Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld

1 mei 2015

12e jaargang - no. 8

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld Meditatie

Alle vermelde datums in deze kerkbode zijn: ‘zo de Heere wil en wij leven’.

‘Des konings dochter is geheel verheerlijkt inwendig; haar kleding is van gouden borduursel. In gestikte klederen zal zij tot den Koning geleid worden; de jonge dochteren, die achter haar zijn, haar medegezellinnen, zullen tot U gebracht worden. Zij zullen geleid worden met alle blijdschap en verheuging; zij zullen ingaan in des Konings paleis.’

Preekbeurten

(Psalm 45:14-16)

Zondag 3 mei 09.30 uur: ds. P. de Vries (bevestiging ambtdrager) 18.00 uur: ds. P. de Vries (Ex. 25:31) Collecten 1. algemeen kerkenwerk 2. kerkvoogdij 3. diaconie Voorzang Morgendienst: Ps. 105:1 Avonddienst: Ps. 124:4 Kinderoppas Mevr. P. den Dunnen-den Dikken Mevr. A.W.J. Leenman-Sterrenburg Woensdag 6 mei 19.30 uur: ds. P. de Vries (kerkhistorische lezing over John Owen) Collecte: kerkvoogdij Zondag 10 mei 09.30 uur: ds. P. de Vries 18.00 uur: ds. P. de Vries (Ex. 26:30) Collecten 1. algemeen kerkenwerk 2. kerkvoogdij 3. fonds noodlijdende gem.en pers. Voorzang Morgendienst: Ps. 87:1 Avonddienst: Ps. 119:1 Kinderoppas Mevr. L. den Besten-Kros Arinda Klop VERVOLG ZIE ACHTERZIJDE

Hoe wondervol is toch de getrouwe God in de leiding met Zijn heiligen! Hij maakt hen geheel teniet, opdat Hij alleen in hen groot wordt. Hij laat hen alles verliezen, opdat Hij door hen in waarde wordt gehouden. Hij ontneemt hun alles, opdat Hij alles met Zichzelf vergoede. Het doel kennen wij, het is de verheerlijking van Zijn Naam, en onze bevestiging en ons duurzaam geluk in en bij Hem. Hij maakt ons geheel en al lege vaten, om ons alleen uit Zijn volheid geheel te vervullen. Het onze verderft ons, en wij verderven onszelf dagelijks. Hij alleen heeft alles welgemaakt, en Hij alleen maakt Zijn volk zalig van hun zonden. En wil Hij nu een mens eens recht doen ondervinden, wat een arm zondaar aan Zijn liefde heeft en eeuwig hebben zal, dan slaat Hij hem een diepe, zeer diepe wond. Hij alleen heelt ze dan ook, en giet er later de vreugdeolie in. Wie dit ondervonden heeft, die roept in het gevoel van diepste smart uit: “De Heere doet het, en al slaat Hij mij ook nog dieper wond, dan wil ik Hem des te meer en des te inniger liefhebben; en al wilde Hij mij ook doden, dan wil ik toch op Hem hopen.” Intussen duizelt het dikwijls een mens, die de reis naar Jeruzalem maakt, en hij geraakt in twijfelmoedigheid aangaande zijn Leidsman en God. - Daar krijgt de pelgrim Jeruzalem in het oog; vrolijk neemt hij de pelgrimsstaf op, en meent dat hij er nu spoedig zal zijn. Maar de weg wordt smal en steil; hier een hol met leeuwen en draken; daar een kloof

met slangen; hier een afgrond, dáár een afgrond; gevaren en vijanden: een zeer grote menigte. “Maar wie heeft u gezegd, dat dit de weg naar Jeruzalem is, en dat u daar aankomen zult!” Zo fluistert hem een in het oor, die hem voorbij sluipt. En deze wijst hem beneden in het dal het heerlijke Sodomsoord, opdat hij hem op zijn weg doet vallen. En de pelgrim heeft nóch Jeruzalem, nóch zijn Leidsman meer in het oog, en denkt: het is nu met mij gedaan! Daar meent een Eva, dat zij “den Man heeft verkregen, de Heere” - en zie, haar zoon is een moordenaar. Daar wacht Abraham op de belofte; eindelijk wordt ze vervuld; in zijn hoge ouderdom ontvangt hij een zoon, - en moet met hem naar Moria. Daar is een David tot koning gezalfd en vreest nog eens als balling te zullen omkomen! Ja, hoe zij allen ook mogen heten, de gelouterden, - en waar is de Christen, die niet in een dergelijke weg werd geleid? Hij bad om dit of dat; hij ontving het en God ontnam het hem weer. Daar meent een weduwe, dat de vrienden van haar man of haar zoon haar steun zullen zijn, de vrienden blijven weg, de zoon gaat in het graf. Daar menen wezen, dat zij toch wel door de wereld zullen komen, want zij hebben geld, en de voogden onttrekken hen hun goed. Daar verheugt zich een Gemeente over het bezit van een gelovig leraar en deze moet naar elders vertrekken, of wordt uitgeworpen. Daar geeft de Heere een mens ijver tegen de vijanden en Hij laat het de vijanden gelukken, en bindt hem

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld

2 aan handen en voeten, zodat hij tot op de beenderen verteerd wordt. Daar heet het: “Mijn vrede laat Ik u”, en bij het minste woord, dat wij spreken, is er oorlog. Daar heet het: “Ik zal u niet begeven”, en als de wereld ons uit het boek van haar leven heeft geschrapt, gaan wij onze weg, als behoorden wij niemand toe. Het schijnt ons toe, als hadden wij alleszins goede hoop, als stond nu onze berg vast, en voor wij er op verdacht zijn, liggen wij op de grond. Geen dag rust, geen blijven op de hoogte; steeds meer in de diepte … en toch naar Boven! Steeds “per desperata”, - door het wanhopige heen, - en van alles ontbloot en ontledigd. Steeds: “per contraria”, - door het tegenstrijdige heen, - Zó ligt de weg! Dr. H.F. Kohlbrugge

Mededelingen Collecte fonds noodlijdende gemeenten en personen Solidariteit, dat is het kernwoord van de collecte voor het fonds noodlijdende gemeenten en personen. In financieel opzicht helpen gemeenten elkaar, zodat geldgebrek geen obstakel is voor een goede voortgang van de Woordverkondiging en het gemeenteleven. Op D.V. 10 mei a.s. zal  de landelijke collecte voor het fonds noodlijdende gemeenten en personen  weer worden gehouden. De collecte is bestemd voor gemeenten die (tijdelijk) financiële  hulp  nodig hebben. Deze gemeenten kunnen onder bepaalde voorwaarden ondersteuning krijgen vanuit dit fonds. Daarnaast kunnen kleine gemeenten, of combinaties van kleine gemeenten, ter stimulering van het beroepingswerk voor een periode van vijf jaar een beroep op dit fonds doen. In deze periode wordt de stimuleringsbijdrage elk jaar met 20% verminderd. Ook predikanten die zich in financiële problemen bevinden kunnen een beroep op dit fonds doen. Voor 2015 is in de begroting een be-

drag van € 155.000 opgenomen voor het fonds noodlijdende gemeenten en personen. Ongeveer € 95.000 van dit bedrag komt uit de collecteopbrengsten. Wij willen u vragen om onze gemeenten en de predikanten ook te gedenken in uw gebeden. Bij voorbaat hartelijk dank voor uw collectegaven. Verhuisberichten Johan en Petra Aangeenbrug met hun kinderen Willize & Dirk zijn verhuisd en wonen nu Frans Halsstraat 8, 3372 XD Hardinxveld-Giessendam. Ook Petra Ritmeester is verhuisd en wel naar Rivierdijk 135, 3372 BK Hardinxveld-Giessendam. Wij wensen jullie Gods zegen toe op het nieuwe adres. Wenskaarten Er is weer een bedrag van 100 euro overgebleven aan de verkoop van kaarten. Hiervoor allen dank. Bij de fam. Blokland zijn vele soorten kaarten te koop. Velen van u komen daar regelmatig. Door daar te kopen steunt u de kerk. Ook zal zij op de verkoopdag staan met het hele assortiment. Plantenactie Vergeet niet uw bestelformulier in te leveren. Dit kan tot en met MAANDAG 4 MEI. Verkoopdag U kunt spullen brengen bij Rivierdijk 135A. We kunnen nog van alles gebruiken. Ook kunt u zich nog opgeven om te helpen. Het wordt de tiende keer dat het georganiseerd wordt en dat laten we niet zomaar voorbij gaan. We hopen dat het weer een geslaagde dag zal worden. Voor vragen, opgave e.d. [email protected] of 0184 617296/0626298832. De verkoopdagcommissie Doopzitting D.V. hemelvaartsdag 14 mei zal het sacrament van de Heilige Doop worden bediend. De doopzitting is 8 mei in de consistorie. Aanvang: 20.00 uur. Zondagsschool In verband met de meivakantie is er D.V. 10 mei geen zondagsschool.

Evaluatieavond verenigingen D.V. 11 mei hopen we als verenigingen het afgelopen seizoen te evalueren. Deze avond begint om 20.30 uur. Vertegenwoordigers van alle verenigingen, kringen en zondagsschool worden verwacht. Bijbelstudieconferentie 23+ Van D.V. 8 t/m 11 mei ben je welkom in Ter Aar voor de Bijbelstudieconferentie 23+. Samen met veel andere jongeren bestuderen we het Bijbelboek Prediker. Naast de lezingen en de groepsbesprekingen is er ook genoeg tijd om samen te zingen, een wandeling te maken of op een andere manier te ontspannen. Ben jij er ook bij? Meld je dan aan via www.hhjo.nl Thema: Prediker – Stuurmanskunst op de levenszee Heeft het leven wel zin? Deze vraag stelt Prediker centraal in zijn eerste hoofdstukken. Hij gaat op zoek naar iets dat blijvend is. Op die zoektocht merkt Prediker dat het lijkt alsof de goddelozen het vaak beter hebben dan de rechtvaardigen. Waar is nu Gods recht? Prediker roept ons op om te midden van verwarrende levensomstandigheden vast te houden aan Wie God is. Wijsheid blijkt dan een essentiële eigenschap van het christenleven te zijn. Als dan de schijnbare zinloosheid van het leven op je afkomt, wijst Prediker ons op dat wat altijd hetzelfde blijft en onwankelbaar vast staat. God heeft het laatste woord! Deelthema 1: Op de klippen - Ds. P. den Ouden Deelthema 2: God als anker - Ds. J. Westerink Deelthema 3: Wijsheid als kompas Ds. D. Heemskerk Deelthema 4: Op tijd inschepen - Ds. G. Kater Deelthema 5: Behouden aankomst Ds. G. de Greef Locatie: De Huiszwaluw in Ter Aar Kosten: € 85,00.

-16 JV David Het verenigingsseizoen is weer ten einde. We hebben fijne middagen en avonden met elkaar gehad op de JV! Met de slotavond hebben we afscheid genomen van drie personen.

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld Kees Sterrenburg en Gijs de Roover; zij hopen naar de +16 JV te gaan. Ook van leidinggevende Arina van Ommen hebben we afscheid genomen. Joël de Groot heeft ook aangegeven te willen stoppen met begeleiden tijdens de zondagmiddagen. Deze vier personen hebben allemaal een boekje als aandenken aan –16 JV David ontvangen. Hanneke Vermeulen hoopt met ingang van het nieuwe verenigingsseizoen de plaats van Arina van Ommen in te nemen. Ook haar man Gerben hoopt mee te gaan draaien. In eerste instantie op de zondagmiddagen. Te zijner tijd ontvangen jullie weer een nieuw rooster en de nieuwe leden krijgen dan ook nog een informatieboekje. We vergeten ook de startavond niet! Ook hiervan worden jullie t.z.t. op de hoogte gesteld! Hartelijke groeten en tot ziens! De leiding Kerkhistorische lezing D.V. 6 mei hoop ik een lezing te houden over John Owen (1624-1683). De avond begint om 19.30 uur. Rond 20.30 uur is er pauze. Na de pauze hoop ik schriftelijk ingediende vragen te beantwoorden. Iedereen is welkom. U/jij mag vrienden en kennissen meenemen. Een christen heeft bovenal liefde tot God in en door Christus, maar daarnaast ook liefde tot Zijn Kerk. Bij de Kerk behoort de kerkgeschiedenis. Een christen zal dan ook belangstelling krijgen voor de geschiedenis en vooral voor de kerkgeschiedenis als hart van de wereldgeschiedenis. Ik hoop dat deze avond daartoe mag bijdragen. Wij leven in een tijd waarin kennis van de geschiedenis niet erg populair is. Dat leidt er in de politiek toe dat allerlei domme en onverstandige beslissingen worden genomen. Wie de kerkgeschiedenis niet kent, onderkent veel minder snel dwalingen en zal snel enthousiast kunnen zijn voor plannen waarvan de kerkgeschiedenis leert dat de uitvoering ervan nooit lukt. De kerkgeschiedenis kan ons leren dat de volmaakte gemeente hier op aarde nooit wordt gevonden. Mede om die reden is de christen een pelgrim. JV Boaz (+16) Van woensdagavond 13 mei tot en

met zaterdagmorgen 16 mei gaan we met de JV op kamp. Dit jaar gaan we naar Simpelveld, in Limburg. Het thema voor het kamp is: `de Weg, de Waarheid en het Leven`. We hopen met elkaar na te gaan denken over dit thema en ook te ontspannen en sportief bezig te zijn. Het kamp zal ook de afsluiting van dit seizoen zijn. De leiding Vrouwenvereniging Ruth Als vrouwenvereniging hebben we na het seizoen altijd nog een etentje. Dit jaar willen we dat in ons eigen kerkgebouw organiseren. We willen dat doen op D.V.19 mei. We hopen een buffet te laten komen. De inloop is tussen 18.30 en 19.00 uur. De kosten zullen ongeveer 15 euro zijn. Willen de leden die mee willen eten, zich opgeven bij Stijneke Vogel (tel. 610097 of email: [email protected])? Opgeven kan t/m woensdag 13 mei. We zouden het fijn vinden als alle leden komen en hopen op een gezellige avond!

Het wel en wee Tenslotte In verband met mijn verjaardag ontving ik werkelijk een stroom van kaarten. Hartelijk dank. Moge de Heere ons boven bidden en denken nabij zijn. Ds. P. de Vries

Activiteitenagenda Vrijdag 1 mei 15.30 uur: Weeksluiting in “De Lange Wei”, Ds. L. Lammers 18.30-20.00 uur: Chr. bibliotheek 19.00 uur: Huisdienst in de “Tiendwaert”, ds. P. Vernooij Zaterdag 2 mei 09.00-12.00 uur: Oud papier brengen bij DIBA Zondag 3 mei 14.00 uur: Zondagsschool Samuël Donderdag 7 mei 19.30 uur: vergadering kerkenraad en kerkvoogdij

3 Vrijdag 8 mei 15.30 uur: Weeksluiting in “De Lange Wei”, Dhr. W.J. van Iperen 18.30-20.00 uur: Chr. bibliotheek 19.00 uur: Huisdienst in de “Tiendwaert”, Ds. J. Bakker Zaterdag 9 mei 09.00-12.00 uur: Oud papier brengen bij DIBA Dinsdag 12 mei 15.30 uur: Samen eten 20.00 uur: Aannemingsavond Woensdag 13 mei Kamp JV Boaz van 13 tot 16 mei. Vrijdag 15 mei 15.30 uur: Weeksluiting in “De Lange Wei”, ds. J. Bakker 18.30-20.00 uur: Chr. bibliotheek 19.00 uur: Huisdienst in de “Tiendwaert”, Ds. L. Lammers

Maaike Moussault (2) Vervolg van het interview met Maaike Moussault Puntje van de bank In Nederland leerde Maaike Auguste Moussault kennen. Ze trouwden in 2001. Auguste is predikant binnen de Doopsgezinde kerk. Dat viel voor Maaike niet altijd mee: ‘Ik ben meegegaan naar de kerkdiensten waar Auguste moest preken. Ik het ene en hij het andere, dat was voor mij onbespreekbaar. Omdat we in de geloofsbeleving en in de toepassing van de Heilige Schrift op één lijn zaten kon ik wel goed naar hem luisteren, hoewel ik vaak vond dat hij niet diep genoeg doordrong in het Woord en aandrong bij de luisteraars. Hij begreep echter de gevoeligheden van de Doopsgezinden, en wist hoe ver hij kon gaan.’ Maaike mocht ervaren dat de Heere van hen afwist: ‘Omdat ik mij helemaal niet thuis voelde in de Doopsgezinde kerk, en omdat die kerk alleen maar morgendiensten had, gingen we naar een middagdienst op zoek. Ook Auguste had geestelijk voedsel nodig, omdat hij in zijn kerk wel uitdeelde, maar niet zelf gevoed werd. We bezochten meerdere gereformeerde kerken in onze wijde omgeving en kwa-

4 men toen op een doordeweekse avond in de (toen nog) Oud-Gereformeerde Gemeente in Den Helder. Ik zat tijdens de hele preek op het puntje van de bank, en toen de prediking afgelopen was, vroeg ik meteen aan mijn man: “Is er morgen weer zo´n dienst?” Hoewel ik het gereformeerde erfgoed als ‘afgedaan’ had beschouwd, kon ik toch heel goed luisteren naar de voluit Bijbelse prediking. Ik geloof bijvoorbeeld dat de volwassendoop Bijbels is. Maar vanaf het moment dat ik voor het eerst in een gebed hoorde bidden voor de bekering van een dopeling, kon ik ook heel goed naar een doopdienst toegaan, of preken horen over de Catechismusvragen betreffende de doop.’ Het huwelijk van Maaike en Auguste leek kinderloos te blijven: ‘Min of meer op medisch advies, omdat ik zware rugproblemen had, waarvoor ik regelmatig geopereerd werd. Wij waren niet heel erg op kinderen gericht, mijn man was dominee, ik begon carrière te maken als boekhouder. De verrassing was in 2007 dan ook erg groot toen ik in blijde verwachting bleek. In maart 2008 werd onze zoon Zeger geboren, en in september 2010 kwam als extra geschenk daar onze dochter Rianne bij.’ Rond de geboorte van Zeger kwamen er vragen bij Maaike: ‘Ik ging me afvragen hoe ik een kind tot eer van de Heere kon opvoeden, als ik geen gemeente om me heen had, geen familie die op dezelfde lijn stond, en geen omgeving waar ik geloofsgenoten had. Het zou dan echt helemaal alleen op ons tweeën neer komen. Ik zag dat helemaal niet zitten.’ Uiteindelijk leidde de Heere de weg naar Duitsland. Maaike: ‘Rond de tijd dat Zeger geboren werd, wilde de kerkenraad van de Doopsgezinde kerk het contract met een derde verminderen. Ik wilde ook niet meer voltijd werken met een kind. Auguste beleefde meerdere aanwijzingen waardoor hij niet verder kon in de Doopsgezinde Broederschap, en hij kwam ook niet zo gemakkelijk aan ander werk. We hadden al enkele jaren contacten in een Rusland-Duitse mennonieten gemeente in Duitsland, waar we ons thuis voelden. Nog voordat Zeger een

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld jaar oud was, kwam er een vraag vanuit die gemeente of Auguste daar tien uur per week Godsdienstonderwijs wilde geven. Wij zagen het als een gebedsverhoring en we hebben onze verhuizing in gang gezet.’ Naar Duitsland Duitsland is niet het land der belofte: ‘Wel het land waar de Heere ons heengeleid heeft. We hebben moeilijke jaren achter ons; landverhuizen is beslist niet eenvoudig! We hebben onze medegemeenteleden hartelijk lief, maar voelen ons toch heel vaak een vreemdeling. We komen uit een andere cultuur, hebben andere gewoonten en denken vaak anders. Daar lopen we echt nog wel eens tegenaan. Al vijf jaar lang krijg ik bijvoorbeeld wekelijks (!) in de winter een toespeling te horen op het feit dat onze kinderen geen mutsen dragen, als het een beetje kouder wordt (lees: nog boven nul!), terwijl zij het heel normaal vinden als kleine kinderen elke dag tot 23.00 uur rondlopen.’ Het overgrote deel van de leden van de gemeente van Weilerbach is pas begin jaren ’90 vanuit Rusland naar Duitsland gekomen. ‘Veel leden van onze gemeente hebben zelf nog met geloofsvervolging te maken gehad en zijn onder zeer harde en armoedige omstandigheden opgegroeid, die voor ons onvoorstelbaar zijn. Dit geeft vaak een heel sterk geloofsgetuigenis, waar wij jaloers op kunnen zijn.’ De samenkomsten lijken niet op de reformatorische kerkdiensten: ‘In de gewone diensten op zondag hebben wij drie preken, alle van ongeveer twintig tot vijfentwintig minuten, door drie verschillende broeders. Tussendoor zingt het koor een lied en is er vaak een bijdrage van een paar gemeenteleden. Op woensdagavond hebben we de Bijbelstudie. We behandelen een vastgesteld Bijbelgedeelte. De broeders mogen hierin actief bijdragen. Verder is er op zaterdagavond altijd een bidstond, waarin alle gemeenteleden de gelegenheid krijgen een gebed uit te spreken. Niet iedereen spreekt overigens hardop een gebed uit, ik bijvoorbeeld niet. Ik kan niet om de bekende ‘zwijgteksten’ heen. De vrouw moet zwijgen in de gemeente. Dat ervaar ik ook op het gebied van het hardop bidden of het opgeven van een lied. Dit

werkt voor mij ook door in het privéleven. Ik zal thuis niet hardop bidden als er een broeder bij is; ik houd dat niet voor gepast. Tegelijkertijd zijn er echt wel gebeden van vrouwen waar ik van harte ‘amen’ op kan zeggen.’

Een moedig boek 2 Opmerkingen In de vorige kerkbode schreef ik over het jongste boek van ds. Kort Het rechtvaardigend geloof. Ik gaf aan dat het een leerzaam boek is. Ik plaatste wel de kanttekening dat theologische helderheid en geestelijk leven niet zonder meer kunnen samen vallen. Er kan theologische helderheid zijn zonder geestelijk leven en geestelijk leven zonder theologische helderheid. Dat neemt echter het belang van het juiste zicht op de leer niet weg. Afwijkingen van de Bijbelse leer leiden altijd tot afwijkingen van de Bijbelse geloofsbeleving. Naast deze opmerking heb ik nog een aantal opmerkingen en vragen bij het boek van ds. Kort. Als het gaat om opmerkingen denk ik aan de verhouding van geloof en wedergeboorte. In mijn recensie over zijn vorige boek maakte ik de opmerking dat wij niet alleen in de lijn van Calvijn over een wedergeboorte (het worden van een nieuw schepsel) door het geloof kunnen spreken, maar ook in aansluiting bij de Dordtse Leerregels over een wedergeboorte tot geloof. Dan gaat het er niet om dat de wedergeboorte in de tijd van het geloof en de rechtvaardiging wordt onderscheiden, maar wel dat het de Heilige Geest is Die ons gewillig maakt en ons in staat stelt te geloven. Wedergeboorte is dan hetzelfde als inwendige of krachtdadige roeping. Kort geeft de indruk dat hij zich niet realiseert dat het spreken over wedergeboorte tot geloof een Bijbelse en confessionele grond heeft. Ik wil ook nog een keer opmerken dat de relatie tussen theologie en filosofie toch gecompliceerder ligt dan Kort ook in dit tweede boek suggereert. Als wij bijvoorbeeld spreken over de grond en het instrument van de rechtvaardiging gebruiken wij uitdrukkingen uit de aristotelische logica om de leer van de rechtvaardiging te verhelderen. We vinden dat al bij Calvijn en

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld Melanchton. Dat neemt niet weg dat logica en buitenbijbelse terminologie altijd een dienende functie moet behouden en dat is bij het gebruik van de aristotelische logica in de theologie niet altijd het geval geweest. En dan zeg ik het nog heel voorzichtig. Komen tot het geloof Mijn vragen hebben vooral betrekking op het pastorale vlak. Kort wil geen meditatief boek bieden, maar een studieboek. Toch vind je op meerdere plaatsen hele persoonlijke ontboezemingen. Zo denk ik aan wat hij schrijft over de wijze waarop de Heere hemzelf trok uit de duisternis tot het licht. Ik heb daar op zich geen moeite mee. Wel komt de vraag naar voren hoe dit zich concreet en ook in de pastorale praktijk verhoudt tot wat hij in het boek schrijft over het rechtvaardigend geloof. Ik zal proberen duidelijk te maken wat ik bedoel. Meerdere christenen uit de Kerk der eeuwen hebben hun weg uit de duisternis op schrift gesteld of daarover aan anderen verteld. Ik denk aan Augustinus, Bunyan, Halyburton, Newton, Mary Winslow en Brakel. Beperk ik mij tot deze namen, dan hebben zij hun overgang uit de duisternis tot het licht en tot de kennis van Christus toch weer in andere woorden vertolkt dan Kort. Hij gebruikt woorden die op een bijna visionaire ervaring wijzen, maar dat is, wanneer in de kerkgeschiedenis christenen ons iets hebben meegedeeld over hun toebrenging tot Christus, uitzondering en geen regel. Bij Bunyan en Halyburton is het heel moeilijk exact aan te wijzen waar die overgang precies plaats vond. Dat lag bij Augustinus en Newton anders. Echter, Augustinus had bij zijn bekering nog niet dat zicht op zonde en genade wat hij later had en puur leerstellig heeft hij de rechtvaardiging niet zo helder geformuleerd als de Reformatoren. Newton moest met de leerstellige kennis die hij later ontving, zeggen dat zijn aanvankelijke kennis van Gods genade in Christus zo gering was, dat hij met het licht van de kennis die hij inmiddels had, zich de periode van de eerste zes jaar na zijn bekering nauwelijks een christen kon

noemen. Ik noem nog iets. Calvijn heeft zich slechts eenmaal in geschrifte over zijn bekering uitgelaten en wel in de voorrede op zijn commentaar op de Psalmen. Daar zegt hij dat hij op plotselinge wijze tot bekering kwam. Tegen het einde van zijn leven heeft Luther in het voorwoord op de uitgave van zijn Latijnse werken verteld hoe hij in de torenkamer van het Zwarte Klooster te Wittenberg de betekenis leerde verstaan van de gerechtigheid Gods geopenbaard in het Evangelie zoals Paulus daarover schrijft in Rom. 1:16-17. Luther zelf dateert deze ervaring in 1518 en hij schrijft erover om duidelijk te maken dat men in zijn eerste geschriften niet die helderheid inzake de rechtvaardiging door het geloof moet verwachten die hij later mocht ontvangen. De ervaring waarover Luther schrijft kan onmogelijk als het begin van zijn geestelijke loopbaan worden gezien. Als Luther werd aangevochten, beriep hij zich ook niet op een bekeringservaring, maar op de hem door God geschonken Heilige Doop. In Bunyan’s Christenreis ontkomen Christen en Hoop uit het kasteel van reus Wanhoop niet doordat zij bepaald worden bij de waarachtigheid van hun bekeringservaring, maar door het gebruik van de sleutel Belofte. De Reformatoren spraken hun gemeenteleden aan op de inhoud van hun geloof en op de praktijk van het geloofsleven. Aandacht voor de vraag hoe het begon was daar helemaal aan ondergeschikt. Zo ligt het ook bij puriteinen en bij de mannen van de Nadere Reformatie uit de zeventiende en het begin van de achttiende eeuw. Brakel, Watson en Boston hebben heel nadrukkelijk afgewezen dat men het moment van zijn afsnijding uit Adam en inplanting in Christus moet kunnen aanwijzen. De vraag is of men de dood in zichzelf vond en leeft uit Hem. Dan is onderzoek naar het geestelijke leven nu vruchtbaarder. Nu zou ik niet willen beweren dat Kort deze dingen anders ziet, maar ik zou wel heel graag zien dat hij in een volgend boek eens op dit punt en een aantal andere daarmee verbonden zaken zou ingaan. Wij kunnen namelijk de theologie van de Reformato-

5 ren en puriteinen niet losmaken van hun pastorale praktijk. Nooit mag het feit dat zekerheid tot het wezen van het geloof behoort als een soort wet gaan fungeren. De Reformatoren hebben aangevochten gemeenteleden troostend voorgehouden, dat zij zeker mochten zijn van hun zaligheid op grond van Christus’ volbrachte werk. Wie zijn Gods kinderen? Kort brengt naar voren dat mensen kunnen betuigen in Christus te geloven, maar dat het wel zaak is dat zij werkelijk afgesneden zijn van Adam en ingeplant in Christus. Ik val hem daarin van harte bij. Ik zou echter wel naar voren willen brengen dat wij niet over het hart kunnen oordelen. Ik denk aan wat er staat in de Dordtse Leerregels III/IV, 15: ‘Voorts, van diegenen, die hun geloof uiterlijk belijden en hun leven beteren, moet men naar het voorbeeld der Apostelen het beste oordelen en spreken; want het binnenste des harten is ons onbekend.’ Opnieuw benadruk ik dat Kort dit geenszins ontkent, maar genoemd en uitgewerkt wordt het niet en in het pastoraat is deze gedachte van groot belang. Wij kunnen ons zowel naar de ene als naar de andere kant vergissen. Jonathan Edwards heeft later aangegeven dat hij als jong predikant te veel waarde hechtte aan een dramatische bekeringsgetuigenis en te weinig lette op de vruchten. Later werd dat precies omgekeerd. We vinden zijn gerijpte visie in zijn boek Godsdienstige gevoelens. Ik denk ook aan een lezing die ik ooit op de Leicesterconferentie hoorde uit de mond van John Marshall, een Engels predikant die een aantal jaren geleden is overleden. Hij sprak naar aanleiding van Bileam over het ambt en de roeping van een predikant. Hij begon met de vraag welke predikanten het gevaar lopen een Bileam te zijn. Zijn antwoord was dat dit niet geldt voor liberale predikanten en evenmin voor verwaterd orthodoxe. Die spreken in hun preken niet klaar en helder over de ster die voortgaat uit Jacob en dat God geen ongerechtigheid aanschouwt in Jacob. Die houden hun hoorders niet voor dat zij bij het Israël Gods moeten behoren om gezegend te worden.

6 Welke predikanten lopen dan wel het gevaar een Bileam te zijn? Indringend zei Marshall tegen zijn ongeveer 350 aanwezige ambtsbroeders: ‘Dat gevaar lopen wij.’ Je kunt Bijbels preken, zodat Gods volk wordt getroost en onbekeerden bekeerd en toch zelf verwerpelijk zijn, omdat Christus niet door geloof in je eigen hart woont, al doen je woorden anders vermoeden. Marshall bracht naar voren dat het niet zo was dat hij één van de aanwezigen concreet op het oog had. Hij zei: ‘Ik houd het allereerst mezelf voor. Ook voor een predikant, wie hij ook is, blijft zelfonderzoek nodig. Hij zegt eens door God geroepen te zijn, maar blijkt dat ook nu nog altijd? Niet alleen uit zijn prediking, maar ook uit zijn leven met God, voortvloeiend uit verborgen omgang met God, dat dit zo is?’ Het is één van de lezingen die mij mijn leven lang zullen bijblijven. Woord, Doop en Avondmaal Kort brengt naar voren dat het vroeger voorkwam dat er in een gemeente nog geen tien avondmaalgangers waren, maar dat wel bij allen de vreze des HEEREN zichtbaar was. Nu kan het zijn dat er tientallen avondmaalgangers zijn en dat van de vreze des HEEREN weinig valt te merken. Ook dit is herkenbaar, maar ook hier plaats ik toch kanttekeningen. Allereerst komt het helaas voor dat een gemeente maar weinig avondmaalgangers telt en dat de weinigen die er zijn niet duidelijk de taal van zondag 1 van de Heidelbergse Catechismus spreken. Daarnaast moeten we wel beseffen dat de Reformatoren geen tientallen, maar honderden avondmaalgangers hadden. We weten van Luther en Calvijn dat zij over het geestelijke gehalte ervan niet altijd positief waren. Toch zijn zij desondanks altijd beschroomde gelovigen blijven aansporen ten Avondmaal te gaan. Wat ik wil zeggen, is dat wij een gemeente niet moeten beoordelen aan het aantal avondmaalgangers, maar aan de getrouwheid van de prediking. Ook als menig avondmaalganger geen blijken van godzaligheid vertoont, wil dat niet zeggen dat er in zo’n gemeente geen godzalige avondmaalgangers zijn. Dergelijke zaken hebben mannen als Brakel en Koelman de labadisten

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld voorgehouden. Daar komt bij dat we wel moeten vasthouden dat alle gemeenteleden in Christus ingeplant behoren te zijn. Als dat op een gemeente van honderden kerkgangers maar een handvol avondmaalgangers is en wij zouden moeten aannemen dat ook maar een handvol gemeenteleden in Christus is geborgen, is dat wel diep aangrijpend. Van belang is naar voren te brengen dat iedereen die het Woord hoort, Christus niet mag verwerpen. Daar komt bij dat als wij uitgaan van de Doop van kleine kinderen, zij die als kind gedoopt zijn en tot de volwassenheid gekomen zijn, het sacrament ontheiligen als zij Christus niet toebehoren. Voor een predikant is het een schrale troost te weten dat wellicht slechts een enkeling het Avondmaal ontheiligt als het overgrote deel van zijn kerkgangers al vele jaren hun Doop ontheiligt en het Woord veracht, omdat zij Christus verachten. Dit zou ik krachtiger naar voren gebracht willen zien. Daarin geef ik dan toch de voorkeur aan de werken van de Reformatoren, van de puriteinen en van mannen als MacCheyne, Spurgeon en Ryle boven dit boek van Kort. Daarin wordt de boodschap van de rechtvaardiging pastoraler en ook nog indringender gebracht. Het geestelijke gehalte van de gemeente Met vreugde denk ik als het gaat om deze zaak terug aan ds. Hofman. Onder zijn bediening kwamen velen tot de kennis van Christus. Zoveel dat men in andere kringen zich wel afvroeg of dit wel kon. Hofmans zorg was echter dat hij niet van al zijn gemeenteleden wist dat zij gereinigd waren door Christus’ bloed. Met vreugde schreef Hofman aan het begin van de Tweede Wereldoorlog aan zijn familie in Sliedrecht dat er in zijn gemeente Schiedam meer mensen ten Avondmaal gingen dan er in de kerk zaten toen hij kwam. Kenmerkend voor het karakter van het geestelijke leven is wat hij in een brief uit 1942 aan zijn familie meedeelt over het overlijden van Mientje Poppeliers, een vijftienjarige catechisante. Zij was dienstmeisje bij de familie. Mevrouw Hofman had namelijk een zeer zwakke gezondheid. Dan geef ik nu een passage weer

uit de bewuste brief, waarin Hofman vertelt hoe hij haar in het ziekenhuis bezocht en aanwezig was bij haar overlijden: ‘In de grootste blijdschap nam zij afscheid van mij. Want ze zei: “Jezus nam mij, toen ik tot Hem kwam en ik heb Hem door geloof mogen aannemen.” Vrijmoedig zei ze: “Hofman (Hofman wilde niet als dominee worden aangesproken; P.d.V.) daag, zeg je vrouw en Emilie (een goede vriendin van zijn vrouw die haar vaak kwam helpen; P.d.V.) en allemaal gedag en tot weerziens.” Toen is zij minder geworden. Haar laatste woorden waren: “Wat geen oog gezien heeft en geen oor heeft gehoord en wat in des mensen hart niet is opgeklommen, wat Hij bereid heeft degenen die Hem lief hebben.” En toen nog een paar keer: ‘Daag.’ Ik denk ook aan het gehalte van het geestelijke leven en van de prediking van de Free Presbyterian Church of Scotland (in Nederland steunt al vele jaren de Mbumazending het zendingswerk van deze kerk) en dan vooral in de eerste decennia van haar bestaan. Ook buitenstaanders hebben betuigd dat de prediking van deze kleine kerkgemeenschap zich kenmerkte door haar sterke christocentrische karakter en het zeer indringende aanbod van Christus en van Zijn genade. ‘De kracht van deze kerkgemeenschap was,’ zo zei een buitenstaander, ‘dat zij hoewel klein in omvang, rijk was in die dingen die de ware rijkdom van een kerk vormen, namelijk het grote aantal mannen en vrouwen in haar midden met gelovige harten en godzalige levens.’ Mijn goede vriend ds. G. Hamstra, die nu emerituspredikant is van de Free Reformed Church of North America, heeft aan Westminster Theological Seminary dogmatiek gehad van John Murray, een Schot afkomstig uit de Free Presbyterian Church of Scotland. Hamstra heeft mij meer dan eens verteld dat Murray zei dat hij nooit Christus zo rijk en diep had horen uitstallen dan in de kerk waartoe hij in zijn jeugd had behoord. Herinneringen aan de vele kinderen van God, onder wie zijn eigen ouders, die hij reeds als kind had gekend, hebben zijn hele verdere leven gestempeld. Ik vrees dat van geen enkele kerk in

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld Nederland gezegd kan worden wat ik hier over van de Free Presbyterian Church of Scotland naar voren breng. Ik zou het van de Hersteld Hervormde Kerk niet durven zeggen. Ik heb al helemaal nooit een buitenstaander ontmoet, die dat is opgevallen. Ik smeek wel vurig of God alom in zijn Kerk in Nederland wil werken of het Oud Gereformeerd, Hersteld Hervormd of wat dan ook is. Dan is in ieder geval nodig dat predikers Christus rijk en diep uitstallen. Daarvoor moeten zij diep in het stof buigen en dat telkens weer. Met deze woorden wil ik deze bespreking van het boek van ds. Kort afsluiten. De opmerkingen en kanttekeningen die ik plaatste, nemen niet weg dat ik dit een moedig boek vind. Ik zie uit naar een vervolg van ds. Kort en dan over het werk van de Heilige Geest in de toebrenging van zondaren en leiding van Gods kinderen waarin hij aan de hand van Schrift en belijdenis en eventueel getuigenissen uit de kerkgeschiedenis de veelkleurige wijsheid Gods daarin naar voren brengt. N.a.v. ds. A. Kort, Het rechtvaardigend geloof. Het zaligmakende geloof volgens Schrift en belijdenis, Tekstservice Vermeulen, Meteren 2015; ISBN 97890-78164-14-2; hb. 222 pp., prijs 19,50.

7

Kerkbode Hersteld Hervormd Boven-Hardinxveld

8

VERVOLG PREEKBEURTEN

Colofon

Donderdag 14 mei (Hemelvaartsdag) 09.30 uur: ds. P. de Vries (Bediening van de Heilige Doop)

Predikant: Ds. P. de Vries, Fint 4, 3372 VC Hardinxveld-Giessendam, tel. 0184-701348, e-mail: [email protected] weblog: http://drpdevries.blogspot.nl/

Collecten 1. algemeen kerkenwerk 2. kerkvoogdij 3. Stg. Schuilplaats Voorzang: Ps. 47:1

Pastoraal medewerker: Dhr. C. Noordegraaf, Hof van Waarder 4, 3466 NR Waarder, tel. 0348502313; email: [email protected].

Kinderoppas Mevr. M.Booy-Haase Lianne Leenman

Scriba: Diaken S. van Helden, Rivierdijk 419 3372 BV Hardinxveld-Giessendam, tel. 0184-617309; e-mail: [email protected].

Zondag 17 mei 09.30 uur: ds. J. G. Blom, Kesteren 18.00 uur: ds. J. G. Blom, Kesteren

Kerkgebouw: Nassaustraat 4, tel. 0184-630012.

Collecten 1. algemeen kerkenwerk 2. kerkvoogdij 3. Noodhulp en rampenfonds Voorzang Morgendienst: Ps. 119:3 Avonddienst: Ps. 84:2 Kinderoppas Mevr. N.C. v Luijk-v/d Broek Agathe den Besten

Website: www.hhgbovenhardinxveld.nl Koster: J.H. Klop, Botenwerf 5, 3372 WB Hardinxveld-Giessendam, tel. 0184630490, e-mail: [email protected]. Telefoon in de kerk: 630012. Aanvraag CD's: E.G. Klop, P. Potterstraat 2, tel. 0184632864 (tussen 18.00 en 21.00 uur). Kerkauto: C. van den Berg, Rivierdijk 392, tel. 0184-613692. Bezorging van het kerkblad: Tweewekelijks op vrijdag. Coördinator: S. Duijzer, Vermeerstraat 2, tel. 0184-610117. Abonnementsprijs: € 20,- per jaar. € 50,- per jaar voor postabonnees. Advertentieprijs: € 0,25 per millimeter. Rekeningnummers: Kerkvoogdij:   NL43RABO 03950.70.872 Diaconie:   NL78RABO 03950.35.031 Kopij inleveren op zaterdag voorafgaande aan de vrijdag waarop de kerkbode verschijnt. Uiterlijk 17.00 uur bij Ds. P. de Vries, Fint 4.