Kerst Kerkblad van de Evangelisch Lutherse Gemeente Zierikzee Jaargang 19 – nummer 115, December 2013
INHOUD VAN DIT KERSTNUMMER Artikel
Bladzijde
Van de redactietafel
2
Overdenking - Bezinning
3
Het kerkelijk dagboek
5
Overzicht van de erediensten
7
Bezige Bij - Kringavond - Verjaardagen - vervolg Herr Käthe
10
Berichten van uw kerkenraad
14
Berichten van en voor de gemeente
22
Christelijke symbolen
30
“Zeeuws Oekje”
32
Belangrijke adressen
Kopij voor het volgende nummer dient uiterlijk te zijn ingeleverd op
01 februari 2014 bij voorkeur per e-mail aan:
[email protected]
maar afgeven kan en mag ook. Eindredactie: Erik Ponsen
1.
Van de Redactietafel De dagen worden weer korter; ‘s avonds is het snel donker en ‘s ochtends is het lang donker. Dan gaan we op naar de Kersttijd. De geboorte van het Christus kind. Maar eerst zijn er de 4 weken voorafgaand aan de kerst, de Adventstijd. Persoonlijk vind ik het een gezellige en indrukwekkende tijd van het jaar. Maar voor sommige mensen kan het ook een moeilijke tijd zijn. Mensen worden gemist, familie woont ver weg, alleen zijn, etc. Kent u zo iemand in uw omgeving, schrijf hem of haar dan een leuk kerstkaartje. Zie ook bovenaan pagina 31 over het aanbod van mevrouw van Neck.
Uw redacteur wenst een ieder een zeer goede advents– en kersttijd toe.
Heeft u opmerkingen dan hoor ik dit graag persoonlijk, want via via kan een opmerking sterk veranderen.
Erik Ponsen
2 0 1 4
Denk er aan. Heeft u een leuk stukje voor ‘t Zwaantje, schroom niet om dit te melden bij de eindredacteur.
2.
OVERDENKING
Op weg naar kerst Over Maria zullen we moeten spreken als we op weg gaan naar Kerstmis. Maria, zo wordt de moeder van Jezus genoemd in het evangelie. Maria, die Mirjam heet in de taal van het oude testament. Over Mirjam lezen we in het boek Exodus, dat zij zingt. Zij zingt bij de doortocht door de Rode Zee op weg naar het beloofde land, haar Paaslied, een loflied voor de Here God. Die Mirjam zingt opnieuw aan de vooravond van het Kerstfeest, het is haar tweede lofzang voor God de Heer, we lezen erover in het eerste hoofdstuk van de evangelist Lucas. Zo zijn Kerst en Pasen onlosmakelijk met elkaar verbonden. De lofzang van Maria, die klinkt ( zie ook Liedboek 66), is waarschijnlijk het meest gezongen lied uit de kerk van alle eeuwen. Het is iedere avond vanaf de vroege kerk tot op de huidige dag gezongen in de liturgie van de vesper, telkens maar weer, onophoudelijk, als kernpunt van de boodschap van de Schrift. De lutheraan Bach heeft er één van zijn grootste composities aan gewijd en Luther zelf schreef er één van zijn theologische hoofdgeschriften over, het Magnificat. Hij deed dat in 1521 op de Wartburg, waar hij naartoe was gebracht, hij richt zich tot de neef van de keurvorst om hem te danken voor zijn hulp bij zijn vlucht en als opdracht voor het werk van deze toekomstige vorst. Het gaat over hoog en laag, over hoogmoedigen en nederigen, over de lage staat en de hoge roeping. Luther verwoordt in zijn tekst wie God voor hem is, hij doet dat door Maria aan het woord te laten, door haar ervaring aan zichzelf, aan de vorst en aan ons door te geven. 3.
Hij leidt zijn uitleg van het Magnificat als volgt in: “God is zo’n Heer, die niets anders te doen heeft, dan alleen maar te verhogen wat nederig is en te vernederen wat hoog is, kortom te breken wat heel is, maar te helen wat gebroken is.” Dat is voor Luther de kern van het evangelie, de God, waarmee hij leeft. “Hij, die de allerhoogste is, boven wie dus niets bestaat, kan onmogelijk zien naar iets wat boven Hem is, Hij kan ook niet naar iets naast Hem zien, omdat niets aan Hem gelijk is. Daarom moet Hij wel naar beneden zien en hoe dieper iemand onder Hem is, des te beter ziet Hij hem. De ogen van de wereld en de mensen daarentegen doen het tegenovergestelde, die zien alleen maar op en naar omhoog.” Met die woorden treft Luther de kern van het Kerstfeest. God, die afdaalt, neerdaalt naar ons mensen, in de kribbe in een stal. Dat feest gaan we vieren, God bij ons. Allen een zalig Kerstfeest gewenst, Ds. R.E. van den Berg
4.
Het kerkelijk dagboek Zoals in nummer 110 al geschreven, zal ik de komende nummers het “Onze Vader” verder uitwerken. Dit keer de vijfde regel: “Geef ons heden ons dagelijks brood” Van de hemel naar aarde gaat ons gebed, dat in de geest van Christus wordt gebeden; en het wordt zeer aards als wij zelf met ‘onze vragen’ in beeld komen, zo aards dat de eerste vraag van dit tweede gedeelte van het Onze Vader - en de middelste van de zeven gebeden - gaat om het brood. “Hier denken wij nu aan onze arme broodmand,” schrijft Luther in 1529 in de Grote Catechismus,“aan onze dagelijkse levensbehoeften”. De volgorde van de woorden in de tekst van het Nieuwe Testament geeft dit brood nog extra nadruk: het wordt helemaal voorop gezet. “Ons brood voor vandaag geef ons dat heden”. Ongetwijfeld begint de vraag in het midden van het Onze Vader, bij voedsel voor ons allen op deze dag. Brood voor één dag tegelijk, dat niet geproduceerd wordt, maar geschonken, is zo’n sterk bijbels gegeven dat wij het er bij horen: het manna in de woestijn, het brood voor de mensen die onderweg zijn uit het diensthuis naar het beloofde land ( Exodus 16). In deze bede spreekt het Exodus verhaal mee: het brood, dat voor één dag mocht zijn en niet langer - tenzij voor de sabbat - . Dat concrete brood is waarlijk een geschenk van God en dus tegelijk ook geestelijk voedsel. Ook spreekt mee de wijze, waarop Jezus brood uitdeelde aan de mensenmenigte ( schare) die honger kreeg ( Johannes 6). Zoals hij ook vaak de tafelgemeenschap tot een teken maakt en zelf in die gemeenschap als gastheer of gast aanwezig was, en zich zelfs identificeerde met het brood.
5.
Luther schreef ooit: Wij bidden niet om het gewone brood-, niet om een aards, maar om een hemels, geestelijk brood - dat voor ons, zijn kinderen bestemd is en dat voor ons onmisbaar is. Sommigen noemen het een bovennatuurlijk brood; anderen een bijzonder brood; weer anderen een morgenbrood. Maar deze verschillen hoeven geen misverstand te geven, want het is alles één zaak. Ten eerste betekent het een ‘bovennatuurlijk’ brood. Want het Woord van God voedt de mensen niet met betrekking tot zijn lichaam en zijn natuurlijk sterfelijk leven, maar het voedt hem voor een onsterfelijk, bovennatuurlijk bestaan, ver boven dit leven uit ( tot in het eeuwig leven, zoals Christus zegt ( Johannes 6: 51, 58): “Wie dit brood eet, zal eeuwig leven”. Daarna komt Luther ook bij de hebreeuwse betekenis: ‘voor morgen’, het ‘Morgenbrot’, het dagelijks brood. “Geef ons heden ons dagelijks brood, betekent: Vorm in ons hart het beeld van uw Zoon Jezus Christus, het ware hemelbrood”. Samenvattend kunnen we dus zeggen, dat het gaat om een dagrantsoen, geestelijk en lichamelijk tegelijk, voor mensen die op aarde met elkaar leren delen, onderweg naar het Rijk van God. Niet als toekomstverlangen, maar heden, vandaag. Er is ooit door iemand geschreven: Het is begrijpelijk, dat na de beden om het Rijk Gods nu ook de beden voor het persoonlijk leven moeten komen. Wij wachten al op het: vergeef ons onze schulden! Maar Jezus leert ons eerst te bidden om het brood voor morgen ….. Wij zouden hebben gevraagd om een rein hart, om berusting in leed en vrome zin. Waar wij ons zouden haasten om tot het geestelijke te komen, heeft Jezus al de tijd voor het alledaagse: ‘geef ons heden ons dagelijks brood’ Eigenlijk: het brood voor morgen. Dat voor vandaag hebben wij al in huis. Dat voor overmorgen hoeft nog niet te verontrusten. Maar dat voor morgen schenkt ons God op ons gebed. 6.
OVERZICHT VAN KOMENDE
EREDIENSTEN Aanvangstijd: 10.00 uur, tenzij anders aangegeven 01 december : Vierde zondag na Epifaniën
Kleur:
groen
Vignet: “Een berg, waarboven een door lichtglans omgeven Christogram” Met deze zondag is de kerstkring gesloten. Deze dag is nog ingesteld richting Kerstmis als een kompasnaald richting het Noorden. Voorganger:
Ds. R.E. van den Berg, Delft - Viering Heilig Avondmaal
06 december : Adventsavond
19.30 uur
Kleur:
paars
Avond rond Advent en Kerst.
Wordt verzorgd door de kerkenraad
15 december :
3e zondag van Advent
Kleur:
paars
Vignet: “Johannes in de gevangenis” Wordt ook wel zondag “Gaudete” genoemd ( ‘Verblijdt u’). Even breekt de blijdschap door. Tegelijkertijd is deze zondag gewijd aan teleurstelling en lijden van Johannes de Doper.
Voorganger:
Ds. R.E. van den Berg, Delft 7.
25 december : Kerst
Kleur:
wit
Vignet: “Stal met kribbe en kruis, daarboven ster” Het grote feest is aangebroken. In de liturgie klinkt weer het blijde ‘Alleluia’, dat tijdens de adventszondagen niet werd gezongen. De liturgische viering van Kerstmis is eigenlijk vrij laat ontstaan: In de kalender van Rome wordt voor het eerst een feestdag voor de Kerstmis op 25 december genoemd in het jaar 354.
“de geboorte van de Heer” Voorganger:
Ds. J. Smink, Zierikzee
29 december : 1e zondag na kerstmis
Kleur:
wit
Vignet: “Olielamp, symbool van licht” De feesttijd van Kerst loopt tot 6 januari: twaalf dagen en nachten vervuld van blijdschap. Voorganger:
Dhr. G. Francke, Goes
2014
2013 - - - - - - > 12 januari :
Eerste zondag na Epifanie Vignet:
Kleur:
wit
“Doop van Jezus”
De doop van Jezus in de Jordaan is een grensgebeuren. De Jordaan was de grens waar Jozua overheen moest trekken. Het volk draagt op dat moment nog het Rode Zee drama in het geheugen mee. Het water symboliseert de doortocht. Voorganger:
Ds. J. Smink, Zierikzee 8.
26 januari :
Derde zondag na Epifanie
Kleur:
wit
Vignet: “Schild en zwaard van de hoofdman die geloofde” Het is de zondag van de roepingen. De derde zondag waarop de kerk viert en gedenkt hoe Jezus, de Christus, in de wereld zichtbaar is geworden...... Voorganger: 09 februari :
Ds. R.E. van den Berg, Delft Viering Heilig Avondmaal Laatste zondag na Epifaniën Vignet:
Kleur:
wit
“Christogram in lichtglans op de berg”
De Epifaniëntijd wordt afgesloten met de verheerlijking op de berg. Na deze zondag richt de voortgang van het kerkelijk jaar zich op het Paasfeest . Voorganger:
Dhr. G. Francke, Goes
23 februari :
Sexagesima Vignet:
Kleur:
groen
“Een kruis met in de vier segmenten: een vogel, een verdroogde halm, een distel en tarwe aren”
Sexagesima betekent 60ste. Deze 60ste dag voor Pasen geeft de afstand niet nauwkeurig, maar toch wel duidelijk aan. Het is de tweede zondag van overgang naar de voorbereidingstijd voor het Paasfeest. Voorganger: 09 maart :
Ds. J. Smink, Zierikzee - Viering Heilig Avondmaal Zondag Invocavit Vignet:
Kleur:
paars
“Het kruis en de slang”
De eerste zondag in de voorbereidingstijd voor Pasen wordt aangeduid met het eerste woord van de ingangspsalm Invocavit : Hij heeft mij aangeroepen. Voorganger:
Mw. J.C. Scholte - de Jong, Raamsdonksveer 9.
OUD-KATHOLIEKE KERK, STATIE ZEELAND De vieringen van de Oud-Katholieke kerk in Middelburg zijn de eerste en derde zondag van maand om 10.00 uur. Locatie : Zuidsingel 70 te Middelburg Verdere informatie: Rector Remco Robinson Zaanstraat 8, 4388 TC Oost-Souburg Telefoon: 06-28700189
DATA BEZIGE BIJ en KRINGAVONDEN Ter herinnering vermelden we hier nog even de volgende data. Noteert u deze data in uw agenda. Aanvang: 19.45 uur in de consistorie. Bezige Bij
Kringavond
---
06 januari
03 februari
03 maart
16 december
20 januari
17 februari
17 maart
Ramp Filippijnen De Lutherse Wereld Federatie is direct begonnen in de Filippijnen met hun eigen hulpverleners. Op 17 november heeft u een brief gehad over hoe u eventueel kan helpen. Dit kan via onze eigen diaconie rekening o.v.v. Filippijnen. Het kan nog altijd.
10.
Hartelijk geluk gewenst We feliciteren onze jarigen
DECEMBER 05 Mevr. T. van der BijlPannekoek
1944
11 Dhr. R. van der Bijl
1938
12 Dhr. K. Capelle
1962
2014 JANUARI 5
Mevr. G. Klijnsma - Steutel
1957
10 Mevr. G. van Wijhe
1932
13 Dhr. W. Moerkerk
1980
17 Dhr. S. de Jong
1935
19 Steven Neubacher
1995
28 Laureline Klijnsma
1990
FEBRUARI 7
Mevr. M. de Vlieger
1982
9
Dhr. R. van Veen
1945
11 Dhr. W. van Burgh
1921
14 Judith Smaal
2003
15 Mevr. T. van Beveren van der Linde
1927
15 Mevr. G. Leeuwenstein Irrgang
1937
11.
FEBRUARI 17 Mevr. G. Langerak van der Ent
1951
17 Mevr. M. Moerkerk Hameeteman
1982
20 Mevr. J. van Beuzekom
1935
21 Mevr. L. van der Voorde
1945
MAART 4
Mevr. J. de Zeeuw - Koster
1928
6
Mevr. J. van der Linden -
1918 Vis
14 Rolf van der Bijl
1990
18 Dhr. L. Klijnsma
1956
18 Anneline Klijnsma
1992
30 Mevr. E. van Veen -
1941 Warrink
31 Christiaan Ponsen
1995
APRIL 7
Dhr. P. de Smit
8
Mevr. F. de Veth -
1946 1937 Thurzová
9
Bart Steutel
2003
12.
Vervolg op HERR KÄTHE ( Katharina von Bora)
(16)
In de vroege ochtend van 19 februari 1546, als het nog donker is, krijgt Käthe bezoek. Drie vrienden, Melanchton, Bugenhagen en Kreuzinger, zelf volkomen uit het veld geslagen, vertellen Käthe, dat Doktor Luther, de dag tevoren, tussen 2 en 3 uur 's nachts in Eisleben, zijn geboorteplaats, is overleden. Melanchton schrijft hoe Käthe reageert op het droevige bericht: “Toen is de arme vrouw , zoals te begrijpen is, vreselijk geschrokken “en diep bedroefd, vooral ook vanwege de drie zoons, die “de Doktor zaliger naar Eisleben vergezelden, en zij niet weet, “hoe ze door de dood van hun vader aan toe zijn”, zo luidt het sobere bericht van Melanchton over de reactie van Käthe op het schokkende bericht. Kwam het bericht van het overlijden voor Käthe onverwachts? Eigenlijk wel! Hij was de laatste maanden enkele keren naar Eisleben gereisd om te bemiddelen in een conflict. Maar hij voelde zich al een poos niet goed. In november 1545, hij is dan 62 jaar, geeft hij zijn laatste college. Hij neemt afscheid van zijn studenten met de woorden: “ Ik kan niet meer ! Ik ben zwak. Bid God voor mij, dat Hij mij een goed en zalig stervensuur verleent.” Toch reist hij op 23 januari voor de derde maal naar Eisleben. Onderweg vat Luther een kou en lijdt daarna voortdurend aan duizeligheid en benauwdheid. Af en toe zweeft hij op het randje van de dood, maar komt er weer bovenop. Maar - en daarom kwam het overlijdensbericht onverwachts – stelt hij Käthe niet op de hoogte. Hij schrijft aan haar dat het wel goed met hem gaat en dat hij spoedig naar huis denkt te komen. Maar helaas ...!
13.
BERICHTEN VAN UW KERKENRAAD •
:
€
753,=
· Giften
:
€
60,=
· Zwaantje
:
€
11,34
· Orgel/onderhoud:
€
135,=
•
Kerkbalans
Financiën:
14 september Open Monumentendag Jammer genoeg begon het niet met mooi monumentenweer, maar in de loop van de dag ging de zon toch nog schijnen. Traditiegetrouw was Geertje ( 88 jaar) present achter de verkooptafel en hield ze het aantal bezoekers bij. In de loop van de morgen kwam Erik met 2 zoons om te helpen. Regelmatig orgelspel en ’s middags een concertje. Zo werd het toch een fijne dag met in totaal 162 bezoekers. De fijne sfeer zorgde er voor dat je kon zeggen: volgend jaar weer ! Geertje – Erik – Lucas en Christiaan hartelijk dank voor de goede zorgen. 1 en 2 oktober 4 paar vlijtige handen gingen aan het pakken voor de schoenendoosactie. Bep – Teunie en 2 vriendinnen hadden het er druk mee, om ± 35 dozen te beplakken. Maar het lukte en het was gezellig. Siem zorgde voor de koffie en zegde toe om alles naar Yerseke te brengen. Helaas kon hij door zijn handoperatie niet meedoen met plakken. Toen het karwei geklaard was, kon alles drogen. 2 weken nadien werden alle dozen met speelgoed naar beneden gehaald en kon het sorteren en pakken beginnen. Van alles 14.
hebben we gekregen en onvermoeibaar werden er leuke dingen aangeleverd door Kees en Wil, heel fijn!! Zo met elkaar kun je van zo’n actie iets moois maken. Intussen kregen we nog wat spullen en werden het 39 dozen. Met de Dorcas actie kregen we, van Mirthe en Leo, op de valreep nog 2 mooi beplakte en versierde dozen vol met spulletjes, zodat het aantal nu 45 geworden is. Geld voor vervoer kregen we en voor de 45 dozen kunnen we nu € 225,00 overmaken. Een klein bedrag gaat er dan nog mee voor ondersteuning, fantastisch. Hartelijk dank voor al uw giften, voor de hulp en bemoediging bij dit karwei wordt je heel erg blij. Extra hulp Ook Bep van de Kreeke sprong dikwijls bij voor wat extra hulp en ging voor de actie schoenendoos druk in de weer met de haaknaald om knikkerzakken te haken. Zo heeft ieder kind nu een zak met knikkers, waar je overal mee kunt spelen. Bep hartelijk dank. Schilderwerk In de laatste week van september was Ruud van Veen weer aan het werk met de schilderskwast. Van de consistorie zijn de kozijnen en wat raampjes opgeknapt en de plaat achter de waterpomp. Ook de zijdeur werd bijgewerkt, fijn Ruud dat je dit weer wilde doen, het ziet er weer prima uit. Hartelijk dank.
Archief 18 september startte Bram Koole met het ordenen van het archief. Het is een heel karwei om alles te sorteren en uit te zoeken wat er naar het gemeente archief moet. Het was een heel tijdvak van ongeveer 1996 tot heden. Wij zagen er echt geen gat in om eraan te beginnen, maar Bram gaat onverstoorbaar door. Wij zijn hem heel dankbaar hiervoor. Dorcas 18 september konden we 27 kg voedsel wegbrengen en 30 oktober weer 25 kg. Dit ging rechtstreeks naar het Dorcas depot. 15.
9 november was de jaarlijkse grote voedselactie van Dorcas. Rudolf heeft met Erik van 09.00 tot 13.30 uur in de consistorie gezeten om alle goederen te ontvangen en deze netjes in de, daarvoor bestemde dozen, gedaan. We konden 313,5 kg voedsel inpakken, een record resultaat dat we van u allen kregen. 3 x geldelijke bijdrage per bank werd ook in voedsel omgezet. U allen heel, heel hartelijk dank voor uw giften, we zijn blij en dankbaar. Dorcas werkt voor de allerarmsten. Steeds staat er een mandje achter in de kerk, dus met de naderende feestdagen en daarna kunt u altijd uw boodschap kwijt. Een geldelijke gift voor Dorcas kan altijd naar de diaconie ELG Zierikzee rek. nr. NL 35 ABNA 0510 5334 434 o.v.v. Dorcas. Verkoop Voor de verkoop van de Bezige Bij staan er weer een flinke rij potten met jam, gemaakt door Els van Veen. Christiaan de Vlieger plukte bramen en kookte voor ons 18 potten jam en we kregen 4 leuke flesjes met Rooibos thee. Els van Veen en Bep v.d. Kreeke maakten kaarten voor de verkoop. Geertje gaat nog steeds gestaag door met borduren en die zijn bijna niet meer te tellen wat die al allemaal afgeborduurd heeft. Geertje blijf nog heel lang doorgaan. Ook Geesje is aardig aan het borduren om te kijken of ze Geertje kan inhalen ! Geertje, je geborduurde kaarten zijn zelfs tot ver in Duitsland verkocht. Hartelijk dank voor deze spontane giften. Luisteren naar verzoek platen programma van Radio Maria is een uur dat zo voorbij is. Er kwam toen een programma dat heet “van harte katholiek”. Nou dat maar even aan laten staan, want het kon. De spreker was diaken André van Aarle, werkend in het Groene Hart van Zuid-Holland. Zijn gesprek ging over de specialiteit van deze dag: “Hervormingsdag”. Hij legde de fouten van die tijd uit, en dat de monnik ( geleerde) Maarten Luther daar niet mee kon leven. Tussendoor was er prachtige muziek van Cantate Dominum, gezongen door de broeders van Taizé. Om een lang verhaal kort te maken zei hij: dat de Heilige Geest ons zou helpen om fouten te weren en “Het Goede” te doen. 16.
Het slot was dat de presentator zei: “de Heilige Geest heeft goed werk gedaan want ik heb een Lutherse moeder”. Over Oecumene gesproken!! Langzaam maar zeker gaan we op naar de Kerst, maar we vieren eerst het gezellige warme Sint Nicolaas feest. In de adventstijd spelen overal mooie oude en vreemde gebruiken een rol. In het blad “Vier” lazen we: • In Oostenrijk schilderen boeren de initialen van de drie koningen op de staldeuren om de kuddes te beschermen tegen ziekte. • Ieren zetten kandelaars op de vensterbanken om de route te verlichten die Jozef en Maria moeten afleggen. • Finnen gaan na zonsondergang op Kerstavond naar de kerkhoven en plaatsen daar kandelaars op de graven van dierbaren. • Syrische christenen sluiten op Kerstavond de deuren hermetisch als herinnering aan de jaren van vervolging, toen de christelijke verering verboden was.
HULST Glanzend groen scherpgerand grillig blad dunne stelen dragen kleine juwelen oranjerode kralen ik ga ze binnenhalen en leg op ’t witte tafelkleed een takje tussen kandelaar en schalen en elke gast die het vertrek betreedt staat even stil en wil dit kerstgeluk ervaren, vasthouden en voor het nieuwe jaar bewaren. cobie ruijgrok 2-10-2009
17.
Geschiedenis van de Hulst: Wist je dat: • Daar waar deze boom groeit, de hulst overal in de wereld als kerstdecoratie gebruikt wordt? • De Oude Romeinen al met hulsttakken hun geschenken versierden tijdens de Saturnalia? (feesten ter ere van Saturnus en de winterzonnewende van 17 tot 23 december). • Volgens een oude christelijke legende ontkiemde de hulst onder de voetstappen van Jezus. In verschillende landen noemt men hulst daarom “Christusdoorn”. • De Romeinse natuurkundige Plinius de Oudere adviseerde om een hulst in de buurt van je huis of je boerderij te planten om bliksem en hekserij op afstand te houden? Het is intussen bewezen, dat de bladnerven van de hulstbladeren als een soort bliksemafleiders fungeren en de boom tegen blikseminslag beschermen. • Hulstbloemen het bevriezen van water zouden voorkomen? • In het pré-Victoriaanse tijdperk een kerstboom bijna altijd een hulstboom was? Hulsttakken werden binnenshuis opgehangen en beschermden het gezin tegen heksen. Een gevaarlijk wild beest kon verjaagd worden door er een hulsttak naar te gooien. • Een hulsttakje in je zak brengt geluk en hulstbladeren onder je hoofdkussen zorgen ervoor dat je dromen uitkomen. (bron: www. stemderbomen.nl) Na de advent komen we in de Kerstnacht: Hierbij past dit korte verhaal van de Rabbi. Het einde van de Nacht Een oude rabbi vroeg eens aan zijn leerlingen: “Hoe kun je het moment bepalen, waarin de nacht ten einde is en de dag begint?” “Is het het moment, als je uit de verte een hond van een schaap kunt onderscheiden?”, vroeg een van zijn leerlingen. “Nee”, zei de rabbi. “Is het als je van verre een dadelboom van een vijgenboom kunt onderscheiden?”, vroeg een ander. “Nee” zei de rabbi.” Maar wat dan?”, vroegen de leerlingen. “Het is als je in het gezicht van een mens kunt kijken en daarin je zuster of je broeder ziet. Tot dat moment is de nacht nog bij ons.” Van harte wenst uw kerkenraad u een fijne en sfeervolle decembermaand, liefde voor elkaar en de medemens. Een Zalig Kerstfeest en een gezegend 2014. 18.
Noteer in de agenda:
LET OP !!
Zondag 26 januari is er een gemeentevergadering na de dienst
Sneeuwklokjes in de tuin Sneeuwklokjes in de witte tuin. Dat is het sein, dat de lente komt. En ieder jaar komen ze vroeger. Ze behoren tot de stinsenplanten. Dit is de verzamelnaam voor planten die van elders, bijvoorbeeld Zuid-Europa, zijn ingevoerd. Het woord stinsenplant is afkomstig uit Friesland. Ze zijn vooral bij herenhofsteden geplant. Bij rijke families. Dat had status. In het Fries betekent het woord ‘stins’ een adellijke buitenplaats. Vandaar deze naam. Maria Reiniging Op 2 februari viert de kerk het feest van de Voorstelling ( of opdracht) van de Heer in de Tempel, beter bekend onder de naam Maria reiniging of Lichtmis. Daarover lezen wij in het Evangelie voor deze dag, Lucas 2: 22 – 32. Twee gebeurtenissen staan centraal: de voorstelling van het pas 40 dagen oude kindje Jezus in de tempel en de reiniging van zijn moeder Maria. De reiniging heeft te maken met de Wet die de Here God op de berg Sinaï door Mozes aan het volk Israël gegeven had. Naar deze wet was elke moeder een bepaalde tijd, in dit geval 40 dagen, na de geboorte onrein en dat betekende dat zij niet in de tempel mocht komen. Aan het einde van de veertig dagen moest zij tot haar reiniging een lam en een duif of, indien zij arm was, twee tortelduiven, als offer brengen. Dan werd zij door de priester voor rein verklaard en mocht de tempel weer binnengaan. Een andere wet maakte alle eerstgeborenen tot bijzonder en exclusief eigendom van de Heer God. Deze wet gebood hun geestelijke wijding aan God en verlangde als prijs een som geld voor hun aflossing en terugkoop. In de tempel ontmoette Christus de oude Simeon, aan wie beloofd was, dat hij niet zou sterven voordat hij de “Christus des Heren” zou zien (vers 26). 19.
Simeon prijst dan in een lofzang de Heer als het “licht tot openbaring voor de heidenen en heerlijkheid voor uw volk Israël” (vers 32). Met dit feest, 40 dagen na kerstfeest eindigt feitelijk de Kersttijd, en, met in gedachte het offer dat op deze dag gebracht wordt, wordt de kerk in de voorvasten tijd geleid. In de kerk ontstond het gebruik om op deze dag brandende kaarsen te dragen. Vandaar de naam Lichtmis. In sommige kerken worden kaarsen gewijd om daarna in processie rondgedragen te worden. Deze brandende kaarsen zijn, zoals de paaskaars, een beeld van Christus, het ware heilige Licht, dat in de heilige kerstnacht in de wereld kwam. Het licht van de kaarsen herinneren er ook aan, om met het licht van een goede wandel Christus de Heer hier te ontmoeten in zijn tempel op aarde en later in de heerlijkheid van de eeuwigheid. De lofzang van Simeon heeft een vaste plaats in de Avondmaalsliturgie na de uitreiking en ontvangst van het ware lichaam en bloed van de Heer Jezus Christus. Deze lofzang wordt het “Nunc Dimittis” genoemd, naar de eerste woorden in de Latijnse bijbel, wat letterlijk “laat nu gaan” betekent. Met het zingen ervan belijden wij, dat de gelovige, de Heer niet alleen als de Verlosser voor het eigen leven ziet, maar ook als het licht dat gekomen is voor alle mensen. Dat de gelovigen Hem zien als het heil voor allen die nog ver zijn, voor alle ongelovigen. Moge de Heer de ogen openen van allen die zijn heerlijkheid nog niet zien, en wij, die zoals Simeon in het licht zijn, instrumenten in zijn handen mogen zijn om dit heilslicht te verspreiden.
Heer, nu laat gij uw dienstknecht in vrede gaan, naar uw Woord. Want mijn ogen hebben uw heil gezien, dat Gij bereid hebt voor alle volken: Licht tot openbaring voor de heidenen en tot heerlijkheid voor uw volk Israël. Uit: De Brief van de Evangelisch Lutherse gemeente Antwerpen
Het is het begin van het nieuwe jaar. De winter zijn we gauw moe en we zien reikhalzend uit naar het voorjaar. Met hartelijke groet namens uw kerkenraad. Secretaris Teunie van der Bijl 20.
SURINAME Voor ons project in Suriname gingen er 30 oktober 7 dozen van zo’n, 50 á 60 kg naar de havens. De inhoud bestond uit kleding - schoenen - lakens en slopen – levensmiddelen en de traditionele bruine bonen. Voor hen geen Kerst zonder bruine bonen. Zo hebben ook zij een feestelijk kerstfeest. De 8e doos gaat in december/januari weg. We weten het nu al, blije gezichten en een enthousiast telefoontje van Margo Thijm uit Paramaribo. Fijn dat uw diaconie hier zorg voor draagt.
14 november jl. lag er een briefje van dominee Buissing van Beers met de post in de bus met de volgende tekst: “Het was een verrassing voor mij om op mijn 90ste verjaardag zoveel gelukwensen te krijgen uit de Gemeente Zierikzee. Hartelijk dank daarvoor ! Het heeft me goed gedaan ! En ook herinnerd aan de tijd dat ik als predikant bezoeken bracht tot in de uiteinden van Schouwen-Duiveland. De kerkenraad bestond toen uit de heren ( op leeftijd) Wiebols, penningmeester en Beuzenberg, secretaris. De heer en mevrouw van der Bijl hadden het nog te druk met hun zaak. En nu is de Gemeente Zierikzee groter dan Middelburg ! We worden zelfs één Gemeente en houden dus contact. Dat doet me goed”. Groeten van dominee W.M. Buissing van Beers.
21.
Berichten van en voor de gemeente Het jaar 2014 staat voor de deur en belt aan !
4
Kerstkaarten “Een Vrolijke, Zalige of Gezellige Kerst en de beste wensen voor het nieuwe jaar”. De post moet in de maand december overuren maken om de massaal verstuurde kerstkaarten weer op tijd te bezorgen. Rond de kerstdagen bezorgt de postbode bijna niets anders. Met tientallen gelijk gaan ze door de bus. Leuk, zo’n kerstwens per kaart. Want een kaartje is een kleine moeite, en een groot plezier. Zo leerde de vroegere PTT ons jaren terug al. Nederland staat hierin niet alleen. Over de hele wereld worden elk jaar opnieuw kerstkaarten verstuurd. Miljarden kerstkaarten worden jaarlijks verstuurd, maar waar komt dat kaartje eigenlijk vandaan? Een kerstkaart is een wenskaart die wordt gekenmerkt door een kerstgroet en wensen voor het komende nieuwe jaar. Het gebruik om wenskaarten te sturen kan terug worden gebracht tot het oude China, waar het gebruikelijk was om boodschappen van goede wil te ruilen om het nieuwe jaar te vieren. Ook de vroege Egyptenaren maakte al 22.
een soort van kaart door hun groeten te schrijven op papyrus rollen. In Europa begint de geschiedenis van de wenskaart al in de Middeleeuwen, toen geliefden hun gevoelens toonden door elkaar toe te zingen. Deze liefdesuitingen werden vanaf de 15e eeuw ook aan papier toevertrouwd. Het uitbrengen van een kerstgroet is ouder dan men zou denken. Al in de Middeleeuwen werden op het Europese vasteland houtsnijwerken met religieuze kersttaferelen aangeboden aan geliefden of kasteelheren. Al in het begin van de 15de eeuw werden in Europa handgemaakte wenskaarten aan elkaar gegeven en ontvangen. In Duitsland begon men toen ook al met het drukken van Nieuwjaarskaarten uit houtsnijwerken. In het hout was ook een stuk vrijgelaten waarin dan boodschappen geschreven konden worden. Ook Nieuwjaarskaarten waren al sinds de vijftiende eeuw in omloop. In de loop van de achttiende eeuw was er in Engeland een schoolgebruik om ‘Christmas Pieces’ te schrijven. Een soort uitgebreid verslag aan het eind van het jaar dat de kinderen aan hun ouders gaven om hun vorderingen op school te laten zien. Deze ‘pieces’ werden door de kinderen prachtig versierd met tekeningen die veelal betrekking hadden op de feesten aan het eind van het jaar. De eerste, voor zover bekend, echte uitgegeven kerstkaart verscheen in Londen in november 1843. John Callcott Horsley ( Londen, 29 januari 1817 – Londen, 19 oktober 1903) was een Engels kunstschilder van historie- en genrestukken. Tevens maakte hij een aantal boekillustraties en staat hij bekend als de vervaardiger van 's werelds eerste kerstkaart. In 1843 ontwierp Horsley, lid van de Royal Academy, op verzoek van zijn vriend, de industrieel, uitvinder en kunstminnaar Henry Cole, een product dat bekend zou worden als de eerste (commerciële) kerstkaart ter wereld. Cole was drie jaar eerder nog betrokken geweest bij de hervorming van het Britse postsysteem en de introductie van de postzegel. Cole, die het erg druk had, wilde op een efficiënte wijze zijn familie en relaties een 23.
goede Kerst toewensen. Horsley maakte hiertoe een drieluik met afbeeldingen van mensen in armoede, van een feestvierend gezin dat gezamenlijk het glas heft boven de tegenwoordig alom bekende tekst: ‘A Merry Christmas and a Happy New Year to You’. Henry Cole laat met behulp van lithografie duizend van deze kaarten op stevig karton drukken. Vervolgens worden ze met de hand ingekleurd. De productie van de kaart veroorzaakte enige controverse in het Victoriaanse Engeland vanwege het drinkende gezin, onder wie ook kinderen. Daarnaast verwachtte men dat het hier wel om een overwaaiende trend zou gaan. Zoals bekend werd de gewoonte echter, na een aarzelende start, een wereldwijd verbreid fenomeen.
Deze man was erg drukbezet en zag ertegenop om lange brieven te schrijven naar zijn hele familie. Op de kaart waarop een gezin staat dat vrolijk Kerst viert met de nodige hoeveelheden alcohol, schreef hij met de pakkende tekst: “A Merry Christmas and a Happy New Year to You” ( Vrolijk Kerstfeest en een gelukkig Nieuwjaar voor u). Tegenwoordig heeft het woord ‘Merry’ de betekenis ‘Vrolijk’, maar in die 24.
tijd is het een spiritueel woord met de betekenis ‘Gezegend’. De kerstkaart was geboren. Deze kaart werd met behulp van lithografie duizend maal gedrukt op stevig karton en met de hand ingekleurd voor 1 shilling het stuk. Het project werd een flop. Nochtans was de tijd er rijp voor: de kosten voor het versturen van briefwisseling daalde rond die periode, namelijk het jaar 1840, fors in Engeland. En dit op aanraden van de secretaris van de commissie ter promotie van postale hervorming, die niemand minder was dan Henry Cole himself! Het mocht niet baten. Sinds de introductie van de kerstkaart heeft zij in rap tempo aan populariteit gewonnen. Gedrukte kaarten worden al snel een rage in Engeland. Daarna volgt Europa, vooral Duitsland. Pas 30 jaar later wordt de kerstkaart ook in Amerika uitgebracht. Het massaal versturen van kerstkaarten kwam pas enkele decennia later op gang, toen de in Duitsland geboren drukker Louis Prang in Boston ( Amerika) massaal kerstkaarten begon te produceren in de Verenigde Staten in 1875. Deze kaarten waren zeer in trek bij het Amerikaanse publiek en het verzenden van kerstkaarten werd een feit. Dit levert hem de titel ‘vader van de Amerikaanse kerstkaart’ op. Ook kwam er in 1870 een speciaal posttarief voor kaarten in Engeland. Toen pas waren de mensen voor het idee gewonnen en begon iedereen kerstkaarten te versturen. Opvallend is ook dat de eerste kerstkaarten helemaal niet christelijk geïnspireerd waren. Eten, drinken, spelletjes spelen, dansen, schaatsen en zingen, landschappen en maretak waren veel voorkomende thema's. In de jaren zestig wordt een goedkopere manier ontdekt om kleuren te drukken, waardoor het mogelijk wordt kerstkaarten een stuk goedkoper aan te bieden. Sinds er een speciaal posttarief voor kaarten is geïntroduceerd, zijn de kerstkaarten niet meer te stoppen. Een traditie is geboren! Het gebruik van kerstkaarten opsturen, is de laatste jaren een beetje in het gedrang gekomen door de digitale kerstkaart. Over de hele wereld is het een gebruik om rond Kerstmis familie en kennissen een kerstkaart te sturen. 25.
In Nederland bood de Amsterdamse boekhandelaar Koster in 1873 als eerste wenskaarten aan, alleen gericht op Nieuwjaar. Ze bevatten een wens in rijmvorm. In België lezen kinderen nog altijd met Nieuwjaar een Nieuwjaarsbrief voor aan hun familie. De verzending van wenskaarten rond de feestdagen zorgt jaarlijks voor topdrukte bij de posterijen. 45% van de wenskaarten die jaarlijks worden verstuurd is een kerstkaart, blijkt uit eigen cijfers van PostNL. Er worden gemiddeld 40 kerstkaarten verstuurd per gezin. In totaal versturen Nederlanders naar verwachting in 2011 tussen de 170 tot 180 miljoen kerstkaarten. Daar komen de vele e-cards nog bij. Want wie geen traditionele kerstkaart wil, kan op het internet terecht voor de meest uiteenlopende, gepersonaliseerde kaarten. Een kerstkaart zegt veel meer dan alleen het voorgedrukte zinnetje ‘Vrolijke Kerst en gelukkig nieuwjaar’. Psychologen beweren zelfs dat een kerstkaart meer over iemand zegt dan bijvoorbeeld zijn baan, huis of auto. Zo komt een klassiek sneeuwlandschap waarschijnlijk van een ambitieus persoon en kiezen hoog opgeleiden vaak voor kleine kaartjes met ingewikkelde designs. Roodborstjes of bloemen worden door voorzichtige mensen verstuurd die vooral niemand voor het hoofd willen stoten en mensen die humoristische kaarten versturen zouden arrogant en ongevoelig zijn. Religieuze onderwerpen duiden weer op een eerbiedige afzender en hoe groter de kaart, hoe lager de sociale achtergrond. In de drukke tijden voor Kerst is een kaartje vaak het enige contact met (verre) familieleden, vrienden of kennissen. Een kerstkaart kiezen is een half bewust, half onbewust proces. De afzender brengt een bewuste boodschap over; de kerstwens, maar met de keuze van de kaart wordt ook een onbewuste boodschap overgebracht. Zo vraagt de afzender met een extreem grote kaart om aandacht; kijk hiernaar, dit is belangrijk! Of de afzender wil juist opvallen met een aparte of bijzondere kaart of indruk maken met een kaart die gekocht is t.b.v. een goed doel. Ondanks de opkomst van e-mail en internet en de mogelijkheid om digitale kerstkaarten te versturen, worden er tot op de dag van vandaag elk jaar in december wereldwijd miljarden kerstkaarten per post verstuurd. Het lijkt erop dat deze eeuwenoude traditie nooit zal verdwijnen. 26.
De Adventskrans. De ronde vorm van de Adventskrans verwijst naar God zelf. Hij is er altijd geweest en hij zal er altijd zijn. Hij is oneindig en ook zijn Liefde is oneindig. De vier kaarsen verwijzen naar de vier zondagen van de Advent. Iedere zondag mag er weer een volgende kaars aan. Jezus heeft zelf gezegd: ‘Ik ben het Licht van de wereld’. Dit Licht ( Jezus) komt steeds dichterbij naarmate we het Kerstfeest naderen. De Adventskrans is een teken van hoop, dat niet de duisternis en de dood, maar licht en leven zullen overwinnen. Gods zoon is immers voor ons mens geworden; door zijn dood en verrijzenis heeft Hij voor ons alles nieuw gemaakt. De krans is gemaakt van dennengroen, dat is groen uit de natuur dat de winter trotseert. De altijd groene den staat voor de hoop en Gods trouw ( net als straks de kerstboom). De krans in de kerk kan paarse kaarsen hebben en de voorganger heeft in deze tijd een paarse stola. Deze kleur nodigt je uit om je te bezinnen, om even stil te staan in de drukte van het leven en je hart weer opnieuw voor God open te stellen.
27.
“O, dennenboom” Dit lied wordt vaak gezongen tijdens de kerst. Als van zelfsprekend. De traditie van een kerstboom in huis bestaat nog niet zo lang. Hij komt oorspronkelijk uit Duitsland en werd hier pas in de loop van de negentiende eeuw door de adel en de gegoede burgerij geïntroduceerd. Met Kerstmis een versierde dennenboom in de huiskamer stond voor chique en refereerde aan het buurland waartegen men toen opkeek. Voor de kerk was de kerstboom bedoeld als lokkertje voor kinderen. Hij moest hen op een leuke manier laten kennismaken met het Christelijk geloof. De kerstboom is uiteindelijk in het Westen het ultieme symbool geworden voor de kerstviering. Men heeft onderzoek gedaan naar de opkomst van de kerstboom in Nederland. Vanuit het Christelijk geloof werd tijdens de viering van Jezus’ geboorte altijd wat groen in huis gehaald. Het moest de gelovigen dichter bij de natuur en dus bij God brengen. Later zie je dat mensen met meer geld een wat grotere tak naar binnen haalden en hem uitbundig versierden. Steeds groter en mooier.
Aan de andere kant speelden liberale christenen een grote rol bij de introductie van de kerstboom. Zij waren van mening dat kinderen vooral prettige gevoelens moesten koesteren ten opzichte van het Christendom. Tijdens de feestdagen wilden ze niet langer dat er alleen werd voorgelezen uit de Bijbel met de soms strenge wetten en enge verhalen over de duivel. Kinderen moesten uitkijken naar het kerstfeest. Vandaar het idee van de kerstman en de cadeautjes. De kerstboom staat nu voor verlichting in het Christendom. Het begin van een nieuwe periode wordt ermee gesymboliseerd met het accent op positieve gevoelens. “Alle soorten mensen, van gelovigen tot niet-gelovigen, nemen tijdens de kerst een kerstboom”. 28.
Documentatieblad Lutherse Kerkgeschiedenis nummer 41 - 2013
Zojuist verscheen een nieuw nummer van het Documentatieblad Lutherse Kerkgeschiedenis (nr. 41, 2013). Sinds de Lutherse najaarssynode 1987 rolt dit periodiek jaarlijks van de pers. Drie bijdragen trekken in dit nummer voorbij: drs. J. Faber schrijft over het boek van dr. Jacques Bras, dat handelt over het godsdienstgesprek te Regensburg in 1541; en drs. Th. A. Fafié sprokkelde het “Levensbericht van de Lutherse predikant Dirk Drijver (1879-1946)” bij elkaar en probeert meer gegevens te krijgen over de Dordtse Lutheraan Joh. J. Zehnpfenning (1884-1971). Losse nummers van dit kerkhistorische tijdschrift ( 53 bladzijden) kunnen worden besteld door het overmaken van € 4,50 naar postbanknummer 5779925 ( IBAN NL 45 INGB 0005 779925) t.n.v. Th.A. Fafié inz. Documentatieblad Lutherse Kerkgeschiedenis te Haarlem, onder vermelding van: graag toezending nr. 41/ 2013. Mocht U ook de komende nummers ( één keer per jaar) willen ontvangen, geeft U dat dan aan op de girokaart; bij internet bankieren – gezien de verzending - ook graag uw naam en adres vermelden.
Luthers antiquariaat Tenslotte maken wij U attent op het bestaan van het Luthers antiquariaat te ’s-Gravenhage, een nieuw onderdeel van de SLUB. Via www.slub.nl is dit antiquariaat bereikbaar. Onder andere bijna het gehele oeuvre van de Lutherse theoloog en cultuurhistoricus dr. C.W. Mönnich is nog verkrijgbaar. Maar ook de geschriften van dr. W.J. Kooiman, dr. C. Ch. G. Visser en dr. Ant. Johannes zijn nog voorhanden. E-mail:
[email protected]. Ook het boekje over de beginjaren van de Nederlandse Lutherse Vrouwen Bond, de geschriften van J.W. Pont, J. Loosjes en D. Drijver.
29.
Christelijke symbolen In het vorige Zwaantje heb ik 3 “kruisen” behandeld en deze keer zal ik de betekenis van alweer het laatste kruis bespreken. Deze tekst en plaatjes komen uit het boekje met de tekst:
24 Christelijke symbolen ( geknipt en verklaard door S. S. Smeding, 1958) Ik hoop dat in de afgelopen 2 jaar iets is verduidelijkt over de betekenis van bepaalde symbolen/kruisen. Dit keer dus het laatste symbool. •
Het lam in de zon
In oude tijden bestreden twee richtingen elkaar in de hoofdburcht van de Nederlandse doopsgezindheid, Amsterdam. Zij kerkten in ‘Het Lam’ en ‘onder De Zon’. Vandaar “de Lammerenkrijg”. “Lam” en “Zon” zijn elkaar steeds dichter genaderd en hier, als symbool van volslagen éénwording, is het Lam in de Zon opgenomen. Zo wil dit het symbool van een vernieuwd, verjongd Mennonitisme zijn, door Lam en Zon - die beide Christus symboliseren - in de eenheid met het geloof van de vaderen verbonden. Korte uitleg waar ‘De lammerenkrijg’ mee begon: Er was een onenigheid onder de Amsterdamse Vlaams-Doopsgezinden. Een strijd tussen de behoudende en vrijzinnige richting. In Amsterdam woedde die strijd het hevigst. In de doopsgezinde gemeente die haar vergadering hield in het gebouw ‘Het Lam’ ontstond omstreeks 1660 een conflict. Uit eindelijk scheidde deze laatste zich in het voorjaar van 1664 af en koopt de gemeente het huis ‘De Zon’. De periode 1664-1672 wordt gekenmerkt door de pogingen van de Zon en het Lam om hun scheiding weer ongedaan te maken. Al deze pogingen mislukken echter en in 1802 besloten toch om met elkaar samen te gaan.
30.
!!!!!! LET OP !!!!!!! Als gastlid van de Lutherse Gemeente, wil ik u vragen of u onderstaand bericht wilt opnemen in het kerkblad. Op 2e kerstdag wil ik het volgende organiseren voor ALLEENSTAANDE
gemeenteleden. Een inloop middag, waar men het volgende kan verwachten: een lekker kopje thee, koffie, warme chocolademelk of een sapje, vergezeld van diverse lekkernijen. Gezelligheid en aanspraak. Voor MAXIMAAL 12 personen. Om dit kostendekkend te organiseren, vraag ik een bijdrage van € 2,50 per persoon. De aanvangstijd is 14.30 uur tot 17.00 uur. Hebt u geen eigen vervoer, misschien kunt u met iemand meerijden. Rijdt u wel auto, misschien kunt u iemand meenemen? Het adres waar deze middag zal plaatsvinden is: Zierikzee Aanmelding kan UITERLIJK t/m zaterdag 14 december via e-mailadres:
[email protected] of telefonisch op nummer : Bij onvoldoende belangstelling wordt de middag geannuleerd. Bij aanmelding graag uw naam en telefoonnummer doorgeven i.v.m. mogelijke annulering. !!! Met vriendelijke groet, Johanna van Neck
•
Toekomst De dag hoopt op een wonder wacht op geluk uren zijn opgestaan lopen verder gaan ter ruste leven buigt zich ter aanbidding eeuwigheid komt de tijd tegemoet toekomst begroet ons 31.
Humor Menseneters “In welke streken vindt men nog menseneters?”, vraagt de onderwijzer. “Menseneters vindt men nog aan de Belgische kust, meneer”, beweert Mientje uit volle overtuiging. “Hoe kom je daar nu bij?”, vraagt de onderwijzer enigszins verbijsterd. “Het staat in ons aardrijkskundeboek”, antwoord Mientje. “Er staat immers dat de bewoners aan de Belgische kust leven van de toeristen!”
Halfvol Sientje van vijf komt met lege handen uit de winkel terug en zegt tegen haar moeder: “Er was geen halfvolle melk; alle pakken waren nog vol.”
Uitspraak:
Leer ons zó onze dagen tellen, dat wij een wijs hart bekomen. 32.
“Zeeuws Oekje” •
’t Is nog gêên aoven, zei de kraoievanger
Betekenis: het doel is nog niet bereikt
•
’t Is stille wao dat ’t nôôit waoit
Betekenis: er gebeurt in elk gezin wel eens wat
•
Die kiekt as ’n uul op ’n zieke koe
Betekenis: die kijkt heel verbaasd
Zeeuws oud- en nieuwjaarswens Aolles wisselt Wisselienge van ’t seizoen Dat vraegt om snêêuw en ies Of een takje dennegroen Dan is ’t nie zô gries Wisselienge van ’t getal Dat vraegt om heil en zegen Krieg je bergen of een dal Dan ka je ‘r beter tegen Wisselienge van wat dan ok Dat doet het leven boeien Daèvoe wens’ ons je gelok Vrede en aol het goeie. Corrie en Engel Reinhoudt-Rentmeester 33.
BELANGRIJKE ADRESSEN Predikant
:
Vacature
Consulent
:
Ds. R.E. van den Berg te Delft
Secretariaat Koster
: :
Mevrouw T. van der Bijl – Pannekoek De heer R. van der Bijl Telefoon:
Diaconie + voorzitter kerkenraad: Mevrouw G. Langerak – van der Ent Telefoon: ABN/AMRO banknummer: NL35ABNA0510533434 t.n.v. Evangelisch Lutherse Gemeente Zierikzee Kerkrentmeester :
Mevrouw G. van Wijhe Telefoon: ABN/AMRO banknummer: NL78ABNA0510617050 t.n.v. Evangelisch Lutherse Gemeente Zierikzee
Pastoraat
:
( via secretariaat !)
Ds. J. Smink, Telefoon:
Orgel– en onderhoudsfonds: ABN/AMRO banknummer: NL04ABNA0510593550 t.n.v. Evangelisch Lutherse Gemeente Zierikzee Restauratiefonds Evangelisch Lutherse Kerk Zierikzee: Rabobank: NL82RABO0375125515 Email adres
:
Website internet :
[email protected] http://www.lutherszierikzee.blogspot.nl
