. Inspiratie is niet alleen onverenigbaar met vergissingen, maar sluit het uit en verwerpt het absoluut en noodzakelijker wijze. Het is name-

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld lijk onmogelijk dat God Zelf, Die de hoogste wijsheid is, iets kan zeggen dat niet waar is.’ Dan nu het antwoord op de vraag naar de schrijver. De bewuste passage staat in een geschrift dat in 1893 het licht zag en komt voor in de encycliek Providentissimus Deus van paus Leo XIII. Deze paus was verontrust over de toenemende Schriftkritiek en wilde daarvoor door middel van deze encycliek een dam tegen opwerpen. Als het gaat om de verhouding tussen Schrift en kerkelijke traditie scheiden de wegen van Rome en de Reformatie. Volgens Rome kunnen we de Schrift alleen maar goed verstaan als we luisteren naar het levend leergezag van de rooms-katholieke kerk. Dat heeft de Reformatie volstrekt afgewezen. Alleen de Schrift is de uiteindelijke regel van het geloof. Echter, Rome heeft nooit ontkend dat de Schrift het onfeilbare Woord van God is. Het is te wensen dat de woorden te vinden in Providentissimus Deus wereldwijd door christenen, van welke achtergrond ook, van harte worden aanvaard. Calvijn noemde de Schrift het gewaad van Christus. Als wij vragen gaan stellen bij het gezag en de betrouwbaarheid van het gewaad waarin Christus tot ons komt, benemen wij onszelf de mogelijkheid het juiste zicht op Christus Zelf te krijgen.

7

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld

8

VERVOLG PREEKBEURTEN Woensdag 2 september 19.30 uur: ds. P. de Vries (Gen. 27:26-28) Collecten: kerkvoogdij Voorzang: Psalm 90:8 Zondag 6 september 09.30 uur: ds. P. de Vries 18.00 uur: ds. P. de Vries (Ex. 30:31-33) Collecten 1. algemeen kerkenwerk 2. kerkvoogdij 3. opleiding predikanten Voorzang Morgendienst: Psalm 87:1 Avonddienst: Psalm 51:2 Kinderoppas Mevr. M.C. v Houwelingen-Hoek Mevr. S. Vogel-Klop Zondag 13 september 09.30 uur: ds. P. de Vries (voorbereiding op de bediening van het Heilig Avondmaal) 18.00 uur: ds. P. de Vries (Ex. 31:13) Collecten 1. algemeen kerkenwerk 2. kerkvoogdij 3. fonds noodlijdende gemeenten en personen Voorzang Morgendienst: Psalm 116:1 Avonddienst: Psalm 50:8 Kinderoppas Mevr. J. Klop-Versloot Lisette van Helden

Colofon Predikant: Ds. P. de Vries, Fint 4, 3372 VC Hardinxveld-Giessendam, tel. 0184-701348, e-mail: [email protected] weblog: http://drpdevries.blogspot.nl/ Pastoraal medewerker: Dhr. C. Noordegraaf, Hof van Waarder 4, 3466 NR Waarder, tel. 0348502313; email: [email protected]. Scriba: Diaken S. van Helden, Rivierdijk 419 3372 BV Hardinxveld-Giessendam, tel. 0184-617309; e-mail: [email protected]. Kerkgebouw: Nassaustraat 4, tel. 0184-630012. Website: www.hhgbovenhardinxveld.nl Koster: J.H. Klop, Botenwerf 5, 3372 WB Hardinxveld-Giessendam, tel. 0184630490, e-mail: [email protected]. Telefoon in de kerk: 630012. Aanvraag CD's: E.G. Klop, P. Potterstraat 2, tel. 0184632864 (tussen 18.00 en 21.00 uur). Kerkauto: C. van den Berg, Rivierdijk 392, tel. 0184-613692. Bezorging van het kerkblad: Tweewekelijks op vrijdag. Coördinator: S. Duijzer, Kon. Julianastraat 37, tel. 0184-610117. Abonnementsprijs: € 20,- per jaar. € 50,- per jaar voor postabonnees. Advertentieprijs: € 0,25 per millimeter. Rekeningnummers: Kerkvoogdij:   NL43RABO 03950.70.872 Diaconie:   NL78RABO 03950.35.031 Kopij inleveren op zaterdag voorafgaande aan de vrijdag waarop de kerkbode verschijnt. Uiterlijk 17.00 uur bij Ds. P. de Vries, Fint 4.