Uitgave van de protestantse gemeente TE Leiden en De evangelisch-lutherse gemeente TE Leiden E.o

21e j a a rgang d ecemb er 2 01 0

1

U it g av e va n d e p r o t e s ta ntse g em een te TE Lei d en e n De e va n g el is c h -lut h er se g em een te TE Lei d en E . o .

Leids

Kerkblad VERDER IN DIT NUMMER:

Het was te middernacht Kerst

als zich een wereld vol nachtleven om die enkele mensen heen beweegt die de wacht houden over hun kudden, gaat de herders een licht op en krijgen ze oor en oog voor het Kind waarin God naar ons toekomt.

In een maatschappij die gelooft in een maakbare wereld vieren we met kerst de geboorte van een Kind. Een beetje ironisch, want juist een geboorte kan ons uittillen boven het idee dat wij het leven in de hand hebben. Kijkend in de ogen van een pasgeboren kind, doordringt ons een besef dat er meer is in het leven dan wat wij ervan begrijpen en bedisselen. Dat gevoel kan ons zomaar overvallen. Op de grensmomenten van het leven: geboorte, dood, het vinden van een levenspartner, maar soms ook tegenover de grootsheid van de natuur. Zoals ‘s nachts: in de grenzenloze ruimte van het donker en opkijkend naar de verre puntjes van de sterren, verzuchten we: “Wie is de mens….” Dat besef klinkt ook in het lied “het was te middernacht” uit de Joodse paasliturgie. Daarin horen we hoe God zijn volk juist in het midden van de nacht redde. Als de mens de macht over het leven kwijt is, blijkt Hij daar te zijn. Ook in het kerstevangelie is het nacht.

• Femke Krijger 5 • Spreken over God 7 • Rouw 9 • Kerkbalans 36

Hoewel Lucas nergens vertelt dat het Kind ’s nachts geboren wordt. “Terwijl ze daar waren, brak de dag van haar bevalling aan”, lezen we, en de engel zegt tot de herders: “vandaag is … een redder geboren, de Messias, de Heer”.

Te middernacht: als de maakbare wereld oplost in de onmetelijkheid van het bestaan. Als de mens verstilt en ontvankelijk wordt voor wat vanuit de onpeilbaarheid van God op ons afkomt. Een Kind. Gods nabijheid. Gods Liefde. Inge Smidt

In de stilte van de nacht, als de hemel zich onmetelijk uitstrekt over de mens,

Kerst Kerstfeest wordt (vaak) in drieën gedeeld: kerstnacht, eerste én tweede kerstdag. De kerstnacht is niet zozeer een wake zoals in de paasnacht, maar een zelfstandige viering van het feest van de geboorte. Kleur- en kleedwisseling vinden ’s nachts plaats. Wit omvat alle kleuren van de regenboog en is de feestkleur, ook ín deze nacht. In het spoor van Christus’ geboorte volgt in de feestweek - octaaf genoemd, naar bijbelse gewoonte acht dagen - de gedachtenis van de eerste getuigen, die hun leven hebben gegeven. Op de achtste dag is er weer feest. Onze kalender staat dan op 1 januari: dag van besnijdenis en naamgeving. Met de herinnering aan dat verbondsteken - én aan de naam die ons verbindt met de Naam van de Eeuwige beginnen wij een nieuw kalenderjaar. ds. Marianne van der Meij-Seinstra

1

22

En toen ging het Licht op….Epifanie Als het kind dan geboren is, wachten we af wat ervan zal worden. Bij Jezus ontdekken we door bijzondere tekenen dat dit kind anders is. Een ster maakt ons op hem attent. Een stem getuigt midden in de woestijn en op een bruiloft wordt water wijn. Heidenen, zondaars en feestvierders, zij allen, ieder op een andere wijze, worden betrokken bij wat van Godswege gebeurt. Zo verschijnt God in het midden van mensen als het licht dat op gaat in de morgen. Wie het wil zien, wil horen, wil proeven mag meedoen. Je hoeft er geen catechese voor te volgen, ontvankelijk

ervoor zijn is voldoende. Gezegend wie de tekenen herkennen, over hun leven schijnt een bijzonder licht. Een licht dat wij niet veroorzaakt hebben, niet maken en waar wij niet over beslissen. Het schijnt vanuit die andere, grotere werkelijkheid, vanuit Gods realiteit over ons menselijk bestaan. Of, zoals Gezang 156 zingt:

De wijze koningen van ver, zij volgden de verheven ster, zij zijn van licht tot licht gegaan en boden God geschenken aan.

Van ‘t vroeglicht van de dageraad tot waar de zon weer ondergaat zingt elk de koning Christus eer, het kind der maagd is onze Heer.

O teken van zijn macht zo groot ! Het water in de kruik werd rood. Toen Hij beval te schenken, schonk de schenker wijn en ieder dronk. John Boon

Het hemels lam stond wit en licht in ‘t zuiver water opgericht. Met onze schuld heeft Hij gestaan als dopeling in de Jordaan.

Fotograaf in beeld: Jacqueline Takken

Jacqueline Takken is ruim 30 jaar verbonden aan de Leidse Studenten Ekklesia. Zij werkt in een centrum voor oorlogsgetroffenen, waar mensen worden behandeld met psychische klachten als gevolg van vervolging, oorlog en geweld. In haar vrije tijd doet zij veel aan fotografie in de breedste zin van het woord. Deze foto van een fresco heb ik genomen in het klooster van de Heilige Lydia in het noorden van mijn meest favoriete vakantieland: Griekenland. Ik zie dat land als de bakermat van

Colofon

onze beschaving. Onze democratie een Grieks woord - staat of valt met de vrijheid van meningsuiting. Ook in mijn werk word ik daarmee geconfronteerd.

Redactieraad

Fotoredactie

De redactieraad wordt gevormd door de

Voor gebruik van de in dit blad gepubli-

Administratie, abonnementen en klachten over bezorging enz.:

scriba’s of andere vertegenwoordigers van

ceerde foto’s door derden is voorafgaande

Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden,

de wijken en kerkelijke organen en is ver-

schriftelijke toestemming vereist van de

telefoon: 5764145

antwoordelijk voor deze uitgave.

redactie.

[email protected]

Leids Kerkblad

Redactie

N. Bavelaar

H. Bertram

is een uitgave van

ds. A. Alblas, hoofdredacteur

H. Boter

mw. H. van den Broek

Het volgende nummer

de Protestantse Gemeente te Leiden

mw. H. Eshuis-Boter, eindredactie

J. van Duuren

J.H. Labots

verschijnt op 27 januari.

en de Evangelisch-Lutherse Gemeente

H. de Geus, eindredactie

mw. J. Takken

mw. M. van Vliet

De kopij moet uiterlijk op zaterdag 15 januari

te Leiden e.o.

ds. H.J. Hemstede, interviews

F. Voets

T. Snepvangers

mw. J.I. Schoonwater, jongerenredactie

P. van Mulken

wijkberichten bij de scriba,

Dit blad verschijnt 8x per jaar;

mw. E.E. Veenstra-Monteban, algemeen

Martin Ken Studio, algemene foto’s

algemene berichten bij de redactie:

tussentijds wordt (wijk-) informatie

mw. S.G. Visscher, eindredactie en website

rekening 2533285, t.n.v. Leids Kerkblad

verspreid.

http://protestantsegemeenteleiden.nl

om 09.00 uur zijn ingeleverd:

[email protected]

Advertentieredactie R. Favier, e-mail:[email protected]

Vormgeving en druk Drukkerij Karstens, Leiden

Jong! Ans van Broekhuizen [email protected] Jacqueline Schoonwater [email protected]

Er werden bergen verzet! Vlak voor de herfstvakantie, op vrijdag 15 oktober, was het een drukte van belang in de anders op vrijdag zo stille Bakkerij. In het kader van de maatschappelijke stage was voor de leerlingen van klas 2E van het Visser ’t Hooft lyceum een diaconale projectdag georganiseerd. Voor één dag waren zij deelnemers van M25 Leiden! Wat kwamen ze doen? Kleding uitzoeken voor een transport naar Targu Mures in Roemenië. Na oproepen in het Leids Kerkblad en via de e-mail was er kleding naar De Bakkerij gebracht. Volle dozen en vuilniszakken lagen op de 27 leerlingen en hun 2 docenten te wachten. Vanuit de Diaconie waren ook enkele vrijwilligers paraat. Rond 9 uur gingen ze aan de slag. Uitpakken en sorteren: dames- heren- en kinderkleding, schoenen, ondergoed…. Volle vuilniszakken werden aangedragen, leeggemaakt en uitgezocht. Turfzaal, Ovenruimte en Atrium lagen vol met grote bergen kleren, die na sortering verpakt werden in dozen en zakken en van

een sticker (met de inhoud) voorzien. Het was een gezellige drukte: radio aan, beetje meezingen, soms uit de berg kleren een jasje of schoenen aantrekken of een muts of hoedje opzetten. Ook even pauze om iets te drinken en boterhammen te eten, klaargemaakt door 3 vrijwilligers. Even leek het erop of er nooit een eind aan alle kleren zou komen: maar opeens was alles weggewerkt en kon er gestofzuigd worden. Tot slot werd een groepsfoto gemaakt bij de berg dozen en zakken (en 4 fietsen en matrassen) gemaakt. Alle leerlingen, docenten en vrijwilligers: hartelijk bedankt!

De jongerenontmoeting van Taizé in Rotterdam Voor degenen die het nog niet wisten: inmiddels bedoelen we met Taizé niet meer het kleine plaatsje midden in Frankrijk, maar de oecumenische kloostergemeenschap die in 1940 is gestart door broeder Roger Schutz als opvang voor vluchtelingen uit de oorlog. Inmiddels is deze gemeenschap uitgegroeid tot een plek waar het hele jaar door mensen van over de hele wereld bij elkaar komen om het geloof in God met elkaar te delen. In de zomerperiode komen er elke week wel zo’n 4000 jongeren bijeen! Elk jaar wordt er van 28 december tot en met 2 januari een grote jongerenontmoeting georganiseerd in een grote stad ergens in Europa. Dit jaar komt die

internationale jongerenontmoeting van Taizé naar Rotterdam! Dit mogen we natuurlijk niet missen, schrijf daarom 30 december in je agenda! Dan gaan we met de verschillende Leidse kerkclubs naar Rotterdam waar we een speciaal (Nederlands) middagprogramma kunnen volgen. En na afloop willen we natuurlijk meemaken hoe het is om met duizenden jongeren samen te komen in een gebedsdienst in Ahoy, en in verschillende talen samen te zingen, te bidden, en na afloop te eten. Meer informatie hoor je via de clubleiding van je eigen kerk. Benut deze kans dat Taizé in Nederland is en kom ook! Anne schrijft: “Het ontmoeten van zoveel verschillende christenen en de rust die

je vindt in Taizé zijn enorm inspirerend en versterkend voor je geloof. Het is echt aan te raden om eens een week naar Taizé toe te gaan en met zovelen tegelijk met God bezig te zijn.” Voor een introductiefilmpje, kijk op http://www.taize.fr/nl_rubrique468.html, onder het kopje ‘foto’s en video’s’. Ans van Broekhuizen – de Rooij

33

Column

Marten Stol

Meneer Keim Meneer Keim (1918-2001), leraar aan de kweekschool, heb ik drie keer gesproken. Het eerst kwam zijn geboortedorp ter sprake: Kapelle, het dorp van Jan Peter en Jan Kees. Maar ook van Annie Schmidt, de dochter van de dominee die naar haar zeggen ongelovig was geworden, maar toch stug doorpreekte. Meneer Keim heeft hem gekend en kon dit niet geloven van deze integere man. Het is Ja Zuster tegen Nee Zuster. Het tweede gesprek ging over zijn rare achternaam: hij stamt af van de Salzburgse Emigranten. In 1732 werden twintigduizend protestanten grof het land uitgezet door een aartsbisschop. Dit in het beschaafde land van Mozart. Het Zeeuwse Sluis ontving 780 mijnwerkers uit ­Dürrnberg – het dorp waar de dichter van Stille Nacht leefde en dat vijf kilometer van Berchtesgaden afligt. Duizend protestanten vluchtten daar vandaan naar Hannover. Wat is beschaving? Een ellendig leven met moeraskoortsen wachtte in “het Land van Cadzant”, velen gingen terug en er bleven 171 over. De eigen Lutherse kerk in Groede bestaat nog - als cultureel centrum. De afstammelingen hebben namen als Brandstetter, Wemelsfelder. En Keim, natuurlijk. Zij herdachten dit in 2006 in de Lutherse kerk van Amsterdam, die hen ooit geholpen had. De nabestaanden kochten het gedenkboek van dertig euro gretig, op zoek naar zichzelf. Ik stond erbij en keek ernaar. De derde keer ontmoette ik meneer Keim in de Hooglandse Kerk. Dat was verrassend. Wel, zijn eigen Vredeskerk was hij ontvlucht, want daar ging een predikante voor van de Vereniging van ­Vrijzinnig ­Hervormden. Heer, waar dan heen? Ja, vele Salzburgers werden hersteld Luthers, afgescheiden of dolerend dat alles in reactie tegen de vrijzinnigheid. Meneer Keim hield zijn principes. Sinds 2004 zou hij in de PKN weer verenigd zijn geweest met vrijzinnigen en Lutheranen. Na zijn tijd. Martin Stol

4

Bijzonder Kerkenwerk Leiden Predikant: ds. A. Alblas, , Jac.P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, tel. 071 - 5232488, [email protected] Secretaris: mw. R.G.S. Jongsma, Schubertlaan 195, 2324 CT Leiden Penningmeester: A. Zeilstra, Carneoolstraat 17, 2332 KA Leiden, tel. 071 – 5763061 Bankrekeningnr.: 783995 t.n.v. penningmeester Bijzonder K ­ erkenwerk

Kerstnachtdiensten In de Pieterskerk organiseert onze commissie de populaire kerstnachtdiensten, dit jaar verrijkt met musicale bijdragen van de jazz- en gospelzangers Denise Jannah en het koperkwintet Fullhouse o.1.v. Dominic Sierat. Voorganger is ds. Ad Alblas en het thema voor dit jaar is: ‘...God voor ons allen’. Er zijn twee gelijke kerstnachtdiensten. Het loont om op tijd in de kerk te zijn, want ruim een kwartier van te voren begint het voorprogramma. De eerste kerstnachtdienst begint om 20.30 uur, hiervoor worden géén toegangskaarten uitgegeven. De tweede begint om 22.15 uur. Wie dat wil kan voor deze dienst (gratis) toegangskaarten verkrijgen bij de volgende adressen: VVV-visitor Centre, Stationsweg 41; boekhandel Ichtus, Korevaarstraat 2E; kapsalon Smittenaar, Hooigracht 102 en kantoor Pieterskerk, Kloksteeg 16.

Kinderkerstfeest Vóór de kerstnachtdiensten is er een kerstfeest voor de kinderen in de Pieterskerk, aanvang 18.30 uur. Ds. Ad Alblas vertelt het kerstverhaal en kinderen spelen mee, er is samenzang en de solooptredens door jonge en oudere muzikanten ontbreken niet. Het thema voor dit feest is ‘zoek je mee?’

Oudejaarsavondgebed Het oude jaar wordt uitgeluid in een cantatedienst in samenwerking met de Leidse Binnenstadsgemeente in de Hooglandse Kerk; aanvang is 17.00 uur. Cantate 81 van J.S. Bach. ‘Ich habe genug’ wordt uitgevoerd door Job Hubatka, bas-bariton, Allison Smith. hobo, Peter Leerdam, contrabas, Bert Mooiman, orgel. De titel kan verkeerde gedachten oproepen op de oudejaarsavond. Het is niet ‘ik heb er genoeg van’, maar ‘ik ben

voldaan’. We vieren nog het kerstoctaaf. Het licht valt - denk aan het schilderij van Rembrandt - op Simeon, die in de tempel het pasgeboren Kind aan zijn hart drukt. Dat vervult hem met onzegbare vreugde. Bij de jaarwisseling staan we stil bij wat ons vervulde met vreugde en we daarom graag meenemen het nieuwe jaar in.

Cantatedienst Op 30 januari is de cantatedienst om 19. 00 uur in de Hooglandse Kerk. Con Passione o.l.v. Ronald Threels brengt dan cantate 81 van J.S. Bach ten gehore. Precies voor deze zondag van het kerkelijk jaar werd de cantate gemaakt. Het Evangelie verhaalt over Jezus die aan boord is van een schip in nood en slaapt in de storm ‘Jesus schläft, was soll ich hoffen’. Bachkenners voelen direct aan, dat dit voor de componist aanleiding is om een opmerkelijke dramatiek in de cantate te brengen: de storm, het slapen, het roepen van de leerlingen, je hoort het terug in de muziek.

Adventsconcert Leidse Cantorij Op zondagavond 19 december verzorgt de Leidse Cantorij o.1.v. Hans Brons het traditionele adventsconcert in de Hooglandse Kerk; Theo ­Visser bespeelt het orgel. De aanvang is 20.15 uur, de kerk is open vanaf 19.30 uur en na afloop is er glüwein. Vanuit het koorgedeelte van de kerk opent de Cantorij met een motet van de onlangs overleden Poolse componist Henryk Górecki. Verder staan er twee Ave Maria’s op het programma: van Anton Bruckner en van Sergei Rachmaninoff. Bekende Engelse carols zullen niet ontbreken. Er klinkt muziek van Arthur Sullivan, John Rutter en een bewerking van Willcocks. Organist Theo Visser verzorgt twee orgelstukken van J.S. Bach en het concert wordt besloten met een Gloria van Herbert Howells.

Mens in Beeld Femke Krijger: ‘wat je het licht lijkt te ontnemen, brengt je het licht’ Femke Krijger vertelt over een ongewone leermeester: het Usher syndroom. Usher is een erfelijke ziekte die progressieve slechtziendheid en slechthorendheid met zich meebrengt (doofblindheid). Haar gezichtsvermogen is beperkt tot 10 procent en ze is aan beide oren slechthorend. Het woord voor leermeester is in het Sanskriet ‘Guru’, wat letterlijk betekent: ‘hij die aan de duisternis onttrekt’. Dat wat je het licht lijkt te ontnemen, kan je uiteindelijk juist het licht brengen. Op 30-jarige leeftijd werd Femke arbeidsongeschikt. Zij heeft internationaal recht gestudeerd en was destijds werkzaam bij het Wetenschappelijk Bureau van de Hoge Raad. Ze is getrouwd met Roland en heeft twee prachtzonen: Jonathan (8) en Daniël (3). Dit jaar ontving zij de Co Verhooghprijs vanwege haar vrijwilligerswerk voor het DoofBlinden Netwerk, een organisatie die zich inzet voor de participatie van doofblinden. Daarnaast geeft zij regelmatig lezingen op (inter-)nationale congressen. “Waar loop je tegen aan?” Tegen van alles, heel letterlijk. Het vergt veel concentratie om bijvoorbeeld een kopje koffie te maken of een gesprek te voeren en dat kost energie. Niets is meer vanzelfsprekend. Ik loop dus ook voortdurend tegen mijn fysieke grenzen aan. “Wat zien mensen aan je?“ In eerste instantie niets. Dat vind ik niet erg. Als beperkingen heel zichtbaar zijn, hebben mensen de neiging om iemand klein te maken. Alsof de beperkingen een hele persoon kan omvatten. Maar als je mij een hand wil geven en ik reageer niet, of iemand zegt ‘hallo’ en ik loop

die persoon straal voorbij, dan is het natuurlijk wel zichtbaar. Dan hoop ik maar dat mensen het begrijpen. Net zo als ik hoop dat ze begrijpen dat ik soms geen energie meer over heb om iets te doen, ook hele eenvoudige dingen. Dat is nog wel eens lastig uit te leggen. “Wat geeft je energie?” Stilte is belangrijk. Omdat mijn ogen en oren niet goed meer functioneren, filteren mijn hersens de indrukken die ik binnenkrijg onvoldoende. Dat maakt dat ik soms vol halve indrukken zit, waar ik een logisch geheel van probeer te maken. In de stilte kom ik weer tot mezelf, letterlijk. “Wat is het licht dat jij ziet?” Ik vergelijk Usher wel met de grot van Elia. Door Usher lijkt de wereld om mij heen langzaam te verdwijnen en dan ben je geneigd je in jezelf terug te trekken, zoals Elia in de grot. Maar die grot biedt geen veiligheid. Het is eerder beangstigend hoe je ingesloten wordt: blind en onzichtbaar, doof en onhoorbaar. Tot je geroepen wordt… Zoals Elia geroepen wordt: “Ik roep je, kom naar buiten”. Deze stem, zo anders en steeds opnieuw, vraagt mij om te voorschijn te komen. ‘Ik Ben Die Ik Ben’ roept mij om te zijn wie ik ben, met al mijn beperkingen en talenten, en zo Zijn naam te dragen. Zo overstijg ik de beperkingen van Usher en ervaar ik heelheid. “Dit is óók licht voor zienden…” Dat is fijn. Usher leert me veel. Het gaat er niet om wat je denkt of gelooft, maar dat je openstaat. Wat je denkt zal steeds weer veranderen. Niemand is in

staat om iets definitief voor waar aan te nemen, elke voorstelling is uiteindelijk slechts een beperkte voorstelling van de mens die we zijn. Als je openstaat voor wat zich aandient, wordt het boeiend. Je komt op plaatsen waar je niet dacht te komen. Dat is voor alles en iedereen waar, geloof ik. “Wat betekent Licht voor jou?” Ruimte. Uiteindelijk geeft het Licht ieder van ons ruimte Het stelt je in staat om te zijn wie je bent en anderen te laten zijn wie ze zijn. Het gaat niet om het feit dat je geroepen wordt, maar dat je daadwerkelijk uit de grot weer in het licht komt en de wereld in gaat. Gods stem horen is pas het begin van de weg die je te gaan hebt. Elke dag wordt opnieuw van je gevraagd om dat waartoe je geroepen bent vorm te geven op de plaats waar je bent. Dat is niet makkelijk, maar dat is wel waartoe God je uitdaagt. Ad Alblas

5

Raad van Kerken in Leiden Secretaris: mw. C.C.M. Boeren, Hugo van Woerdenstraat 73, 2332 PH Leiden, telefoon 071 – 572 14 12; email: [email protected] Voorzitter: ds. A.Alblas, Jac.P.Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, telefoon 071- 523 24 88; email: [email protected]

­ eerlingen van de basisschool De SpringL plank stelden hun werkstukken ten toon in de Burgerzaal. In deze monumentale en symbolisch rijke zaal werd vanaf 16.00 uur ‘1 Jaar Compassie’ gevierd. De betrokken kerkelijke, religieuze, sociale, maatschappelijke, politieke, burgerlijke organisaties, die vorig jaar het Charter ondertekenden, waren gekomen om ‘the best practices’ door te spreken. Elke spreker kreeg twee minuten de microfoon.

Charter for Compassion 1 jaar Op 11 november trokken Leidse gemeenteraadsleden en andere prominenten de scholen langs om gastles te geven over respect. Dit in het kader van de landelijke Dag van Respect. Inmiddels zijn 11 Leidse scholen bij dit initiatief betrokken.

De toespraken werden afgewisseld met de kletschmermuziek van het trio ‘C tot de derde’. Wethouder Roos van Gelderen sprak namens de Gemeente Leiden over het grote belang van ‘meer compassie’ en zegde toe er ook zelf ‘een schepje bovenop’ te doen. Dat is overgebracht aan het

Inter Religieus Platform Opening Turkse moskee Kooiplein In het hart van de Kooiwijk staat de ISN-Mimar Sinan Moskee, van de Turkse Moslimgemeenschap die al 35 jaar in Leiden haar plaats vindt. Op 1 december vond de feestelijke opening plaats van het nieuw aangebouwde ontmoetingscentrum van de moskee, een ruimte waar ‘Iedereen is welkom’ het devies is. Dat blijkt ook uit de uiteenlopende activiteiten die er plaatsvinden. Niet alleen voor de Turkse gemeenschap in Leiden en de TICV (Turkse Islamitische Culturele vereniging), maar ook voor cursussen, filmavonden en

6

als ontmoetingsplek voor jongeren en andere buurtactiviteiten. Burgemeester Lenferink onthulde samen met de heer Z. Arslan, die de voorzitter van de ISN Nederland de heer B. Senay verving, een speciale plaquette. Voormalig wethouder Aart van Bochove introduceerde de sprekers en gaf aan zich ‘als echte CDA’er’ nauw betrokken te voelen bij de Turkse gemeenschap in Leiden, namens wie hij de terugtredende voorzitter de heer Güney mocht bedanken voor diens enorme inzet. Opmerkelijk veel vertegenwoordigers van de christelijke en interreligieuze samenwerkingsverbanden bezochten de opening.

College van B&W van Seattle waar op dezelfde dag het Charter door het Gemeentebestuur werd ondertekend, waarmee Leiden en Seattle de eerste ‘compassionated cities’ zijn; en er gaan vele volgen. Voordat de ontmoeting van vertegenwoordigers en personen losbarstte, kwamen de aanwezigen overeen om het komende jaar over een slechte ervaring na te denken, ‘a bad practice’, en daarover volgend jaar verslag te doen. Gemeente en Raad van Kerken/Interreligieus Platform zullen een projectgroep in het leven roepen, die de jaarlijkse bijeenkomst organiseert en het Charter onder de aandacht brengt.

Kerk en Samenleving Uit de synode Op 11 en 12 november vergaderde de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland. Circa 140 afgevaardigden vanuit de classicale vergaderingen bogen zich die dagen over een tweetal belangrijke rapporten. Nadat het vele jaren over de organisatievorm was gegaan moet het in de kerk – en dus ook op de synode – weer gaan over wezenlijke vragen. Wat geloven we en hoe stellen we ons op ten opzichte van mensen met een ander geloof.

Spreken over God Mede naar aanleiding van een boekje van een Zeeuws predikant (“Geloven in een God die niet bestaat”), was door de

scriba van de kerk een pastorale handreiking geschreven met als titel “Spreken over God”. In deze notitie gaat hij in op de vraag hoe we in deze tijd met elkaar als gelovigen maar ook in gesprek met niet-gelovigen over God kunnen spreken. Bijna de gehele eerste zittingsdag was voor deze bespreking ingeruimd. Nadat scriba dr. Arjan Plaisier had toegezegd de commentaren van de synode in zijn notitie te verwerken werd de notitie – tot ieders verrassing – unaniem aanvaard. De notitie zal, na bewerking, aan de kerkenraden worden toegezonden om in kerkenraadsverband en bijvoorbeeld op kringavonden het gesprek over God te ondersteunen en te stimuleren.

De verhouding tot de Islam Een zelfde unanimiteit viel het rapport “Integriteit en respect” ten deel. Een nota waarin wegen worden gewezen om de dialoog aan te gaan met moslims en moslimorganisaties. De nota zal hier en daar nog wat worden aangepast aan de kritiek die vanuit de synode werd geuit en vervolgens worden voorgelegd aan een aantal organisaties (waaronder moslimorganisaties). In 2013 komt de nota dan weer op de synodetafel.

Predikantenopleiding in Leiden wordt opgeheven De synode stemde voorts in met het verminderen en verplaatsen van de predikantsopleidingen. Vanaf 2012 kunnen predikanten nog slechts in Amsterdam (VU) en Groningen worden opgeleid. De opleidingen in Kampen, Utrecht en Leiden zullen dan gesloten worden. Hoewel de argumentatie voor dit besluit deugdelijk was, had ik als Leidenaar er toch wel moeite mee, dat de predikantsopleiding die onze stad van Willem van Oranje in 1574 had verkregen ( als eerste in Nederland), nu zou verdwijnen. Ik heb me – met stemverklaring – daarom maar van stemming onthouden. Hans Karstens (synodelid classis Leiden)

‘Open huis’ kerkzaal verpleeghuis Overrhyn 12 oktober stond in het teken van het feestelijk in gebruik nemen van de nieuwe inventaris voor de kerkzaal. Wekelijks vinden hier vieringen plaats. Te midden van alles wat een mens kan overkomen is het daarnaast in deze intieme ruimte mogelijk een moment alleen te zijn met de eigen gedachten, muziek, een kaarsje, in stilte. Zowel voor religieuze bewoners en medewerkers als voor mensen met een meer algemene levensbeschouwing. Maanden lang werd door de medewer-

kers van de Geestelijke verzorging en met hulp van anderen nagedacht over - en gewerkt aan - de uitstraling die de ruimte zou moeten krijgen. Aankopen liepen via de Stichting ­Kerkelijk Kunstbezit in Nederland. Deze Stichting draagt bij in het herplaatsen van kerkelijke inventarisstukken, die door een kerk- of kloostersluiting of om een andere reden overtollig zijn geraakt. Zo kwam Overrhyn in het bezit van een aantal mooie religieuze attributen uit het Bisdom Haarlem/Amsterdam en

­ otterdam. Ze hebben in Overrhyn een R mooi plekje gekregen. Het geheel werd muzikaal omlijst door Klaas Maarse aan het orgel en de heren van de vocale groep INCIDENTO SEXTETTO. Met het ophangen van een nieuw lezenaarskleed bereikte de viering een hoogtepunt. Geestelijk verzorger Ellen Kruyt Medewerker Geestelijke verzorging Bep Kaptijn

7

De mensen van Monuta maken hét verschil. Monuta, winnaar van de International Funeral Awards

du Prie BOUW & ONTWIKKELING B.V. ADMIRAAL BANCKERTWEG 23 LEIDEN - TELEFOON 071-5222919

“Monuta is gekozen tot meest service-gerichte uitvaartonderneming in Nederland tijdens de International Funeral Awards 2005. Voor mij iets om écht trots op te zijn. Voor u de zekerheid van een goed verzorgde uitvaart”.

hooigracht 35 2312 kn leiden postbus 164 2300 ad leiden telefoon 071 514 32 44 telefax 071 514 35 49 e-mail [email protected]

Edward Kardol, teamleider

Monuta Soek, Hoogmadeseweg 66, 2351 CV Leiderdorp, (071) 573 08 34 Monuta Van der Luit, Willem de Zwijgerlaan 179, 2316 CZ Leiden, (071) 521 32 31 Monuta 't Leidse Huys, Gitstraat 1, 2332 RB Leiden, (071) 573 08 30 www. monuta. nl www.scenarium.nl www.monutacharityfund.nl [email protected]

ZAALBERG

Verhuur van zaalruimte

Korevaarstraat 35 - Tel. 071-514 91 47

voor vergaderingen, recepties, cursussen, bijeenkomsten e.d.

- snelle transactie - snelle taxaties - scherpe tarieven

“Rijks beëdigd makelaar”

Beheerder : R. van Heyningen Watermolen 1, 2317 ST Leiden Tel. 071 - 52 128 58

BijBels, Boeken en muziek www.ichthusboekhandel.nl korevaarstraat 2e • leiden • Telefoon: 071-5147061

Fournituren DMC splitzijden Babykleding

Setterlady / Setterlaine damesmode Hollandia / Ten Cate ondermode Hoge Rijndijk 114, 2313 KM Leiden, Tel. (071) 5123578

Dusters Ochtendjassen Ondergoed Badkleding

Boekhandel

Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s

web: www.zaalbergmakelaardij.nl email: [email protected]

Ichthus

***

met recht van koop BARNING PIANO’S sinds 1921 Rijkstraatweg 22d, 2171 AL Sassenheim www.barning.com

Lid LMV

makelaardij

REDKEN AMBASSADOR

HAARHUIS VA N TO N G E R E N n r dra e e Al m35 jaa

Kappersbenodigdheden Pruiken - Toupets Breestraat 32 Leiden Telefoon 071-5125212 Dijkmanschans 198 ZoeTermeer Telefoon 079-3312993

www.haarhuisvantongeren.nl

8

Mens in Beweging

Rouw, de reactie op verdriet doen veel pijn. “We leven met je mee”, maar komen steeds minder op bezoek. Een weduwe kwam voor het eerst na het overlijden van haar man op een verjaarsvisite. De naam van haar man werd niet genoemd. Zij ging maar naar huis. Bij iedere herinnering wordt het verlies weer voelbaar.

Hospice Issoria aan de Plantage 4 in Leiden hield in de ­Vredeskerk een symposium over “Rouw, de reactie op verlies“. Een Hospice is een huis voor mensen in hun laatste levensfase en biedt de stervende en de naaste familieleden een huiselijke plek, met persoonlijke zorg. Issoria, de Latijnse naam voor de kleine parelmoervlinder. Een vlinder kruipt uit de cocon, vliegt uit en verbeeldt het sterven van de mens.

Leoniek van der Maarel gaf op het symposium uit eigen ervaring en uit verschillende bronnen tips mee aan rouwenden en hen, die met rouwenden omgaan. In onze drukke samenleving is het rouwen in een gemeenschap wat weggevallen en tot een individuele eenzame aangelegenheid geworden.

Op de laatste zondag van het kerkelijk jaar worden in de ­protestantse kerken de gestorvenen herdacht”. Heer, herinner U de namen van hen, die gestorven zijn...”. Hun namen worden genoemd, een kaars wordt aangestoken. In de rooms-katholieke traditie gebeurt de herdenking op Allerzielen. Nabestaanden gaan naar het kerkhof om bloemen op het graf te leggen, een lichtje te laten branden. Bekende rituelen voor mensen, die zich met de kerk verbonden voelen. Door de verminderde kerkelijke betrokkenheid zijn mensen zelf op zoek gegaan naar zingeving en rituelen rond sterven, afscheid nemen en rouwen. Rituelen geven een bedding aan verlies, verdriet en rouw.“ Rouwen is iets organiseren tegen de kou en tegen het vergeten “ schreef de Duitse theologe Dorothee Sölle. De ervaring van verlies is heel persoonlijk, maar we kunnen elkaar er wel bij helpen. De werkelijkheid van het verlies van een geliefde wil soms maar moeilijk doordringen. Het kan niet waar zijn dat zij of hij er niet meer is. Hoe kunnen wij het verlies verwerken en er mee omgaan? Zeker in deze tijd, waarin het leven

Rouw is een ingrijpende maar een gezonde reactie op verdriet en geen ziekte. Ieder moet het op eigen manier verwerken. Je emoties mag je wel laten zien, maar niet te lang, want dan word je een zeurkous gevonden. Terwijl het nu juist zo belangrijk is je eigen verhaal te kunnen vertellen. En een luisterend oor. zoveel individueler is geworden. Er zijn nieuwe rituelen bedacht. Een stille tocht naar een gedenkplek, waar lichtjes worden aangestoken, bloemen, foto‘s, gedichten, knuffels worden neergelegd. Een troostboom planten in het bos voor mensen, die aan kanker zijn overleden. Aids Memorial Day. In de Bijlmer wordt de vliegtuigramp herdacht rond “De boom, die alles zag”. Rituelen kunnen je helpen bij het rouwen, het verwerken van verlies en verdriet. Rouw gaat nooit helemaal over. Opmerkingen als “Het is nu al een jaar geleden, huil je nog steeds?” of “Jullie hebben de andere kinderen toch nog”

Rouwen is zwaar werk. Gemaakte plannen gaan niet door, toekomstdromen vervliegen. Wie rouwt moet opnieuw vorm geven aan haar of zijn leven. Er is geen weg om de rouw en het verdriet heen, alleen maar een weg er doorheen. “Luister met je hart, niet met je mond. Kom niet met eigen ervaringen”. Een rouwende zegt: “Loop niet voor me, want ik zal niet volgen. Loop niet achter me, want ik zal niet leiden. Loop naast me, zoals een vriend”. Henk J. Hemstede

9

Diaconie Secretariaat: De Bakkerij, Oude Rijn 44b/c, 2312 HG Leiden, tel. 071 - 5144965, fax 071 - 5149744, [email protected] Coördinator: RK Diaconaal werker Ton Snepvangers, [email protected] Diaconaal werker: Jacqueline Schoonwater, [email protected] Redactie diaconiepagina: Henriëtte van den Broek, [email protected] Bankrekeningnrs: 97065 t.n.v. Diaconie Protestantse gemeente Leiden; 7820129 t.n.v. ­Vrienden van De Bakkerij, www.debakkerijleiden.nl Stichting Hofjes Hervormde Diaconie: secr. Kanaalweg 33, 2313 DV Leiden, tel. 071 - 5130293 Website: www.debakkerijleiden.nl

Diaconie vraagt aandacht voor armoede Op zaterdag 13 november organiseerden de protestantse en rooms-katholieke diaconie van Leiden, samen met Zorgbelang Zuid-Holland en Stichting Urgente Noden Leiden, in Diaconaal Centrum De Bakkerij een drukbezocht symposium over stille armoede en sociale uitsluiting: “Hoe kom je d’r bij?”. Ton Snepvangers, coördinator van De Bakkerij, opende met:‘Stille armoede en sociaal isolement zie je nauwelijks. Hoe kom je die op het spoor en wat betekent het voor mensen om de aansluiting met de maatschappij te missen?’ Jan Laurier, vroeger wethouder in Leiden, nu Eerste Kamerlid voor Groen Links, vertelde dat hij eens op 5 december een gezin aantrof dat op straat gezet was. Er werd voor onderdak gezorgd, maar het liet hem niet los. Onderweg stopte hij hen 25 gulden toe zodat ze toch iets van pakjesavond konden maken. Het voorval is typerend voor stille armoede: soms zie je het, soms niet. Soms wordt het probleem opgelost, vaak ook niet. Het onlangs verschenen rapport van Kerk in Actie laat zien dat de PKN diaconieën in 2009 34.000 aanvragen voor hulp kregen. Omdat het vangnet van de sociale zekerheden aan erosie onderhevig is wordt de rol van de kerken steeds groter. Ook het CBS geeft schrikbarende cijfers: 1 op de 9 kinderen onder de 18 jaar leeft in armoede. Het gaat dan vooral om eenoudergezinnen. Laurier: ‘armoede heeft een ander gezicht gekregen: naast mensen in de bijstand, Wajongers en ZZP-ers, steeds meer mensen die hun baan verliezen. De gevolgen van de crisis zijn groot. Sociale Diensten krijgen aanvragen die niet gehonoreerd kunnen worden. Mensen hebben structureel te weinig inkomen en kunnen hun verplichtingen niet nakomen. Voedsel-

banken zien een toename van cliënten’. Armoede is niet alleen een tekort aan geld en het wegvallen van sociale contacten, maar geeft ook lichamelijke en psychische problemen. Een gesprek met twee ervaringsdeskundigen maakt het verhaal van Laurier concreet. Elly is al 20 jaar mantelzorger voor haar zieke man. Hoewel er geen financiële zorgen zijn is haar leven wel veranderd: ‘altijd rekening houden met thuis, altijd een telefoon op zak’. Haar wereld is kleiner geworden, minder of korte sociale contacten, veel kan niet meer of met veel geregel vooraf. Marjan moet rondkomen van een minimum: ‘je wordt erg gehaaid en gaat met de fiets op koopjesjacht’. Eerst bezoeker van een maaltijdproject is zij er nu vrijwilliger: op die manier heeft zij weer contacten. Ze geniet van de muziekles voor minima, maar kan door de vele eigen bijdragen sporten niet betalen. Voor haar als patiënt eigenlijk wel nodig. Jarenlang schaamde ze zich om hulp te vragen. Ze pleit ervoor niet neer te kijken op arme mensen: ‘wie vraagt er nou om armoe? Niemand toch?’ Vertegenwoordigers van JES Leiden, buurtmaatschappelijk werk van Kwadraad, Mantelzorg van Activite, Meldpunt zorg en overlast van de GGD en Stichting Urgente Noden melden dat hun organisaties helpen bij problemen veroorzaakt door armoede en sociale uitsluiting. Zij benadrukken dat mensen niet moeten aarzelen aan de bel te trekken als ze om zich heen problemen signaleren. De bezuinigingen van het kabinet komen voor 4,5 miljard uit de sociale zekerheid, dus van mensen aan de onderkant van de samenleving. De politiek gaat er vanuit dat deze mensen voor zichzelf op komen, maar in de praktijk gebeurt dat niet. Roos van Gelderen, Leids wethouder voor Jeugd, Zorg en Welzijn, sluit zich hierbij aan. Vanuit de SP probeert zij de scherpe kantjes van het rechtse kabinetsbeleid bij te schaven. Organisaties kunnen hun werk nog meer op elkaar afstemmen en instellingen en particulieren kunnen aan de slag gaan, op mensen met problemen afstappen. ‘We zijn het niet gewend om aan te bellen, maar doe het maar’. Wat bovendien erg verhelderend werkt, en dat wil ze vooral politici meegeven, is om regelmatig ergens mee te lopen: dan weet je waar je over praat. Ze besluit met: ‘Leiden moet de sociale stad blijven die ze is. Het goede moet behouden blijven voor de mensen aan de onderkant van de samenleving en voor de nieuwe generatie’.

Doet u mee? Kerstcollecte 2010 Altijd moeten rondkomen van heel weinig geld, dat maakt

10

moedeloos. Mensen moeten vérder kunnen met hun leven, gemotiveerd blijven om hun problemen op te lossen. Daarom worden al vele jaren kerstbonnen uitgegeven aan mensen die het financieel moeilijk hebben of aan de rand van de samenleving staan. De Diaconie Protestantse gemeente Leiden en de RK Diaconie Leiden organiseren de uitgifte van de kerstbonnen, dit jaar samen met de Stichting Urgente Noden (SUN). De bonnen gaan naar mensen die het nodig hebben; daarbij wordt niet gekeken naar afkomst of religie. Kerstbonnen zijn tegoedbonnen, die vrij te besteden zijn in een grote supermarkt in Leiden. De gezinssituatie is bepalend voor het aantal bonnen dat men krijgt. Mensen beslissen zelf welke levensmiddelen zij ervoor kopen. De afgelopen jaren is gebleken dat men het plezierig vindt om zelf een keuze te kunnen maken en vooral dat men iets extra’s kan doen. De bonnen worden -bijvoorbeeld- gegeven aan mensen die om hun probleemsituatie bekend zijn bij de Diaconie, de Raad- en Daadwinkels en het Buurtmaatschappelijk Werk. SUN stelt dit jaar € 10.000,- ter beschikking; de Diaconie doet een beroep op fondsen en draagt zelf ook bij, voor zover mogelijk. In de kerkdiensten tijdens de kerstdagen wordt gecollecteerd voor de kerstbonnen. Om welvaart en overvloed te delen met hen die het minder goed hebben: kerstbonnen kunnen zo een beetje licht brengen in de donkere dagen. Doet u mee?

Nieuwjaarsbijeenkomst In 2011 viert Diaconaal Centrum De Bakkerij haar 25 jarig bestaan. De nieuwjaarsontmoeting van de Leidse Diaconieën op vrijdag 21 januari vormt het startpunt van een aantal feestelijke activiteiten het jaar door, te beginnen met de nieuwjaarstoespraak van Anton ­Dronkers, voormalig diaconaal predikant en grondlegger van ­Diaconaal Centrum De Bakkerij. U bent van harte welkom in De Bakkerij van 16.30- 18.00 uur om het glas met ons te heffen.

over Armoede gesproken Ter gelegenheid van het symposium “Hoe kom je d’r bij?” stelde Ton Snepvangers het boekje over Armoede gesproken samen, met teksten over stille armoede en sociale uitsluiting, aangeleverd vanuit de kerkelijke achterban (verkrijgbaar in De Bakkerij).

Nieuwe diakenen Atty Talma en Jaap van Wijck werden bevestigd als diaken in De Regenboog; Jan Hendrik Labots in de ­Vredeskerk.

Straatpastor Gireren mag ook: rekening 97065, Diaconie Protestantse gemeente Leiden, o.v.v. kerstcollecte 2010.

Broodpenning voor Franciscanen Na 550 jaar hebben de Franciscanen Leiden verlaten. Ter gelegenheid van het afscheid sprak Bert Verweij, voorzitter van het College van Diakenen van de Protestantse gemeente Leiden, pater Ton Peters en pater Jan van Duijnhoven toe. ‘Vijf eeuwen hebben Franciscanen en Diaconie naast elkaar gewerkt voor de Leidenaar die hulp nodig had. Naast elkaar, maar wél uit dezelfde bron. Waarom het tot in de 21ste eeuw heeft moeten duren voordat we elkaar konden vinden, zal wel altijd een raadsel blijven. De roep van Franciscus om de armen te helpen heeft altijd gegolden voor ons beiden’. Omdat de Franciscanen in de afgelopen jaren van doorslaggevende betekenis zijn geweest voor de komst van de RK diaconaal werker in Leiden en de groeiende samenwerking tussen de Leidse protestantse en rooms-katholieke diaconie werd aan beiden -tot hun grote verrassing- de broodpenning aangeboden.

Pastor Paul Brommet is door de Stichting Straatpastoraat Leiden per 1 december 2010 aangesteld als straatpastor voor het werk onder dak- en thuislozen. Het initiatief om een straatpastor aan te stellen is ontstaan in De Bakkerij, waar hij ook zijn uitvalsbasis heeft, ondersteuning krijgt van het secretariaat van de Diaconie en waar een klankbordgroep gevormd wordt. Zijn postadres is: Oude Rijn 44 b/c, 2312 HG Leiden. E-mail: [email protected] en website: www.straatpastoraatleiden.nl

delen, met het oog op de verdere uitbouw en ontwikkeling van activiteiten in en vanuit De Bakkerij. Een centrum dat in de afgelopen decennia een stevige reputatie heeft opgebouwd op het gebied van zorg, gastvrijheid, ondersteuning en belangenbehartiging van kwetsbare groepen in Leiden en omstreken.

Leidse diaconieën tekenen samenwerkingsovereenkomst Op 17 november hebben Bert Verweij, voorzitter van de ­Diaconie Protestantse gemeente Leiden, en Wilbert van Erp, voorzitter van de Rooms Katholieke Diaconie Leiden, in ­Diaconaal Centrum De Bakkerij een samenwerkingsovereenkomst ondertekend, waarin beide diaconieën afspreken de reeds bestaande samenwerking verder te intensiveren. Met de komst van RK diaconaal werker Ton Snepvangers naar De Bakkerij, op 1 januari 2007, startte een proces van groeiende samenwerking tussen beide diaconieën. Samen met Jacqueline Schoonwater, diaconaal werker van de Protestantse Diaconie, werden vanaf dat moment alle activiteiten gezamenlijk georganiseerd. Beide diaconieën vinden het belangrijk de inspiratie, kennis en kunde van beide kerken blijvend te bun-

11

Leidse Binnenstadsgemeente Predikant: ds. A. Alblas, Jac. P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, tel. 071 - 5232488, tel. spreekuur dagelijks 08.00-09.00 uur, [email protected] Secretariaat: Nieuwstraat 20, 2312 KC Leiden Scriba: R.G. Vanhaelen, tel. 071 – 5224162 Penningmeester: mw. A. van der Heide, Oude Singel 348, 2312 TK Leiden Bankrekeningnr.: 703141 t.n.v. penningmeester Binnenstadsgemeente; doel s.v.p. vermelden Wijkkerk: Hooglandse Kerk, Nieuwstraat/Middelweg Wijkgebouw: Het Hooglandsche Huys, Moriaansteeg 7, 2312 KD Leiden Website wijkgemeente: www.leidsebinnenstadsgemeente.nl Website Hooglandse Kerk: www.hooglandsekerk.com; Koster/beheerder: R. Hartsuiker, tel. 071 – 5149636, [email protected]

GEMEENTELEVEN Gedoopt Op de eerste zondag van de Advent schitterde het opkomende kerstlicht in het doopwater. Te midden van de gemeente en hun familie zijn door de Heilige Doop met God verbonden: • Daniël Michaël Jacobus, zoon van Michael & Geertrui ­Betgen; • Rutger Pieter Anthonie, zoon van Eric & Lianne Brugman; • JayNoah en Johannes Willem Leo Bernardus, zonen van Lilian de Rek; • Elsje Julie-Jet, dochter van Dirk Jan & Evelien Laman; • Olivier Willem Gijs, zoon van Floris & Irene Pijnse van der Aa. Onder het thema ‘het verschil maken’ werd overdacht wat het betekent om christelijk op te voeden en te leven. Met een ‘Ja van harte’ stemde de gemeente in met het jawoord van de ouders.

Getrouwd Op 2 december zijn Paul van der Werf & Mariëlle van de Ven getrouwd. Ze wonen vlak bij de kerk op de Hooigracht. Hoewel ze niet eenzelfde geloofsopvatting hebben, wilden ze hun huwelijk graag in de kerk vieren, mét de zegen van God. Met hun familie en vrienden, muziek en samenzang, een overweging-op-maat en de handoplegging vierden zij: ‘de meeste is de liefde’.

Gestorven Op 18 november is de heer Peeke Valk overleden. Hij woonde aan het Stadzicht en werd 87 jaar. Eén van de gedachteniswoorden begon met ‘Ondanks het verdriet en gemis sta ik hier als een bevoorrecht mens’. Samen met zijn vrouw Cor heeft hij een lang en goed leven gehad, verrijkt met hun kinderen met gezin. De geboren Fries Peeke hechtte aan tradities. Bovendien was hij vol van liefde, waaraan de schriftlezing uit 1 Corinthiërs stem gaf in de afscheidsdienst. Als door hogerhand geleid kwam ik daags voor zijn overlijden langs en

12

sprak met hem een gebed uit; onder grote ontroering ontving hij de zegen. We wensen Cor en verdere familie de blijvende kracht van de liefde toe.

Kerkenraadsdag Het doel van de Kerkenraadsdag op 28 november was om het concept Beleidsplan 2011-2016 af te ronden. Vier thema’s werden door de deelnemende ambtsdragers uitvoerig doorgesproken. Onderwerpen die de LBG zullen bezighouden: de ­Binnenstadsgemeente als Stadsherberg, Diaconie in de naaste toekomst, Randkerkelijkheid en Verscheidenheid in geloven. Elk onderwerp werd stevig uitgediept. Daarbij kwamen inspirerende verhalen en ideeën tevoorschijn, die op een lijst van actiepunten zijn opgenomen. Op weg naar handen en voeten geven aan wat in het voorgestelde Beleidsplan zoal is opgenomen.

Bevestiging tot predikant Op 12 december is gemeentelid Irma Pijpers-Hoogendoorn bevestigd tot predikant in algemene dienst. Dit ten behoeve van haar werkzaamheden voor JOP, de jeugdorganisatie van de PKN. Al jaren werkt ze bij JOP. Voornamelijk met het ontwikkelen van materiaal voor kinderen en jeugdwerkers. De Generale Synode is van mening dat het jeugdwerk een belangrijke poot is van het werk van de Protestantse Kerk. Daarom heeft deze Irma en vier collega’s beroepen om hun werk als predikant uit te voeren. Dit geeft haar ook de bevoegdheid om de sacramenten te bedienen. Aan haar werkzaamheden verandert weinig. Daarom zal ze nog regelmatig te zien zijn in de Leidse ­Binnenstadsgemeente en de Leidse Cantorij.

Bevestiging ambtsdragers In de eredienst op 31 oktober was een wisseling van ambtsdragers. De termijn van Eveline Euser als ouderling voor jongeren zat er op. Na een persoonlijk dankwoord gaf zij haar ambt terug aan de gemeente, dat direct kon worden doorgegeven aan Aiko de Raaf. Het taakgebied omvat jongeren van 29-40 jaar met als gevleugelde opdracht ‘niets doen maar zorgen dat het gebeurt’. Dat is basisprincipe in onze gemeentevisie. Zo worden niet enkelen overbelast en staan anderen langs de lijn. Samen zijn we gemeente en samen zijn we verantwoordelijk voor een goed functionerend gemeenteleven. Dat geldt ook onze nieuwe pas-

VIEREN Bij de vieringen Op zondagavond 19 december om 20.00 uur is het traditionele adventsconcert door de Leidse Cantorij in de Hooglandse Kerk (zie elders in dit blad). 24 December wordt de kerstnachtviering van de LBG samen met Bijzonder Kerkenwerk Leiden gehouden in de Pieterskerk (zie elders).

torale ouderling voor ‘lief en leed’ Lilian de Rek, die eveneens het ambt van God en de gemeente ontving. Zij zal zich richten op mensen op de kruispunten van het leven, bij ‘rouw en trouw’ present zijn en meedenken over het versterken van onze relatienetwerken. Diaken Wim Nieboer werd bevestigd voor een nieuwe termijn om zijn werk als penningmeester voort te zetten, wat hij met vreugde doet. Na de bevestiging van deze specifieke ambtsdragers, bevestigde de gemeente haar roeping tot het algemene ‘ambt van alle gelovigen’.

Op 25 december vieren we het Geboortefeest van ‘Het Woord van den Beginne’. We vervolgen de Micha-lezingen en horen het kerstevangelie van Lucas. Het thema luidt: ‘Waar komt Hij vandaan?’ Het antwoord ligt in de kerntekst: ’In het verre verleden ligt zijn oorsprong’. De kinderen komen naar voren en de Leidse Cantorij verleent medewerking. Tweede kerstdag valt op zondag. We hebben dominee Steenstra bereid gevonden om deze ‘na-kerst’ met ons inhoud te geven.

Studieverlof Van 3 tot 24 januari heb ik studieverlof. Dat zal gewijd zijn aan het grote onderwerp ‘Compassie’ en dat in de grote geloofstradities. Hiermee kan de enthousiaste ontvangst van ons boek met de ‘honger naar meer’ gevoed worden. Ook is het een uitbouw van het fundament onder de interreligieuze dialoog, waar de komende jaren meer aandacht voor nodig is. Uiteraard zal in gesprekken en preken het resultaat van de studie doorklinken en een gemeenteavond over dit studieonderwerp hoort tot de mogelijkheden.

LEREN Bijbelse Kernwoorden Op 2 november en 6 december zijn Bijbelse figuren tot leven gekomen. Ze werden door één van de deelnemers ‘uitgenodigd’ om over de tijden heen gesprekspartners te zijn. Na de kerst wordt de serie voortgezet en belangstellenden kunnen altijd instromen. Informatie bij de wijkpredikant.

Bewust geloven Door omstandigheden gaat de kring pas in januari van start. Belangstellenden kunnen zich alsnog aanmelden bij de wijkpredikant. Als je overweegt belijdenis te doen, is dit dè mogelijkheid, maar ook als je samen met anderen - eventueel je partner - je van je geloof bewuster wilt worden, is deze kring iets voor jou.

Kring Kerkgeschiedenis De gesprekskring ‘Wat betekent de Kerkgeschiedenis voor ons?’ komt op 13 januari van 10.00 - 12.00 uur bijeen in het Hooglandsche Huys. Nieuwe deelnemers zijn welkom. Inlichtingen bij Jan den Boeft, 5132657.

DIENEN Diaconale Raad Op 3 november vergaderde de Raad, waarbij diaconale en verwante activiteiten zijn besproken. Het Refo-congres in Gouda met discussie over ‘Compassie’, het congres in Naturalis over

Op 31 december houden we om 17.00 uur een oudejaarsavondgebed met een solo-cantate van J.S. Bach, uitgevoerd door een ensemble onder leiding van Bert Mooiman. Na afloop staan koffie en oliebollen klaar. Het nieuwe jaar beginnen we om 10.00 uur met een ontmoeting, gevolgd door het ochtendgebed bij dit nieuwe jaar waarin de naam van het kerstkind wordt gespeld. Op 2 januari gaat mw. Rinske Scholten voor; zij werkt onder meer als ouderenwerker in Leiden-Zuidwest. Het rooster reikt lezingen uit Mattheüs aan. Epifanie vieren we op 9 januari met dominee Joep van den Berg uit Voorhout als voorganger Op 16 januari zal ons gemeentelid Ab Ridder de dienst leiden. Op 23 januari is dominee John Boon voorganger; hij is pastor in de Oecumenische Geloofsgemeenschap ­Merenwijk. Op 30 januari is ondergetekende weer aan de beurt met de Bergrede in het volle licht.

‘Wetenschap en Geloof’, het Diaconale Symposium ‘Hoe kom je erbij?’, ‘De Zaak’, het Straatpastoraat, Colour your Mind 2011, het Interreligieus Platform en de Vredesweek. Verder het wijkgerelateerde werk: het ouderenwerk, de kring ‘Kerkgeschiedenis’, onze aanwezigheid op de Dag van de Diaconie, ‘Lief en Leed’, het Collectenrooster. En we spraken over de actie van de Waalse Gemeente voor mw. Victoire in Rwanda.

13

Leidse Studenten Ekklesia Secretariaat: Rapenburg 100, 2311 GA Leiden, 071-5134558, [email protected], www.ekklesia.leidenuniv.nl Studentenpastores: drs. Elise Woertman (RK), 06-45100439, [email protected]; drs. Rob van Waarde (PKN), 06-41935997, [email protected] Participantenpastores: ds. Ranfar Kouwijzer (PKN), 020-4750248, [email protected] (zakelijk), [email protected] (persoonlijk) wnd. ds. Henk Schouten (PKN), 071-5218723, [email protected] Academiepredikante: dr. Christiane Berkvens-Stevelinck (rem.), 020-6714568, [email protected] Rekeningnummers: Leidse Studenten Ekklesia: 2635559 t.n.v. Stichting Materiële ­Voorzieningen LSE te Leiden; Diaconaat: 3313366 t.n.v. Stichting Diaconaal Fonds Hulpverlening LSE te Leiden LSE-raad: Hans Nuiver, voorzitter ([email protected]), Jan Slotboom, secretaris, 071-5414508 ([email protected]), Johan de Groot, penningmeester ([email protected])

HOOGLANDSE VIERINGEN Iedere zondag - maar dit jaar niet op 26 december - is er om 11.45 uur een oecumenische viering van de Leidse Studenten Ekklesia in de Hooglandse Kerk. Deze vieringen worden niet alleen door studenten bezocht, maar ook door anderen die aangesproken willen worden in een taal die niet dogmatisch is, maar ook niet vrijblijvend. Na de diensten rond Kerstmis (let wel: zondag tweede kerstdag slaan we over!) gaan we op 9 januari met een nieuwe serie van start. Volgens de traditie beginnen we het jaar met fragmenten uit een evangelie. Dit jaar is Johannes aan de beurt. De eerste drie evangeliën leveren altijd genoeg verhalen op, over of door Jezus verteld (denk voor het laatste aan de gelijkenissen). Hoewel er bij Johannes ook een paar beroemde verhalen staan, maakt het geheel toch meer een theologische dan een narratieve (verhalende) indruk. Voor de serie hebben we gekozen voor een aantal beelden waarmee Johannes de betekenis van Jezus duidelijk heeft willen maken: de ware wijnstok, het brood des levens, het levende water, het licht der wereld. Het is niet moeilijk deze beelden ook met verhalen in verband te brengen, zoals de bruiloft te Kana, de broodvermenigvuldiging, de ontmoeting met de Samaritaanse vrouw bij de put en de blindgeboren jongen. In 2009 lanceerde de bekende schrijfster Karin Armstrong haar Handvest voor Compassie. Daardoor geïnspireerd schreven Christiane Berkvens en Ad Alblas een Catechismus van de compassie. Geen 52 ‘zondagen’ met vraag en antwoord, maar 12 kernbegrippen uit de sfeer van het geloof. Een catechismus waarbij het er niet om gaat geloofswaarheden van buiten te leren, maar om de lezer aan het denken te zetten. In februari beginnen we alvast met vier van deze begrippen: liefde, compassie, roeping en rechtvaardigheid.

Kerstnacht in Leiden: 24 december 22.30 uur Beleef de kerstnacht op een bijzondere manier en kom naar de Hooglandse Kerk. Oecumenische kerkdienst op 24 december van de Leidse Studenten Ekklesia, niet alleen voor studenten en oud-studenten, maar voor alle belangstellenden. Met samenzang van bekende kerstliederen, het kerstevangelie, brood en wijn, en de zegen voor iedereen die komt. ­Voorganger: Christiane van den Berg. Ruim veertig zangers van

14

de Schola Cantorum o.l.v. Wim de Ru zullen deze kerstnachtdienst muzikaal ondersteunen. Aanvang: 22.30 uur (deuren open om 21.45 uur).

Rob van Waarde bevestigd als studentenpredikant In een feestelijke dienst op 3 oktober (Leidse feestdag!) is Rob van Waarde bevestigd als predikant van de Protestantse Gemeente te Leiden en deed hij zijn intrede als studentenpredikant bij de Leidse Studenten Ekklesia. Ds. Henk Schouten, die in april afscheid had genomen, kon hem nu bevestigen als zijn opvolger. Intussen is Rob op Rapenburg 100 al voluit bezig met het werk onder de Leidse studenten, samen met Elise Woertman namens de rk-kerk.

Afscheidsdienst ds. Ranfar Kouwijzer Op zondag 19 december zal ds. Ranfar Kouwijzer, die vanaf Pinksteren 2007 aan de LSE verbonden was als predikant voor niet-studerenden, afscheid nemen. Hij is door het L ­ andelijk Dienstencentrum aangesteld als studentenpredikant in zijn woonplaats Amsterdam. Wij zullen hem zeer missen. Na de dienst is er gelegenheid persoonlijk afscheid van hem te nemen.

Wat is er voor studenten te doen? De activiteiten gaan van kloosterweekends, vrijwilligerswerk

hier of in Ghana, avonden over psychiatrie of criminaliteit, trainingen over kiezen of vrij-zijn, verlies-verwerken, homoseksualiteit, reli-shoppen en bidden, tot de Bijbel voor dummies. Het programma is verkrijgbaar bij het secretariaat Rapenburg 100, tel.071-5134558 (op werkdagen van 9-12 uur), [email protected].

Meditatieve viering - in de sfeer van Taizé Elke laatste woensdagavond van de maand is er een meditatieve viering op Rapenburg 100, voor wie behoefte heeft aan inspiratie, stilte, even op adem komen. In de viering maken we gebruik van de meditatieve liederen van Taizé, een klooster in Frankrijk waar jaarlijks tienduizenden jongeren naartoe komen. We beginnen voor wie wil met een gezamenlijke vegetarische maaltijd en een gespreksgroep rondom een tekst. Eerstvolgende keer: 26 januari, 18.00 uur maaltijd, 19.45 uur gespreksgroep (voor wie wil), 20.30 uur viering. Aanmelding (voor het eten) bij [email protected]

33e Europese jongerenontmoeting, Taizé Rotterdam Duizenden jongeren worden in Rotterdam verwacht voor vijf dagen van uitwisseling en gebed, georganiseerd door de gemeenschap van Taizé. Het is van 28 december 2010 tot 1 januari 2011 in Rotterdam op uitnodiging van de Nederlandse bisschoppenconferentie, het moderamen van de Protestantse Kerk in Nederland en de Nederlandse Raad van Kerken. Bij de duizenden jongeren die in de lokale kerken actief zullen zijn, voegen zich meer dan 20.000 jongeren vanuit heel Europa. Met deze nieuwe etappe in de ‘Pelgrimage van vertrouwen op aarde’ wil de gemeenschap van Taizé de weg voortzetten die frère Roger is begonnen om jongeren te ondersteunen in hun zoektocht naar verzoening en vrede. Niet alleen tussen christenen, maar tussen alle mensen. De jongeren worden door kerken en gezinnen uit de hele regio ontvangen: van Breda tot Den Haag, van Gouda tot Hoek van Holland. ’s Ochtends zijn ze te gast bij een van de 150 gastkerken en rond de middag ontmoeten zij elkaar in de plaatselijke evenementenhal (Ahoy) voor de maaltijden en het gezamenlijke gebed. ’s Middags bieden de workshops de jongeren de gelegenheid om zich te bezinnen op de bronnen van het geloof en op hun betrokkenheid bij de dienst aan Christus in de kerk en in de samenleving. Zie voor het programma en meer informatie: www.taize-rdam.nl

Agenda

­

Indien geen locatie wordt genoemd, vindt de activiteit plaats in de Hooglandse Kerk.

Zondag 19 december, 11.45 uur ds. Ranfar Kouwijzer, afscheidsdienst

Vrijdag 24 december, 22.30 uur (kerk open 21.45 uur) drs. Christiane van den Berg, kerstnachtdienst

Zaterdag 25 december, 11.45 uur drs. Corine van der Loos, 1e kerstdag

Zondag 26 december: geen dienst 28 december - 1 januari, Rotterdam-Taizé 33e Europese ontmoeting voor jongeren

Zondag 2 januari, 11.45 uur ds. Henk Schouten

Zondag 9 januari, 11.45 uur drs. Corine van der Loos: De ware wijnstok

Zondag 16 januari, 11.45 uur drs. Elise Woertman: Het brood des levens

Zondag 23 januari, 11.45 uur ds. Henk Schouten: Levend water

Woensdag 26 januari, 18 uur, Rapenburg 100 Meditatieve viering: [email protected]

Zondag 30 januari, 11.45 uur ds. Rob van Waarde: Het licht der wereld

Zondag 6 februari, 11.45 uur dr. Christiane Berkvens: Liefde

Zondag 13 februari, 11.45 uur ds. Ad Alblas: Compassie

Zondag 20 februari, 11.45 uur ds. Karin van den Broeke: Roeping

Zondag 27 februari, 11.45 uur pastor Jan Delhaas: Rechtvaardigheid

Cluster Binnenstad Contactadres: dhr.C.van Vliet, voorzitter clusteroverleg, e-mail: [email protected]

Op zondagavond 14 november hebben wij onze gezamenlijke vesper gehouden. Dit keer was het in de Marekerk. Wij hadden gekozen voor het thema ‘zegenen’. Aangezien wij drie (wijk)gemeenten zijn, waren er ook drie voorgangers, te weten ds. Ad Alblas, ds. Christiane Berkvens-Stevelinck en ds. Ton Jacobs. Het onderwerp konden wij dit keer ook heel mooi in

drieën knippen. In het eerste gedeelte kwam het subthema ‘door God gezegend zijn’ aan de orde. Vervolgens stonden wij stil bij ‘God zegenen’ en wij sloten af met ‘leven als een gezegend mens’. Het accent lag in deze vesper op het lied. Het was liturgisch dan ook evenwichtig en mooi opgebouwd. Wij hebben prachtige liederen gehoord en gezongen. Na afloop hebben wij gezellig achter de preekstoel - zo doen ze dat in de Marekerk - met elkaar een kopje koffie gedronken en nagesproken over hetgeen we beleefd hadden. Eén vesper met drie kleuren. Een waardevolle viering!

15

Hervormde Marewijkgemeente Predikant: ds. T. Jacobs, Edelkarper 28, 2318 NK Leiden, tel. 071 – 8870207, [email protected] Scriba: M.P.H.J. Korbee, Zandzegge 11, 2318 ZK Leiden, tel. 071 – 5126574, [email protected] Penningmeester: P. Jasperse, Oude Singel 92a, 2312 RD Leiden, tel. 071 – 5610122, [email protected] Bankrekeningnr.: 1720266 t.n.v. Hervormde Marewijkgemeente Wijkkerk: Marekerk, Lange Mare 48, 2312 GS Leiden, tel. 071 - 5121208 Wijkgebouw: Marehuis, Oude Vest 61, 2312 XS Leiden Beheerder kerk en wijkgebouw: P. Breedijk, tel. 06-57721473 Website: www.marekerk.nl

Kerstfeest In de eerste drie eeuwen kende de kerk alleen het paasfeest. Pas in 354 besloot paus Liberius door middel van een decreet, dat op 25 december de geboorte van Jezus Christus gevierd zou worden met een speciale kerstmis. 25 December was niet zomaar een datum. Verschillende volkeren vierden op die dag een feest waarbij op de een of andere manier het licht het donker overwon. Het was dan ook voornamelijk de wens van keizer Constantijn dat die feesten op 25 december ‘verchristelijkt’ zouden worden. En zo is het kerstfeest ontstaan. Slim bedacht, moet ik erkennen. En zo is kerstfeest uitgegroeid tot ‘het’ feest hier in het Westen. Maar als kerk moeten wij wel het kerstfeest (= Christusfeest) blijven vieren. Kerst zonder Pasen kan niet. ‘Het hout van de kribbe is van hetzelfde soort als het kruis op Golgotha’, werd er vroeger nogal eens beweerd. Een uitspraak om over na te denken.

Uit de gemeente • Op 8 november is Alexander Willem Pieter Inderson geboren, zoon van Akin & Anneke en broertje van Olivier (Marepoortkade 21, 2312 MP Leiden). Wij feliciteren dit gezin met dit grote geschenk. Mooi hoe op het geboortekaartje de dank en verwondering is verwoord met woorden van Psalm 139. • Op woensdag 24 november hebben wij weer onze ouderendag in Rosenburch gehouden. Dit keer hadden wij gekozen voor een middag. En dat bleek goed aan te sluiten bij de wensen van onze ouderen. Er waren ongeveer 50 ouderen. Na de koffie hadden wij een kerkdienst waarin het Heilig Avondmaal

is gevierd. In de preek hebben wij stilgestaan bij Mar. 8:34-38. ‘Want een ieder, die zijn leven zal willen behouden, die zal het verliezen; maar een ieder, die zijn leven verliezen zal om Mijnentwil en omwille van het evangelie, die zal het behouden.’ Daarna was er een informeel samenzijn onder het genot van een drankje en een hapje. Dat was erg gezellig. De middag werd afgesloten met een lopend buffet (chinees). Dank aan onze diakenen en vrijwilligers voor het organiseren van deze waardevolle middag! • Op D.V. woensdag 29 december gaan Matthias Gerritsen en Corry Houwaard trouwen (Parnassia 413, 2224 JS Katwijk). De kerkelijke inzegening van hun trouwverbond zal plaatsvinden in de Marekerk in een dienst die om 15.00 uur begint. Ikzelf zal de dienst leiden. Wij wensen dit bruidspaar alle goeds toe en Gods zegen. T. Jacobs

Kerstavonddienst Op 24 december zal Deo Volente zoals gebruikelijk een kerstavonddienst plaatsvinden, die om 19.30 begint. ­Wijkpredikant dominee T. Jacobs gaat dan voor. Het thema dit jaar zal zijn “A Christmas Carol”. Overeenkomstig dit thema zal de dienst in Engelse stijl worden ingekleed. De muziek zal worden verzorgd door Henk Gijzen op het orgel, in samenspel met het koor MareVocale. Omdat de kerstnachtdienst bij uitstek een dienst is waar mensen heengaan die niet gewend zijn wekelijks een kerk te bezoeken, wordt er dit jaar alles aan kerstavond in de Marekerk gedaan om de viering ook voor deze mensen toegankelijk te maken. Iedereen die wil komen wordt dan ook hartelijk uitgenodigd om zijn of haar familie, vrienden en kennissen mee te www.marekerk.nl nemen! Na afloop is er gelegenheid tot het dat u m: 2 4 dece m b e r drinken van een kop aanvang: 1 9.30 u u r lekkere warme chocomu ziek: M areV o c a le lademelk...en, zoals spreker: ds. T. Jac o b s het past bij een echte Marekerk - Lange Mare 48 -Leiden Engelse kerst, natuurlijk een cadeautje!

A

Christma s Carol

16

Weekbrief Gemeenteleden die niet meer naar de kerk kunnen gaan, maar wel graag een weekbrief willen ontvangen, kunnen deze thuis bezorgd krijgen. Neem hiervoor contact op met br. G. Sirag, 071-5892028.

Missionair Stadswerk Missionair ouderling Marewijkgemeente: Herman Paul, [email protected]

Druk, druk, druk Zelden kom je iemand tegen die zegt: ‘wij willen een missionaire gemeente zijn, laten we daarom onze tradities koesteren.’ Veel vaker hoor je het omgekeerde: ‘willen we buitenkerkelijken bereiken, laten we dan een beetje progressiever worden. Een missionaire gemeente is een eigentijdse gemeente. Weg dus met het Latijn in de kerk, met het orgel, met gewoonten en gebruiken van vroeger.’ Inderdaad, Jezus was geen conservatief en christenen zouden het evenmin moeten zijn. Maar één ding wordt intussen vaak vergeten: dat afschaffing van oude kerkelijke gebruiken een averechts effect kan hebben. Dit is geen klacht van een kalende dominee. Kijk eens op de sites van kloosters die een stilte- of bezinningsweekend aanbieden. Voor zo’n weekend bestaan wachtlijsten! Niet omdat men vroeger die kloosters zo krapjes bouwde, maar omdat veel mensen hunkeren naar rust en denken dat een kerkelijk ritme hen daarbij kan helpen. Onlangs vertelden twee Amsterdamse predikanten mij van hun ontdekking dat Advent bij uitstek iets voor yuppen is – voor jonge mensen die voortdurend ‘druk, druk, druk’ zijn. Waarom?

Agenda Op zondag 12 december werden de volgende kinderen gedoopt: Lennard Ruben Horst, Alexander Willem Pieter Inderson en Vera Jacoba Dorothea Rauws. Het was weer een prachtige dienst, waarin Gods trouw schitterde. Voor vrijdagavond 24 december staat weer de kerstavonddienst gepland. In deze dienst zal MareVocale haar medewerking verlenen en een aantal prachtige kerstliederen zingen. In deze dienst zal de geschiedenis van de wijzen uit het oosten centraal staan. Op Eerste Kerstdag (zaterdag 25 december) willen wij ‘s morgens het Christusfeest met elkaar vieren. Ook in deze dienst wil MareVocale van zich laten horen. Aangezien Tweede Kerstdag op een zondag valt, zal er dit jaar wel een morgendienst zijn. Vrijdagavond 31 december vanaf 19.30 uur willen wij met elkaar het kalenderjaar gezamenlijk afsluiten. En zo willen wij ook op nieuwjaarsdag om 10.00 uur met elkaar het nieuwe jaar beginnen. Op zondag 9 januari hopen wij nieuwe ambtsdragers te mogen bevestigen. In deze dienst zullen wij ook afscheid nemen van een tweetal broeders van de kerkenraad. In de morgendienst van zondag 23 januari willen wij een terugkomdienst van de familie Ten Hove houden. Zes jaar geleden zijn zij vanuit onze gemeente uitgezonden naar Zimbabwe om te gaan werken in het Morgenster Mission Hospital. Nu zij definitief terugkomen, willen wij deze bijzondere periode van hun leven ook samen afsluiten met een kerkdienst.

Onze samenleving heeft een probleem met tijd. Wij weten niet meer hoe we onze tijd moeten indelen. Gevolg: we doen alles tegelijk en worden hondsmoe.

aspecten van verwachting. Een tijd van inkeer, gevolgd door een vrolijk feest.

Laat dit nu een probleem zijn waarvoor de kerk iets in huis heeft – tenminste, zolang ijverige progressievelingen de getijden, de leesroosters en de zondagsnamen niet hebben afgeschaft. Zo kent het kerkelijke jaar een periode van verwachting (advent), waarin christenen zich vier weken oefenen in vier

Niet alleen aan het jaar, maar ook aan de dag heeft de kerk een ritme gegeven. Wie op kloosterweekend gaat, viert lauden en metten. En zulke ritmes zijn uitdrukkelijk niet alleen voor ‘gevorderden’ bedoeld. Nee, de liturgie is één van de manieren waarop jonge gelovigen worden ingewijd in het geloof. Het heeft dus iets moois, die kloosterweekenden en die boekjes over tijdsmanagement naar benedictijnse principes. Ik vind het stimulerend om te horen dat de Amsterdamse dominees cursussen ‘kerkelijk tijdsdenken’ aanbieden aan opgejaagde twintigers en dertigers. Wie dacht dat missionair gemeentezijn de wijsheid van het voorgeslacht kan missen, krabbe zich langdurig achter de oren! En zou dan de opgejaagde bezoekster van onze kerstavonddienst mogen ontdekken dat het ritme van de kerk niet alleen haar agenda, maar haar hele leven wil veranderen? Dat ‘druk, druk, druk’ uiteindelijk een vlucht is voor een leven gelijktijdig aan dat van Jezus? Herman Paul, missionair ouderling

17

Maranathawijk Wijkpredikant: vacant Consulent: zie bij Vredeskerk Scriba: mw. E.J.F. Venekamp-van Hal, Hoge Morsweg 63, 2332 HH, tel.: 5767607, e-mailadres: [email protected] Giro Protestantse Maranathawijkgemeente Leiden: 240776, ten name van Protestantse Maranathawijkgemeente Leiden Wijkkerk: Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 21, 2313 GG Intenet: www.vredeskerk-leiden.nl Kerkdienst op internet: www.kerkomroep.nl Wijkcentrum: Topaaslaan 23 Beheerder Wijkcentrum: dhr. K. Bakker, Smaragdlaan 45, tel.: 5765158 Teksten zonder ondertekening zijn afkomstig van de scriba.

Dank u wel De afscheidsdienst ligt al weer een tijdje achter ons. Ondanks de dingen van de dag, moeten we er nog vaak aan terug denken. Van tevoren denk je, een beetje onderkoeld, dat het een gewone dienst is. Het enige bijzondere is dat het de laatste dienst is. Nou en? Het leven gaat gewoon verder. Maar wanneer alles achter de rug is, besef je pas hoe bijzonder het was. Zo bijvoorbeeld stond onze zoon, Geerten, nog geen twee weken daarvoor vader geworden van een zoon, op die zondagmorgen zomaar onaangekondigd vanuit het zuiden van Duitsland vóór ons en nam hij met zijn trompet deel aan de begeleiding van de gemeentezang. Maar ook de verbondenheid met familie, vrienden en kennissen uit vorige gemeenten was een bijzondere ervaring. En natuurlijk het samenzijn met de eigen gemeente, zowel Maranathawijk als Vredeswijk. De mooie deken van de nevendienst, met handen en namen er op van alle kinderen, straalt warmte uit. Allerlei blijken van waardering die we na de dienst in ontvangst mochten nemen. Maar evenzeer de lieve woorden van dank en toewijding of gewoon de handdruk die boekdelen spreekt. Teveel om op te noemen. Namens de wijk ontvingen we een geluidsinstallatie. De oude was inmiddels heel wat jaartjes oud en deze nieuwe kunnen we goed gebruiken. Zo bent u nog regelmatig hoorbaar bij ons thuis. Maar er was ook een vrij te besteden gift voor de

tuin. En zoiets is beslist goed besteed aan iemand met groene vingers. Het is allemaal teveel om op te noemen. Het geheel werd compleet met een prachtig fotoalbum waarin we vele kostbare en visuele herinneringen aantroffen. U begrijpt dat we een hele tijd nodig hadden om dat alles op een rij te zetten en tot ons te laten doordringen. Onze dankbaarheid is nog groter, omdat we tijdens en na mijn ziekteperiode eens te meer de kwetsbaarheid van een mensenleven ondervonden en het helemaal niet vanzelfsprekend was de periode tot mijn emeritaat te kunnen volmaken. Mensen vragen me wel eens: ga je nog wel ‘es voor in een kerkdienst? Een mens moet nooit ‘nooit’ zeggen, maar eerst breekt nu een periode aan om op verhaal te komen. Ondertussen is het goed te benadrukken dat dit een kerkelijk afscheid was, het ogenblik waarop een einde komt aan mijn kerkelijke werkzaamheden. Het is geen afscheid van onze woonomgeving. Wij zien elkaar nog, in de kerk, op het Diamantplein of elders. En dat vergoedt veel bij dit afscheid. Rest ons nog u allen van harte te danken voor dit zo geslaagde afscheid. Wij wensen u allen met elkaar en ieder persoonlijk nog een gezegende tijd toe. Frank en Martine Rooze

18

Afscheid ds en mevrouw Rooze Op 24 oktober namen we in de Vredeskerk afscheid van Frank en Martine Rooze. Het was een goede dienst met elkaar. In de weken daarvoor hadden we bij de Maranathawijkgemeente materiaal verzameld voor het fotoboek dat we als herinneringsgeschenk aan Frank en Martine wilden meegeven. Gelukkig hebben we een mooi boek met materiaal kunnen vullen. Alle gevers daarvoor hartelijk dank! En we mogen hier toch wel heel speciaal Ben Venekamp bedanken die van allerlei zaken, als foto’s, herinneringen aan Bijbelkringen, de panelen, de verjaardagskalender en nog veel meer een fotoboek van 80 pagina’s wist te fabriceren. Dit fotoboek is aan Frank en Martine overhandigd, maar we hebben nog een (digitaal) exemplaar laten maken. Ja, dat kan met de huidige techniek. Dit andere exemplaar houden we als aandenken in de Maranathawijk. Als u het wilt inzien, kunt u mij bellen, schrijven of mailen.

Agenda Donderdag 16 december: Inloopmiddag vanaf 14.30 uur in de Wijkplaats aan de Topaaslaan 23. Busvervoer rond kerst: Op 1e en 2e kerstdag rijden de twee bussen van en naar Robijnhof en Schouwenhove als gebruikelijk. Op 24 december rijden er geen bussen. Mocht u toch naar de Vredeskerk willen, dan kunt u de scriba bellen, schrijven of mailen voor overleg. Zie voor verdere activiteiten ook de wijkrubriek bij de Vredeskerk.

Rondom de eredienst Voor informatie over de erediensten in de komende periode verwijzen wij u graag naar de pagina’s van de Vredeskerk.

We verklappen hier natuurlijk niet hoeveel geld u heeft bijgedragen aan de cadeaus, maar het was een heel mooi bedrag! Heel hartelijk dank hiervoor!

Wij gedenken Op 25 november is na een leven vol inzet, liefde en zorg rustig ingeslapen Corry de Haan-De Bruine op de leeftijd van 82 jaar. Zij woonde in een aanleunwoning in Robijnhof, na vele jaren in de Aquamarijnstraat gewoond te hebben. Corry was een zeer meelevend lid van de Maranathawijkgemeente. Zij was betrokken bij allerlei activiteiten, maar had vooral een warm hart voor de mensen in haar omgeving. Vanaf het begin waren zij, en haar inmiddels overleden man, geïnteresseerd in onze zustergemeente in Istihaza in Roemenië. Zij is daar tevens een aantal keer op bezoek geweest. We herinneren ons allen het ‘oliebollenbakken’ in haar garage om geld op te halen voor de mensen in Istihaza. Ook aan de gemeentemaaltijden deed zij altijd mee. Op haar overlijdenskaart stond: Geborgen in Gods hand. Op 30 november is Corry begraven op Rhijnhof. Op 25 november is Neeltje Elize Oostendorp–Van Waas overleden. Ze werd de laatste fase van haar leven verzorgd in Robijnhof. De groentezaak, die zij samen met haar man dreef, was een belangrijk deel van haar leven. Daarnaast wist zij zowel haar eigen kinderen, als twee stiefdochters, later samen met hun gezinnen een royale plaats te geven in haar hart. Nog maar kort geleden, op 5 februari 2009, overleed haar man. Het moment van haar heengaan was bijzonder. In haar coma ontving zij een zegen en werd het ‘onze Vader’ gebeden. Tijdens dat gebed werd zij weggenomen. Verdrietig om haar heengaan, maar dankbaar om haar onvoorwaardelijke liefde en zorg heeft de familie haar op 2 december begeleid naar Rhijnhof. Daar werd haar leven overdacht en opgedragen aan ‘de Heer, haar herder’.

Mirjam van Griethuijsen, ouderling Even voorstellen: ik ben Mirjam van Griethuijsen, sinds oktober 2010 ouderling van de Maranathawijkgemeente. Ik ben geboren in het mooie Rotterdam en opgegroeid in het zo mogelijk nog mooiere Nieuw-Vennep. Na mijn middelbare schooltijd ben ik naar het schitterende Leiden verhuisd om de hbo-opleiding tot verpleegkundige te gaan volgen. Na zeven jaar met veel plezier in het LUMC gewerkt te hebben en iets korter in het Diaconessenhuis rondgelopen te hebben, ben ik dit najaar aan de slag gegaan in het Spaarneziekenhuis in Hoofddorp. Ik woon in de Coornhertstraat in Leiden, ben getrouwd met Bas van Velzen en wij hebben twee dochters, Esther en Anne. De dierenliefhebbers onder u kan ik vertellen dat er ook een poes in huis rondloopt. Mijn favoriete hobby’s zijn wandelen, in de tuin werken en lezen. En ook een nieuwe ouderling-kerkrentmeester: Thijs van Varick: Mijn naam is Thijs van Varick, ik ben geboren in 1948 in de Professorenwijk. Triny en ik zijn getrouwd in 1970 in de ­Vredeskerk en wij hebben 2 dochters en 2 kleindochters. In 1980 zijn wij gaan wonen in Koppelstein in het Morskwartier en we wonen er nog steeds. Wij zijn toen betrokken geraakt bij de Maranathakerk. Na de sluiting van de kerk zijn we meegegaan naar de ­Vredeskerk. Ik ben in de VUT, mijn beroep was stukadoor. Sinds oktober 2010 ben ik ouderling-kerkrentmeester. Ik hoop op een goede tijd in het ambt.

Nieuwe ambtsdragers Op 10 oktober werden twee nieuwe ambtsdragers bevestigd. We willen deze nieuwe ambtsdragers zich graag aan u laten voorstellen. We beginnen met een nieuwe ouderling.

In het volgende nummer van het kerkblad stellen Jacintha en Koos Groen zich voor. Zij worden op 30 januari in het ambt bevestigd.

19

Vredeskerk predikant: dr. G.J. Venema, Van den Brandelerkade 24, 2313 GW Leiden, tel. 071 – 5137919, [email protected] scriba: mw C. Kooreman, p/a Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden, [email protected] penningmeester: Th. Weizenbach, Van Vollenhovenkade 5, 2313 GG Leiden, tel. 071 – 5149092 bankrekeningnr.: 8285572 t.n.v. Protestantse wijkgemeente Vredeskerk wijkkerk: Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden, tel. 071 - 5142317 koster/beheerder: H. Holswilder, [email protected] wijkcentrum ‘Staalwijk’: Herenstraat 45, 2313 AF Leiden, tel. 071 – 5143666; verhuur via mw. J. van Rossen, tel. 071 – 5128692, [email protected] website: www.vredeskerk-leiden.nl

In de stilte van de kerstnacht vinden wij elkaar in verwondering en vreugde. Terwijl we de snijdende koude van een echte Hollandse winter trotseren, warmen wij ons aan liefdevolle aandacht en saamhorigheid. IJs en weder dienende, ontmoeten wij elkaar in de Vredeskerk! Zondag 19 december is de laatste zondag van Advent. Daarmee eindigt een bijzondere tijd van inkeer, voorbereiding en toeleven naar de komst van Gods geliefde Zoon. In deze weken hebben we gelezen uit de profetie van Micha. Daardoor zijn we bepaald bij een van de klassieke typeringen van Jezus: hij is Profeet. Zijn verschijnen is een profetisch gebeuren: hij verkondigt in woord en gestalte de komst van Gods heerschappij in deze wereld. Hoe donker en duister het ook mag zijn, zijn licht zal over ons allen schijnen! U allen een goede en gezegende kerst gewenst!

Kinderkerstfeest

Ambtsdragers De kerkenraad van de Maranathawijkgemeente wordt opnieuw versterkt met enkele ambtsdragers. Op zondag 30 januari worden bevestigd: Jacintha Groen in het ambt van ouderling en Koos Groen in het ambt van diaken. Koos heeft de afgelopen maanden al warmgedraaid als nieuwe voorzitter. De kerkenraad van de Vredeskerkgemeente neemt afscheid van twee ambtsdragers. Ida van der Linden is de afgelopen jaren met grote trouw ouderling geweest. Zij kreeg waardering voor de manier waarop ze de gebeden verwoordde. In de vergaderingen van de kerkenraad was zij altijd betrokken op de besproken zaken én op de mensen. Ida stopt na één termijn, met een positief gevoel. En dat is wederzijds! Martin Vreeken, onze voorzitter, zal eveneens zijn ambt van ouderling neerleggen. Hoeveel jaren hij dat ambt heeft bekleed, dat durft eigenlijk niemand na te kijken: het zijn er veel. We zeggen niet ‘te veel’, want we zijn dankbaar voor al het werk dat Martin heeft verricht en we zullen hem missen. Op vele terreinen was hij actief, voor en achter de schermen. Of het nu ging om een bespreking van de toekomst van kerkelijk Leiden of om het regelen van ballonnen voor de kinderen, met veel enthousiasme en inzet was hij aanwezig. En hoewel aan zijn voorzitterschap van de kerkenraad een einde komt, zal hij ongetwijfeld met veel activiteiten gewoon doorgaan. Ten slotte: Kees de Groot heeft toegezegd een tweede termijn als ouderling-kerkrentmeester te willen dienen. Daar zijn wij blij om! Kees verricht belangrijk werk, niet alleen voor onze wijkgemeente, maar ook voor de Protestantse Gemeente te ­Leiden als penningmeester van het College van Kerkrentmeesters.

Belijdenis Op vrijdagmiddag 24 december van 16.00-17.00 uur vieren we een kinderkerstfeest voor álle kinderen! Zowel kinderen uit de kindernevendienst als uit de wijk zijn van harte welkom! De kinderen van de kindernevendienst verzorgen de uitvoering van het kerstspel: ‘Met de ogen van Micha’. Dit kerstspel gaat over een jongen die enorm van kerstballen houdt. Hoe dat zo komt? Dat vertelt het verhaal dat mede is geschreven door dominee Venema. Ook ouders, grootouders, gemeenteleden uit de Vredeskerk- en Maranathawijkgemeente en belangstellenden zijn van harte welkom!

20

In januari gaan we van start met een gesprekskring voor mensen die overwegen belijdenis te doen of daarover willen nadenken en spreken met elkaar. We komen regelmatig bijeen om te spreken over kerk en geloof, over de Bijbel, belangrijke belijdenisteksten uit het verleden, maar ook uit het recente verleden. Dat doen we in een sfeer van vertrouwen: eenieder moet kunnen zeggen wat hij of zij denkt en gelooft maar ook waarover twijfels of vragen bestaan. De beslissing om belijdenis te doen in de dienst van paasnacht wordt niet vooraf genomen, maar aan het

eind. Heb je interesse? Neem dan snel contact op met dominee Venema (071 5137919), in verband met de data!

Ouderensoos Staalwijk Jarenlang werd elke dinsdagmiddag een gezellige bijeenkomst voor ouderen georganiseerd in wijkgebouw Staalwijk. Tot het moment waarop de kring zo klein werd dat er een punt achtergezet moest worden; dat moment kwam in het voorjaar van 2010. Gedurende een lange periode is de ouderensociëteit in Staalwijk van grote betekenis geweest voor veel oudere mensen in onze wijk. De gezelligheid, het spelen van een spelletje, maar ook de bijzondere momenten met Pasen en Kerst, met 3 oktober en Sinterklaas: de deelnemers ontmoetten elkaar en hielden contact met elkaar, ook tussendoor. De grande dame van de soos was Nies van den Brink. Zij organiseerde en regeerde de soos in de hoogtijdagen, toen er ook vakantieweken werden gehouden. Reizen die bij de deelnemers nog altijd warme herinneringen oproepen. We gedenken Nies met dankbaarheid. De laatste jaren lag de leiding in handen van een damescollectief, gecoördineerd door mw Gré Nolles. Zonder haar zou de soos vroegtijdig zijn geëindigd. Maar met haar bijzondere talent om zaken te regelen en haar vele contacten in de diaconale wereld, heeft mw Nolles de deelnemers nog vele mooie middagen bezorgd!

Agenda Bij de eredienst: Kerst en Epifanie Vrijdag 24 december, 16.00 uur: kinderkerstfeest De kinderen van de nevendienst hebben hard geoefend voor het kerstspel dat ze zullen opvoeren. Het belooft een mooie middag te worden. Vriendjes en vriendinnetjes: iedereen is welkom!

Vrijdag 24 december, 18.30 uur: kerstmaaltijd Aan het begin van de kerstavond genieten we samen een eenvoudige, maar smakelijke kerstmaaltijd. In verband met de inkopen is opgave gewenst bij Willemien van Pijkeren, e-mail: [email protected].

Vrijdag 24 december, 20.00 uur: kerstavonddienst In deze dienst zingen we veel bekende kerstliederen, daarbij ondersteund door een gelegenheidskoor, o.l.v. Liesbeth Boertien. We lezen voor de laatste keer de woorden van de profeet Micha.

Eerste kerstdag, 25 december: dienst voor jong en oud Aan deze dienst van Schrift en Tafel wordt meegewerkt door gospelrockformatie Dawwagiem. Voorganger is dominee Jos Wolthaus. Het is fijn dat hij bij ons voorgaat op dit Hoge Feest.

Tweede kerstdag, 26 december: eredienst! Op de achtergrond werkte Wim van den Brink als penningmeester van de soos. Door kleine penningen te verzamelen waren er steeds voldoende middelen voor bijzondere activiteiten. Met instemming van de kerkenraad wordt het restbedrag nu bestemd voor de jaarlijkse ontmoetingsdag voor zieken en mensen die aan huis gebonden zijn. Zo blijft de erfenis van de soos: pastorale aandacht voor ouderen. Een extra reden om dankbaar te zijn.

Loungemiddag DDDS op zondag 23 januari Vieren van de zondag? Of zijn we dan ook druk-druk-druk …? De eerste loungemiddag van 2011 staat in het teken van het bijzondere karakter van zondag. Spreker is ds Jos Wolthaus die zal pleiten voor en met ons discussiëren over het feestelijk karakter van de zondag, en de rol van ceremonie en recreatie hierbij. We komen bijeen op zondag 23 januari vanaf 15.30 uur in de foyer van de Vredeskerk. Natuurlijk sluiten we rond 17.30 uur de middag af met een gezellige borrel. Deze loungemiddag wordt georganiseerd door de werkgroep DDDS vanuit de Vredeskerk, maar staat open voor leden van de PGL en andere belangstellenden. Met andere woorden: kom vooral en voel je vrij om iemand mee te nemen!

Aangezien Tweede Kerstdag op zondag valt, vieren we ook dan een dienst! De toonzetting zal bijzonder zijn, letterlijk en figuurlijk.

Zondag 23 januari vieren we, samen met de Oud-Katholieke Parochie en de Evangelisch Lutherse Gemeente, een oecumenische dienst in de Vredeskerk. Deze keer volgen we de calvinistische ritus, de orde van dienst die we gewend zijn in de Vredeskerk.

Zondag 30 januari worden nieuwe ambtsdragers bevestigd en zeggen we dank aan ambtsdragers die hun ambt neerleggen (zie hiernaast).

In de periode april t/m november 2010 zijn de volgende contante giften binnengekomen. Ten behoeve van pastoraat/ wijkkas (allen ‘NN’): via ds Venema 3x € 50, 2x € 100, 1x € 150, 1x € 200 en 1x € 250; via mw Jasperse € 50; via dhr Zwijsen € 50 en 2x € 20; via mw Schipper € 10. Voor de voedselbank: via dhr Vis 3x € 50. Dankbaar zijn we ook voor alle rechtstreekse betalingen op ING girorekening 8285572 n.a.v. ons verzoek voor de ­wijkbijdrage. Nogmaals hartelijk dank voor al uw gaven!

Nieuws van de penningmeester Nu het jaar 2010 ten einde loopt, leggen wij graag aan u verantwoording af.

Met vriendelijke groet, Theo Weizenbach, penningmeester Protestantse Wijkgemeente Vredeskerk

21

Protestantse wijkgemeente Leiden Zuidwest predikant: Piet Warmenhoven, tel. 071 – 3100007, [email protected] jongerenwerker: Pieter Nauta, tel. 06 81494568, [email protected] missionair-diaconaalwerker: Sity Smedinga, tel. 06 81118017, [email protected] ouderenwerker: Rinske Scholten, tel. 06 39771287, [email protected] scriba: H. van der Vlist, Tommy Dorseykade 1, 2324 LB Leiden, tel. 071 – 5790677 penningmeester: mw E.T. van der Vlist-Zandstra, Tommy Dorseykade 1, 2324 LB Leiden, tel. 071 – 5790677 bankrekeningnr.: 534930 t.n.v. penningmeester Protestantse wijkgemeente Leiden Zuidwest geluidsopname vieringen: Siem Roosendaal, Jacob van Campenlaan 100, 2321 GG Leiden, tel. 071 – 5728274 wijkkerk: Antoniuskerk, Boshuizerlaan 11, 2321 TS Leiden (vieringen: zondag 09.15 uur) wijkcentrum: ‘De Verdieping’, Stevensbloem 269, 2331 JD Leiden, tel. 071 – 8882393 website: http://leidenzuidwest.protestantsekerk.net

Mattheüs We zijn in de kerk niet gewend bij het lezen in de bijbel te bedenken wie er aan het woord is. Vroeger zeiden we: God sprak en wie toevallig de vulpen vasthield, dat deed er niet toe. Ik wens u een andere visie toe. Zeker nu wij Mattheüs gaan lezen dit jaar. Wie zich daarin verdiept merkt: bij Mattheüs ben je in een heel andere wereld dan bij Lukas of Markus of bij Johannes! 1. Mattheüs is het meest joods, hij schrijft dichtbij Israel en mijdt het woord God. Ook nu schrijven Joden liever G’d, om niet lichtvaardig over God te spreken. Daarom ook schrijft Mattheüs altijd koninkrijk der hemelen, Lukas gewoon: het koninkrijk van God. 2. Mattheüs is systematicus: hij zet woorden van Jezus netjes bijeen in langere redes: de Bergrede als de bekendste. Bij Lukas staan diezelfde woorden over het evangelie verspreid. Zo heeft Mattheüs ook blokken wonderverhalen. 3. E  n kerstfeest? Mattheüs is er kort over, hoofdstuk 1:18-25, acht verzen. Die lezen we dan ook met kerst. Niet Maria, maar Jozef staat centraal. En Mattheüs sluit daarbij erg aan bij Jesaja. Vers 23 schrijft hij over uit Jesaja 7:14, in griekse vertaling (maagd = grieks: parthenos in plaats van hebreeuws: alma = vrouw zonder kinderen, die wel al jaren getrouwd kan zijn!). En de naam Immanuel = met-ons-God, uit Jesaja 7:14 en 8:8-10. Mattheüs viert het kerstfeest op de wijs van Jesaja en daarom lieten wij in Zuidwest Jesaja onze adventstijd bepalen! God met ons! Piet Warmenhoven

Feestelijke diensten Rond de kerstdagen en de jaarwisseling zijn er meerdere feestelijke diensten in de Antoniuskerk: Op kerstavond hebt u (minstens) twee opties: de lichtjestocht of de dienst van de parochie Lam Gods. Op kerstochtend beginnen we weer met een door de jeugd georganiseerd kerstontbijt, om 9 uur in de Antoniuskerk (opgave bij Pieter Nauta). Voor mensen die dit te vroeg vinden staat om 10 uur de koffie klaar. Om 10.30 uur begint de dienst waarin veel mooie oud-Nederlandse kerstliederen zullen klinken, meerstemmig gezongen. Ook op tweede kerstdag zal er een dienst zijn: ‘gewoon vroeg’ om 9.15 uur. In deze dienst zal ook veel worden gezongen: mooie Engelse Christmas Carols.

22

Op de middag van oudjaar is er traditiegetrouw een oecumenische viering samen met de parochie Lam Gods om 16.30 uur. Na afloop is er gelegenheid oliebollen te eten en elkaar een gezegende jaarwisseling te wensen. Weet dat u van harte welkom bent bij deze en andere diensten! Rinske Scholten

Lichtjestocht in de Stevenshof. Op kerstavond gaan we met elkaar, jong en oud op zoek naar de stal. Iedereen die mee wil lopen is van harte welkom. We verzamelen om 19.00 uur op de hoek Rie Cramerlaan en Petronella Moenspad. Wie liever niet mee wil lopen maar wel mee wil vieren is van harte welkom om 19.30 uur in de Verdieping (Stevensbloem 269) Sity Smedinga

In memoriam Neeltje van Ginhoven, 13 augustus 1918 – 24 augustus 2010 Pas laat bereikte ons het bericht van het overlijden van mevrouw Van Ginhoven. Zij woonde aan de Apollolaan samen met haar vriendin, die ernstig ziek was. Nel was een opgewekte vrouw die haar werk als kraamverpleegkundige had gedaan als een levensvervulling. Ze hield dan ook van psalm 8: “uit de mond van kinderen en zuigelingen hebt Gij sterkte gegrondvest”. Van de Apollolaan verhuisde zij naar Rijn en Vliet, waar ze nog een aantal jaren heeft mogen wonen. We willen haar gedenken als een gelovig mens met een hart van goud. ds. Bernard Schelhaas

In memoriam Gerardus Hendrikus Hoogenkamp, 9 juni 1929 – 22 november 2010 Op 22 november is Gerard Hoogenkamp overleden, na een langdurig ziekbed. In 1957 zijn Gerard en Mary in de Bevrijdingswijk komen wonen en hebben de wijk zien bouwen. En bouwen heeft Gerard ook gedaan binnen de wijk. Binnen de kerkenraad heeft hij zijn steentje jarenlang bijgedragen, ook binnen de diverse beroepingscommissies. Een speciale plek was er voor onze zustergemeente in Havad. Met veel plezier, overtuiging en toewijding heeft Gerard zich voor de wijk ingezet. Tot hun verhuizing vorig jaar naar Sassenheim waren zij beiden zeer actief in de gemeente. In de dienst voorafgaande

aan de begrafenis klonk psalm 139:5, “Gij omgeeft mij van achteren en van voren en Gij legt uw hand op mij”. Wij gedenken hem met grote dankbaarheid. Rinske Scholten

Zeven plus één – Levensvragen De formule sloeg aan bij de deelnemers: lekker eten, een goed gesprek over een onderwerp en een bijbelverhaal dat te denken geeft en het tijdstip. Dit concept wordt vervolgd in 2011: elke laatste vrijdag van elke maand: 25 maart, 28 april, 27 mei en 24 juni, steeds tussen 18.00 en 21.00 uur in de ­Verdieping (Stevensbloem 269). Per keer opgeven, graag voor woensdagavond bij: Wilbert van Erp, tel. 5610725 of e-mail: [email protected] Reggie van West, tel. 06-51131673 of e-mail: [email protected] Piet Warmenhoven, tel. 3100007 of e-mail: [email protected]

Kerk, Sleutelbloem en Zwaluw In november en december hebben we vanuit de kerk bijbelverhalen verteld in de klas. De verhalen over Jakob kwamen tot leven door uitbeelding en gesprek met de kinderen. Jakob neemt zijn broer Esau in de maling, slaat op de vlucht, werkt hard voor Laban, trouwt met Lea en Rachel, keert terug naar huis, vecht bij de rivier de Jabbok en verzoent zich met zijn broer. De kinderen zitten soms op het puntje van hun stoel. Het verhaal roept bij kinderen van buitenlandse afkomst nog de meeste herkenning op. Dat Jakob met twee vrouwen trouwt is niet gek. In bijvoorbeeld Marokko trouwen mannen soms met vier vrouwen. En het slachten van een schaap is herkenbaar van het offerfeest. Door de verhalen kom je met de kinderen zelf in contact: Krijgt bij jullie thuis de één wel eens meer dan de ander? Hebben jullie wel eens ruzie met een broer of zus? Zijn jullie wel eens bang? Hebben jullie wel eens een bruiloft meegemaakt? Zijn jullie wel eens stiekem weggelopen? Geen eenrichtingsverkeer met een boodschap voor de kinderen of een pasklaar antwoord op hun vraag, maar ruimte voor beide kanten om verhalen te vertellen en vragen te stellen. Zo komt de bijbel weer tot leven. Woensdag 15 december vierde Pieter kerst met de Sleutelbloem. Thema was: ‘Iedereen is welkom’. Sity vierde diezelfde avond kerst met basisschool de Zwaluw in de Antoniuskerk. Daar was het thema ‘Als alle deuren opengaan’. Pieter Nauta

Agenda Vrijdag 24 december 19.00 uur, Stevenshof, lichtjestocht 19.30 uur, De Verdieping, viering 20.00 uur, Antoniuskerk, kerstnachtdienst parochie

Zaterdag 25 december 09.00 uur, Antoniuskerk, Kerstontbijt 10.30 uur, Antoniuskerk, Kerstviering

Zondag 26 december 09.15 uur, Antoniuskerk

Vrijdag 31 december 16.30 uur, Antoniuskerk, oecumenische oudejaarsviering

Donderdag 6 januari 10.00 uur, Antoniuskerk, bijbelkring 13.30 uur, De Verdieping, bijbelkring

Woensdag 19 januari 10.00 – 12.0 uur, De Verdieping, Ruth: een sterke vrouw

Donderdag 20 januari 10.00 uur, Antoniuskerk, bijbelkring 13.30 uur, De Verdieping, bijbelkring

Vrijdag 28 januari 18.00 – 21.00 uur, De Verdieping, 7+1 levensvragen

Donderdag 3 februari 10.00 uur, Antoniuskerk, bijbelkring 13.30 uur, De Verdieping, bijbelkring

Woensdag 16 februari 10.00 – 12.00 uur, Antoniuskerk, mantelzorg

Donderdag 17 februari 10.00 uur, Antoniuskerk, bijbelkring 13.30 uur, De Verdieping, bijbelkring

Vrijdag 25 februari 18.00 – 21.00 uur, De Verdieping, 7+1 levensvragen

Woensdagochtend ontmoetingen Elke derde woensdagochtend van de maand hebben we onze woensdagochtend ontmoeting Om 10 uur staat de koffie klaar en daarna is er een spreker, doen we iets leuks met elkaar of behandelen we een thema. Verdere informatie staat in de agenda. Rinske Scholten en Sity Smedinga

Vele handen maken licht werk Voor de komende actie Kerkbalans (17 – 24 januari 2011) zijn wij op zoek naar bezorgers die – vooral in de Stevenshof - enveloppen willen rondbrengen en liefst ook ophalen. Maar ook voor andere delen van de wijk zijn nog mensen nodig. Bel even met Corrie Heijligers, tel. 5721074 of Els van der Vlist, tel. 5790677 of kom naar ons toe in de kerk.

23

Oecumenische geloofsgemeenschap Merenwijk Pastores: pastor J.A. van der Bie, Vliervlinder 8, 2317 JR Leiden, tel. 071 – 5220655, [email protected] ds. J.F. Boon, Hazezegge 7, 2318 ZH Leiden, tel. 071 – 5222723, [email protected] mw. ds. E.S. Smidt, Hazezegge 7, 2318 ZH Leiden, tel. 071 –5284909, [email protected] Wijkkerkenraad: voorzitter ds. J.F. Boon, [email protected]; scriba O. Bloem, [email protected] Algemene Kerkelijke Merenwijkraad: voorzitter E.J.H. Elstak, [email protected]; secretaris E. Veenstra-Monteban [email protected]; penningmeester: C.J. de Witt, [email protected] Bankrekeningnr: ING 2581191 t.n.v Algemene Kerkelijke Merenwijkraad Kerkelijk Centrum de Regenboog, Watermolen 1 2317ST Leiden,tel. 071-5212858 Koster-beheerder: R. van Heijningen: [email protected]

Kerstzangavond in de Regenboog Zondag 19 december aanvang: 19.00 uur Traditiegetrouw verzorgt het Regenboogkoor weer een kerstsamenzangavond. In de aanloop naar het kerstfeest is het altijd een feest om met anderen samen te komen om gezamenlijk de bekende (en minder bekende) kerstliederen te zingen. Het Regenboogkoor ondersteunt ons zingen en zal zelf ook enkele prachtige meerstemmige liederen laten horen. Tussen de liederen in luisteren we naar een eigentijds en inspirerend kerstverhaal. Alles bij elkaar belooft het een waardevolle samenkomst te zijn. Iedereen is van harte uitgenodigd!

Kinderkerstfeest – “Zie je die ster?” – In De Regenboog begint kerstavond met de kinderkerstviering. Zingen, genieten van het kerstspel, luisteren naar kinderkoor Spetters én met elkaar nadenken over wat Kerstmis eigenlijk betekent. De viering van dit jaar heeft als thema: “Zie je die ster?” Het is de ster die de drie wijzen aan de hemel zagen, toen Jezus was geboren. Ze zagen in die ster een teken en vonden in hun boeken dat er een koning was geboren naar Gods hart. Die koning gaan ze zoeken, de weg gewezen door een ster. Onderweg komen ze meer mensen tegen, die ook op zoek gaan. Zullen ze die koning vinden? We nodigen alle kinderen (en hun ouders) uit om mee op zoek te gaan en de ster te volgen. De kinderkerstviering begint om 18.00 uur (zaal open om 17.45 uur). De viering is gericht op kinderen van ca. 4 tot 12 jaar. Voor de allerkleinsten is er een crèche.

Kerstmorgen Op kerstmorgen lezen we Jesaja 52:7-10 en Johannes 1:1-14. De belofte van God die

24

komt redden en het licht dat in de wereld is verschenen. Met daarbij die intrigerende opmerking dat de wereld het maar niet wil begrijpen. Het kan goed zijn om er even bij stil te staan wat wij nu vandaag met dat Woord van redding kunnen. Verstaan wij het wel en weten we het een zinvolle plaats te geven in ons leven? Gaat er een licht(je) schijnen? De viering is mee voorbereid en vormgegeven door de koorcommissie en dat betekent dat ook het Regenboogkoor aan deze viering zal meewerken.

2e Kerstdag Op zondag 26 december is de viering anders dan anders. In deze viering wordt er geen preek gehouden en is er geen tafelviering. Niettemin hopen we op een inspirerend en vreugdevol samenzijn. Een aantal mensen heeft met elkaar de viering voorbereid en rond een ontroerend kerstverhaal teksten liederen en gebeden gezocht, die ons willen helpen om het wonder van kerst ook in ons eigen leven tot werkelijkheid te laten worden. De viering zal grotendeels vorm gegeven worden door leden van de geloofsgemeenschap.

Epifanie Zondag 16 januari leven we nog altijd in de bijna dronkenmakende vreugde, die de Epifanie omgeeft. Hier verschijnt een mens in ons bestaan die ons God doet ervaren. God met ons is hier. Daar past een verhaal als de bruiloft te Kana heel goed bij met de wijn die in overvloed zal gaan vloeien (Johannes 2:1-11). Ook al is voor de verwonderde beschouwer van Gods grootheid een bruiloft van twee eenvoudige mensen misschien niet de éérste plaats waar men een door God gezondene verwacht. Deze overweging past dan weer goed bij de

alternatieve tweede Nieuw Testamentische lezing (1 Korintiërs 1:18-25) waar Paulus ons vertelt dat het dwaze van God wijzer is dan mensen en het zwakke van God sterker dan mensen. De oorspronkelijke tweede lezing uit het Nieuwe Testament verwijst ons naar Romeinen 4 waar Paulus ons op het hart drukt dat geloof of anders gezegd vertrouwen in wat God zegt, soms al genoeg is om ons bestaan open te breken naar God toe. Dat Abraham deed wat God hem zei en op weg ging naar het land dat God hem wijzen zou, zonder te weten waar dat hem zou brengen, was voor God reden genoeg om het hem tot gerechtigheid te rekenen. Zo breekt vertrouwen in wat van Godswege ons aangezegd wordt (of in wat Jezus tot de bediening zei) ons bestaan soms zomaar open naar God en ervaren wij het bruisende wonder van zijn nabijheid waardoor dit bruiloftsfeest een Feest kon blijven tot het einde toe.

Leerhuis Oude Testament ‘Wij leven momenteel in een maatschappij waarin normen en waarden vaak ver te zoeken zijn.’ Daarover zijn –althans waren onlangs nog- veel Nederlanders het met elkaar eens. Balkenende wilde van normen en waarden zelfs een politiek issue maken. Daar is niet veel van terechtgekomen en dat is begrijpelijk, want de overheid kan zo’ n voornemen alleen maar steunen met subsidies en wetgeving. Maar besef van normen en waarden bevorder je niet met subsidies en dwing je niet af met wetten. Het is eerder omgekeerd: wetgeving vloeit vaak voort uit normen en waarden. Daarom lijkt het mij nuttig eens aandacht te schenken aan wat de Bijbel als normen en waarden ziet. Het komende leerhuis Oude Testament gaat daarom over ‘goed en kwaad in de Bijbel’. Dit onderwerp wordt in vier blokken behandeld, te weten: goed en kwaad in a.verhalen over de ‘oertijd’, b. de torah en de ‘historische’ boeken, c. de wijsheidsliteratuur (Spreuken, Prediker, Job) en d. de Psalmen. Bovendien is Riewerd Buitenwerf bereid ons in te wijden in wat in het Nieuwe Testament als ‘goed’ en wat als ‘kwaad’ wordt gezien. We komen bijeen op 10 en 31 januari, 14 februari, 14 maart, 11 en 25 april. Vooraf aanmelden is niet per se noodzakelijk, maar voor een goede organisatie wel wenselijk. Voor nadere informatie: bel of mail Ab Ridder (tel. 071 3016317 of 06 23145572; e-mail: [email protected]).

De stem van God in de stilte Om diep in jezelf in contact te komen met de boodschap van het evangelie is geleide meditatie een beproefde methode uit de Ignatiaanse traditie. Deze manier van meditatie laat je in het verhaal kruipen alsof je er zelf bij geweest bent. En dan goed luisteren wat Jezus of andere personen uit het verhaal jóu te vertellen hebben. De avond begint met een korte oefening om stil te worden. Daarna wordt een evangelieverhaal gelezen en volgt de geleide meditatie. Na een korte afronding is er een pauze. Vervolgens is er gelegenheid in kleine groepjes ervaringen te delen. De avonden worden geleid door Daan Stigter en Ingrid ­Weitenberg. We proberen een lijn in de avonden te leggen, maar u kunt de avonden ook afzonderlijk volgen. plaats : Stiltecentrum data : donderdag 13 en 27 januari en 10 en 24 februari tijd : 20.00 – 22.00 uur U kunt zich opgeven bij Ingrid Weitenberg (tel.: 071 5211963; e-mail: [email protected]

Agenda • Basiscatechese: elke maandag van 16.00 tot 17.00 uur • Repetitie Spetters: elke maandag van 18.30 tot 19.15 uur; • Morgengebed: elke woensdag van 09.30 tot 09.45 uur; • Inloop koffieochtend: elke woensdag van 10.00 tot 12.00 uur; • Repetitie Regenboogkoor: elke woensdag van 20.00 tot 22.00 uur; • Inzamelen oud papier, metaal en kleding: elke eerste donderdag van de maand van 09.00 tot 21.00 uur; • Mothers Prayers: elke eerste vrijdag van de maand van 10.30 tot 12.00 uur; • Regenboogdis: elke laatste vrijdag van de maand van 18.00 tot 20.00 uur; • Regenboog open: elke werkdag van 10.00 tot 12.00 uur; • Stiltecentrum open: elke werkdag van 10.00 tot 12.00 uur;

Week van Gebed voor de Eenheid Ieder jaar wordt in de week van 18 – 25 januari wereldwijd gebeden voor de eenheid van alle christenen. Dit jaar staat een bijbeltekst centraal die is aangedragen door een groep Palestijnse christenen. Het is de tekst uit Handelingen 2: 42: ‘Ze bleven trouw aan het onderricht van de apostelen, vormden met elkaar een gemeenschap, braken het brood en wijdden zich aan het gebed’. In Leiden wordt er gedurende deze week elke avond een gebedsdienst voor de eenheid gehouden, elke avond in een andere kerk. Als oecumenische geloofsgemeenschap doen wij daar graag aan mee. Donderdag 20 januari zal in het Stiltecentrum van de Regenboog een gebedsdienst voor de eenheid gehouden worden. Thema voor deze avond is: “we breken het brood van de hoop”. De gebedsdienst wordt voorbereid door leden van onze geloofsgemeenschap. We hopen dat velen van u komen meebidden. Donderdag 20 januari van 19.30 – 20.00 uur in het ­Stiltecentrum Meer informatie: www.raadvankerken.nl of www.ea.nl of bij Ingrid Weitenberg tel. 5211963

Doornse Catechismus U heeft er vast wel van gehoord: De Doornse Catechismus die is opgesteld door jonge predikanten van Op goed gerucht. Daarmee willen ze oude vragen laten klinken in een nieuwe tijd. Net als in de Heidelbergse Catechismus zijn er 52 vragen; dus altijd wel één die aanspreekt. Voor de eerste bijeenkomsten was meer dan voldoende belangstelling. We gaan er dus ook in het nieuwe jaar mee door. Gekozen is voor de donderdagmiddag. We beginnen om 16.00 uur en ronden het gesprek na een uur af met een ontmoeting rond een glas wijn (à € 1.50). Data: 13 januari, 10 februari, 10 maart, 14 april, 12 mei en 9 juni Belangstellenden kunnen zich opgeven bij John Boon (tel. 5222723 of e-mail: [email protected]

25

Evangelisch-Lutherse Gemeente Predikant: mw. drs M.M.B. van der Meij-Seinstra, Kerklaan 78, 2451 CH Leimuiden, tel. 0172 – 506275, [email protected] Voorzitter kerkenraad/kerkrentmeester: mw. G. Graner-Bijma, Westerdreef 145, 2161 GR Lisse, tel. 0252 – 414887, [email protected] Secretaris kerkenraad: mw. C.C. Pet-Vonk, Muiderkring 217, 2332 BP Leiden, tel. 071 – 5762782, [email protected] Bankrekeningnrs: 103946 en 451024303 t.n.v. ELG Leiden te Lisse Kerk en consistorie: Hooglandse Kerkgracht 26 en 28, 2312 HV Leiden, tel. 071 – 5140783, [email protected] Kosterij: mw. H.J. Schotsman, Middelweg 36, 2312 KL Leiden, tel. 071 – 5140783, [email protected] Website: www.luthersekerkleiden.nl

Pastorale Seintjes Advent en kerst: Deze adventsperiode staat de profeet Micha centraal. In zijn profetieën en in de evangelielezingen zien we de seizoenen langstrekken. Ook in het projectlied staat dat thema centraal. De lente als de knoppen uitbotten, de zomer als metafoor voor de tijd dat er overal vrede is, de herfst met zijn oogst. Dan wordt het kil en koud. De winter komt en het lijkt wel of alles afgelopen is. Dan horen we, - als alles duister is - dat er een kind geboren zal worden, kwetsbaar en klein, maar wel een kind dat zal zorgen dat er toekomst is. Ook Micha ziet het voor zich: een kind maakt het verschil. Een seizoen van vrede breekt aan!

Lutherpenning Op 31 oktober 2010 werd in de Rotterdamse Andreaskerk de derde Lutherpenning uitgereikt aan professor dr. J. P. Boendermaker. Dit was aansluitend aan de zogenaamde zeemanskerkendienst met de Deense, Duitse, Finse, Noorse en Zweedse Lutherse kerken van Rotterdam. De Lutherse gemeente ­Rotterdam reikt sinds 2006 bijna jaarlijks haar Lutherpenning uit. Deze werd geslagen bij de Koninklijke Munt te Utrecht. De eerste penning werd uitgereikt aan kunstenaar Ger Van ­Iersel en de tweede aan Museum het Catharijneconvent.

Erediensten: Voor de erediensten is er al van alles geregeld voor de verschillende orden van dienst en de cantorij is flink aan het oefenen. Er wordt door ‘Luthonica’ gezongen op kerstavond en kerstmorgen. Kerstavond staat in het teken van de wijzen, hun liederen en hun verhaal. Naast de repetities van de cantorij zijn de leden van de dameskring hard bezig om kaarsen en kaarten, glazen en servetten, of misschien nog andere kerstspullen klaar te stomen voor de verkoop. Ook de feestcommissie zal het adventsontbijt weer uitmuntend organiseren. Schrijf ook uw naam op de lijst in de consistorie! De eredienst van 2 januari luidt het nieuwe jaar in met een dienst en aansluitend receptie. De oecumenische viering zal in die maand op de 23e plaatsvinden. Op 6 februari zal onze vaste organist zijn 40-jarig jubileum vieren en is het meteen muziekzondag.

Kringen en andere dingen: De bijbelkring heeft nog een afspraak staan op 25 januari en binnenkort zullen de andere afspraken geregeld worden. De gespreksgroep ‘Lutherse Spiritualiteit’ zet zich voort in 2011, en wel op de avonden van 16 februari, 16 maart en 13 april. De Wereld Gebedsdag zal plaatshebben op 4 maart in de Waalse Kerk. Het thema en de orde van dienst is gemaakt door mensen uit het land Chili. Bij alle bijeenkomsten bent u van harte welkom en hoop ik u te ontmoeten. Mocht dat niet het geval zijn, aarzel dan niet mij te bellen. Ik wens u allen een uitermate goede feesttijd toe, zodat wij allen een beetje van het ‘Licht’ mogen ervaren in deze kerstkring. Een hartelijke groet van huis tot huis, Marianne van der Meij-Seinstra.

26

De kerkenraad van de Evangelisch-Lutherse Gemeente ­Rotterdam stelde er een eer in de derde penning uit te reiken aan professor Boendermaker, vanwege zijn vele werkzaamheden op de terreinen van Lutherstudie tot liturgie, en van kerkorde tot oecumenische dialoog en dat alles in binnen en buitenland.

Eeuwigheidszondag: Op de laatste zondag van het liturgische jaar, - 21 november 2010 - hebben we de namen genoemd van gemeenteleden, die sinds vorig jaar zijn overleden. Ook hebben we allen herdacht, die in onze familie - en/of vriendenkring in stad, land en wereld zijn gestorven. Steeds ontstaken we één kaars voor hen aan de paaskaars. Daarnaast stond het doopvont gevuld met water, waarin we telkens één steen legden. Het water doet ons denken aan de stroom van een rivier, - de Jordaan bijvoorbeeld, waarin Christus is gedoopt - maar ook alle mensen, - die we gedenken - zijn daarin gedoopt. Omringd door een lied en een gedicht bevonden we ons samen in het Licht van Christus. Maps van Ark-Riebeek Alwin Richard van Bochove Bauke Caton

Carola Cavalieri-Groenendaal Hermanna Jacoba van Grol-Abeen Janneke Sara Houtvester-Petersen Aukje Nijholt-van der Schaaf Anna Maria Wareman-Teske Geertruida Johanna Zandvliet-Bekooy ‘Ik heb een steen verlegd in een rivier op aarde. Het water gaat er anders dan voorheen. De stroom van een rivier houd je niet tegen. Het water vindt er altijd een weg omheen’.

Zwaan: Op deze bladzij staat bovenaan een zwaan, maar ook als het lukt als foto van een oud schilderij. Het is de zwaan die ooit als een windvaan, - eigenlijk windzwaan - het torentje van de kerk heeft gesierd. Vaak komen er vragen naar de bedoeling van die zwaan, die zich ook bevindt op het orgel, in het glas-in-lood raam, op het eerste schilderij én als de lezenaar er staat. Dat symbool van de zwaan gaat terug op de legende dat Johannes Hus, - de Boheemse hervormer – 100 jaar vóór Luther zou hebben geprofeteerd. Hij stond terecht in Konstanz en werd daar verbrand. Met de volgende woorden zei hij: “Nu verbrandt gij een gans (Hus is het Tsjechische woord voor gans), maar na mij zal over honderd jaar een zwaan verrijzen, die zult gij niet kunnen braden en die zal mijn werk voortzetten”. Een legende is een overlevering. In het algemeen wordt deze voorzichtig geformuleerd, - soms zelfs vaag. Maar de Lutheranen in Nederland hebben deze boodschap overal aangebracht op en in hun kerkgebouwen. De zwaan staat symbool voor Martin Luther. De ‘windzwaan’ is in de kerk terecht gekomen, - van de toren afgehaald - want het torentje was te krakkemikkig geworden.

Studiedag 12 februari 2011: Ieder jaar werkt de ‘Nederlands Lutherse Vrouwen Bond’ (NLVB) met een thema. Voor 2011 is dat: ‘Droom Gods droom’. Je kunt er achter aan denken ‘in de 21e eeuw’. Oude structuren lijken niet meer te werken, maar wat zijn de nieuwe? En wat is Gods droom voor onze samenleving? Vragen, die de NLVB met vrouwen en mannen, - met jong en oud - wil uitdiepen op een studiedag. Als gastspreker is Evert-Jan Ouweneel uitgenodigd. In de middag zijn er verschillende workshops. Naast een gespreksgroep zijn er groepen voor bibliodrama, de spiritualiteit van de Iona-gemeenschap en creatieve workshops. De studiedag is op 12 februari, van 10.00 tot 16.00 uur. Er wordt voor koffie en thee gezorgd bij uw meegebrachte lunch. De kosten bedragen € 15,00. Opgave (en informatie) tot 5 februari bij Coby Aartsen-Kraaypoel, telefoon: 0575-515396 of e-mail: [email protected].

Verkiezing:

Agenda ACTIVITEITEN van A tot Z Adventsontbijt: ‘Vier de Advent’, 19 december, ontbijt vanaf 09.30, met aansluitend metten, 10.45 – 11.15 uur. Opgave via lijst in consistorie. Bijbelkring: Dinsdag 25 januari, 14.0016.00 uur, in de consistorie. Concert: Leids Kamerkoor, 20 december, aanvang 15.30 uur, speciaal voor kinderen. Dameskring: Maandagmiddag (tot aan januari), 14.00-16.00 uur. Contactpersoon: 071-5317342. Gesprekskring: ‘Lutherse Spiritualiteit’, woensdag 19 januari, 19.45 - 21.30 uur, te houden in de consistorie. Zet in de agenda: 16 februari en 16 maart. Jubileum: Zondag 6 februari zal het 40-jarig jubileum gevierd worden van de huidige, vaste organist: Anton den Boer. Luthonica: Laatste repetitie van de cantorij voor de vieringen van kerstavond en kerstmis, op 19 december na de metten. Kerkenraad: Vergaderingen op 11 januari en 8 februari, vanaf 20.00 uur in de consistorie. Nieuwjaarsreceptie: Aansluitend aan de eredienst van 2 januari. Ouderlingen: Vergadering op 1 maart, vanaf 20.00 uur: in de consistorie van het lutherse kerkgebouw. Oecumenische dienst: Zondag 23 januari om 10.00 uur, in de Vredeskerk. Samenwerking van de Oud-Katholieke parochie met de (wijk)gemeenten van ­Maranatha- en Vredeskerk en de Lutheranen. Redactiecommissie: V  ergadering op 20 ­januari, vanaf 20.00 uur, in de ­pastorie. Inleveren kopij vóór deze datum. Wereld Gebedsdag: Vrijdag 4 maart, 20.00 uur in de Waalse Kerk. De orde van dienst komt uit Chili. Thema: ‘Hoeveel broden heb je?’

De verkiezing van een nieuw lid van de kerkenraad is in de vergadering voorbereid. De kerkenraad wil de aanbeveling doen voor de heer Kees Sparrius. In de komende tijd kunnen gemeenteleden nevenkandidaten stellen. De kerkenraad.

Van de kerkrentmeesters: In de periode oktober/november 2010 is door kerkrentmeesters ontvangen: Collecte kerk € 837,80 Collecte diaconie € 104,30 Collecte kerk mevr. J € 100,00

Collecte wereldiaconaat Collecte kerk dhr. B. Giften: mevr. A. fam N. mevr. R.

€ 293,85 € 500,00 € 200,00 € 30,00 € 500,00 De kerkrentmeesters

27

Vereniging van Vrijzinnige Protestanten Predikant: mw. ds. M. Driessen, Lammenschansweg 51, 2313 DJ Leiden, tel. 071 – 5131422, [email protected] Voorzitter: G. Eegdeman, Laan van Arenstein 23, 2341 LS Oegstgeest, tel. 071 – 5153865 Secretaris: mw. E. Kromhout, Ridderspoorlaan 25, 2343 TV Oegstgeest, tel. 071 – 5157567, [email protected] Bankrekeningnr.: 175067 t.n.v. 2e penningmeester VVP Leiden-Oegstgeest Kerkdiensten: Gemeentecentrum, Lijtweg 9, 2341 HA Oegstgeest Website: www.vvpleidenoegstgeest.nl

Kerstmaaltijd Op 20 december wordt u allen hartelijk welkom geheten met een glaasje wijn of sap en kunt u luisteren naar gospel muziek van Pam Wagenaar-Macbeth, begeleid door guitarist Chris Coene. Om 17:00 uur beginnen we met het programma, waarin Libera Voce o.l.v. Monique Schendelaar Carols zal zingen en Julia en Kate Wildschut kerstmuziek zullen spelen. We kijken ook naar een korte animatie film van Paul Driessen rond het thema kerst. De film heet ‘une vieille boite’ Een beeld uit deze film waarin de oude doos verandert in van alles, ziet u op de illustratie. Natuurlijk is er volop gelegenheid om met elkaar in gesprek te gaan, ook over die film. Tussen half acht en acht uur sluiten we het programma af.

Inspiratie en Spiritualiteit à la carte Rond het thema ‘Tijd maken’ zullen we op zondagmiddag 30 januari van 17:00 uur tot 19:00 uur in de Kapelzaal van het Gemeentecentrum bij elkaar komen. We laten dan een paar korte film fragmenten zien over de betekenis van ‘Tijd’ en gaan daarover in discussie. We luisteren naar muziek over dit thema en maken misschien nog een ‘Loesje’, als er ‘tijd’ is. Met het oog op de maaltijd waarmee we afsluiten, is het prettig als u zich bij mij opgeeft. (email of telefoon) Iedereen is welkom, maar vooral ook mensen die weinig ‘tijd’ over hebben, naar hun gevoel.

Kringen In de kringen ‘literatuur en religie’ lezen we het boek ‘Ararat’ van Frank Westerman. Hij beschrijft een adembenemende reis op het breukvlak van religie en wetenschap. Waar is de God van mijn kinderbijbel en Wie of Wat heeft zijn plaats ingenomen ? Deze en andere vragen komen los als hij het bijbelse Ararat ziet, waar ooit de ark van Noach zou zijn vastgelopen. Prof. Ter Haar zal in zijn lezing ingaan op ‘de grote verscheidenheid aan richtingen in de Islam’ en met name een karakteristiek geven van de richtingen die met grote regelmaat in de publiciteit komen en/of een niet onbelangrijke rol spelen binnen de islamitische gemeenschap in Nederland. Een gezegende kersttijd gewenst en een inspirerend 2011. Marjan Driessen

Agenda Kerkdienst op eerste kerstdag In deze dienst zal een kwartet uit het kamerorkest Leiden ­Simfonietta, bestaande uit Tanja Verstelle hobo, Han de koning en Lammert Leertouwer altviool en Nancy van den Brandhof, cello, delen uit het hoboqaurtet nr.36 van F.A. Hoffmeister spelen. Het thema van deze dienst is ‘van stamboom tot kerstboom’

Kerkdienst 2 januari Vanaf 10:00 uur staat de koffie klaar en kunnen we elkaar nieuwjaar wensen. Na een korte kerkdienst waarin pastor ­Liesbeth Kromhout voorgaat en zij naar aaanleiding van het thema ‘’liede en haat’ een overdenking houdt, zullen we gezamenlijk het glas heffen op het nieuwe jaar.

28

18 januari 14:30 uur Vrouwengroep, Vredeskerk 20 januari 10:00 uur Wie is wie in de bijbel, Vredeskerk 25 januari 10:00 uur Vrouwengespreksgroep, Vredeskerk 30 januari 17:00-19:00 uur Inspiratie en Spiritualiteit à la carte, Gemeentecentrum 31 januari 20:00 uur Literatuur en religie, Gemeentecentrum 1 februari 14:00 uur Literatuur en religie, Gemeentecentrum 15 februari 20:00 uur Lezing:’Grote verscheidenheid binnen de Islam’ door dr. J. ter Haar, Gemeentecentrum.

Eglise wallonne Pasteur: Mme Françoise Weber, Houtlaan 15, 2334 CJ Leiden, tel. 071 – 5177533, [email protected] Presbytère: Houtlaan 15, 2334 CJ Leyde Président du consistoire : H.J. de Jonge, Zeemanlaan 47, 2313 SW Leiden. [email protected] Trésorier: Frank E. H. van Egmond, Herensteeg 16, 2311 SJ Leiden Compte de l’Eglise: ING bank 5370099 au nom de: Eglise wallonne de Leyde à Leiden Temple: Breestraat 62, 2311 CS Leiden, tél. 071 – 5134139 Compte de la diaconie: 575834431 au nom de Diaconie Waalse Kerk Leiden. Salle Loeber: Breestraat 62, 2311 CS Leiden Marguillier et organiste: Erik van Bruggen, Breestraat 64, 2311 CS Leiden, tél. 071 – 5134139, [email protected] Site web: http://www.eglisewallonne.vze.com Secrétariat: [email protected]

Culte Culte en français chaque dimanche à 10h30. Prédications : pasteur Fr Weber. Les 9 et 30 janvier: pasteur D. Ribs.

Culte de Noël Samedi 25 décembre à 10h30, culte musical avec Sainte Cène. Pendant le culte la chorale interprétera la Cantate BWV 150 de J.S. Bach.

École du dimanche Tous les dimanches matin et à Noël, pendant le culte, l école du dimanche est assurée par H.J. de Jonge ou A.M. Euser.

Groupe des jeunes adultes Week end du 29 et 30 janvier: Tour des Églises wallonnes, deuxième édition. Visite aux paroisses d’Utrecht, Groningue le samedi, et Zwolle avec animation du culte le dimanche.

Portes ouvertes Dimanche 30 janvier de 14h à 16h, accueil de visiteurs du temple.

Soutien chrétien à Victoire Ingabire. Nous prions tous les lecteurs du Leids Kerkblad de signer la pétition “S.O.S.! Mevrouw Victoire Ingabire gearresteerd en in gevaar”. Voici la préambule de la pétition:

Diaconie La deuxième collecte de nos cultes est destinée à la diaconie, le 2 janvier pour Oudezijds 100, l’œuvre sociale et spirituelle œcuménique au centre d’Amsterdam; le 6 février pour «Keys for kids», maison d’accueil pour garçons défavorisés à Buffalo City, en Afrique du Sud, ville avec laquelle Leyde a un jumelage. Pendant un an, des garçons y vivent accompagnés de moniteurs et reçoivent une formation qui doit les équiper pour une vie responsable et sociale.

De Ruandese Victoire Ingabire zit gevangen in Kigali (Ruanda) en zij wordt daar zo slecht behandeld dat haar leven in gevaar is. Wij treden hierbij niet in de omstandigheden van de arrestatie, noch in de toestand van het land. Wij willen dat haar fundamentele rechten worden geëerbiedigd. Petitie : http://petities.nl/petitie/sos-mevrouw-victoireingabire-gearresteerd-en-in-gevaar

Consistoire Le consistoire prie les membres de noter dès maintenant que le 6 mars 2011, pendant et après le culte, notre église recevra les visiteurs ecclésiastiques de l’Eglise Protestante aux Pays-Bas.

De tekst van de petitie luidt: Wij kerkleden en sympathisanten voor wie het menselijk leven respect verdient in elke actuele situatie, constateren:

Catéchisme Dimanche 6 février de 12h à 13h au temple, salle Loebèr: ‘Augustin contre Mani ; qui est encore manichéen?’. Vous pouvez rejoindre le groupe à tout moment, ou demander les livrets à lire chez vous.

Chorale Répétition chaque mercredi de 20h à 21 h au temple. ­Direction et accompagnement: E.N. van Bruggen.  

Après-midi de la francophonie Dimanche 23 janvier, de 14h à 17h, au temple, projection du film ‘’Molière’’, film français, sous-titré en néerlandais.

dat Victoire Ingabire (42 jaar, getrouwd en moeder van drie kinderen) zich in een bedreigende situatie bevindt in de gevangenis in Kigali. Zij is, na zestien jaar in Nederland te hebben gewoond, in januari 2010 teruggekeerd naar Ruanda om te werken aan de opbouw van de democratie in haar geboorteland, maar daar half oktober gearresteerd, en verzoeken U, de minister van Buitenlandse Zaken, stappen te ondernemen die ertoe kunnen leiden dat de rechten van mevrouw Ingabire worden geëerbiedigd en haar leven wordt beschermd.

29

Kerst- en Nieuwjaarswensen DE GEUS DELICATESSEN Specialiteiten: Boerenkaas - Wijnen

doezastraat 8 - 2311 hb leiden 071-5125256

Hogewoerd 2 hoek Gangetje Leiden 071-5124237

Wenst cliënten en bekenden een gelukkig 2011

SLIJPERIJ VLIJM V.O.F. wenst zijn cliëntèle en vrienden het allerbeste in 2011 Flevoweg 12D Leiden Tel. 071-5222789

Wij wensen u fijne kerstdagen en een voorspoedig 2011

wenst iedereen prettige feestdagen en een voorspoedig 2011 Den Elzen schoenen wenst u prettige kerstdagen en een voorspoedig en gezond 2011 Kopermolen 25 Leiden Tel. 071-5218572

Wenst iedereen een goed geknipt 2011

haarmode Verfmolen 1 - 2317 PX Leiden Telefoon 071-5210212

Barendse Loodgietersbedrijf b.v. wenst cliënten en bekenden

fijne kerstdagen en een gelukkig 2011 Flevoweg 6, Leiden. Tel.: 071-5233239

30

Wij wensen u fijne kerstdagen en veel geluk in het nieuwe jaar

Verzorgt en adviseert:

Van Vollenhovenkade 5, 2313 GG Leiden Telefoon 071 - 5149092

Boekhoudingen, Belastingzaken & Verzekeringen

Voor particulieren, midden- en kleinbedrijf

Kerst- en Nieuwjaarswensen Gelukkig Kerstfeest en een Voorspoedig Nieuwjaar Lammenschansweg 138  Leiden  (071) 532 38 48

www.wj-zirkzee.nl

“Je gaf ons alle ruimte om de begrafenis zó vorm te geven dat wij onszelf daar allemaal in herkenden.” Lange Voort 3, Oegstgeest, t 0715651577, AttendoUitvaartzorg.nl

Brasserie Restaurant

Het Koetshuis d e

‘ B u r c h t ’

B . V.

Het Koetshuis beschikt over twee ruimtes; Het restaurant (de benedenruimte), en de Burggravenzaal. De Burggravenzaal wordt gebruikt voor gezelschappen die apart willen zitten van 20 tot 80 gasten, en diner of buffet en afstudeerborrels de Burggravenzaal beschikt over een eigen bar. De benedenruimte is ook zeer geschikt voor het geven van bijvoorbeeld een promotie borrel. Deze zaal beschikt over een eigen bar. Wij serveren ook: high tea, lunches en a la carte Wij hebben een uitgebreid terras en een openhaard. Het Koetshuis is 7 dagen per week geopend. De keuken is geopend van 12.00 tot 21.30 uur. Voor verdere informatie: Restaurant “Het Koetshuis de Burcht” • Burgsteeg 13 2312 JR, te Leiden • Telefoonnummer: 071-5121688 [email protected]

Touwbaan 12, Leiderdorp Telefoon 071 - 589 93 03 www.meerburg.nl

GRAFMONUMENTEN

Sinds 1902 de leverancier van grafmonumenten in de regio. - Lisse Meer en Duin 21-23 Tel. 0252-413307 [email protected] 2163 HB Lisse Fax. 0252-419664

Vestigingen

www.bootlisse.nl

- Leiderdorp Hoogmadeseweg 68 Tel. 071-5425806 [email protected] 2351 CV Leiderdorp Fax. 071-5422376

Wij wensen u een heel gelukkig kerstfeest en een voorspoedig en veilig 2011

Sleutels bijmaken! Lips cilinder- en autokontaktsleutels klaar terwijl u wacht! Sloten, Lips, Yale, beveiligingen en onderdelen.

NIEUWE BEESTENMARKT 7-11, LEIDEN TEL. 071-5126627 - FAX 071-5125399

TEEUWEN Draadbaan 18 2352 AW Leiderdorp Telefoon : 071 522 70 00 Telefax : 071 522 65 65 [email protected] www.rijnstreek.info Lid van de Vereniging van Nederlandse Installatiebedrijven

n Wij wensen u ee voorspoedig nieuwjaar.

ASSURANTIËN Wij wensen u gelukkige Kerstdagen en een goed verzekerd 2011

DESKUNDIG IN VERZEKERINGEN DE SITTERLAAN 89 2313 TL LEIDEN TEL 071 - 5149967

31

Algemene Kerkenraad Uit de Algemene Kerkenraad. In een vergadering op 16 november heeft de Algemene Kerkenraad de begrotingen 2011 van de Protestantse Gemeente te Leiden (PGL) en die van de Diaconie van de PGL voorlopig vastgesteld. Voordat de Algemene Kerkenraad de begrotingen 2011 definitief kan vaststellen kunnen gemeenteleden van de PGL er van kennisnemen. In dit Leids Kerkblad treft u samenvattingen van beide begrotingen aan met toelichtingen. De volledige begrotingen kunt u aanvragen bij het Kerkelijk Bureau. Daar liggen op 11, 12, 13, 18 en 19 januari de begrotingen ook ter inzage. Eventuele vragen of opmerkingen kunt u schriftelijk, ter attentie van de scriba, naar het Kerkelijk Bureau zenden tot uiterlijk donderdag 20 januari. J.F. Nagelkerke, scriba.

Toelichting bij de begroting 2011 van de Diaconie van de Protestantse Gemeente te Leiden In 2011 vieren we het feit dat De ­Bakkerij 25 jaar geleden onder de vlag van de (toen nog Hervormde en ­Gereformeerde) diaconie(ën) van Leiden een nieuwe start maakte met de hulp aan de zwakken in de Leidse samenleving en ook daarbuiten. Op diverse momenten in het jaar zal hieraan op verschillende manieren aandacht worden gegeven. Dit jubileum markeert ook min of meer een nieuwe start; een vervelende periode met problematiek in de personele sfeer is afgesloten. Met de benoeming per 1 ­september 2010 van een nieuwe coördinator, die ook diaconaal werkzaam is voor de Leidse Rooms-Katholieke parochies gaan we de komende jaren in. Ook in financieel opzicht maken we min of meer een nieuwe start. Een periode met, soms forse, tekorten op begroting en jaarrekening lijkt vooralsnog te zijn afgesloten. De begroting voor het jaar 2011 vertoont een begroot batig saldo van € 4.000,-, zelfs nadat een incidentele begrotingspost van € 15.000,- voor activiteiten in het kader van het jubileum is verwerkt. Voor 2010 werd nog een nadelig saldo begroot van € 37.000,Deze ontwikkeling is in grote lijnen als volgt te verklaren:

32

Algemene Kerkenraad Protestantse Gemeente te Leiden preases: J.K. Radder, Marelaan 42, 2341 LE Oegstgeest, tel. 071 – 5174803 scriba: J.F. Nagelkerke, Eli Heimanshof 74, 2341 PH Oegstgeest, tel. 071 – 5215365; postadres: Kerkelijk Bureau, Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden, tel. 071 – 5764145, [email protected] Kerkelijk Bureau Protestantse Gemeente te Leiden: Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden, geopend van maandag tot en met donderdag van 09.00 – 12.00 uur, met o.a. bestelmogelijkheden voor collectebonnen. tel.: 576 41 45, fax 579 02 68 e-mail adres: [email protected] girorekening 41878: t.n.v. Protestantse Gemeente te Leiden girorekening 121554: t.n.v. Actie Kerkbalans Leiden (voor de vrijwillige bijdragen) Melding van mutaties: Verhuizing, huwelijk, geboorte of overlijden gaarne doorgeven aan het Kerkelijk Bureau i.v.m. de verwerking in de ledenadministratie.

• Voor het salaris van de nieuwe coördinator wordt aan de RK-parochies van Leiden en omstreken een aandeel doorberekend; • In 2010 kwamen de beide woningen,

die de diaconie verhuurt, leeg door opzegging door de huurders. Dit betekent dat de huurprijzen opwaarts kunnen worden bijgesteld tot de huidige marktprijzen. Ook werd een nieuwe

Diaconie van de Protestantse Gemeente te Leiden Begroting 2011 Bedragen x e 1.000 Lasten

1. Personeel en Bureau 2. Ondersteuningen en bijdragen

Begroting 2011

Begroting 2010

Begroting 2009

e

e

e

181

220

325

24

24

22

3. Quota

13

16

12

4. Gebouwen t.b.v. derden

61

75

68

5. Projecten

61

43

54

0

0

0

340

378

481

91

96

92

6. Bijzondere lasten Totaal lasten Baten 1. Algemene collecten en giften 2. Inkomsten leningen, effecten en banksaldi

20

26

57

3. Huuropbrengst diaconale panden

60

52

52

4. Huuropbrengst beleggingspanden

127

125

117

46

42

47

0

0

0

344

341

365

4

-37

-116

Toevoeging/ontrekking eigen vermogen

4

-37

-112

Ontrekking/toevoeging bestemmingsreserves

0

0

-4

4

-37

-116

5. Collecten, giften en subsidies t.b.v. projecten 6. Bijzondere baten Totaal baten Saldo lasten en baten Resultaatbestemming

huurder verwelkomd in een tot dan onverhuurde ruimte. Daarnaast wordt rekening gehouden met de reguliere indexering. Wel moet nog een bestemming, bij voorkeur met uitstraling, gevonden worden voor de reeds enige tijd leegstaande ruimte op de begane grond aan de Oude Rijn; • Naast de nieuwe coördinator mochten we in 2010 ook een nieuwe ­conciërge verwelkomen. Doordat voor hem, in tegenstelling tot zijn voorganger, maar tijdelijk subsidie werd verkregen, zullen de personeelslasten op dit onderdeel stijgen. Daar staat tegenover dat we kunnen bezuinigen op de schoonmaakkosten omdat de nieuwe functionaris ook een deel van het schoonmaakwerk voor zijn rekening zal nemen; • De beleggingsopbrengsten, uitgezonderd de huuropbrengsten, nemen al jaren gestaag af. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door de teruglopende rentestand op de kapitaalmarkt; anderzijds is het belegde kapitaal ook afgenomen door de jaarlijkse tekorten.

Ook in 2011 kunnen zich weer projecten voordoen waarmee bij het opstellen van de begroting geen rekening is gehouden. Hiervoor is zowel onder de lasten als de baten een pm-post opgenomen. Gezien de beperkte financiële ruimte zal ook dit jaar weer gelden dat voor projecten met belangrijke financiële implicaties altijd externe financiering gevonden zal moeten worden, zodat er per saldo geen resultaatgevolgen zijn. Daarnaast is er natuurlijk voor deze projecten vrijwel altijd inbreng van menskracht en van ruimten en faciliteiten van de diaconie. Namens de Diaconie van de ­Protestantse Gemeente te Leiden, W. Nieboer , penningmeester

Toelichting bij de begroting 2011 van de Protestantse Gemeente te Leiden De begroting 2011 vertoont helaas een fors tekort, € 97.323. Het tekort op de begroting 2011 is hoger dan het tekort op de begroting 2010.Bij het opstellen van die begroting werd het tekort geraamd op € 66.950. In 2009 was

Begroting 2011 Begroting 2010 Rekening 2009

KOSTEN Kosten pastoraat (predikanten en kerkelijk werkers)

548.430

567.250

516.027

Personele kosten (koster-beheerders, organisten, admin. personeel)

354.350

384.250

388.738

Beheer en administratie

123.200

111.100

124.453

Gemeenteleven

39.950

33.950

49.132

Verplichte bijdragen aan andere organen

66.100

69.500

61.505

Kosten commerciële verhuur gebouwen

145.000

160.100

138.815

Kosten gebouwen, inventaris, instrumenten en terreinen

247.363

276.750

266.372

29.060

78.800

27.594

1.000

43.500

55.477

1.554.453

1.725.200

1.628.112

99.900

94.500

97.141

Afschrijvingskosten Bankkosten Totale kosten

OPBRENGSTEN Verhuur terreinen Verhuur gebouwen

79.200

65.000

62.614

Commerciële verhuur kerkgebouwen

405.000

393.000

391.232

Rentebaten en dividenden

100.000

323.200

168.344

Bijdragen levend geld

780.800

780.250

775.761

3.800

0

4.647

Overige opbrengsten Totale opbrengsten

1.468.700

1.655.950

1.499.740

Tekort

85.753

69.250

128.372

Mutaties in fondsen en voorzieningen

11.570

- 2.300

- 59.282

Uiteindelijk tekort ten laste van vermogen

97.323

66.950

69.090

uiteindelijk het tekort € 69.090. Al die tekorten zetten het huidige beleid van onze Protestantse Gemeente te Leiden stevig onder druk. Dat beleid betekent nu voor alle zes wijkgemeenten een predikant en vijf gebouwen waar kerkdiensten kunnen plaatsvinden. Wij hopen natuurlijk dat nieuwe bezuinigingen niet nodig zijn, maar dat hangt ook van u af ! Zoals u kunt zien in de begroting 2011 bestaat het grootste deel van onze kosten uit de personele kosten van predikanten en kerkelijk werkers (€ 548.430,00) de personele kosten van kosters, organisten en administratief personeel ( € 354.350,00) en uit de onderhouds- en exploitatiekosten van de kerkgebouwen en de instrumenten (€ 247.363,00) De inkomsten bestaan vooral uit verhuur van de kerkgebouwen (netto-opbrengst € 260.000,00; waar nog wel personeelskosten tegenover staan), opbrengst van het vermogen (netto € 100.000,00) en de vrijwillige bijdragen van onze gemeenteleden (€ 780.800,00). Deze inkomsten zijn niet toereikend om de kosten te dekken. Vandaar het tekort.

Oorzaken van het tekort Het tekort wordt veroorzaakt door tegenvallende opbrengsten van ons vermogen en achterblijvende inkomsten uit de actie kerkbalans. De tegenvallende opbrengsten van ons vermogen hangen samen met de economische situatie. De achterblijvende inkomsten voor de actie kerkbalans worden vooral veroorzaakt doordat bijdragers, meestal ouderen, ons door overlijden ontvallen, hetgeen onvoldoende opgevangen wordt door de jongere generatie.

Oproep aan een ieder Wij doen een ernstig appel aan een ieder die een bijdrage geeft. Kijkt u nog eens kritisch naar het bedrag dat u geeft. Wellicht dat een verhoging mogelijk is. Het voortbestaan van de Protestantse Gemeente te Leiden in de huidige vorm staat op het spel. Informatie over de actie kerkbalans leest u elders in dit kerkblad.

Begroting ligt ter inzage Als u zich verder in de begroting van onze gemeente wilt verdiepen (wat wij van harte aanbevelen) dan ligt deze voor u ter inzage op het kerkelijk bureau. Ook in uw wijkkerk liggen enkele exemplaren ter informatie. Graag willen wij een toelichting op de begroting geven en uw vragen beantwoorden!

33

College van kerkrentmeesters Afscheid mevrouw G.G. Vroomans-Favier Tijdens de jaarlijkse vrijwilligersdag op zaterdag 20 november hebben wij afscheid genomen van mevrouw Geertrui Vroomans-Favier. Sinds 1 januari 1999 was zij in dienst van onze gemeente als hulp van de koster-beheerder (Arnold Vroomans)van de Hooglandse Kerk. Voordien was zij van 1 december 1982 tot 10 mei 1994 (de datum van de sluiting van de kerk) werkzaam geweest als koster van de Bethlehemkerk aan de ­Driftstraat. Zij trad toen in de voetstappen van haar vader, die zij al vele jaren bij zijn kosterstaken had geassisteerd. Veel heeft zij voor het beheer en het multifunctionele gebruik van de ­Hooglandse Kerk betekend. Samen met haar man heeft zij kunnen bewerkstelligen dat het multifunctionele gebruik tot grote hoogten is opgevoerd: van € 15.000,- in 1995 naar € 300.000,in 2009! Zij heeft ervoor gezorgd dat er ruim 100 vrijwilligers kwamen die behulpzaam zijn bij alle activiteiten die er in de Hooglandse Kerk plaatsvinden, waardoor de opbrengst van deze activiteiten een belangrijke bijdrage is geworden in de kosten van het onderhoud en de exploitatie van de Hooglandse Kerk. Het is ook typerend voor Geertrui Vroomans dat ze afscheid wilde nemen temidden van al die vrijwilligers, met

secretaris: J.P. Karstens, tel. 071 – 5212087 postadres: Kerkelijk Bureau, Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden, tel. 071 – 5764145, [email protected] bankrekeningnrs: 41878 t.n.v. Protestantse Gemeente te Leiden (voor giften) 121554 t.n.v. Actie kerkbalans Leiden (voor vrijwillige bijdragen) Kerkelijk Bureau Protestantse Gemeente te Leiden: Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden geopend: maandag t/m donderdag van 09.00-12.00 uur, tel. 071 – 5764145 collectebonnen: verkrijgbaar van e 0,75 van e 15,00 per vel; bonnen van e 1,20 van e 24,00 per vel en bonnen van e 2,00 van e 40,00 per vel e-mail: [email protected] Mutaties in verband met verhuizing, huwelijk, geboorte of overlijden gaarne melden bij het Kerkelijk Bureau ten behoeve van de verwerking in de ledenadministratie.

wie zij in de loop der jaren een band had opgebouwd. Namens de vrijwilligers werden dan ook hartelijke woorden van dank tot haar gesproken en kreeg zij van de vrijwilligers ook een prachtig afscheidscadeau. Namens de wijkgemeente sprak wijkpredikant ds. Ad Alblas woorden van dank en waardering aan het adres van zijn “collega” Geertrui Vroomans. Ten slotte sprak Hans Karstens namens het college van kerkrentmeesters zijn dankbaarheid uit voor de onbaatzuchtige en liefdevolle dienst aan de kerk van ­Leiden die Geertrui Vroomans meer dan 40 jaren had verricht en mocht hij

Kerkdiensten Zondag 19 december vierde advent Deurcollecte: Opbouw Protestantse Gemeente te Leiden Hooglandse Kerk 10.00 u. mw. J. van den Berg-Meelis 11.45 u. oec. studentendienst, ds. R.Q. Kouwijzer, afscheidsdienst Marekerk 10.00 u. ds. G.F. Smaling, Oegstgeest 17.00 u. ds. W.J. Dekker, Delft Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. J.A. de Waal Antoniuskerk 09.15 u. ds. P.F. Warmenhoven De Regenboog 10.00 u. pastor M. Taverne

34

Evangelisch-Lutherse Kerk 10.45 u. mw. ds. M.M.B. van der MeijSeinstra, metten, voorafgaand 09.30 uur adventsontbijt Gemeentecentrum Oegstgeest 10.30 u. mw. ds. Chr. Duhoux-Rueb, Wassenaar Waalse Kerk 10.30 u. pasteur F. Weber, culte avec cantate Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. R. Rus, Oegstgeest Overrhyn 11.00 u. C. van Rijn, Katwijk LUMC 10.00 u. pastor H. van Breukelen Diaconessenhuis 10.15 u. mw. B.M. Hofland Dienst voor doven Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal): 10.00 u. E. Bergman (met tolk)

haar de gouden broche opspelden van de Vereniging van Kerkrentmeesterlijk Beheer, een broche die verstrekt wordt bij meer dan 40 jaar dienst aan de kerk. Een terechte onderscheiding voor onze Geertrui! Hans Karstens

Vrijdag 24 december kerstnachtdiensten Deurcollecte: Opbouw Protestantse Gemeente te Leiden Hooglandse Kerk 22.30 u. oecumenische studentendienst, mw. Chr. van den Berg Pieterskerk 18.30 u. kinderkerstfeest 20.30 u. ds. A. Alblas 22.15 u. ds. A. Alblas, beide diensten m.m.v. Denise Jannah en Koperkwintet Fullhouse Marekerk 19.30 u. ds. T. Jacobs, m.m.v. MareVocale Maranathawijk 20.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 20.00 u. ds. G.J. Venema

De Regenbooog 18.00 u. mw. ds. E.S. Smidt, kinderkerstfeest 19.30 u. kerstsamenzang m.m.v. het Regenboogkoor Evangelisch-Lutherse Kerk 10.45 u. mw. ds. M.M.B. van der MeijSeinstra Overrhijn 20.00 u. ds. H.J. Hemstede, Leiderdorp LUMC 20.00 u. mw. ds. H.C. Pasterkamp, m.m.v. Werkmans Wilskracht Diaconessenhuis 19.30 u. ds. A.C. Kooijman

Zaterdag 25 december eerste kerstdag Deurcollecte: Onderhoud kerkelijke gebouwen Hooglandse Kerk 10.00 u. ds. A. Alblas, m.m.v. de Leidse Cantorij 11.45 u. oecumenische studentendienst, mw. pastor C. van der Loos Marekerk 10.00 u. ds. T. Jacobs, m.m.v. MareVocale Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. ds. J.R. Wolthaus, dienst van schrift en tafel Antoniuskerk 10.30 u. ds. P.F. Warmenhoven De Regenboog 10.00 u. ds. J.F. Boon en mw. ds. E.S. Smidt m.m.v. het Regenboogkoor Evangelisch-Lutherse Kerk 10.15 u. mw. ds. M.M.B. van der MeijSeinstra m.m.v. Luthonica Gemeentecentrum Oegstgeest 10.30 u. mw. ds. M. Driessen, m.m.v. een kwartet uit kamerorkest Simfonietta Waalse Kerk 10.30 u. pasteur F. Weber, Sainte-Cène Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. mw. S. Poppe-Rienks, Oegstgeest LUMC 10.00 u. mw. ds. M.A. de Vries Diaconessenhuis 10.15 u. ds. M. de Leeuw

Zondag 26 december tweede kerstdag Deurcollecte: Opbouw Protestantse Gemeente te Leiden Hooglandse Kerk 10.00 u. ds. R. Steenstra 11.45 u. geen dienst Marekerk 10.00 u. ds. D. Verboom, Rijnsburg Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. ds. G.J. Venema Antoniuskerk 09.15 u. mw. R. Scholten

De Regenboog 10.00 u. ds. J.F. Boon en mw. ds. E.S. Smidt Evangelisch-Lutherse Kerk 10.15 u. geen dienst Gemeentecentrum Oegstgeest 10.30 u. geen dienst Waalse Kerk 10.30 u. pasteur F. Weber Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. mw. A. Wamsteker Overrhyn 11.00 u. mw. S. Poppe-Rienks, Oegstgeest Zuydtwijck 10.15 u. pastor H. van Breukelen en mw. pastor M. van Wassenaar

Vrijdag 31 december oudejaarsdag Deurcollecte: Eindejaarscollecte Hooglandse Kerk 17.00 u. ds. A. Alblas, oudejaarsavond­ gebed, cantatedienst met solocantate Marekerk 19.30 u. ds. T. Jacobs Antoniuskerk 16.30 u. oecumenische oudejaarsviering De Regenboog 19.00 u. pastor H. van Breukelen

Zaterdag 1 januari nieuwjaarsdag Deurcollecte: Wijkkas Hooglandse Kerk 10.00 u. ds. A. Alblas, nieuwjaarsochtendgebed Marekerk 10.00 u. ds. T. Jacobs

Zondag 2 januari Deurcollecte: Onderhoud kerkelijke gebouwen Hooglandse Kerk 10.00 u. mw. R. Scholten 11.45 u. oecumenische studentendienst, ds. H.E. Schouten Marekerk 10.00 u. ds. J. Smit, Katwijk a/d Rijn 17.00 u. ds. A. Christ, Katwijk aan Zee Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. ds. G.J. Venema Antoniuskerk 09.15 u. ds. P.F. Warmenhoven De Regenboog 10.00 u. ds. H.E. Schouten Evangelisch-Lutherse Kerk 10.15 u. mw. ds. M.M.B. van der MeijSeinstra Gemeentecentrum Oegstgeest 10.30 u. mw. pastor E. Kromhout Waalse Kerk 10.30 u. pasteur F. Weber

Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. mw. A. Wamsteker Overrhyn 11.00 u. Nog niet bekent LUMC 10.00 u. pastor J.H.S. Evers Diaconessenhuis 10.15 u. ds. A.C. Kooijman Dienst voor doven Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal): 10.00 u. G. de Best

Zaterdag 8 januari Zuydtwijck 10.15 u. pastor H. van Breukelen

Zondag 9 januari Deurcollecte: Opbouw Protestantse Gemeente te Leiden Hooglandse Kerk 10.00 u. ds. J. van den Berg, Voorhout 11.45 u. oecumenische studentendienst, mw. pastor C. van der Loos Marekerk 10.00 u. ds. T. Jacobs 17.00 u. ds. J. Quist, Scheveningen Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. ds. G.J. Venema Antoniuskerk 09.15 u. mw. S. Smedinga De Regenboog 10.00 u. pastor J.A. van der Bie Evangelisch-Lutherse Kerk 10.15 u. ds. H.J. Hemstede, Leiderdorp Gemeentecentrum Oegstgeest 10.30 u. mw. ds. L. Lafeber, Zoetermeer Waalse Kerk 10.30 u. pasteur D. Ribs Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. R. Rus, Oegstgeest Overrhyn 11.00 u. mw. J.K. Borreman-La Fleur LUMC 10.00 u. mw. ds. H.C. Pasterkamp Diaconessenhuis 10.15 u. ds. M. de Leeuw Dienst voor mensen met een verstandelijke beperking Dorpskerk Leiderdorp: 15.00 u. mw. S. Poppe-Rienks, Oegstgeest

Zondag 16 januari Deurcollecte: G.O.O.S. Hooglandse Kerk 10.00 u. dr. A.W. Ridder 11.45 u. oecumenische studentendienst, mw. pastor E.J.G. Woertman Marekerk 10.00 u. J.P. Karstens 17.00 u. ds. T. Jacobs Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. ds. H.E. Schouten

35

Antoniuskerk 10.00 u. ds. P.F. Warmenhoven en pastor I. Elling, oecumenische dienst De Regenboog 10.00 u. mw. ds. E.S. Smidt Evangelisch-Lutherse Kerk 10.15 u. geen dienst Gemeentecentrum Oegstgeest 10.30 u. K. Bezemer Waalse Kerk 10.30 u. pasteur F. Weber Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. ds. G.F. Smalng, Oegstgeest Overrhyn 11.00 u. H.J. Hemstede, Leiderdorp LUMC 10.00 u. pastor H. van Breukelen Diaconessenhuis 10.15 u. ds. A.C. Kooijman Dienst voor doven Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal): 10.00 u. mw. ds. E. Dibbets-v.d. Roest

Zaterdag 22 januari Zuydtwijck 10.15 u. mw. pastor M. van Wassenaar

Zondag 23 januari

Marekerk 10.00 u. ds. T. Jacobs 17.00 u. ds. W.G. van den Top, ­Hazerswoude Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. oecumenische dienst met Maranathawijk, Vredeskerk, Oud-katholieke kerk en Evangelisch Lutherse kerk Antoniuskerk 09.15 u. mw. ds. M. Driessen De Regenboog 10.00 u. pastor M. Hoogervorst Evangelisch-Lutherse Kerk 10.00 u. zie Vredeskerk Gemeentecentrum Oegstgeest 10.30 u. R. Buitenwerf Waalse Kerk 10.30 u. pasteur F. Weber Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. mw. S. Poppe-Rienks, Oegstgeest Overrhyn 11.00 u. mw. pastor E. Kromhout LUMC 10.00 u. pastor J.H.S. Evers Diaconessenhuis 10.15 u. mw. R. Schultheiss, Sassenheim

Zondag 30 januari

NIEUW.pdf Deurcollecte: Oecumene/ MarekerkKerkbalanslogo GZB

Hooglandse Kerk 10.00 u. ds. J.F. Boon 11.45 u. oecumenische studentendienst, ds. H.E. Schouten

1

25-8-09

9:10

Deurcollecte: Onderhoud kerkelijke gebouwen Hooglandse Kerk 10.00 u. ds. A. Alblas

11.45 u. oecumenische studentendienst, ds. R. van Waarde 19.00 u. ds. A. Alblas, cantatedienst m.m.v. Con Passione Marekerk 10.00 u. ds. P. Hoogendoorn, Bergschenhoek 17.00 u. ds. T. Jacobs Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u ds. G.J. Venema Antoniuskerk 09.15 u. mw. R.Scholten De Regenboog 10.00 u. ds. J.F. Boon Evangelisch-Lutherse Kerk 10.15 u. mw. ds. M.M.B. van der MeijSeinstra Gemeentecentrum Oegstgeest 10.30 u. ds. A. Klamer, Hilversum Waalse Kerk 10.30 u. pasteur D. Ribs Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. mw. J.K. Borreman-la Fleur, Leiderdorp Overrhyn 11.00 u. mw. pastor E. Kruyt LUMC 10.00 u. mw. ds. M.A. de Vries Diaconessenhuis 10.15 u. ds. A.C. Kooijma Dienst voor doven Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal): 10.00 u. mw. P.A. de Jong-v.d. Zwaard

KERK BALANS Er op of er onder Een bekend gezegde. Dat geldt zeker voor onze ­Protestantse Gemeente Leiden! Gaat het totaalbedrag aan vrijwillige bijdragen van onze gemeente in 2011 omhoog of omlaag? Als de bijdragen omhoog gaan, dan kunnen we hopelijk een nieuwe bezuinigingsronde voorkomen. Maar als de bijdragen gelijk blijven of misschien zelfs omlaag gaan, dan ontkomen we niet aan nieuwe bezuinigingen. Het is dus echt: er op of er onder! Elders in dit kerkblad is de begroting voor 2011 opgenomen. U kunt daarin zien dat er een fors tekort dreigt. Elk jaar daalt ons ledental door overlijden of door vertrek naar een andere gemeente. Gelukkig komen er ook weer nieuwe (jonge) mensen bij. Maar vaak is dat niet voldoende om de almaar stijgende kosten op te vangen. Het zou geweldig zijn als al onze leden in deze economisch barre tijden hun bijdrage willen verhogen.

36

En wie de financiële ruimte heeft: doe er een flinke schep bovenop! In januari gaan weer honderden vrijwilligers op pad om bij u de kerkbalansenvelop te overhandigen of in de brievenbus te doen. U wordt uitgenodigd een bijdrage te doen voor de instandhouding van onze Protestantse Gemeente. Leest u alstublieft de folder en de brief goed. Als u vragen hebt, neem dan contact met ons op. Wij doen een dringend beroep op u allemaal: doe mee en zorg dat het “er op” wordt! Heel veel dank! Namens het college van kerkrentmeesters Mr. E.J. Moolenaar, voorzitter J.P. Karstens, secretaris