COMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN

COMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN 2003 - 07 Verslag van de tweehonderdzesenvijftigste openbare vergadering, gehouden op dinsdag 8 april 2003 in de Regentenzaal, Zwaansteeg te Utrecht

Aanwezig:

Afwezig:

P. Vermeulen (voorzitter), de leden G. Andela, M. van Goor, D. Lambert, K. Ottenheym en R. van Wylick, J. Koning (secretaris), Th. Hilhorst (adjunctsecretaris), W. Smits (afd. Stedenbouw), B. van Santen (afd. Monumenten) en I. Bakhuis (notulist). V. Yanovshtchinsky.

OVERZICHT VERSLAG A.

Ingekomen stukken en mededelingen

B.

Notulen Commissie Welstand en Monumenten d.d. 25 maart 2003

C.

Algemeen

D. D1 D2 D3 D4 D5 D6 D7 D8 D9

Bouwplannen Diakonessenstraat/Oudegracht/Pelmolenweg Dichterswijk West/Van Zijstweg (Veilinghaven) Dichterswijk West/Van Zijstweg Rijnkade 1 Herculesplein/Stadion Galgenwaard Rijnlaan/Waalstraat Franz Schubertstraat 75 Arthur van Schendelstraat 186 Vliegend Hertlaan 1-11

D10 D11 D12

Nagekomen plannen Burgemeester Reigerstraat 9 Achter St. Pieter 86, 92 en 94 Maliebaan 80A

E.

Overige bouwplannen Plannen met positief preadvies, lijst d.d. 3 april 2003

F. F1 F2

Reclames Nijenoord 1, Oudenoord 340 en Oudenoord 700 Snelweglocatie

G.

Rondvraag

Commissie Welstand en Monumenten d.d. 8 april 2003

A.

Ingekomen stukken en mededelingen Op 18 april a.s. vindt een extra vrijdagoverleg Welstand - Stedenbouw over de plannen inzake het Stationsgebied plaats.

B.

Notulen Commissie Welstand en Monumenten d.d. 25 maart 2003 De notulen worden vastgesteld.

C.

Algemeen Geen onderwerpen.

D. D1

Bouwplannen Diakonessenstraat/Oudegracht/Pelmolenweg Behandeling principeplan uitbreiding schoolgebouw Aanvraag: Christelijk Gymnasium Utrecht Ontwerp: Architectenbureau Sluijmer & van Leeuwen. Architect Van Leeuwen geeft een toelichting. Het Christelijk Gymnasium kampt met ernstig ruimtegebrek. Het gebouw wordt zeer intensief gebruikt en er zijn weinig mogelijkheden voor interne reorganisatie. Het plan bestaat uit het bebouwen van het voorterrein van de school en deze te voorzien van een glazen overkapping en hier een kantine, een aula en enkele individuele werkruimten onder te brengen. De huidige kantine op de bovenverdieping wordt verbouwd tot enkele grote lokalen. In de aanvullende behoefte aan lokalen wordt voorzien door toevoeging van een klein bouwblok. De bekleding daarvan zal contrasteren met het bestaande gebouw en kan bestaan uit zink of beplatingsmateriaal. Onder het voorterrein komt een fietsenkelder, die bereikbaar is via een zij-ingang. Een rechtstreekse verbinding van de kelder met de centrale ruimte garandeert het gebruik ervan. Technische en klimatologische oplossingen voor de glazen kap moeten nog worden uitgewerkt. Daartoe wordt gebruikgemaakt van de ervaringen met vergelijkbare toepassingen elders. Conclusie De commissie vindt dat een helder concept is voorgelegd, maar vreest dat de oplossingen voor de technische complicaties van het vlak glazen dak een zwaardere constructie vereisen, waardoor de overkapping een minder ijle uitstraling krijgt. Technische oplossingen moeten de uitgangspunten van het concept niet verloren doen gaan. De glazen overkapping is een creatieve gedachte, maar zo'n gebruiksruimte kan door de inrichting een rommelige indruk geven. De commissie ziet de inrichting graag uitgewerkt in een maquette. Wellicht geeft dit aanleiding tot een keuze voor een ander type glas. De oplossing van het fietsprobleem vindt waardering. De autonome toevoeging op het voorplein laat het bestaande in zijn waarde. Het blok onderscheidt zich van de hoofdvorm van het gebouw, terwijl de gootlijnen goed zijn doorgetrokken. De uitstraling van het lokalenblok mag iets eigenwijzer zijn; door dit iets naar voren te plaatsen en meer ruimte te creëren ten opzichte van het bestaande gebouw, krijgt dit meer het karakter van een uitstulping. Deze suggestie ziet de commissie in de nadere uitwerking graag terug. De nadere uitwerking van het plan wacht de commissie af.

D2

Dichterswijk West / Van Zijstweg (Veilinghaven) Behandeling principeplan voor een havenloods en een 4-tal trechtergebouwen Aanvraag: initiatiefgroep Historische Haven Utrecht Ontwerp: Architectenbureau Sluijmer & Van Leeuwen. Architect Van Leeuwen geeft een toelichting. De voormalige veilinghaven wordt ingericht als haven voor historische schepen. De initiatiefgroep heeft voorgesteld elementen toe te voegen, die een beeld laten ontstaan van een authentieke (historische) haven en die het gebied meer massa geven. Zo zullen de voormalige zandtrechters de functie krijgen van atelierruimte. De vier trechters worden twee aan twee geschakeld door een tussenliggende trap. Het onderste deel van de trechters bevat sanitaire voorzieningen, erboven is een vrij indeelbare woon-werkruimte. Een glazen kap voorziet in de lichtinval. Bij de trechters wordt een hijskraan geplaatst. Deze heeft geen andere dan een beeldbepalende functie, ook met het oog op het onderhoud van een functionerende kraan. Een voorzieningengebouw herinnert qua structuur aan een voormalige veilinggebouw. Hier worden 15 bergingen ondergebracht ten behoeve van de vergunninghouders van de ligplaatsen, alsmede een gemeenschappelijke


2

(vergader)ruimte en een werkplaats. Ter hoogte van de ligplaats van het Statenjacht wordt een klein voorzieningengebouwtje toegevoegd. De HOV-route via de Van Zijstweg is in discussie. Als een en ander volgens plan wordt uitgevoerd, wordt het pand Van Zijstweg nr. 51 gesloopt. Bij wijziging van de plannen wordt deze woning mogelijk aangewezen tot monument. De woning is op de haven georiënteerd. In de positionering van de trechters is daarmee rekening gehouden. Ook de bestemmingsplangrenzen en een logische opstelling van de kraan zijn van invloed geweest op de positionering. Analoog aan het verschil tussen een boerderij en een boerderette is de commissie geen voorstander van de bouw van een "silo-ette". Voor de beoordeling is van belang of authentieke trechters worden verbouwd tot atelierruimte of dat atelierruimte wordt gebouwd in de vorm van een trechter. De architect licht toe dat originele, maar wel nieuwe, trechters worden verbouwd tot atelierruimte. Afdeling Stedenbouw en Monumenten De heer Smits zegt dat het streven erop gericht is de hovenierswoning aan de Van Zijstweg 51 te vrijwaren van sloop. Dit is afhankelijk van de medewerking van de Jaarbeurs aan verlegging van de geplande HOV-route en van het definitieve wegprofiel. Afdeling Monumenten Mevrouw Van Santen licht toe dat de hovenierswoning het originele interieur uit de jaren twintig heeft behouden. Indien mogelijk, zal deze woning worden gespaard, maar de plannen voor het HOV zijn reeds vastgesteld en een monumentale status zal die plannen niet kunnen tegenhouden. Conclusie De commissie constateert dat een museumachtig havengebied wordt samengesteld uit een aantal elementen, waarvan overigens eerder is besloten deze te slopen. De vraag is in welke mate historiserend moet worden gebouwd. Het is geruststellend dat originele silo's tot atelierruimte worden verbouwd en dat geen sprake is van imitaties. Nu de positie van de kraan medebepalend is voor de positie van de trechters, geeft de commissie in overweging in te zetten op een kraan die daadwerkelijk functioneert en ook kan worden benut voor het wegtakelen van grote kunstwerken, zoals beeldhouwwerken. Het ligt voor de hand de trechters voor dat doel te voorzien van een afneembaar dak. Onduidelijk is nog welke oplossingen zijn gevonden voor leidingen, riolering en dergelijke. Aan het ontwerp voor het veilinggebouw kunnen wellicht eigenschappen worden toegevoegd, die het karakter van een havengebouw onderstrepen, waardoor dit zich meer onderscheidt van een loods. Nadere studie naar mogelijkheden om dit gebouw een zo zinvol mogelijke invulling te geven, is gewenst. Al met al heeft de commissie sympathie voor het plan. De nadere uitwerking wacht zij af. D3

Dichterswijk West / Van Zijstweg Principeplan nieuwbouw appartementen met parkeervoorziening en bedrijfsruimte en 36 eengezinswoningen op het binnenterrein Aanvraag: Bouwfonds Fortis Ontwerp: Maccreanor Lavington architecten en AWG Antwerpen, architecten zijn aanwezig voor een toelichting (zie ook notulen van 24-09-2002) Inspreker de heer Luyten geeft een reactie namens drie verenigingen van eigenaren in de Croeselaan, in totaal circa 50 huishoudens. De achterzijde van de desbetreffende woningen grenzen aan het bouwplan. Omwonenden juichen het voornemen om een hoogwaardig woonmilieu te ontwikkelen en de stedelijke ruimte optimaal te benutten toe, maar zij zijn bezorgd over de uitwerking die hieraan wordt gegeven, met name in de randbebouwing. In tegenstelling tot hetgeen in het bestemmingsplan is vastgelegd en de toezeggingen de bebouwing te zullen laten aansluiten op de bestaande bebouwing in de omgeving, hebben de appartementen een hoogte van 5,5 verdieping boven maaiveld. Omliggende bebouwing zal in de slagschaduw van deze bebouwing komen te liggen en deze bouwhoogte doet geen recht aan de kwaliteit van de stedenbouwkundige uitgangspunten die in de jaren dertig zijn vastgelegd voor de bestaande bebouwing, namelijk een bouwhoogte van drie verdiepingen en drie verdiepingen met kap. De voorzitter wijst erop dat voorliggend plan onderdeel is van een veel omvangrijker plan voor de Dichterswijk, waarin ten zuiden van het kanaal is voorzien in stevige, stedelijke randbebouwing, met veel grotere hoogten en volumes. De besluitvorming over hoogten en


3

volumes is afgerond. In de vorige behandeling van het plan zijn de rangschikking en verkaveling aan de orde geweest, waarbij de commissie heeft gevraagd de bouwblokken op het binnenterrein anders te positioneren om een goede overgang te realiseren tussen randbebouwing en binnenterrein. Stedenbouwkundige opzet De heer Rossen zet uiteen dat in de hoofdopzet is uitgegaan van stedelijke blokken, als antwoord op de grootschaligheid van de omgeving, zoals de haven en de toekomstige functie van de Van Zijstweg als ontsluitingsweg voor het gebied. Deze stedelijkheid vormt de tegenhanger van de bebouwing aan de Croeselaan. Qua massa onderscheidt de randbebouwing zich van de bebouwing van het binnenterrein. Groenzones onderstrepen dit onderscheid. De heer Van der Gronden voegt hieraan toe dat het stedenbouwkundig concept is uitgewerkt in een bestemmingsplan, dat inmiddels onherroepelijk is. Het bestemmingsplan maakt bebouwing in vier lagen mogelijk, met een optie van een extra bouwlaag in de omgeving van de Van Zijstweg voor de toevoeging van functies, zoals horeca. Alleen aan de kopse kant van het bouwplan is de hoogte van vijf bouwlagen strijdig met het bestemmingsplan en is vrijstelling vereist. Het plan is met de buurt besproken. Met de keuze voor lagere en meer grondgebonden woningen op het binnenterrein en de toevoeging van groen, is tegemoetgekomen aan de vragen van de buurt. In de visie van de heer Gall is een waardevol aspect van het plan dat de daklijnen zijn doorgetrokken, waardoor eenheid in de blokken ontstaat, terwijl in de uitwerking variatie mogelijk is. Door herordening van het middengebied zijn losse vlekken ontstaan met een centrale open ruimte. De groene rand rondom deze bebouwing is een versterkend element. Toelichting door de architecten Tijdens de behandeling in september 2002 zijn de bebouwingsdichtheid van het binnenterrein en de confrontatie en onderlinge samenhang tussen de randbebouwing en de tussenliggende bebouwing ter sprake geweest. Nadien heeft onderlinge uitwisseling tussen de bureaus plaatsgevonden en zijn dakhellingen, kroonlijsthoogten, detaillering en materialisering op elkaar afgestemd. De maatvoering is mede ingegeven door de grootschaligheid van de haven, die een zekere confrontatie vraagt. Door de groenzone is een parkachtige omgeving ontstaan. Rond de centrale ruimte zijn de bouwblokken geclusterd. Kleine hoogteverschillen geven het onderscheid tussen private en publieke ruimte aan. In tegenstelling tot het vorige plan is de randbebouwing nu naar beide kanten georiënteerd. De woningen zijn van twee kanten toegankelijk, via een formele en een informele entree. Voor de galerijen is een wand geplaatst, waardoor de beslotenheid wordt versterkt. In de uitwerking is gestreefd naar een logische relatie tussen raampartijen en de balkons. Conclusie Kenmerkend voor de vorige versie van het plan was de sterke en daardoor opdringerige confrontatie van de randbebouwing met de bebouwing van het binnenterrein. De kwaliteit van de ontwerpers komt tot uitdrukking in het feit dat suggesties ter verbetering niet in het plan zijn vervlochten, maar dat een nieuw plan is ontstaan. Door een beperking van het aantal woningen en een andere verdeling in de ruimte is het plan sterk verbeterd. De gevels reageren goed op hun omgeving en vertonen nu meer samenhang. De hergroepering en clustering van de woningen op het binnenterrein geven een royaal beeld, waarvan een zekere spanning uitgaat. De doorgetrokken daklijnen vormen hierin een belangrijk element. Het is een goede oplossing om te kiezen voor semi-inpandige galerijen. Enkele leden van de commissie hebben lichte twijfel over de hoogte van de randbebouwing aan de kopse kant van het plan. Ondanks de zorgen die de inspreker heeft geuit, is de commissie in meerderheid van mening dat het totaalplan voor de Dichterswijk voorop dient te staan en dat dit deelplan voldoende tegemoetkomt aan de confrontaties met de bestaande omgeving. Plannen worden akkoord bevonden.


4

D4

Rijnkade 1 BV2030712 Principeaanvraag renovatie kantoorgebouw, uitbreiding parkeerkelder en herinrichting binnenterrein Aanvraag: SHV Holdings Ontwerp: K+P architecten; de architect is aanwezig voor een toelichting. (zie notulen van 11-03-2003) Eerder heeft de commissie het renovatieplan afgewezen, omdat dit onvoldoende recht deed aan het oorspronkelijke ontwerp. Een kritiekpunt betrof de horizontale indeling van de raampartijen. Deze is in overeenstemming gebracht met de huidige indeling. De indeling aan de zijde van de Rijnkade correspondeert met die aan de Mariaplaats. Kozijnen worden vervangen door een binnenbeglaasd profiel, waarvan de aluminiumkleur aan de buitenzijde refereert aan de huidige situatie. De woningen ten behoeve van werknemers op de begane grond aan de zijde van de Mariaplaats stonden reeds langere tijd leeg. Deze ruimte wordt ingericht als kantoorruimte. De natuurstenen plinten worden schoongemaakt. De woningen in de zijvleugel worden geschikt gemaakt voor een kantoorruimte. Met de plaatsing van een glazen vliesgevel voor de balkons wordt de koude-brugproblematiek opgelost en krijgen de balkons de functie van inpandig erker. Conclusie Het ontwerp dateert van de jaren vijftig en kenmerkt zich door ritme en regelmaat. Het renovatieplan is sterk verbeterd en getuigt van respect voor het oorspronkelijke ontwerp. Er is waardering voor de keuze details te handhaven en deze schoon te maken of te vervangen. Hoewel de vliesgevel het open karakter van de inpandige balkons ingrijpend verandert, kan met deze oplossing worden ingestemd. De commissie keurt het plan goed.

D5

Herculesplein / Stadion Galgenwaard Behandeling principeplan vernieuwing gevels kantoren Aanvraag: Memid Galgenwaard Ontwerp: Zwarts & Jansma architecten (zie ook de notulen van 23-10-2001) De voorzitter herinnert zich dat een ambitieus plan is gepresenteerd voor de aanpak van de kantoorgebouwen in de omgeving van het stadion. De uitwerking die thans is voorgelegd, voldoet niet aan die ambitie. Toelichting door de architect Architect Zwarts bevestigt dat het plan afwijkt van de visie die hij heeft gegeven op de mogelijkheden voor de locatie. Van sloop en nieuwbouw van een groter volume moest worden afgezien, onder meer op grond van bestemmingsplantechnische complicaties en de ontwikkelingen die in het gebied reeds in gang zijn gezet. Ideeën voor nieuwbouw zijn nog niet geheel van de baan, maar voorlopig zullen de bestaande kantoren worden gehandhaafd. Met instemming van de verschillende eigenaren is gekozen voor een bescheiden aanpassing van de bestaande kantoren aan de stijl van het nieuwe stadion. De aanpak beperkt zich tot het opfrissen van de huid, door de dichte delen van de panden – thans uitgewassen beton – te bekleden met zachtgroene glasplaten en kozijnen, plinten en de dakopbouw zwart te maken. Conclusie Ondanks de aanpassing, behouden de gebouwen de stijl van de jaren zeventig. Dit uit zich vooral in de doorzakkende ramen. Overigens behoeft een zekere gedateerdheid geen reden te zijn voor een ingrijpende aanpak; visies op stijlen veranderen in de loop der jaren en over enige tijd kan deze stijl juist weer als charmant worden aangemerkt. Een grondige reiniging van de gebouwen zou een optie kunnen zijn, maar de ervaring is dat vervuiling daarna sneller toeslaat. Bovendien sluit de keuze van het glasmateriaal goed aan bij de stijl van het nieuwe stadion, waardoor het gebied meer eenheid uitstraalt. De commissie is teleurgesteld dat de gewekte verwachtingen niet worden waargemaakt, maar stelt vast dat een duidelijke afweging heeft geleid tot de keuze om met eenvoudige ingrepen in de gesloten delen van de gebouwen eenheid met de omgeving te creëren. De commissie respecteert deze keuze en keurt de gekozen oplossing goed, onder de voorwaarde dat alle blokken op eenduidige wijze worden aangepakt; als één der partijen hierin niet participeert, moet niet voor deze oplossing worden gekozen.


5

D6

Rijnlaan/Waalstraat BV2030837 Bouwaanvraag voor 92 nieuwbouwwoningen na sloop van de bestaande bebouwing Aanvraag: Stichting Bo-Ex '91 Ontwerp: Spring architecten (zie notulen van 25-03-2003) Naar aanleiding van de vraag de parkeeroplossing nader te bezien, zijn twee opties voorgelegd; een parkachtige inrichting van het parkeerterrein, of het planten van dakplatanen. Omdat het terrein toebehoort aan een corporatie, heeft de commissie er vertrouwen in dat het onderhoud ook op langere termijn op een goede wijze vorm kan krijgen. Met de voorgestelde inrichting met dakplatanen, zal het beoogde effect echter niet worden bereikt. De platanen dienen tussen de parkeerplaatsen te worden geplant, zodat een groen dak boven de geparkeerde auto's kan ontstaan. Onder die voorwaarde gaat de commissie akkoord met het plan.

D7

Franz Schubertstraat 75 BV2031184 Bouwaanvraag voor het plaatsen van een fietsenberging in de voortuin van een woning Aanvraag: E. Ovink Ontwerp: Robur De zorgvuldigheid waarmee de aanvrager zich heeft ingespannen voor een goede inpassing van de berging in de omgeving, vindt waardering. De commissie keurt de aanvraag goed.

D8

Arthur van Schendelstraat 186 BV2030299 Principeaanvraag voor het bebouwen van een dakterras aan de achterzijde van een woning Aanvraag: M. Gubbels Ontwerp: idem Voorliggend plan voor de bebouwing van het dakterras betekent een zodanige aantasting van de architectuur, dat dit moet worden afgewezen. De commissie geeft de aanvrager in overweging in overleg met de architect te onderzoeken of een passende oplossing kan worden gevonden.

D9

Vliegend Hertlaan 1-11 BV2030769 Bouwaanvraag voor het plaatsen van prefab garageboxen op parkeerterrein kantoorgebouw Aanvraag: Gemeente Utrecht Ontwerp: Boha beton- en houtbouw De commissie heeft geen bezwaar tegen het plaatsen van garageboxen, maar stelt daaraan de eis van hoogwaardig materiaalgebruik. De voorgestelde oplossing – betonplaten met een metselwerkmotief – voldoet daar niet aan, zodat de aanvraag wordt afgekeurd.

Nagekomen plannen D10 Burgemeester Reigerstraat 9 BV2030611 Bouwaanvraag voor uitbreiding woonhuis aan achterzijde Aanvraag: R. Blanken Ontwerp: ARC architecten (zie notulen van 28-01-2003 en 25-03-2003) De commissie keurt de aanvraag voor de uitbreiding goed. De opmerkingen van de commissie zijn goed verwerkt.


6

D11

Achter St. Pieter 86, 92 en 94 BV2030783 Bouwaanvraag voor het plaatsen van twee terrasafscheidingen tussen dakterrassen Aanvraag: Mitros Wonen Ontwerp: Mitros Wonen (zie notulen van 25-03-2003) Naar aanleiding van de bespreking in de vorige vergadering is het bouwplan aangepast. Voorgesteld wordt houten terrasschermen te plaatsen met aflopende overgangen en deze wit te schilderen. Deze oplossing keurt de commissie goed.

D12 Maliebaan 80A Aanpassing vormgeving toegangspoort n.a.v. bezwaarschrift aanvrager Aanvraag: K33 hairhotel/Van Rooij's HDC/HoVaPlan Ontwerp: ABECO (zie notulen van 19-06-2001) Door de toegang te voorzien van een glaspui, komen de omstreden zuilen aan de binnenzijde te staan. De commissie hecht eraan het negentiende-eeuwse karakter van het pand te behouden. Met het aanbrengen van een glaspui kan zij akkoord gaan, mits deze een voldoende detaillering krijgt en mits de architraaf over de volle breedte van de gevel in de oorspronkelijke staat wordt hersteld. De huidige toevoeging, die in het voorstel een andere kleur krijgt, is een storende toevoeging aan de gevel. E

Overige plannen Deze plannen worden met een positief préadvies van de secretaris aan de commissie voorgelegd. De commissie besluit na kennisname ervan de advisering over te nemen. De betreffende plannen verdragen zich voldoende tot de directe omgeving, voldoen op zichzelf aan redelijke eisen van welstand (wat betreft materialisatie, detaillering en kleurstelling). Derhalve zijn bedoelde plannen akkoord. De lijst d.d. 03-04-2003 ligt ter inzage op het secretariaat.

F F1

Reclames Nijenoord 1, Oudenoord 340 en Oudenoord 700 Reclameaanvragen voor het plaatsen van banieren tegen gevel onderwijsgebouwen Aanvraag: Hogeschool Utrecht Ontwerp: Hogeschool Utrecht, afdeling Communicatie De aanvraag betreft de bevestiging van een permanent frame aan de gevels, waarin steeds wisselende banieren kunnen worden geplaatst. In beginsel heeft de commissie geen bezwaar tegen deze vorm van reclame-uitingen, mits deze betrekking hebben op de activiteiten van de hogeschool. Zij is echter van oordeel dat de aanvraag qua positionering en proportionering nog te weinig doordacht is. Een verbeterd voorstel ziet de commissie tegemoet. De reclame in deze vorm wordt afgewezen.

F2

Snelweglocatie Principevoorstel voor plaatsing van megareclame (folie) tegen gevelpui bedrijf Aanvraag: C. Boterman Het is een trend grote glasgevels van bedrijven die gevestigd zijn langs snelwegen, te beplakken met reclamefolie. De commissie acht het dichtplakken van de grote glazen gevels in strijd met de open, vitrineachtige opzet van de architectuur en keurt deze reclamevorm principieel af.

G

Rondvraag Geen.

De volgende vergadering vindt plaats op 6 mei 2003. De voorzitter

De secretaris

P. Vermeulen

J. Koning


7

COMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN

Recommend Documents