Jaarverslag 2013 voor de gemeente Hoorn. Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn

1

Jaarverslag 2013 voor de gemeente Hoorn Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn

Colofon Auteur: Henk de Visser Met bijdragen van: Marina Roosebeek en Jef Mühren. fotografie: Piet Verhoeven en Henk de Visser Uitgave: WZNH, Alkmaar, april/ mei 2014

2

Basisontwerp DesignArbeid Implementatie Flores Automatisering

Voor U ligt het jaarverslag 2013 van de Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn. In dit jaarverslag komt aan de orde op welke wijze de commissie uitvoering heeft gegeven aan de door het gemeentebestuur van Hoorn opgedragen adviestaak.

U vindt in dit jaarverslag informatie over de ontwikkeling van het aantal plannen en adviezen en over het werkveld waarbinnen de commissie opereert en enkele voorbeelden van het effect van onze advisering. Daarnaast wordt inzicht gegeven in de samenstelling en werkwijze van de commissie. Tot slot zijn enkele aanbevelingen geformuleerd. In de bijlagen is een overzicht met statistische gegevens opgenomen en een verslag van het jaarlijkse evaluatiegesprek met de portefeuillehouders, Indien hieraan behoefte bestaat kan de commissie dit jaarverslag mondeling toelichten. Dit doen wij graag, zeker wanneer een nieuwe raadsperiode aanbreekt. Ook nodigen wij raadsleden van harte uit om eens een openbare vergadering van de commissie bij te wonen om kennis te nemen van de praktijk van het adviseren. Wij gaan ervan uit dat dit jaarverslag u een goed beeld geeft van de inspanningen om onze adviestaak in uw gemeente professioneel en volgens gemeentelijk beleid te laten plaatsvinden en wij verheugen ons op voortzetting hiervan in 2014.

Drs. ing. Jef Mühren, directeur WZNH ing. Marina Roosebeek arch AvB, voorzitter Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn

3

WZNH adviseert de Noord-Hollandse gemeenten al bijna 100 jaar vanuit haar statutaire doelstelling: het beoordelen en bevorderen van de ruimtelijke kwaliteit van de gebouwde omgeving in de provincie NoordHolland. WZNH www.wznh.nu


Met dit jaarverslag wordt voldaan aan de verplichting op grond van de Woningwet, waarin is vastgelegd dat over de uitvoering van het welstandsbeleid moet worden gerapporteerd aan de gemeenteraad. De commissie, bestaande uit door uw college benoemde onafhankelijke deskundigen, vervult een wettelijke taak op grond van de Woningwet en de Wabo. De commissie is daarnaast een deskundig, onafhankelijk en betrokken klankbord voor het college van B & W, voor de gemeentelijke diensten en voor initiatiefnemers en belanghebbenden ten behoeve van complexe en belangwekkende ruimtelijke ontwikkelingen in de gemeente.

4

De gemeente Hoorn heeft verschillende instrumenten om schoonheid van haar binnenstad en linten te waarborgen: structuurvisies, bestemmingsplannen, beeldkwaliteitspannen en het erfgoed- en welstandsbeleid. Het erfgoed beleid is vooral gericht op het behoud van de authenticiteit van gebouwen en zou zich ook meer moeten richten behoud en versterken van structuren en ensembles. Het welstandsbeleid gaat vooral over het aanzien van gebouwen op zichzelf en over passendheid in de omgeving. De nadruk ligt hier niet op dakkapellen, aanbouwen en bijgebouwen naast en achter de woning - want die zijn meestal vergunningsvrij of kunnen ambtelijk afgehandeld worden - maar eigenlijk altijd op bouwwerken of andere ingrepen in de omgeving die van aanzienlijke invloed zijn op de openbare ruimte. Aan de publieke voorkant dus, bij woningen, bedrijfsgebouwen, winkels, scholen en andere voorzieningen. Ook voor die gebouwen die in cultuurhistorische waardevolle gebieden zijn gelegen of in de nabijheid van monumenten is ruime aandacht voor ruimtelijke en historische kwaliteit gewenst. Maar ook schaalvergroting en functieveranderingen in het landelijk gebied vragen aandacht.

Het publiek belang van ruimtelijke kwaliteit De wet biedt sinds 2003 de mogelijkheid van welstandsvrije gebieden. De laatste tijd wordt hier vaker over gesproken. In de praktijk wordt het echter maar sporadisch ingezet, meestal is daar een andere vorm van regie voor in de plaats gekomen. In de praktijk zal een welstandsvrij gebied op korte termijn niet tot opvallende problemen leiden. De meeste mensen zijn zuinig op hun omgeving. Maar een klein deel van de aanvragers kan een geleidelijk proces van achteruitgang in gang zetten dat niet gemakkelijk meer omkeerbaar is. Burgers hebben er ook recht op dat achteruitgang in hun omgeving op tijd kan worden gekeerd en dat de als vanzelfsprekend ervaren basiskwaliteiten gehandhaafd worden. Er zijn in iedere gemeente gebieden aan te wijzen waar het kwaliteitsbeleid best een tandje lager kan, in een enkel geval kan het misschien zelfs zonder beleid voor kwaliteit. Veel gemeenten helpen wij bij het zoeken naar de juiste balans tussen individuele vrijheid en het publieke belang van ruimtelijke kwaliteit. Juist in een periode waarin de economie en de waarde van vastgoed onder druk staan moet men alert zijn op kwaliteit. Dat besef begint, nu de deregulering in volle gang is, overal in Nederland door te dringen.

5

1. Inleiding

Gemeenten hebben de afgelopen honderd jaar de verantwoordelijkheid hiervoor gekregen en genomen. Mede daardoor zou je kunnen zeggen dat de kwaliteitsstandaard in de steden en het landschap hoog is én dat er nog veel van de geschiedenis is bewaard gebleven. Wat de meeste mensen bewust of onbewust als mooi en waardevol ervaren is dan ook een resultaat van jarenlang zorgvuldig beheren en ontwikkelen. In deze tijd vinden de meeste mensen dat het allemaal wel wat minder kan met de regels, maar tegelijkertijd is er veel belangstelling voor het behoud van cultuurhistorische waarden. Er moet meer aan het individu worden overgelaten en dat kan wellicht ook, maar de planindiener zoekt ook naar houvast en continuïteit in het beleid. Het Rijk heeft er kort geleden, met de introductie van regels voor vergunningvrij bouwen, al voor gezorgd dat meer dan de helft van de bouwinitiatieven (vooral op de zij- en achtererven) vergunningvrij zijn geworden. We moeten er dan natuurlijk wel voor zorgen dat die hoge standaard die in onze leefomgeving is bereikt, soms met een historische traditie van honderden jaren, niet binnen 10 tot 15 jaar wordt verkwanseld.


Ruimtelijke kwaliteit is niet alleen cruciaal voor een prettige woon- en leefomgeving en een goede garantie voor de waarde van het vastgoed maar tevens één van de belangrijkste dragers voor de economische en toeristische ontwikkelingen en het vestigingsklimaat binnen een gemeente.

Met kwaliteit kan men weer onderscheidend zijn. Om die reden wordt straks in de op handen zijnde nieuwe Omgevingswet ook een gemeentelijke zorgplicht geformuleerd ten aanzien van de omgevingskwaliteit. Bestemmingsplan, welstandsbeleid en beleid voor het erfgoed worden dan veel directer op elkaar afgestemd waardoor het instrumentarium als geheel mogelijk eenvoudiger en doelgerichter kan worden.

Ruimtelijke kwaliteit en economische waarde zijn sterk aan elkaar gecorreleerd, zeker in de binnenstad.

De toetsing van een omgevingsvergunningsaanvraag vindt plaats op basis van een beperkt aantal in de Woningwet genoemde toetsingsgrondslagen. Toetsing aan redelijke eisen van welstand door een onafhankelijke adviescommissie is daar één van. Het advies hierover heeft betrekking op de passendheid van een bouwwerk in zijn omgeving. Aan dit advies wordt de wettelijke eis gesteld dat het gebaseerd moet zijn op de gemeentelijke welstandsnota waarin de beoordelingscriteria voor bouwplannen gebiedsgericht zijn vastgelegd. Deze beoordelingscriteria hebben een algemeen generiek karakter, vaak is (deskundige) interpretatie nodig gelet op de specifieke situatie ter plaatse. Daarbij speelt zichtbaarheid vanuit de openbare ruimte een doorslaggevende rol. Hoe minder de zichtbaarheid vanuit de publieke openbare ruimte, hoe terughoudender de commissie zich opstelt. De ervaring leert bovendien dat vroege inzet in het kader van vooroverleg veel betere resultaten oplevert omdat initiatiefnemers de inbreng van de commissie dan nog goed kunnen gebruiken.

De Omgevingswet en pleidooi ‘Mooiwaarts’

6

Vanuit WZNH zijn in 2013 belangrijke impulsen gegeven aan het pleidooi ‘Mooiwaarts’. Het pleidooi Mooiwaarts omvat de wens om ruimtelijke kwaliteit als integraal begrip op te nemen in de wet. In de concept wettekst is ervoor gekozen om in de begripsdefinities en doelstellingen van de wet (hoofdstuk II) een lokale zorgplicht op te nemen t.a.v. ruimtelijke kwaliteit waarna dat begrip uiteengelegd wordt in zorg voor de cultuurhistorie, landschap, stedenbouw, openbare ruimte, natuurwetenschap en architectuur. Van gemeenten wordt in de toekomst verlangd dat zij initiatieven met een ruimtelijke impact integraal beoordelen op hun ruimtelijke kwaliteit. Om dat mogelijk te maken moeten gemeenten beoordelingskaders voor die ruimtelijke kwaliteit vaststellen. Mooiwaarts claimt dat de eerste verantwoordelijkheid voor ruimtelijke kwaliteit ligt bij de initiatiefnemers van een project met ruimtelijke impact. Daarnaast zoekt Mooiwaarts voor de betekenis van het begrip ruimtelijke kwaliteit zoveel mogelijk aansluiting bij lokale gemeenschappen en bij hun potentie op het gebied van zelforganisatie. Overheden kunnen visies op het terrein van ruimtelijke kwaliteit alleen ontwikkelen in samenwerking met de lokale gemeenschap. En in het kader van de moderne uitnodigingsplanologie moeten zij open staan voor kwalitatief gewenste initiatieven van derden. Het ministerie propageert dat, vooruitlopend op de nieuwe wet, gemeenten nu al ‘eenvoudig beter’ kunnen gaan werken onder andere door gemeentelijke instrumenten als structuurvisie, beleidsplannen, bestemmingsplannen, welstandsnota’s en het monumenten- of erfgoedbeleid meer op elkaar af te stemmen. Uw commissieleden zijn op de ontwikkelingen voorbereid.

In dit hoofdstuk gaan wij in op de actuele thema’s en ontwikkelingen in de gemeente in het ruimtelijk beleid

Poort van Hoorn De Hoornse raad heeft in februari 2013 de structuurvisie van de Poort van Hoorn vastgesteld. Hierin staat op hoofdlijnen hoe de gemeente van plan is de kwaliteit van het gebied rond het station wil verbeteren. De Hoornse raad stelde op 17 december 2013 het bestemmingsplan vast dat de aanleg van de Carbasiusweg mogelijk maakt. Het bestemmingsplan betreft het gebied Pelmolenpad, Dampten, Berkhouterweg en Maelsonstraat en omgeving. De commissie is via de Stedenbouwkundige van de gemeente, de heer Pit steeds op de hoogte gehouden. En bij deelprojecten zoals de tunnel bij de Carbatius weg en langzaamverkeerroute via Het Keern heeft de commissie geadviseerd over de ruimtelijke kwaliteit .

De Provincie Noord-Holland heeft een bedrag van ruim 5 miljoen euro aan co-financiering toegezegd voor de Poort van Hoorn. Dit project omvat onder meer de aanleg van een nieuwe toegangsweg naar de binnenstad en de herinrichting van het Keern tot een fietsboulevard onder de Provincialeweg en het spoor door.


Het ruimtelijke beleid van Hoorn wordt in de eerste plaats richting geven door de in juli 2012 vastgestelde structuurvisie. De structuurvisie, vormt het kader voor (ruimtelijke) ontwikkelingen en benoemt de opgaven waar Hoorn de komende jaren voor staat. Nieuwe bestemmingsplannen worden gebaseerd op deze structuurvisie. Zij vormt tevens een kader voor de nog op te stellen wijkvisies. Het programma ‘Waterfront’ is een sleutelproject uit de structuurvisie. Projecten als het vernieuwen van een kademuur, het herinrichten van het stenen Hoofd, de inrichting van het Oostereiland en de oude Schouwburg locatie aan de Westerdijk maken deel uit van dit programma en zijn ook onderwerpen die op de agenda van de commissie komen De rol voor de gemeente ligt vooral in het wegnemen van ruimtelijke belemmeringen in bestemmingsplannen (door een ruimer afwijkingen beleid). Het behouden en versterken van de ruimtelijke kwaliteit is bij de bestaande voorraad een belangrijke opgave om op deze wijze de wijken aantrekkelijk te houden voor duurzaam gebruik. Veel aandacht is nodig voor de bestaande wijken. Daarbij moet niet alleen gekeken worden naar aanpassing van de woningen, maar ook naar het aantrekkelijker maken van de omgeving, de veiligheid en speelvoorzieningen. Hoorn wil graag een aantrekkelijke woonstad zijn voor iedereen. Uit een recent onderzoek blijkt dat er in de regio meer vraag is naar wonen in het centrum. De plannen voor het Westerdijkgebied en de Poort van Hoorn sluiten hier op aan. Daarnaast blijft wonen in de stad met een tuin populair. Bangert en Oosterpolder biedt voor dat type woningen nog volop ruimte.

7

2. Actueel in de gemeente

Structuurvisie

Flitsvergunning Sinds eind 2013 kunnen Hoornse inwoners met bouwplannen gebruik maken van de flitsvergunning. De Hoornse flitsvergunning is bedoeld om sneller een vergunning te kunnen krijgen voor eenvoudige bouwwerken, zoals erfafscheidingen, dakkapellen, aanbouwen en kleine bijgebouwen. In dit soort gevallen wil de gemeente de vergunning al binnen 5 werkdagen verlenen. Het gaat hier om bouwplannen die op basis van de criteria voor kleine bouwwerken uit de welstandsnota (sneltoetscriteria) ambtelijk kunnen worden beoordeeld. Vaak gaat dit om vastgestelde trendsetters. In geval van twijfel wordt het plan alsnog voorgelegd aan de kleine welstandscommissie die elke 14 dagen vergadert. Na de vastelling van de nieuwe welstandsnota zal dit instrument in meer gevallen worden toegepast. De drie andere pilots op het gebied van bouwen woningtoezicht zijn het burenakkoord (aanvrager sluit zelf akkoord met de buren bij afwijking van het bestemmingsplan), bonus malus toezicht (aannemers die goed werk leveren worden sneller geholpen en krijgen minder controles van de gemeente, aannemers die de regels slecht naleven worden minder snel geholpen en krijgen meer controles van de gemeente) en systeemtoezicht in de horeca (de ondernemer organiseert het toezicht zelf).

Bangert en Oosterpolder In nieuwbouwwijk Bangert en Oosterpolder is in 2013 de ontwikkeling van het gebied ten oosten van het centrum verder ontwikkeld en in uitvoering genomen overeenkomstig het in 2012 vastgestelde beeldkwaliteitplan. In de plannen worden veel woningen in het goedkopere segment uitgevoerd. Ondanks de crisis worden deze woningen goed verkocht. Wel is het parkeren in de openbare ruimte een component die de kwaliteit van de openbare ruimte onder druk zet. Voor de Grote Waard is een nieuw beeldkwaliteitplan gemaakt voor 13 vrijstaande woningen ter vervanging van een plan voor een strook geschakelde twee onder één kap woningen. De commissie is betrokken bij de ontwikkeling van het gebied. Er is structureel overleg met stedenbouw en de projectgroep. Commissielid Marina Roosebeek is als prévisor bij dit overleg aanwezig. Regelmatig wordt teruggekoppeld aan de Monumenten- en Welstandscommissie.

Woningen in Bangert en Oosterpolder met een veranda aan de voorzijde

Bedrijventerreinen

8

In 2013 is het bestemmingsplan voor het nieuwe bedrijventerrein t’ Zevenhuis, gelegen noordelijk van de Westfrisiaweg definitief geworden. De hoofdas wordt gevormd daar een waterloop die onderdeel is van het open vaarroute plan in West-Friesland tussen de drie steden. De waterloop vormt een zicht-as in het gebied vanaf de viaduct over de N23. Er komen groen bufferzones Langs de N23 en aan de noordzijde achter het lint van de Zwaagdijk; met name aan de zuidzijde is deze buffer versmald gedurende

Bedrijventerrein ’t Zevenhuis, noordelijk van de Westfrisiaweg onder de lintbebouwing van Zwaagdijk west, waar een groene buffer wordt aan gelegd.

Begin 2014 diende zich het eerste plan aan voor dit bedrijven terrein. De commissie was verrast dat het beeldkwaliteitplan nog niet eerder in de commissie is besproken. Een beeldkwaliteitplan voor het bedrijventerrein Hoorn 80 is ook opgesteld, terwijl in de concept welstandsnota op verzoek van het college juist een grotere ontwerpen reclamevrijheid voor de binnengebieden van de bedrijventerreinen was opgenomen. Een duidelijk toetsingskader is essentieel voor heldere welstandsadviezen. Uiteraard is de commissie verheugd over de onderschrijving van het belang van ruimtelijke kwaliteit in de beeldkwaliteitplannen, maar deze dienen wel goed aan te sluiten op de welstandsnota om planindieners duidelijkheid te verschaffen en adviezen van de commissie ook juridisch te borgen.

Overige ruimtelijke ontwikkelingen Samen met de gemeente Drechterland, het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en het Recreatieschap Westfriesland legt de gemeente Hoorn de vaarroute in het Drachterveld aan. De route die ook door Bangert en Oosterpolder loopt vormt de ontbrekende schakel in de vaarroute HoornEnkhuizen. De bruggen en andere kunstwerken voor dit project zijn het afgelopen jaar als onderdeel van Bangert en Oosterpolder aan de commissie voorgelegd.

9

De vaarroute tussen Hoorn en Enkhuizen Gaat ook door Bangert en Oosterpolder


het ontwikkelingsproces. De slagen van het landschap bepalen de richting van de dwarsstraten die uitkomen op de hoofdas. De richting van de zijstraten is ook de hoofdrichting van de gebouwen en de ontsluitingen moeten gelegen zijn aan deze straten. Het plan kent een zonering voor de gewenste kwaliteit van de gevels: de centrale as , de zichtzone (langs de N23) en het algemene deel.

Aan de oostzijde van Hoorn heeft de gemeente een stuk grond aan de Zuiderdracht in Blokker van de gemeente Drechterland overgenomen waar een nieuwe begraafplaats Zuiderveld wordt aangelegd. Het plan voor de begraafplaats is nog voor de overdracht voorgelegd aan de Welstandscommissie van Drechterland die positief adviseerde en constateerde dat de er door de gemeente Hoorn veel aandacht is voor de inrichting van de openbare ruimte ter plaatse van de nieuwe begraafplaats.

‘Landmark’ aan de westzijde van Hoorn

10

In 2013 is skyline van Hoorn in het landschap rond Berkhout herkenbaar geworden door de toren van het nieuwe Van der Valkhotel. In de loop van 2013 zijn nog wijzigingsvoorstellen aan de commissie voorgelegd voor de top van de toren aan de Hoornse zijde, om het fraaie uitzicht vanuit het zwembad beter te benutten. Deze plannen zijn nog niet uitgevoerd. Al eerder werd een plan voor een luifel en een vijver bij de entree positief geadviseerd. Het complex zal naar verwachting in het tweede kwartaal van 2014 zijn deuren openen.

In dit hoofdstuk gaan wij in op  Aantal plannen  De adviezen  De soort plannen  Het welstands- en erfgoed beleid

De adviezen Van de aanvragen wordt ca. 80 % na één of meerdere behandelingen met een positief advies afgerond. In 2013 kreeg 8% van het aantal behandelingen in de binnenstad en 4% in de beheergebieden een negatief eindadvies. De planindieners konden in de meeste gevallen de plannen tijdig bijstellen waarbij gebruik werd gemaakt van de adviezen van de commissie. Voor de grotere en ingewikkeldere aanvragen wordt vaak al in het vooroverleg een preadvies aangevraagd. Bij de aanvragen waarvoor een afwijking van het bestemmingsplan nodig is, is het advies van de commissie vaak medebepalend. Voor meer cijfers zie opnieuw bijlage 1 en 2.

Handhaving De gemeente heeft ook in 2013 weer een aantal handhaving zaken aan de commissie voorgelegd. Meestal zijn het zonder vergunning gebouwde bijgebouwen of aanbouwen of clandestien aangebrachte wijzigingen aan de gevel. De commissie gaat dan eerst na of het bouwwerk of de gevelwijziging al dan niet onder nadere voorwaarden toch aan de welstandscriteria kan voldoen. Er was dit jaar sprake van 25 (2012: 31) handhavingsaanvragen (10 in Binnenstad en Linten en 15 in de beheergebieden). Meestal betrof het in de binnenstad reclame of zaken waarvan het niet duidelijk is dat het (in het beschermd stadsgezicht) vergunningplichtig is. In de gebieden buiten de binnenstad is meer vergunningvrij, maar daardoor neemt ook de onduidelijkheid toe.

11

3. Beleid en adviezen

In totaal hebben er in 2011 voor de gemeente Hoorn 525 (2012: 595) planbehandelingen plaatsgevonden. De daling van het aantal plannen (door de crisis) is sterker in de binnenstad/linten dan in de beheergebieden zichtbaar. Het aantal nieuwe aanvragen daalde met bijna 8% ten opzichte van 2012 en het aantal totaal behandelde plannen (nieuw, herhaling en voorgaand jaar) daalde met 12%. Voor de binnenstad en de linten nam het aantal nieuwe plannen sterker af (ca 17%) dan het aantal plannen in de beheergebieden (ca. 3 %). Er werden in totaal 43 monumentenaanvragen (rijksmonument of gemeentelijk monument) behandeld, in 2012 waren dat er 49. In de beheer gebieden zien we een belangrijke verschuiving van woningcomplexen naar individuele woningen. Voor een compleet overzicht van de cijfers verwijzen wij naar bijlage 1 en 2.


Aantal plannen

In de beheergebieden waren het met name bergingen, schoorstenen en gevelwijzigingen. Vaak komen clandestiene bouwwerken naar voren bij klachten van buren. Als het planologisch passend is, wordt altijd gelegenheid gegeven alsnog een omgevingsvergunning aan te vragen. De welstandscriteria worden dan vaak zo licht mogelijk toegepast, afhankelijk van de zichtbaarheid vanuit de openbare ruimte, maar de commissie moet uiteindelijk wel de vastgestelde criteria volgen en precedenten voorkomen.

Reclameadviezen Er zijn in de binnenstad 13 reclame aanvragen behandeld en in de beheergebieden 16. Over het algemeen zijn de richtlijnen voor reclame helder. In het beschermd stadsgezicht wordt met zones voor gevelreclame gewerkt. Het strakkere beleid sinds 2004 begint effect te hebben en reclame is over het algemeen meer ingetogen en er wordt veelal met open letters gewekt in plaats van lichtbakken. In de winkelcentra van de beheergebieden is dit nog wel het geval. Door de zonering in de binnenstad zijn banieren langer dan 1 meter haaks op de gevel in feite niet mogelijk. Discussie komt nog veel voor over het beplakken van winkelramen en reclame in combinatie met zonneschermen.

Een teveel aan reclame doet afbreuk aan de kwaliteit van de gevel leidt tot een onaantrekkelijk straatbeeld

Het ‘tijdelijk’ dichtplakken van etalages bij leegstaande winkelpanden is een aandachtpunt. Om precedenten en randgevallen te voorkomen heeft de commissie hier steeds negatief over geadviseerd. Het dichtzetten met een wand enige centimeters achter de ruit geeft een duidelijk ander effect dan direct op de ruiten geplakte afbeeldingen.

12

Veel discussie ontstond er over het LED reclame scherm op Oostereiland. De commissie had in 2012 positief geadviseerd, omdat zij uit oogpunt van ruimtelijke kwaliteit concentratie van reclame acceptabel achtte, teneinde op het eiland een veelheid van reclame te voorkomen. De commissie week daarmee op basis van de algemene welstandscriteria af van de reclamecriteria.

De technische instellingen voor het Led-scherm zijn na bezwaren aangepast. De commissie adviseerde onder voorwaarden positief over een nieuw vrijstaand scherm, dat verticaal zal worden geplaatst

Welstands- en erfgoed beleid De commissie betreurt dat het in 2013 niet gelukt is de geactualiseerde welstandsnota die in concept klaar lag vast te stellen. De gemeente en de commissie lopen bij de vergunningverlening vooruit op de nieuwe nota omdat deze meer ruimte voor aanvragers biedt en beter is afgestemd op de praktijk. Er is ook initiatief is genomen voor een erfgoed nota.. Uitgangspunt is niet alleen de taken van het Bureau Erfgoed te omschrijven, maar een breder draagvlak en een een goed inhoudelijk beleidskader (beleidslijnen en criteria)voor monumentenzorg en erfgoedbeleid op te zetten. Hiertoe is een interactief traject uit gezet. De cultuurhistorische waarde van de binnenstad is groot en heeft veel invloed op de economische waarde van de stad en op het toerisme. Voor de kunst en cultuurnota wil de gemeente input hebben van de direct betrokkenen in de Stad en de historische linten om meer aandacht voor erfgoed en cultuurhistorie bij bevolking en bedrijfsleven te verkrijgen. De commissie ondersteunt dit initiatief van harte. Er is dit jaar één advies geweest over de voorgenomen aanwijzing van een gemeentelijk monument. Dit betreft de TSH aan de Joh. Poststraat. Daarbij is opgemerkt dat het in 1998 geplaatste beeld geen onderdeel is van het oorspronkelijke ontwerp en daarom niet in de omschrijving is opgenomen.

13

Het verplaatste kunstwerk op de muur van de TSH


Na klachten van de bevolking en het advies van de commissie van april 2014 is het gebruik van het scherm aangepast: De commissie heeft ter plaatse geconstateerd dat in achtgenomen de gewijzigde instellingen, het scherm passend is in de omgeving. Wel constateerde de commissie dat de landelijke criteria van de NSVV niet toegesneden zijn op de Hoornse situatie. Voor het vaststellen van beleid voor reclame- en welstandscriteria voor de plaatsing van led-schermen heeft de commissie daarom in vorm van schriftelijk advies een aantal aanbevelingen gedaan. De commissie is van mening dat het beleidskader voor LED-schermen onvoldoende gedifferentieerd is.

Bontekoestraat 3 Dit betreft het gebouw van de oude HBS en de voorgenomen uitbreiding van de OSG. De commissie heeft de locatie bezocht. De architect heeft ter plaatse een toelichting op het gewijzigde schetsplan gegeven. Het was de utwerking van een in 2009 gepreseteerd schetsplan om met het organische lijnenspel van en zo transparant mogelijke bebouwing in de binnentuin is creeren en de oude monumentale gevels grenzend aan de binnetuin zoveel mogelijk vrij te houden . De later toegevoegde laagbouw achter het middendeel verdwijnt. De luchtbrug over de Bontekoestraat wordt doorgezet waardoor alle locaties van de school intern kunnen worden bereikt.

De binnenplaats zal worden benut voor de uitbreiding van de OSG; de monumentale gevels zullen zoveel mogelijk in of etern zichtbaar blijven.

De commissie constateerde dat de planvorming zorgvuldig en op hoofdlijnen met respect voor de bestaande architectonische waarden wordt aangepakt. Er werden een aantal aandachtspunten in het advies opgenomen: • de zichtbaarheid van de buitengevels op de voormalige binnenplaats zo veel mogelijk in tact te laten en ook de dakaansluiting van de eerste etage van de nieuwbouw transparant uit te voeren.

•

De aansluiting van het sedumdak van het lage nieuwbouwdeel op de oude gevel met een strook transparant maken. • de beide zij-vensters als doorgang tbenutten in plaats van de centrale vensters. • bij de doorgang naar de luchtbrug een bredere ruimte te creëren om de luchtbrug ruimtelijk meer effect te geven, De commissie ziet het definitieve ontwerp met belangstelling tegemoet.

Westerdijk (tussen 9 en19) Dit plan stond al vanaf 2007 op de agenda van de commissie en kwam vanaf eind 2012 tot uitvoering. De commissie was positief over het plan, maar constateerde dat voorgenomen wijzigingen in de kozijn indeling en detaillering van de begane grond het plan in kwaliteit aantasten.

14

4. Plannen Binnenstad en Linten.

Hieronder lichten wij een aantal bijzondere plannen toe. Het zijn plannen waarbij het advies van de commissie belangrijk is geweest.

Opvallende nieuwbouw aan de Westerdijk; links het positief geadviseerde oorspronkelijke plan en rechts het negatief geadviseerde plan in verband met de detaillering van de entreepartij

Appelhaven 20

15

Hier was de pui-wijziging afwijkend van het vergunde plan uitgevoerd. Na bemiddeling van Bureau Erfgoed lag er in september 2013 een schetsvoorstel om de entreepartij aan te passen waarbij een stalen frame om het nieuwe deurkozijn wordt geplaatst om de te brede gevelopening te maskeren. De deuropening lijnt nu met de het kozijn erboven. Naar de mening van de commissie is dit een acceptabel beeld, maar zij vroeg wel aandacht voor de detaillering en de kleurstelling. De gevel is door de ingreep meer een geheel geworden.


De verticaliteit van de onderpui wordt door de voorgenomen wijzigingen verminderd. Het plan is het een interessant ontwerp met verticale en horizontale verspringingen in de voorgevel waardoor een deel op vlucht lijkt te zijn gebouwd. Het college volgde het advies van de commissie en overtuigde Intermaris het verlies in kwaliteit terug te draaien. Uiteindelijk is voor de entreepuien een passender ontwerp gemaakt. Het pand is inmiddels opgeleverd en vormt een fraaie eigentijdse invulling van de gevelwand. Het op de vlucht gemetselde baksteen en de verdraaiing van de gevels maakt het gebouw bijzonder.

Draafsingel 37 De commissie reageerde enthousiast over de nieuwe herbestemming van dit oude monumentale schoolgebouw. De moeilijkste opgave was volgens de architect passende buitenruimtes te vinden met respect voor het monument. De voorgestelde oplossing is balkons in de oksels van de voorgevel te maken zowel op de eerste als de tweede etage. De commissie formuleerde in haar advies een aantal aandachtspunten:  De balkons in de oksels worden een goede oplossing gevonden mits strak en ingetogen vorm gegeven en met neggen uitgevoerd..  De entree voor appartementen prominenter maken door bijvoorbeeld een luifel te maken.  Ook de balkons boven de nieuwe entree vragen nog om een kwaliteitsslag. Het verticale karakter van de gevel is daarbij belangrijk.  De vormgeving van de dubbele deuren in plaats van de driedeling in kozijnen strakker en meer ingetogen vormgeven. Het plan is een aantal maal terug in de commissie geweest voor overleg over wijzigingen en materiaalgebruik. Het proces is steeds goed begeleid door Bureau Erfgoed. Ook door potentiele kopers werden soms wijzigingen voorgesteld. Er is een vruchtbaar overleg gevoerd tussen planindiener en commissie. Een geslaagde herbestemming is van groot belang voor het behoud van het rijksmonument. In november is de kleurkeuze voor de kozijnen behandeld. De commissie heeft op locatie de kleuren bekeken en advies gegeven.

De transformatie van het oude schoolgebouw aan de Draafsingel tot appartementencomplex waarbij het creëren van buitenruimte een bijzondere opgave is.

Achterom 36 Dit betreft het aanbrengen van een woonverdieping op een thans plat afgedekte garage. De commissie constateerde dat de verhoging van één bouwlaag met kopgevel bijdraagt aan de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit aan het Achterom en staat positief ten opzichte van het toevoegen van een woning. De typologie van de gevel komt wel veel voor in Enkhuizen, maar eigenlijk niet in Hoorn. Gelet op het feit dat het hier een nieuwe toevoeging is heeft de commissie geen bezwaar. De commissie vraagt wel het ontwerp op de bouwtekening iets rijziger te maken. Uiteindelijk is dat gerealiseerd.

16

Kwaliteitsverbetering van de gevelwand aan het Achterom door de opwaardering van een garage tot woonhuis.

Kademuur bij het Stenen Hoofd

Door de bekleding met metselwerk en de nieuwe houten steiger is het historisch stadsgezicht van de kade vanaf het water behouden. De commissie constateerde dat de inrichting van de openbare ruimte uiteindelijk niet wordt gewijzigd. Het dijkje tussen stoepzone en rijweg is daarbij gehandhaafd. De commissie had geen bezwaar tegen de verwijdering van het dijkje omdat het geen historische betekenis had, maar bewoners wilden dit ter voorkoming van parkeeroverlast graag handhaven.

De linten Vaak is het moeilijk de sfeer van de oude dorpslinten vast te houden. De transformatie van agrarische linten met boerderijen, rentenierswoningen en eenvoudige tuinderswoningen naar een meer villa-achtige bebouwing zet zich door. Bij de nieuwbouwplannen en verbouwplannen in de linten is de ruimte die het bestemmingsplan biedt en de mogelijkheden voor vergunningsvrije aanbouwen bepalend voor de volumes. De inrichting van de openbare ruimte met wegsloten groenstroken en laanbomen is essentieel voor de ruimtelijke kwaliteit in de linten. Hieronder een paar plannen die illustratief zijn voor de advisering rond de lintbebouwing. Sommige delen van de linten zijn inmiddels Villawijk geworden

Damwanden Koewijzend en Bangert De commissie onderschrijft het beleid om de inrichting van de Linten landelijk te houden. Belangrijke elementen daarbij zijn de wegsloten met de groene taluds en de kenmerkende toegangsbruggen. Het plan voor het aanbrengen van een hoge damwand met een hekwerk voor een trotoir langs de weg doet dan ook afbreuk aan het landelijk karakter van het lint. De commissie vindt het aanbrengen van een damwand met hek erop over een grote lengte een erg zwaar middel dat in geen enkele verhouding staat tot de verkregen wegruimte.

17

Oude en nieuwe situatie bij het Koewijzend; door het advies van de commissie werd voorkomen dat er een beschoeiing zonder talud (met hekwerk) zou ontstaan


Een belangrijke ingreep in binnenstad was de vervanging van de kademuur bij het stenenhoofd en de aansluiting op de brug naar Het Oostereiland. Het Hoogheemraadschap is eind 2013 conform de planning klaar met de vervanging van de kademuur langs het Hoofd. Begin 2014 zijn nog enkele restpunten verwerkt, zoals het waterpas zetten van de kiosk van de snackbar en het straatwerk.

De ruimtelijke en historische kwaliteiten zijn naar de mening van de commissie niet in de planvorming betrokken. Het beleid om de kwaliteit van de linten te behouden en waar mogelijk te versterken wordt hier geheel los gelaten. De combinatie van kademuur en hekwerk wordt als storend ervaren. De commissie adviseert de lange lijnen, die gevormd worden door wegsloot en groene taluds in tact te laten. Een onderschikte verlaging van het talud om een trottoir te creeren is, mits goed vormgegeven, denkbaar. Ook hekwerken dienen ondergeschikt te zijn. Het advies van de commissie heeft er toe geleid dat de plannen gewijzigd werden.

Dorpsstraat 63 Het plan om een bestaande schuur te slopen en groter terug te bouwen als zorginstelling voor gehandicapte kinderen. De gemeente wil planologisch meewerken onder voorwaarde van een positief welstandsadvies. De verschijningsvorm is een grote schuur met een houtlook beplating en antraciet vlakke pannen. De maximale hoogte volgens het bestemmingsplan maakt het noodzakelijk dat het dak als een mansarde kap geknikt wordt. De commissie constateerde dat het volume fors is en dat een klein voorhuis met grote schuur niet direct past in de lintbebouwing. De commissie adviseerde de schuur optisch meer los van het huis te houden en de doorgang op de verdieping transparant te maken. Voorts kan een eenvoudiger vorm met zadeldak en een uniforme lage goothoogte meer rust in het ruimtelijke beeld brengen. Juist door de koppeling van het huis en de schuur is de hogere nok storend. De commissie vindt dat met het aangepaste plan een belangrijke kwaliteitsslag is gemaakt. Het bestaande huis behoudt door het tussenlid zijn huidige zeggingskracht en het geknipte dak van het nieuwe volume maakt het samen met het materiaalgebruik voldoende ondergeschikt ten opzichte van het voorhuis. De commissie doet een aantal suggesties met betrekking tot detaillering en materiaalgebruik en om de leien niet tot maaiveld door te trekken.

Een ontwerp voor een zorginstelling voor gehandicapte kinderen achter een bestaande woning aan de Dorpsstraat

Keern/ Dr. C.J.K. van Aalstweg

18

Dit betreft een plan voor de vrijgekomen ‘Beemsterboer’ locatie waar vroeger een tankstation gevestigd was. De commissie constateerde dat er ruime aandacht is voor de ruimtelijke kwaliteit in het plan. De commissie adviseerde wel meer groen tussen de parkeerplaatsen aan de achterzijde te plaatsen en vraagt aandacht voor het ruimtelijk begeleiden met beplanting of bomen van de oorspronkelijke loop van het Keern, om meer lijn in het oude lint te brengen. De kwaliteit van het ontwerp hangt sterk samen met het ontwerp voor de private- en publieke ruimte. Wat de woningen betreft heeft de commissie waardering voor de sterke parcellering. Een gesloten loggia op de begane grond vindt de commissie minder geslaagd. De commissie adviseerde de groene ruimte aan de voorzijde te benutten voor een terras dat bijvoorbeeld door laag groen van de openbare ruimte is afgescheiden. Voor het zuidelijke gebouw vroeg de commissie aandacht voor meer raam- en/of deuropeningen op de begane grond die erg gesloten is. Helaas bleek het niet mogelijk de beoogde verbeteringen in de gevel van blok A door te voeren en het college volgde het advies van de commissie

Appartementen gebouwen aan het Keern

Westerblokker 44, de ‘Tapijtkerk’

19

Dit betreft een restauratieplan voor de eerste fase van een oud leegstaand kerkgebouw dat een aantal jaren als verkoophal voor tapijt is gebruikt. Het plan is mogelijk gemaakt door een werkgelegenheid subsidie. Wat betreft de toren is het plan gebaseerd op reconstructie van de oude toren. Voorts is het plan in de eerste fase vooral gericht op het herstel van het casco. Wat betreft de detaillering is het terugplaatsen van de pinakels nog een probleem omdat geen fabrikant is voor de terra-cotta elementen. Een eventuele indeling zal in een later stadium aan de commissie worden voorgelegd, als er een definieve gebruiker is gevonden. De commissie juicht het herstel van de kerk en de toren van harte toe geeft positief advies aan het plan.


niet. Begin 2014 werd een bouwplan voor een derde appartementengebouw ingediend naast de twee die 2013 vergund zijn. De commissie constateerde dat het totale plan, inclusief de bomensingel langs het Keern een positieve bijdrage aan de kwaliteit van de omgeving zal geven.

Dat neemt niet weg dat ook hier gestreefd wordt naar een goede kwaliteit en deze te behouden en waar mogelijk te verbeteren binnen het vastgestelde welstandsbeleid. Hieronder enkele aansprekende plannen in deze gebieden.

Dakkapellen in Bangert en Oosterpolder Dakkapellen zijn op het achterdakvlak binnen een bepaalde maatvoering vergunningvrij. Op het voordakvlak en een zijdakvlak grenzend aan de openbare ruimte zijn ook dakkapellen mogelijk, maar moeten deze in maatvoering ondergeschikt blijven aan de vormgeving van het pand. Het beleid is er op gericht om bij de bouw van woningcomplexen dakkapellen mee te ontwerpen die kunnen worden aangewezen als trendsetter. Bij een aanvraag voor een dakkapel op de woning Heemraad 58 constateerde de commissie dat de dakkapel niet conform de trendsetter is voor deze buurt. Bij deze woningen met een relatief hoge verholen goot is het belangrijk dat de dakkapellen qua ontwerp worden afgestemd op de trendsetter. De beleving van de kwaliteit van een woonbuurt vanuit de openbare ruimte wordt mede bepaald door de kwaliteit van de bebouwing. Het goed inpassen van dakkapellen , volgens de trendsetter, in het gevelbeeld levert een bijdrage aan de kwaliteit van de woonomgeving.

Gevelverhoging/ dakopbouw Acacia 48 Dit betreft een bouwplan voor gevelverhoging annex dakopbouw op de aanbouw aan de achterzijde. De achterzijde is zichtbaar vanaf de openbare ruimte. De commissie stelde dat de volumevergroting mogelijk moet zijn , maar de vormgeving voldeed niet aan de welstandscriteria. De commissie adviseerde dit plat af te dekken en deed de suggestie de opbouw even breed te maken als de huidige aanbouw. Het plan werd aangepast, waardoor het huis haar architectonische waarde behoudt.

Links het afgewezen plan en rechts het definitieve, positief geadviseerde, plan voor een extra etage op de aanbouw

Zevenster (kavel 16/17 Blauwe Berg) De vrije kavels in deze wijk kwamen in plaats van projectbonden ontwerpen. Er is in overleg met de investeerders en de oorspronkelijke architect een beeldkwaliteitsplan opgesteld zodanig dat alle ontwerpen een topgevel aan de voorzijde krijgen. Daardoor werd de thematische eenheid in de wijk bevorderd en hebben de vergunde woningen uiteindelijk allemaal een verschillende vorm van een topgevel gekregen. Er ontstaat daardoor een wijk met meer samenhang. Dit betreft een bouwplan voor een extra brede woning, type herenhuis op een dubbele kavel. De ontwerper heeft de middenrisaliet vergroot, verhoogd, van een grotere kap voorzien en meer naar voren geplaatst , waardoor de topgevel prominenter wordt.

20

5. Plannen in de beheergebieden

De beheergebieden zijn alle woonwijken en bedrijfsterreinen buiten de binnenstad en de linten Er geldt hier een regulier welstandsniveau; dat wil zeggen de lat minder hoog ligt dan in de binnenstad.

De mogelijke verdraaiing van het pand naar de weg toe achtte de commissie voor de compositie van de straatwand een verbetering.

De Sterflats vormen een unieke stedenbouwkundige eenheid tussen De Weel en Grote Waal) en het Ijsselmmeer in. Hoewelde de commissie enthousiast is over het renovatie plan, viel de realisatie wat betreft detaillering em materiaalgebruik tegen tijdens en bezoek aan de locatie. De nieuwbouwblokken zijn aan de commissie voorgelegd. De commissie gaf aan dat de uitwerking van de kop nog niet goed is uitgewerkt en gemist wordt de elegante eenvoud die het oorspronkelijke uitgangspunt was. De commissie benadrukte dat een verdere versobering van het ontwerp in relatie tot de bestaande flats wenselijk is. Bij het definitieve ontwerp zijn de koppen van de appartementen- gebouwen eenvoudiger geworden en worden zij met een groter balkon uitgevoerd. De entree is strakker geworden door het vervallen van een naar buiten geschoven deel, De commissie is verheugd over de kwaliteit van het ontwerp.

Inmiddels is het bestemmingsplan voor de Sterflats Grote Waal ter inzage gelegd. Om de nieuwbouw en herinrichting van het gebied juridisch mogelijk te maken is wijziging van dit bestemmingsplan nodig.

21

Het ontwerp voor de openbare ruimte bevat veel ruimte voor spelen, recreëren, ontmoeten en groen. Gemeente, de Huurdersvereniging Sterflats en Intermaris maakten dit plan samen. Bewoners krijgen de gelegenheid om delen van het groen zelf in te richten en te onderhouden. De commissie ondersteunt deze ontwikkeling van harte.


Sterflats

Bangert en Oosterpolder Hoewel de bouw van woningen in de Bangert en Oosterpolder door de economische crisis vertraagd is en soms tot een gewijzigde aanboud heeft geleid zijn er ook in 2013 de nodige projecten opgestartin fase 4b. In de schetspplan fase vindt overleg met de stedenbouwkundige van de gemeente Hoorn en de previsor namens de commissie plaats en wordt gekeken of de plannen passen in de thematiek volgens het beeldkwaliteitplan. Bijzonder projecten waren de vrijstaande woningen aan aan de Grote waard en de waterwoningen. Ook zijn er mogelijkheden voor vrije kavels en voor woningen met collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO).

Vrijstaande woningen Grote Waard Dit bouwplan bestaat uit 13 vrijstaande woningen , waarbij het doel is een gevarieerd dorps beeld te bereiken, zonder zichtbaar te vervallen in herhaling van dezelfde woningtypes. Het concept sloeg aan en de woningen waren aantrekkelijk geprijsd . Begin 2014 waren alle kavels al verkocht.

22

De belangrijksete criteria van het beeldkwaliteitplan voor deze vrijstaande woningen waren:  Variatie in beelden per woning leidend tot een gevarieerde totaal wand  Maximaal twee dezelfde gevelbeelden naast elkaar (in materialisering afwijkend)  Verschillen in materialen, kleuren en gevelopbouw (er waren 6 steentypes in handvorm: oranje-rood, bruin, bruin rood, rood genuanceerd, crème-wit en antraciet)  Variatie in kleur; als aardse familie, maar soms ook sterk afwijkend en contrasterend  Variatie in detaillering en ornamentiek De keuze voor variatie bij de woningtype geeft voldoende afwisseling. Uiteindelijk is bij de keuze voor metselwerk en dakpannen gekozen voor geringe materiaalverschillen. Het geheel levert wel een afwisselend beeld op.

Waterwoningen (fase 4b)

De commissie constateerde dat de adviezen van de previsor zijn overgenomen. Het ontwerp heeft daardoor aan kwaliteit gewonnen. De geveluitwerking is verbeterd en voldoet aan het beeldkwaliteitplan. De commissie wees er op dat de gevel kozijnen zich gelet op het zorgvuldige gevelontwerp niet lenen voor een variant met een hogere borstwering voor een keuken aan de straatzijde. Ook hier wordt voor een donkere roodbruine genuanceerde kleur steen gekozen.

Van groot belang voor de ruimtelijke kwaliteit bij de waterwoningen was dat er geen hooge bescoeiingen aan de waterkant zouden ontstaan. Daarom wordt aan de kopers twee varaianten voorgelegd

Ook vraagt de commissie altijd om optionele toevoegingen o.a. voor dakkapellen. De kwaliteit van dit gebied wordt mede bepaald door de ruimtelijke kwaliteit van de strook woonhuizen aan de overzijde. Oeververhogingen in het talud kunnen deze kwaliteit aantasten. De commissie adviseerde dit in de privaatrechtelijke sfeer te regelen ook adviseert de commissie optioneel een hekwerk om de vlonder op te nemen. Er is een extra brede dakkapel op het achterdakvlak in de opties opgenomen om te stimuleren dat kopers kiezen voor deze universele dakkapel, die in beginsel vergunningvrij is te plaatsen.

23

collectief p opdrachtgeverschap (CPO)


Ook dit is een bijzonder compex waarbij de woningen met de achterzijde naar openbaar water staan.

Openbare Ruimte Regelmatig worden ook plannen voorgelegd betreffende ingrepen in de openbare ruimte. Veel aandacht is o.a gegeven aan de geluidschermen langs het spoor en de Provinciale weg. De commissie heeft daarbij aangedrongen op begroeide schermenaan beide zijden .

Impressies van de de te laten begroeien geluisdsschermen bij de aadviesaanvraag aan de commissie

24

Begroeide schermen zijn het minst opvallend en er ontstaat minder gelegenheid voor grafitty en vandalisme. Voor het kappen van monumentale bomen is ook advies van de commissie nodig. De commissie stelt dat de aanwijzing als monumentale boom betekent dat deze zo lang mogelijk moeten worden gehandhaafd tenzij er gevaar dreigt. Dat was naar de mening van de commissie bij de renovatie van kademuren bij Munnickenveld niet het geval. Het moet in beginsel mogelijk zijn de bomen bij vervanging van de kademuren te behouden en kans op overleven van de ingreep te geven. Bovendien vindt de commissie dat kappen moet worden beoordeeld als onderdeel van het renovatieplan van de kademuren dat toen nog niet voor advies aan de commissie was voorgelegd. De commissie gaf bij dit plan in overweging een historische analyse van de situering van de kademuren te maken en de haalbaarheid van herstel van een historische footprint te onderzoeken. Het is wenselijk voor het ruimtelijke en cultuurhistorie beeld van de gracht alle bomen (trachten) te handhaven tijdens de werkzaamheden.

In dit hoofdstuk gaan wij in op:  de samenstelling van de commissie  de werkwijze  de openbaarheid  de jaarlijkse evaluatie met de wethouders  het overleg over ruimtelijke plannen  de bezoeken aan bouwlocaties

De commissie is in 2013 als volgt samengesteld:  ing. Marina Roosebeek arch AvB, architectlid/ voorzitter  drs. Anita van Breugel, monumentenlid  ir. Bart Duvekot, architectlid  dr. ir. Carlo Huijts, monumentenlid  Frans van Iersel, commissielid namens Vereniging Oud Hoorn  Piet Verhoeven, monumentenlid

De Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn zal per 1 januari 2014 een verandering ondergaan. Er is besloten dat het aantal commissieleden beperkt wordt tot 5 leden met twee architectleden, twee monumentenleden en een lid met kennis van de locale cultuurhistorie. De commissie werd ondersteund door:  Joost Buchner (architect) en Pieter Meijers, namens de gemeente Hoorn (Bureau Erfgoed)  Mariska Busch, Minke Boots of Ronald Stöcker namens afd. VVH, plantoelichting en planologische aspecten  Henk de Visser, secretaris van de commissie en beleidscoördinator WZNH Joost Buchner heeft in oktober 2013 afscheid genomen van de gemeente Hoorn als Hoofd Bureau Erfgoed en per 31 december 2013 ook van de commissie. Pieter Meijers is benoemd als zijn opvolger.

Werkwijze De commissie vergaderde in 2013 op elke woensdag van de oneven weken in het stadhuis van Hoorn. De werkwijze van de Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn is vastgelegd in een reglement van orde die in 2013 is herzien door het college van B&W en in november 2013 opnieuw is vastgesteld door de raad.


In Hoorn is voor de binnenstad en de historische linten alsmede voor monumenten buiten deze gebieden een gecombineerde monumenten- en welstandscommissie actief: de Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn. De leden zijn benoemd door het college.

25

6. Organisatie en werkwijze

Samenstelling van de commissie

De plenaire commissie vergadert één keer in de vier weken over de grotere bouwplannen en stedenbouwkundige plannen in en rond de Binnenstad en de Linten. De overige bouwplannen worden onder verantwoordelijkheid van de commissie behandeld één keer in de 14-dagen door een kleine commissie van twee commissieleden. Er is daarbij een gemandateerde commissie voor beheergebieden ingesteld (de twee architectleden) en een kleine commissie (een architectlid en een monumentendeskundige) voor de kleinere plannen in de Binnenstad en Linten. Per 1 januari zal dit onderscheid tussen commissiesamenstelling van beheergebieden en binnenstad/ linten niet meer bestaan.

De commissie op werkbezoek bij de Kerk in Westerblokker

De commissie beschikt in de vergaderruimte over een computerprogramma met beamer waarmee door middel van luchtfoto’s elke locatie in Hoorn vanuit vier richtingen bekeken kan worden. De commissie stimuleert dat voor alle planbehandelingen de presentatie digitaal plaatsvindt.

Ambtelijke planbeoordeling In de loop van 2013 is in Hoorn een beleid doorgevoerd dat eenvoudige aanvragen te beoordelen op basis van de criteria voor kleine bouwwerken (sneltoetscriteria) ambtelijk worden afgehandeld via een 4 ogen systeem (afd. VVH). Deze zgn 'kan-bepaling’ is door wijziging in het BOR wettelijk mogelijk geworden. Bij aanvragen in het beschermd stadsgezicht en de historische linten ligt dit mandaat bij het Bureau Erfgoed. Aanvragen die niet aan de Criteria voor kleine bouwwerken voldoen of waarbij aanvrager de ambtenaar dit alsnog wenselijk acht worden alsnog aan de commissie voorgelegd. Ook voor monumentenaanvragen gaat een beperkte mandatering gelden voor kleine vaak noodzakelijke ingrepen. Deze worden in de erfgoedverordening genoemd: isolerende beglazing, dakramen, zonnecollectoren dakbedekking veiligheidsvoorzieningen. De commissie adviseert de veiligheidsvoorzieningen met name te benoemen. De commissie adviseert voor de vaststelling van de nieuwe welstandsnota de ambtelijke mandatering te evalueren. De nieuwe welstandsnota zal meer mogelijkheden bieden plannen ambtelijk af te doen omdat de criteria voor kleine bouwwerken ruimer zijn dan in de bestaande nota..

Openbaarheid

26

De vergaderingen van de commissie zijn openbaar. Er is een ‘publieke tribune’ voor toehoorders en belangstellenden. In 2013 heeft de Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn bij 120 planbehandelingen planindieners en/of ontwerpers aan tafel gehad om de plannen toe te lichten e/of met de commissie van gedachte te wisselen over plannen die nog niet aan de criteria voldeden

Stedenbouwkundig vooroverleg Kleine stedenbouwkundige zaken die afstemming met de commissie vereisen, zijn steeds ad hoc door de stedenbouwkundige van de gemeente, de heer K. Pit of de heer G. Bos, met de commissie besproken en in de verslagen als een vooroverleg vastgelegd. In 2013 zijn er nadere afspraken gemaakt over de aanvragen uit het ingenieursbureau van de gemeente. Deze aanvragen worden nu beter gevisualiseerd en in een vroeger stadium met ambtelijke toelichting aan de commissie voorgelegd.

Jaarlijkse evaluatie

Bezoeken aan bouwlocaties Regelmatig legt de commissie werkbezoeken af aan bouw- of restauratielocaties. In 2013 bezochten de commissieleden: In januari aan de nieuwbouw aan Dorpsstraat15 in Zwaagdijk,. De nieuwbouw aan de Dorpsstraat te Zwaag onderstreepte nogmaals de problematiek van de linten:

In januari werd ook het wijkcentrum in de voormalige TSH aan de Liornestraat bezocht. De nieuwbouw bij de TSH met het binnenhof stelde teleur. Het binnenhof is armoedig opgelost en de buitenzijde is niet geheel conform tekening uitgevoerd.

In april werd een bezoek gebracht aan de zgn. Tapijktkerk die al enige tijd leeg stond en door de Stichting Stadsherstel is aangekocht voor herontwikkeling

27

.


Het gesprek met de portefeuillehouder uit het college vond dit jaar plaats op 23 oktober 2013. In dit gesprek waarbij wethouder Westenberg aanwezig was (wethouder Louwman was verhinderd) wordt het jaarverslag van het voorgaande jaar besproken Zie verslag bij bijlage 3

In mei volgde een bezoek aan de Sterflats en werd gesproken met de opzichter van de renovatie. Hoewel de commissie positief was over de nieuwe entree viel de kwaliteit van materiaalgebruik en detaillering tegen.

Eind juli werd de commissie uitgenodigd een bezoek te brengen aan het OSG schoolgebouw aan de-Johan Messchaertstraat – Bontekoestraat. Architect Van Hoogevest heeft daar een toelichting gegeven op het bijgestelde plan voor de uitbreiding in de binnentuin

28

Voor de vergadering in november heeft de commissie een bezoek gebracht aan drie locaties in de binnenstad, De Westerdijk, de walmuren naast de Hoofdtoren en wederom de renovatie van de voormalige ULO aan de Draafsingel als voorbereiding van de behandeling van het renovatieplan en in het bijzonder materiaalkeuzes

Wij zijn er ons als commissie steeds van bewust dat het beleid evenwichtig, consequent en proportioneel moet worden uitgevoerd. Duidelijke en begrijpelijke beleidsregels alleen zijn niet genoeg. Om initiatiefnemers goed van dienst te zijn en maatwerk te kunnen leveren is afweging van de criteria door de commissie van groot belang, maar ook respect en begrip voor de motieven en bedoelingen van initiatiefnemers. Onze ervaring is dat hoe vroeger dit gebeurt, hoe groter de kans op een succesvolle bijstelling van plannen en hoe meer kans op draagvlak bij de aanvrager. De commissie heeft de volgende aanbevelingen; waarbij de eerste aanbeveling helaas gelijkluidend is aan het voorgaande jaarverslag omdat de nieuwe welstandsnota nog niet is vastgesteld: 

De commissie adviseert de opnieuw geactualiseerde welstandsnota zo spoedig mogelijk door de gemeenteraad te laten vaststellen zodat er voor de planindiener, de ambtelijke plantoetsing en voor de commissie een duidelijk beoordelingskader is.



De commissie wordt vaak betrokken bij beoordeling van stedenbouwkundige plannen, inrichtingsplannen voor het openbaar gebied, bestemmingsplannen en beeldkwaliteitsplannen. De commissie acht een dergelijke integrale, afdelings-overschrijdende beoordeling van groot belang en roept de gemeente op dit te blijven doen. In de gemeente is regelmatig (voor)overleg met mensen van de afdeling RO. Dit komt een zorgvuldige advisering ten goede. De commissie beveelt aan deze inbreng structureler te organiseren.



Stem waar het kan gemeentelijke instrumenten als structuurvisie, beleidsplannen, bestemmingsplannen, welstandsnota’s en het monumenten- of erfgoedbeleid op elkaar af vooruitlopend op de nieuwe omgevingswet.



De commissie adviseert de welstandsnota digitaal toegankelijk te maken. Niet alleen in de vorm van een pdf-document, maar als een interactieve en kaarten postcode gestuurde bron, zodat burgers direct op hun eigen locatie kunnen zien wat de relevante spelregels zijn


In de loop van de jaren is het toepassen van de criteria uit de gemeentelijke welstandsnota voor zowel commissie als ondersteunende ambtenaren gemeengoed geworden. De commissie concludeert dat nog steeds in de meeste gevallen direct een positief advies kan worden gegeven, waar dit niet kon is meestal in goed overleg met aanvragers naar oplossingen gezocht. Slechts in enkele gevallen worden aanvragen geweigerd, meestal is er dan meer aan de hand dan alleen een probleem met welstand.

29

7. Conclusies en aanbevelingen

Mooie gebouwen, straten, wijken, dorpen, steden en landschappen zijn niet vanzelfsprekend zo, maar zijn zo geworden door de gezamenlijke inspanning van alle gebruikers en bewoners. Dat we daarvan kunnen genieten is de verdienste van een zorgvuldige beherende gemeenschap.

Opgeleverd in 2013:

Een in 2013 gereed gekomen en zeer goed verzorgde restauratie aan de grote Oost

Bijzondere nieuwe architectuur aan het lint bij de Bangert

30

Goed passende nieuwbouw van een Botterwerf van’ Centrum Varend Erfgoed ‘op het Oostereiland.

In 2013 heeft de Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn 241 vergunningaanvragen behandeld voor de beheergebieden, waarvan 25 betrekking hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met herhalingen was het totaal aantal planbehandelingen 321.

aantal aanvragen

aantal behandelingen

percentage herhalingen t.o.v. de aanvragen

Omgevingsvergunning

181

246

36 %

waarvan nieuwbouw

42

62

48 %

waarvan verbouwing

139

184

32 %

Preadvies

28

36

29 %

Reclameaanvraag

16

20

25 %

Adviesaanvraag handhaving

10

11

10 %

Adviezen ruimtelijke plannen

2

2

0%

Overige vergaderonderwerpen

4

6

50 %

241

321

33 %

soort aanvraag

Totaal

* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunning is ontvangen.

In vergelijking met de voorgaande jaren ontstaat het volgende beeld: soort aanvraag Nieuwe aanvragen

2013

2012

2011

216

67 %

222

63 %

231

61 %

Aanvragen van voorgaande jaren

25

8%

27

8%

30

8%

Herhalingen

80

25 %

101

29 %

116

31 %

321

100 %

350

100 %

377

100 %

waarvan préadviezen

57

18 %

51

15 %

46

12 %

waarvan reclameaanvraag

19

6%

21

6%

12

3%

waarvan handhaving

10

3%

18

5%

21

6%

2

1%

8

2%

0

0%

Totaal behandelingen

waarvan ruimtelijke plannen

Verdeeld over de soorten bouwwerken ontstaat het volgende beeld: soort bouwwerk Individuele woningen

2013

2012

2011

148

61 %

134

54 %

164

63 %

Woningcomplexen

8

3%

20

8%

16

6%

Bedrijfsgebouwen

32

13 %

37

15 %

30

11 %

Openbare en bijzondere bouwwerken

24

10 %

25

10 %

20

8%

Kleine bouwwerken

15

6%

16

6%

16

6%

Reclameobjecten

4

2%

5

2%

4

2%

Overige plannen

10

4%

12

5%

11

4%

Totaal aanvragen

241

100 %

249

100 %

261

100 %


Deze zijn als volgt verdeeld:

31

Bijlage 1: Cijfers Beheergebieden

Plannen Beheergebieden

Bezoek Er hebben bij de plannen voor de beheergebieden dit jaar 59 behandelingen plaatsgevonden in aanwezigheid van architecten en/of de planindieners. Dit is 18% van het totaal aantal behandelingen.

Adviezen beheergebieden De adviezen over het totaal aantal planbehandelingen zijn als volgt verdeeld: adviezen aan B&W Akkoord

2013

2012

2011

146

45 %

165

47 %

161

43 %

Akkoord op hoofdlijnen

34

11 %

21

6%

19

5%

Niet akkoord, tenzij

82

26 %

78

22 %

104

28 %

Niet akkoord, nader overleg

22

7%

41

12 %

42

11 %

Niet akkoord

14

4%

13

4%

17

5%

Aanhouden

22

7%

26

7%

30

8%

Andere adviezen

1

0%

3

1%

2

1%

Beleidsadviezen

0

0%

3

1%

2

1%

321

100 %

350

100 %

377

100 %

Totaal

Akkoord wil zeggen: het plan voldoet op basis van de welstandscriteria aan redelijke eisen van welstand; het wordt met positief advies aan het college van B&W voorgelegd. Bij ‘niet akkoord tenzij‘ wordt een duidelijk omschreven voorwaarde geformuleerd.

Hoe vaak behandeld? In 2013 werden 216 nieuwe aanvragen beoordeeld. Het aantal keren dat deze aanvragen behandeld werden tot een eindadvies is als volgt: adviezen aan B&W Bij eerste behandeling akkoord (geen interventie van de commissie)

2013

2012

2011

100

48 %

98

44 %

89

39 %

Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig)

46

22 %

31

14 %

43

19 %

Bij tweede behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)

21

10 %

34

15 %

47

20 %

Bij derde behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)

8

4%

13

6%

16

7%

Bij een vierde of verdere behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)

4

2%

6

3%

3

1%

Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag ingetrokken

16

8%

28

13 %

26

11 %

Plan wel akkoord op hoofdlijnen maar nog geen aanvraag voor vergunning

13

6%

12

5%

7

3%

208

100 %

222

100 %

231

100 %

* Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen.

Het aantal keren dat een nieuwe aanvraag ´terug´ komt bij de welstandscommissie geeft een indicatie van het effect van het gemeentelijke welstandsbeleid op de bouwproductie. Het is een indicatie; de preventieve werking (het anticiperen op het beleid vóór de aanvraag wordt ingediend) wordt hiermee bijvoorbeeld niet zichtbaar gemaakt.

32

Totaal nieuwe aanvragen*

Adviezen namens de commissie Van het totaal van 321 planbehandelingen voor de beheergebieden in 2013 werden er 254 door een kleine commissie uitgevoerd, daartoe door de commissie gemachtigd. Dat is 79% van het aantal planbehandelingen. Het commissielid adviseert onder verantwoordelijkheid van de commissie op basis van de welstandsnota en legt hierover steeds verantwoording af aan de commissie. Het betreft aanvragen, waarbij het oordeel van de commissie op basis van de welstandscriteria bekend mag worden verondersteld. Een negatief eindadvies of een advies afwijkend van de welstandscriteria, dan wel een aanvraag die alleen op de algemene welstandscriteria kan worden beoordeeld, wordt meestal voorgelegd aan de gehele commissie.

De aanvragen worden steeds beoordeeld op grond van vastgestelde welstandscriteria, welke in een welstandsnota of in aanvullingen in de vorm van beeldkwaliteitplannen zijn opgenomen. Voor de gemeente Hoorn is het gebruik van de verschillende soorten criteria als volgt: welstandscriteria

2013

Gebiedsgerichte criteria

184

66 %

48

17 %

Algemene welstandscriteria

4

1%

Beeldkwaliteitplan en andere bouwregels

2

1%

Criteria bij excessen

2

1%

39

14 %

279

100 %

Sneltoetscriteria / Criteria voor kleine bouwwerken

Anders.. Totaal

Bestemmingsplannen De aanvragen worden meestal voorafgaande aan de welstandsvergadering getoetst aan het vigerende bestemmingsplan. Indien de aanvraag niet voldoet aan de bestemmingsplanbepalingen wordt vaak een afwijking (ontheffing) verleend. Soms is de afwijking mede afhankelijk van een positief welstandsadvies. Dit is het geval indien de ruimtelijke kwaliteit als argument voor het verlenen van een ontheffing in het bestemmingsplan genoemd wordt. De plannen voorgelegd aan de commissie hadden wat betreft bestemmingsplan de volgende status: bestemmingsplannen

2013 175

55 %

Voldoet niet aan bestemmingsplan, maar gemeente werkt mee aan binnenplanse afwijking

70

22 %

Voldoet niet aan bestemmingsplan, maar gemeente werkt mee aan buitenplanse afwijking

3

1%

Voldoet niet aan bestemmingsplan, maar gemeente werkt mee aan een afwijking op basis van een uitgebreide procedure of partiële herziening van het bestemmingsplan

6

2%

Voldoet niet aan bestemmingsplan aan commissie wordt advies gevraagd over ruimtelijke onderbouwing om van bestemmingsplan af te wijken

3

1%

Anders

64

20 %

Totaal

321

100 %

33

Voldoet aan bestemmingsplan


Gebruik welstandscriteria

In 2013 heeft de Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn 124 vergunningaanvragen voor de binnenstad en Linten behandeld, waarvan 29 betrekking hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met herhalingen was het totaal aantal planbehandelingen 204. Deze zijn als volgt verdeeld: aantal aanvragen

aantal behandelingen

percentage herhalingen t.o.v. de aanvragen

71

124

75 %

waarvan een monument

18

24

33 %

waarvan nieuwbouw

13

24

85 %

waarvan verbouwing

40

76

90 %

Preadvies

16

23

44 %

Reclameaanvraag

12

13

8%

Adviesaanvraag handhaving

15

20

33 %

Overige vergaderonderwerpen

11

24

130 %

125

204

63 %

soort aanvraag Omgevingsvergunning

Totaal

* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunning is ontvangen.

In vergelijking met de voorgaande jaren ontstaat het volgende beeld: soort aanvraag

2013

2012

2011

Nieuwe aanvragen

95

47 %

115

47 %

122

50 %

Aanvragen van voorgaande jaren

29

14 %

35

14 %

30

12 %

Herhalingen

80

39 %

94

39 %

91

37 %

204

100 %

244

100 %

243

100 %

waarvan préadviezen

31

15 %

56

23 %

49

20 %

waarvan reclameaanvraag

13

6%

11

5%

4

2%

waarvan handhaving

20

10 %

21

9%

16

7%

1

0%

7

3%

4

2%

Totaal behandelingen

waarvan ruimtelijke plannen

Verdeeld over de soorten bouwwerken ontstaat het volgende beeld: soort bouwwerk

2013

2012

2011

Individuele woningen

50

40 %

44

29 %

61

40 %

Woningcomplexen

11

9%

10

7%

13

9%

Bedrijfsgebouwen

15

12 %

15

10 %

22

14 %

1

1%

0

0%

1

1%

19

15 %

37

25 %

26

17 %

Kleine bouwwerken

6

5%

11

7%

5

3%

Reclameobjecten

5

4%

6

4%

1

1%

Overige plannen

17

14 %

27

18 %

23

15 %

Totaal aanvragen

124

100 %

150

100 %

152

100 %

Agrarische gebouwen Openbare en bijzondere bouwwerken

Bezoek Er hebben dit jaar 61 behandelingen voor planne in de binnenstad en linten plaatsgevonden in aanwezigheid van architecten en/of de planindieners. Dit is 29% van het totaal aantal behandelingen.

34

Bijlage 2 Cijfers binnenstad en linten

Plannen Binnenstad en Linten

Adviezen De adviezen over het totaal aantal planbehandelingen zijn als volgt verdeeld: 2013

2012

2011

Akkoord

65

32 %

69

28 %

66

27 %

Akkoord op hoofdlijnen

16

8%

25

10 %

27

11 %

Niet akkoord, tenzij

43

21 %

35

14 %

42

17 %

Niet akkoord, nader overleg

22

11 %

35

14 %

38

16 %

Niet akkoord

16

8%

22

9%

22

9%

Aanhouden

30

15 %

35

14 %

30

12 %

Andere adviezen

9

4%

18

7%

16

7%

Beleidsadviezen

3

1%

5

2%

2

1%

204

100 %

244

100 %

243

100 %

Totaal

Akkoord wil zeggen: het plan voldoet op basis van de welstandscriteria aan redelijke eisen van welstand; het wordt met positief advies aan het college van B&W voorgelegd. Bij ‘niet akkoord tenzij‘ wordt een duidelijk omschreven voorwaarde geformuleerd.

Hoe vaak behandeld? In 2013 werden 95 nieuwe aanvragen beoordeeld. Het aantal keren dat deze aanvragen behandeld werden tot een eindadvies is als volgt: adviezen aan B&W

2013

2012

2011

Bij eerste behandeling akkoord (geen interventie van de commissie)

30

36 %

21

18 %

30

24 %

Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig)

13

15 %

11

10 %

17

14 %

Bij tweede behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)

9

11 %

21

18 %

22

18 %

Bij derde behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)

7

8%

5

4%

7

6%

Bij een vierde of verdere behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)

3

4%

3

3%

1

1%

18

21 %

42

37 %

31

25 %

4

5%

12

10 %

15

12 %

84

100 %

115

100 %

123

100 %

Plan wel akkoord op hoofdlijnen maar nog geen aanvraag voor vergunning Totaal nieuwe aanvragen*

* Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen.

Het aantal keren dat een nieuwe aanvraag ´terug´ komt bij de welstandscommissie geeft een indicatie van het effect van het gemeentelijke welstandsbeleid op de bouwproductie. Het is een indicatie; de preventieve werking (het anticiperen op het beleid vóór de aanvraag wordt ingediend) wordt hiermee bijvoorbeeld niet zichtbaar gemaakt.

Adviezen namens de commissie Van het totaal van 204 planbehandelingen in 2013 werden er 136 door de kleine commissie (2 leden) uitgevoerd, daartoe door de commissie gemachtigd. Dat is 67% van het aantal planbehandelingen. Het commissielid adviseert onder verantwoordelijkheid van de commissie op basis van de welstandsnota en legt hierover steeds verantwoording af aan de commissie. Het betreft aanvragen, waarbij het oordeel van de commissie op basis van de welstandscriteria bekend mag worden verondersteld..

35

Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag ingetrokken


adviezen aan B&W

Monumentenadviezen De gemeente Hoorn Binnenstad en Linten werkt met een geïntegreerde commissie voor monumentenadviezen. In 2013 werden 115 monumentenadviezen gegeven. Deze zijn als volgt verdeeld adviezen aan B&W Aantal monumentenaanvragen

2013

2012

2011

91

100 %

109

100 %

101

100 %

rijksmonumenten

26

29 %

22

20 %

28

28 %

gemeentelijke monumenten

17

19 %

27

25 %

9

9%

beeldbepalende panden

11

12 %

15

14 %

13

13 %

37

41 %

45

41 %

51

51 %

panden in beschermd stadsgezicht

In 2011 werden de monumentenadviezen nog niet apart geadministreerd.

Gebruik welstandscriteria De aanvragen worden steeds beoordeeld op grond van vastgestelde welstandscriteria, welke in een welstandsnota of in aanvullingen in de vorm van beeldkwaliteitplannen zijn opgenomen. Voor de gemeente Hoorn Binnenstad en Linten is het gebruik van de verschillende soorten criteria als volgt: welstandscriteria

2013

Gebiedsgerichte criteria

95

47 %

Sneltoetscriteria / Criteria voor kleine bouwwerken

4

2%

Algemene welstandscriteria

5

2%

Criteria beschermd stadsgezicht

67

33 %

Reclamecriteria

13

6%

overige criteria

17

8%

201

100 %

Totaal

Bestemmingsplannen De aanvragen worden meestal voorafgaande aan de welstandsvergadering getoetst aan het vigerende bestemmingsplan. Indien de aanvraag niet voldoet aan de bestemmingsplanbepalingen wordt vaak een afwijking (ontheffing) verleend. Soms is de afwijking mede afhankelijk van een positief welstandsadvies. Dit is het geval indien de ruimtelijke kwaliteit als argument voor het verlenen van een ontheffing in het bestemmingsplan genoemd wordt. De plannen voorgelegd aan de commissie hadden wat betreft bestemmingsplan de volgende status: bestemmingsplannen

2013 111

54 %

Voldoet niet aan bestemmingsplan, maar gemeente werkt mee aan binnenplanse afwijking

43

21 %

Voldoet niet aan bestemmingsplan, maar gemeente werkt mee aan buitenplanse afwijking

1

0%

Voldoet niet aan bestemmingsplan, maar gemeente werkt mee aan een afwijking op basis van een uitgebreide procedure of partiële herziening van het bestemmingsplan

4

2%

Voldoet niet aan bestemmingsplan, over afwijking wordt beslist na advies van de welstandscommissie

3

1%

Voldoet niet aan bestemmingsplan aan commissie wordt advies gevraagd over ruimtelijke onderbouwing om van bestemmingsplan af te wijken

1

0%

Anders

41

20 %

Totaal

204

100 %

36

Voldoet aan bestemmingsplan

Aanwezig:  Namens de gemeente: de heer P. Westenberg (wethouder Monumentenzorg), de heer J. Buchner (Hoofd Bureau Erfgoed), mevrouw M. Busch- Dijkman (bureau VVH), de heer Pieter Meijers (Bureau Erfgoed) en de heer Ronald Stöcker (bureau VVH).  Leden van de commissie: ing. Marina Roosebeek (voorzitter en architect), drs. Anita Van Breugel (architectuurhistoricus), drs. Carlo Huijts (monumentendeskundige), en Piet Verhoeven (monumentendeskundige). De commissieleden Frans van Iersel (Oud Hoorn) en ir. Bart Duvekot (architect) waren verhinderd.  Namens de organisatie WZNH: drs. ing. Jef Mühren (directeur) en Henk de Visser (beleidscoördinator)

De voorzitter heet allen welkom, in het bijzonder de Wethouder de heer Westenberg. De voorzitter betreurt het dat er twee commissieleden en de wethouder verantwoordelijk voor ruimtelijke ordening afwezig zijn. Er worden geen agendapunten toegevoegd. De wethouder geeft aan dat het gesprek een paar weken eerder is als vorig jaar, maar had dit graag eerder in het voorjaar georganiseerd gezien vlak na het verschijnen van het Jaarverslag. Over het verslag van het vorige evaluatiegesprek zijn geen opmerkingen.

2. Jaarverslag 2012 en aanbevelingen


1. Opening en vaststelling agenda

WZNH heeft het jaarverslag 2012 in juni aan het Collegecollege en de raad toegestuurd. Er zijn geen inhoudelijke vragen over het jaarverslag ontvangen. De wethouder spreekt zijn waardering uit over het jaarverslag en vindt het prettig leesbaar. De aanbevelingen worden doorgenomen: De verbetervoorstellen voor het efficiënter vergaderen en het zo spoedig mogelijk vaststellen van de nieuwe welstandsnota komen hieronder als aparte agendapunten terug. Voor stedenbouwkundige planen en het effect op de ruimtelijke kwaliteit wordt steeds op ad hoc basis van de commissie gebruik gemaakt; de commissie adviseerde dit structureler en vroegtijdig in het proces te doen. De commissie vroeg om meer aandacht voor de linten, met name bij de inrichting van de openbare ruimte bijvoorbeeld in de vorm een leidraad. De gemeente heeft hierop nog geen reactie gegeven. Cultuurhistorische waarde van de linten is mogelijk ook een onderdeel van de erfgoed nota. Bureau Erfgoed heeft aangegeven, dat niet monumentaal beschermde stolpen langs de linten mogelijk in aanmerking komen voor de status van beeldbepalend pand. Het digitaal toegankelijk maken van de welstandsnota is wellicht aan de orde na de vaststelling van de gewijzigde nota.

3. Welstandsbeleid, de welstandsnota en erfgoedbeleid

De gemeente heeft aangegeven dat de behandeling van de gewijzigde welstandsnota in januari 2014 geagendeerd staat. De commissie dringt al een paar jaar aan op vaststelling, omdat de oude nota op een aantal punten niet meer voldoet. De nieuwe welstandsnota geeft meer vrijheid waar het kan en meer helderheid waar het moet. Het college heeft een verdere versoepeling van het reclamebeleid laten doorvoeren in de nota en wil nog een kader voor LED schermen er aan toe voegen. Daarin komen ook duidelijk criteria voor lichtsterkte en de frequentie van beeldwisselingen. De commissie is er blij mee dat er meer duidelijkheid wordt geschapen, waaraan de commissie kan toetsen. Daarna wordt een proces ingezet om fundamenteler naar een integraal ruimtelijk kwaliteitsbeleid te kijken, mede aan de hand van nieuwe ontwikkelingen in de omgevingswetgeving. De directeur van WZNH, Jef Mühren, kan een presentatie geven over verschillende mogelijkheden en varianten.

37

Bijlage 3: Verslag evaluatiegesprek

Verslag jaarlijks evaluatiegesprek van de Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn met de gemeente, gehouden op 23-10-2013 in het gemeentehuis van Hoorn

De commissie vraagt naar de status van de erfgoednota. De wethouder geeft aan de nota goed ontvangen is, en tot een vruchtbare discussie in het college heeft geleid. Het is duidelijk waar de taken van Bureau Erfgoed liggen, maar er duidelijk behoefte aan een breder draagvlak. De cultuurhistorische waarde van de binnenstad is grote en heeft veel invloed op de economische waarde van de stad en op het toerisme. Daarom wil men net als met de kunst en cultuurnota ook input hebben van de direct betrokkenen in de Stad en de historische linten Er zal een startnotitie worden opgesteld om dit proces in te zetten. Men ziet di proces vooral als een kans meer aandacht voor erfgoed en cultuurhistorie bij bevolking en bedrijfsleven te verkrijgen. De commissie ziet de discussie hoe om te gaan met erfgoed en cultuurhistorische waarden met belangstelling tegemoet en wil daarin graag toelichting geven over de huidige gang van zaken. De commissie betreurt het dat de subsidiemogelijkheid voor kleine restauratiewerkzaamheden bij gemeentelijk monumenten en beeldbepalende panden vervalt; het was een instrument dat vaak als katalysator werkte om ruimtelijke en behoud historische kwaliteit te stimuleren. Bureau Erfgoed gaf aan dat er door de regeling vaak in vroeg stadium contact ontstond over voorgenomen bouwplannen.

4. Evaluatie werkwijze commissie De voorzitter geeft aan dat er een aantal pragmatische verbeteringen zijn doorgevoerd; o.a. de vergaderruimte de opstelling. Er is ruimte voor speciale onderwerpen vooruitlopend op de reguliere (openbare) vergadering voor de planbehandelingen. Er wordt ook gewerkt aan een betere bezoekersplanning. De wethouder stelt dit jaar geen contact met planindieners en architecten gehad te hebben die hierover geklaagd hebben. Hij stelt dat het belangrijk is de vinger aan de pols te houden, maar er zijn bij het college geen aanwijzingen om te twijfelen aan het functioneren van de commissie. Hij stelt dat periodieke directe contact tussen de voorzitter en de beide wethouders prima functioneert en het college daardoor op hoofdlijnen voldoet goed geïnformeerd blijft.

5. Nieuwe samenstelling en werkwijze commissie Het splitsen van de grote commissie in een grote (plenaire) commissie voor de binnenstad en de linten en een grote commissie voor de beheergebieden zonder de monumentenleden wordt losgelaten per 1 januari a.s. De heer Buchner geeft aan dat het college heeft besloten het aantal commissieleden per 1 januari 2014 terug te brengen naar 5, te weten 2 monumentenleden en 2 architectleden een burgerlid. Van het burgerlid wordt verwacht kennis te hebben van de locale situatie en de locale cultuurhistorie. Affiniteit met bouwen is gewenst, waarbij een bouwtekening gelezen moet kunnen worden. De wethouder stelt dat het gebruik in Hoorn om de vereniging Oud Hoorn in de monumentencommissie een kwaliteitszetel per deze datum wordt beëindigd. Meegedeeld wordt de vereniging Oud Hoorn daar bezwaar tegen aangetekend heeft. Er wordt wel gesteld dat het burgerlid mogelijk een lid van Oud–Hoorn zal zijn, maar het commissielid zit op persoonlijk titel in de commissie. Daarbij wordt opgemerkt dat er ook in voormalige dorpen historische verenigingen actief zijn. Piet Verhoeven verwijst naar de situatie Alkmaar, waarbij de Historische Vereniging de mogelijkheid krijgt daags voor de commissie vergadering een onafhankelijk preadvies op te stellen, die de commissie kan meewegen in haar advies aan B&W op basis van het vastgestelde welstandsbeleid en erfgoedbeleid. Er wordt een profiel voor het burgerlid opgesteld en sollicitatie procedure opgestart.

6. Bijzondere plannen en bijzondere adviezen waaronder contraire vergunde plannen

38

De bijzondere plannen en adviezen uit 2012 zijn uitgebreid behandeld in het jaarverslag. De commissie was verheugd dat de het in 2007 reeds ontworpen gebouw ‘Markant‘ aan de Westerdijk gerealiseerd wordt. De commissie betreurt dat er discussie is ontstaan over de detaillering van de pui-kozijnen, maar is gelukkig met de steun van het college om in goed overleg met de

investeerder en architect tot voldoende kwaliteit te komen. Tegelijkertijd speelt de nieuwbouw van een appartementencomplex aan het Keern dat volgens de commissie de ruimtelijke kwaliteit van de omgeving positief zal beïnvloeden. Inmiddels heeft de commissie begrepen dat het college bij dit pand niet het laatste advies van de commissie heeft gevolgd en de vergunning heeft verleend. De commissie betreurt dit maar begrijpt de afweging van het college, die andere belangen dan ruimtelijke kwaliteit meeweegt. Gememoreerd wordt het plan om appartementen te maken in de school aan de Draafsingel. Piet Verhoeven wijst er op, dat je bij dit plan als commissie souplesse moet hebben om te schakelen tussen kwaliteitsbehoud en haalbaarheid.

De wethouder stelt dat de Poort van Hoorn de komende jaren ruimtelijk de belangrijkste ontwikkeling is. Wat betreft herbestemming en bouwactiviteiten worden twee ontwikkelingen actueel. Voor de herbestemming van het Missiehuis is een nieuwe gegadigde (Tabor) en er is bij een investeerder interesse voor het oude schouwburg terrein, waarmee het college graag verder wil en waarbij een duidelijke relatie met het water van het Hoornse Hop al dan niet door een paviljoen tot de opgave behoort. De commissie wil graag in een vroegtijdig stadium advies kunnen geven en ziet de schetsplannen met bijzondere belangstelling tegemoet.

8. Wat verder ter tafel komt Piet Verhoeven vraagt of de erfgoednota in voorbereiding ook aandacht besteedt aan herbestemmingsopgave. Het gaat erom dat bij monumenten en beeldbepalende panden in kaart wordt gebracht of er kans op leegstand is. Regie door de gemeente kan lange leegstand wellicht voorkomen. Commissieleden noemen de mogelijkheid van tijdelijke bestemmingen. De gemeente wijst op de kansenkaart. Gememoreerd wordt dat er voor mogelijke herbestemming van de grote kerk en verbetering van de ruimtelijke kwaliteit rond de kerk een ontwerpwedstrijd via het Architectuurcentrum Hoorn is uitgeschreven. Desgevraagd wordt de notitie over Erfgoednota ook voorgelegd aan de commissie. De heer Huijts stelt dat ook de commissie zou moeten aangeven of voorgestelde werkwijze in de praktijk goed werkt.

9. Afspraken en Sluiting Afspraken :  Agenderen van de vaststelling van (reparatie)welstandsnota in januari welstandsbeleid in de (nieuwe) raad.  Tegelijkertijd zal een start worden gemaakt met de discussie over toekomstig welstandsbeleid in Hoorn er zal in overleg met de wethouder een presentatie in de Raad worden gepland (Jef Mühren).  De jaarlijkse evaluatie met de commissie zal voortaan voor de zomer gepland worden  De commissieleden ontvangen de concept erfgoednota die wordt omgebouwd voor een startnotitie voor een bredere discussie over toekomstig erfgoedbeleid.

39

De voorzitter sluit de vergadering onder dankzegging aan de wethouder en de ambtenaren van de gemeente voor de goede samenwerking. De wethouder sluiten zich hierbij aan en dankt de commissieleden voor hun deskundige advieswerk.


7. Actuele ontwikkelingen in de gemeente

ing. Marina Roosebeek arch. AVB Afgestudeerd in 1963 aan de HTS Bouwkunde Amsterdam en in 1982 aan de Academie van Bouwkunst te Amsterdam, afdeling architectuur. Sinds 1990 zelfstandig architect met eigen bureau onder de naam Marina Roosebeek architekt BNA met projecten op het gebied van nieuwbouw, restauratie en verbouw. Van 1997-2009 hoofd praktijkbureau aan de Academie van Bouwkunst te Amsterdam. Lid van de Amsterdamse Raad voor de Monumentenzorg 1994-2000 en Commissie voor Welstand en Monumenten in Amsterdam van 1993-1999. Mede auteur van De Atlas AUP, De Atlas Gordel 20-40 en De Atlas 19de-eeuwse Ring, boek met kaarten en Cd-rom. Uitgever Valiz, & gemeente Amsterdam. . Marina Roosebeek is sinds september 2008 verbonden aan WZNH als gemandateerd architectlid van de Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn en vanaf 2012 als voorzitter.

drs. Anita van Breugel, architectuurhistorica Afgestudeerd in 1988 aan Rijksuniversiteit van Utrecht, studie Kunstgeschiedenis met als specialisatie architectuur van 1350-1850. Ervaring als beleidsmedewerker monumentenzorg bij diverse gemeenten. Vanuit de functie van adviseur en secretaris ervaring in monumentencommissies (Rijswijk, Egmond, Bergen, Den Helder en Heiloo. Gespecialiseerd in monumenteninventarisaties, begeleiding monumentenplannen, wederopbouwarchitectuur en funerair erfgoed. In 2012 en 2013 lid van de Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn.

Afgestudeerd in 1980 aan TH-Delft, afdeling Bouwkunde, afstudeerrichting architectuur. Na studie tot 1987 Projectleider Stadsvernieuwing, Dienst Volkshuisvesting Amsterdam. Tot 1989 Werkzaam op het architectenbureau Duinker & Van de Torre te Amsterdam. Vanaf 1989 een eigen zelfstandig bureau, werkzaam in de woningbouw in opdracht van corporaties, woningbedrijven en projectontwikkelaars. Van 1998 tot 2007 Lid van de Welstandscommissie voor Amsterdam Zuidoost en Diemen. Sinds 2009 lid van de Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn.

dr. ir. Carlo Huijts, restauratie architect Opleiding: Technische Universiteit Delft, afstudeerrichting Architectuur en Restauratie. Werkervaring: Sedert 1993 directeur van Vereniging Hendrick de Keyser te Amsterdam. Sinds september 1993 lid van de Commissie voor Monumenten van Hoorn en sinds 2007 als monumentendeskundige lid van de Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn.

Frans van Iersel, adviseur Heeft een bedrijfseconomische achtergrond en was in jaren zeventig en tachtig werkzaam in het openbaar bestuur en bij de Werkgroep 2000: een instituut op het terrein van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening. Vanaf 2002 namens de Vereniging Oud Hoorn lid van de Commissie voor Monumenten van Hoorn, sinds 2007 in die hoedanigheid lid van de Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn. Is thans eigenaar/directeur van Raadgevend Bureau Forte BV te Hoorn. Het bureau is actief op gebied van subsidieverwerving, aanbestedingen en projectmanagement. Is sinds 2007 lid van de Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn.

Piet Verhoeven, monumentendeskundige Bouwkundige opleiding. Is 31 jaar in dienst van gemeente Alkmaar geweest. Vanaf 1988 als hoofd van de afdeling Monumentenzorg en Archeologie. Was medeoprichter van de stichting Monumentenwacht Noord Holland, 20 jaar bestuurlijk secretaris en in die functie o.a. ook bestuurslid van de landelijke federatie. Maakt deel uit van diverse bestuurs- en adviesorganen op gebied van monumentenzorg, o.a. van de Raad van advies van de Zaanse Schans, de Boerderijenstichting Noord-Holland en de commissie monumentenzorg en archeologie van de VNG. Is sinds 2007 lid van de Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn.

40

Bijlage 4: Curricula

ir. Bart Duvekot, architect

Jaarverslag 2013 voor de gemeente Hoorn. Commissie voor Monumenten en Welstand Hoorn

Recommend Documents