OPBOUW
Evangelisch-Lutherse Gemeente Groningen Nr.2, januari 2014 67e jaargang
Bijdragen voor de Evangelisch-Lutherse Gemeente Groningen zijn nodig om de activiteiten van de gemeente te kunnen financieren. U kunt uw bijdrage overmaken op de volgende rekening:
Gironummer NL88INGB0000820317 t.n.v. Evangelisch-Lutherse Gemeente Groningen.
Alvast hartelijk bedankt voor uw bijdrage.
Bestellen collectebonnen: De Collectebonnen (10 x € 1, 10 x € 2, 4 x € 5 ) zijn op een vel ter waarde van € 50 verkrijgbaar. U bestelt ze door het bedrag van € 50 (of het meerdere ervan) plus € 1 voor papier en versturen over te maken aan de lutherse gemeente (gironummer NL88 INGB 0000 8203 17) en vermeldt in het betref ‘collectebonnen’ en uw postadres. U ontvangt de collectebonnen per post thuis.
2
Inhoud The Passion ............................................................................................ 4 Kerkdiensten maart – mei 2014 ............................................................... 8 Goede vrijdag - Johannes-Passion - Heinrich Schütz ................................ 10 Vrijdag 11 april “the Passion in Silence” ................................................ 11 13 april Palmpasen ............................................................................... 12 20 april Pasen een gezinsdienst ............................................................. 12 Ontmoetingsmiddag 18 april .................................................................. 12 Muziekdienst 13 april Choral Voices ........................................................ 13 NLVB ontmoetingsdag 10 mei 2014 ....................................................... 14 collecteopbrengsten .............................................................................. 15 collectedoelen....................................................................................... 15 Acties voor De Open Hof en de Voedselbank .......................................... 17 Oktoberproject 2014 ............................................................................. 18 Lied van de week. ................................................................................. 19 Uitgaansagenda Lutherse Kerk 2014 ...................................................... 20 Uit het gemeenteblad van 60 jaar geleden ............................................. 21 Actie Kerkbalans 2014 ........................................................................... 22 Van de kerkenraad ................................................................................ 22 Agenda maart – mei 2014 ..................................................................... 24
3
Meditatie The Passion ‘The Passion’ op de vismarkt, ‘the Passion in de Martini’, ‘the Passion in silence’ in de Lutherse Kerk op 11 april en de ‘Johannes Passion’ gezongen op Goede vrijdag in de Lutherse kerk. Het verhaal van Jezus lijden en sterven komt de komende weken op verschillende manieren ter sprake: als een mediaspektakel voor duizenden op de vismarkt, als een boeket aan activiteiten van de kerken in de Martinikerk, als een verhaal om in meditatie en stilte te overdenken in de Lutherse kerk, als een Bijbelverhaal op muziek gezet door Schütz in de Goede vrijdag dienst. De passie is een dramatisch verhaal dat mensen weet te raken. De passie vertelt van Jezus overgave en inzet voor ons mensen. In welke vorm weet dit verhaal u het meest te raken? In welke vorm en waar gaat u dit jaar de confronterende ervaring met dit lijdensverhaal aan? Het vraagt namelijk moed om zich onder de indruk van dit gebeuren te begeven. Ikzelf ben betrokken bij de organisatie van het gezamenlijk programma van de kerken in de Martinikerk. In marketing termen heet dit een side-event van The Passion. Met een doorlopend voor- en naprogramma willen de kerken gastvrijheid tonen naar alle bezoekers van The Passion. Twee stukjes zijn hierover in ‘Kerk in Stad’ verschenen van de hand van medecommissielid Anne Baljeu, die we in Opbouw overnemen. Hoera! The Passion komt dit jaar naar Groningen! Dit mediaspektakel dat georganiseerd wordt door de EO, de RKK, de PKN, het Nederlands Bijbelgenootschap en Jong Katholiek, vertelt over de laatste dagen van Jezus. Bekende Nederlanders spelen hierin een rol en verschillende Nederlandse popliederen worden gezongen om het verhaal te onderstrepen. Het speelt zich af op Witte Donderdag 17 april in de binnenstad van Groningen en wordt tegelijk uitgezonden op de nationale televisie (20.30u op Nederland 1). Het is voor het eerst dat The Passion buiten de provinciegrenzen van ZuidHolland treedt. Eerder vond het evenement in Gouda, Rotterdam en Den Haag plaats. Ook is het voor het eerst dat de organisatie de Groningse kerken heeft benaderd om evenementen en activiteiten rondom The Passion te initiëren. Overal in Groningen duiken nu ideeën op om met name 4
buitenkerkelijken bij het passieverhaal te betrekken. De Oosterkerk (GKv) richt zich met activiteiten op de Oosterparkwijk. Het Evangelisch Contact Groningen (ECG), waarin verschillende evangelische kerken verenigd zijn, biedt mogelijkheden aan gedetineerden en dak- en thuislozen om The Passion op tv te volgen. En de Studentenparochie St. Augustinus organiseert ‘Pre-Passion lezingen’. Zo zijn er nog veel meer initiatieven van kerken, maar ook van (christelijke) studentenverenigingen, de faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschappen van de RuG en de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) om het lijdensverhaal, het hart van het Evangelie, van betekenis te laten zijn in de huidige maatschappij. De Raad van Kerken (RvK), waarbij naast de Protestantse Gemeente Groningen o.a. ook de Evangelisch-Lutherse Gemeente, het Groninger Studenten Pastoraat, de Pepergasthuiskerk, de Rooms-katholieke parochie, de Remonstrantse Broederschap en de Doopsgezinde Gemeente zijn aangesloten, biedt gezamenlijk een voor- en naprogramma aan in de Martinikerk. Een speciale commissie, de Passiecommissie, is in het leven geroepen om dit te organiseren. Het programma heeft als thema ‘Compassie’: in navolging van Jezus Meeleven met een ander, maar een ander ook laten Meeleven met jou. Er is een forum met interviews en sprekers, er worden kruiswegstaties uitgewerkt/uitgebeeld door verschillende kerkelijke gemeenten, je kunt vrijwilliger worden bij een 'meeleef'-organisatie, er is muziek, er is eten&drinken, er is een plek om op gesprek te komen, voor je te laten bidden of je te laten zegenen. De Martinikerk verwordt op 17 april vanaf 16.00u tot marktplaats aan compassieactiviteiten. Het zal de plek zijn waar mensen zich kunnen voorbereiden op The Passion en het na afloop kunnen laten bezinken. Het begint op 17 april vanaf 16.00u en duurt, met onderbreking van de uitzending zelf, tot 24.00u. We willen u van harte aanmoedigen om de initiatieven een warm hart toe te dragen, door u op te geven als vrijwilliger. We hebben nog geen concrete taken om te verdelen, maar uw bereidheid kunt u wel alvast aangeven via
[email protected] (of spreek de voicemail in van 050-8795454). Een klein steentje kunt u al bijdragen door onze facebooksite te liken www.facebook.com/thepassionindemartini. Dan wordt u tevens op de hoogte gehouden! Dat kan ook door @PassionMartini te volgen op Twitter. (Anne Baljeu, in Kerk in Stad) Naast het “hoera!’ roept het The Passion ook andere reacties op. 5
‘The Passion in Groningen’ moet dat nou? The Passion, een mediaspektakel dat op populaire wijze vertelt over de laatste uren van Jezus, is met veel enthousiasme binnengehaald door Groningen. Het zal zich op Witte donderdag 17 april afspelen in Stad en rechtstreeks worden uitgezonden op Nederland 1. Maar niet elk kerkelijk hart gaat sneller kloppen. Het evangelie wordt door bekende Nederlanders (BN’ers) verteld en bezongen. Idols-winnaar Jamai is Judas, Jezus wordt gespeeld door de Volendamse zanger Jan Dulles (van de 3J’s) en Beau van Erven Doorns zal de boel aan elkaar praten. Ook jack van Gelder (Pilatus), Simone Kleinsma (moeder Maria) en Stanley Burleson (Petrus) doen mee. Voor Henny Huisman en Jacques d’Ancona is een bijrol weggelegd. Nederlandse liederen worden bewerkt om te dienen als Bijbeluitleg. Een processie van 1300 Groningers zal vanaf de midden stip van de Euroborg een groot kruis richting het podium op de Vismarkt dragen. Met deze formule lukt het de EO, RKK, PKN, NBG en Jong Katholiek, die samen het spektakel organiseren, om een groot publiek aan te spreken. Voor Stad is het een evenement dat Groningen op de kaart zet. Marketing Groningen is al lang in actie gekomen om toeristen hotelarrangementen te bieden in combinatie met de Bloemetjesmarkt op Goede Vrijdag. Maar doet The Passion recht aan het hart van het evangelie, dat Jezus moest lijden om als offer te dienen ter vergeving van onze zonden? En wat blijft er aan heiligheid over als doorgaans niet-christelijke BN’ers populaire liederen zingen om op televisie in het picture te blijven? Het gaat wel om ons evangelie! Het zijn vragen die besproken en geuit mogen worden, Sterker nog, ik denk dat het heel goed is om hierover van gedachten te wisselen. Mijn gedachten zijn deze. Ten eerste: het evangelie is van iedereen, dat kunnen we niet reserveren voor eigen gebruik. Ten tweede: we mogen jaloers zijn op de organisatie dat zij met het Nieuwe Testament een plek middenin de maatschappij hebben veroverd. Ten derde: dezelfde tieners die zondagochtend liever in bed blijven, tonen op Facebook allerlei initiatief en om met hun (niet-) kerkelijke leeftijdsgenoten naar The Passion te gaan. En last but nog least: het trekt ook ontzetten veel buitenkerkelijken. The Passion slaat een brug tussen kerk en maatschappij. Daarom heeft de Raad van Kerken besloten een voor- en naprogramma te organiseren in de Martinikerk met het thema ‘compassie’. De bedoeling is 6
dat ook zoveel mogelijk buitenkerkelijken de kerk bezoeken. De kruisstaties worden er tentoongesteld en verschillende kerkelijke gemeenten zullen een statie uitwerken naar de betekenis ervan in het heden. Er komt een Forum waar sprekers worden bevraagd over het thema compassie. Er zijn verschillende hoeken om in gesprek te komen, voor je te laten bidden, je te laten zegenen of om je in te schrijven voor compassiewerk (vrijwilligerswerk). Het begint op 17 april om 16:00 uur. Ook als u niet naar The Passion gaat, loont het de moeite om dit oecumenische initiatief te bezoeken. Met The Passion slaan we niet alleen een brug naar de maatschappij, maar ook naar elkaar als christelijke kerken. Schitterend om dat van dichtbij te mogen meemaken. (Anne Baljeu, stagiaire Nieuwe Kerk, in Kerk in Stad) Omwille van The Passion hebben veel kerken en ook wij, samen met de Remonstrantse gemeente, besloten om de kerkdienst op Witte Donderdag al om 18:00 uur te houden zodat u – zo u dat wilt – The Passion op de Vismarkt kunt meemaken. En als u al in de stad bent komt u dan ook in de Martinikerk kijken daar is veel te beleven.
Ds. Susanne Freytag
7
Kerkdiensten De diensten beginnen in principe om 10.00 uur in de Kerkzaal. Diensten met een zijn diensten waarin het heilig avondmaal wordt gevierd. Diensten aangeduid met hebben een kindernevendienst.
Kerkdiensten maart – mei 2014 MAART mrt 30
Laetare
Regiodienst
Lutherse Kerk Stadskanaal, Hoofdkade 2, Stadskanaal voorganger: ds. S. Freytag APRIL apr 6
Judica voorganger: Ds, A.E. Reichman-Scheffer bd ed
O Lamm Gottes unschuldig – J.S. Bach Agnus Dei uit Requiem – G. Faurë
apr 13
Palmpasen
Choral voices
Muziekdienst
zie p. 12
Voorganger: ds. S. Freytag In deze dienst doet Jill Gulbis belijdenis ed Choralprelude on "Dundee" - C.H.H. Parry (1848-1918) apr 17
Witte donderdag
18:00 uur
gezamenlijke dienst met de Remonstrantse Gemeente in de Remonstrantse kerk, Coehornsingel 14 voorgangers: ds. S. Freytag en ds. L. Lijzen apr 18
Goede vrijdag 19:30 uur m.m.v. Cantorij zie p. 10 Johannes-Passion van Heinrich Schütz gezamenlijke dienst met de Remonstrantse Gemeente en de
8
Doopsgezinde gemeente in de Lutherse Kerk Voorgangers: ds. G. Brüsewitz, ds. L. Lijzen en ds. S. Freytag apr 20
Pasen gezinsdienst (een dienst voor jong en oud) voorganger: ds. S. Freytag bd Preludium in C grote terts – J.S. Bach ed orgel & zang
apr 27
Quasi modo geniti voorganger: ds. Renting ed Choralvorspiele Christ lag in Todesbanden – J.S. Bach (1685-1750) misericordias domini voorganger: ds. P.D. Wolthaus bd In dich hab ich gehoffet, Herr – Franz Tunder ed improvisatie
mei 4
mei 11
Jubilate
Muziekdienst
zie p. 12
De Femmes Majeures Voorgangers: ds. S. Freytag bd Komm, Heiliger Geist, Herre Gott – Franz Tunder ed Praeludium in g kleine terts – Franz Tunder mei 18
Cantate voorganger: ds. A. E. Reichman-Scheffer bd Praeludium in G grote terts – Franz Tunder ed variaties over Erbarm dich mein, o Herre Gott – Jpz. Sweelinck
mei 25
Rogate voorganger: ds. J.J.H. Bras 9
Cantorij Goede vrijdag - Johannes-Passion - Heinrich Schütz De Lutherse Cantorij zingt in de Goede Vrijdagdienst (19.30 uur in onze kerk) de Johannes-Passion van Heinrich Schütz (1585–1672). Het is voor het eerst dat de Cantorij in de Goede Week een groot Passiewerk ten gehore brengt. Dat betekent dus extra voorbereiding en inzet. We hopen op een bijzondere uitvoering. Solisten zijn Maarten Romkes (evangelist) en Michiel de Vries (Christuspartij), daarnaast een aantal koorleden die de kleinere solopartijen voor rekening nemen. Het gaat bij deze Passion om een a-capella uitvoering. De componist beperkt zich tot een letterlijke weergave van twee lijdenshoofdstukken van het Johannesevangelie. De solistische recitatieven worden slechts afgewisseld met meerstemmige koorgedeelten, waarin de hogepriesters en schriftgeleerden, de discipelen en het volk aan het woord komen. Een kleine vrijheid die de componist zich veroorloofde was de toevoeging van een introïtus en een slotdeel. De sobere toonzetting en Schütz gave om een woord tot klinken te brengen, maken deze Passion tot een bijzonder werk in de geschiedenis van de muziek. De Goede Vrijdagdienst is een gezamenlijke dienst van de Remonstrantse, Doopsgezinde en Evangelisch-Lutherse Gemeente. Op de volgende data wordt gerepeteerd: - dinsdag 1 april, 19:30u - 21:00u - dinsdag 8 april, 19:30u - 21:00u - vrijdag 11 april, 19:30u - 21:00u (o.v.)
10
Vrijdag 11 april “the Passion in Silence” v.a.10:00 tot 22:00 uur In de Lutherse Kerk Haddingestraat 23
Op Witte Donderdag 17 april komt “The Passion” naar Groningen. Een groots opgezet evenement met belangstelling vanuit heel het land en live te volgen via de tv. Op vrijdag 11 april in de stilte vooraf heeft de Vacare regiogroep Noord een meditatieve dag voorbereid in de Lutherse kerk: “the Passion in Silence”. Vacare is een platform voor meditatief leven op initiatief van de PKN. De regiogroep wordt gevormd door een aantal actieve voorgangers uit Groningen en omgeving. (Stad en Ommelanden) Zij zullen op ieder heel uur een geleide christelijke meditatie geven. De kerk is op vrijdag de 11de april van tien tot tien open. Om 9. 45 uur opent de kerk haar deuren en zal er om 10.00 uur begonnen worden met een ochtendgebed en om 22.00 uur wordt de dag afgesloten met een avondgebed in de lutherse traditie. In de tussentijd ben je van harte welkom om in de stilteruimte in stilte te zitten of een kaarsje aan te steken; Op de hele uren begint een geleide meditatie in de kerk en tussendoor is er gelegenheid tot ontmoeting bij koffie en thee. PS. Passion in Silence: van 10 tot 10 op 11/4 De kerkenraad heeft graag onze ruimte ter beschikking gesteld voor dit initiatief. Voor veel mensen is de stilte en meditatie een weg om God te ontmoeten.
11
Ouders en kinderen 13 april Palmpasen Op zondag 13 april is er tijdens de muziekdienst weer kindernevendienst. We beginnen de dienst gezamenlijk met jong en oud en vervolgens gaan de kinderen naar de Lutherzaal voor hun eigen programma. Tijdens deze kindernevendienst horen de kinderen het verhaal van de Jezus intocht in Jeruzalem op een ezel. Ook gaan de kinderen elk een eigen palmpaasstok versieren. We hopen dat de ouders zo veel mogelijk rekening houden met deze data zodat er een min of meer vaste groep kan ontstaan.
20 april Pasen een gezinsdienst De paasdienst is een dienst voor jong en oud. In de vorm en verhaal zal rekening worden gehouden met de aanwezigheid van de kinderen. De opstanding vieren we als gemeente samen. Na deze dienst is er voor de kinderen het traditionele eieren zoeken in de kerk.
Susanne Freytag
Ontmoetingsmiddag Ontmoetingsmiddag 18 april woensdag 18 april van 14:00 uur – 15:30 uur in de Foyer De zaal is open van 13:30 uur tot 16:00 zodat niemand die met de bus of taxi komt voor de deur hoeft te wachten. Graag ontmoet de voorbereidingsgroep u op deze middag!
12
Muziekdienstcommissie Muziekdienst 13 april Choral Voices Op zondag 13 april, Palmzondag, zal Choral Voices, o.l.v. Daniël Rouwkema medewerking verlenen aan de muziekdienst. Deze muziekdienst staat in het teken van de Engelse koormuziek. De 'Dorian Mass' van Herbert Howells (1892-1983) zal ons door de liturgie met viering van het Heilig Avondmaal begeleiden. Herbert Howells dankt zijn bekendheid voornamelijk aan de prachtige koormuziek, die vooral in Engeland veel wordt uitgevoerd. Daarnaast worden er enkele koorwerken uitgevoerd: Psalm 24 op een chant van Joseph Barnby (1838-1896) Hosanna to the Son of David van Thomas Weelkes (1576-1623) The Lord bless you and keep you van de componist John Rutter (1945) A Prayer of Saint Patrick van Daniel Rouwkema (1974) Bij twee hymnen die in de Anglikaanse traditie altijd op Palmzondag worden gezongen zingt te gemeente mee ‘All glory, laud and honour’ en ‘Ride on, ride on in majesty’. Tijdens deze dienst zal ook Jill Gulbis belijdenis doen. Muziekdienst 13 april Lutherse Kerk (Haddingestraat 23) om 10 uur, voorganger: ds. S. Freytag www. choralvoices.nl de volgende muziek dienst is op: zondag 11 mei (Jubilate) De Femmes Majeures, o.l.v. Cobien Nieuwpoort zingen o.a. de Missa Brevis van Nancy Telfer (geb. 1950) Lutherse Kerk (Haddingestraat 23) om 10 uur, voorganger: ds. S. Freytag www. femmesmajeures.nl
commissie muziekdiensten
13
Landelijke Lutherse activiteiten NLVB ontmoetingsdag 10 mei 2014 Ontmoetingsdag Nederlandse Lutherse Vrouwen Bond 10 mei a.s. in de Evangelisch-Lutherse Kerk, Koestraat 2, 8011 NK Zwolle Het bestuur van de Nederlandse Lutherse Vrouwen Bond nodigt u uit om deel te nemen aan de jaarlijkse ontmoetingsdag op zaterdag 10 mei a.s. We zijn dit jaar te gast in de lutherse gemeente Zwolle. De voorbereidingen om er een mooi programma van te maken zijn gedaan in een plezierige en enthousiaste samenwerking met een aantal Zwolse vrouwen. Zij hebben hun creativiteit ingebracht om het jaarthema van de Luther Decade ‘Reformatie en politiek’ zodanig te bewerken dat alle deelneemsters geïnspireerd weer naar huis kunnen gaan. Het programma is als volgt: 10.30 – 11.00 uur Aankomst met koffie/thee 11.00 – 11.25 uur Morgengebed 11.25 – 11.30 uur Herdenking 11.30 – 12.30 uur Jaarvergadering 12.30 – 14.00 uur Maaltijd en gelegenheid voor ontmoeting 14.00 – 15.45 uur Middagprogramma. Orna Gabay, een Joodse vrouw, die in Israel geboren is en in Zwolle woont, neemt ons mee in een wervelende workshop van muziek, zang en dans. Met haar authentieke passievolle uitstraling en expressieve wijze van uitleg is zij als geen ander in staat de vrolijkheid van de Joodse dansen over te brengen. Kortom: onderga met Orna de verrijking van lichaam en ziel! 15.45 – 16.00 uur Afsluiting en wegzending De lutherse kerk ligt op loopafstand van het NS-station. Bij de kerk is zeer beperkt parkeergelegenheid. De kosten van deze geheel verzorgde dag bedragen € 25,--. De leden ontvangen hiervoor de gebruikelijke brief met acceptgirokaart. U kunt zich opgeven bij Erika Hillebrand (
[email protected]) of Coby Aartsen (
[email protected]) 14
Uit de diaconie collecteopbrengsten 26 02 09 16 23 02 09 16
januari februari februari februari februari maart maart maart
catachese en educatie KiA - werelddiaconaat St. Lutherse werkgroep voor Kerkmuziek Open Hof eigen diaconie 't Schienvat KiA - voorjaarszendingsweek Lutherse vakantieweken
10.95 32.80 73.27 65.45 31.00 30.52 83.73 54.15
collectedoelen 6 april - Agriterra Het is al weer vijf jaar geleden dat we als kerken van de kleine oecumene tijdens de gezamenlijke zomerdiensten hebben gecollecteerd voor Agriterra, een doel dat door onze kerk was uitgekozen. Dat doel willen we vasthouden, want nog steeds is er voor veel mensen in de Sahellanden geen sprake van voedselveiligheid. Speciaal het werk van de graanbank in Chirkou in Niger willen wij steunen. Daar worden zaden ingekocht, bewaard en aan de bevolking gegeven als de tijd om te zaaien weer aanbreekt. Zodat de mensen zelf voor hun voedsel kunnen zorgen, als de omstandigheden meewerken tenminste. Ook wordt noodhulp verstrekt in tijden dat er nauwelijks te oogsten valt. We bevelen dit collectedoel dan ook van harte bij u aan. 13 april - Kerk in Actie | Landbouwhulp In Burkina Faso is het de laatste jaren extreem droog. En als de regen eenmaal valt, is deze hard en slaat hij de oogst vaak kapot. En dat terwijl tachtig procent van de bevolking van dit West-Afrikaanse land leeft van de landbouw. Onder de naam ODE werken tien kerken samen aan een duurzame landbouw en organisatie van boeren. Zij ondersteunen de boeren zodat zij betere prijzen krijgen voor hun producten. Irrigatie, waterputten, zaaigoed, meststoffen en microkredieten hebben al veel boeren en boerinnen blijvend geholpen. In deze collecte voor het totale werk van Kerk in Actie staat het werk van ODE centraal. 20 april - JOP Na veertig dagen van stilte en bezinning is het tijd om van je te laten horen. Met Pasen spreken we ons uit. Iedereen moet het goede nieuws horen, zeker kinderen en jongeren. Het is het verlangen van JOP, Jeugdorganisatie van de 15
Protestantse Kerk, dat elk kind en iedere jongere zich geliefd weet door God. JOP zet zich in voor aansprekend jeugdwerk met inspirerende activiteiten, en wil zo kinderen helpen te ontdekken wat geloven voor hen betekent. Zonder uw steun kan JOP dit werk voor kinderen, jongeren en jeugdleiders niet doen. Wij vragen met deze collecte uw hulp voor het jeugdwerk. Laat van u horen!
27 april - PKN | Eredienst en Kerkmuziek De Protestantse Kerk ondersteunt gemeenten om de muziek te laten klinken. Zij maakt toerustingsmateriaal en organiseert bijeenkomsten voor predikanten, kerkmusici, cantorijen en gemeenteleden, bijvoorbeeld over het liedboek dat vorig jaar in gebruik werd genomen. Gewoonlijk oefenen wij voorafgaande aan de dienst een van de ruim duizend liederen uit dat liedboek. Ook al is er velerlei variatie in de liederen, dat heeft niet tot gevolg dat de vorm van onze liturgie er erg door verandert. Bij andere kerken wordt wellicht meer van de uitersten qua inhoud en toonzetting geproefd. Maar ook wij willen, zoals het motto van deze collecte luidt, de lofzang gaande houden. Daarom bevelen wij de collecte voor dit doel unisono bij u aan. 4 mei - PKN | Missionair werk & Kerkgroei De kerk krimpt niet alleen, maar groeit ook. De PKN vraagt ons enkele malen per jaar die groei financieel te ondersteunen. Een verzoek waarbij het draait om wezenlijke zaken, maar dat wij niet elke keer op ons collecterooster zetten, omdat ook echt lutherse activiteiten onze aandacht vragen. Maar deze ochtend staat het ontwikkelen van nieuwe kerkelijke PKN-gemeenten wel centraal. Een van die pioniersplekken bevindt zich in Woerden, waar voormalig jongerenwerker Mirjam Oosterhoff zich nu richt op de twintigers. Zij ontdekte dat juist die groep tussen wal en schip dreigde te vallen, en bereikte hen via de sociale media. Nu is men daar ‘kerk in de kelder’ (van een café-restaurant in het centrum), en zijn jongeren samen op zoek naar God en naar verdieping. Voor deze en andere vormen van kerkelijk pionieren is de collecte van deze ochtend bestemd. 11 mei - Artsen zonder Grenzen Brandhaarden, rampgebieden, conflictregio’s, de wereld heeft er veel te veel. Artsen zonder Grenzen staat altijd aan de frontlinie als het op helpen aankomt. Geeft medische hulp, probeert uitbraak van ziekten te voorkomen en zorgt voor sanitaire voorzieningen. De organisatie wil de mensen bereiken die hulp het hardst nodig hebben en werkt op veel plaatsen waar andere (hulp)organisaties niet aanwezig zijn. Vandaag willen wij met de collecteopbrengst Artsen zonder Grenzen onze steun geven. Zodat zij hun zware humanitaire werk kunnen voortzetten ten bate van medemensen in grote nood.
16
18 mei Eigen diaconie Het werk van onze eigen diaconie is vandaag het collectedoel. Uw bijdragen worden door de diakenen besteed voor diaconale doelen waarmee mensen in én buiten onze eigen kerkelijke gemeente worden geholpen. Ook de aankleding van de eredienst, zoals de kaarsen en de bloemen op de altaartafel, worden uit de opbrengst van deze collecte betaald. Helpt u uw diakenen om hun werk mogelijk te maken?
Acties voor De Open Hof en de Voedselbank In de vorige Opbouw hebben wij uitgebreid geschreven over de acties voor De Open Hof en de Voedselbank. Duidelijk is dat het accent sterk is komen te liggen op de actie voor het Broodfonds van De Open Hof. Het feit dat deze actie zichtbaar is in de foyer - al vijf vellen zijn volgeplakt met de zegeltjes voor brood en pindakaas - draagt daar vast aan bij. Eerlijk gezegd zijn wij ook met die actie actiever bezig onder het koffiedrinken, en schiet het uitgeven van de strookjes voor de luieractie vóór de dienst er wel eens bij in. We gaan met beide acties door, en zullen proberen wat meer evenwicht tussen deze twee te brengen. In de volgende Opbouw zullen we u laten weten wat de opbrengst tot op dat moment is. Overigens is het voor ons ook wel eens lastig om onze aandacht te verdelen tussen de taken die wij als diakenen direct na afloop van de dienst hebben, en de bezigheden voor de beide genoemde acties. Dus mocht u een bijdrage willen geven en zijn we met andere zaken bezig, trek ons dan even aan het spreekwoordelijke jasje, want voor het goede doel zetten we graag een stapje extra.
Petra Vogl, Patryk Piwocki en Henk Schaaf
17
Luthers Bach Ensemble Oktoberproject 2014 Oktoberproject 2014 Meezingen in Bachs mooiste cantates? cantate Die Himmel erzählen die Ehre Gottes BWV76 cantate Wir müssen durch viel Trübsal BWV146 Heinrich Schütz, Die Himmel Erzählen Die Ehre (zesstemmig)
Gottes
SWV386
uitvoeringen zondag 12 oktober 2014, 10 uur cantatedienst Lutherse kerk Groningen. (o.v.) zaterdag 18 oktober 2014, 15.30 uur concert Martinikerk Groningen. zondag 19 oktober, 11.30 uur concert Kapel op t Rijsselt (bij Zutphen). uitvoerenden Luthers Bach Ensemble (projectkoor, barokorkest en solisten) Tymen Jan Bronda (art. leiding) repetities dinsdag 19.45 uur tot 21.45 uur - Lutherse kerk Groningen -13 mei, 27 mei, 3 juni, 10 juni Na de zomer: - 2 september, 9 september, 23 september, 30 september, 7 oktober generale repetitie zaterdag 11 oktober (middag of avond) / vrijdag 17 oktober (avond) muziek De koorpartijen kunnen in april worden opgehaald bij de fa. Terts & Toets Werumeus Buningstraat 34-36, Groningen, tel. 050-5276060 aantal gewenste deelnemers: sopraan: 10, alt: 10, tenor: 8, bas: 8 voor deelnamevoorwaarden zie www.luthersbachensemble.nl ‘Aanmelden project’.
18
onder
Lied van de week. Bij de introductie van het nieuwe Liedboek in mei dit jaar zijn er diverse nieuwe liederen maar ook liedvormen, gebeden en ordinariumdelen bijgekomen. Om vertrouwd te raken met de nieuwe liederen zullen we proberen elke zondag een nieuw lied in te studeren. Dat geldt dan voor alle zondagen in onze kerk zelf. Hierbij voor de komende maanden een rooster: April 6 ‘Hij gin de weg zo eenzaam’ 560 Britt G. Hallqvist. Egil Hovland
Het lied is afkomstig uit Noorwegen en werd voor ons liedboek vertaald. De drie strofen beschrijven enkele passages uit de passie. Elk couplet begint met ‘Hij ging de weg zo eenzaam’ en die weg wordt in elk couplet steeds anders ingevuld. Het wordt zo tot een gezongen kruisweg. De tekst is eenvoudig, werkt met herhalingen en kleine variaties. Britt G. Hallqvist (1914K1997) schreef een groot aantal teksten voor het Noorse gezangboek van 1986. De componist Egil Hovland (1924K2013) heeft een uitgebreid oeuvre geschreven, van eenvoudige kerkliederen tot grote werken voor orkest en voor koor.
20
‘Tussen waken, tussen dromen’ 631 Hanna Lam, Heinrich Albert
Het paasevangelie (Matteüs 28,1K10) vertelt dat vrouwen als eersten bij het lege graf komen. Dit lied van Hanna Lam verhaalt dat gebeuren: de vrouwen als eerste getuigen van de opstanding. Dit lied verscheen voor het eerst in de uitgave Eva’s&Lied (1984) met een melodie van Barbara Zwaal. Die melodie werd ook bij dit lied geplaatst in het derde deeltje van Zingend&Geloven. De liedboekredactie vond deze melodie kwalitatief niet voldoende en koos voor de sierlijke melodie van Heinrich Albert (1604-1651) die hij schreef bij zijn morgenlied ‘Gott des Himmels und der Erden’. Voor een vertaling daarvan, zie lied 210.
27
‘We zullen leven, God zij dank’ 611 Sytse de Vries, Heinrich Schütz
Dit lied van Sytze de Vries werd oorspronkelijk geschreven voor de Paasnacht als de gemeente haar doop gedenkt. Maar in de gehele paastijd leven wij vanuit dat bijzondere moment: ‘In dood gedompeld waren wij, / nu met Hem stralend nieuw verschenen. Willem Vogel schreef een krachtige melodie bij de tekst, wellicht een uitbeelding van de woorden ‘God zij dank’ (couplet 1) en ‘stralend nieuw verschenen’ (couplet 5). De tweede en de vierde melodieregels zijn herhalingen van
19
de eerste en de derde met een kleine variatie. In de slotregel vraagt de lange tweede noot even aandacht: de tekst in elke strofe vraagt hier om een accent. Het lied moet levendig gezongen worden.
Mei 11
‘Zing jubilate voor de Heer’ 652 Willem Barnard, Frits Mehrtens
De vierde zondag in de paastijd draagt vanouds de naam ‘Jubilate’, genoemd naar de eerste woorden van de introïtusantifoon: ‘Jubilate Deo omnis terra’. Dat is het begin van Psalm 66: ‘Jubel voor God, heel de aarde’ (verg. ook LB 640c). Willem Barnard schreef in de tweede helft van de jaren vijftig veel nieuwe liederen, gebaseerd op het klassieke liturgische jaar. Voor de paastijd dichtte hij een aantal zondagsliederen, met steeds de antifoontekst als uitgangspunt. Deze liederen zijn dan ook zeer geschikt om als openingslied op de betreffende zondag te zingen. In het Liedboek voor de kerken stonden er enkele (nu LB 650, 655 en 659), maar ‘Zing jubilate voor de Heer’ werd niet opgenomen. De melodie van Frits Mehrtens is even stralend als de tekst. Elk couplet begint met ‘Zing jubilate’ en eindigt met ‘jubilate!’. Zowel aan het begin als aan het eind klinkt dan de hoogste melodienoot. Teksten: Pieter
Endedijk,
www.kerklied.net
concerten Uitgaansagenda Lutherse Kerk 2014 MAART 2014 zondag 30 maart: Noordelijk Bach Consort
15.00 u.
APRIL 2014 zaterdag 5 april: Musica Antiqua Nova woensdag 16 april: uitvoering Conservatorium
20.15 u. 19.30 u.?
MEI 2014 zondag 4 mei: Vier mei projectkoor zaterdag 10 mei: Daponte Music zaterdag 17 mei: Overdagkoor vrijdag 23 mei: Musica Antiqua Nova zaterdag 24 mei: Musica Antiqua Nova zondag 25 mei: kamermuziekmiddag HJSO
21.00 u. 20.15 u. 20.15 u. 20.15 u. 20.15 u. 15.00 u.
20
Uit de oude Doos Uit het gemeenteblad van 60 jaar geleden In deze rubriek treft u oud nieuws aan. Hoe verging het de lutherse gemeente Groningen in 1954. We vertellen en citeren uit het gemeenteblad van 60 jaar geleden.
Opbouw 60 jaar geleden In de 7e jaargang 1953/54 nummer 5 lezen we iets over kinderdiensten. Zondagsschool: Met Pasen zal weer een Paasdienst gehouden worden voor de kinderen met hun ouders. …. Er zal getracht worden op de laatste Zondag van iedere maand ene kinderdienst te houden in de kerk voor de kinderen van de Zondagsschool. Deze dienst komt in plaats van de Zondagsschool. De leiding van de Zondagsschool is van mening dat kinderen op geregelde tijden in aanraking moeten worden gebracht met de eredienst speciaal voor kinderen. De eerst dienst zal plaats vinden op Zondag 28 Maart. Hieruit kunnen we concluderen dat er 60 jaar geleden al speciale kinderdiensten in onze kerk werden gehouden. In hetzelfde nummer wordt ook verslag gedaan van een dienst van de lutherse jeugdkring samen met de ouders. Lutherse jeugdkring De dienst met de ouders oop 28 Februari j.l gehouden is goed geslaagd. Na een kort welkomstwoord tot de ouders gericht nam de 21
dienst een aanvang. Liederen werden begeleid door blokfluit en enige meisjes hadden een koortje gevormd. In de pauze werd thee geschonken en hierna werd het Verhaal verteld. De titel hier van is ’Levenslicht van een Godszoeker’. Het verhaal beschreef het leven van Augustinus. Zo kreeg toen de jeugd van elke leeftijd een eigen dienst. Samenstelling: Susanne Freytag
van de Kerkrentmeesters Actie Kerkbalans 2014 Een aantal weken geleden hebben alle leden een brief over de "Actie Kerkbalans" van de gemeente ontvangen. In deze brief hebben we de leden verzocht middels het invullen en terugzenden van een toezeggingsformulier het bedrag van hun vrijwillige bijdrage in 2014 toe te zeggen. We hebben op de brief enige response gehad, maar nog niet in de gehoopte omvang. Mogen we alle leden vragen die nog geen formulier hebben geretourneerd dit alsnog te doen? Hartelijke bedankt voor uw reactie en toezegging.
Philipp Jäger
Van de kerkenraad Van de kerkenraad Enkele punten uit de vergaderingen van januari en februari De eerste vergadering in 2014 werd door Susanne op een bijzondere wijze geopend. Zij nam de leden van de kerkenraad mee naar de kerkzaal om hen de ruimte van de kerk te laten beleven. Het lege podium werd stap voor stap aangekleed, waardoor de sfeer veranderde naarmate de aankleding vorderde. Er werden afspraken gemaakt over het plaatsen van de elementen op altaartafel en podium en over het bewegen rond en op het podium tijdens de eredienst. Omdat het enkele malen was voorgekomen dat iemand die net na tienen bij de kerk aankwam, niet meer naar binnen kon, wordt afgesproken dat de dienstdoende diaken nog even de wacht houdt in de hal, zodat een 22
eventuele laatkomer niet voor een dichte deur komt te staan. Na het oefenen van het lied voorafgaand aan de dienst komt zij of hij dan binnen. De dagopvang voor dak- en thuislozen ‘De Open Hof’ vraagt de kerken om extra financiële steun, omdat de gemeentelijke bijdrage wordt bevroren. De diaconie stelt voor een zegeltjesactie voor brood en pindakaas te houden, hetgeen door de kerkenraad wordt goedgekeurd. Ook wordt de actie voor de Voedselbank anders aangekleed; het accent zal komen te liggen op een financiële bijdrage voor het aankopen van luierpakketten. In Opbouw zal de diaconie zorgen voor een toelichting op deze activiteiten. Nadat op Witte Donderdag ‘The Passion’ driemaal werd uitgezonden vanuit het westen van het land, is dit tv-programma voor dit jaar aan Groningen toegewezen. Op een moderne manier wordt door bekende artiesten het lijdensverhaal verbeeld, waarbij een bijna twintig meter lang verlicht wit kruis door de straten wordt gedragen. Met dit programma hebben de kerken geen inhoudelijke bemoeienis, maar zij gaan een voor- en naprogramma verzorgen in de Martinikerk. Susanne is voorzitter van de Passie Commissie die namens de Raad van Kerken Groningen, in samenwerking met het Evangelisch Contact Groningen, dit programma gaat invullen. In deze Opbouw leest u daar elders meer over. In februari wordt gestart met kindernevendiensten, die eenmaal per maand worden gehouden. De kinderdiensten vervallen daarmee; de groep kinderen in onze gemeente is qua leeftijd toe aan een volgende stap. Men begint de dienst gezamenlijk met jong en oud, en vervolgens gaan de kinderen naar de Lutherzaal voor hun eigen programma. Daar sluiten zij de dienst ook af; zij komen niet terug in de kerkzaal. Het programma van de muziekdiensten is nu rond tot en met mei. Het streven is in september weer de gebruikelijke folder te maken en verspreiden. De tot nu toe gehouden diensten worden als mooi en waardevol ervaren. Door de diversiteit worden weer heel eigen accenten in de liturgie aangebracht, hetgeen winst betekent. In de komende maanden gaat de kerkenraad zich buigen over de te maken strategische keuzes voor de toekomst van de ELGG, en daarnaast zal een werkgroepje van start gaan dat zich gaat bezinnen op initiatieven voor de invulling van het Lutherjaar 2017. Kortom, uw kerkenraad vergadert van maand tot maand, maar heeft zeker ook oog voor de langere termijn. Henk Schaaf
23
Agenda Agenda maart – mei 2014 MAART Maandag 31 maart APRIL Dinsdag 1 april Dinsdag 8 april Vrijdag 11 april Maandag 14 april Woensdag 16 april MEI Woensdag 7 mei
24
Kring-Zuid 19:30 uur Bij mevr. Hassink, Bordewijklaan, 19 Groningen Cantorij kerkzaal 19:30 Cantorij kerkzaal 19:30 The Passion in silence van 10-22 uur Kerkenraad KR-kamer 19:30 ontmoetingsmiddag Foyer 14:00
uur uur uur uur
Westerkwartiergroep 19:45 uur Bij dhr. Beyer, Dubbellooflaan 12, Peize
Colofon Opbouw is het officiële orgaan van de Evangelisch-Lutherse gemeente in Groningen. Opbouw verschijnt acht maal per jaar. 66e jaargang, januari, nummer 2 Copy voor het volgende nummer dient uiterlijk 4 mei 2014 in het bezit te zijn van de redactie te zijn. Redactie: Redactie-adres:
ds. S. Freytag Haddingestraat 23 9711 KC Groningen
Email:
[email protected]
Reproductie en verzending: Jaap Venekamp, Gisela Klein en Klazien Opten Bedrukken acceptgiro’s en etiketten: Gisela Klein Oplage:
310 exemplaren
Foto omslag:
avondmaalstafel 25
26
