OPBOUW
Evangelisch-Lutherse Gemeente Groningen Nr. 2, maart 2016 69e jaargang
Afbeelding omslag:
Calvarieberg, Derick Baegert ca. 1440 – 1515 Propsteikirche, Dortmund
Bijdragen voor de Evangelisch-Lutherse Gemeente Groningen zijn nodig om de activiteiten van de gemeente te kunnen financieren. U kunt uw bijdrage overmaken op de volgende rekening: Gironummer NL88INGB0000820317 t.n.v. Evangelisch-Lutherse Gemeente Groningen. Alvast hartelijk bedankt voor uw bijdrage.
Bestellen collectebonnen: De Collectebonnen (10 x € 1, 10 x € 2, 4 x € 5 ) zijn op een vel ter waarde van € 50 verkrijgbaar. U bestelt ze door het bedrag van € 50 (of het meerdere ervan) plus € 1 voor papier en versturen over te maken aan de lutherse gemeente (gironummer NL88 INGB 0000 8203 17) en vermeldt in het betref ‘collectebonnen’ en uw postadres. U ontvangt de collectebonnen per post thuis.
Inhoud Van de redactie ...................................................................................... 4 ‘Hij houdt al jouw gedachten in Zijn hand’ ................................................ 4 Kerkdiensten maart – mei 2016 ............................................................... 7 Muziekdiensten 13 en 25 maart ............................................................... 9 De Paasnacht doorwaken ...................................................................... 10 27 maart: Pasen een gezinsdienst .......................................................... 11 Uit de kerkenraadsvergadering van februari ........................................... 11 Ontmoetingsmiddag 13 april .................................................................. 12 7 april: Christenen in China, een groeiende minderheid ........................... 13 Acceptgiro voor bijdrage solidariteitskas ................................................. 14 Bijdragen levend geld in 2016................................................................ 16 Actie Kerkbalans 2016 ........................................................................... 16 Cantorij maart ...................................................................................... 17 Collectedoelen ...................................................................................... 17 De spierballen van de deemoed ............................................................. 20 Van de Stichting reconstructie Arp Schnitger-orgel Luth. kerk Groningen .. 21 Uitgaansagenda Lutherse Kerk .............................................................. 22 Studiedag Luther en de joden ................................................................ 23 Noordelijke Lutherse buitendag 22 mei .................................................. 24 Agenda maart – april 2016 .................................................................... 25
3
Van de redactie Zoals u misschien gezien hebt, hebben we de laatste nummers kleine aanpassingen in de opmaak van Opbouw doorgevoerd. We krijgen daar soms ook feedback op. Mede naar aanleiding daarvan hebben we opnieuw gekeken naar de volgorde van de rubrieken. Daardoor staan sommige rubrieken nu op een andere plaats dan voorheen. We houden ons aanbevolen voor suggesties voor verbetering.
Erica Greiner en Susanne Freytag
meditatie ‘Hij houdt al jouw gedachten in Zijn hand’ De laatste tijd kraakte de radio in mijn oude auto nog vaker dan anders en als ik dan onder het rijden muziek wilde luisteren was ik aangewezen op cassettebandjes. Cassettebandjes waren in het bouwjaar van mijn auto al hopeloos ouderwets. Het verbaast me daarom dat in die auto een autoradio met cassetterecorder zit. Om tijdens het autorijden toch wat muziek te kunnen luisteren heb ik nu een paar hele oude bandjes van mij in de auto liggen waaronder één met liederen van Herman van Veen. De oorzaak van al dat gekraak was, zo ontdekte ik onlangs, de nieuw aangeschafte navigatie die de radio stoorde. Onderweg luisterend naar de liederen van Herman van Veen valt het me op dat het in één van de liederen, zo maar midden in een lied over liefde en vertrouwen, opeens over Jezus gaat. Er worden in dat couplet heel rake dingen over Jezus gezegd en dat in een niet-kerkelijk lied (!) dat eigenlijk gaat over liefde en vertrouwen in een relatie van de zanger met een vrouw. Het lukt de zanger niet om vol vertrouwen met haar mee te gaan naar de overkant van een gezamenlijke 4
toekomst. Hier in het tweede couplet wordt Jezus als een voorbeeld aangehaald van het onvoorwaardelijke en hoogste vertrouwen. Jezus vertrouwde het water zo veel dat hij over zee liep. “en Jezus was een visser, die het water zo vertrouwde, dat Hij zomaar over zee liep, omdat Hij had leren houden van de golven en de branding, waarin niemand kan verdrinken. Hij zei: ‘Als men blijft geloven, kan de zwaarste steen niet zinken.’. Maar de hemel ging pas open, toen Zijn lichaam was gebroken, en hoe Hij heeft geleden, dat weet alleen die Visser aan ’t kruis. En je wilt wel met Hem meegaan, samen naar de overkant en je moet Hem wel vertrouwen, want Hij houdt al jouw gedachten in Zijn hand.” Die golven en de deining van het water klinken door in de muziek van dit lied dat naast het melancholieke ook iets golvends en deinends heeft. De melodie raakt nooit de grond. Wanneer u zich nu afvraagt over welk lied gaat het nu eigenlijk dan moet u maar aan mijn voornaam denken. Rob Crispijn, de toenmalige tekstschrijver van Hermann van Veen, heeft het lied ‘Suzanne’ van de Canadese zanger en dichter Leonard Cohen vertaald en Herman van Veens uitvoering van dit lied stond in 1969 weken in de Nederlandse top 40. En is een bekend lied gebleven. 5
“Maar de hemel ging pas open, toen Zijn lichaam was gebroken, en hoe Hij heeft geleden, dat weet alleen die Visser aan ’t kruis.” Hier zo maar midden in een ‘top 40 liedje’ wordt in een paar woorden het verhaal van lijden, dood en opstandig van Jezus vertelt. Dit is het centrale verhaal van het geloof. Daarom vormt de stille week met Witte donderdag, Goede vrijdag en Pasen de kern, de basis van het geloof. Daarin gaan we met Jezus mee de weg van lijden, dood en opstanding. Pasen het feest van de opstanding wordt daarmee het meest belangrijke feest in de christelijke traditie. “En je wilt wel met Hem meegaan, samen naar de overkant en je moet Hem wel vertrouwen, want Hij houdt al jouw gedachten in Zijn hand.” Dat is de eigenlijke vraag hierbij. Durven wij met Jezus mee te gaan naar de overkant, durven we Jezus ten volle te vertrouwen? Of blijven als de zanger aan deze kant aarzelend staan. Je wilt wel, maar … Wat mij raakt is hoe hier in de poëtische taal van het lied met een paar regels, als met een paar pennenstreken, héél veel wordt gezegd. “Als men blijft geloven, kan de zwaarste steen niet zinken.” is een rake uitspraak over het geloof. En in één adem worden dood en opstanding samen genoemd en de diepte van het lijden gepeild. Dat is waar het in de diensten van de stille week om gaat. Een gezegend Paasfeest gewenst, Ds. Susanne Freytag (afbeelding: Bijbel op tegels, Schipluiden, privé)
6
kerkdiensten De diensten beginnen in principe om 10.00 uur in de Kerkzaal. Diensten met een zijn diensten waarin het Heilig Avondmaal wordt gevierd. Diensten aangeduid met hebben een kindernevendienst.
Kerkdiensten maart – mei 2016 MAART mrt 13
Judica muziekdienst met Amor Cantandi uit Ten Boer voorganger: Ds. S. Freytag
mrt 20
Palmzondag voorganger: Ds. B.H. Nieminen
mrt 24
Witte Donderdag
19.30 uur
gezamenlijke dienst met de remonstrantse gemeente, in de Remonstrantse kerk, Coehoornsingel 14 voorgangers: Ds. S. Freytag en Ds. L. Lijzen mrt 25
Goede Vrijdag 19.30 uur gezamenlijke dienst met de doopsgezinde en de remonstrantse gemeente, in de Lutherse kerk; muziekdienst, Johannespassie van A. Scandello voorgangers: Ds. S. Freytag, Ds. G. Brüsewitz en Ds. L. Lijzen
mrt 27
Dageraadsviering Pasen 7.00 uur (NB: zomertijd) zie hieronder de informatie onder ‘Waken met Pasen’
mrt 27
Eerste Paasdag dienst voor jong en oud voorganger: Ds. S. Freytag 7
10.00 uur (NB: zomertijd)
APRIL apr 3
Quasi modo geniti voorganger: Ds. R.P. Yetsenga
apr 10
Misericordias Domini
muziekdienst met Tiraña voorganger: Ds. S. Freytag in deze dienst afscheid van P. Piwocky en inzegening van A. Mäkelburg
apr 17
Jubilate voorganger: Ds. E. Veldman
apr 24
Cantate voorganger: Ds. S. Freytag
MEI mei 1
Rogate voorganger: Ds. P.D. Wolthaus
mei 5
Hemelvaart voorganger: Ds. S. Freytag
mei 8
Exaudi voorganger: Ds. Y.C. de Groot
8
19:30 uur
muziekdienstcommissie Muziekdiensten 13 en 25 maart Missa in honorem Sancti Georgii Op zondag 13 maart a.s. wordt in onze kerk de mis van Herman Finkers ten gehore gebracht. De ‘Missa in honorem Sancti Georgii’ wordt uitgevoerd door kamerkoor Amor Cantandi o.l.v. Luuk Tuinder. Pianist is Cas Straatman. Voorganger in deze muziekdienst is Ds. Susanne Freytag. De Twentenaar Finkers trouwde in de St Joriskerk van Almelo en schreef voor die gelegenheid een welluidende mis, die hij later –op verzoek van de KRO- uitbreidde met het Credo. Hij meldt zelf dat zijn gebruik van het Latijn, dat in de ontstaanstijd van deze mis al tanende was, voor hem het geheim en de verbeelding van de tekst juist versterkt. Het muzikale idioom is eerder (laat)romantisch dan modern, en om Finkers nogmaals te citeren: “er zit soms ook een grapje in”. Aanvang 10:00 uur Johannes-Passion op Goede Vrijdag Op Goede Vrijdag 25 maart klokslag half acht klinkt er een bijzondere Johannespassie aan de Haddingestraat. Antonio Scandello's JohannesPassion wordt ten gehore gebracht, geheel acapella en sober verrijkt met een Evangelist (Han Warmelink) en bassolist (Michiel de Vries). Uitvoerenden zijn verder de Lutherse Cantorij o.l.v. cantor Tymen Jan Bronda. Voorgangers in deze muziekdienst zijn Ds. Susanne Freytag, Ds. Geert Brüsewitz en Ds. Lense Lijzen. Scandello bespeelde als dertienjarige de zink, in Bergamo, maar werd uiteindelijk hofkapelmeester bij keurvorst Moritz van Saksen. Daar componeerde hij ook zijn Johannes Passie. Hij was de eerste die de evangelist een recitatief-rol gaf terwijl de andere personages, zoals Jezus, Petrus en Pilatus nog meerstemmig werden vertolkt. De koordelen voor volk en priesters zijn vijfstemmig. Deze uitvoering is muzikaal en historisch een fraaie kennismaking met deze vroege passievorm. I.v.m. het karakter van de Goede Vrijdagviering zal er in deze dienst niet worden gecollecteerd maar wordt gevraagd de bijdrage voor de muziek over te maken op het IBAN-nummer (NL37INGB0002948348) van de commissie muziekdiensten. Aanvang 19.30 uur. 9
Raad van kerken Groningen De Paasnacht doorwaken Het is een eeuwenoude traditie: samen de paasnacht doorwaken en wachten op het licht van de nieuwe dag. De nacht van zaterdag op zondag (26/17 maart) is de nacht waarmee het allemaal begon. Tussen twaalf uur ’s nachts en zeven uur in de morgen zijn u en jij van harte welkom in de EvangelischLutherse Kerk (Haddingestraat 23) om een deel van deze nacht mee te beleven. Ieder kan komen en gaan op haar eigen tijd. Elk half uur is er een kort gebedsmoment bij het licht van de paaskaars. Verder is het stil in de Lutherzaal en is er ruimte voor meditaties. In de Foyer is er gelegenheid, elkaar te ontmoeten en wakker te houden bij koffie en thee. In de kerk wordt onder leiding van kunstenaar Matty de Vries door bezoekers die dat willen aan schilderij gewerkt waarin het verlangen van deze nacht wordt verbeeld. De nacht wordt afgesloten met een dageraadsviering die om 7 uur begint. Aansluitend is er een Paasontbijt. Deze Paasnachtwake is een initiatief van het Stadsklooster Groningen en van diverse Binnenstadskerken. Hiervoor hebben we graag onze ruimten ter beschikking gesteld. Wakend, biddend en luisterend deze nacht te beleven is een zeer bijzonder geloofservaring.
10
ouders en kinderen 27 maart: Pasen een gezinsdienst De paasdienst is een dienst voor jong en oud. In de vorm en verhaal zal rekening worden gehouden met de aanwezigheid van de kinderen. De opstanding vieren we als gemeente samen. Na deze dienst is er voor de kinderen het traditionele eieren zoeken in de kerk. Tijdens de muziekdienst op 10 april is er de volgende kindernevendienst.
Susanne Freytag
van de kerkenraad Uit de kerkenraadsvergadering van februari Al vroeg in de maand februari vergaderde de kerkenraad, omdat in de tweede helft van de maand enkele leden afwezig zouden zijn. Patryk Piwocki heeft zijn taak als lid van de diaconie beëindigd; wij vinden dat jammer, en bedanken hem voor zijn bijdrage die hij de afgelopen jaren met enthousiasme heeft geleverd. Gelukkig is er ook weer versterking in zicht; daarover de volgende keer. Enkele gemeenteleden hebben aangegeven het gereedmaken van de kerkzaal voor de dienst (mede) te willen verzorgen. Dat brengt het gesprek op de wenselijkheid van het opstellen van een kostersrooster voor alle zondagen. Maar daar wordt van afgezien; het maken en bijhouden (compleet met tussentijdse mutaties) van een dergelijk rooster vergt ook tijd, en de meeste kerkenraadsleden geven aan dat men steeds meer routine krijgt in het werk dat voor en na de dienst moet gebeuren. We besluiten dat we met name voor zondagen met een bijzondere dienst, en daarbij denken we vooral aan diensten met avondmaalsviering en muziekdiensten, graag gebruik willen maken van vrijwilligers bij de voorbereiding en het opruimen. De verdere invulling van dit voornemen komt binnenkort aan de orde. 11
Doordat het kerkgebouw van de Remonstrantse gemeente op Witte Donderdag niet voor de kerkdienst beschikbaar is, zal ook deze dienst - in remonstrantse traditie - in onze kerk plaatsvinden. De dienst op Goede Vrijdag blijft, zoals gepland, een dienst in Lutherse traditie, en daarin zullen de Lutherse Cantorij en solisten de Johannes Passion van Antonio Scandello uitvoeren. Ten slotte wordt de kerkenraad door Susanne ingelicht over het feit dat de leden van de Lutherse gemeente Wildervank-Veendam op een gemeentevergadering hebben aangegeven niet meer in staat te zijn om als zelfstandige gemeente voort te gaan. Men heeft de voorkeur uitgesproken om samengevoegd te worden met onze gemeente. Hierover zal overleg met alle betrokken partijen, de classis en de Evanglisch-Lutherse Synode plaatsvinden. Over de problemen van de kleine gemeenten in Oost-Groningen en het zoeken naar een weg voor de toekomst, waarbij ook de ELGG is betroken, vindt u met enige regelmaat berichten in uw Opbouw.
Henk Schaaf
ontmoetingsmiddag Ontmoetingsmiddag 13 april De volgende ontmoetingsmiddag is op 13 april. We hebben de serie bijeenkomsten met filmpjes over de reis naar China afgesloten. Een van de volgende keren zullen we naar het kleed in de kerk kijken. Allereerst in praktische zin door de hoeken van het kleed opnieuw te versterken, maar ook in inhoudelijke zin door ons in de symboliek van het kleed te verdiepen. Dit hangt nog even af van het verkrijgen van het benodigde herstelmateriaal. Deze ontmoetingsmiddag vindt plaats: Woensdag 13 april van 14:00 – 15:30 uur in de Foyer De volgende ontmoetingsmiddag is gepland op 11 mei de zelfde tijd en plaats 12
lezing 7 april: Christenen in China, een groeiende minderheid Een avond over de predikantenreis naar China Op 21 januari heb ik al een keer over deze reis verteld, maar niet iedereen die wilde komen, kon op die avond. Ook werd de aankondiging van deze avond niet zoals gepland in Kerk in Stad, het blad van de Protestantse Gemeente Groningen geplaatst, vandaar deze herkansing. In oktober 2015 heb ik in het kader van de permanente educatie voor predikanten een reis naar China gemaakt. We bezochten verschillende provincies en konden zo kennis maken met zeer diverse kerkelijke situaties, van dorp tot wereldstad. Ook bezochten we enkele diaconale projecten. Maar wat het meest indruk maakte was, dat waar je ook komt, de kerken in een ongelofelijk snel tempo groeien. Op deze avond neem ik u in foto’s, film en verhaal mee naar de protestantse kerk in China en vertel van mijn indrukken. Uiteraard geef ik ook een stuk overzicht en achtergrondinformatie over het kerkelijk landschap in China. Donderdagavond 7 april: avond over de protestantse kerk in China Lutherse kerk, Haddingestraat 23, aanvang 19:30 uur
Susanne Freytag 13
bij de acceptgiro Acceptgiro voor bijdrage solidariteitskas Elke gemeente binnen de Protestantse Kerk in Nederland is verplicht per belijdend lid 5 euro bij te dragen aan de solidariteitskas. Uit deze bijdrage wordt het kerkelijk werk dat door de plaatselijke gemeentes niet kan worden verricht betaald. Denkt u maar aan het dovenpastoraat of het studentenpastoraat. Echter, het grootste gedeelte van dit geld word besteed voor hulp aan (noodlijdende) gemeentes. We verzoeken u om u bijdrage aan deze onderlinge solidariteit.
14
Acceptgiro voor Actie Kerkbalans
15
van de kerkrentmeesters Bijdragen levend geld in 2016 In de vorige uitgave van Opbouw hebben we medegedeeld dat de gemeente in 2015 het mooie bedrag van 35.200 euro aan bijdragen levend geld heeft mogen ontvangen. In dit jaar staat de teller inmiddels al op 5.900 euro. Dank voor uw gulle gave! Uw financiële steun is essentieel voor de gemeente om door te kunnen blijven gaan met haar activiteiten. In een oogopslag is de situatie als volgt: Jaar 2016 - "bijdragen levend geld" € 44.100 € 35.200
€ 38.300 € 32.700
€ 5.900
feb
begr 2016
2015
2014
2013
Actie Kerkbalans 2016 In de vorige editie van Opbouw hebben wij beschreven dat en hoe onze gemeente aan de Actie Kerkbalans 2016 mee gaat doen. Mocht u hierover nog vragen hebben dan horen wij dit graag.
Philipp Jäger en Rob Kroes
16
cantorij Cantorij maart In de dienst op Goede Vrijdag, 25 maart, zingt de cantorij de Johannes Passion van A. Scandello. De laatste repetities zijn op: 14 maart en 21 maart - generale repetitie.
uit de diaconie Collectedoelen 13 maart - Lutherse vakantieweken Ruim voor de zomervakantie collecteren we elk jaar voor hen die door persoonlijke omstandigheden moeilijk met vakantie kunnen gaan. Te weinig geld of een slechte gezondheid kunnen er - zeker in deze tijd - de oorzaak van zijn dat elke vorm vakantie een illusie lijkt. Wij willen het voor deze mensen mogelijk maken ook het vakantiegevoel te ervaren, en wel door er een week tussenuit te kunnen in de lutherse vakantiehuizen. De collecteopbrengst van deze morgen kan hen al een eindje op weg helpen. Helpt u mee? 20 maart - Kerk in Actie | Werelddiaconaat In het noorden van Ghana merkt men dat het klimaat verandert: het is er veel droger dan vroeger. Daardoor wordt het steeds moeilijker om voedsel te verbouwen. De vrouwen verzamelen daarom kariténoten. Ze maken er boter van om die te verkopen op de markt. De landbouworganisatie van de kerk in Ghana helpt de vrouwen door het aanleren van betere verwerkingsmethoden en de bouw van kleine fabriekjes. Kerk in Actie ondersteunt wereldwijd dit en vergelijkbare projecten. Wij willen op deze palmzondag ons aandeel daarin leveren door het houden van de collecte voor dit doel. 27 maart - JOP De blijde boodschap van Jezus die is opgestaan en de dood heeft overwonnen, willen we delen met kinderen en jongeren. Niet alleen omdat zij de toekomst van de kerk zijn, nee, ze horen er nu al helemaal bij! Het is niet eenvoudig om kinderen en jongeren de waarde van geloven te laten inzien. Daarom ondersteunt JOP, de Jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk, de gemeenten via gratis programma’s voor predikanten en 17
jeugdwerkers in de kerk. Uw gave in de collecte draagt bij aan het doorgeven van geloven aan een nieuwe generatie. 3 april - Pastoraat | Open Hof Binnen onze kerkelijke gemeente zien wij om naar elkaar. Maar daar mag het niet bij blijven, wij moeten ook oog hebben voor de wereld om ons heen. Zo kijken we ook naar de mensen die De Open Hof in onze binnenstad geregeld bezoeken, om daar gezien en gehoord te worden. Voor hen is een huiskamer waar naast een broodmaaltijd ruimte is voor een gesprek bij een kop koffie, van groot belang. Daarom collecteren wij vandaag voor dit doel, in aanvulling op onze actie Hofleverancier, waaraan u op sommige zondagen onder het koffie drinken na de dienst een bijdrage kunt leveren. 10 april - Agriterra Het is al weer zeven jaar geleden dat we als kerken van de kleine oecumene tijdens de gezamenlijke zomerdiensten hebben gecollecteerd voor Agriterra, een doel dat door onze kerk was uitgekozen. Dat doel willen we vasthouden, want nog steeds is genoeg eten voor iedereen in de Sahellanden geen vanzelfsprekendheid. Speciaal het werk van de graanbank in Chirkou in Niger willen wij steunen. Daar worden zaden ingekocht, bewaard en aan de bevolking gegeven als de tijd om te zaaien weer aanbreekt. Zodat de mensen zelf voor hun voedsel kunnen zorgen, als de omstandigheden meewerken tenminste. Ook wordt noodhulp verstrekt in tijden dat er nauwelijks te oogsten valt. Wij rekenen ook dit jaar op uw bijdrage voor dit collectedoel. 17 april - Eigen diaconie De bijdragen voor de eigen diaconie worden voor een deel besteed aan doelen die niet als zodanig op het collecterooster verschijnen. Het is onmogelijk alle aanvragen om een bijdrage om te zetten in een aparte collecte. Bovendien wordt een collecteopbrengst soms (royaal) naar boven afgerond, bijvoorbeeld wanneer de opbrengst bescheiden is gebleven doordat er weinig kerkgangers waren. Ook worden relatief kleine, maar voor ons gemeenteleven belangrijke dingen uit deze collecte betaald, zoals de bloemen op de altaartafel en de kaarsen in de kerk. 24 april - PKN | Eredienst en Kerkmuziek Zingen in je eigen taal. Voor christenen van etnische minderheden of behorend tot lokale stammen is dat niet altijd mogelijk. Kerk in Actie ondersteunt daarom centra in landen als Pakistan die christelijke en kerkliederen ontwikkelen in lokale talen, zodat iedereen God lof kan zingen op melodieën die bekend zijn en in een taal die eigen is. Kerkmuziek heeft 18
vele vormen en gedaanten, maar dient overal hetzelfde doel. Om wereldwijd zang en muziek in kerkelijke gemeenten te kunnen laten klinken, vragen wij uw bijdrage, in klinkende munt of anderszins. 1 mei - PKN | Missionair werk & Kerkgroei De kerk krimpt niet alleen, maar groeit ook. De PKN vraagt ons enkele malen per jaar die groei financieel te ondersteunen. Een verzoek waarbij het draait om wezenlijke zaken, maar dat wij niet elke keer op ons collecterooster zetten, omdat ook echt lutherse activiteiten onze aandacht vragen. Maar deze ochtend staat het ontwikkelen van nieuwe kerkelijke PKN-gemeenten wel centraal. Met name in de grote(re) steden, maar ook daarbuiten komen nieuwe geloofsgemeenschappen van de grond. Voor al die verschillende vormen van kerkelijk pionieren is de collecte van deze ochtend bestemd. 8 mei - Artsen zonder Grenzen Brandhaarden, rampgebieden, conflictregio’s, de wereld heeft er veel te veel. Artsen zonder Grenzen staat altijd aan de frontlinie als het op helpen aankomt. Geeft medische hulp, probeert uitbraak van ziekten te voorkomen en zorgt voor sanitaire voorzieningen. Zij wil de mensen bereiken die hulp het hardst nodig hebben en werkt op veel plaatsen waar andere (hulp)organisaties niet aanwezig kunnen of durven zijn. Niet zonder gevaar voor eigen levens, wat in Syrië in de afgelopen maanden al een paar keer is gebleken. Vandaag willen wij met de collecteopbrengst Artsen zonder Grenzen onze steun geven. Zodat zij hun zware humanitaire werk kunnen voortzetten ten bate van medemensen in grote nood.
Petra Vogl, Jan de Boer en Henk Schaaf
Geef de pen door In deze rubriek wordt u gevraagd om iets wat u heeft geraakt te delen met de lezers van Opbouw. Dat kan van alles zijn, een gedicht, een plaatje, een discussie, een eigen stukje. Wie de pen heeft zal na de eigen bijdrage zelf de pen doorgeven aan iemand die voor de volgende Opbouw een bijdrage voor deze rubriek verzorgt. Zo kan het zijn dat ook u eens hiervoor benaderd wordt. In dat geval vindt u achter in de Opbouw de inleverdatum voor het volgend nummer wanneer uw bijdrage binnen moet zijn bij de redactie van Opbouw. 19
De spierballen van de deemoed Verhuizen is kiezen. Twee belangrijke dingen, die er toe doen, zijn dan een nieuwe huisarts en een nieuwe kerk. Toen we van Doorn naar Haren verhuisden, hebben we een poosje een zondagse rondreis gemaakt. Gewend aan en verwend door als we waren aan de diensten van Woord en Muziek in de Westerkerk in Amsterdam, kwamen we dus terecht en thuis bij de Lutherse kerk in Groningen. Woord, muziek, liturgie, gebouw, het paste en voelde goed. Daarbovenop nog een belangrijk detail. Lied 341 (ik kende het niet), met de mooie to the point zinsnede “ Uit Maria, die geloofde”. Bij ons thuis staat een mooi Mariabeeld, gevonden in de Biechtstoel op het Damsterdiep. Terracotta, gevernist, in de kenmerkende houding met de twee armen gespreid. De ontvankelijkheid in levende lijve. Maria als moeder van alle gelovigen. Tijdens een van onze grote fietstochten, naar Rome die keer, had ik de Canon van het Protestantisme bij me, en een boekje over Maria. Ik ben haar gaan waarderen en anders gaan denken over deemoed, niet de meeste willen zijn, en over ootmoed, leven vanuit een vriendelijke gezindheid. Ik zie haar niet als een zoetig doetje, zoals ze vaak wordt afgebeeld. Integendeel. Een sterke vrouw, die op de bruiloft van Kana al dertig jaar leeft met de voorspelling van Simeon. Ze weet dan dat het de tijd is om haar kind los te laten, maar spreekt ook haar onvoorwaardelijke steun en vertrouwen in Jezus uit, sterker nog, zij roept mensen op dat ook te doen. Maria als eerste discipel. Daar moet je dus sterk voor in je schoenen staan. Een sterke vrouw, die om kan gaan met de spagaat van het moederschap en de voorspelling van Simeon. Iets dergelijks vind ik terug bij de broeders van de Benediktijner Willebrordsabdij, waar ik in het Oblatenklasje zit. Door hun vermogen gehoor te geven aan, hun dienstbaarheid en zorgvuldige toewijding zijn het sterke en stevige mensen uit één stuk. Wijze voorbeelden en lessen. Van deemoed en ootmoed word je beresterk. 20
Reinout Stigter
Arp Schnitger-orgel Van de Stichting reconstructie Arp Schnitger-orgel Luth. kerk Groningen Geachte lezer, In oktober van het vorig jaar is het contract getekend voor de reconstructie van het Schnitger orgel. Dit vond plaats in de kerk van Uithuizen. De orgelbouwer Bernhardt Edskes vierde daar tevens zijn 75 e verjaardag. We zijn als stichting bijzonder verheugd dat dit mogelijk is gebleken. We hebben in oktober getekend voor de reconstructie van een groot deel van het orgel, nog niet het volledige. Enkele stemmen zullen later worden geleverd. Het voltooien van het orgel hangt logischerwijs af van ons beschikbare budget. Bij oplevering zal het orgel er qua uiterlijk echter wel 100% uit zien. Het snijwerk zal dan bijvoorbeeld ook aanwezig zijn. De opleverdatum is zoals u begrijpt erg belangrijk, 31 oktober 2017. Het geld voor het volledige orgel is dus vooralsnog nog niet rond. Voor het eerste belangrijke deel hebben we een renteloze lening ontvangen, die we niet voor een bepaalde tijd hoeven af te lossen. Uiteindelijk is dat natuurlijk wel de bedoeling. We zijn daarom nog hart bezig met het werven van fondsen. Ook proberen we het adoptieproject, u waarschijnlijk wel bekend, te stimuleren. Daarnaast verkopen we de zogenaamde ‘Schnitgerwijn’ voor dit doel. In 2015 is er ook een start gemaakt met benefietconcerten. In juni van dit jaar speelt Ton Koopman geheel pro Deo een benefietconcert in de Martinikerk! In de loop van 2017 hoopt Bernhardt Edskes met zijn werkzaamheden in de kerk te beginnen. Naar verwachting zal dat geen problemen geven met het gebruik van de kerk. We vragen de orgelbouwer een plan met daarin een omschrijving van de werkzaamheden en de planning daarvan. Wanneer exploitatiestichting en beheer zich kunnen vinden in de planning van de bouwer, kan dit onderling kort schriftelijk worden bevestigd. 21
Voor wat betreft de eigendom van het orgel, ligt er een advies om dit notarieel vast te leggen middels een zogenaamd opstalrecht. Het goed vastleggen van de eigendom is met name van belang voor de aansprakelijkheid en verzekerbaarheid van het orgel. In de akte wordt vastgelegd dat de stichting Schnitgerorgel eigenaar is van het te bouwen orgel en dat zij zal moeten zorgdragen voor het onderhoud en de verzekering. Een opstalrecht zal in overleg met de juridisch eigenaar van de kerk (de Lutherse Gemeente) moeten worden opgesteld. We zijn overeengekomen het opstalrecht vast te leggen zodra er daadwerkelijk gebouwd gaat worden. De uiteindelijke ingebruikname zal met veel feestelijkheden gepaard gaan, we maken plannen in overleg met de kerkenraad en het beheer voor een uitgebreide feestelijke inwijding. Met vriendelijke groet, Jan Willem van Willigen, voorzitter
concerten Uitgaansagenda Lutherse Kerk Maart – mei 2016 Zaterdag 19 Maart Zondag 20 Maart Vrijdag 1 April Zondag 23 April Zondag 1 Mei Donderdag 12 Mei
Modderman Lezing 16:00 Concert La Serva Padrona 15:00 Marco Beasley met gitarist Antonello Pallioti 20:00 Dans Salon 17:00 Concert Pieter Wispelwey 15:00 Concert Weser Renaissance 20:15
22
uit de PKN Studiedag Luther en de joden Op 11 april 2016 organiseert Kerk en Israël een studiemiddag Kerken over Luther en de joden. Op deze studiemiddag wil Kerk en Israël aandacht geven aan de diverse kerkelijke verklaringen over Luther en de joden. Historicus Bart Wallet zal de relatie tussen het Nederlands Protestantisme en de joden belichten. Er zijn korte bijdragen van rabbijn R. Evers en rabbijn M. ten Brink. Trinette Verhoeven, preses van de Lutherse synode en Andreas Wöhle, lid van de Protestantse Raad van Kerk en Israël, zullen kort spreken. Dagvoorzitter is Eeuwout van der Linden van Kerk en Israël. Toelichting 500 jaar Protestantisme roept ook gemengde gevoelens op. Er is de herontdekking van kerngedachten in de christelijke traditie, een teruggaan naar de bronnen. Een vitaal en levendig protestantisme ontstond. Tegelijkertijd was er sprake van een pijnlijke breuk tussen christenen. De Reformatie heeft een belangrijke bijdrage gegeven aan een hernieuwde belangstelling voor het O.T. en het gesprek met het jodendom. Tegelijkertijd is het antisemitisme en de Jodenhaat nooit weg geweest in de verhouding tussen joden en christenen. Dieptepunt waren de uitspraken van Luther over de joden. In recente jaren hebben vooral Lutherse kerken zich in vele verklaringen uitgesproken tegen Luthers uitspraken over de joden. Op deze studiemiddag wordt inzicht gegeven in deze diverse verklaringen en worden deze in context geplaatst. Daarbij wordt gekeken naar wat de Protestantse Kerk op dit terrein heeft gedaan en kan doen. 23
Datum: 11 april 2016. Tijd: 13:30 - 16:30 uur. Plaats: Protestants Landelijk Dienstencentrum, Joseph Haydlaan 2a, Utrecht. Kosten: € 7,50.
Meer informatie en opgave:
[email protected]
trinitatis buitendag Noordelijke Lutherse buitendag 22 mei De Evangelisch-Lutherse Gemeente Kampen nodigt dit jaar uit voor de Regionale Noordelijke Buitendag, op zondag Trinitatis, 22 mei 2016. De kerkdienst met Heilig Avondmaal, aan het begin van deze dag, vangt aan om 10.15 uur. Het programma van 9.30 – 10.15 uur 10.15 – 11.30 uur 11.30 – 12.15 uur de Levensbron 12.15 – 13.00 uur 13.00 – 15.00 uur 15.00 – 15.30 uur 15.30 – 16.00 uur
de dag is : aankomst en welkom met koffie en of thee. dienst in de kerk koffie/thee in de kerk en daarna wandelen naar maaltijd activiteit (blijft nog even een verrassing) terugkeer in de kerk afsluitende vesper
Het zou voor ons fijn zijn als u begin mei door kunt geven met hoeveel mensen u naar de Buitendag denkt te komen, dit in verband met de catering. Wij hopen u zondag 22 mei 2016, tijdens deze dag te kunnen begroeten. Aanmelding bij S. Freytag. Wilt u ook even aangeven of u mee wilt rijden of dat u nog plek hebt voor mensen die mee willen rijden.
24
agenda Agenda maart – april 2016 Maart Maandag 14 maart Dinsdag 15 maart Woensdag 16 maart Maandag 21 maart
Cantorij Kerkenraad Westerkwartiergroep Bij dhr. mevr. de Boer Cantorij
April Donderdag 7 april Maandag 11 april Woensdag 13 april
Lezing over predikantenreis naar China 19:30 u. Kring Zuid (locatie nog te bepalen) 19:30 u. Ontmoetingsmiddag Foyer 14:00 u.
25
Kerk KR-kamer
19:30 u. 19:30 u. 19:30 u.
Kerk
19.30 u.
Afspraak Die gister Is gestorven, Staat morgen Al weer op. De afspraak is drie dagen. Meer mag de dood niet vragen. Ik weet het: Niets klinkt er vreemder en niets lijkt er minder waar, maar vier stemmen vertellen het eender. Wat zij zeggen Is vierkant waar. Geert Boogaard uit: ‘Zie naar ons om’ 26
Colofon Opbouw is het officiële orgaan van de Evangelisch-Lutherse gemeente in Groningen. Opbouw verschijnt zeven maal per jaar. 69e jaargang, maart, nummer 2 Copy voor het volgende nummer dient uiterlijk 17 april 2016 in het bezit van de redactie te zijn. Redactie: Redactie-adres:
Susanne Freytag en Erica Greiner Haddingestraat 23 9711 KC Groningen
Email:
[email protected]
Reproductie en verzending: Jaap Venekamp, Frauke Hüning en Klazien Opten Oplage:
300 exemplaren
27
