Verschijnt driemaandelijks 17de jaargang, nr2, apr - mei - jun 2011
Kantoor van afgifte Sint-Niklaas1
België - Belgique P508345 PB 3/4959
VU & Afzender : Staf Lerno, Molenwijk 12, 9111 Belsele, tel: 03 772 43 06.
Afdeling Zuid-Waasland
INHOUD
NIEUWSBRIEF NR
2 2011
Beleid Voorwoord .................................................................... ..4
Beheer Daknamse Meersen...................................................... ..7 Tielrodebroek................................................................ ..9 d’Astgemete ................................................................. 10
Educatie Daguitstap Viroin ...........................................................11 Zeeland busreis 2011 ....................................................12 Vogelcursus 2011-2012. ...............................................14 Kijk een spin! .................................................................16 Cursus ‘Laagdrempelig gidsen’ ......................................19 Tandem 2011 ................................................................20 Vogelkijk-wandeling ‘Groot Rietveld’ .............................22 Cvn-cursus ‘Natuur-in-zicht’............................................23 Kultour 11 ......................................................................24
Activiteitenkalender
..............................................26
Is je adres niet correct ? Krijg je deze nieuwsbrief tweemaal ? Geef dan een seintje aan de redactie : e-mail:
[email protected] of tel: 03 776 90 38 De nieuwsbrief van Natuurpunt afdeling Zuid-Waasland verschijnt rond : 1 januari, 1 april, 1 juli, 1 oktober. Artikels, activiteiten en mededelingen die in « Nieuwsbrief 3 - 2011» moeten worden opgenomen, moeten ten laatste op 1 juni 2011 op het redactieadres toekomen met opgave: onder welke rubriek te publiceren. Voor inlichtingen omtrent reclame, afbeeldingen en artikels neemt u contact op met de redactie. Werkten mee aan « Nieuwsbrief 2-2011» Staf Lerno, Paul Durinck, Liliane Verbeke, Tom Neels, Wim De Bakker, Theo Fischer, André Van Petegem, René Pletinck, Christel Strybos, Roger De Bock
2
Nieuwsbrief
Afdeling Zuid-Waasland
Goed om weten Ook deze zomer, in de vakantieperiode, organiseren we opnieuw een Kinderdriedaagse voor jongeren tussen 8 en 12 jaar 22, 23 en 24 augustus 2011 We gaan samen 3 dagen op stap door de natuur. Leren wat we in de natuur kunnen zien, horen, voelen en ruiken! Dat is pas echt boeiend!!! Meer info in volgende nieuwsbrief en bij:
Foto RDB
André Van Peteghem, tel: 09 346 64 68 Liliane Verbeke, gsm: 0495 38 85 10 Staf Lerno, tel: 03 772 43 06
Moervaart in Klein-Sinaai
nr: 2-2011
3
Afdeling Zuid-Waasland
BELEID Voorwoord De lente kondigt zich aan, zeker als je dit voorwoord in april leest. De eerste zangers lieten zich reeds in februari horen, niettegenstaande de temperaturen dan nog aan de lage kant waren. Dans- en steekmuggen in de namiddagzon, ik heb ze gezien. Deze kleine insecten kunnen heel goed tegen de kou. Daarom zijn ze ook gedurende het hele jaar waar te nemen. Opgelet, de vrouwtjes zijn steeklustig! Zij hebben het eiwit in ons bloed nodig om de eitjes in hun lichaam te laten rijpen. De muggenlarven kan je in alle watertjes aantreffen. Zij zijn uitstekend voedsel voor kikkers, roofkeverlarven en libellen. Maar de eerste lentebrenger is de ooievaar. Ondanks het feit dat hij geen stembanden heeft, zodat hij niet kan roepen of zingen, klappert hij zijn bekhelften zodanig tegen elkaar dat iedereen in de buurt wel weet dat hij aanwezig is. Vooral tijdens het paarspel geeft dit klepperen een duivels lawaai. Lees in deze nieuwsbrief ook de bijdrage over het plaatsen van een nestpaal voor ooievaars in Tielrodebroek. Wanneer de zwaluwen en de karekieten terug zijn kunnen we spreken van echt goed weer. De tuinliefhebbers onder ons die hun eigen blikgroentes kweken, staan te popelen van ongeduld om te zaaien en te planten. Onze insectenkenner René Pletinck schreef een bijdrage over spinnen in zijn woning, echt van dag tot dag bijgehouden. Moet je ook eens doen. En klop de spinnen zeker niet dood.
Foto RDB
4
Nieuwsbrief
Afdeling Zuid-Waasland
Op de algemene vergadering waren er geen verrassingen. De financiële toestand is gezond, de bestuursmandaten blijven dezelfde en voor de lijst met stemgerechtigde leden van de diverse vzw’s van Natuurpunt werden ook kandidaten gevonden. Wil ook jij nauwer betrokken worden bij de bestuurswerking en bij het veldwerk van Natuurpunt? Dan ben je altijd welkom op de bestuursvergadering in de Klavers te Belsele, iedere derde donderdag van de maand. Onze medewerker, Ortwin Hoffmann uit Waasmunster, meldt dat een pilootproject op touw wordt gezet voor het gefaseerd maaien van de bermen ter hoogte van de parking langs de E17. De laatste jaren had het vlinderbestand heel wat te lijden ten gevolge van onverantwoord maaien. We zochten en vonden steun bij het RLSD en de gemeente. De Vlaamse Overheid gaat nu meer gefaseerd maaien. Het educatief reservaat “Den Akker“ krijgt zijn verdere voltooiing. Na het bouwen van een vleermuiskelder en het graven van een poel is het wachten op de aanplant van diverse bomen en struiken. Ook de kijkwand zal wellicht in 2012 worden geplaatst. Wens je bij het krieken van de dag de natuur te horen, te zien ontwaken, de mist zien wegtrekken en de eerste zonnestralen te voelen? Kom dan naar één van de ochtendwandelingen met je verrekijker. Een ongelooflijke ervaring. Afspraak op zaterdag 16 april om 5u30 aan de parking van Taverne Roosenberg te Waasmunster en zondag 17 april om 5u30 aan de Wereldwinkel in de Koutermolenstraat te Belsele. Als je op zondag meegaat, gelieve dan eerst te verwittigen! Het aantal deelnemers is beperkt. Er wordt gratis ontbijt voorzien. De gids van dienst is uw voorzitter, Staf Lerno (03.772.43.06). Foto RDB
nr: 2-2011
5
Afdeling Zuid-Waasland
Onze uilenwandeling van zaterdag 5 maart was een succes wat opkomst betreft. We gingen eerst op zoek naar de bosuil, die evenwel geen goesting had om zich te laten horen. Het daarop volgende uur werden de steenuiltjes op de proef gesteld. Nu hadden we meer geluk: er werd op het geluidsbandje geantwoord. Nabij de verlichte kerktoren kwam een kerkuil in onze buurt. Later op de avond zagen we een kerkuil rond de toren vliegen. Ook een laatste roep van de steenuil werd beantwoord. Het publiek kon tevreden huiswaarts keren of nog iets drinken in het goedkoopste café van ’t Waasland, “Het brouwershuis“, recht tegenover de kerk. Dit jaar is het ‘het jaar van het bos’. Naar aanleiding hiervan volgt enige info over de stookwaarde van hout! De stookwaarde is recht evenredig met het soortelijk gewicht van het hout. Hoe groter het soortelijk gewicht, hoe hoger de stookwaarde. De houtsoort met de hoogste stookwaarde is Haagbeuk (850 kg/m3), namelijk 12,90 gigajoule/m3 = stookoliewaarde van 160,56 €. Fijnspar (450 kg/m3) heeft de laagste stookwaarde: 6,90 gigajoule per m3 = een stookoliewaarde van 85,68 €. Tussen deze twee soorten zitten achtereenvolgens van hoog naar laag: acacia, beuk, eik, es, kastanje, notelaar, olm, kerselaar, esdoorn, berk, linde, wilg, els, populier, lork, Douglas en grove den. Lees tenslotte nog veel meer in deze nieuwsbrief, geniet ervan en kijk of er bij de aangekondigde activiteiten iets voor jou bij is. De voorzitter.
Foto RDB
6
Nieuwsbrief
Afdeling Zuid-Waasland
BEHEER Nieuws Daknamse Meersen
(december 20102010-februari 2011)
Werkdag College Voor het zesde jaar op rij kwamen op 20 december de vijfdes van het SintLodewijkscollege uit Lokeren een handje toesteken in de meersen, of dat was dit jaar toch de bedoeling. De voorbije dagen had het bijzonder fel gesneeuwd en zowat alles lag onder een dik sneeuwtapijt. Bovendien stonden de meersen nog erg nat van de voorbije zondvloed. Het geplande maaiwerk dus kon niet doorgaan. Een zevental moedigen meldden zich toch aan en in de voormiddag werd een korte alternatieve werkactiviteit uitgedokterd. Een tweetal oude vangkralen dienden nog afgebroken te worden en deze werden dan ook vakkundig gesloopt. Toch geen volledige verloren dag dus.
Toch veel werk verzet De voorbije winter werd er, ondanks de vele sneeuw en regen, toch weer veel verzet in het reservaat. Een vaste waarde zijn de mensen van Emiliani die vrijwel de gehele winter dag in dag uit en in weer en wind in de weer zijn om allerlei klussen op te knappen, vooral (knot-)wilgenhout opruimen. Ook de JNM kwam verschillende keren een handje toesteken en zijn een vaste waarde op de jaarlijkse Dag van de Natuur. Verder zijn er de verschillende particulieren die knotwilgen kappen en de medewerkers van de beheerwerkgroep. Aan allen een welgemeende dank voor de inzet.
Foto Liliane Verbeke
nr: 2-2011
7
Afdeling Zuid-Waasland
Ooievaar verongelukt Bij het uitvoeren van beheerswerken in het reservaat De Buylaers deden de terreinmedewerkers van vzw Durme op 8 februari een onaangename ontdekking. Ze vonden er een dode ooievaar. Het dier was nog maar net gestorven en vertoonde een gebroken poot. Vermoedelijk heeft een ongelukkige aanvaring het dier het leven gekost. Aanvankelijk werd gedacht dat het onze Daknamse ooievaarsmannetje was die verongelukt was. Echter na enig rondbellen en mailen bleek het dode dier een wijfje te zijn en waren de beide Daknamse ooievaars nog steeds present op hun dagelijkse voederafspraak in de wijk en op hun nest. Jammer dat deze bezoeker het niet heeft overleefd.
Foto Thomas Van Lancker
Vroegochtendwandeling in de Daknamse meersen Zaterdag 15 mei 2011 om 5 uur aan de Kerk van Daknam. Breng zeker je laarzen mee! Voor meer info: André Van Petegem, tel: 09 346 64 68
8
Nieuwsbrief
Afdeling Zuid-Waasland
Tielrodebroek Ooievaars krijgen nestpaal in Tielrodebroek Aangezien de Schelde- en Durmevallei wel eens uitgekozen worden door trekkende ooievaars om voedsel te zoeken is het wel eens mogelijk dat een koppeltje hier wil blijven om zich voort te planten: dus een nestplaats is zeker welkom. Onder impuls van het Regionaal landschap Schelde-Durme ( RLSD ) werd in samenwerking met de gemeente Temse, netbeheerder Eandis en sponsors besloten om ook hier in Tielrode een nestpaal te plaatsen. In september 2010 werd er een nestpaal geplaatst in Appels in de Koebosstraat op de hoeve van de familie Van Hoorde. Het RLSD werkt binnen hun werkingsgebied van de aangesloten gemeenten ook rond het plaatsen van nesten voor huiszwaluwen, bescherming van weidevogels, graven van amfibiepoelen enz… Een infobord over de ooievaar staat op de dijk niet zover van het beeld van de veerman. Bij ons in Vlaanderen zijn er twee grote kolonies waar ooievaars broeden: in het Zwin en in Planckendael. Ook een koppel in Berlarebroek en reeds jaren een koppel in Daknam in de Kraaiemeersen . Onder grote belangstelling van pers en TV werd het nest op de paal geplaatst. Eerst werd de bodem van het nest nog wat bedekt met droog groenafval en maisresten. Nu is het enkel wachten op een kandidaat bewoner. Wij als afdeling kunnen niet anders dan duimen voor dit initiatief, op onze percelen in Tielrodebroek zullen de ooievaars alvast biovoedsel kunnen eten. Staf Lerno Foto’s: Liliane Verbeke
nr: 2-2011
9
Afdeling Zuid-Waasland
d’Astgemete
Wilgen knotten in d’Astgemete
Woensdag 9 februari 2011 werden er in de Astgemete reeds 34 stuks 11jarige wilgen geknot. Het was een geschikt moment. Er waren twee kettingzagen, bediend door Hugo Schelfout en Roger De Bock. De rest van de helpers: Albert Taelman, Gilbert Keereman, Eddy Van Den Bossche, Frank Eliaerts, Eddy De Taey, Luc Van Der Stoelen en ikzelf, hebben met de takken een takkenhaag gevormd pal achter de geknotte stammen. De zwaardere poten werden opgeladen met de tractor door boer Marc Thuysbaert die het perceel maait dat bij ons Natuurpunt Zuid-Waasland in beheer is. Volgend jaar zal er nog een groot aantal wilgen worden geknot. Een dankjewel aan de 9 vrijwilligers voor hun inzet. Verslag en foto’s Liliane Verbeke.
10
Nieuwsbrief
Afdeling Zuid-Waasland
EDUCATIE Daguitstap Viroin: zaterdag 11 juni 2011 Zin in een dagje genieten temidden van een rijke kalkflora? Wij trekken op 11 juni naar de Viroinvallei bekend om zijn merkwaardige karstverschijnselen. We rijden met carpooling richting Nismes in het Zuidwestelijk deel van de provincie Namen waar de Eau Noire en de Eau Blanche samenvloeien om zo de Viroin te vormen, een prachtige rivier die door een schilderachtige vallei kronkelt. De heuvelruggen in de omgeving zijn kalkrijk, we zullen er dus zeker een rijke kalkminnende plantenwereld aantreffen. De liefhebbers hiervan weten dus al wat ze kunnen verwachten: prachtige wilde orchideeën! Het wordt dus een dag om van te snoepen en om helemaal het water in de mond te krijgen: we hopen bruine orchis, poppenorchis, grote muggenorchis, bleek bosvogeltje maar ook vliegen- en bijenorchis te zien. En wie weet staat de sierlijke bokkenorchis ’s avonds op ons lijstje van de waargenomen soorten! Maar ook zonder deze orchideeën zullen planten als hokjespeul, kattedoorn, wildemanskruid en verschillende soorten tijm een Zuiderse sfeer oproepen. Kortom de Viroin is een streek om als plantenliefhebber verliefd op te worden … en niet alleen als plantenfreak! Met een beetje geluk en vooral wat zon zullen we zeker ook zeldzame insecten- en vlindersoorten zien. Observeer je liever vogels wat dacht je dan van een waarneming van grauwe klauwier, wespendief of roodborsttapuit? Het is zelfs niet onmogelijk dwergarend te zien. Klinken al deze namen je niet bekend in de oren, geen nood. We nemen enkele kenners mee die ook beginnelingen weten te boeien. Alleen al de prachtige landschappen en de weidse uitzichten zijn op zich al de moeite waard! Reden genoeg dus om 11 juni in je agenda vrij te houden. Praktisch : vertrek: 7u30 Syntra of 9u45 kerk Nismes. Meebrengen: picknick, drank, plantengids, loep, verrekijker… Om het vervoer te regelen graag een seintje! O52/46.00.58 of
[email protected],
nr: 2-2011
11
Afdeling Zuid-Waasland
Zeeland busreis 2011 Verslag van een lentedag op 16 januari in Zeeland. Naar jaarlijkse gewoonte organiseerde Natuurpunt Zuid-Waasland in samenwerking met de afdeling Scousele, een bustocht naar Zeeland. Al lang had ik uitgekeken naar deze, voor mij altijd formidabele dag. In gedachten zag ik weken van tevoren de winterse Zeeuwse taferelen met duizenden ganzen en steltlopers. Zeeland, zo dicht bij ons maar toch een heel andere wereld, is ’s winters een waar paradijs. De hunkering naar de openheid en uitgestrektheid van deze provincie met zijn enorme vogelrijkdom in een overvloed van vochtige biotopen is een emotie die bij mij elk jaar terugkomt. Beelden van alle vorige jaren zijn als het ware op mijn netvlies gebrand. En die beelden gaan meestal samen met koude, guur weer, sneeuw en ijs. Want koud kan het zijn in Zeeland, hoe warm je het als vogelliefhebber ook van binnen krijgt van al dat moois dat voorbijvliegt. Op 16 januari, putje winter, dus goed gekleed vertrokken, met sjaal, extra fleece, muts en handschoenen om die jaarlijkse koude dag te trotseren! Dit jaar echter geen lippenbalsem nodig maar eerder zonnecrème! Lente was het en het voelde zelfs al lekker warm in het zonnetje! Wie gelooft nog steeds niet in de opwarming van de aarde? ’t Was natuurlijk mooi meegenomen dat zonnetje, de kleuren van slikken en schorren en vooral van de vogels waren prachtig! We namen eerst een kijkje bij de Wissekerkse polder en aan de Veerse Dam. Daarna ging het langs de Oosterscheldekering richting Zierikzee om het 700ha gebied van plassen en kreken te bezoeken in de vroegere Prunjepolder. Dit natuurgebied maakt deel uit van plan Tureluur, een groots opgezet plan voor de ontwikkeling van zoute biotopen rond de Oosterschelde. Zout water wordt hiervoor aangevoerd met ondergrondse pijpleidingen. Dit zoute, natte gebied heeft een enorme aantrekkingskracht voor ganzen, eenden en steltlopers. En die waren er inderdaad te zien! We konden er massa’s Rosse Grutto’s zien, Kanoeten en Goudplevieren. De verschillende soorten eenden waren ook op post: Slobeend, Kuifeend, Smienten bij de vleet, Wintertaling, Krakeend, ook enkele Pijlstaarten gezien, Nonnetje zelfs. Mijn dag kon daar al niet meer stuk bij het zien van een groepje Kluten. Volgens mij bestaat er geen sierlijker vogel. In een wit-zwart pak stonden zij
12
Nieuwsbrief
Afdeling Zuid-Waasland
daar, op hoge poten, met hun bekken als sabels, te pronken in de zon! Een beeld om weer te onthouden en op mijn netvlies te bewaren. Even verder op de wandeling zagen we honderden ganzen, vooral Grauwe Gans en Brandgans. Maar wat scheen daar roodachtig in die koortsachtige grazende massa? ’t Is wel altijd leuk een Roodhalsgans te zoeken tussen al die ganzen maar de kans op succes is meestal wel héél, héél klein. In al die vorige Wielewaal- en Natuurpuntuitstappen zagen we er ooit één. En ja, in het begin een beetje verstopt kwam zij achteraf heel duidelijk in het vizier: een Roodhalsgans in vol ornaat! Onmiskenbaar stond ze daar met haar roestrood, zwart en wit kleurenpatroon, een beetje kleiner dan een rotgans en met een vrij dikke hals en een zeer kleine snavel. Heel fier liet zij zich bewonderen. Een pracht van een waarneming! Zou ik op mijn netvlies niet wat andere beelden wissen om plaats te maken voor dit groots beeld? Ongelooflijk hoe wij haar konden blijven observeren in alle mogelijke standen, een lust voor het oog! Daarna met zijn 35 tevreden en voldaan terug de bus in richting Brouwersdam. ‘The place to be’ blijkbaar voor ijseend, roodkeelduiker, eidereend … maar het weer was te warm, wind was er helemaal niet en de vogels… die waren er ook niet! Gelukkig hadden we daar nog het gezelschap van enkele zeehonden die ons nieuwsgierig beloerden. Jammer want vaak is Brouwersdam het hoogtepunt van de dag. Maar niet getreurd, ons ‘hoogtepunt’ hadden we vandaag elders gehad. Dan maar op weg naar Stellendam om onze boterhammen te verorberen en ondertussen na te keuvelen over die topwaarneming van een Roohalsgans. Een lekker vers bonen-, erwten- of vissoepje kon ook dit jaar niet ontbreken, al waren we deze keer niet vervroren van de kou! Gesmaakt heeft ze in elk geval. In de namiddag stond er nog een wandeling op het programma aan De Kwade Hoek, een getijdenschorrengebied waar ook wel altijd iets te zien is. Vooraf konden we aan de visafslag nog Grote Zaagbek zien, Middelste Zaagbek hadden we al eerder gehad. De dag werd afgesloten met een laatste waarneming in Den Bommel, een klein dorpje aan de Haringvliet, waar we opnieuw honderden ganzen en smienten als afscheid konden bewonderen. Restte ons alleen nog een lekker biertje en dan tevreden huiswaarts te keren, terug de bewoonde wereld in maar met genoeg beelden om een heel jaar weg te dromen en volgende winter hopelijk terug te komen … Christel Strybos
nr: 2-2011
13
Afdeling Zuid-Waasland
Vogelcursus 2011-2012 Over het programma Al wie een brede interesse heeft voor vogels en de wereld van de vogels beter wil leren kennen, die is van harte welkom. Het kan ook zijn dat je je wil vervolmaken in de kunst van het observeren van vogels, ook dan ben je hier van harte welkom. In de theorielessen op vrijdagavond gaan we een beetje thematisch te werk: in ruime groepen komen de verschillende vogels aan bod. Watervogels, steltlopers, vogels van akkers en weilanden, roofvogels, kleine zangvogels...: het ganse spectrum wordt grondig doorlopen. De lessen gaan door op 14, 21 okt 2011 – 18 nov 2011 – 2,9 dec 2011 – 27 jan 2012 – 3,10 feb 2012 – 2,16 maart 2012 – 4 mei 2012 – 8 juni 2012 In deze lessen komen uiteraard gedrag, levenswijze, uiterlijke kenmerken, zang … uitgebreid aan bod. Maar ook het biotoop waarin ze leven en de ruimere samenhang o.a. tussen mensen en vogels wordt niet uit het oog verloren. Elke theorieles wordt gekoppeld aan een praktische uitstap: vijf dagtochten en zeven halve dagtochten in onze eigen streek (zie kalender hiernaast). Wie inschrijft ontvangt een gedetailleerde kalender met daarop niet alleen alle data en bestemmingen, maar ook alle lesgevers en gidsen. Op de eerste lesdag word je een syllabus bezorgd. Alvast hartelijk dank voor je (studie)inzet voor de natuur. De plaatsen op deze cursus zijn beperkt (40p).
Paarse strandloper
14
Nieuwsbrief
Afdeling Zuid-Waasland
Praktisch Theorielessen: TELKENS OP VRIJDAGAVOND om 19u30 De lessen gaan door in de lokalen van het terrein Hoge Kouter van de Broederschool. Dit terrein ligt in de Heimolenstraat 69 te SintNiklaas. Het terrein en de leslokalen zijn gemakkelijk bereikbaar via de parking van Syntra, waar ook alle uitstappen vertrekken. Het terrein is eveneens vlot bereikbaar met het openbaar vervoer : vanuit het station van Sint-Niklaas of van op de markt vertrekt een bus richting Heimolen (bus nr. 82 richting Syntra). Practicum: Volledige dagreizen (bus), telkens op zondag: 18 december 2011 (Zeeland 1) 22 januari 2012 (Uitkerkse Polders) 25 maart 2012 (Zeeland 2) 29 april 2012 (Oostkantons) 3 juni 2012 (Achel + Neerpelt) Andere uitstappen, meestal op zondag: Halve dagtochten: 27 nov 2011 (Wintam) – 15 jan 2012 (Saeftinghe) – 22 april 2012 (Melsele) – 10 juni 2012 (Molsbroek) Uilentocht : 9 maart 2012 Vroegochtendwandelingen: zondag 6 en 13 mei 2012 (Sinaai en Hamme). Afsluiten van de cursus op zaterdag 16 juni 2012 (Panneweel – Meerdonk). Inschrijven ? Neem eerst en vooral contact op met : Wim De Backer, telefoonnummer : 0472/74 19 95 of 03/772 27 97. Of : mail naar :
[email protected] Van zodra je bevestiging hebt gekregen, stort je € 150 als je lid bent van Natuurpunt of van J.N.M. Als niet-lid betaal je € 170. Leden uit hetzelfde gezin krijgen telkens € 20 korting. Je stort dit bedrag op het rekeningnummer van Natuurpunt Zuid-Waasland. Dat nummer is : 880-4709431-31. Voor meer info over de inhoud van de cursus: Johan Vercauteren 03/777 89 26
[email protected]
nr: 2-2011
15
Afdeling Zuid-Waasland
Kijk een spin !!! Hierbij een lijst van alle spinnen die René Pletinck in 2010 in zijn woning te Hamme, Sint-Anna, tegenkwam. Indrukwekkend!!! Hij bracht ze op naam met Tirion’s spinnengids ( M.J. Roberts ) en Thieme’s spinnengids van Dick Jones. Spinnen zijn nu eenmaal minder geliefd, vooral bij huisvrouwen. Kruisspin Ofwel worden ze dood getrapt of krijgen ze een mep van de vliegenvanger; in het beste geval geraken ze in de stofzuiger waar ze nog een levenskans hebben. Alle inlandse spinnen hebben een Nederlandse naam gekregen en zo mogelijk wordt er ook uitleg gegeven zodat iemand die er niets van kent er ook iets aan heeft. Het waren meestal vrouwtjes die hij vond; als het een mannetje betreft, wordt het ook aangegeven. 1.1.2010 Marpissa muscosa: Schorsmarpissa op het plafonf in de living: een van onze grootste springspinnen. Dit is enige spin die door mijn vrouw gedoogd wordt. In de veranda mag ze gerust blijven zitten waar ze insecten vangt die op het vensterglas zitten, ze maakt ook geen spinselnet. 31.1.2010 Philodromus aureolus is een Tuinrenspin met hout meegekomen. 21.2.2010 Nerienne montana : de Lentehangmatspin in de veranda. 5.3.2010 Pisaura mirabilis of de Kraamwebspin in de bergplaats, ook wel grote wolfspin genoemd,de wijfjes dragen de eicocons onder het lichaam . 10.3.2010 Nerienne clathrota ( man ): Kruidhangmatspin in de stal. 14.3.2010 Amaurobius similis (man ): een Muurkaardespin in het toilet. 16.3.2010 Amaurobius similis ( man ): Muurkaardespin in de garage,deze vrij grote spin treft men vaak aan in muurgaten of tussen gestapelde stenen of op elkaar gelegde dakpannen. 16.3.2010 Amaurobius ferox ( man ): Grote kaardespin in garage.Het mannetje heeft opvallend witte palpen. 16.3.2010 Marpissa muscosa: de Schorsmarpissa in de bergplaats. 23..3.2010 Amaurobius ferox ( man ): Grote kaardespin in de veranda. 2.4.2010 Araneus diadematus: een jonge Kruisspin in de veranda. 13.4.2010 Trochosa ruricola ( man ): Veldnachtwolfspin in toiletpot. Waarschijnlijk kwam ze drinken aan het water,ook te vinden onder planken in de tuin. 25.4.2010 Nerienne montana ( man ): Lentehangmatspin in de garage. Worden dikwijls via de auto meegebracht naar binnen. 27.4.2010 Clubiona compta: een Bonte zakspin in het toilet.
16
Nieuwsbrief
Afdeling Zuid-Waasland
3.5.2010 Amaurobius similis. Muurkaardespin in het toilet. 28.6.2010 Drassodes cupreus (man) Gewone muisspin in de garage lijkt goed op de rotsmuisspin,enkel het mannetje kan men met zekerheid determineren. Deze spin wordt soms beschouwd als ondersoort van de rotsmuisspin (Drassodes lapidosus) 8.7.2010 Amaurobius similis een Muurkaardespin met een miljoenpoot als prooi in het toilet. 9.7.2010 Steatoda albomaculata Gevlekte steatoda in de hoek van het raam. 1.8.2010 Steatoda albomaculata Gevlekte steatoda in de veranda. 12.8.2010 Drassodes cupreus Gewone muisspin in het toilet. 14.8.2010 Drassodes cupreus (man) Gewone muisspin in het toilet. 22.8.2010 Scytodes thoracia een Getijgerde lijmspuiter op plafond in living,deze jaagt ’s nachts en daarbij schiet zij een mengsel van gif en lijm uit de gifklauwen af op de insecten tot 1 cm ver. 10.10.2010 Amaurobius similis (man) Muurkaardespin in het toilet. 1.11.2010 idem in de veranda. 1.11.2010 Araneus diadematus: Gewone kruisspin in het toilet. Deze spinnen vindt men met tientallen in het najaar,wachtend in hun wielweb. Ze komen zelden voor in huis. 4.11.2010 Dysdera crocata: Roodwitte celspin in het toilet.Deze spin heeft ver uiteen lopende gifklauwen en vangt dan ook pissebedden. Meestal op warme vochtige plekken. 5.11.2010 Linyphia triangularis: de Herfsthangmatspin in de veranda. Deze spin die steeds ondersteboven hangt vindt men vaak in de herfst tussen struikgewas. Kenmerkend is de stemvorkvormige figuur op hun carapax ( voorstel deel van de spin ) 20.11.2010 Zygiella x-notata: de Venstersectorspin in de garage.Deze spin vindt men vooral aan buitenlichten en hoeken van muren, ze maken geen volledig rond net, steeds is er een sector vrij waartussen een signaaldraad gesponnen is. 20.11.2010 Segestria bavaria (man) Muurzesoog in de garage op de muur. Deze spin vangt ook andere spinnen. 21.11.2010.Erigone dentipalpis (man) een van de Dwergspinnen in de veranda. 22.11.2010 Tegenaria domestica: Grijze huisspin in de stal. 22.11.2010 Amaurobius similis: Muurkaardespin in de stal. 22.11.2010 Achacaranea tepidariorum: Broeikasspin in de stal. Ingevoerd uit Zuiderse landen, dus een kosmopoliet genoemd. Komt meestal voor in serres. 24.11.2010 Philodromus aureolus: een Tuinrenspin in de veranda. 6.12.2010 Zygiella x-notata: Venstersectorspin in de bergplaats. Tuinwolfspin 8.12.2010 Lepthyphantes minutus: Boomstamwevertje in de veranda. 13.12.2010 Pardosa amentata: Tuinwolfspin op de keukenkast. Wellicht de meest voorkomende spin in de tuin,vooral op warme plaatsen. 8.12.2010 Amaurobius similis: Muurkaardespin in het toilet. 13.12.2010 Zygiella x-notata: Venstersectorspin in het sleutelgat van de garagepoort
nr: 2-2011
17
Afdeling Zuid-Waasland
15.12.2010 Tegenaria atrica: Gewone huisspin in de garage op de muur. 18.12.2010 Zygiella x-notata: Venstersectorspin in de garage. 22.12.2010 Nerienne clathrata Kruidhangmatspin in de veranda. 28.12.2010 Meta mengei (man): Zomerwielwebspin in het toilet. 31.12.2010 Theridion melanarium: Huiskogelspin op het toiletpladond. 31.12.2010 Scotophaeus scutulatus: Huismuursluiper in de veranda.Deze spin wordt ook de slaapkamerspin genoemd. Volgens sommige auteurs (Bryan Goethals) de tijger onder de spinnen. Ze loopt ’s nachts rond op zoek naar alles wat loopt of kruipt. Soms geraakt ze ook in bed verzeild en kan ze bijten tot jeukende plekken tot gevolg. 31.12.2010 Pholcus phalangioides: Grote trilspin of hooiwagenspin. Deze spin is heel het jaar te vinden in plaatsen die weinig of niet worden betreden;vooral in kelders en garages te vinden. Ze jagen op alles,ook op andere spinnen. Bij gebrek aan voedsel zouden ze ook elkaar aanvallen. Wanneer ze gestoord worden beginnen ze te schudden en heen en weer te slingeren. Ze spinnen een open web waarbij de draden kriskras door elkaar lopen.
Muurkaardespin Met dit artikel hoop ik dat de spinnen wat meer aandacht gaan krijgen. Ik heb zelf nog geen spinnen dood gedaan, ze worden braafjes in de tuin gezet. Zolang de spinnen in onze huizen voedsel vinden (insecten) zullen ze dit beschouwen als een stukje van hun biotoop. Ze brengen geen ziekte over: het enige verwijt zijn hun netten die ze soms maken, en er valt stof op en geven een onverzorgde indruk, het is alsof er slecht of niet gekuist wordt. Gemiddeld zijn er 1500 spinnen in ieder huis. Spinnen leggen per keer 200 eitjes. Maar onbekend maakt onbemind.
Namens de inventarisator: René Pletinck.
18
Nieuwsbrief
Afdeling Zuid-Waasland
Cursus ‘Laagdrempelig gidsen’ Cursus ‘Laagdrempelig en belevingsgericht gidsen’ Natuurpunt Educatie biedt in het nieuw aanbod een cursus “Laagdrempelig en belevingsgericht gidsen” aan. De cursus gaat over drie kernvragen. Hoe ga je als natuurgids om met deelnemers en problemen ? Hoe geef je als natuurgids les in functie van een deelnemersgroep ? Hoe verhoog je de beleving bij het gidsen in de natuur ? Deze thematiek is niet nieuw. Maar Natuurpunt Educatie wil een meerwaarde bieden door geen uitgebreide theorie aan te bieden, maar wel talrijke doeactiviteiten waarin de deelnemers opdrachten moeten uitvoeren rond lessituaties. Het groot aantal tips dat meegeleverd wordt, komt bovendien niet “uit de boekjes”, maar stoelt op de gezamenlijke leservaring van de educatieve medewerkers van Natuurpunt Educatie. Denk jij dat je lestechniek nog wat verfijnd kan worden? Wil jij nog wat opsteken van gidsen met jarenlange ervaring ? Schrijf dan in voor de cursus “Laagdrempelig en belevingsgericht gidsen”! Volgende data zijn vastgelegd voor de cursus "Laagdrempelig gidsen", die doorgaat in het Natuurhuis Panneweel te Meerdonk: theorie: dinsdagavond 8 november 2011 (19u30 - 22u30) praktijk: zaterdagnamiddag 12 en 26 november 2011 (14u00 - 17u00). Inschrijvingsprijs: €18. Inschrijvingsadres: Staf Lerno, tel: 03 772 43 06
nr: 2-2011
19
Afdeling Zuid-Waasland
Tandem 2011 Tandem is het steunpunt ter bevordering van samenwerking tussen lokale besturen en verenigingen rond natuur en milieu. Tandem ondersteunt alle inwoners,verenigingen en besturen die een engagement willen opnemen, om hun initiatief uit te werken in samenwerking met elkaar en /of andere lokale partners. Voor 2011 heeft Tandem dan ook zijn kalender klaar !! Meer info via hun website www.tandemweb.be/kalender. Een kort overzicht. -
Dag van de Aarde. Van 22 tot 24 april: in het teken van de Ruimtelijke Ordening een wanorde in Vlaanderen. De impact van deze wanorde op onze open ruimte,de natuur,onze gezondheid en mobiliteit.Diverse acties: www.dagvandeaarde.be
-
Met belgerinkel naar de winkel. Van 7 mei tot 11 juni moedigen Bond Beter Leefmilieu,Unizo en CM iedereen uit om de boodschappen zoveel mogelijk per fiets te doen.In elke gemeente kan je er mooie prijzen mee winnen. Doe mee: www.belgerinkel.be Dag van de Biodiversiteit. 22 mei is de internationale dag van de biodiversiteit. Op deze dag staat de verscheidenheid aan soorten,genen en ecosystemen centraal. http://vip.biodiv2010.be.
-
Dag van het park. Het Agentschap voor natuur en bos ( het ANB ) organiseert op 29 mei de Dag van het Park in samenwerking met steden, gemeenten en verenigingen. www.dagvanhetpark.be.
-
Juni compostmaand. Elke tuin kan een kringloop zijn. Op zo’n 100 gemeenten demonstreren de compostmeesters de werking en het nut van compostvaten enz.. www.vlaco.be of ook www.junicompostmaand.be.
20
Nieuwsbrief
Afdeling Zuid-Waasland
-
Ecotuinweekend. Op 4 en 5 juni organiseert Velt in meer dan 100 moestuinen zijn VeltEcotuindagen. Schitterende tuinen, boomgaarden enz. geven hun geheimen prijs van ecologisch beheer. www.durftuinierenzonder.be.
-
Bioweek. Van 4 tot 12 juni. Bioforum leert U bio kennen,appreciëren en proeven. www.bioweek.be
-
Big Jump. Op 10 juli 2011 springen om 15u in heel Europa duizenden mensen in rivieren,waterlopen en meren om te tonen dat ze wakker liggen van proper water en dat ze daar iets willen aan doen.Green,Bond Beter Leefmilieu en Natuurpunt zijn de organisatoren. www.bigjump.be Foto RDB
Durme te Tielrode nr: 2-2011
21
Afdeling Zuid-Waasland
Vogelkijk-wandeling Groot Rietveld Wat kan je verwachten? Een avondwandeling in het 80 ha Groot Rietveld. Dat gebied is een blijvende compensatie voor natuurwaarden die bij werken in de jaren '90 in en rond de haven verloren zijn gegaan. Het reservaat bestaat voornamelijk uit rietland, opgespoten terrein met open begroeiing en zoetwater. In het dichte riet schuilen bedreigde moerassoorten als Bruine Kiekendief, Blauwborst, Rietzanger, Kleine Karekiet, Baardmannetjes. Roerdomp, Zomertaling, Porseleinhoen en Snor.
Waar en wanneer? Vrijdag 6 mei 2011 We vertrekken om 19uur aan Parking Syntra, Hogekouter te Sint-Niklaas. Vandaar rijden we carpool gewijs naar het Groot Rietveld (kostendelend). Je kan ook om 19u30 aan de ingang langs de opslagplaats van Mobil aan de Expresweg te Kallo-Melsele aanpikken.
Wat breng je mee? Verrekijker, laarzen, eventueel telescoop en vogelgids. Voor meer info : Johan Vercauteren tel: 03 777 89 26
[email protected]
22
Nieuwsbrief
Afdeling Zuid-Waasland
cvn-cursus ‘Natuur-in-zicht’
nr: 2-2011
23
Afdeling Zuid-Waasland
Kultour 11 Deelname van Natuurpunt aan Kultour11. Zoals gepland komen er 4 workshops voor (groot)ouders en hun (klein)kinderen in het Milieuhuisje in het park. De workshops gaan respectievelijk over de thema's Bijen, Bomen, Water en Vogels. In elke workshop komt er een verhalenverteller uit een andere cultuur aan bod en gaan we ook actief en creatief iets doen met de kinderen. Workshops voor (groot)ouders en (klein)kinderen rond natuurthema’s. Met een verhalenverteller, knutselen en heel veel natuurweetjes… Locatie: het Milieuhuisje stadspark Parklaan Sint-Niklaas Data: 30/3/2011 thema vogels 'pimp je nestkastje, met verteller LeiLa Boukhelif 2/4/2011 thema water met Soedanese verteller 6/4/2011 thema bijen met verteller Leïla Boukhelif 9/4/2011 thema bomen en planten met verteller Mulume Shitenge telkens in de namiddag om 14u. Inschrijvingen: grootouders schrijven in met 1 of meerdere kinderen stadhuis sociale dienst Grote Markt 1 Sint-Niklaas tel 03/760 91 45 Email:
[email protected] Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien. Bijdrage: per workshop: €5 per kind/ kansenpas €2,5. Verder wordt een ooievaarstentoonstelling "Ooievaars zonder papieren" gepland, die de reis van de ooievaar in woord en beeld brengt. Deze tentoonstelling zal elk weekend te bezoeken zijn, vanaf 27 maart (opening van het festival) tot het weekend voor de Dag van het Park.
Jutta Kleber Projectmedewerker Diversiteit in de Stad Natuurpunt Educatie 0491 34 68 18 24
Nieuwsbrief
Afdeling Zuid-Waasland
nr: 2-2011
25
ACTIVITEITENKALENDER
APR-MEI-JUN
1, 2 en 8 april 2011
Cursus Natuur in je tuin Meer informatie zie vorige nieuwsbrief pagina 15
Zaterdag 16 april 2011
Vroegochtendwandeling te Waasmunster Vertrek om 5u30 op de parking van Taverne Roosenberg te Waasmunster Gids: Staf Lerno (tel: 03 772 43 06)
[email protected]
Zondag 17 april 2011
Vroegochtendwandeling te Belsele gevolgd door gratis ontbijt Vertrek om 5u30 aan de Wereldwinkel, Koutermolenstraat Gids: Staf Lerno (tel: 03 772 43 06) Voor deze wandeling op voorhand reserveren: de eerste 20 kunnen mee.
[email protected] Vogelkijk-wandeling Groot Rietveld Vertrek: 19 uur aan Parking Syntra, Hogekouter te Sint-Niklaas
Vrijdag 6 mei 2011
of om 19u30 aan ingang langs Mobil aan Expressweg te Kallo-Melsele
Meebrengen: laarzen, verrekijker, vogelgids... Info: Johan Vercauteren 03 777 89 26
[email protected]
Zondag 15 mei 2011
Wandeling Daknamse meersen Vertrek: om 5 uur Aan de kerk van Daknam Laarzen meebrengen a.u.b.! Info: André Van Petegem 09 346 64 68
Zaterdag 11 juni 2011
Daguitstap naar de Viroin Vertrek: 7u30 aan Syntra te Sint-Niklaas Terug rond 20u Inschrijven: tel 052 46 00 58 e-mail:
[email protected]
Zondag 19 juni 2011
Wandeling Daknamse meersen Vertrek: om 14u30 Aan de kerk van Daknam Laarzen meebrengen a.u.b.! Info: André Van Petegem 09 346 64 68
Zaterdag Nachtvlinders kijken 20 augustus 2011 Informatie volgt later.
Zeeland: brandganzen op het strand van Stellendam
Zeeland: getijdenschorregebied ‘De Kwade Hoek’
Deze nieuwsbrief is het contactblad van NATUURPUNT afdeling ZUID - WAASLAND. Dit nummer wordt verspreid op 1500 exemplaren. NATUURPUNT vzw, Vereniging voor Natuur en landschapszorg in Vlaanderen, telt meer dan 83.000 leden en beheert ruim 450 natuurreservaten. Samen goed voor meer dan 25.545ha . Natuurpunt vzw zet zich dagelijks in voor meer natuur in Vlaanderen, onder het motto "Ruimte voor Natuur". Hierbij wil ze zoveel mogelijk mensen betrekken, terwijl bezoekers steeds welkom zijn in onze reservaten. Kortom, natuur voor iedereen! AFDELING ZUID-WAASLAND is de plaatselijke kern van Natuurpunt vzw. Het werkingsgebied omvat Temse (Tielrode, Elversele,) Sint-Niklaas, Waasmunster en Lokeren. Onze afdeling telt 1418 leden, die deze driemaandelijkse nieuwsbrief ontvangen. Vrijwilligers van afdeling Zuid-Waasland werken momenteel aan de uitbouw van 5 reservaten. 1) D’Astgemete (Sinaai) Bestaat uit kleinschalige vochtige graslanden en broekbosjes. Meer dan 6 ha zijn in beheer bij onze vereniging. 2) De Daknamse Meersen (Lokeren) Is een gebied van rivier- en veenhooilanden. Onze vereniging beheert hier reeds 24 ha zeer waardevolle natuur. Met een enig waardevol ooievaarsproject. 3) De Moervaartmeersen (Sinaai) Bestaan uit kleinschalige vochtige graslanden en broekbosjes en zijn het jongste reservaat. Meer dan 5,3 ha zijn in beheer bij onze vereniging. 4) De Rietsnijderij (Waasmunster) Is een uniek zoetwaterschor, bekend om zijn bloeiende dotterbloemen. Samen met een schor te Hamme beheert onze vereniging hier bijna 3 ha. 5)Het Tielrodebroek (Temse-Tielrode) Is een hooilandencomplex en overstromingsgebied, waar we de natuur nieuwe kansen willen geven. 1,8 ha in beheer.
Naast het beheer van deze reservaten en het nodige beleidswerk organiseren onze vrijwilligers ook cursussen met excursies. We doen aan, fondsenwerving, en soms zijn er grotere activiteiten zoals de Open Natuurdagen. Wie hieraan wil meewerken, is natuurlijk steeds welkom ! Excursies kan je best aanvragen bij de conservators: D’Astgemete: Van Moeseke Willy, tel: 03 777 53 97 Keereman Gilbert, tel: 03 776 87 30 Daknamse Meersen: André Van Peteghem, tel: 09 346 64 68 Paul Durinck, tel: 09 348 65 14 Moervaartmeersen: Tom Neels, tel: 03 772 59 30 Rietsnijderij : Chris Van den Berghe, tel: 052 44 67 66 Tielrodebroek: -Johan Deyaert, tel: 03 711 18 54 Giften voor het reservatenfonds op rek. 293-0212075-88 met vermelding : 'Project 3690 Zuid-Waasland' komen ten goede aan de plaatselijke reservaten. Vanaf 30 EURO zijn giften fiscaal aftrekbaar. NATUURPUNT vzw Secretariaat : Coxiestraat, 11 2800 Mechelen tel 015 29 72 20 fax 015 42 49 21 e-mail:
[email protected] http://www.natuurpunt.be AFDELING ZUID-WAASLAND contactadres : Molenwijk 12, 9111 Belsele, tel: 03 772 43 06 Secretariaat Benny Gijssens, Knaptandstraat 236,9100 Sint-Niklaas tel 03 542 25 71 Redactie “NIEUWSBRIEF Np Z-W” Zwaanaardestraat 126 te 9112 Sinaai tel 03 772 51 16. e-mail:
[email protected] http://www.natuurpunt-zuid-waasland.be