Juryrapport Excellente Scholen De Piloot (so), Rotterdam

Juryrapport Excellente Scholen 2015 De Piloot (so), Rotterdam

- Jury Excellente Scholen 2015 -

Schoolrapport Excellente Scholen 2015 (so) 20VT-0 SO De Piloot (speciaal onderwijs) Rotterdam Contactgegevens Naam contactpersoon Telefoonnummer Emailadres

Mevr. M. Stolwerk (010) 420 53 14 [email protected]

1. Motivatie van de school om zich kandidaat te stellen De leerlingen en medewerkers zijn trots op hun school en willen hun aanpak en resultaten graag delen met andere scholen. 2.

Excellentieprofiel van de school

2.1 Beschrijving excellentieprofiel In haar aanmelding beschrijft so De Piloot het excellentieprofiel, de relatie met de algemene aanpak en de doelen die ze met het excellentiebeleid beoogt, als volgt. Het excellentieprofiel van de school Kwaliteit en ambitie: de school is zich zeer bewust van haar taak en is zich blijvend aan het ontwikkelen. Schoolklimaat en veiligheid: een sterk pedagogisch klimaat als rode draad door de school verweven. Innovatief onderscheidend aanbod: legt zich niet neer bij wat zij zijn en bieden, maar is gericht op wat de omgeving van hen vraagt. Te denken valt hierbij aan de thuiszittende jonge leerlingen (van 4-14 jaar) die binnen een eigen traject weer toegeleid worden naar school via Herstart junior. Te denken valt aan de leerlingen die tussen wal en schip vallen door een dubbele beperking als een laag IQ en een ASS-problematiek, of aan de doelgroep die tussen cluster 2 en 4 in valt. De spraaktaalklassen met ondersteunende gebaren. Relatie van het profiel met de algemene aanpak door de school De school stelt zich open en wil vraaggericht werken; inspelen op de vraag die er vanuit de samenleving gesteld wordt. Opgedane en bestaande expertise wordt daar waar mogelijk ingezet. Hierbij stoppen de activiteiten van de school niet bij het buitenhek. Doelen die de school met het excellentieprofiel beoogt Veiligheid: iedere cluster 4-leerling voelt zich gehoord en gezien, en zijn onderwijsbehoeften worden beantwoord. Innovatie: we denken altijd na over de verbetering van het onderwijs, wat vraagt de maatschappij van ons. Kwaliteit is wat we dagelijks leveren en we willen de opbrengsten delen. Wij zien dit als mogelijkheid om ons te onderscheiden van andere scholen met een basisarrangement. De medewerkers werken dagelijks op hoog niveau aan de kwaliteit en veiligheid. Wij vinden het voor hen belangrijk dat hier een kwaliteitsstempel op komt en dat dit door derden gezien wordt. Doelgroep Zie ‘Het excellentieprofiel van de school’. Binnen de school kunnen we de genoemde doelgroepen alle onderwijs op maat geven.

1


2.2 Beschrijving aanpak, resultaten, borging en evaluatie Over aanpak, resultaten, borging en evaluatie van het excellentieprofiel schrijft de school het volgende in haar aanmelding. Gehanteerde aanpak We houden ons aan regelgeving inspectie. Altijd afgestemd op behoeften van leerlingen. Naast leeropbrengsten ook sociale opbrengsten (burgerschap). Wijze waarop doelen worden gerealiseerd Basisaanpak Wijzer Onderwijs: autisme; angst; ODD en hechtingsproblemen, specifiek ontworpen voor de doelgroep door CED. Leeropbrengsten van de basisschool, kerndoelen regulier worden nagestreefd. Deelname wetenschappelijk onderzoek over de zelfregulatie van leerlingen in samenwerking met PI-scholen (verbonden aan het Pedologisch instituut). Pedologisch instituut in Rotterdam voert een viertal pilots met ons uit te weten;  ouderbetrokkenheid magazine;  theoriegeleide reflectie van leraren;  groepsdynamica;  sociale media. Mate waarin doelen zijn gerealiseerd Deze zijn gerealiseerd en dit wordt door een cyclus gewaarborgd, geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Borging Professionalisering, evalueren van geboden scholing, nieuw programma afstemmen op basis van vraag en eisen van derden. Echter daarnaast gericht op het up-to-date houden van de kennis van en het voorzien van informatie aan medewerkers zodat zij op excellent niveau (blijvend) kunnen functioneren. Professionele cultuur, collegiale consultatie, feedback, intervisie, projectgroepen. Verantwoordelijkheden laag in de organisatie. Meerjarenbeleidsplan is doorgewerkt in opdrachten aan projectgroepen. Projectgroepen worden geformeerd door medewerkers uit alle lagen van de organisatie. Intern in staat om medewerkers volledig scholingsaanbod te kunnen bieden om van basisbekwaam tot expert te worden opgeleid. Evaluatie Cyclisch. 2.3 Ontwikkeling van het excellentieprofiel De school noemt in haar aanmelding de volgende plannen voor de verdere ontwikkeling van het excellentieprofiel. Cao, onderzoek naar mogelijkheid tot leertijdverkorting om te komen tot inhoudelijke verbeteringen en om de medewerkers te voorzien van pauze. Behoud van vitaliteit van leerkrachten, afgestemd op zware doelgroep. Voorbereidend op de doelgroep van de toekomst, passend onderwijs, waarin kunnen wij nog meer aansluiten op de vraag vanuit regulier onderwijs. Deelname Pilot Ommoord; expertise op wijkniveau, casussen worden door het scholenpalet in de wijk gedeeld en thuisnabij opgelost.

2


2.4 Erkenning In haar aanmelding beschrijft de school de volgende voorbeelden waaruit blijkt dat het profiel van de school wordt erkend. Erkenning binnen de eigen omgeving Het excellente predicaat zou voor het team een erkenning zijn van hun goede en harde werk. In de praktijk zijn we vooral bezig met wat we allemaal nog moeten doen en nog niet goed genoeg doen. Echter, naast dat we altijd zullen blijven ontwikkelen en ook punten hebben waar we misschien minder goed in zijn, zijn er bepaalde dingen waar we heel goed in zijn en dat is niet komen aanwaaien. Iedere dag wordt er keihard gewerkt met zijn allen om de dingen die we al heel goed doen, goed te blijven doen. Maar we vergeten dit vaak omdat we daarnaast ook druk zijn met alles waarvan we vinden dat we dit nog beter moeten doen. De schoolleiding probeert altijd uit te stralen dat ze ziet dat iedereen goed werk verricht, maar als kers op de taart zou een excellent predicaat natuurlijk geweldig zijn als erkenning vanuit een objectieve commissie naar het team! Erkenning van buiten de school Medewerkers van de school die veel contacten hebben met samenwerkingspartners gaan naar schoolverbanden uit de regio; op verzoek meepratend over passende onderwijstrajecten. Bestuur doet een beroep op ons in het kader van re-integratie van medewerkers. Collega-soscholen kijken bij ons. Inzet personeel, stagemogelijkheden bieden aan personeel van scholen uit de buurt (co-teaching). Wat is goed voor leerlingen en wat is goed voor het personeel. Bevindingen van de Jury Excellente Scholen ten aanzien van het excellentieprofiel De school is op 1 oktober 2015 bezocht door twee leden van de Jury Excellente Scholen. Hieronder beschrijven zij hun bevindingen met betrekking tot het excellentieprofiel van de school. Het excellentieprofiel van de school De school heeft een helder en voor de school relevant excellentieprofiel. De Piloot is een school voor speciaal onderwijs voor leerlingen met gedrags- en psychiatrische problemen. De school werkt nauw samen met het Pedologisch instituut (PI) en het Centrum Educatieve Dienstverlening (CED), die ondersteuning geven op het gebied van diagnostiek, orthodidactiek en orthopedagogiek. Het PI/CED verzorgt behandeling van leerlingen en voert onderzoek uit in school. Zo participeerde De Piloot in de ontwikkeling door het CED van Wijzer Onderwijs, een serie praktische uitgaven over autisme, ADHD, ODD/CD, depressie, hechtingsproblemen en angst in de klas. Daarnaast werkt De Piloot samen met Stek Jeugdhulp om onderwijs te bieden aan kleuters op locaties van de jeugdhulp. De school heeft een helder en relevant excellentieprofiel. Dit bestaat uit een sterk en veilig pedagogisch klimaat in combinatie met het bieden van arrangementen. Schoolklimaat en veiligheid lopen als rode draad door de school. Zonder dit acht De Piloot onderwijs niet mogelijk. De Piloot werkt met verschillende arrangementen om de leerlingen onderwijs op maat te bieden, passend bij de pedagogische behoeften en cognitieve mogelijkheden. Zo is de school verdeeld in twee afdelingen, voor externaliserend en internaliserend gedrag en is er een observatievoorziening voor leerlingen die vastlopen in het basisonderwijs, Herstart junior. Hierin laat de school zien innovatief en onderscheidend te zijn, door in samenwerking met gemeente, zorgvoorziening en samenwerkingsverband te zoeken naar de best passende plek voor leerlingen die vaak tussen wal en schip vallen. Hieruit zijn speciale groepen voor zmalk (zeer moeilijk anders lerende kinderen) ontstaan en groepen voor leerlingen met taalspraakproblematiek. Veelal gaat het om leerlingen met kenmerken uit het autistisch spectrum, die in de voormalige clusters 2 en 3 geen passend aanbod vonden. In feite profileert De Piloot zich als speciale voorziening die zo goed als alle leerlingen met (zeer) speciale ondersteuningsbehoeften kan opvangen.

3


Aanpak, resultaten, borging en evaluatie De school heeft een weloverwogen aanpak met betrekking tot het excellentieprofiel. Voor de leerlingen van De Piloot gelden duidelijke, concrete afspraken om de veiligheid te waarborgen. Deze afspraken richten zich op tijd, ruimte, activiteit en interactie, vormgegeven vanuit de methode Wijzer Onderwijs en Radar op maat. Belangrijke basis is het inzichtelijk maken van gedrag voor de leerlingen. In het begeleiden van de leerlingen vormt het ontwikkelingsperspectief (OPP) de basis voor het onderwijsleerproces. Voor het opstellen van het OPP maakt de school gebruik van Duiden en Doen, versie SO, en Ontwikkelingsperspectief van de PO- Raad. Vanuit het OPP en de aanpak Wijzer Onderwijs worden schoolbreed eenduidige pedagogische vaardigheden ingezet, zoals feedback geven, rust uitstralen, negatief gedrag negeren, wenselijk gedrag benoemen en benadrukken, en waardering uitspreken. De Piloot gebruikt voor het bepalen van de leeropbrengsten het leer‐ en ontwikkelingsvolgmodel van het Seminarium voor Orthopedagogiek, alsmede Cito- en de methodegebonden toetsen. Per leerling worden alle toetsresultaten vastgelegd in het digitale volgsysteem LOVS en gebruikt als uitgangspunt voor evaluatie en bijstelling van de individuele doelen. Gedurende vijf jaar worden uitgestroomde leerlingen gevolgd. Dit om een reëel beeld te krijgen of de advies- en verwijzingsprocedure goed verlopen is en om te bepalen of de leerlingen voldoende voorbereid zijn op de overstap naar het voortgezet onderwijs. De verkregen informatie wordt gebruikt om het onderwijsaanbod aan te passen en om ouders beter te betrekken bij de verwijzing. Ouders worden vanaf eind groep 7 door individuele gesprekken betrokken bij de verwijzingsprocedure naar het voortgezet onderwijs. De ontwikkeling van het excellentieprofiel De school heeft concrete plannen om het excellentieprofiel verder te ontwikkelen. De schoolleiding wil vooral trots uitstralen en aan de buitenwereld tonen dat er op de werkvloer een enorme passie leeft. De leerkrachten van De Piloot vinden het zelf zo gewoon, maar worden ‘onbewust bekwaam’ genoemd door de leidinggevenden. Door een strenge werving- en selectieprocedure en een uitgebreide tweejarige inwerkperiode wil de school het team blijven versterken, waarbij een open en lerende houding en een basis van onderling vertrouwen de belangrijkste uitgangspunten zijn. Voor verdere ontwikkeling en verbetering wordt gewerkt met projectgroepen vanuit het team, waarvan de voorzitters worden getraind op leidinggeven. De komende jaren wil de school blijven werken aan het ontwikkelen van arrangementen in samenwerking met onderwijs en zorg. Een voorbeeld is het begeleiden van multiprobleemgezinnen via een coachingsarrangement om de schoolaanpak meer te integreren in de leefwereld van het kind. De ambitie van de school richt zich op het bieden van ‘gewoon heel goed onderwijs’ om het uitstroompercentage richting het regulier onderwijs te verhogen. Hierbij wil De Piloot ook graag naar buiten treden om de expertise te delen. Zo neemt de school deel aan een pilotproject met het samenwerkingsverband passend onderwijs om de reguliere scholen in Ommoord te ondersteunen. Erkenning excellentieprofiel Het excellentieprofiel van de school wordt zowel intern als extern erkend. Tijdens het schoolbezoek blijkt de interne erkenning uit de reacties van leerkrachten, leerlingen en ouders. De jury ervaart een positieve sfeer zowel in de verschillende gesprekken als in de rondgang door de school. Een mooi voorbeeld is een leerling die aan de jury vertelt dat hij op zijn vorige school steeds boos was, omdat hij het werk te makkelijk vond. Op De Piloot mag hij op zijn eigen niveau werken en wordt hij door individuele leerdoelen uitgedaagd zijn best te doen. Uit de gesprekken met de ouders komen vooral ook het sterke en veilige pedagogisch klimaat naar voren, de passende arrangementen en het enthousiasme en de betrokkenheid van het personeel. De jury heeft diverse referenten gevraagd of zij het excellentieprofiel van De Piloot herkennen en de algemene onderwijskwaliteit onderschrijven. De referenten omschrijven de school als excellent. Tevens hebben de referenten de indruk dat De Piloot haar kennis en ervaring deelt met derden.

4


Duurzaamheid excellentieprofiel Het excellentieprofiel van de school is toekomstbestendig. Het excellentieprofiel van de school is toekomstbestendig, doordat zelfsturende projectgroepen voortdurend kijken hoe het onderwijs nog beter kan worden aangepast aan de complexe problematieken van de leerlingen. Door ook de omgeving van de leerlingen te betrekken bij het onderwijsproces, en de doelen hierop af te stemmen (wat heb jij nodig om in deze maatschappij te functioneren) wordt de koppeling met het dagelijks leven gelegd. Hierbij is de samenwerking met PI/CED en Stek Jeugdhulp van groot belang. De school wil de samenwerking met het primair onderwijs nog meer verbeteren door zo veel mogelijk te zoeken naar mogelijkheden voor terugplaatsing (met ‘retourticket’: gaan als ’t kan, er is altijd een vangnet). 3.

Onderwijskwaliteit

3.1 Resultaten In haar aanmelding geeft so De Piloot de volgende toelichting bij haar resultaten. Onderwijsresultaten In haar aanmelding noemt de school de volgende gebieden waarop ze zeer goede resultaten heeft geboekt.  Veilige leeromgeving.  Pedagogisch klimaat.  Het halen van de leerdoelen door inzetten van diverse onderwijsarrangementen. Context waarbinnen de school werkt De school beschrijft in haar aanmelding de volgende omstandigheden waarbinnen ze haar werk doet. Onderwijsarrangementen, naast dat we de basisaanpak bieden aan leerlingen met een ASS of externaliserende gedragsproblematiek, gericht op taal-spraakondersteuning, zmalk op basis van beelddenkend leren voor leerlingen met een IQ 55-70 met een ASS-problematiek. Observatie Herstart junior, een intensief verdiept arrangement van 16 weken, waarin leerlingen geobserveerd, gediagnosticeerd, behandeld en verwezen worden naar de best passende onderwijssetting. 3.2 Onderwijsproces Over aanbod, zicht op ontwikkeling, didactisch handelen en ondersteuning schrijft de school het volgende in haar aanmelding. Aanbod Eigen oordeel aanbod: Voldoende Voor burgerschap volgen de leerlingen een keer in de week sociale-vaardigheidstraining afgestemd op groepsniveau; daarnaast is dit geïntegreerd in het lesaanbod. Binnen de externaliserende unit en de observatiesetting Herstart junior wordt er gewerkt met De KinderRADAR, waarbij leerlingen geleerd wordt regisseur te worden van, en inzicht te krijgen in het eigen gedrag. Passend onderwijs richt zich erop de kwaliteit van het onderwijs aan de leerlingen te verbeteren en de opbrengsten van de leerlingen te vergroten. Passend onderwijs heeft als uitgangspunt niet voor iedere individuele leerling iets nieuws te ontwikkelen maar weloverwogen onderwijsarrangementen op te stellen. Hieronder wordt beschreven op welke wijze dit proces zijn voortgang heeft gehad. De hieronder beschreven vragen zijn leidraad geweest voor dit proces. Aansluitend wordt het proces vanaf september 2014 in kaart gebracht. - Wat kennen en kunnen de leerlingen als ze starten op De Piloot? - Wat leren de leerlingen op De Piloot gedurende hun schoolloopbaan? 5


-

Wat kunnen en weten de leerlingen als ze De Piloot verlaten, bijvoorbeeld voor de doorstroom naar het voortgezet onderwijs? - Op welk niveau biedt De Piloot de leerstof aan? - Naar welk niveau werkt De Piloot met een leerling toe? Als basis voor het proces is gebruik gemaakt van Duiden en Doen versie so en Ontwikkelingsperspectief van de PO-Raad. De Piloot heeft eerst in kaart gebracht wat in de afgelopen jaren (vanaf 2008) de uitstroombestemming van de leerlingen is geweest (zie tabel).

schooljaar

2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 totaal

aantal ll naar voortgezet onderwijs 56 40 47 41 38 222

pro

vmbobb

vmbobk

vbmo-tl

havo

vwo

anders

19 9 10 9 11 58

9 7 9 11 6 42

11 5 7 8 2 33

8 7 5 6 13 39

5 8 4 5 3 25

0 1 0 0 1 2

4 3 12 2 2 23

26 %

19%

15%

18%

11%

1%

10%

16,5%

20%

12,5%

1%

199* 29% 21% *Bij weglating van de groep anders.

De Piloot heeft vervolgens in kaart gebracht wat het uitstroomniveau is van de huidige leerlingen van groep 1 t/m 7 (met uitzondering van de leerlingen die geplaatst zijn in de externaliserende groepen/Herstart junior) (zie tabel). schooljaar 2013/2014 aantal leerlingen procentueel

pro

vmbobk 68

vmbo-tl

havo

vwo

onbekend

totaal

32

vmbobb 42

51

32

8

24

257

12,5 %

16%

26%

20%

12,5%

3%

10%

Het uitstroomniveau is weergegeven in het OPP en vastgesteld aan de hand van de diagnose, het IQ, de aanwezige toetsscores (Cito) en het functioneren in de groep (belemmerende en bevorderende factoren). Kanttekening bij de in kaart gebrachte uitstroombestemming is dat er bij sommige leerlingen nog weinig gegevens beschikbaar waren om een gedegen advies te geven over de uitstroombestemming. Tevens dient een aantal uitstroombestemmingen te worden aangepast vanwege de verandering van de Citonormering van letters naar romeinse tekens. De Piloot heeft vanuit bovenbeschreven gegevens vastgesteld dat de grootste groep leerlingen op school doorstromen naar het vmbo-bb en -kb. Deze uitstroombestemming is het basisarrangement van De Piloot (geel). De leerlingen die uitstromen naar de uitstroombestemming vmbo-tl/havo/vwo ontvangen het verdiepingsarrangement (blauw). De leerlingen die uitstromen naar de uitstroombestemming praktijkonderwijs ontvangen het intensieve arrangement (rood). Het onderwijsaanbod op De Piloot wordt per uitstroombestemming vastgesteld. Dit houdt in dat voor de drie uitstroombestemmingen leerroutes zijn opgesteld. In deze leerroutes is voor de vier vakgebieden vastgesteld welke leerstof aangeboden wordt per leerjaar, welke toetsen worden gemaakt en welk niveau hierbij passend is. 6


De vastgestelde leerroutes zijn de ambities van De Piloot en dienen te worden bijgesteld indien deze te laag of te hoog zijn ingesteld. Zicht op ontwikkeling Eigen oordeel zicht op ontwikkeling: Voldoende De school heeft Logos als leerlingvolgsysteem aangeschaft. Daarnaast hanteert zij de Cito en OVM als methodeonafhankelijke volgsystemen. Wij draaien mee in de pilot Burgerschap Meten met onze bovenbouwgroepen. Zoals wettelijk voorgeschreven hanteren wij het OPP en groepsplan en wordt er dagelijks gerapporteerd over de voortgang van de leerlingen. De commissie van begeleiding volgt de individuele leerlingen nauwgezet en kan vroegtijdig signaleren en extra ondersteuning arrangeren. Didactisch handelen Eigen oordeel didactisch handelen: Voldoende Er wordt lesgegeven volgens het ADI-model (activerend directe instructiemodel); dit wordt begeleid en gecontroleerd door de intern begeleiders en teamleiders. De school heeft dit jaar hierin haar doel behaald en ziet dat 80% volgens deze norm werkt. Leerlingen worden gevraagd naar kinddoelen op pedagogisch en op leergebied en krijgen individuele feedback op hun voortgang. Hierdoor wordt het proces voor hen transparant en ze krijgen hier naarmate de jaren vorderen meer zeggenschap in. Daarnaast worden er bewuste keuzes gemaakt in de samenstelling van de groepen. Daar we een grote school zijn, kunnen we groepen beter afstemmen op elkaar. Naast de pedagogische aanpak wordt er gekeken naar het didactisch vermogen van de leerlingen. Zo hebben we vier groepen van elk leerjaar op uitstroomprofiel en op pedagogische aanpak. 3.3 Schoolklimaat en veiligheid In haar aanmelding merkt de school het volgende op over het klimaat en de veiligheid op school. Schoolklimaat Eigen oordeel schoolklimaat: Goed In het cluster 4-onderwijs staat onderwijs niet los van opvoeden. Het pedagogische klimaat binnen de school, waarin vragen aan bod komen als hoe gaan we met elkaar om en wat mogen we van elkaar verwachten, is mede bepalend voor het didactisch klimaat en daarmee het bereiken van de onderwijsresultaten. Als rode lijn door de school is de werkwijze van de methode Wijzer Onderwijs doorgevoerd. Deze is zichtbaar in alle klassen, gangen en gemeenschappelijke ruimten en voelbaar in de manier van omgang met elkaar. Belangrijke pijlers in deze zijn: tijd, ruimte, activiteit, interactie. Binnen deze methode wordt onderscheid gemaakt tussen een aanpak voor leerlingen met een aan autisme verwante stoornis, en een aanpak voor leerlingen met ODD, CD en hechting. Dit onderscheid is in de school ook in de huisvesting doorgevoerd. De school hanteert twee units met ieder een eigen voorgeschreven aanpak. Vanuit de ontwikkelingspsychologie is veel bekend over hoe in het algemeen de ontwikkeling van baby tot volwassenen verloopt. Er kunnen echter factoren zijn die een dergelijke normale ontwikkeling verstoren of bemoeilijken. Bij veel cluster 4-leerlingen gaat het om een combinatie van factoren; factoren in de jeugdigen zelf, in de opvoeding, de omgeving of het gezin, waardoor zij bij hun groei belemmerd worden. Leerlingen die binnen De Piloot zijn geplaatst, verkeren als gevolg van een combinatie van dergelijke factoren in een problematische onderwijssituatie. Het anders zo normale verloopt nu juist allesbehalve normaal; de leerlingen zelf laten als het ware met hun gedrag zien dat specialistische hulp nodig is. De hulp geleverd door de medewerkers van De Piloot resulteert in een specifiek pedagogisch en didactisch klimaat. De pedagogisch-didactische houding en handelen van medewerkers worden bewust ingekleurd en gehanteerd. Door een klimaat te creëren dat inspeelt op de specifieke behoeften van de doelgroepleerlingen en door in de dagelijkse lessituaties doelbewust te reageren, 7


krijgt dit klimaat vorm. Richtinggevend zijn steeds de specifieke vragen en behoeften die de leerlingen uiten middels hun gedrag, ieder kind vanuit zijn specifieke situatie. Voor de verschillende klassen wordt deze pedagogisch-didactische aanpak vastgelegd en beschreven in het ondersteuningsprofiel van de betreffende unit en nog specifieker in een groepsplan. Zo wordt het voor een ieder duidelijk dat het niet om regulier onderwijs gaat, maar om een specifieke aanpak voor een bijzondere doelgroep. De Piloot verwacht ook van haar medewerkers dat zij aan ouders, leerlingen, collega’s en anderen kunnen uitleggen waarom zij in een bepaalde situatie op een bepaalde manier reageren. Veiligheid Eigen oordeel veiligheid: Goed Zie vorige vraag. Daarnaast hanteert de school een strak veiligheidsbeleid waaronder protocollen ten aanzien van ongewenst en gewenst gedrag, fysiek handelen, time-outprocedures en social media. De school heeft per januari 2014 een nieuwbouwpand betrokken volledig afgestemd op de wensen van de school. Deze wensen zijn opgesteld in samenspraak met de leerlingen, ouders en medewerkers. Dit draagt bij aan een pedagogisch veilig klimaat. Gebruikt(e) instrument(en) en resultaat ZEK-tevredenheidsonderzoek. De meting van 2012 gaf een score van gemiddeld 7,2. De meting van 2014 gaf een score van gemiddeld 8. 3.4 Kwaliteitszorg en ambitie In de aanmelding geeft de school de volgende toelichtingen over evaluatie en verbetering en de kwaliteitscultuur op de school. Evaluatie en verbetering Eigen oordeel evaluatie en verbetering: Voldoende De school zit in het traject voor de ISO-normering en heeft naar aanleiding van een externe nulmeting duidelijk waar haar werkpunten liggen en wordt hierin begeleid. Binnen het bestuur wordt er jaarlijks meegedaan aan de auditrondes gericht op opbrengstgericht werken. Daarnaast voert de school interne audits uit om zichzelf een spiegel voor te houden en de aandachtsgebieden helder te krijgen. Het team wordt blijvend geschoold, intern maar ook extern, zodat de leden up-to-date zijn en expert genoemd kunnen worden binnen hun werkveld. Dit wordt gemonitord en bijgehouden met presentielijsten en meegenomen in de gesprekkencyclus van de medewerkers. De borging van de inhoudelijke kwaliteit vindt plaats aan de hand van een integraal kwaliteitsoverleg. Dit overleg vindt aan het einde van ieder kwartaal plaats; deelnemers hieraan zijn de leden van de schooldirectie. Dit is opgebouwd volgens de cyclus Plan-Do-Check-Act. Tevredenheidsonderzoeken (zoals opgegeven in de aanmelding) Afname Medewerkertevredenheid Oudertevredenheid Leerlingtevredenheid

Ja Ja Ja

Jaar afname 2014 2014 2014

Aantal respondenten 44 30 6

Gemiddelde van de school 7.4 7.7 8

Landelijke benchmark x x x

Kwaliteitscultuur Eigen oordeel kwaliteitscultuur: Voldoende Missie: De Piloot biedt kwalitatief, uitdagend, stimulerend onderwijs aan leerlingen met speciale onderwijsbehoeften. Wij hanteren de kerndoelen voor het regulier onderwijs als uitgangspunt. 8


Visie Dit betekent dat wij:  nauwkeurig volgen, observeren en krachtig handelen;  zorgen voor duidelijkheid in ruimte, activiteit, interactie en tijd door middel van onze basisaanpak vanuit de methode Wijzer Onderwijs;  samenwerken met leerling, ouder(s) en ketenpartners;  een veilige leeromgeving bieden waarin de leerling zich optimaal kan ontwikkelen, door adaptief onderwijs te bieden. Motto: De Piloot brengt je verder. Onderwijsdoelstelling van De Piloot Het bieden van kwalitatief, uitdagend, stimulerend onderwijs aan leerlingen met speciale onderwijsbehoeften ten einde te bereiken:  dat leerlingen beter zijn toegerust om op een algemeen maatschappelijk aanvaardbare wijze in de maatschappij, onderwijs en of werk te kunnen functioneren;  dat leerlingen zowel gedragsmatig als qua ontwikkelingsniveau teruggeleid kunnen worden naar het regulier onderwijs dan wel binnen het speciaal onderwijs hun onderwijscarrière afmaken en certificaten of een schooldiploma behalen. Voor De Piloot geldt dat zij integrale kwaliteit biedt als zij ervoor zorg draagt dat:  de leerling en zijn ouder zich gehoord en geholpen voelt (vraaggericht);  er resultaten worden geboekt (resultaatgericht);  het geboden onderwijs transparant is;  het onderwijs goed georganiseerd is en in voldoende mate geïntegreerd;  het geboden onderwijs voldoet aan de normen van de sector en de inspectie die daar toezicht op houdt. Vraaggericht leren wil zeggen dat er samen met de leerling en ouders gezocht wordt naar een gericht plan waarin naast de beginsituatie ten aanzien van de verschillende vakgebieden met name ook rekening gehouden wordt met de leerstijl en leermogelijkheden van de leerling. Daarbij zijn kerndoelen richtinggevend, maar niet bepalend. Vastgestelde leerlijnen en lesstof per leerjaar vormen het uitgangspunt, maar de omgeving waarin en de manier waarop deze worden aangeboden, worden afgestemd op de wijze waarop de leerlingen zich het beste iets eigen maken. In een eerste fase is lesmateriaal evenzo vaak middel om tot leren, een werkhouding en remotivatie, als doel op zich. Naarmate dit doel bereikt gaat worden en daarmee de onderwijsvraag van de leerling duidelijk wordt, wordt het onderwijsaanbod zelf weer doel op zich. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van activerende, motiverende didactische werkvormen. Door het bieden van een leerrijke omgeving, passend bij de mogelijkheden van de klas, worden leerlingen in staat gesteld zich het gewenste aanbod eigen te maken. Vanaf de eerste kennismaking met de school is de vraaggerichte attitude van de medewerkers merkbaar. De medewerkers van Bureau Instroom hebben een open en geïnteresseerde houding en een bereidheid het eigen functioneren van de schoolorganisatie af te zetten tegen de hulpvraag van de leerling. Bij een intake, wanneer de leerling en zijn ouders de school ontmoeten, worden de overige vragen verhelderd en gezamenlijke afspraken gemaakt over de plaatsing. Leerkrachten moeten naast de gebruikelijke didactische vaardigheden over een flink aantal pedagogische vaardigheden beschikken. In het kader van vraaggericht werken is dat met name het kunnen aansluiten bij vragen, behoeften, belevingen, ervaringen en oplossingen van leerlingen en ouders, het kunnen motiveren en activeren om zelf die actieve rol te vervullen. Gelijkwaardig kunnen communiceren, samenwerken, luisteren en doorvragen. Dit betekent niet dat de eigen deskundigheid uit het beeld verdwijnt. Ook confronteren, structureren, inzetten van eigen deskundigheid en het aangeven van grenzen zijn noodzakelijk om het onderwijs succesvol te maken.

9


Bevindingen van de Jury Excellente Scholen ten aanzien van de algemene onderwijskwaliteit Toelichting werkwijze jury Bij het onderzoek naar de algemene onderwijskwaliteit worden de volgende aspecten betrokken: resultaten, onderwijsproces, schoolklimaat en veiligheid, en kwaliteitszorg en ambitie. Scholen hebben zichzelf beoordeeld op basis van een aantal kwaliteitsstandaarden. De kwaliteitsstandaarden behorende bij onderwijsproces, schoolklimaat en veiligheid, en kwaliteitszorg en ambitie zijn met toelichting opgenomen in de bijlage van het juryrapport. Het eigen oordeel van de school is opgenomen in hoofdstuk 3 van dit rapport. De jury voert geen eigen onderzoek uit naar de kwaliteit van deze standaarden. Wel toetst zij of in haar onderzoek naar het excellentieprofiel contra-indicaties naar voren komen die tot een oordeel leiden dat afwijkt van het eigen oordeel van de school. Tijdens het schoolbezoek kwam de jury tot de volgende bevindingen ten aanzien van de algemene onderwijskwaliteit van de school. Resultaten Eindresultaten verplicht curriculum: de leerlingen behalen cognitieve eindresultaten die gezien kenmerken en beginniveau van de leerlingen ten minste in overstemming zijn met wat van een goede school verwacht mag worden. De school gebruikt de kerndoelen van het primair onderwijs als uitgangspunt voor haar onderwijs en stemt deze af op de individuele mogelijkheden. Tijdens het schoolbezoek heeft de jury dit niet kunnen controleren, maar er zijn geen contra-indicaties aangetroffen voor het eigen oordeel van de school. Resultaten niet verplicht curriculum: de school kan op andere gebieden dan het verplichte curriculum het bereikte niveau zichtbaar maken. Het welbevinden van de leerlingen is op deze school een belangrijke zichtbare indicator. De leerlingen staan iedere ochtend letterlijk te trappelen om naar binnen te mogen. Onderwijsproces Aanbod, zicht op ontwikkeling, didactisch handelen en ondersteuning: het aanbod bereidt de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving. De leraren volgen en analyseren de ontwikkeling van alle leerlingen met als doel het onderwijs voor hen vorm te geven. Het didactisch handelen van de leraren stelt de leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling, en leerlingen die dat nodig hebben, ontvangen extra aanbod en ondersteuning. De jury heeft in haar onderzoek geen contra-indicaties aangetroffen voor het eigen oordeel van de school. Schoolklimaat en veiligheid De school kent een ambitieus en stimulerend klimaat, en de schoolleiding en leraren waarborgen een veilige, respectvolle en betrokken omgeving voor leerlingen en leraren. De jury heeft in haar onderzoek geen contra-indicaties aangetroffen voor het eigen oordeel van de school.

10


Kwaliteitszorg en ambitie Evaluatie, verbetering en kwaliteitscultuur: de school heeft vanuit haar maatschappelijke opdracht ambities en doelen geformuleerd, evalueert regelmatig de realisatie en verbetert op basis daarvan systematisch haar onderwijs. De school kent een professionele kwaliteitscultuur en functioneert transparant en integer. De jury heeft in haar onderzoek geen contra-indicaties aangetroffen voor het eigen oordeel van de school. Tijdens het schoolbezoek blijkt dat de school veel investeert in de betrokkenheid van zowel de leerlingen als de ouders. De leerlingen hebben via een gevormde leerlingenraad daadwerkelijk inbreng in zowel de onderwijsinhoudelijke als organisatorische zaken betreffende De Piloot. De ouders roemen de intensieve communicatie die de school nastreeft; dit ondanks de barrières (afstand/taxivervoer) die daarbij voor speciale scholen vaak spelen.

4.

Conclusie van de jury

De directie heeft De Piloot aangemeld voor het predicaat Excellente School, omdat zij – hoewel zij naar eigen zeggen nog niet alles op de rit heeft – wil laten zien waar de school heel goed in is, namelijk het bieden van een veilig schoolklimaat en de specifieke arrangementen. Tijdens het schoolbezoek van de jury vallen vooral de enorme passie, de positieve sfeer en het enthousiasme op waarmee het personeel naar buiten treedt. Het excellentieprofiel bestaat uit een veilig pedagogisch klimaat en het bieden van passende arrangementen. Dit komt duidelijk naar voren en is goed ontwikkeld en duidelijk herkenbaar in de school. De populatie van de school is zeer divers en bestaat uit leerlingen met complexe gedragsproblematieken, van externaliserend tot internaliserend. Deze brede populatie vraagt om een specifieke aanpak, die door de hele school voelbaar en zichtbaar is. De school ademt een sfeer uit van duidelijkheid, structuur, heldere afspraken voor de leerlingen en daaraan gekoppelde consequenties. De school stelt ambitieuze doelen, waarbij ze echter per leerling kijkt naar de individuele mogelijkheden en via een proces van planning en evaluatie de doelen continu kan bijstellen. De arrangementen voor zeer moeilijk anders lerende kinderen, Herstart & Op de Rails junior en het gebruik van ondersteunende gebaren voor leerlingen met taal-spraakproblemen, zorgen ervoor dat leerlingen die elders vastlopen in het onderwijs toch een passende plek hebben. De samenwerking met instanties als Stek Jeugdzorg, CED en het Pedologisch instituut biedt hierbij nog meer mogelijkheden tot verdere ontwikkeling en uitbreiding van de arrangementen. Interne projecten, vraaggestuurd, opgestart vanaf de werkvloer, waarbij elke medewerker participeert in een zelfgekozen werkgroep zorgen voor een continue focus op wat nog beter ontwikkeld kan worden. Alles overziende is de jury van oordeel dat De Piloot op basis van de door de jury waargenomen kenmerken en gerapporteerde bevindingen het predicaat Excellente School speciaal onderwijs toekomt.

11


Bijlage – zelfevaluatie algemene onderwijskwaliteit Speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs Scholen hebben zichzelf beoordeeld op basis van onderstaande kwaliteitsstandaarden met bijbehorende omschrijving. Scholen kregen het verzoek hun oordeel te waarderen op deze standaarden en dit oordeel te onderbouwen. Deze inbreng is opgenomen in het juryrapport over de school. 1. ONDERWIJSPROCES 1.1 Aanbod Het aanbod bereidt de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving. De leraren bieden een breed, eigentijds en op de kerndoelen gebaseerd aanbod; het eigenaarschap van het aanbod ligt bij het team. Het aanbod sluit aan op de uitstroombestemmingen en bereidt, afhankelijk van het uitstroomprofiel, voor op examens, arbeid of dagbesteding. Ook de voorbereiding op wonen, vrije tijd en burgerschap maakt onderdeel uit van het onderwijsaanbod. Binnen de kaders van de wet maken leraren keuzen in het aanbod, waardoor zij deze afstemmen op de onderwijsbehoeften die kenmerkend zijn voor de leerlingenpopulatie. De school heeft bovendien een aanbod voor de referentieniveaus taal en rekenen dat past bij het niveau van alle leerlingen. Het aanbod sluit aan op het niveau van de leerlingen bij binnenkomst van de school en bereidt hen voor op de vervolgbestemming. Daar tussenin verdelen de leraren de leerinhouden evenwichtig en in samenhang over de leerjaren en ze geven de leerlingen voldoende tijd om zich het aanbod eigen te maken. De school realiseert voldoende onderwijstijd. Er is geen lesuitval en leerlingen verzuimen niet. Het aanbod draagt bij aan de basiswaarden van de democratische rechtsstaat. 1.2 Zicht op ontwikkeling De leraren volgen en analyseren de ontwikkeling van alle leerlingen met als doel het onderwijs voor hen vorm te geven. Er is een adequaat systeem om de ontwikkeling van de leerlingen in de verschillende leeftijdsfasen en op ontwikkelingsfase relevante gebieden te volgen. Bij de start van het onderwijs stelt de school op basis van alle gegevens een ontwikkelingsperspectief op voor elke leerling. Daarnaast verzamelen de school en de leidsters/leraren systematisch informatie over de voortgang in de ontwikkeling via toetsen, observaties, leerlingenwerk, gesprekken en (zelf)rapportages. De leraren gebruiken deze informatie om het onderwijs dagelijks en op langere termijn af te stemmen op het niveau en de ontwikkeling van de kinderen, om hiaten of voorsprongen te signaleren en te bepalen welke leerlingen extra ondersteuning, begeleiding of externe zorg nodig hebben. De leraren hanteren daarbij een cyclische aanpak. 1.3 Didactisch handelen Het didactisch handelen van de leraren stelt de leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling. De leraren plannen en structureren hun handelen met behulp van de informatie die zij over de leerlingen hebben, en stimuleren een brede ontwikkeling. Het team handelt op basis van een samenhangend en consistent pedagogisch-didactisch concept. De leraren zorgen voor effectieve instructies: aansprekend, doelmatig en interactief. Ze geven blijk van hoge verwachtingen en reageren positief op de inbreng van leerlingen, waardoor deze zich ondersteund en uitgedaagd voelen. Bij de instructies en opdrachten gebruiken de leraren passende vakdidactische principes en werkvormen. Ook zorgen zij ervoor dat het niveau van hun lessen past bij het beoogde eindniveau. Zij stemmen de instructies en opdrachten af op de behoeften van groepen en individuele leerlingen, zodat alle leerlingen actief, gemotiveerd en betrokken zijn en de beschikbare tijd effectief besteden. Tijdens de (leer)activiteiten gaan de leraren na of de leerlingen de leerstof en de opdrachten begrijpen. Daarbij geven de leraren de leerlingen directe en individuele feedback op hun werken en leren.

12


2. SCHOOLKLIMAAT & VEILIGHEID 2.1 Schoolklimaat De school kent een ambitieus en stimulerend klimaat. De schoolleiding en de leraren creëren een stimulerend en ambitieus pedagogisch en didactisch klimaat. Er zijn duidelijke regels en er heerst een voorspelbaar en betrouwbaar positief klimaat waarin afspraken nagekomen worden. Schoolleiding en leraren kennen een focus op persoonlijke ontwikkeling en leren, waarin alle leerlingen gezien worden en zich betrokken voelen bij de schoolgemeenschap. Het schoolklimaat is ondersteunend voor de cognitieve en sociale ontwikkeling. Voor elke leerling is een leraar beschikbaar die zijn/haar ontwikkeling volgt en aanspreekpunt is bij problemen (mentor). 2.2 Veiligheid Schoolleiding en leraren waarborgen een veilige, respectvolle en betrokken omgeving voor leerlingen en leraren. Schoolleiding en leraren waarborgen de veiligheid van de school en de omgeving voor alle leerlingen en het personeel. Leerlingen, leraren, schoolleiding en overig personeel gaan respectvol en betrokken met elkaar om. De leraren brengen leerlingen sociale competenties bij en tonen voorbeeldgedrag. Schoolleiding en leraren voorkomen pesten, agressie en geweld in elke vorm en treden zo nodig snel en adequaat op. De school heeft daarvoor een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen, registreren, afhandelen en evalueren van incidenten. Het beleid voorziet ook in een regelmatige meting van de veiligheidsbeleving van de leerlingen en het personeel. De school heeft een vertrouwenspersoon. Alle betrokkenen kennen dit beleid. 3. KWALITEITSZORG EN AMBITIE 3.1 Evaluatie en verbetering De school heeft vanuit haar maatschappelijke opdracht ambities en doelen geformuleerd, evalueert regelmatig de realisatie en verbetert op basis daarvan systematisch haar onderwijs. De school weet – rekening houdend met haar maatschappelijke opdracht en kenmerken van de leerlingenpopulatie – waarin zij zich wil onderscheiden, c.q. profileren, en heeft daaruit toetsbare doelen afgeleid voor de korte en middellange termijn. De kwaliteitszorg heeft in elk geval betrekking op de resultaten, het onderwijsproces waaronder het aanbod, het schoolklimaat en de veiligheid. De schoolleiding en de leraren beoordelen systematisch maatregelen en instrumenten om te waarborgen dat het personeel bekwaam is en deze bekwaamheid onderhoudt. De school betrekt onafhankelijke deskundigen en belanghebbenden bij deze beoordeling en analyseert de relatie tussen de resultaten en de financiële voorzieningen en wettelijke vereisten. De evaluaties leiden tot toegankelijke managementinformatie. Waar nodig voert de school planmatig verbeteringen door die voldoende ambitieus zijn en aansluiten bij de evaluaties. 3.2 Kwaliteitscultuur De school kent een professionele kwaliteitscultuur en functioneert transparant en integer. Het beleid van de school om haar visie op de onderwijskwaliteit te realiseren, is breed gedragen. Er is een grote bereidheid om gezamenlijk het onderwijs te verbeteren. Het bestuur en de schoolleiding vertonen onderwijskundig leiderschap en kwaliteitsbewustzijn. Er wordt gehandeld vanuit een duidelijke verantwoordelijkheidsverdeling. De schoolleiding en de leraren werken gezamenlijk aan een voortdurende verbetering van hun professionaliteit. Leraren en andere betrokkenen bij de school werken resultaatgericht, zijn aanspreekbaar op gemaakte afspraken en zijn zich bewust van de effecten van hun handelen op de onderwijskwaliteit en op de ontwikkeling van de leerlingen. De school werkt vanuit een transparante en integere cultuur waarin sprake is van zichtbaar zorgvuldig handelen.

13

Juryrapport Excellente Scholen De Piloot (so), Rotterdam

Recommend Documents