JAARVERSLAG 2013 STAD TONGEREN
P a g i n a |2
BESTUUR Burgemeester Patrick Dewael is burgemeester. Voorzitter van de gemeenteraad Hugo Biets is voorzitter van de gemeenteraad. Zetelverdeling van de politieke fracties - op 02.01.2013 Installatievergadering 14 zetels: Tongeren.nu
9 zetels: sp.a
6 zetels: N-VA
1 zetel : Vlaams Belang
1 zetel: Groen
De leden van de gemeenteraad Burgemeester DEWAEL Patrick, Linderstraat 62, Tongeren
(Tongeren.nu)
Schepenen STASSEN Gerard, Hasseltsesteenweg 88, Tongeren
(sp.a)
CHRISTIAENS An, Maastrichterstraat 67/b2, Tongeren
(Tongeren.nu)
MANET Eddy, Vrijthof 1, Tongeren
(sp.a)
SCHIEPERS Guy, Romeinse Kassei 146, Tongeren
(Tongeren.nu)
SCHOUTERDEN Jos, Elfde-Novemberwal 57, Tongeren
(Tongeren.nu)
JANS Patrick, Kraaibornstraat 65, Tongeren
(Tongeren.nu)
HOOGMARTENS Marc, Elisabethwal 12/b1, Tongeren
(Tongeren.nu)
Schepen - Voorzitter OCMW VRANCKEN Johnny, Sint-Catharinastraat 42, Tongeren
(sp.a)
Voorzitter Gemeenteraad BIETS Hugo, Kleinveldstraat 20, Tongeren
(Tongeren.nu)
Raadsleden CLUCKERS Victor, de Schaetzengaarde 30, Tongeren
(sp.a)
THYS Christiane, Bilzersteenweg 402/b2, Tongeren
(Tongeren.nu)
WILLEMS Carmen, Ambiorixstraat 23, Tongeren
(Tongeren.nu)
P a g i n a |3
BELLEFONTAINE Francis, Vrerenstraat 94, Tongeren
(sp.a)
BOULET Julien, Kuilenberg 6, Tongeren
(sp.a)
ROOSEN Guido, Bilzersteenweg 541, Tongeren
(Tongeren.nu)
LANDMETERS Geert, Romeinse Kassei 132, Tongeren
(Tongeren.nu)
ADAMS Greetje, Koninksemstraat 202, Tongeren
(Tongeren.nu)
PRINCEN Bart, Tomstraat 6, Tongeren
(sp.a)
BAMPS Bram, Maastrichtersteenweg 366/b1, Tongeren
(sp.a)
VANHERF Mark, Ruttermolenstraat 20, Tongeren
(N-VA)
VANVINCKENROYE Jeannine, Kremersstraat 80, Tongeren
(Tongeren.nu)
HENROTTE Krijn, Putstraat 43/b1, Tongeren
(Tongeren.nu)
PIETERMANS Chris, Maastrichterstraat 78/b2, Tongeren
(sp.a)
VERMEULEN Greta, Tongersveldstraat 18, Tongeren
(N-VA)
CAUBERGH Toon, Hasseltsesteenweg 464, Tongeren
(N-VA)
REWEGHS Kathleen, Sint-Truidersteenweg 367, Tongeren
(sp.a)
DEWELF Fons, Gerestraat 10, Tongeren
(N-VA)
NELISSEN Kathleen, Kuilenstraat 29, Tongeren
(N-VA)
LEENDERS Patrick, Koninksemstraat 38, Tongeren
(N-VA)
PONCELET Fabienne, Kielenstraat 86/b5, Tongeren
(Vlaams Belang)
STASSEN Ruben, Sint-Medardusstraat 35 bus 1, Tongeren
(Groen)
Samenstelling van het schepencollege - Burgemeester Patrick Dewael: Algemeen Bestuur - Schepen Gerard Stassen: Sport en Erfgoed - Schepen An Christiaens: Openbare Werken en Jeugd - Schepen Eddy Manet: Mobiliteit en Bevolking - Schepen Guy Schiepers: Economie en Cultuur - Schepen Jos Schouterden: Welzijn en Onderwijs - Schepen Patrick Jans: Ruimtelijke Ordening en Milieu - Schepen Marc Hoogmartens: Financiën en Toerisme - Schepen/voorzitter OCMW Johnny Vrancken: Sociale Zaken Stadssecretaris Luc Houbrechts is stadssecretaris Vergaderingen
44 vergaderingen college van burgemeester en schepenen
11 vergaderingen gemeenteraad
27 vergaderingen gemeenteraadscommissies: 9 algemeen bestuur, financiën, ruimtelijke ordening, welzijn 9 openbare werken, mobiliteit, economie, sport 9 intergemeentelijke samenwerkingsverbanden
P a g i n a |4
PERSONEEL De Stad Tongeren heeft in 2013 een beperkt aantal aanwervingen doorgevoerd. Aanwervingen in 2013:
een onderwijsambtenaar (contractueel)
een deskundige bouw (gesco)
een deskundige boekhouding (contractueel)
vier administratief medewerkers (3 gesco, 1 contractueel)
Om de continuïteit van de dienstverlening te verzekeren werden verscheidene contracten van bepaalde duur verlengd. In 2013 waren er 10 pensioneringen, 4 contracten werden beëindigd. 7 personeelsleden gingen in 2013 in bevallingsverlof. Verder hebben personeelsleden van de Stad Tongeren 164 keer aan een vorming deelgenomen. vzw Kinderparadijs in vereffening De stedelijke vzw Kinderparadijs stad Tongeren werd in september 2013 ontbonden, de vereffening opgestart. De personeelsleden worden per 1 januari 2014 integraal overgenomen door de stad Tongeren in de dienst kinderopvang Kinderparadijs. In deze context worden in 2013 alle nodige voorbereidingen m.b.t. personeelsdossiers getroffen. Het betreft 19 personeelsleden, 11,75 voltijds equivalenten in de statuten weerwerkgesco, contractueel, lokale diensten economie/SINE. Aanwerving ambulanciers en verpleegkundigen Op 1 april 2014 wordt ook de dienst 100 door de stad Tongeren overgenomen. In dat kader worden eveneens
ambulanciers
en verpleegkundigen
aangeworven.
Het
betreft
66
personeelsleden in het specifieke vrijwilligers-statuut dienst 100. In 2013 werden de personeelsdossiers voorbereid. Tewerkstelling in VTE Tewerkstelling in 2012 (in VTE): Statutairen:
124,66
Gesubsidieerd contractuelen:
65,97
Contractuelen:
40,36
P a g i n a |5
Tewerkstelling in 2012 (in VTE) + personeel stedelijke vzw Kinderparadijs stad Tongeren (overgenomen dd. 01 januari 2014 – ter vgl. naar de volgende jaren) Statutairen:
124,66
Gesubsidieerd contractuelen:
73,47
Contractuelen:
44,61
Tewerkstelling in 2013 (in VTE) + personeel stedelijke vzw Kinderparadijs stad Tongeren (overgenomen dd. 01 januari 2014 – ter vgl. naar de volgende jaren) Statutairen:
116,73
Gesubsidieerd contractuelen:
71,87
Contractuelen:
44,10
In 2013 heeft de stad Tongeren 76,30 VTE handarbeiders in dienst: 64,70 mannen, 11,60 vrouwen. In 2013 heeft de stad Tongeren 156,40 VTE hoofdarbeiders in dienst: 59,05 mannen, 97,35 vrouwen.
Een opdeling volgens niveau en geslacht (in VTE): 2013
A
B
C
D
E
totaal
mannen
14,00
11,00
31,05
64,90
2,80
123,75
vrouwen
16,55
16,39
50,90
23,50
1,61
108,95
totaal
30,55
27,39
81,95
88,40
4,41
232,70
P a g i n a |6
BEVOLKING > De biometrische paspoorten werden geïntroduceerd in 2013
De Tongerse bevolking (situatie op 31 december 2013): 2013 mannen
15.086
vrouwen
15.550
totaal
30.636
Oudste inwoner (1 vrouw): 104 jaar Aantal gezinnen: 13.461 Aantal inwoners met een vreemde nationaliteit : 1.635 Er zijn 86 verschillende nationaliteiten. De stad doet haar naam als grensgemeente alle eer aan: we zijn gastland voor 618 Nederlanders, 92 Duitsers en slechts 36 Fransen. Italië is nog steeds vertegenwoordigd door 82 onderdanen, Spanje met 27.
Geboorten Geboorteaangiften door inwoners van Tongeren: 285 Geboorteaangiften bij de stad Tongeren door inwoners van andere gemeenten (kinderen geboren in AZ Vesalius): 386
Huwelijken Huwelijken in Tongeren: 115
Overlijdens Overlijdens van inwoners van Tongeren: 283 Overlijdensaangiften bij de stad Tongeren door inwoners van andere gemeenten (overlijden in AZ Vesalius): 221
P a g i n a |7
828 Kids ID’s uitgereikt in 2013 In navolging van de elektronische identiteitskaart voor Belgen werd in september 2009 ook gestart met de uitreiking van de elektronische identiteitskaart voor kinderen. In 2013 werden 828 Kids ID’s uitgereikt.
Identiteitskaarten voor Belgen In 2013 werden 4751 elektronische identiteitskaarten uitgereikt.
Identiteitskaarten voor vreemdelingen In 2013 werden 350 elektronische verblijfsvergunningen voor vreemdelingen uitgereikt.
Rijbewijzen en reispassen Sinds 05.12.2013 worden er biometrische paspoorten afgeleverd. De dienst burgerzaken werd uitgerust met de nodige apparatuur voor het registreren van vingerafdrukken, handtekeningen en pasfoto’s. Aantal afgeleverde reispassen: 945 De voorlopige rijbewijzen worden sinds 01.10.2013 afgeleverd in bankkaartmodel. Aantal rijbewijzen: 1.735 Aantal voorlopige rijbewijzen: 18
P a g i n a |8
FINANCIEN De jaarrekening 2013 is de eerste jaarrekening in de vorm van de nieuwe BBC structuur. De gegevens van de vorige jaarrekening in de vorm van de NGB werden getransfereerd naar de nieuwe structuur. Dit resulteerde in de opmaak van een nieuwe beginbalans. De vorige jaarrekening, bestaande uit zes boekdelen, werd teruggebracht naar één overzichtelijk boekdeel. Niet enkel de balans maar ook de resultatenrekening wijzigen vrij fundamenteel. De bijlagen zoals T-formulier, aan te rekenen stukken, openstaande vorderingen, begrotingsrekening, …. bestaan niet meer in de BBC regelgeving. Een vergelijking maken met de vorige rekening wordt dan ook moeilijk. Bovendien fungeerde ons bestuur in 2013 als pilootbestuur inzake de BBC wetgeving. De opmaak van doelstellingen (prioritaire als niet prioritaire) , actieplannen en acties stonden eind 2012 nog in een prematuur stadium. Bedoeling was immers om de nieuwe structuur en regelgeving in de praktijk toe te passen en de pilootbesturen een jaar te laten proefdraaien alvorens definitief van start te gaan in 2014 met het budget en het meerjarenplan. De rapportering zoals vooropgesteld in deze nieuwe regelgeving is dan ook in de strategische nota van deze jaarrekening beperkt tot de destijds geformuleerde prioritaire doelstelling. De opbouw van de ‘nieuwe’ jaarrekening is als volgt: DEEL 1 – BELEIDSNOTA Doelstellingenrealisatie
rapportering en realisatie van de geformuleerde doelstelling(en)
Doelstellingenrekening
een vergelijking opgedeeld per beleidsdoelstelling tussen het initieel budget, de budgetwijziging en de jaarrekening inzake de uitgaven en ontvangsten van exploitatie, investeringen en liquiditeiten
Financiële toestand
weergave van het resultaat van de jaarrekening
P a g i n a |9
vergelijking van het effectieve resultaat van de rekening met het initiële budget en de budgetwijziging
opdeling in het resultaat op kasbasis en de autofinancieringsmarge
DEEL 2 – FINANCIELE NOTA Exploitatierekening (J2)
overzicht van de totale uitgaven en ontvangsten van zowel de jaarrekening, het budget als de budgetwijziging
de indeling van het overzicht is gebaseerd op basis van de beleidsdoelstellingen
Investeringsrekening (J3)
overzicht van de investeringsverrichtingen (uitgaven en ontvangsten) onderverdeeld per beleidsdoelstelling en per document (jaarrekening, initieel budget en budgetwijziging)
Investeringsrekening (J4)
oplijsting van de afgesloten investeringsenveloppen
Liquiditeitenrekening (J5)
vergelijkbaar met financiële toestand (enkel melding van resultaat op kasbasis)
DEEL 3 – SAMENVATTING VAN DE REKENINGEN -
Balans (J6)
-
Staat van opbrengsten en kosten (J7)
DEEL 4 – TOELICHTING BIJ DE JAARREKENING Toelichting bij de financiële nota
exploitatierekening met een toelichting van deze rekening per beleidsdomein (TJ1) en de evolutie van de exploitatierekening (TJ2)
investeringsrekening met een toelichting van deze rekening per beleidsdomein (TJ3), de evolutie van de investeringsverrichtingen (TJ4) en de stand van de kredieten van de investeringsenveloppen (TJ5)
liquiditeitenrekening met de evolutie van deze rekening (TJ6)
Toelichting bij de samenvatting van de algemene rekeningen
P a g i n a | 10
toelichting bij de balans (TJ7) – overzicht van de mutaties inzake de financiële vaste activa, de materiële vaste activa, de financiële schulden en het netto-actief
proef – en saldibalans
overzicht van de deelnemingen
controletabel van de leningen
toestand van de financiële rekeningen
DEEL 5 – RAADSBESLISSING Resultaat van de jaarrekening 2013 Het gecumuleerde budgettaire resultaat of het resultaat op kasbasis van de jaarrekening 2013 bedraagt € 17.546.685,33. Dit resultaat werd bekomen door het resultaat van het boekjaar zijnde het totale resultaat van zowel het exploitatie-, het investerings- als het liquiditeitenbudget, te vermeerderen met het gecumuleerde budgettaire resultaat van het vorig boekjaar. In concreto: budgettaire resultaat boekjaar: - 2.992.156,60 gecumuleerde resultaat vorig boekjaar: 20.538.841,93 gecumuleerde budgettaire resultaat: 17.546.685,33 Het resultaat zoals geraamd bij de budgetwijziging van 2013 evolueert van € 12.372.203,90 naar € 17.546.685,33. Dit is een verbetering met € 5.174.481,43. Dit bedrag wordt ook opgenomen in de budgetwijziging van 2014. De positieve evolutie van dit resultaat is voornamelijk toe te wijzen aan het feit dat de investeringsontvangsten bijna € 5 mio. beter zijn dan geraamd. Het betreft hier investeringsontvangsten die bij de becijfering van het gecumuleerde resultaat niet in aanmerking mochten worden genomen (enkel te registreren bij effectieve ontvangst – onder meer LSM middelen, investeringssubsidies stadsvernieuwing,….). Verder is het liquiditeitenbudget bijna € 191.000 beter dan vooropgesteld. Het resultaat van het exploitatiebudget is € 14.000 lager dan initieel geraamd. Dit is hoofdzakelijk te wijten aan het feit dat een aantal gebudgetteerde ontvangsten niet werden gerealiseerd (verschil van € 817.000) meer bepaald: -
ontvangsten uit de personenbelasting (- € 1.670.946)
-
parkeren (- € 120.000)
-
concessies (- € 60.000)
-
….
P a g i n a | 11
Concreet wil dit zeggen dat indien de federale overheid de effectief geïnde belastingen hadden doorgestort, de invoering van het nieuwe parkeerbeleid niet werd vertraagd, …. de reële ontvangsten de raming zouden overstijgen. De exploitatie-uitgaven daarentegen benaderen het vooropgesteld geraamd bedrag niet. Het budget van de niet gebruikte exploitatie-uitgaven bedraagt afgerond € 803.000.
Autofinancieringsmarge De vermelding van het resultaat van de autofinancieringsmarge is optioneel en dit omwille van het feit dat dit resultaat verder geen effect heeft op de volgende jaren van zowel het budget als het meerjarenplan. Enkel het resultaat op kasbasis wordt verwerkt in het budget (cfr. opname van resultaat jaarrekening 2013 in budgetwijziging 2014 en MJP 2014-2019). De autofinancieringsmarge evolueert van - € 2.031.395,06 bij de opmaak van het budget 2013 naar effectief een negatief saldo van € 2.014.596,85 bij de jaarrekening. Ook hier heeft het niet doorstorten van de ontvangsten uit de personenbelasting een cruciale invloed.
Financiële schulden De nieuwe regelgeving in het kader van de BBC wetgeving heeft ook zijn invloed op de balansposten. Een aantal posten van de balans van de NGB wetgeving zijn niet meer overgenomen naar de BBC. Dit is onder meer het geval voor de post ‘op te nemen leningen’ De huidige structuur biedt het grote voordeel dat de situatie transparanter wordt voorgesteld. Voor wat betreft de schuld wordt er enkel nog een onderscheid gemaakt tussen financiële schulden ten laste van het bestuur en de financiële schulden ten laste van derden. De toelichting bij de balans en meer specifiek de mutatiestaat van de financiële schulden is ter zake zeer duidelijk. De balans bij de jaarrekening 2013 maakt melding van een bedrag van € 42.531.305,40 als zijnde de financiële schulden op lange termijn. Dit bedrag is als volgt samengesteld: -
financiële schulden of leningen tlv het bestuur: € 36.957.086,11
-
financiële schulden of leningen tlv derden: € 5.574.219,29
-
totaal: € 42.531.305,40
P a g i n a | 12
Op 31 december 2013 bedraagt de schuld op lange termijn van de stad Tongeren € 36.957.086,11. Voor de volledigheid moet er bij dit bedrag de schuld of korte termijn worden bijgeteld. De schuld op korte termijn of de jaarlijkse annuïteiten is in feite de schuld die in het daarop volgende jaar wordt afgelost. De schuld op korte termijn bedraagt € 3.878.414,95. De totale schuld (lange - en korte termijn) bedraagt op 31 december van het boekjaar 2013 € 40.835.501,06. De schuld op korte termijn (€ 3.878.414,95) is het bedrag aan kapitaal dat in de loop van 2014 wordt terugbetaald aan de financiële instellingen. Vermits dit bedrag effectief is betaald voor het einde van het huidig boekjaar (2014) bedraagt de schuld van ons bestuur per 31 december 2014 nog € 36.957.086,11. Ter illustratie: in de bijlage bij het meerjarenplan 2014-2019 inzake de financiële schulden werd het bedrag aan resterende schuld op het eind van 2014 geraamd op € 36.824.914,45 – verschil tussen raming en effectief bedrag van € 132.171,66.
P a g i n a | 13
OPENBARE WERKEN Maaien en onderhoud van bermen en baangrachten 2013 De stad Tongeren staat in voor het maaien en onderhoud van wegbermen en taluds langs gemeentewegen. Dit gebeurt conform het bermdecreet. Het maaisel wordt afgevoerd naar een “groen compostering bedrijf” volgens de wetgeving van het VLAREA (OVAM). In landelijk gebied, buiten de woonzone, werden in 2013 twee maaibeurten uitgevoerd: één beurt in de periode tussen 15 juni en 15 juli en een tweede tussen 15 september en 15 november. In woonzones en dorpskernen werd gezorgd voor drie maaibeurten: tussen 15 mei en 15 juni, tussen 15 juli en 15 augustus, tussen 15 september en 15 november. Langs verbindingswegen en fietsroutes werden de maaibeurten opgevoerd (3 tot 5 beurten). In 2013 werden verder snoeiwerken van houtwand of schermgroen langs landbouwwegen uitgevoerd. De werken werden uitgevoerd door Loonwerken Leonard uit Tongeren voor een bedrag van € 214.997
Onderhouds- en herstellingswerken wegen en stoepen 2013 In 2013 werden tal van kleine onderhouds- en herstellingswerken aan wegen en stoepen uitgevoerd door aannemer Jackers voor een bedrag van € 451.847 Werken van grotere omvang: -
Aanleg stoepen Dreef te Nerem
-
Fietsroutenetwerk - diverse herstellingen
-
Winterschade asfaltherstellingen
-
Kerkhoven - uitbreiding betonsokkels - plantvakken - grasmatten 2x per jaar
Mechanisch onkruidborstelen van wegen 2013 In 2013 werden de stadswegen met straatgoten geborsteld met een industriële zuigborstelmachine. De werken werden uitgevoerd door aannemer Road Sweeper uit Tessenderlo voor een bedrag van € 50.000
Onderhoud en reiniging van stadcentrum 2013 In 2013 werd in het stadscentrum het onderhoud en reiniging uitgevoerd door ASLV (Cleaning Company bvba) uit As voor een bedrag van € 141.132 en door nv Sita Waste Servies uit Beerse voor een bedrag van € 58.368 samen voor een bedrag van € 200.000 De werken omvatten: -
ledigen van vuilbakken
-
opruimen van markten
P a g i n a | 14
-
opruimen van jaarlijkse carnaval
-
opruimen van zwerfvuil
Wegmarkeringen 2013 In 2013 werd voor een totaalbedrag van € 30.000 wegmarkeringen uitgevoerd. Het betreft vooral asmarkeringen,
stoptekens,
driehoekenstrepen,
fietsoversteekplaatsen,
voetgangers-
oversteekplaatsen, aanduiding parkeerplaatsen, figuraties en arceringen. Aannemer: NV Nijs uit Messelbroek
Onderhoud Romeinse- en Middeleeuwse muren 2013 De Romeinse en Middeleeuwse Muren zijn waardevolle monumenten uit ons rijke verleden. Jaarlijks wordt een bedrag voorzien om de omwalling te vrijwaren voor de toekomst. In 2013 werd voor een bedrag van € 10.704 onderhoudswerken uitgevoerd. De werken omvatten: -
de verwijdering van muurbegroeiingen.
-
Zeldzame kruiden worden echter zoveel mogelijk bewaard (havikskruid, muurvarens, eikvarens,
muurleeuwebek,
muurpeper,
vroegeling,
zandmuur,
steenbreekvarens,
muurbloem en kandelaartje) -
het vrijhouden van een strook aan de voet van de muren
De werken werden uitgevoerd door de aannemer Ambigreen cvoa uit Tongeren.
Groenonderhoud perken en plantsoenen 2013 Hieronder valt het groenonderhoud van tal van kleine of grote groenstroken over het volledige Tongerse grondgebied (voorbeeld woonwijken, verkeersgroen, sportpark De Motten, kerkhoven, sportoase, sfeerhoekjes). Het groenonderhoud is opgedeeld in werkopdrachten (voorbeeld maaien, wieden, hakken, scheren, snoeien). Volgens een inventaris zijn de werken per deel (vb. centrumgebieden, dorpen) en per straat/locatie opgegeven. Alle werkopdrachten worden uitgevoerd op speciaal dienstbevel van de leidende ambtenaar en hebben gedurende eenzelfde seizoen hetzelfde parcours, met als beginpunt steeds dezelfde locatie. Het parcours wordt medegedeeld door de leidende ambtenaar en wordt in principe ingedeeld in 6 delen (4 delen centrumgebieden, 1 deel Berg, 1 deel alle dorpen). De belangrijkste werkopdrachten: -
maaien van sier- en ruigtegazons
P a g i n a | 15
-
hakken en wieden van beplantingsvakken
-
snoeien van hagen, beplantingsmassieven, zuilen, bosgoed,
-
snoeien van bomen
-
leveren en onderhoud van bloemenmanden winkelstraten
-
leveren en aanplanten van kleine groenvoorzieningen
-
vellen en ontstronken van bomen
De werken werden uitgevoerd door aannemer Predoflora uit Hasselt voor een bedrag van € 345.305
Diverse onderhoudsprestaties i.k.v. het project dorpsploeg 2013 In 2013 werd voor een bedrag van € 41.654 werken uitgevoerd door De Wroeter uit Kortessem om de fysieke leefbaarheid van de 17 Tongerse kerkdorpen te versterken. De belangrijkste werkopdrachten: -
onderhoud van publieke ruimtes die gebruikt worden door de burgers (pleintjes,…)
-
onderhoud van speelpleintjes
-
opruimen zwerfvuil
-
sneeuw- en ijzelbestrijding op stoepen bij openbaar domein
-
verwijderen onkruid omgeving buurthuizen, kerkhoven
-
onderhoudswerkzaamheden op kerkhoven
Onkruidbeheer en onderhoud holle wegen 2013 In 2013 werd voor een bedrag van € 44.150 werken uitgevoerd door de De Wroeter uit Kortessem De belangrijkste werkopdrachten: -
onderhoud diverse wandelpaden, holle wegen
-
onderhoud van tumuli
-
opruimen zwerfvuil
-
verwijderen onkruid omgeving buurthuizen, kerkhoven, Centrum, De Motten en Kastanjewal
-
onderhoudswerkzaamheden op kerkhoven
-
verwijderen van struikgewas taluds grachten ter voorbereiding van ruimingen
Restauratie en herbestemming Gasthuiskapel deel 1 Deel 1 van de restauratiewerken aan de Gasthuiskapel waren in uitvoering in 2013. Dit deel omvat een renovatie van de ruwbouw en het plaatsen van een beveiliging tegen blikseminslag. Aannemer nv Renotec uit Geel voert deze werken uit voor een bedrag dat geraamd is op € 1.150.000, medegefinancierd door de Vlaamse overheid, het provinciebestuur en Toerisme Vlaanderen.
P a g i n a | 16
Renovatie dak stadhuis Op 30 juli 2013 zijn de restauratiewerken aan het stadhuis gestart. In de eerste fase wordt het volledig dak van het stadhuis vernieuwd. Dit wil zeggen dat het stadhuis een nieuw dak met isolatie zal krijgen. Aannemer nv Corvers-Vrancx uit Laakdal zal de werken van fase 1 uitvoeren. De kostprijs van dit project is geraamd op € 290.000. Van dit bedrag is € 220.000 gesubsidieerd door de Vlaamse overheid en het provinciebestuur. De stad levert een financiële bijdrage van € 70.000.
Nieuwbouw Gemeentelijke basisschool Henis De Gemeentelijke Basisschool van Henis kent al jaren een sterke groei in het aantal leerlingen. Hierdoor is de huidige infrastructuur ontoereikend geworden. Om de verdere schoolwerking te garanderen heeft het stadsbestuur besloten om te investeren in een nieuw schoolgebouw, dat volledig autonoom kan functioneren, naast het bestaande schoolgebouw. Op 5 december 2013 is aannemer NV Vandebos Algemene Bouwonderneming uit Alken gestart met de bouwwerken. Deze werken worden uitgevoerd in samenwerking met Agion. De kostprijs van dit project is geraamd op € 2.250.000 en wordt medegefinancierd door Agion.
Plaatsen van een rubberen veiligheidsondergrond op de speelplaats van de gemeentelijke basisschool Piringen In 2013 heeft aannemer nv Sportinfrabouw uit Essen op de speelplaats van de gemeentelijke basisschool Piringen een rubberen veiligheidsondergrond aangebracht. De kostprijs hiervoor bedroeg € 24.913,88.
Vernieuwen brandcentrales CC de Velinx en AC Praetorium Zowel de brandcentrale van het administratief centrum als van het cultureel centrum werden in 2013 volledig vervangen door een moderne centrale. De bestaande centrales waren ondertussen respectievelijk 16 jaar en 19 jaar oud. Kostprijs: voor AC Praetorium was de kostprijs € 32.000,00 (incl. BTW), voor de Velinx bedroeg de investering € 60.500 (incl. BTW)
Gevelwerken Velinxkafee De natuurstenen gevel van CC de Velinx vertoont op verschillende plaatse beschadigingen. Om verdere schade te vermijden wordt de gevel in fases hersteld. In 2013 werd de gevel van Velinx Kafee onder handen genomen: beschadigde stukken werden hersteld of vervangen, de gevel werd gereinigd en de open voegen gedicht. Kostprijs: € 20.000 (incl. BTW)
P a g i n a | 17
GBS Vreren: vervangen van buitenschrijnwerk Verschillende buitendeuren van de school in Vreren vertoonde scheuren aan de ophangpunten en diende vervangen te worden. De deuren werden vervangen door stevige aluminium exemplaren uitgerust met een deurstop zodat ze de volgende jaren bestand blijven tegen het jonge geweld. Kostprijs: € 25.000 (incl. BTW)
Leveren en plaatsen tussenvloer loods 4 technische dienst Overhaem De stockagecapaciteit van loods 4 van de technische dienst op Overhaem werd uitgebreid met +300m² door het plaatsen van een tussenvloer. Onder andere alle verkiezingsmateriaal, uitleenmateriaal en diverse machines worden hier gestockeerd. Kostprijs: € 29.000 (incl. BTW)
P a g i n a | 18
STADSONTWIKKELING Op 1 september 2013 is de stad Tongeren ontvoogd en krijgt hierdoor een belangrijke verantwoordelijkheid ten aanzien van het concrete stedenbouwkundig beleid. De stad kan vanaf dit ogenblik o.a. zelf beslissen over stedenbouwkundige en verkavelingsaanvragen. Er zijn heel wat ruimtelijke uitvoeringsplannen in opmaak die nieuwe ontwikkelingen op vlak van wonen, bedrijvigheid en recreatie mogelijk maken. In 2013 was de opmaak en afronding van het woonbeleidsplan “Wonen in Tongeren Herstappe, wonen langs heirbanen” één van de belangrijkste werkstukken. Visie en doelstellingen over wonen in Tongeren zijn vastgelegd. Een bijhorend actieplan moet uitvoering geven aan dit plan.
Bouwen en verbouwen Eén van de taken van de dienst Ruimtelijke Ordening is het behandelen van stedenbouwkundige aanvragen. Na een daling sinds 2009 stellen we opnieuw een stijging van het aantal aanvragen vast. In 2013 zijn er 335 stedenbouwkundige aanvragen ingediend, een stijging van 62 dossiers ten opzichte van 2012. Er werden 292 dossiers vergund en 11 weigeringen uitgeschreven. Hieruit blijkt dat de economische crisis nog steeds een sterke weerslag heeft op het bouwen en verbouwen in Tongeren. Er werden 256 bijkomende wooneenheden vergund.
Stedenbouwkundige vergunning 500 450 400 350 300 aantal
250
Bouwaanvragen
200
Bouwvergunningen
150
Weigeringen
100 50 0 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
P a g i n a | 19
In 2013 werden er 14 verkavelingsaanvragen ingediend, 9 dossiers werden vergund, 3 dossiers geweigerd. Er werd ook 1 verkavelingswijziging doorgevoerd. Hierdoor komen er 40 bijkomende kavels op de markt. Er werden tevens 31 delingen ingediend.
Verkavelingen 30 25
aantal
20
Verkavelingsaanvragen Vergunningen
15 Weigeringen Verkavelingswijziging
10 5 0 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Verkoop van onroerend goed Na een dalende trend in 2008-2009 blijkt dat de verkoop van onroerend goed terug stijgt. Er werden 703 dossiers notariële inlichtingen verwerkt en 152 stedenbouwkundige uittreksels afgeleverd.
P a g i n a | 20
Vastgoedinformatie 750 703
700
aantal
650
659
640
658 636
629 603
600 550
549 513
500 450 400 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Tongeren ‘ontvoogde’ gemeente De wetgeving maakt het mogelijk dat steden en gemeenten in Vlaanderen over een ‘gemeentelijke vergunningsautonomie’ (ontvoogding) kunnen beschikken. Op 1 september 2013 is de Stad Tongeren officieel ontvoogd, dit na het jarenlange werk van de medewerkers van de dienst Ruimtelijke Ordening. Om een ontvoogde gemeente te kunnen worden moet immers voldaan zijn aan vijf voorwaarden: 1. een goedgekeurd gemeentelijk ruimtelijk structuurplan met een bindend, een richtinggevend en een informatief gedeelte; 2. een gemeentelijke stedenbouwkundige ambtenaar in dienst hebben; 3. een conform verklaard plannenregister; 4. een vastgesteld vergunningenregister; 5. een register van de onbebouwde percelen.
De wetgeving inzake Ruimtelijke Ordening geeft de gemeenten, die aan deze 5 voorwaarden voldoen, een belangrijke verantwoordelijkheid ten aanzien van het concrete stedenbouwkundig beleid. Gemeenten beslissen zelf over stedenbouwkundige en verkavelingsaanvragen. Voor de burger heeft de ontvoogding alleen maar voordelen. Dossiers moeten, bijvoorbeeld wanneer het om een project gaat met een volume van meer dan 1000m³, niet meer voor advies naar Ruimte Vlaanderen te Hasselt. De Vlaamse overheid kan enkele via een beroepsprocedure nog ingrijpen. De stad is ook verplicht om binnen een termijn van 75 tot 105 kalenderdagen een besluit te nemen. Er blijft uiteraard wel een samenwerking bestaan met het Vlaams Gewest en belangrijke dossiers worden nog met besproken.
P a g i n a | 21
Gemeentelijk handhavingsplan De stad heeft een belangrijke taak in het opsporen van bouwovertredingen. Een handhavingsplan werd opgemaakt om de visie en de prioriteiten van de stad vast te leggen en om de werkwijze van vaststelling, verbalisatie tot herstelmaatregelen te verduidelijken. Het plan werd in juli 2013 goedgekeurd door het college van burgemeester en schepenen. Wat is een bouwmisdrijf/bouwinbreuk? Werken waarvoor een stedenbouwkundige vergunning vereist is, doch geen vergunning werd aangevraagd of waar de werken in strijd zijn met de vergunning of de voorwaarden opgelegd in de vergunning niet gevolgd werden zijn stedenbouwkundige overtredingen. Wat zijn de prioriteiten van de stad Tongeren? Onderstaande lijst somt de inbreuken op die door de stad als zwaardere misdrijven aanzien worden aangezien zij het uitzicht en de kwaliteit, typerend aan de stad Tongeren schaden. -
Elke inbreuk die het historisch karakter van het Tongerse centrum of van de dorpskernen aantast.
-
Allerlei werken op percelen grenzend aan invalswegen aangezien deze het uitzicht van de stad mede bepalen.
-
Het aanzienlijk wijzigen van het reliëf van de bodem, onder meer door de bodem aan te vullen, uit te graven of uit te diepen.
-
Bestemmingswijzigingen van een (bebouwd) onroerend goed.
-
Inbreuken die de woonkwaliteit in het gedrang brengen (vb. woningopsplitsing).
-
Er wordt themagericht opgetreden vanuit een duidelijke beleidskeuze wanneer deze thematiek een lokaal karakter vormt.
-
Allerlei flagrante overtredingen die impact hebben op de goede ruimtelijke ordening en het straatbeeld of landschap verstoren (vb. suntrackers, loodsen,…).
-
Allerlei andere gegronde klachten van belanghebbenden voor zover de stedenbouwkundige hinder kan aangetoond worden.
-
Het voldoen aan de voorwaarden opgelegd in de vergunning kan na de beëindiging van de werken gecontroleerd worden. Indien niet voldaan werd aan de voorwaarden heeft de volledige vergunning geen uitwerking en wordt het geheel als een overtreding beschouwd.
Bovenstaande prioriteitenlijst kan steeds aangevuld worden en wil niet zeggen dat overtredingen die hierin niet opgenomen zijn getolereerd worden. Tegen elke overtreding kan en zal opgetreden worden indien de stedenbouwkundige hinder aangetoond kan worden. De handhavingsambtenaren trachten steeds oplossingsgericht te werk te gaan in dialoog met de overtreder. Reeds na de eerste vaststelling is een gesprek met de handhavingsambtenaar mogelijk om te komen tot een oplossing. Ook na het opmaken van een PV of een herstelvordering wordt de overtreder aangemaand zich in orde te stellen. Dit kan door de situatie te herstellen naar zijn oorspronkelijke staat of door indien mogelijk een regularisatiedossier in te dienen.
P a g i n a | 22
Gemeentelijke Commissie voor Ruimtelijke Ordening In 2013 kwam de GECORO 5 keer samen. Er werd vergaderd over het woonbeleidsplan, RUP Zagerijstraat, de samenstelling van de GECORO, project Vermeulenstraat en Hondsstraat, projectzone Cottalaan-Koninksemsteenweg, RUP Koninksemsteenweg, RUP Zonevreemde Knelpunten, planologisch attest Kleine Graaf, project Bilzersteenweg en de voorstelling van de visie ‘RUP centrum’.
Ruimtelijk Uitvoeringsplan Zonevreemde Knelpunten In het verleden werd een inventaris opgemaakt van alle gebouwen die zonevreemd liggen, vaak woningen of hoeves die gelegen zijn in landbouwgebied. Tongeren telt 519 zonevreemde woningen. Op basis van deze lijst en het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan werd een afweging gemaakt van de panden die opgenomen kunnen worden in het ruimtelijk uitvoeringsplan. De gewone woningen met een beperkt volume (<1000m³) hebben voldoende rechtszekerheid en verbouwingsmogelijkheden volgens de huidige wetgeving. Ook de beschermde monumenten en panden opgenomen in de inventaris van het bouwkundig erfgoed beschikken over voldoende mogelijkheden. Het is echter de categorie hiertussen, de waardevolle grote gebouwen die deel uitmaken van het Haspengouwse landschap en haar specifieke eigenheid, die momenteel uit de boot valt. Deze gebouwen hebben weinig mogelijkheden naar verbouwing en herbestemming. Ze dreigen te vervallen of verdwijnen indien de landbouwactiviteit verdwijnt. Dit wil de stad Tongeren vermijden door de opmaak van een RUP. Verder werden ook zonevreemde gebouwen, die met een concrete problematiek kampen opgenomen in het RUP. Er werden 10 locaties geselecteerd voor opname: voetbalterreinen VC Valencia Piringen, schooltje Ketsingenstraat Berg, hoeve Lindebornstraat, hoeve Kleine Graaf, Hoeves Butsstraat, Hoeve Lerestraat, hoeve en conciërgewoning Kolmont, bedrijf Loverix, schutterij Tongria en voetbalterreinen Eendracht Henis. In 2013 werd samen met studiebureau Grontmij het ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) ‘Zonevreemde Knelpunten’ verder uitgewerkt en in het najaar in procedure gebracht
Ruimtelijk Uitvoeringsplan ‘Koninksemsteenweg’ Dit gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) betreft een gedeeltelijke herziening van het bestaande BPA Villawijk Romeinse Wallen. De administratieve procedure werd in het najaar van 2013 opgestart. Het plangebied omvat 4 woningen en een garage, gelegen op de hoek van de Koninksemsteenweg–Sabinuslaan. Grenzend aan de Sabinuslaan zijn restanten te vinden van de oude stadsomwalling.
P a g i n a | 23
De visie van het BPA Villawijk-Romeinse Wallen voorzag deze eerste Romeinse omwalling vrij te maken, daarom werden de betreffende percelen opgenomen in een zone voor parkgebied, bestemd voor de aanleg van openbare groene ruimten, waarbij de Romeinse muur als cultuurhistorisch monument een belangrijke leidraad vormt voor de inrichting en het beheer ervan. Ter hoogte van het plangebied is deze strook erg breed ingetekend (zonering = parkgebied), met als gevolg dat de eigenaars van de betreffende woningen enkel instandhoudingswerken kunnen uitvoeren aan hun woning. Verbouwingen of uitbreidingen zijn niet toegelaten. Om deze eigenaars meer rechtszekerheid te kunnen bieden, wenst de stad Tongeren de 4 woningen uit de parkzone te halen door deze percelen te herbestemmen naar een zone voor wonen. De zone van de Romeinse omwalling blijft gevrijwaard binnen het BPA Villawijk Romeinse Wallen of binnen een ‘zone voor parkgebied’ volgens het RUP.
Ruimtelijk Uitvoeringsplan ‘Centrum Tongeren’ Het Ruimtelijk Uitvoeringsplan voor het centrum wordt het nieuwe werkinstrument dat 13 verouderde BPA’s (of Bijzonder Plan van Aanleg) vervangt. Het schept een duidelijke visie rond het gebruik van de ruimte voor het historische hart van de stad en spitst zich toe rond vier uitdagingen. 1. Poorten en verbindingen Zowel op toeristisch als recreatief vlak heeft Tongeren belangrijke troeven. Die kunnen nog versterkt worden door verbindingen te creëren tussen de toeristische en recreatieve trekpleisters, zowel binnen als buiten het stadscentrum. Als pleinen, sfeerhoekjes, historische gebouwen en winkels beter op mekaar aansluiten dan verhoogt dat de beleving. Het stadsbestuur graag een ‘groene’ verbinding creëren tussen Plinius en De Motten, via de Wijngaardstraat en Hemelingenstraat. Er wordt gedacht over ’groene’ stadswallen en de mogelijkheid om de Jeker terug open te leggen. Want water brengt leven in de stad. 2. Erfgoed, archeologie en leegstand De stad heeft een rijk bouwkundig erfgoed en een uitgebreid archeologisch patrimonium. Deze historische rijkdom moet behouden blijven. Om leegstand van woningen tegen te gaan worden maatregelen genomen die het patrimonium van het centrum moeten opwaarderen. Wonen boven winkels biedt hier heel wat mogelijkheden. In de binnenstad wordt de kleinschaligheid strikt bewaakt. Op de wallen kan een grotere bouwhoogte toegelaten worden. Het uitzicht op de basiliek moet hoe dan ook bewaard blijven. In het RUP zijn handel en diensten geconcentreerd rond de as Sint-Truiderstraat, een gedeelte van de Hemelingenstraat, Maastrichterstraat, de Schiervelstraat, Hospitaalplein, Veemarkt en het Julianuscomplex. Op de Grote Markt, het Stadhuisplein, de Vlasmarkt, de Graanmarkt en de Hemelingenstraat worden diensten en wonen toegelaten. Horecazaken kunnen verspreid voorkomen.
P a g i n a | 24
3. Kernversterking In de binnenstad zoeken we naar kernversterking. Dit houdt onder meer nieuwe ontwikkelingen in binnengebieden of het hergebruik van historische gebouwen in. Het stadsbestuur kiest voor een sterke compacte handelskern met daarbuiten alle mogelijkheden voor wonen. We maken een onderscheid tussen de bovenstad (met stedelijke functies) en de benedenstad (om te wonen). Meer bepaald in de Hemelingenstraat-Nieuwstraat, Jekerstraat-Albertwal, Elfde Novemberwal en Kastanjewal worden de mogelijkheden hierrond onderzocht. Bestaande groenelementen worden maximaal bewaard en waar mogelijk versterkt. 4. Mobiliteit Vanzelfsprekend hebben verkeerskundige ingrepen buiten de stadsomwalling een invloed op de historische binnenstad. De stad zoekt een evenwicht tussen historische patronen en nieuwe ontwikkelingen. In het centrum worden de parkeerplaatsen gebundeld waardoor de overige stadsdelen ontlast worden van autoverkeer. Vooral de bovenstad en het begijnhof worden aangepast op maat van de zwakke weggebruiker.
Afbakening kleinstedelijk gebied en uitbreiding regionaal bedrijventerrein Het is de taak van de provincie om het kleinstedelijk gebied af te bakenen. De voorstudie werd reeds enkele jaren geleden uitgevoerd. De afbakeningslijn wordt door middel van een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) juridisch vastgelegd en bepaald waar toekomstige stedelijke ontwikkelingen mogelijk zijn. Naast de afbakeningslijn bestaat het dossier uit een aantal deelplannen, o.a.: uitbreiding regionaal bedrijventerrein, ontwikkeling van woonuitbreidingsgebied Paspoel aan de Paardsweidestraat en de herziening van het PRUP Plinius. Voor Tongeren is uit een behoefteraming gebleken dat er nood is aan ca. 50 ha. bijkomend regionaal bedrijventerrein. Men richt zich hier op bedrijven met TDL-activiteiten, maar ook kleine niet-industriële Seveso-bedrijven moeten mogelijk zijn. Om deze uitbreiding mogelijk te maken werden er reeds verschillende studies uitgevoerd zoals een locatieonderzoek, het plan-MER voor 6 zoekzones, een ruimtelijke veiligheidsrapportage, een landbouwgevoeligheidsanalyse en landbouweffectenrapport. Op basis van deze studies besliste de deputatie van de provincie Limburg de uitbreiding te voorzien ten zuiden van het bestaande industrieterrein Tongeren-Oost. Momenteel wordt er een provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan (PRUP) opgemaakt om de agrarische bestemming om te zetten in industriegebied. De afronding van deze procedure wordt voorzien rond eind 2015 waarna de ontwikkeling gefaseerd van start kan gaan na het verkrijgen van de nodige vergunningen.
P a g i n a | 25
Herbestemming Ambiorixkazerne Defensie heeft de Ambiorixkazerne in 2011 verlaten. Hierdoor bevindt zich nu een lege plek in het stedelijk weefsel die opgevuld moet worden. Om zelf aan het stuur te zitten van hoe de kazerne er in de toekomst zal uitzien en de kwaliteiten en potenties ten volle te kunnen benutten heeft het ‘Autonoom Gemeentebedrijf Stadsontwikkeling Tongeren’ de site aangekocht via een minnelijke onteigening van defensie op 14 juni 2013. Het stadsbestuur heeft de ambitie om de site volwaardig te verbinden met het historische centrum van Tongeren. Bovendien staat de relatie met de Kevie centraal; de natuur wordt doorgetrokken in de site en de Ambiorixkazerne zal het nieuwe vertrekpunt zijn voor het ontdekken van dit natuurgebied. De wijk ‘achter de statie’ krijgt een nieuw centrum met een multifunctioneel paradeplein. De bestaande gebouwen blijven, omwille van hun beeldbepalend karakter, behouden en worden gerenoveerd. Voor enkele blokken ligt de nieuwe bestemming al een tijdje vast: de erfgoedcampus van de provincie Limburg en de federale politie nemen hier hun intrek. De resterende bouwblokken worden ingevuld met woningen en publiek toegankelijke functies in de gelijkvloerse plint. Er zal verder ruimte gecreëerd worden voor een 200-tal woongelegenheden en bedrijfs- of kantoorruimtes, allen ingebed in een groene publieke ruimte. De herbestemming zal uiteraard niet in één keer gebeuren, maar zal gefaseerd uitgevoerd worden. Zo kunnen de delen zich inpassen in de wijk en omgeving zonder de draagkracht ervan te overschrijden. Het masterplan werd in maart 2012 voorgesteld aan de bevolking en in april goedgekeurd door de gemeenteraad. Na het studiewerk is het tijd om de effectieve ontwikkeling en realisatie mogelijk te maken. Het AGB voert de verdere procedure tot verkoop van de site. Eind 2013 werd de procedure voorbereid om de site opnieuw in de markt te plaatsen. Er werd een bestek opgemaakt waarin de visie, doelstellingen en eisen van het AGB en het stadsbestuur vernoemd werden. In de loop van 2014 konden ontwikkelaars zich kandidaat stellen tot aankoop en worden de verdere onderhandelingen gevoerd.
Woonuitbreidingsgebied Heurkensberg in stedelijk gebied Het woonuitbreidingsgebied Heurkensberg, gelegen langs de Baversstraat, biedt ruimte voor een ontwikkeling van ongeveer 200 woongelegenheden. Het stadsbestuur heeft in het najaar van 2011 de gronden in eigendom met een oppervlakte van 8ha in totaliteit in de markt geplaatst en verkocht aan ontwikkelaar Skyline.
P a g i n a | 26
De stad wil inzetten op een kwalitatieve woonontwikkeling en daarom zijn ruimtelijke en architecturale kwaliteit criteria die bepalend zijn geweest bij de aanstelling van de ontwikkelaar. Er zal op de site een combinatie van sociale woningen (60 wooneenheden) en private woningen gerealiseerd worden. In dit gebied vond eerder ook al de vzw Nederheem een onderkomen. Het nieuwe project zal Nederheem een nieuwe ontsluiting geven en Ter heide voorzien van een bijkomende fiets- en voetgangersverbinding richting centrum van de stad. Conix Architects hebben een ontwerp gemaakt voor Skyline waarin groepen van woningen gerealiseerd worden in een dambordpatroon, refererend naar de opbouw van de Romeinse steden. In dit dambord ontstaat ook een aaneenschakeling van kleinschalige publieke ruimte die een grote meerwaarde zal geven aan de wijk en haar bewoners. Eind december 2013 werd de vergunning voor het project en de bijhorende infrastructuurwerken verleend. Het gebied zal gefaseerd ontwikkeld worden. Over een periode van 8-10 jaar zullen 220 bijkomende wooneenheden gerealiseerd worden.
P a g i n a | 27
STADSVERNIEUWING Project Vermeulenstraat Aan de Vermeulenstraat, in het stadcentrum komt een nieuwe ondergrondse parkeergarage met 260 plaatsen. Deze parkeergarage past binnen het nieuwe parkeerbeleid van de stad. Het parkeren wordt weggenomen van het maaiveld en in de ondergrond opgelost. Om het aantal auto’s in de binnenstad te verminderen, wordt het verkeer via parkeerlussen naar de parkings aan de rand van de binnenstad gestuurd. Bovenop de parkeergarage worden 16 loftappartementen gebouwd. Rondom het woongebouw wordt een semi-publiek parkgebied ingericht voor bewoners en stadsbezoekers. De gronden in eigendom van de stad werden in december 2011 door middel van verkoop met voorwaarden verkocht aan CORDEEL NV. Architectenbureau IGLESIAS-LEENDERS-BYLOIS werden ingeschakeld om het ontwerp op te maken. Op 3 mei 2013 werd de stedenbouwkundige vergunning verleend.
Anicius – ‘Ruimte aan de rand’ Het stadsvernieuwingsproject Anicius situeert zich in het woongebied tussen de wallen, het station en de Bilzersteenweg. Het streefdoel is de leefkwaliteit van deze woonzone ter verhogen en het gebied beter de laten aansluiten op het stadscentrum. Private ontwikkelaars staan in voor de bouwprojecten. De stad zorgt voor de groenaanleg, de vernieuwing van straten en pleinen en fiets- en voetgangersdoorsteken tussen de aangrenzende stadswijken. Een aantal gerealiseerde woonprojecten (Terra Nova en Aniciusproject) hebben bijkomende kwalitatieve woongelegenheden gecreëerd en het Medisch Centrum Sint-Jozef heeft een nieuw psychiatrisch verzorgingstehuis gerealiseerd in de Raperiestraat. Er wordt ook heel wat kwaliteitsvolle publieke ruimte gerealiseerd (plein Terra nova, Aniciuspark, en enkele wegenisprojecten (Sacramentstraat, Zagerijstraat en Raperiestraat). In 2013 heeft de stad het dossier en de voortgang ervan voorgelegd aan de kwaliteitskamer van het team Stedenbeleid van het Vlaams Gewest. In navolging hiervan werd de 2e schijf t.b.v. € 660.000,00 van de stadsvernieuwingssubsidie uitbetaald. Om het project te voltooien moeten er nog enkele deelprojecten gerealiseerd worden. De aanleg van een driehoekig stadspleintje voor het MC Sint-Jozef in de Raperiestraat is in voorbereiding. De nodige gronden werden hiervoor reeds verworven.
P a g i n a | 28
Voor de realisatie van de T-verbinding doorheen de scholencampus aan de Sacramentstraat voert de stad Tongeren de nodige gesprekken met het GO!. Aangezien het GO! op deze site ook de bouw van een nieuwe lagere school plant moeten de plannen goed op elkaar afgestemd worden. De T-verbinding zal een verbinding zijn voor voetgangers en fietsers tussen de Sacramentstaat, de Driekruisenstraat en de Bilzersteenweg.
Pliniuspark De stad Tongeren en NV Plinius hebben bij overeenkomst van 1 december 2010 beslist het Pliniusproject te realiseren als een geïntegreerd toeristisch stadsproject dat behelst:
de ontwikkeling van de Pliniussite als een toeristisch recreatiepark;
de toeristische ontsluiting van belangrijke cultuurhistorische erfgoedelementen in en aan de rand van de stad;
de toeristische ontsluiting van de landelijke omgeving van de stad.
Het Pliniuspark wordt gerealiseerd voor Tongenaren en bezoekers die Tongeren en omgeving willen
verkennen.
De
uitgeruste
parking
voor
kampeerwagens,
de
speeltuin,
de
evenementenweide, de Finse piste en het groene recreatiepark worden in 2014 afgewerkt en opengesteld.
Volgende
accommodaties
en
attracties
zijn
gepland
voor
2016:
een
openluchtzwembad (te bouwen met financiële middelen van de stad Tongeren), een toeristisch onthaal, een cafetaria en een brongebouw. De stichting van openbaar nut Limburg Sterk Merk keurde in 2011 het nieuwe Pliniusproject goed en kende een financiële toelage van 5,29 miljoen euro toe aan de stad Tongeren voor de ontwikkeling van de Pliniussite. Om de NV Plinius de nodige zakelijke rechten over de gronden te geven kende de stad Tongeren in 2011 een recht van opstal voor 30 jaar toe aan de NV Plinius. De NV Plinius is thans volle eigenaar van de parkings en naakte eigenaar EN opstalhouder van de resterende percelen. De NV Plinius stelde na een algemene offerteaanvraag de TV Technum – Venhoeven CS – OKRA aan als ontwerpers van het toeristisch paviljoen, van het openlucht zwembad en van de parkinrichting. De firma Slegers Algemene Ondernemingen NV uit Bilzen voert de eerste opdracht uit (grondwerken, bestrating en groenaanplanting). De kosten bedragen ruim 1,8 miljoen euro. De werken zijn grotendeels beëindigd. De Pliniussite heeft een grote historische betekenis door de Pliniusbron. De ontwerpers hebben deze historische functie en betekenis gekoppeld aan het herstel van het oorspronkelijke Haspengouwse landschap. Het water, aanwezig door de Pliniusbron en de eeuwenoude Fonteinbeek, is de drager van het park. De bron is op een eigentijdse en sobere manier in beeld gebracht. De Fonteinbeek is terug open gelegd en op een natuurlijke wijze geïntegreerd in het
P a g i n a | 29
landschap. Het park heft twee vijvers: de eerste bestaande vijver is getransformeerd met een natuurlijke habitat; de tweede vijver is een gedempt relict dat opnieuw is uitgegraven. De Pliniussite heeft sterke kwaliteiten die door het nieuwe ontwerp worden omgezet in een toeristisch attractief park voor de Tongenaar en de vele bezoekers van de stad. Voor de rondreizende mobilhome toerist is, tegen betaling, een volledig uitgeruste camperparking ter beschikking. Voor de bezoeker van het toeristisch park is de parking en de toegang tot het park gratis. Op basis van een overeenkomst met de BTW-administratie betaalt de stad Tongeren een prijssubsidie voor het gebruik van de parking en voor het bezoek aan het park. Groenstructuur Het park is nagenoeg 15 ha groot en heeft een open karakter met een aantal deelgebieden. De bestaande parkings blijven behouden. Aan de voorkant van het te bouwen toeristisch paviljoen wordt een voorplein ingericht met een grote fietsparking. De site moet een aantrekkelijke vertreken stopplaats worden op het Haspengouwse fietsroutenetwerk. Het groene evenemententerrein is het meest open gebied met gemaaide velden en verspreide aanplanting van streekeigen bomen en struiken. Rond de Fonteinbeek en de vijvers verandert deze inrichting in een natuurlijk beeld met ruimte voor ruigte, rietkragen, bloeiende oevers en inheemse bermplanten en bomen. Het park is enkel toegankelijk voor voetgangers en fietsers. Het belangrijkste pad is de Cherry Walk, een brede wandelweg afgeboord met kerselaren. Andere smallere wandelpaden sluiten aan op deze hoofdas en laten toe alle zones van het park te bereiken. Zitmeubelen geven de parkbezoeker rustpunten om te genieten van het park en het omliggende landschap. Sport en recreatie Vlakbij het nog te bouwen paviljoen met cafetaria en met groot zomerterras is een speeltuin voor de kleinere kinderen met speeltoestellen uitgevoerd in natuurlijke materialen. Het park is ook ter beschikking van de recreatieve sporter. Een verlichte Finse piste is aangelegd en geopend. Joggen is natuurlijk ook mogelijk op de verharde paden. Tijdens de vakanties is het park open voor speelpleinwerking. En ook de jeugdverenigingen zijn het ganse jaar van harte welkom in het park. Toeristisch paviljoen en openluchtzwembad De opening van het toeristisch paviljoen en van het open luchtzwembad is verschoven naar 2016. De raad van bestuur van NV Plinius en de stad Tongeren hebben hun akkoord gegeven aan de door de ontwerpers aangepaste ontwerp van zwembad en paviljoen. De bouwvergunning is aangevraagd. De aanbesteding van de werken is voorzien eind 2014. De werken zullen iets meer dan een jaar in beslag nemen. Wonen langs Heirbanen De dienst Huisvesting is werkzaam in een breed scala van woonthema´s en problematieken. Deze dienst is werkzaam als gesubsidieerd project onder de naam “Wonen langs HeirbanenTongeren-Herstappe” enerzijds op beleidsniveau en anderzijds in de praktijk, tot op dossierniveau.
P a g i n a | 30
1. Woonbeleidsplan Het woonbeleidsplan “Wonen in Tongeren Herstappe, wonen langs heirbanen” werd afgerond en goedgekeurd door het CBS op 6 december 2013. Hiervoor werden de stedelijke kern en de 17 dorpen geanalyseerd, voor de stedelijke kern werden daarbij de verschillende wijken afzonderlijk onderzocht. Visie en doelstellingen werden in overleg met betrokken schepenen, Wonen Vlaanderen en Wonen Limburg uitgewerkt. De analyse en de te verwachten maatschappelijke, demografische en economische ontwikkelingen werden hierin verwerkt. A.d.h.v. visie en doelstellingen werd tevens een actieplan opgemaakt dat als globaal overzicht is opgenomen in het woonbeleidsplan. Ook de woonbeleidspunten uit de beleidsnota 2013-2018 werden in het actieplan verwerkt. Het woonbeleid speelt in op de specifieke context van het wonen in de oudste stad van België, rekening houdend met het erfgoedgegeven, het ouder woonpatrimonium en de daarbij horende woonkwaliteit. Een andere leidraad in dit project is het Beoogd Sociaal Objectief, een taakstelling voor de uitbreiding van het Sociaal woonaanbod. In de twee jaar dat het project WiTH loopt werd gaandeweg de behoefte aan afspraken rond woningopsplitsing en meergezinswoningen steeds sterker. Er zijn voor beide onderwerpen afwegingsschema´s opgesteld, waarin de kwaliteit naar Ruimtelijke Ordening en wonen de leidraad vormt. Deze schema´s zijn opgenomen in het woonbeleidsplan en worden gebruikt bij het bespreken en adviseren van projecten. 2. Lokaal Woonoverleg Het Lokaal Woonoverleg (LW), dat als doelstelling de coördinatie van het lokaal woonbeleid heeft, werd drie maal georganiseerd. In het LW zijn alle actoren op huisvestingsgebied in Tongeren aanwezig of vertegenwoordigd. De diverse huisvestingsprojecten werden besproken alsook de stand van zaken op het gebied van sociale huisvesting. Ook het woonbeleidsplan werd besproken o.a. met behulp van een presentatie van beschikbare digitale kaarten door de GIS-coördinator. 3. Basisinformatie aan de inwoners Dagelijks werden burgers met woonvragen geholpen, telefonisch, per mail of aan het loket. Aan het loket kan men o.a. terecht voor info en hulp bij het aanvragen van premies en subsidies voor woning verbetering en aanpassing. Daarnaast kan men er ook terecht voor allerlei andere vragen rond wonen zoals vb. over woonkwaliteit en zorgwonen. Wekelijks werden naar aanleiding van dergelijke vragen huisbezoeken afgelegd. Ook t.b.v. aanvragen voor domiciliering in ongeschikte of onbewoonbare woningen, woningopsplitsingen e.d. werd de situatie ter plaatse bekeken.
P a g i n a | 31
Er werden artikels over leegstand en woonkwaliteit voor de stadskrant uitgeschreven en er werd een lezing gegeven voor senioren over eenvoudige aanpassingen in en om het huis t.b.v. de verbetering van comfort en veiligheid. Zorgwonen Er werd een beleidsdocument opgemaakt en goedgekeurd met betrekking tot het zorgwonen. In dit document wordt de regelgeving verduidelijkt en aangevuld met
de visie van de stad
Tongeren. 4. Sociaal en technisch advies Woonkwaliteit Werken aan woonkwaliteit gebeurde op diverse vlakken, enerzijds t.a.v. bestaand patrimonium en omgeving, anderzijds bij de beoordeling van wat nog gerealiseerd moet worden. Bestaand patrimonium Er werden regelmatig woningen gecontroleerd op kwaliteit, veiligheid en comfort. Naar aanleiding van klachten werd in eerste instantie een huisbezoek afgelegd door de dienst Huisvesting. Dergelijke huisbezoeken worden gedaan als vooronderzoek alvorens een keuring aan te vragen bij Wonen Vlaanderen of
om ter plaatse advies te kunnen geven over
woonattitudes, te ondernemen acties e.d. In de Werkgroep Woonkwaliteit werden meer dan 60 dossiers behandeld t.b.v. de verbetering van veiligheid en woonkwaliteit, comfort en hygiëne. Voor circa 1/3 werd op redelijke termijn een goede oplossing bekomen, de overige dossiers blijven onder de aandacht. Deze werkgroep wordt gecoördineerd vanuit dienst Huisvesting, in de werkgroep zijn ook de overige diensten, Milieu, Wijkdienst, Sociale dienst, Technische dienst, Burgerzaken, GAS en OCMW vertegenwoordigd. Er is gewerkt aan de kwaliteitsverbetering van het patrimonium. In 2013 zijn er 9 woningen ongeschikt en/of onbewoonbaar verklaard, (in totaal stonden er op het einde van het jaar 32 woningen geregistreerd als ongeschikt en/of onbewoonbaar, 9 woningen als verwaarloosd geregistreerd. Daarnaast werden diverse eigenaars uitgenodigd voor gesprekken i.v.m. de slechte toestand van hun woning om aan te zetten tot verbeteringen en aanpassingen. Bouwaanvragen Bij bouwaanvragen naar vb. woningopsplitsing, zorgwonen en appartementen, kortom wooneenheden waar extra aandacht naar woonkwaliteit wenselijk is, heeft de wooncoördinator (pre)advies gegeven. In de afwegingsschema´s
“Opsplitsing en/of herbestemming van bestaande gebouwen en
woningen tot wonen” en “Nieuwbouw van niet grondgebonden meergezinswoningen” (zie ook woonbeleidsplan),
werden minimum eisen m.b.t. woonkwaliteit van woning en omgeving
P a g i n a | 32
opgenomen.
Bij adviesbesprekingen worden deze schema´s gehanteerd meegegeven aan
architecten en/of opdrachtgevers. Leegstand Het gemeentelijk reglement voor het opstellen en beheer van de inventaris van leegstaande woningen en gebouwen is herzien. Het vernieuwde reglement werd goedgekeurd door de GR in juni 2013. Het gemiddeld aantal langdurig leegstaande woningen is in haar totaal gedaald, van circa 270 tot circa 250. Tegenwoordig wordt leegstand sneller opgevolgd en geregistreerd dan enkele jaren geleden. Dit leidt meestal tot een kortere registratie periode van de dossiers door de snellere bewustwording. Opname in het leegstandsregister schudt eigenaren wakker en stimuleert tot nadenken en actie. 5. Sociale huisvesting Voor de bouw van bijkomende sociale huisvesting werden in totaal voor 139 sociale woningen bouwvergunningen verleend. Hiervan zijn 111 woningen voor de sociale huursector bestemd en 28 voor de sociale koopsector. Tevens werd een bouwvergunning verleend voor de vervanging van 192 sociale appartementen op Paspoel door evenveel nieuwe appartementen. De aanwezigheid van het Sociaal Verhuurkantoor (SVK) Land van Loon in Tongeren werpt zijn vruchten af. Het SVK, met zittingsdagen sinds 2012 bij OCMW is inmiddels redelijk bekend bij de Tongenaren. Het aantal Kandidaat huurders is fors gestegen, alsook het aantal woningen dat via het SVK Land van Loon verhuurd wordt. In het najaar 2013 werden 44 woningen via het SVK Land van Loon verhuurd, 10 meer dan een jaar eerder.
P a g i n a | 33
AGB STADSONTWIKKELING TONGEREN De stad Tongeren besliste het Autonoom Gemeentebedrijf Stadsontwikkeling Tongeren uit te bouwen tot een volwaardig stedelijk vastgoedbedrijf ten dienste van de stedelijke beleidsdoelstellingen. Hiertoe werd een beheersovereenkomst tussen de stad en het AGB afgesloten. De stad Tongeren bracht materiële vaste activa (gronden en gebouwen) in voor een totale waarde van € 10.206.131. Tegelijkertijd bracht de stad de leningen afgesloten bij de banken ING, Dexia en KBC, die betrekking hebben op deze onroerende goederen in. Het AGB is de belangrijkste aandeelhouder van NV Plinius. Bij de aanvang van 2013 werd de nieuwe raad van bestuur geïnstalleerd: Patrick Dewael (voorzitter), An Christiaens, Johnny Vrancken, Guy Schiepers, Marc Hoogmartens, Christiane Thys, Patrick Leenders, Chris Pietermans, Mark Vanherf, Fabienne Poncelet, Ruben Stassen en Kathleen Reweghs, bestuurders. Luc Duyssens werd aangesteld als secretaris. De raad van bestuur van het AGB besliste in 2012 het kwartier Ambiorix, dat werd verlaten door de Belgische Strijdkrachten te verwerven bij onteigening van de Federale overheid. Een masterplan werd opgesteld om nieuwe bestemmingen vast te leggen. De in 2012 opgestarte procedure tot ontwikkeling van de site met de bouw van een nieuw gebouw voor de lokale politie werd stopgezet. De raad van bestuur besliste een nieuw ontwikkelingstraject op te starten. Met uitzondering van de blokken B (provincie Limburg) en D (Gerechtelijke Politie) worden de gebouwen, het paradeplein evenals een deel van de omliggende gronden her bestemd via een verkoop onder voorwaarden. Deze procedure werd in 2013 opgestart. Het AGB stuurt ook de ontwikkeling in het gebied Siegelsmarkt aan. In deze zone is een tracé getekend voor de NO-omleidingsweg. Met het oog op de toekomstige realisatie van deze omleidingsweg werden twee oude woningen langs de Bilzersteenweg aangekocht en gesloopt. De pastorie van Piringen werd op 25 januari 2013 openbaar verkocht. De raad van bestuur nam op 27 november 2013 volgende beslissingen: -
De aanpassing van de statuten en van de beheersovereenkomst;
-
De te koop stelling van het Munthuis en van de pastorie van Nerem via FED-net;
-
De herbestemming en restauratie van de Begijnhofkerk;
-
De verkoop van een perceel industriegrond op Tongeren Noord.
Het directiecomité volgt een aantal lopende dossiers op: de verkoop van nog beschikbare industriegronden; de ontwikkeling van de uitbreiding industriezone Tongeren Oost; de ontwikkeling van het project Clarissenstraat, de Brown field convenant Guntersite.
P a g i n a | 34
MIDDENSTAND Detailhandel heeft een belangrijke invloed op de stedelijke economie en op het imago van de stad. De aanwezigheid van een uitgebreide cluster aan winkels is niet alleen belangrijk voor de consument en de handelaar, ook voor de stad is het van groot belang. Het bepaalt immers de aantrekkelijkheid van de stad en kan dus een interessant instrument zijn in de concurrentiestrijd tussen de steden onderling. Tongeren moet immers sterk staan tegenover grotere naburige shoppingsteden zoals Hasselt, Maastricht en Luik. Het is noodzakelijk de aantrekkingskracht en de uitstraling van het bestaande winkelgebied continu te verbeteren. Winkelstraten met een aanzienlijke leegstand hebben een negatieve uitstraling. Leegstand dient dus hard aangepakt te worden door het uitwerken van diverse maatregelen.
Beleidsnota economie Met de beleidsnota detailhandel wil het stadsbestuur inspelen op de voortdurende evoluties in de sector. Het succes van een handelszaak is niet enkel de inzet van de ondernemer. Ook het stadsbestuur heeft een verantwoordelijkheid. Het moet voorzien in optimale omgevingsfactoren zoals een vlotte bereikbaarheid, een proper straatbeeld, promotie van de stad in zijn totaliteit en een vlotte openbare dienstverlening. De beleidsnota detailhandel is een visie op de detailhandel in Tongeren en is de basis voor een actueel beleid, rekening houdend met de toekomstige trends, nieuwe ontwikkelingen, … De beleidsnota kan in eerste instantie als visie duidelijkheid scheppen en alle betrokken partijen (ondernemers, investeerders, beleggers, …) inzicht geven die voor investeringsbeslissingen gewenst is. Voor het beleid en de stedelijke diensten is de beleidsnota detailhandel een werkinstrument of een middel om de commerciële dynamiek te sturen en in goede banen te leiden. Vervolgens kan de beleidsnota ook gezien worden als toetsingskader voor alle maatregelen die van invloed zijn op het commerciële handelsapparaat van Tongeren. Nieuwe initiatieven moeten zorgvuldig afgewogen worden door onder andere hun toegevoegde waarde aan de bestaande en toekomstige detailhandelsstructuur te analyseren. Er moet niet enkel gedacht worden aan nieuwe, toekomstige ontwikkelingen in de stad, ook de bestaande handelsgebieden moeten blijvend ondersteund worden. Uitgangspunten van de beleidsnota detailhandel: -
zorgen voor een uitgebreid en kwalitatief aanbod aan handelsvestigingen. De consument moet aangetrokken worden door de winkels en de winkelstraten.
-
streven naar zo een groot mogelijke variatie aan winkels. De vraag en het koopgedrag van de consumenten is zo verschillend, dat de stad de meeste consumenten voor zich kan winnen als haar aanbod aan winkels even gevarieerd is.
P a g i n a | 35
-
het sturen en in goede banen leiden van de commerciële dynamiek. Het aanbod aan handelsvestigingen moet concurrentieel en vernieuwend zijn. De stad moet openstaan voor nieuwe winkelformules en –concepten. Hiervoor is een duidelijke afbakening van het winkelgebied noodzakelijk.
-
strijd tegen leegstaande panden.
Citymarketing Toeristische erkenning/koopzondagen Op 9 september 2009 verkreeg de stad Tongeren voor het eerst de erkenning als toeristisch centrum. Deze erkenning maakte een uitgebreide zondagopening van handelszaken mogelijk. De zondagopening kon volgens het stadsbestuur een belangrijke impuls voor handel en toerisme in Tongeren betekenen. De handelszaken in het centrum kunnen hierdoor een veertigtal zondagen per jaar de deuren openen. Voordien was het aantal zondagen waarop de handelszaken mochten openen beperkt tot vijftien. De erkenning opende enorme perspectieven voor de Tongerse detailhandel. Samen met de middenstandsraad werd bepaald dat er voortaan iedere eerste zondag van de maand gewinkeld kan worden in Tongeren. Bovendien is Tongeren tijdens deze winkelnamiddag een podium aan evenementen. Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen handelszaken gelegen binnen het afgebakend gebied van de toeristische erkenning en buiten dit gebied. Enkel de handelszaken die binnen het goedgekeurde gebied liggen, kunnen genieten van de erkenning als toeristisch centrum. De toeristische erkenning geldt 4 jaar. Het stadsbestuur wenste dan ook deze erkenning te verlengen en heeft hiertoe bij de bevoegde ministers de nodige stappen ondernomen om deze verlenging te bekomen. De stad Tongeren werd in september 2013 opnieuw erkend voor 4 jaar. Werkgroep citymarketing Stadspromotie (ook wel bekend als citybranding of citymarketing) is de strategische promotie van een stad of stadswijk.
Beeldbepalende activiteiten die daar plaatsvinden worden dan als
voorbeeldfunctie gepromoot. Stadspromotie wordt gebruikt om het imago te veranderen of te versterken. Doelstellingen van citymarketing -
versterken van Tongeren als shoppingstad
-
aantrekken van nieuwe bezoekers in omliggende regio
-
tegengaan van de leegstand
-
versterken van het imago van Tongeren als cultuur-historisch en economisch centrum
-
Tongeren promoten als een aangename stad om te wonen voor alle inwoners
P a g i n a | 36
De tools -
Werkgroep citymarketing: iedere maand
-
Toeristische erkenning – koopzondagen
-
Mediabudget Concentra
-
Organisatie evenementen
De resultaten -
Koopzondagen zijn een succes
-
De handelaars zijn tevreden
-
Positief imago voor Tongeren
-
Nieuwe bezoekers vinden hun weg naar Tongeren
De toekomst -
Onderhouden wat er opgebouwd werd
-
Centralisatie van middelen
-
Focus op kwaliteit
-
Werken naar een vaste kalender
-
Samenwerking met vaste organisaties
De handelaars De handelaars hebben ook een verantwoordelijkheid. Ze dienen te werken aan een goed aanbod. Handelaars dienen in te spelen op de acties georganiseerd door het stadsbestuur. De werkgroep citymarketing stimuleert het opzetten van workshops rond trends, gezamenlijk adverteren, inkleden etalages, …
Subsidie gevelrenovatie en renovatie van leegstaande handelspanden De stad Tongeren pakt de renovatie van winkelgevels en leegstaande handelspanden grondig aan. Hiervoor kon de stad rekenen op steun van Europa, het Hermesfonds en de Provincie Limburg. Vanaf 1 september 2011 trad het reglement in voege dat de leegstand structureel aanpakt en eigenaars/handelaars wil aanmoedigen om hun handelspand te renoveren. Met de koopzondagen en de inspanningen op het vlak van citymarketing krijgt ons handelscentrum een alsmaar grotere uitstraling. De renovatie van handelspanden en de strijd tegen de leegstand maken Tongeren nog aantrekkelijker, zowel voor de winkeluitbater, de investeerder als voor de shoppers. Het project gevelrenovatie en renovatie van leegstaande handelspanden bleek succesvol. Maar liefst 29 handelszaken deden een aanvraag. Het resultaat is momenteel goed zichtbaar in het straatbeeld. Subsidieaanvragen konden tot 30 november 2013 ingediend worden.
P a g i n a | 37
Gelet op het succes van het subsidiereglement en de nieuwe (subsidie)oproep van het Agentschap Ondernemen ‘Renovatie Handelspanden’ diende de stad Tongeren opnieuw een aanvraagdossier in. Deze oproep heeft als doelstelling de steden en gemeenten te ondersteunen bij het opwaarderen van hun kernwinkelgebied. Aantrekkelijke handelspanden zijn van groot belang voor de uitstraling van een winkelstraat. Daarom wordt binnen deze oproep voorzien in een subsidie voor steden en gemeenten die een subsidiereglement opstellen ter ondersteuning van handelaars die hun handelspand willen renoveren. Begin 2014 maakt het Agentschap Ondernemen bekend welke steden worden weerhouden voor de subsidie. Opstartpremie voor de vestiging van zelfstandige ondernemers Leegstand kan een hinderlijk element zijn voor een vitaal straatbeeld en de aantrekkelijkheid van een handelscentrum. De desolate indruk van leegstaande handelspanden legt een hypotheek op elke inspanning van de gemeente om de attractiviteit van bepaalde straten of van het winkelgebied in zijn geheel te verhogen. De opstartpremie en de strijd tegen leegstand maken Tongeren nog aantrekkelijker, zowel voor de (nieuwe) zelfstandigen als voor de shoppers. Op 1 april 2012 trad het reglement ‘opstartpremie voor de vestiging van een handelszaak’ dan ook in voege. In 2013 werden een aantal wijzigingen aan het regelement aangebracht: -
gebiedsomschrijving
-
begunstigden
-
aanvraagdossier
-
termijnen van uitbetaling
De opstartpremie bedraagt 75% van de aanvaarde kosten, met een maximum van 10.000 euro. Tot op heden werd de opstartpremie 10 keer aangevraagd. Bezetting ter bede Naast een aantal structurele maatregelen die op langere termijn het handelscentrum aantrekkelijker moeten maken, wil de stad Tongeren ook initiatieven nemen om op korte termijn het shoppen in het centrum van Tongeren een boost te geven. Het innemen van leegstaande etalages door bestaande handelszaken is een nieuw initiatief dat werd opgestart. In afwachting van een nieuwe invulling wordt er aan leegstaande etalageruimtes een alternatieve invulling gegeven. Er werd aan onze centrumhandelaars voorgesteld om leegstaande etalages op te vullen. Een overeenkomst waarin de eigenaar van een leegstaand handelspand overeenkomt dat het handelspand ingevuld kan worden door een gevestigde handelaar biedt perspectief op korte termijn.
Het bezettingsrecht wordt gratis toegekend, maar de bezetter staat in voor het
onderhoud van de ruimte en voor alle kosten betreffende nutsvoorzieningen. Deze overeenkomst is, indien het pand een nieuwe definitieve invulling krijgt, op korte termijn opzegbaar. Het betreft hier uiteraard geen structurele, doch een perceptuele maatregel waarover met de diverse middenstandsorganisaties werd overlegd. Er werden al een aantal succesvolle invullingen gerealiseerd.
P a g i n a | 38
vzw Tongeren Shoppingstad Algemeen Met de komst van T-Forum heeft de stad Tongeren er meer dan 30.000 m² handelsoppervlakte bij. Dit heeft voordelen, maar ook nadelen. Daarom tracht het stadsbestuur met de VZW Tongeren Shoppingstad een synergie te creëren tussen T-Forum en het handelscentrum. De VZW heeft als doel op de ruimst mogelijke wijze bij te dragen tot het vergroten van de uitstraling en commerciële dynamiek van onze stad, zowel in de kern als in de periferie. De VZW dient ervoor te zorgen dat de samenwerking tussen de diverse commerciële spelers op het vlak van detailhandel officieel verenigd worden. In de raad van bestuur zetelen momenteel 4 partijen: het stadsbestuur, Retail Estates als eigenaar van T-Forum, Intervest Retail als eigenaar van Julianus Shopping en een vertegenwoordiger van de Tongerse middenstand centrum. De VZW werkt voortdurend acties uit om de winkeldynamiek in de Ambiorixstad te verhogen. Retailburo Tongeren Detailhandel vraagt een zeer specifieke aanpak. Gespecialiseerde kennis en ervaring zijn noodzakelijk bij de begeleiding van retailers, eigenaars van commercieel vastgoed, makelaars en al wie interesse heeft in detailhandel. Daarom startte de vzw met een forum speciaal voor de detailhandel, vergelijkbaar met de eerder opgerichte ondernemersloketten die zeer succesvol zijn bij steden en gemeenten Via de nieuwe website www.retailburotongeren.be zullen belanghebbenden terecht kunnen bij diverse experten en diensten die een antwoord kunnen bieden op alle vragen die retailers, vastgoedeigenaars of geïnteresseerden hebben met betrekking tot detailhandel. Informatie over vergunningen, subsidies of taksen wordt verzameld op één centrale plek. Heel belangrijk in dit verhaal is dat detailhandelaars en vastgoedmakelaars ook cijfers kunnen opvragen over hoe sterk een bepaalde locatie scoort op het vlak van passanten. www.visittongeren.be De detailhandel heeft nood aan een website die de focus legt op shoppen, evenementen, cultuur, eten en drinken, logeren, … De vzw heeft daartoe een website laten ontwikkelen waar alle Tongerse handelaars hun gegevens kunnen posten (gegevens handelszaak, openingsuren, …). Naast een overzicht van alle Tongerse handelszaken kan de bezoeker op de website terecht voor een overzicht van alle mogelijke evenementen, culturele bezienswaardigheden, info met betrekking tot de ‘Tongerse cadeaucheque’ … De pagina beschikt over een uitgebreide zoekfunctie zodat handelszaken, evenementen, hotels, … makkelijk teruggevonden kunnen worden. Naast de functie voor bezoekers van onze stad, werd er ook een pagina online geplaatst met allerhande retailinfo. Eigenaars van handelspanden en investeerders kunnen hier terecht voor alle relevante info betreffende het economisch klimaat van onze stad (zie Retailburo Tongeren).
P a g i n a | 39
Couponactie In de maand oktober organiseerde de VZW een grote couponactie in de winkels in de binnenstad, Shopping Julianius, Tongeren-Zuid en T-Forum. Elke coupon gaf kans om cadeaucheques te winnen. Er werden bijna 250.000 deelnamecoupons verspreid via de handelaars. Met deze actie beoogde de VZW een aantal zaken. Niet in het minst wenst de vzw die bezoekers die op het retailpark T-Forum komen en niet binnen de maand afzakken naar de binnenstad (zogenaamde ‘nieuwe klanten’ voor de binnenstad aangetrokken door het retailpark), wel naar de binnenstad te lokken. Bijkomend doel van deze actie was onder meer dat klantengegevens geregistreerd werden (herkomst van shoppers, mailadressen,…) en dat de deelnemers inschreven op de digitale nieuwsbrief van visittongeren.be. Er werden meer dan 7000 inschrijvingen geregistreerd en ongeveer evenveel postcodes verzameld. Dit levert uiteraard waardevolle informatie op voor verdere acties en inspanningen. Andere acties - plaatsing passantentelsysteem in het centrum en op T-Forum - uitdelen gratis parkeertickets op T-Forum voor parkeren in binnenstad -… Markten Antiek- en brocantemarkt Al 37 jaar lang is Tongeren op zondagmorgen, al van in de vroege uurtjes, een levendige en bruisende stad. Meer dan 350 standhouders uit binnen- en buitenland en de vele antiekzaken stallen dan hun beste waar uit voor de talrijke bezoekers van de grootste antiek- en brocantemarkt van de Benelux. Tongeren is op zondagvoormiddag een internationale stad voor een steeds groter aantal Nederlanders, Duitsers, Fransen, Britten en Amerikanen. Tongeren wil zich dan ook profileren als antiekstad bij uitstek. Die bekendheid willen we niet alleen behouden maar de volgende jaren ook nog verder uitbouwen. De stad heeft hiervoor nu een actieplan opgesteld. De antiekmarkt werd in 1976 opgericht na het verdwijnen van de veemarkt. Vandaag is het de grootste van de Benelux, één van de grootste van Europa zelfs. De bezoekers appreciëren vooral de speciale sfeer en de meertaligheid. Haast elke bezoeker wordt bediend in zijn eigen taal. De antiekmarkt heeft ook een grote economische impact op Tongeren. De bezoekers beperken zich meestal niet enkel tot het kopen van dat uniek stukje antiek, ze pikken ook graag een gezellig terrasje of een smaakvol restaurant mee en brengen een bezoek aan het prachtig historisch stadscentrum of het Gallo Romeins Museum. Vele sectoren hebben dus baat bij de organisatie van onze wekelijkse antiek- en brocantemarkt. Een bezoeker – gemiddeld tienduizend elke zondag – spendeert gemiddeld 150 euro. Zestig procent komt meer dan één keer per jaar.
P a g i n a | 40
Tongeren levert voortdurend inspanningen om de antiekmarkt te promoten, tot ver over de landsgrenzen heen. Onder het motto ‘Oudste stad van België’ voert Tongeren campagne en streeft zo elk jaar het bezoekersaantal op te drijven. Het actieplan houdt o.a. in dat de antiekmarkt onder voortdurende aandacht in binnen- én buitenland gebracht dient te worden, dat de antiekbrochure ook in het Chinees verkrijgbaar zal zijn, dat er nieuwe los- en laadzones worden voorzien, dat de vrije standplaatsen voortaan via loting worden toegewezen, dat er in de zomermaanden (culturele) animatie wordt voorzien, dat een tweedaagse markt met nocturne zal worden georganiseerd,… Donderdagmarkt De wekelijkse donderdagmarkt heeft ook een rol te spelen in het brengen van meer leven in de binnenstad. De markt wordt duidelijk beschouwd als een belangrijk element in het centrumweefsel. Daarom is het van belang om ook blijvend te investeren in deze markt. De stad Tongeren onderneemt hiervoor promotiecampagnes en acties (promocampagne Provincie Limburg, Ambikrets,…).
P a g i n a | 41
MOBILITEIT Parkeerplan In 2013 werden in navolging van het parkeerduuronderzoek van 2012 de verdere voorbereidingen getroffen teneinde het nieuwe parkeerplan te laten starten op 1 januari 2014. Het nieuwe parkeerplan werd tijdens een tweedaagse actieve infosessie in juni toegelicht aan de buitenwereld, en werd vervolgens via diverse media verder verspreid (website, regionale kranten, stadskrant …). In het nieuwe parkeerplan wenst de stad Tongeren een duidelijk onderscheid tussen de diverse parkeervoorzieningen te maken. De juiste persoon willen we op de juiste plaats laten parkeren. WONEN Met de bewonerskaart kunt u niet alleen in uw eigen straat maar ook binnen een afgebakend gebied parkeren. De ‘groene’ straten zijn wel uitsluitend gereserveerd voor de bewoners van die straten. De stad reikt maximaal twee bewonerskaarten per gezin uit. WERKEN Werkt u in de binnenstad en beschikt uw werkgever niet over eigen parkeergelegenheid? Dan parkeert u bij voorkeur op parking De Motten (gratis) of in de straten en parkings buiten het centrum die niet tot de ‘blauwe zone’ behoren (zoals de parking aan het station of langs CC De Velinx. U kunt ook kiezen voor een voordelig abonnement in de ondergrondse parkeergarages. SHOPPEN Bent u in het centrum van Tongeren voor maximaal één uur? Dan parkeert u best ondergronds of in één van de centrumstraten. Dit kost 1,50 euro voor een uur maar u krijgt ook 15 minuten gratis. Wil u gedurende een langere tijd in de binnenstad blijven? Dan parkeert u bij voorkeur op één van de ondergrondse parkings van het centrum: Grote Markt (in de Hondsstraat), Julianus, Clarissen en (binnenkort) Praetorium. De stad voert ook SMS-parkeren in. In de benedenstad en aan de binnenzijde van de Ring kunt u maximaal 2 uur (betalend) parkeren. Buiten het stadscentrum is 2 uur gratis parkeren mogelijk met de parkeerschijf. Teneinde het parkeerplan van start te laten gaan op 1 januari 2014, werden in 2013 de nodige voorbereidingen getroffen: nieuwe parkeersignalisatie, nieuwe parkeerautomaten met extra betalingsmogelijkheden, extra parkeerwachters en bijhorende apparatuur, overleg met Q-Park i.f.v. tariefverlaging, SMS-parkeren, layout van de parkeerkaarten … Binnen het mobiliteitsplan startte de Stad Tongeren met verschillende onderzoeken naar fiets- en voetgangersverkeer en openbaar vervoer.
P a g i n a | 42
Culturele en toeristische bewegwijzering Tongeren heeft binnen de Ring een spreiding van het cultuurhistorische patrimonium, in combinatie met een hoekige wegenstructuur. Dat maakt dat diverse toeristische locaties moeilijk bereikbaar zijn. Een goede esthetische bewegwijzering was een must voor bezoekers. De stad Tongeren realiseerde in 2012 de eerste aanzet van een culturele en functionele bewegwijzering in de binnenstad. Op 9 locaties in de binnenstad werden toen wegwijzers geplaatst. In 2013 werd het volledige project gefinaliseerd. In en rond de Tongerse stadskern leiden 65 wegwijzers de bezoekers naar de gewenste trekpleisters. Aan alle instappunten worden overzichtsborden getoond.
Hermarkering kruispunt R72-Stationslaan-Jaminéstraat-Leopoldwal Het verkeer in de Stationslaan dat rechtsaf de 18de Oogstwal wil oprijden, zal dit voortaan via een bypass - buiten de verkeerslichten om - kunnen doen. Ter bescherming van de overstekende voetgangers tussen de Maastrichterstraat en de Stationslaan werd deze week een verhoogd verkeerseiland aangelegd. De zichtbaarheid tussen voetgangers en autobestuurders verbetert en bovendien kan de oversteek in fases gebeuren. Ook de stoep ter hoogte van café Metropole wordt verbreed. Kort na de realisatie vroegen burgemeester Patrick Dewael en schepen van Mobiliteit Eddy Manet aan de bouwheer, het Vlaams gewest, om de nodige aanpassingen aan de verkeerslichten door te voeren. Na de aanpassingen bleef het verkeerslicht langer op groen voor het verkeer dat van de Achttiende-Oogstwal komt. Hierdoor zal het verkeer vanuit deze richting vlotter kunnen doorstromen naar de Jaminéstraat, Leopoldwal en Maastrichterstraat.
Deelname aan PIEK-II Project Het College van Burgemeester en Schepenen engageerde zich in zitting van 30 augustus 2013 tot deelname aan het PIEK-2 project van de Vlaamse overheid rond duurzame, stedelijke distributie. Voor de stad Tongeren zal Colruyt, Astridlaan 33, deelnemen aan dit 18 maanden durend proefproject (t.e.m. maart 2015) in functie van stil en duurzaam goederenvervoer. In het proefproject wenst men de globale effecten van leveringen in de dagrand (6u-7u en 20u23u) op vlak van verkeersveiligheid en economische (bv. brandstof- en tijdswinst) en ecologische (minder uitstoot ten gevolge van leveren in de daluren) aspecten in kaart te brengen. Omdat de leveringen in de dagrand gebeuren, zullen ze op een stille manier (hybride vrachtwagen, aardgastruck, stille trekkers, type banden , geluidsdempende vloeren, stil achteruitrijsignaal, stille transpaletten, opleiding van het personeel ... kortom de hele keten zal op een stille manier gerealiseerd worden) gebeuren. In het proefproject worden alle mogelijke geluidsmetingen en bijsturingen gedaan. Daarnaast wordt er door de Vlaamse overheid een dialoog met de lokale omwonenden opgezet om het draagvlak te vergroten en eventuele ongemakken op te lossen.
P a g i n a | 43
Bedoeling is dat men via dit project, waar 57 steden en gemeenten aan deelnemen, een draaiboek inzake stille leveringen kan opstellen.
Duurzaam en veilig woon-werkverkeer De stad Tongeren ontving (samen met mede-indieners SKF Tongeren, AZ Vesalius en VIIO) via het Pendelfonds een subsidie om het duurzaam woon-werkverkeer te bevorderen. Daarenboven treedt de stad steeds in dialoog met de Ondernemersclub Tongeren en Tongeren-Zuid met als opzet het bereikbaar en veilig houden van de Tongerse industrieterreinen en handelszaken.
Vernieuwing van verkeersborden en schuilhuisjes van De Lijn Ook in 2013 heeft de stad Tongeren ingezet op het vernieuwen van verkeersborden en het verbeteren van de halteaccommodatie van De Lijn. Ook de volgende jaren zal de verbetering van signalisatie en ander straatmeubilair een aandachtspunt blijven.
Voorbereidingswerken ter realisatie in 2014-2015 2013 was ook het jaar waarin diverse voorbereidingen voor latere projecten werden getroffen:
Zuid-Oostelijke en Noord-Oostelijke omleidingsweg o
De realisatie van de omleidingswegen is gebonden aan tal van procedures. In 2013 werd verder werk gemaakt van de PlanMER, waarbij de voorgestelde tracés werden geanalyseerd op tal van effecten zoals mobiliteit, lucht, bodem, mens … In 2014 en verder startten de hierop volgende procedures zoals de ProjectMER en Ontwerpstudie.
Herinrichting Luikersteenweg o
De mobiliteitsstudie van de Kleinhandelszone leerde dat de Luikersteenweg aan de inritzijde een afslagstrook behoeft komende van Luik en Tongeren. Een veilige fietstoegankelijkheid vanuit Tongeren wordt verzekerd via vrijliggende fietspaden, een aantrekkelijke op- en afstap openbaar vervoer dankzij rolstoeltoegankelijke bushaltes. In 2013 vonden de coördinatievergaderingen plaats voor de nutswerken, die traditioneel de wegherinrichting voorafgaan.
Herinrichting op- en afrittencomplex 32 o
Het
op-
en
afrittencomplex
van
de
E313
wordt
ter
hoogte
van
de
Maastrichtersteenweg (N79) in Tongeren grondig heringericht. Er komen twee nieuwe rotondes, aan elke kant van de snelweg. Verder komt er een nieuwe brug over de E313, een carpoolparking, een vrachtwagenparking en een extra weg naar
P a g i n a | 44
industrieterrein Tongeren-Oost. In 2013 werd de laatste hand aan de studies gelegd en werd de aanbestedingsbundel uitgewerkt.
Masterplan Ring o
Ook werd samen met het Vlaams Gewest vorm gegeven aan het bestek ter opmaak van een Masterplan voor een duurzame inrichting van de Ring.
P a g i n a | 45
MILIEU Dag van het Park te Widooie op 29 september 2013 In september stelde de familie de Schaetzen - van Brienen hun prachtige kasteelpark in Widooie open voor het grote publiek tijdens de dag van het park. Ervaren natuurgidsen stimuleerden de wandelaar om de natuur meer te leren waarderen en te appreciëren en het Natuurhulpcentrum van Opglabbeek liet jonge steenuiltjes vrij. Gastvrouw Françoise de Schaetzen-van Brienen nam de geïnteresseerde bezoeker mee voor een “rozenwandeling”. Ook stond er een optreden van Double Eagle Dixieland-band op het programma. Voor de kinderen werd het creatief bezig zijn met Benny en Lenny’s afvalfabriek, het kapsalon Kakelkont en de bosnimf die mooie verhalen bracht in de verteltent. Karikaturist Jos was er ook weer bij en Linda grimeerde groot en klein. Bij de natuur- en milieustands kreeg de bezoeker deskundige uitleg over natuur, fietsen, fairtrade. Men kreeg ook de gelegenheid om een spinner, klompenmaker, houtdraaier, pottendraaier en mandenmaker hun oude ambacht te zien uitvoeren en om oldtimers te bezichtigen. Gastheer Norbert de Schaetzen gaf er graag een woordje uitleg over. De voorziene fietsenstalling werd goed gebruikt en de vrijwilligers van de verenigingen uit Widooie zorgden voor een hapje en drankje. Aantal bezoekers : 1500
Zwerfvuilactie “Straat.net” 2013 Straat.net is een organisatie van de intercommunale Limburg.net in samenwerking met OVAM en de Limburgse gemeenten. Scholen, sport-, jeugd-, buurt- en andere verenigingen alsook particulieren werden uitgenodigd om de handen uit de mouwen te steken. En met succes! Dertien verenigingen, vier particulieren en tien scholen gingen van zaterdag 16 maart tot zondag 24 maart 2013 de strijd aan tegen het zwerfvuil. In totaal namen 516 vrijwilligers deel aan de actie. Er werd 247,5 km gemeente- en ruilverkavelingswegen opgeruimd met als resultaat 6 600 kg zwerfvuil en sluikstorten. De deelnemers ontvingen per opgeruimde kilometer een vergoeding van 15 euro.
Toon Eerdekens bouwt samen met VIIO-Nijverheid en de Sibbo een zwerfvuilschandpaal Zwerfvuil. Het blijft een grote ergernis. Daarom werden er de vorige jaren diverse initiatieven genomen. Nu werd er nog een stapje verder gegaan en werd deze problematiek gevisualiseerd door het laten vervaardigen van een echte “afvaltotempaal of zwerfvuilschandpaal”. Kunstenaar Toon Eerdekens, die al jaren de strijd aanbindt tegen het gebruik en de consumptie van plastiek en de gevaren ervan (vervuiling van rivieren en oceanen, sterven van dieren omwille van
P a g i n a | 46
plastiekafval,…) ontbond zijn duivels en begon op donderdag 21 maart om 10 uur aan het kunstwerk op de Motten (langs de glascontainers). Een boomstam van 4 meter hoog werd bedekt met plastiek dat tijdens de afgelopen zwerfvuilopruimactie Straat.net werd ingezameld. Toon kreeg heel veel hulp van de leerlingen en leerkrachten van VIIO-Nijverheid en Buso/Sibbo. De afvaltotempaal bleef 3 maanden staan aan de Motten, tegenover de speeltuin.
Gratis Vlaco-compost De Tongerse inwoners konden weer gratis compost afhalen vanaf 18 juni op de Motten (langs de glascontainers). Als een echte bodemverbeteraar brengt compost terug evenwicht in de bodem (structuur en –leven) waardoor planten en teeltgoed in gezonde omstandigheden kunnen groeien.
Open Tuinenweekend Op zaterdag 29 juni en zondag 30 juni kon men de Japanse Shindotuin van de familie KoningsRochus in de Bredeweg 29 te Overrepen bezoeken.De Tongerse compostmeesters beantwoordden alle vragen rond composteren en kringlooptuinieren. Iedere bezoeker ontving een leuk gadget en een biodegradeerbaar plantpotje. Bij de imker kreeg de bezoeker deskundige uitleg over het belang van de bijen, …
Milieuprijs 2013 Op 20 februari 2014 werd voor de 20ste keer op rij in De Velinx de Milieuprijs uitgereikt. Laureaat van 2013 werden de bewoners van de Agnetenberg, zij staken de handen uit de mouwen en waardeerden de straat op tot “bloemenstraat”. Dit initiatief gaf al resultaat. Dit blijkt uit de vlinders en bijen die er al gespot werden. Zij ontvingen een kader, een onderzetplank uit 100 % FSC-hout, een powersafe computerbutton en cadeaucheques voor een totaal bedrag van 500 euro. De overige genomineerden waren de Kleuterschool ’t Reepje in Overrepen, de ouders van kleuterschool Evermaruske in Rutten en Pierre Briers.
Zij ontvingen een oorkonde, een
cadeaucheque t.w.v 50 euro, een onderzetplank uit 100% FSC-hout, een mand met streekproducten en een powersafe computerbutton. Tijdens deze uitreiking werden ook de mensen die bijdroegen tot het behoud van de populatie van de boeren- en huiszwaluw en diegenen die een steenuilennestkast op hun eigendom lieten plaatsen bedankt. Zij ontvingen een FSC-onderzetplank en een powersafe computerbutton. Dankzij hun zal onze Tongerse adoptiesoort “de steenuil” goed blijven gedijen in onze stad en zullen de boeren- en huiszwaluw altijd in het voorjaar terugkeren en hun nestgelegenheid opzoeken.
Dag van de Landbouw Eitjes bij het ontbijt, boterhammen tijdens de lunch, tussendoor een stukje fruit en 's avonds aardappelen, groenten en een heerlijk stukje vlees. We staan er bijna niet meer bij stil dat een
P a g i n a | 47
groot deel van wat we eten van de boerderij komt. Land- en tuinbouwers zijn dag in dag uit bezig met de productie van kwaliteitsvol voedsel. Op zondag 15 september kon men te weten komen hoe het allemaal in zijn werk gaat. Een aantal Tongerse land- en tuinbouwbedrijven kon men bezoeken: -
Familie Vanvinckenroye, Sint-Truidersteenweg 465 (gemengd bedrijf met akkerbouw, fruitteelt, vleesvee en loonwerk )
-
Familie Vaes-Cech, Rosbergstraat 60 (melkvee- en akkerbouwbedrijf)
-
Familie Vansimpsen, Kraaibornstraat 37 (waterkersbedrijf)
-
Familie Jans-Dirix, Sint-Geertruistraat 27 (prei- en aardbeienbedrijf)
De bezoeker kon zich hierdoor een beeld vormen van de verschillende productieprocessen, de manier van leven op een landbouwbedrijf,... op de boerderijen. Voor jong en oud werden activiteiten voorzien op de deelnemende bedrijven waaronder een rondleiding, een tekenwedstrijd voor kinderen, samen een glaasje drinken en een hapje proeven, het platteland ontdekken, ... De dag van de landbouw werd georganiseerd door de Boerenbond en de Landelijke Gilden i.s.m. de stad Tongeren.
Inzameling taxussnoeisel op het containerpark In 2013 nam de stad Tongeren voor de zesde keer deel aan de inzameling van taxussnoeisel. Tussen 15 juni en 31 augustus 2013 werd
52,50 m³ zuiver taxussnoeisel
binnengebracht op het containerpark. Samen met de andere gemeenten uit het werkingsgebied van Limburg.net resulteerde dit in een totale hoeveelheid van 1.466 m³ ingezameld taxussnoeisel voor de actie Vergroot de hoop. Taxussnoeisel bevat het actief bestanddeel baccatine dat verwerkt wordt in antikankermedicijnen. De ophaler van het taxussnoeisel, boomkwekerij Vanhulle, schonk bovendien nog eens 50 euro per ingezamelde m³ taxussnoeisel. Dit bedrag van 73.000 euro ging naar zes Limburgse instellingen die actief zijn in het gebied van kankerbestrijding en de ondersteuning van kankerpatiënten. Een bijzondere dank aan iedereen die taxussnoeisel binnenbracht en zo de strijd tegen kanker ondersteunde!
P a g i n a | 48
Afvalinzameling Voor de zesde keer op rij haalde Tongeren ruimschoots de doelstelling van max. 150 kg restfractie per inwoner. De zogenaamde restfractie is het totale gewicht van de grijze huisvuilzakken, afval van vuilbakjes, zwerfvuil, sluikstorten en het groot huisvuil. Met meer dan 25 kg onder de doelstelling scoort onze stad voor 2013 bijzonder goed en blijft het gewicht restfractie per inwoner ten opzichte van de vorige jaren status quo. Enkele cijfers: 2013 Fractie Inzameling vuilniszak
kg/jaar
kg/inwoner
2426,60
79,03
Inzameling Grofvuil huis-aan-huis
104,60
3,41
Inzameling gemeentevuil
433,95
14,17
Grofvuil containerpark
870,57
28,43
4096,96
133,42
Inzameling GFT-afval
2012 Fractie Inzameling vuilniszak
kg/jaar
kg/inwoner
2391,08
78,25
Inzameling Grofvuil huis-aan-huis
104,17
3,41
Inzameling gemeentevuil
480,38
15,72
Grofvuil containerpark
868,52
28,42
4283,34
140,18
Inzameling GFT-afval
Nacht van de Duisternis Op 12 oktober 2013 ging de Nacht van de Duisternis door met een begeleide natuur- en sterrenwandeling (8,5 km lang) in een totaal verduisterd gebied over 4 gemeenten heen: Tongeren, Bilzen, Hoeselt en Riemst. Leuke informatieve stopplaatsen (sterrenkijker, correcte verlichting, natuurpunt,…) maakten het evenement uniek. Om de afstand te overbruggen tussen ’s-Herenelderen en de Molenbeemden in Riemst werden er een treintje en een busje ingezet. De 250 deelnemers kregen na afloop een kop (h)eerlijke verse ‘Ik kook van woede’-soep met b.akkerbrood aangeboden door de trekkersgroep van FairtradeGemeenten.
P a g i n a | 49
Vervanging van betonplaten door natuurlijke omheining op beukenberg Het aquaduct is waarschijnlijk het grootst bewaarde aarden monument in Vlaanderen en is prominent aanwezig in het landschap. Het is bovendien het enige zichtbare Romeins aquaduct in België en ook uniek als archeologisch monument voor Noordwest Europa. Het gebied werd in 1945 al als landschap beschermd. Rakend aan de 2de eeuwse stadsomwalling ligt een met prachtige oude beuken omgeven wandelpad. Het is gesitueerd bovenop een door de Romeinen aangelegde heuvelrug die deel uitmaakte van het aquaduct naar Tongeren. De afsluiting van vervallen betonplaten aan één zijde ontsierde de omgeving en zorgde daarnaast voor een onveiligheidsgevoel. Vandaar het initiatief van het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren en de stad Tongeren om deze betonplaten te verwijderen en te vervangen door een omheining bestaande uit kastanjehouten palen en ursusdraad met prikkeldraad en de aanplant van een meidoorn/haagbeukhaag. Om de toegang tot de aangelande percelen te verzekeren werden 6 uniforme poortjes voorzien, zodat de erfgoedwaarde van het beschermde landschap zal stijgen. De werken werden uitvoerig besproken en overlegd met de aangrenzende eigenaars. Het project werd gefinancierd door het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren, de stad Tongeren en Onroerend Erfgoed en werd uitgevoerd door Parkrangers. Dit saneringsproject wordt gezien als een eerste fase van een toekomstige beheervisie en een gemeenschappelijk beheer van het landschap.
P a g i n a | 50
TOERISME & CULTUUR > Toerisme in Tongeren Uittreksel bestuursakkoord 2013-2018: Recreatief toerisme is de meest aangewezen toerismevorm voor een stad als Tongeren. Binnen dit recreatief toerisme gaat de eerste prioriteit uit naar dagtoerisme (en dan vooral het nietgeorganiseerd dagtoerisme). De daaropvolgende prioriteit (die om economische redenen aan belang wint) is het niet-georganiseerd verblijfstoerisme. De missie voor Toerisme in Tongeren kan naar analogie van Toerisme Vlaanderen als volgt worden omschreven: Tongeren zal (via de stedelijke dienst voor toerisme) bijdragen aan de duurzame ontwikkeling van het toerisme in en naar Tongeren, dit met het oog op meer economisch rendement, tewerkstelling en welzijn (voor de inwoners van Tongeren). De centrale beleidsdoelstelling: de werking van Toerisme Tongeren wil de economische impact van het toerisme op de lokale economie vergroten (uitbouw van het toerisme als zijnde een wezenlijke economische sector) Volgens de studie ‘De recreatieve verblijfstoerist in de Vlaamse regio’s anno 2011(*) – profiel, gedrag, motivatie & bestedingen’ van Toerisme Vlaanderen besteedt de gemiddelde toerist 75.52 euro per persoon per nacht. De onderstaande tabel geeft een opsplitsing weer van de totale uitgaven door de verblijfstoeristen per sector: Logies
€ 40.08
Maaltijden
€ 24.93
Shopping
€ 5.04
Transport
€ 2.54
Recreatie
€ 2.26
Andere uitgaven
€ 0.67
Totale uitgaven
€ 75.52
(*)Toerisme Vlaanderen organiseert op vijfjaarlijkse basis het grootschalige onderzoek ‘Vlaamse Regio’s’, waarin o.a. gepeild wordt naar de gemiddelde besteding p.p./p.n. in de verschillende Vlaamse regio’s. Het recentste onderzoek (2011) vormt bijgevolg de bron voor dit gemiddelde bestedingscijfer, dat jaarlijks geïndexeerd wordt.
Uit de ‘Jaarrapportage Tongeren’ van Toerisme Limburg blijkt dat de gemiddelde besteding van een toerist in Haspengouw in het jaar 2012 (meest recente cijfer) hoger ligt: namelijk op 129,30 euro/pppn.
Dit verschil kan worden verklaard door het type toerist dat naar
P a g i n a | 51
Tongeren/Haspengouw komt en het type van logies dat deze toeristen verkiezen. Haspengouw en Tongeren zijn vooral aantrekkelijk bij 55-plussers die verkiezen om te verblijven in een hotel of een bed & breakfast. Andere Limburgse regio’s met een lager bestedingsbedrag zoals de Kempen (48,3 euro/pppn) en het Maasland (102 euro/pppn) worden vooral bezocht door gezinnen met kinderen die een lager budget ter beschikking hebben. De economische impact van het verblijfstoerisme bedraagt volgens datzelfde rapport 5.372.444 euro.
Hiermee vertegenwoordigt Tongeren 20,78% van de omzet gegenereerd uit het
verblijfstoerisme in de regio Haspengouw. In 2013 overnachtten 38.605 toeristen in Tongeren. Zij spendeerden bij de lokale logiessector en plaatselijke middenstand een bedrag van om en bij de 5.372.000 euro. Het stadsbestuur heeft de afgelopen jaren succesvolle inspanningen geleverd om de stad toeristisch aantrekkelijker te maken. Ook de komende jaren zal het stadsbestuur sterk inzetten op de verdere ontwikkeling van haar toeristisch product. Na realisatie van diverse nieuwe projecten [Regionaal Bezoekerscentrum Gasthuiskapel (2015) / vernieuwde schatkamer (2016)/ archeologische museumkelder (2018/2019)] – in combinatie met het huidige aanbod – beschikt de stad Tongeren over een volwaardig ‘kernproduct’ (incl. zgn. allweather faciliteiten). Zo kunnen we Tongeren sterk positioneren op de Euregionale cultuurtoeristische kaart.
Mijlpaalroute Begin juni 2012 werd de Mijlpaalroute officieel voorgesteld. De drie wandellussen hebben tot doel de verschillende bezienswaardigheden in en net buiten de stad te verbinden. De rode route loopt door de oude stadskern. De blauwe route is een uitbreiding richting het zuidwesten, de groene route vormt de aansluiting tussen de stad, Beukenberg, Betho en het Pliniusdomein. De Mijlpaalroute is te volgen via ‘klinknagels’, met een ingekleurde M. Van de begeleidende folder werden in 2013 1002 exemplaren verkocht.
Gallo-Romeins Museum (expo: De Etrusken - Una Storia Particolare) In 2013 presenteerde het Gallo-Romeins Museum het verhaal van de Etrusken. Aan de hand van ultrafijne sieraden, ranke godenbeelden en vakkundig uitgewerkte askisten werd het unieke verhaal van de voorlopers van de Romeinen gebracht. Hun cultuur bestond uit een mix van Griekse en Fenicische invloeden en ze worden gezien als de eerste grote beschaving van Italië. De tentoonstelling vond plaats van 16 maart tot 25 augustus 2013 en lokte 88.000 bezoekers naar het museum.
P a g i n a | 52
Grootste antiek- en brocantemarkt van de Benelux Reeds meer dan 30 jaar bruist Tongeren op zondagmorgen, al van in de vroege ochtend. Meer dan 350 standhouders en een 40-tal antiekzaken stallen dan hun beste waren uit voor de talrijke bezoekers. Tongeren is op zondagvoormiddag een internationale stad en ‘the place to be’ voor Nederlanders, Duitsers, Fransen, Britten en Amerikanen. Allen zijn ze op zoek naar dat ‘uniek’ stukje antiek of brocante. Naast de antiekmarkt zelf vormen vele panden in de buurt van de markt zich om tot antiekpanden. Deze zondagse gebeurtenis heeft een bepalende impact op middenstand en horeca en verklaart grotendeels het imago van Tongeren als antiekhoofstad.
Regionaal bezoekerscentrum Gasthuiskapel Uitbouw van een regionaal bezoekerscentrum (optimale onthaalfunctie) in de Gasthuiskapel (einde werken: voorjaar 2015). Voor de verdere ontwikkeling van het toerisme in Limburg - en bij uitbreiding Vlaanderen - blijkt de uitbouw van een netwerk van regionale bezoekerscentra van groot belang. In deze regionale bezoekerscentra wordt de toerist op een professionele (en uniforme) wijze ontvangen en wegwijs gemaakt in stad en regio. Het nieuwe infokantoor wordt het uithangbord van onze stad, het startpunt van het hedendaagse ‘belevingstoerisme’.
Romeinse tempelsite In juni 2013 werd de hedendaagse evocatie van de Romeinse tempelsite ingehuldigd. De vroegere Romeinse tempel zou een van de imposantste in de wijde omgeving van Tongeren zijn geweest. Op basis van de resterende funderingen en aan de hand van eigentijdse materialen wordt een beeld geschapen van wat een kleine 2000 jaar geleden een verheven plaats is geweest. Infopanelen geven de nodige achtergrondinformatie. Deze site vormt binnen het toeristisch parcours van de Mijlpaalroute de link tussen het stadscentrum en de Pliniussite.
Vrijthofsite (museumkelder / schatkamer) Uitbouw van de Vrijthofsite (museumkelder / schatkamer) in combinatie met het Gallo-Romeins Museum tot een unieke erfgoedcluster met internationale uitstraling. In de Archeologische Museumkelder zijn de ‘ruwbouwwerken’ afgerond en dit in opdracht van de ‘Kerkfabriek OLV-Geboorte’ die tot dusver als bouwheer optrad. De Kerkfabriek deed voor de realisatie van deze werken beroep op de diensten van Architect Michel Janssen. Voor ‘ontwerp van inrichting’ (schatkamer + museumkelder) werd ontwerpbureau Bailleul belast met de opmaak van een voorstel omtrent de inrichting van de site. Wat de inrichtingswerken betreft heeft de kerkfabriek te kennen gegeven dat het ‘traject’ voor haar (na afloop van fase II) stopt. De kerkfabriek beschikt niet over de middelen en/of knowhow om in deze nog langer als bouwheer op te treden.
In 2013 werden de nodige stappen
P a g i n a | 53
ondernomen in overleg tussen de Kerkfabriek en de stad Tongeren. Medio 2014 start de uitvoering van fase III (realisatie schatkamer).
Fiets- en wandelroutenetwerk In Tongeren bevinden zich een aantal wandellussen die als toeristisch product worden aangeboden. Deze routes worden onderhouden, zijn afdoende bewegwijzerd en een beknopte begeleidende folder is verkrijgbaar. In Tongeren bevinden zich volgende toeristische wandelingen: Verborgen Moois Berg, Verborgen Moois Lauw, Verborgen Moois Beukenberg, Mijlpaalroute, Wandellussen De Kevie, Jean-Mottart wandelpad, Evermaruspad Rutten, Greenspots (Vrijhern, Zammelen, Heks) alsook een fruitwandeling te Overrepen/Kolmont en de heraangelegde JanZonder-Vrees Wandelroute te Tongeren/Herstappe. Vier bewegwijzerde wandelingen in natuurgebied de Kevie vallen onder beheer van Natuurpunt. In 2013 bracht de dienst Toerisme een beknopte wandelfolder uit over deze natuurwandelingen.
Enkele opmerkelijke cijfers: -
35.397 personen bezochten het toeristisch infokantoor
-
ruim 950 schriftelijke aanvragen (voor informatie) werden behandeld
-
2.539 groepen ofwel 56.605 personen brachten een groepsbezoek aan Tongeren (stad en/of Gallo-Romeins Museum).
-
Van april tot en met september werden er 2.175 gratis fietsen uitgeleend.
-
Gedurende het seizoen werden er 211 fietskaarten verkocht.
> Cultuurdienst, Cultuurcentrum, Bibliotheek
Cultuurcentrum De Velinx Cultuurcentrum de VELINX is dé culturele vuurtoren en hét artistieke uithangbord van Tongeren. De organisatie beschikt over stevige fundamenten en dankzij een continue artistieke profilering en een gedegen publiekswerking wist de VELINX zich de afgelopen jaren een prominente plaats te verwerven binnen het Vlaamse cultuurlandschap. In 2008 werd de VELINX een stedelijke dienst en werd de werking van het cultuurcentrum ingebed in de stedelijke context. De VELINX werkt samen met andere culturele actoren zoals BClassic (voorheen Basilica), de bibliotheek, de cultuurdienst, de jeugddienst en de Academie Tongeren (muziek & woord/beeldende kunst). Door constant in te spelen op nieuwe tendensen blijft de VELINX de vinger aan de pols houden en vindt de VELINX de weg naar de gebruiker.
P a g i n a | 54
Al enkele jaren wordt binnen de werking van de VELINX steevast uitgegaan van het principe ‘de drempel laag, de lat hoog’. Met 165 activiteiten, waarvan 145 podiumactiviteiten en 24.459 bezoekers (een stijging van zo’n 1.000 bezoekers t.o.v. 2012-2013) – exclusief
receptieve activiteiten – kan de VELINX
terugblikken op een zeer succesvol seizoen 2013-2014. Het bordje uitverkocht werd regelmatig bovengehaald, het aantal abonnementen steeg licht (540, waarvan 517 keuzeabonnementen en 23 familieabonnementen). De waardering van kunstenaars en gezelschappen voor de VELINX is en blijft groot en ook, niet onbelangrijk, de receptieve functie van dit gebouw wordt naar waarde geschat. Het is duidelijk dat de Tongenaar de weg naar de VELINX weet te vinden. Vele Tongenaren en lokale verenigingen zien de VELINX inmiddels als hun culturele thuis en dat vertaalt zich een drukbezette culturele agenda In 2013 woonden bijna 60.000 mensen (59.633 om precies te zijn) een activiteit in de VELINX bij. Deze bezoekersaantallen hebben betrekking zowel op de eigen programmatie als op de receptieve activiteiten. EIGEN ACTIVITEITEN PER JAAR 2013 Aantal activiteiten: 158 Aantal podiumactiviteiten: 146 Toeschouwers (incl. vernissage expo’s): 22.618 RECEPTIEF PER JAAR 2013 receptief aantal activiteiten: 244 receptief aantal podiumactiviteiten: 105 receptief deelnemers: 37.015 receptief deelnemers podiumactiviteiten: 33.438
> Bibliotheek De Velinx Bibliotheken worden uitgedaagd om hun positie te handhaven tussen het grote aanbod aan informatiekanalen en vrijetijdsvoorzieningen. Daarom werd in 2013 gewerkt aan zichtbaarheid en imago, via een vernieuwde catalogus (deelname project Bibliotheekportalen), een eigen Facebookpagina en een aantrekkelijke infofolder. Bovendien kwam er ook een uitbreiding van de openingsuren (van 35 naar 38,5 uren), om in ruimere mate tegemoet te kunnen komen aan de wensen en noden van bibliotheekbezoekers/ inwoners. POB de VELINX nam in 2013 zoals ieder jaar deel aan bovenlokale laagdrempelige initiatieven zoals de Jeugdboekenweek, de Bibliotheekweek, de Voorleesweek, Gedichtendag en Week van de Smaak, en richtte daarnaast ook zelf een eigen aanbod van (kleinschalige) activiteiten in die de
P a g i n a | 55
leesmotivatie bevorderen. Jeugdauteurs Stijn Moekaars, An Melis, Kaat Vrancken en Maarten Jagermeester te gast in de bibliotheek, maar ook sprekers An Olaerts, Stan Lauryssens en Bob Van Laerhoven.
Dit laatste in het kader van de jaarlijkse
lezingenreeks in samenwerking met
cultuurcentrum de VELINX. De bibliotheek onderhoudt een actieve scholenwerking (rondleidingen op maat, initiatief bibmeester of –juf, ruilbibliotheek), en gaat daarnaast ook actief op zoek naar andere lokale partners om mee samen te werken. In 2013 waren dat o.a. Kind en Gezin (project Boekbaby’s), Opvoedingswinkel Zuid en Kringloopwinkel Tongeren. Enkele opmerkelijke cijfers ‘bibliotheek 2013’: - De bibliotheek Tongeren telde in 2013 5.748 leners. - In totaal registreerde de bibliotheek 93.172 bezoeken. - Het aantal uitleningen en verlengingen bedroeg 165.056. - De collectie van de bibliotheek omvatte eind 2013 een totaal van 100.186 titels. - er werden rondleidingen gegeven aan 744 deelnemers, en 1.190 bezoekers woonden een lezing, workshop of andere activiteit bij.
> Cultuurdienst Financiële ondersteuning van verenigingen: Het stadsbestuur voorzag in 2013 een bedrag van 18.470 euro dat als werkings- of projecttoelage werd verdeeld onder de socio-culturele verenigingen.
Het totale subsidiebedrag werd
opgetrokken met 3.470 euro (t.o.v. 2012). Bij de cultuurraad Tongeren waren gedurende het werkjaar 2013 (01/09/2012-31/08/2013) 78 socio-culturele verenigingen aangesloten.
50
verenigingen dienden een subsidieaanvraag in. Van het totaal beschikbaar subsidiebudget (d.i. 18.470 euro) werd een bedrag van 1.325 euro uitgekeerd als projecttoelage aan de volgende verenigingen: -
Vermeylenfonds: € 325
-
Lions Club Tongeren: € 550
-
Gemengd Koor Cantemus: € 450
Organisatorische / logistieke ondersteuning van verenigingen – Evenementenloket 2013: In 2008 startte Tongeren met een evenementenloket. Verenigingen en clubs kunnen hier terecht voor de volledige behandeling van hun dossiers m.b.t. de organisatie van activiteiten. In 2013 behandelde dit evenementenloket ca. 250 aanvragen voor evenementen.
P a g i n a | 56
‘Tongeren Activiteitenstad’: Italiaanse Dag – zondag 5 mei 2013 In 2013 vond in het Gallo-Romeins Museum de prestigieuze tijdelijke tentoonstelling plaats over de beschaving van de 'Etrusken'. Om deze tijdelijke tentoonstelling ook buiten de museummuren te laten leven werd er in mei 2013 een voor iedereen toegankelijk evenement in het stadscentrum georganiseerd. Voor de organisatie van dit evenement werd er met enkele Italiaanse verenigingen die de Italiaanse gemeenschap in Limburg vertegenwoordigen samengewerkt. Straattheaterfestival 2013 – zondag 1 juni 2013 Het straattheaterfestival is een jaarlijks weerkerend evenement.
In het kader van zijn
cultuurbeleid kiest Tongeren ervoor om jaarlijks een aantal laagdrempelige / budgetvriendelijke initiatieven in te richten voor een breed publiek. Op dit evenement ontmoeten we heel wat bezoekers die de weg naar het cultuurcentrum nog niet gevonden hebben. Een select gezelschap van kwalitatieve, doch 'betaalbare' straattheateracts gaf het beste van zichzelf. Omdat de doelstelling van het evenement aansluit bij datgene wat we ook met cc de VELINX vooropstellen wordt het festival deels gefinancierd met middelen van het cultuurcentrum; een eerder beperkte bijdrage is voorzien via de 1 euro-subsidie. Ambiorixfeesten – zondag 1 september 2013 De Ambiorixfeesten zijn inmiddels uitgegroeid tot een 'klassieker' binnen ons aanbod; hierbij wordt steeds uitgegaan van de 'Tongerse identiteit' (d.w.z. de figuur Ambiorix, het Romeinse verleden van de stad). Als centrale thema werd gekozen voor de 'historische vraag': 'was Ambiorix een Kelt dan wel een Germaan'. Vanuit deze vraag werd de omslag gemaakt naar het heden: Frankrijk en Duitsland stonden centraal tijdens deze editie van de Ambiorixfeesten. Een Frans/Duitse streekproductenmarkt werd ingericht met Frans/Duitse muziekoptredens. Het internationale thema werd niet toevallig gekozen. Deze editie van de Ambiorixfeesten stond immers in het teken van onze gezamenlijke Euregionale kandidatuur om (met Maastricht als 'trekker') te ijveren voor de titel 'Maastricht Culturele Hoofdstad Europa 2018'.
‘De ne9ende Maand’ – hedendaagse kunst in de openbare ruimte: Met de ne9ende maand wil de stad Tongeren naast het verleden ook het heden én de toekomst een plaats geven in het straatbeeld. De ne9ende maand is een langlopend expo-project waarbij regelmatig een relevant hedendaags kunstwerk wordt aangekocht en in de openbare ruimte geplaatst. Door het herhalende karakter van dit initiatief zal Tongeren op relatief korte termijn naast haar erfgoed ook een hedendaagse, kunstzinnige invulling geven aan de openbare ruimte. De ne9ende maand wil een aanzet geven tot reflectie over kunst en cultuur, over verleden en toekomst. Het eerste beeld, de Luizado-zuil van Nick Ervinck werd in september 2012 onthuld op het plein voor het Gallo-Romeins Museum. In ditzelfde Gallo-Romeins Museum integreerde Nick een
P a g i n a | 57
tijdelijke opstelling van zijn werk (tijdelijke expo), organiseerde hij een workshop en nam hij deel aan een debat-avond. Op die manier werd LUIZADO (en het oeuvre) van Nick Ervinck in een breder kader geschetst. Nick Ervinck inspireerde zich voor deze zuil op de Jupiter-Gigant die werd gevonden op de tempelsite. In 2013 organiseerde de stad Tongeren een aantal kleinschalige activiteiten om zo het kunstwerk van Nick Ervinck dat op dat moment ongeveer 1 jaar in het straatbeeld aanwezig opnieuw in de kijker te plaatsen alsook om stil te staan bij de maatschappelijke impact van het werk: -
18 september 2013: Prof. Nadia Sels (Universiteit Antwerpen) - Van Jupiter tot Nick Ervinck. Onze eeuwige honger naar mythische verhalen. (lezing)
-
21 september 2013: Romeinse Godenverhalen en workshop met Nick Ervink (van 8 tot 12 jaar, workshop)
-
september 2013: Kick of Art/Stadsbeelden (modeshow/expo/muziek) met toonmoment op 6 oktober 2013
-
Nog meer Nick Ervinck: Tongeren - Hasselt - Brussel – Parijs – Londen Nick Ervinck is intussen alomtegenwoordig binnen de Belgische én internationale kunstscène. In Tongeren is zelfs een tweede sculptuur van zijn hand te zien: op 9 juli 2013 kreeg ‘MOBSTI’ van Nick Ervinck zijn vaste plaats in Woonzorgcentrum De Motten, Tongeren.
Maastricht kandidaat Europese Culturele Hoofdstad 2018 samen met de Euregio Maas-Rijn In 2018 zijn Nederland en Malta aan de beurt om de Europese Culturele Hoofdstad te leveren. Maastricht is één van de 5 Nederlandse kandidaten. Maastricht greep het project aan om een veel groter gebied een positieve impuls te geven: de Euregio Maas-Rijn. Omdat Maastricht voluit de Euregionale kaart trok werd beslist een ‘stichting Maastricht Culturele Hoofdstad van Europa 2018’ in het leven te roepen.
Maastricht was de trekkende kandidaat samen met de
partnersteden Luik, Hasselt, Aken, Heerlen, Sittard-Geleen, Genk en Tongeren. Partners op regionale schaal waren de Nederlandse provincie Limburg, de Belgische provincies Limburg en Luik, de regio Aken en de Belgische Duitstalige Gemeenschap. Het was de bedoeling om via deze kandidatuur bij te dragen aan een vernieuwde Europese identiteit. Een identiteit die gebaseerd is op onze unieke, culturele diversiteit. Het besef dat een duurzame eenheid voor Europa een eenheid in verscheidenheid zal zijn. De
kandidatuur
van
Maastricht
werd
uiteindelijk
niet
geselecteerd.
Om
de
samenwerkingsverbanden in stand te houden heeft de Provincie Nederlands Limburg het initiatief genomen tot de ondertekening van een EGKS-overeenkomst (Euregionale Gemeenschap voor Kultuur en Samenleving).
P a g i n a | 58
STADSARCHEOLOGIE, MONUMENTENZORG, ERFGOED > Monumentenzorg
Open Monumentendag Zoals elk jaar heeft Tongeren ook in 2013 deelgenomen aan Open Monumentendag. Op het thema ‘Het beste van 25 jaar Open Monumentendag’ werden een aantal van de grootste publiekstrekkers uit de geschiedenis van Open Monumentendag en een van de nieuwste aanwinsten opengesteld : de Blaarmolen, kasteel Borghof, de kerk van Neerrepen, de hoeve van kasteel Betho, de tempelsite en de mozaïek van de Hondsstraat in het GRM. Alle locaties konden op veel belangstelling rekenen. Open Kerkendag In 2013 werd de kerk van Lauw opengesteld voor het publiek. Wandelroute ‘Verborgen Moois’ Beukenberg Regionaal Landschap Haspengouw en de Stad Tongeren hebben een nieuwe wandelroute uitgewerkt op en rond de Beukenberg. De Dienst Stadsarcheologie zorgde samen met de Erfgoedcel en het stadsarchief voor inhoudelijke ondersteuning. De dienst Stadsarcheologie en Monumentenzorg begeleidt ook restauratiewerken aan kerken, zowel beschermde als niet-beschermde.
> Stadsarcheologie Ook particulieren kunnen bij de dienst Stadsarcheologie terecht voor advies en begeleiding bij archeologische aspecten van hun project. Bijvoorbeeld voor sociale huisvestingsprojecten, de aanleg van collectoren en de bouw van een ondergrondse parkeergarage. Het stadsbestuur zelf houdt bij alle bouwprojecten van in de planningsfase rekening met archeologie en onderzoekt telkens de mogelijkheden om de impact van een project op het bodemarchief te minimaliseren. Bij de opmaak van ruimtelijke plannen zoals RUP’s en MER’s wordt onroerend erfgoed van bij de start meegenomen als aandachtspunt. Ook in 2013 verzorgde de dienst advies en begeleiding bij de vastgoedinfo, bouwdossiers en dossiers van archeologische vooronderzoeken en opgravingen. Daarbij wordt een directe samenwerking en communicatie uitgebouwd met ruimtelijke ordening en de bevoegde instanties
P a g i n a | 59
van het Vlaams Gewest. Alle archeologisch onderzoek op het grondgebied van Tongeren wordt mee opgevolgd door de dienst Stadsarcheologie en Monumentenzorg. In 2013 werden uitgebreide opgravingen uitgevoerd in de Wijngaardstraat en aan de Beukenbergweg. Kleinere onderzoeken, vaak na een vondstmelding, waren er aan de Grote Markt, de Koninksemsteenweg en de Gasthuiskapel. Er werden ook verschillende vooronderzoeken uitgevoerd die geen sporen aan het licht gebracht hebben, zoals aan de Holle Helverik, de Hazelereik en op de werven van Aquafin. Romeinse tempelsite De evocatie van de Romeinse tempel werd voor publiek geopend midden 2013. De dienst Stadsarcheologie en Monumentenzorg volgde de werken op het terrein op, ondersteunde samen met de Erfgoedcel het ontwerp en werkte de infopanelen uit die de bezoeker meer informatie geven. Over de site is, in samenwerking met de dienst Erfgoed, ook een publicatie geschreven, ‘Bouwmeesters voor de goden’, die nog steeds verkrijgbaar is. Schade aan Romeinse muur Een toren van de Romeinse muur aan de Cesarlaan werd beschadigd bij een aanrijding. De dienst stadsarcheologie zorgde er samen met de technische dienst en de financiële dienst voor dat de toren professioneel ‘ingepakt’ werd met een roestvrij metalen net, zodat er geen stenen meer kunnen loskomen. Museumkelder De wetenschappelijke studie van de opgravingen werd toegewezen aan het VIOE en loopt nog tot in 2015, met tussentijdse rapporten. De dienst stadsarcheologie volgt samen met de Erfgoedcel en het stadsarchief het verloop van de studie op. Intussen wordt het inrichtingsdossier voorbereid, in samenwerking met de Erfgoedcel, de architect en het ontwerpbureau scenografie.
> Tongeren, erfgoedstad bij uitstek! Tongeren heeft sinds 2002 een Erfgoedcel. De Erfgoedcel heeft tot doel de bevolking te stimuleren om de boeiende rijkdom van het erfgoed te ontdekken en hen te betrekken bij de omgang met het erfgoed. Wat is erfgoed? Er bestaat geen kant-en-klare definitie. Erfgoed is een verzamelbegrip en omvat een rijke lading. Het staat voor alles wat we erven van vorige generaties én wat we het bewaren waard vinden: gebouwen en monumenten, maar ook archeologische vondsten, kunstwerken, historische voorwerpen zoals eeuwenoude manuscripten, gebruiksvoorwerpen, foto’s, ... Erfgoed omvat ook minder tastbare dingen, zoals verhalen, tradities, feesten, liederen, dialecten, ... Of erfgoed de moeite waard is om te bewaren, te verzorgen, te documenteren en te laten zien, bepalen mensen zelf. Als een hele groep mensen dit doet, spreken we van cultureel erfgoed.
P a g i n a | 60
Begin 2013 ging een nieuwe bestuursploeg van start. In het bestuursakkoord werd opgenomen dat de beide stedelijke vzw’s van sport en erfgoed opgeheven zouden worden. Medio 2013 werd de vzw Erfgoedcel dan ook ontbonden. De werking van de vzw Erfgoedcel wordt inhoudelijk en financieel verder gezet door de bevoegde stadsdienst. De projectwerking verliep op dezelfde manier als voorheen. Een korte beschrijving van de projecten Bouwmeesters voor de goden. Een Romeins tempelcomplex aan de Keverstraat In 2013 werd in nauwe samenwerking met de dienst Archeologie & Monumentenzorg en het Stadsarchief een brochure samengesteld over de Romeinse tempel aan de Keverstraat. De inhoud van deze brochure is divers. Er wordt meer informatie gegeven over tempels in het algemeen, omvang en betekenis van de tempel, religie in het Romeinse rijk, enz. Het werd een mooi gedocumenteerde brochure van 52 bldz. die nog steeds te verkrijgen is. Erfgoeddag De jaarlijkse Erfgoeddag wil het cultureel erfgoed in de kijker te zetten. Op zondag 21 april 2013 stond Erfgoeddag in het teken van het thema ‘Stop de tijd’. Er werden verschillende activiteiten georganiseerd. Zo vonden er voordrachten plaats over hoe papier te restaureren, op welke manier het schilderij van Rosa van Lima is gerestaureerd en hoe we omgaan met digitalisatie. In het Gallo-Romeins Museum vonden er gratis schattingen plaats. Bezoekers konden hun erfgoed die dag laten taxeren. Daarnaast vond er een fotozoektocht en wandeling plaats in Koninksem en waren er verschillende acteurs in de stad aanwezig die historische figuren naspeelden. Samen met de jeugddienst werd het mogelijk gemaakt dat kinderen kennis maakten met oude kinderspelen. Ook de Academie deed in 2013 mee met Erfgoeddag met een erg leuk initiatief. Wie is wie? In 2013 gaven de Dienst Erfgoed, Stadsarcheologie & Monumentenzorg en het Stadsarchief een brochure uit om de werking van de verschillende diensten in het kort uit de doeken te doen. Deze brochure wordt op verschillende ogenblikken verspreid. Reconstructie Jupitergigant In het kader van de enscenering van de Romeinse tempel werd een reconstructie gemaakt van de Jupitergigant die geplaatst werd op de site. De Bulletin In 2013 kwam het eerste volume van De Bulletin, opstellen over Tongeren uit. Deze publicatie werd samengesteld door het Stadsarchief en de Dienst Erfgoed. Uiteindelijk ging het om een lijvig eerste volume waar meer dan 15 artikels van verschillende auteurs verzameld werden. Deze artikels waren zeer divers qua inhoud, maar gingen allemaal over Tongeren. Dit verzamelwerk is nog steeds te verkrijgen.
P a g i n a | 61
Voorstelling inventaris Mal en Sluizen Sinds 2002 zijn de Dienst Erfgoed en het Stadsarchief bezig aan de inventarisatie van het religieus patrimonium van alle kerken op Tongers grondgebied. In december 2013 werden de inventarissen van Mal en Sluizen voorgesteld met een historische vertelavond. Ook hier konden we rekenen op een grote opkomst. Voorbereiding Tentoonstelling WOI In 2014 wordt bijna overal in België WOI herdacht, zo ook in Tongeren. Daarom werden in 2013 reeds de nodige voorbereidingen getroffen voor een tentoonstelling over de Eerste Wereldoorlog in het algemeen en meer specifiek in Tongeren. Archieven werden nagekeken, foto’s gezocht, contacten gelegd en een eerste aanzet voor een concept voor de expositie werd geschreven. Voorbereiding ‘Van Moerenpoort tot Menenpoort. Een bundeling van artikels over Tongeren tijdens de Eerste Wereldoorlog’ Begin 2013 werden verschillende geïnteresseerden in de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog samen gebracht. Het doel was te komen tot een bundeling van artikels over Tongeren in de periode 1914-1918. Een tiental vrijwilligers boden zich aan om een artikel te schrijven over een onderwerp naar keuze met als centraal thema Tongeren in WOI. Dit zal uiteindelijk leiden tot een publicatie. De coördinatie en redactie zal gebeuren door de Dienst Erfgoed. Dit boek werd in 2014 gedrukt en is nog te verkrijgen. Tentoonstelling ‘Heiligen aan het woord’ De tentoonstelling ‘Heiligen aan het woord’ liep van september tot november 2013 in de begijnhofkerk. Een belangrijk onderdeel van het stedelijk patrimonium, behorend tot de begijnhofkerk, bestaat uit beelden en schilderijen van heiligen. In deze tentoonstelling lieten we de heiligen zelf aan het woord. Wie waren zij? Wat is hun verhaal en wat is het verhaal van het beeld zelf? Op welke manier werd het gerestaureerd en of geconserveerd? Deze tentoonstelling was elk weekend open en kon op een ruime belangstelling rekenen. Schatkamer-museumkelder De Dienst Erfgoed volgde in 2013 het dossier van de schatkamer en de museumkelder eveneens mee op. Twee unieke projecten die onze stad nog meer op de kaart zullen zetten als stad van cultuur en erfgoed.
P a g i n a | 62
> Stadsarchief Inventarisatie, selectie en vernietiging In 2013 werd de laatste fase van inventarisatie van de gemeente-archieven afgerond. Na de historische archieven, de familie-, verenigings- en bedrijfsarchieven, werden in 2013 de archieven van de Tongerse kerkfabrieken (die bewaard worden in het stadsarchief) geïnventariseerd (circa 5.000 stuks) alsook die van het stadsbestuur zelf (1797-1977, circa 13.000 stuks). Aansluitend werden ook alle inventarissen gedigitaliseerd zodat deze in de toekomst raadpleegbaar kunnen zijn in een online archiefdatabank. Eveneens in 2013 werden de omvangrijke archieven van vzw Basilica (1950-2005) en van architectenfamilie Christiaens (18e-20e eeuw) geïnventariseerd. Digitaliseren registers burgerlijke stand en bevolking De registers van de burgerlijke stand van Tongeren en de deelgemeenten (1797-1910) bevatten alle akten van geboorte, huwelijk en overlijden. De registers van bevolking van Tongeren en de deelgemeenten (1848-1970) bevatten bevolkingsgegevens per adres of huis. Beide zijn niet enkel bijzondere bronnen voor historisch onderzoek, maar worden ook nog vaak geraadpleegd voor pensioenen, samenstellingen van gezin, erfenissen, etc. In totaal werden 311 bevolkingsregisters en 294 registers van de burgerlijke stand gedigitaliseerd. Aansluitend werden ook de bijhorende indexen gedigitaliseerd waardoor zowel medewerkers als bezoekers deze kunnen raadplegen in de leeszaal. Deze fragiele en moeilijk hanteerbare registers moeten hierdoor niet meer uit het depot gehaald worden. Beeld- en archiefbank Een beeld- en archiefbank werd aangekocht via professor Filip Boudrez. Het betreft een toegang geheten Atomis voor het voor archieven gratis ter beschikking gestelde Ica-Atom. Door internationale standaarden toe te passen, krijgen alle archiefstukken (losse stukken, registers, foto’s, plannen, objecten, etc.) een eigen code met beschrijving, trefwoorden, enzovoort. In 2013 werden de historische archieven ingevoerd. Hierna wordt de beeldbank afgewerkt en de recente archieven ingevoerd. Bij de archieven is het mogelijk afbeeldingen van de stukken toe te voegen, linken te maken naar andere websites, geluidsfragmenten toevoegen, … De beeld- en archiefbank zal vanaf 2015 toegankelijk zijn voor het publiek. 100 jaar André Stevens In 2013 was het 100 jaar geleden dat de Tongerse taalkundige André Stevens werd geboren. Hij was o.a. de auteur van de Tüngerse Diksjeneir. In 2004 werd zijn omvangrijke archief en bibliotheek overgemaakt aan het stadsarchief (circa 3.500 stukken). Bij inventarisatie bleek hij een nagenoeg afgewerkt manuscript te hebben gemaakt over de plaatsnamen van Lauw. Naar aanleiding van de viering van zijn honderdste geboortedag werd in oktober 2013 een congres gehouden i.s.m. de Vereniging voor Limburgse Dialectologie en Naamkunde. Een hele dag volgden meer dan 100 mensen lezingen en voordrachten. De dag werd afgesloten met de voorstelling van zijn manuscript over Lauw dat door prof. Segers werd afgewerkt.
P a g i n a | 63
SPORT > Jeugdsport blijft het speerpunt van onze sportpromotie
Stadsvisie 2013:
Het voorbije jaar werd er een nieuw meerjarenplan sport voor de beleidsperiode 2014-2019 opgesteld.
In de voorbije jaren werd sterk
Naast de ondersteuning van onze sportverenigingen, die via een 5-tal
geïnvesteerd in sport-
regelementen aanspraak kunnen maken op subsidies van de stad
infrastructuur
Tongeren, zal er blijvend aandacht worden geschonken aan een ruime
(atletiekpiste,
promotie
tennishal, Sportoase)
schoolsportactiviteiten, sportkampen en andere sportinitiatieven voor
van
de
sport
en
de
sportverenigingen
(o.a.
via
jongeren, seniorensport, …). Daarnaast is er in het beleidsplan ook de Beleidsmatig zullen we
nodige aandacht om kansengroepen (maatschappelijk kwetsbaren,
ons vooral toespitsen
mensen met een beperking, ..) meer en beter toegang te geven tot
op het promoten van
sportbeoefening.
sport in het algemeen en van de jeugdsport
Kwaliteitsvolle sportinfrastructuur is uiteraard een onmisbare schakel in
in het bijzonder.
het geheel. Via diverse kleinere projecten werd hier ingespeeld op directe en lokale noden.
Promotie van de Tongerse sport De promotie van de sport ligt voortaan in handen van de stad Tongeren, die hierin wordt bijgestaan door de vzw Sportpromotie. De vroegere vzw Sportpromotie Tongeren werd als dusdanig ontbonden. Niettemin werden er opnieuw heel wat sportinitiatieven genomen en allerlei sportmanifestaties georganiseerd. Enkele cijfergegevens: In totaal namen er 4.979 personen deel aan één of meer organisaties van vzw Sportpromotie (schoolsportactiviteiten, kijk ik fiets, aflossingsloop, ….). 1.715 kinderen namen deel aan een sportkamp in 2012. 443 personen schreven zich in voor permanente sportactiviteiten (sportacademie, bewegingsschool, seniorensport, buurtsport). 4.847 sportievelingen namen deel aan één van de grote eendaagse organisaties (Tungrirun, Memorial Frans Schoubben en buitenspeeldag)
P a g i n a | 64
Subsidies voor sportverenigingen Tongeren tracht haar sportverenigingen zoveel mogelijk te ondersteunen. Jaarlijks kunnen de erkende sportverenigingen een subsidie ontvangen voor hun algemene werking, een toelage voor de kwaliteitsverhoging van de jeugdsportbegeleiders, een terugbetaling van de opleiding van deze begeleiders en een toelage voor eventuele Europese campagnes. Voorts kunnen sportverenigingen zoals eerder reeds aangehaald projecten indienen voor aanpassingen of renovaties aan hun infrastructuur. De clubs en de stad werken via deze subsidies samen om het sportpatrimonium in Tongeren verder te moderniseren. Tot slot worden ook de clubs gesubsidieerd die een hoger huurbedrag voor de sporthal dienen te betalen (PIBO – Eburons Dome) als het gangbare tarief in de overige sporthallen in stedelijk beheer.
P a g i n a | 65
WELZIJN LOKAAL SOCIAAL BELEID In 2013 engageerden het OCMW en de stad Tongeren zich om samen een grote stap vooruit te zetten op het vlak van samenwerking en efficiënte dienstverlening. De doelstelling is de integratie van de sociale diensten van beide besturen en het voeren van één sociaal beleid. In 2013 kregen 15,7% van de Tongenaren het voorkeurstarief in de ziekteverzekering, concreet betekent dit dat ongeveer één op zes Tongenaren leeft onder de Europese armoedegrens. Tongenaren met onvoldoende financiële middelen kampen met meer problemen dan een lege portemonnee, ze zijn vaak ook uitgesloten van onder meer onderwijs, werk, wonen, gezondheid, vrijetijdsbesteding …. Een sterk lokaal sociaal beleid is bijgevolg aan de orde. Elke Tongenaar moet de kansen krijgen die hij verdient, deze missie staat centraal in onze werking. Samen altijd sterker is de slagzin van het Tongerse sociale beleidsplan dat dit jaar werd uitgewerkt. De speerpunten in het lokaal sociaal beleid voor komende jaren zijn het uitbouwen van een kwaliteitsvol sociaal huis en dienstencentrum. In 2014 openen het sociaal huis ‘De Semper’ en het nieuwe dienstencentrum ‘De Piepel’ de deuren. Naast planning en voorbereiding werd in 2013 ook volop ingezet op het realiseren van concrete acties op sociaal vlak. Samenwerking zorgt voor een aanbod van diensten dat niet alleen veel groter is, maar ook van een betere kwaliteit. In 2013 werd ingezet op een aantal nieuwe samenwerkingen. Met vzw Horizont werd met het project ‘Rap op Stap’ gewerkt rond een fijne vrije tijd voor mensen met een beperkt budget. De opvoedingswinkel Zuid-Limburg bood opvoedingsondersteuning en vorming aan. Het sociaal verhuurkantoor Land van Loon vzw huurde woningen in onze stad en verhuurde ze door aan Tongenaren die op de privé-markt weinig kans maken. OCMW Tongeren is ingestapt in de werkwinkel Tongeren, Riemst, Voeren en Herstappe waardoor de informatieuitwisseling op cliëntniveau tussen VDAB en OCMW-medewerkers nu verloopt via een softwaresysteem. Ook de partnerschappen met privé-werkgevers werpen vruchten af. Het systeem ‘artikel 60 privé’ bewees zijn meerwaarde.
Vrijwilligers maken het verschil De economische crisis zorgt voor veel bijkomende noden die we moeten aanpakken met steeds minder middelen. De Vlaamse regering werkt aan een sociaal-economisch reconversiebeleid voor onze provincie. De welzijnsstrategie wordt hierbij opgebouwd rond drie concentrische cirkels, waarvan één de sociale cohesie is. Sociale projecten en initiatieven, het verenigingsleven, sociale media … creëren sociale cohesie. Vrijwilligers spelen hierin een belangrijke rol. Het aanzetten van de Tongenaren tot vrijwilligerswerk en het ondersteunen en waarderen van vrijwilligers is dan ook een taak binnen het lokaal sociaal beleid. In maart werd nationaal de week van de vrijwilligers
P a g i n a | 66
georganiseerd. Wij organiseerden een symbolische actie om de vrijwilligers te bedanken. Tijdens de donderdagmarkt werden alle vrijwilligers getrakteerd op een gratis tasje soep. Tevens werd van de gelegenheid gebruik gemaakt nieuwe vrijwilligers te rekruteren voor onze sociale projecten.
Inzetten op sociale economie werkt De dorpsrestaurants zijn een goed voorbeeld van zinvolle tewerkstelling van mensen die moeilijk hun weg vinden naar de arbeidsmarkt. Ook onze klusjesdienst ‘Het Kerwei’ slaat aan bij de Tongenaar. Een ploeg van arbeidscentrum ‘De Wroeter’ onderhoudt mee het openbaar domein en zorgt voor de bedeling van de welzijnsbrochure ‘ Tongeren sociaal’. Verder nam OCMW Tongeren het initiatief om een interlokale vereniging voor de regierol inzake sociale economie op te richten. De nodige contacten met de lokale besturen van Bilzen, Hoeselt, Voeren en Riemst werden gelegd. Een intergemeentelijk samenwerkingsverband met 80.000 tot 150.000 inwoners kan immers vanaf 2014 een subsidie van 50.000 euro op jaarbasis toegekend krijgen voor het vervullen van deze regierol. Samen hebben de besturen een subsidieaanvraag ingediend.
Zitdag opvoedingswinkel bij het OCMW De gemeenteraad besliste in zitting van 28/02/12 over de aansluiting bij de opvoedingswinkel Zuid-Limburg. De zitdagen vonden plaats bij de stedelijke jeugddienst. Om een bijkomende dynamiek naar het sociaal huis te creëren gingen vanaf mei 2013 de zitdagen van de opvoedingswinkel door bij het OCMW. Dag en uur van de zitdag bleven ongewijzigd. De opvoedingswinkel organiseerde in Tongeren de informatieavonden: ‘kinderen en echtscheiding’, ‘emoties bij lagere schoolkinderen’ en ‘grootouders en kleinkinderen: hoe verder met je kleinkinderen na een echtscheiding’. In Tongeren waren er in 2013 245 contacten. De meeste gestelde opvoedingsvragen situeren zich rond de sociale ontwikkeling, opvallend gedrag en emotionele ontwikkeling. Het betreft vooral vragen die betrekking hebben op kinderen tussen 3 en 12 jaar oud.
Participatie aan het huis van het kind De provincie Limburg kreeg leadersubsidiëring voor het uitwerken van een projectconcept ‘Huis van het kind Zuid-Limburg’ ingediend. Het huis van het kind geeft uitvoering aan het decreet preventieve gezinsondersteuning en bundelt het aanbod voor gezinnen op het vlak van preventieve gezondheid, opvoedingsondersteuning en sociale cohesie. OCMW Tongeren werkt inhoudelijk mee aan dit project.
P a g i n a | 67
My Pension On Tour De Rijksdienst voor Pensioenen (RVP) trok in het najaar het land rond om werknemers aan te zetten om gebruik te maken van hun online pensioendossier. Op 10 oktober woonden zo’n 280 Tongenaren de infosessie in De Velinx bij. Het online pensioendossier biedt tal van mogelijkheden en voordelen. Dit wil echter niet zeggen dat we het pensioendossiers in de toekomst volledig aan computers willen overlaten. Veel taken kunnen worden overgenomen door computers, maar één ding niet: gezond verstand en sociaal denken. Daarom blijft het lokaal sociaal beleidsplan voorzien in kwaliteitsvol personeel waarbij de Tongenaren terecht kunnen met al hun vragen over hun pensioen. Deze dienstverlening wordt in 2014 geïntegreerd in De Semper.
Sporten, spelen, cultuur, vakantie …ook met een kleine portemonnee In september 2013 werd een overeenkomst afgesloten met Vzw Horizont voor het project Rap op Stap. Rap op Stap helpt mensen met een beperkt budget met hun vrijetijds- en vakantiewensen. Vanaf november houden de medewerkers van Rap op Stap wekelijks een zitdag bij het OCMW. In Tongeren willen we met Rap op Stap bijzondere aandacht besteden aan kinderen. Elk kind heeft nood aan een leuke vrije tijd. Vrije tijd zorgt voor ontspanning, het laadt de batterijen weer op. Kinderen die deelnemen aan cultuur, sport of jeugdactiviteiten staan sterker in het leven. Maar het lidgeld voor een sport- en jeugdvereniging loopt al snel op. Het lidgeld bij een plaatselijke voetbalclub kost gemiddeld 250 euro. Via Rap op Stap kan je een terugbetaling krijgen tot 80% van het lidmaatschap. Rap op Stap werkt hiervoor samen met het fonds voor vrijetijdsparticipatie. Via de wekelijkse zitdag van Rap op Stap en het beter kenbaar maken van kortingen en voordelen willen we mensen met een beperkt budget beter vertrouwd maken met het vrijetijdsaanbod.
Winst voor de wakkere werkgever De werkwinkel Tongeren-Riemst-Voeren-Herstappe organiseerde in oktober bij SKF een infosessie voor werkgevers. Ze kregen een update van recente wijzigingen in de regelgeving en (subsidie)mogelijkheden waarmee ze direct aan de slag kunnen voor een sterk personeelsbeleid. De medewerkers van de OCMW-tewerkstellingscel lichtten het systeem ‘artikel 60 privé’ toe.
P a g i n a | 68
Tongeren gaststad voor dag van verzet tegen armoede 17 oktober wordt jaarlijks de werelddag van verzet tegen armoede georganiseerd. Die dag bundelt Limburg de krachten en wordt samen de strijd tegen armoede aangebonden. De 15de editie vond in Tongeren plaats. Het thema van deze editie was ‘Het zal je maar overkomen’. Al sta je stevig met je twee voeten in het leven, van vandaag op morgen kan het anders worden. Baan kwijt, langdurige ziekte, .. het kan iedereen overkomen. In deze crisistijden beseffen we dat meer dan ooit. In de namiddag werden in samenwerking met de Tongerse wandelvrienden 3 themawandelingen georganiseerd met vertrek en aankomst aan CC De Velinx. Een aantal tussenstops waren zeker een bezoekje waard. Onder het motto ‘cultuur voor iedereen’ opende het Gallo-Romeins Museum die dag gratis de deuren. Gastama, vluchtelingenwerk Tongeren, bracht het verhaal van mensen verdreven of op de vlucht. De Nieuwe Volksbond, een ontmoetingshuis met een warm hart, stelde haar werking aan je voor. Ondanks het regenweer trokken meer dan 400 wandelaars door ons welzijnslandschap. ’s Avonds was er het podiumprogramma ‘Het zal je maar overkomen’. De verenigingen voor armoede namen het woord, waarbij de boodschap van de schakelaar Tongeren niemand onberoerd liet. Vervolgens stapten meer dan 500 mensen met en zonder armoede-ervaring mee met de Verborgen armoede kreeg die dag een duidelijk gezicht. We gaan de komende jaren blijven inzetten op 17 oktober, want de dynamiek die deze dag teweegbrengt werkt.
Aandacht voor energiekosten en armoede in de Tongeren sociaal In 2013 werden twee edities van de welzijnsbrochure ‘Tongeren sociaal’ huis aan huis bedeeld door vzw De Wroeter. In de voorjaarseditie gingen we op energiejacht. Energiekosten wegen immers door op het huishoudbudget. In de najaarseditie stond armoede centraal. De verenigingen die zich inzetten rond armoede werden voorgesteld en de Tongenaren werden gesensibiliseerd rond de armoedeproblematiek.
Start nieuwbouw dienstencentrum ‘De Piepel’ In 2013 startten de werken voor de nieuwbouw van het dienstencentrum op de welzijnscampus aan de Dijk. De ambitie is een toegankelijk dienstencentrum te bouwen dat voldoet aan de kwaliteitseisen van een erkend dienstencentrum. In juni 2014 zal het nieuwe dienstencentrum De Piepel de deuren openen. De nieuwe locatie biedt extra mogelijkheden, zowel naar organisatie van activiteiten als naar de verdere uitbouw van de dienstverlening. In 2013 werd ingezet op het opmaken van het erkennings- en subsidiëringsdossier voor het nieuwe dienstencentrum. Bijzondere aandacht ging hierbij uit naar maatschappelijk kwetsbare ouderen en ouderen met een beginnende zorgvraag.
P a g i n a | 69
2013 was ook het jaar van meer samenwerking tussen het OCMW en de stad Tongeren. De projecten Minder Mobielen Centrale, dorpsrestaurants en klusjesdienst Het Kerwei worden voortaan aangestuurd vanuit het dienstencentrum De Piepel. Nieuwe reglementen voor de MMC, de dorpsrestaurants en de klusjesdienst ‘Het Kerwei’ werden uitgewerkt en vastgesteld. Hierbij werd het principe vooropgesteld dat ouderen met voldoende financiële draagkracht een meer kostendekkende bijdrage leveren. Ouderen met een beperkt inkomen kunnen rekenen op een sociaal tarief.
Verbondenheid in de dorpsrestaurants Traditiegetrouw werd in 2013 genoten van overheerlijke gerechten en veel gezelligheid. In 2013 werden er 124 restaurantdagen georganiseerd met in totaal 11.210 bezoekers. In Rutten telden we 3.448 bezoekers, in Henis 4.833 en in ’s-Herenelderen 2.929. Een gemiddelde van 90,4 klanten per restaurantdag. In oktober stond het thema verbondenheid centraal. Onze dorpsrestaurants vierden het feest van verbondenheid tegen eenzaamheid in CC de Velinx. We telden 255 deelnemers en brachten daardoor de teller van ‘de langste eettafel’ op 9.218 deelnemers in Limburg. Het optreden van Jaco and the Second Rule viel bij iedereen in de smaak.
De Minder Mobielen Centrale De Minder Mobielen Centrale is een initiatief van de stad Tongeren om de mobiliteit te verzekeren aan de burgers die omwille van gezondheidsredenen of hun sociale situatie beperkt zijn in hun verplaatsingsmogelijkheden. Het project wordt gedragen door beroepskrachten en vrijwilligers. Een cijfermatig overzicht van de laatste vier jaren: aantal leden: 2008
2009
2010
2011
2012
2013
218
231
226
220
228
206
aantal ritten: 2008
2009
2010
2011
2012
2013
612
708
483
474
565
898
Beroepskrachten
1.209
1.083
1.030
1.124
973
553
totaal
1.821
1.791
1.513
1.598
1.538
1.451
Vrijwilligers
P a g i n a | 70
aantal kilometers: 2008 Vrijwilligers
2009
2010
2011
2012
2013
47.094,5
33.102,5
34.898
36.383,5
52.906,5
19.357
23.582
16.653
19.722
14.142
8.040
56.049,5
70.676,5
52.755,5
54.620
50.525,5
60.946
36.692,5
Beroepskrachten totaal
OCMW en Stad op weg naar een geïntegreerde werking Lokale besturen dienen hun burgers een minimaal welzijnsniveau te garanderen. Hierrond zijn tal van
ondersteuning
maatregelen,
begeleiding
en
informatie
mogelijkheden
uitgebouwd.
Het nieuwe bestuur ontwierp een beleidsplan waar efficiënte dienstverlening en een transparant aanbod centraal staan. De samenvloeiing van de stedelijke dienst welzijn met de sociale dienst van het OCMW zullen in de toekomst de sociale realiteit in onze stad meebepalen. In 2013 slorpte de voorbereiding van deze fusie heel wat energie op. Met name de concretisering van het concept “sociaal huis” werd erg belangrijk geacht. Eindeloopbaan, pensioenen….nieuwe voorstellen, nieuwe wetgeving Onder financiële en demografische druk zette de federale overheid een pensioenhervorming in beweging. 2013 was een sleuteljaar. Nieuwe wetgeving kende een eerste toepassing. Hierrond leefde een sterke maatschappelijke discussie. Individuele burgers kregen plots aandacht voor hun eindeloopbaan. De beschikbare informatie was niet altijd duidelijk. Vandaar dat in 2013 het aantal individuele informatievragen sterk toenam.
Luisteren naar kansengroepen Binnen het werkveld zijn er sociologische groepen die het bijzonder moeilijk hebben om zich te handhaven. In haar beleidsvisie onderstreept de Vlaamse Overheid het belang om met deze groepen in dialoog te gaan. Als plaatselijke overheid deelt Stad Tongeren deze visie en werden er in 2013 aanzetten gegeven om lokale partners te betrekken in het kansendebat. Deze aandacht was beleidsoverschrijdend. Met name in het onderwijsbeleid, jongerenbeleid (huizen van het kind), gehandicaptenzorg en verenigingen werden tal van overlegmomenten georganiseerd.
P a g i n a | 71
Wonen en welzijn: onlosmakelijk met elkaar verbonden Wonen is een grondrecht. Nochtans beschikt niet iedereen over een degelijke woonst. Al te vaak toont armoede zich in een ondermaatse woontoestand. Verkrotting, stadsverloedering, onhygiëne, buurtproblemen zijn vaak oorzaak van een slecht bestaansniveau. 2013 was het jaar waar op een bijzonder systematische wijze negatieve situaties opgelijst werden en waar er stap voor stap en volgens de aanduidingen van het individuele dossier naar oplossingen werd gezocht. Ook werd er voor het eerst samen met de institutionele lokale partners op het vlak van wonen een overlegplatform gecreëerd waar beleidsmatig nieuwe wooninitiatieven toegelicht werden.
Adviesraad geen pro forma overleg maar wel een echte partner Het stedelijk welzijnsdomein kent 1 formele adviesraad. In 2013 werd het overleg met de adviesraad voor personen met een handicap geïntensifieerd. Zowel inhoudelijk als structureel werden er nieuwe afspraken vastgelegd.
Het beleidsdomein “werk” een vernieuwde dynamiek Plaatselijke overheden kunnen ook inzetten op “werk”. Er zijn een aantal initiatieven waarbij Tongeren in 2013 aanzetten gaf tot een vernieuwde werking of waarbij een nieuw impulsbeleid gevoerd werd. We denken dan vooral aan de werkwinkel, de P.W.A. dienstencheque bedrijven. Het stadsbestuur zette in 2013 volop in op bijkomende mogelijkheden en extra dynamiek. Dit gebeurde in samenspraak met partners zowel lokaal als bovenlokaal.
P a g i n a | 72
GEMEENTELIJK ONDERWIJS > 795 leerlingen in de gemeentelijke basisscholen
Stadsvisie 2013:
Het stadsbestuur blijft investeren in de uitbouw van de infrastructuur van de schoolgebouwen en gelooft in het belang van kwalitatief
‘Het stadsbestuur blijft
onderwijs.
geloven in het belang
Deze investeringen worden genomen om het dagdagelijkse schoolleven
van basisonderwijs in
van personeelsleden en leerlingen te optimaliseren.
de dorpen. In het gemeentelijk basisonderwijs van Tongeren noteerden we in 2013 We blijven hierin
alvast een mooi cijfer van 795 leerlingen!
investeren.’
Overzicht van het leerlingenaantal in 2013: Kleuteronderwijs
Lager onderwijs
Basisschool Dol-Fijn (Vreren)
72
126
vestigingsplaats Tumuli
40
53
Basisschool De Herik (Henis)
90
166
vestigingsplaats ’t Pomphuisje
18
39
/
41
Basisschool De Boomhut (Mal)
65
85
Totaal
285
510
(Koninksem)
(Nerem) vestigingsplaats De Zevensprong (Piringen)
Naast de jaarlijks weerkerende activiteiten zoals het grootouderfeest, de ontvangst van sinterklaas en zwarte piet, de feesten van kerstmis, carnaval en Pasen,… werden er in het gemeentelijk basisonderwijs van Tongeren in 2013 nog een aantal projecten/activiteiten gerealiseerd. Dit zowel op het gebied van de infrastructuur als op het vlak van schoolse activiteiten.
P a g i n a | 73
GBS De Boomhut steunt Oeganda In de maand maart 2013 werd in GBS De Boomhut Mal een project rond Broederlijk Delen afgesloten met een Oegandees feest. Alle leerlingen uit het kleuter- en lager onderwijs zongen samen het Oegandees volkslied “O ntei ya butu”. Tijdens de voorbereidingsweek maakten de kinderen speelgoed uit afvalmateriaal. In Oeganda maken 12-jarigen zelf hun hut en ook dit hebben de leerlingen nagebootst. Tevens werden er zelfgemaakte koekjes, cake en popcorn verkocht voor het goede doel. De leerlingen, leerkrachten, oud-collega’s en directie van GBS De Herik namen op vrijdag 29 maart 2013 op feestelijke wijze afscheid van een monument: juf Marie-Josee Raskin. Tijdens de middagspeeltijd brachten kinderen en collega’s alles in gereedheid om haar een onvergetelijke namiddag te bezorgen. De schoolbus transformeerde in een ware limousine met butler en de rode loper werd uitgerold om haar in een lange erehaag te verwelkomen. De kinderen trakteerden haar vervolgens op ontroerende gedichten en teksten en een leuk streepje muziek en dans.
GBS Nerem wint ‘Gouden Kameleon’ De leerlingen van het 5de en 6de leerjaar van GBS ’t Pomphuisje Nerem hebben in april 2013 de “Gouden Kameleon” gewonnen. Voor deze 6de editie moesten ze een gedicht schrijven over ‘muziek’. De jury ontving 6.389 gedichten van 519 klassen uit gans Vlaanderen. De gedichten van 20 genomineerde klassen werden gebundeld in een boek. Jeugdauteur Sabine De Vos kwam voorlezen uit het boek en bracht aan boekenchèque ter waarde van € 350 mee. Het was de eerste keer dat een Limburgse school wint.
Vijfdejaars van GBS De Boomhut krijgen fietsdiploma Op dinsdag 28 mei 2013 werd in GBS De Boomhut Mal een fietsdiploma uitgereikt aan de leerlingen van het vijfde leerjaar. Allemaal legden ze op 21 mei 2013 met succes ‘Het Grote Fietsexamen’ af. Vooraf werden de leerlingen klaargestoomd door verkeersouder Benny Thonon: hij leerde hen hoe ze hun fiets onder controle kunnen krijgen en hij bracht hen verkeersvaardigheid bij.
Kleuters van GBS Henis brengen laatste kleuternacht samen door De kleuters van GBS De Herik hebben hun laatste nacht als kleuter samen doorgebracht in zaal De Meir. Op donderdag 27 juni 2013 was er eerst een afscheidsreceptie voorzien met o.a. een talentencircus. Ook kregen ze er hun tickets naar het eerste leerjaar in handen: het kleuterdiploma. De kleuters hebben de avond ingezet met een echte pyjamafuif en als afsluiting een film. ’s Morgens werden ze verwend met een lekker ontbijt.
P a g i n a | 74
De laatste schooldag van 2013 was voor juf Ria Ketelslegers een speciale dag. Het was haar laatste schooldag als juf. In samenzijn met haar familie, werd juf Ria getrakteerd op een mooie afscheidsviering. Echt ‘afscheid’ nemen van juf Ria deden ze in GBS De Boomhut echter niet. Ria blijft één van de medewerkers voor de eerste communie en het vormsel en ook in de school is het algemeen geweten dat ze nog steeds op de steun van juf Ria kunnen blijven rekenen bij o.a. uitstapjes, schoolfeest, sportactiviteiten,….
Stad bespaart op leerlingenvervoer Vanaf de start van het schooljaar 2013-2014 werd het busvervoer voor de leerlingen van het gemeentelijk basisonderwijs aangepast. Het stadsbestuur zet enkel nog bussen in binnen een diameter van 5 kilometer rond de schoolomgeving. Ook de tarieven voor het gebruik van het busvervoer werden gewijzigd. Via deze maatregel rekent het stadsbestuur erop dat kinderen die binnen wandelafstand van de school wonen te voet of per fiets naar school komen. Dit betekent natuurlijk een behoorlijke besparing inzake het leerlingenvervoer. De middelen die vrijkomen door deze besparing zullen zo gereserveerd worden voor de verdere uitbouw van een kwalitatief gemeentelijk onderwijs.
Geen 2de en 3de graad meer in school Nerem Het stadsbestuur beslist in december 2013 dat er vanaf 1 september 2014 in de school ’t Pomphuisje Nerem enkel nog kleuteronderwijs en lager onderwijs voor de eerste graad ingericht zal worden. Leerlingen van de tweede en derde graad zullen elders in het gemeentelijk onderwijs van Tongeren terecht kunnen. De belangrijkste reden voor deze beslissing is dat het leerlingenaantal in de Nerem al jaren afneemt en de klassen te klein zijn om in stand te houden. Anderzijds zal de kinderopvang van Vreren volgend schooljaar verhuizen naar de gebouwen van de school in Nerem.
Werken aan nieuwe school Henis gestart In december 2013 startten de werken voor de bouw van de nieuwe school in Henis. In september 2014 zal het nieuwe gebouw in gebruik genomen worden. Er zal dan plaats zijn voor 280 leerlingen. In het gebouw zullen 5 kleuterklassen, 7 klaslokalen voor het lager onderwijs, sanitair voor leerlingen en personeel, een vergaderlokaal, een logistiek lokaal en een technisch lokaal voorzien worden. Er komt eveneens een overdekte speelplaats. Elke kleuterklas zal haar eigen uitgang hebben met toegang tot een privaat afgesloten tuintje. Het gebouw zal energiezuinig opgevat worden: de verlichting staat in functie van het buitenlicht, de lampen aan het raam geven minder licht dan de overige. Het bestaande schoolgebouw blijft behouden; daarin zullen o.a. de turnzaal en het leraarslokaal ingericht worden.
P a g i n a | 75
Derde kleuterklas GBS Henis organiseert kerstmarkt ten voordele van Meneer Konijn. De kleuters van de derde kleuterklas sloegen hun handen in elkaar en organiseerden een kerstmarkt. Ze verkochten zelfgemaakte kerstkaarten, kerstknutsels, cupcakes, wafeltjes en verhaaltjes. De bezoekers konden zich opwarmen met een glaasje warme chocomelk of glühwein. De opbrengst van € 380 ging volledig naar Meneer Konijn, een actie van Q-music.
P a g i n a | 76
VEILIGHEID In dit rapport worden de belangrijkste projecten en initiatieven op het vlak van veiligheid opgenomen. Voor de volledige info m.b.t. de politiezone Tongeren-Herstappe verwijzen we naar het Jaarverslag 2013 dat door de politie werd opgesteld.
> Actieplannen 2013: -
woninginbraken
-
uitgaansbuurt Luikersteenweg
-
onaangepaste snelheid
-
verkeersongevallen Luikersteenweg
-
foutparkeren
-
hondenpoep
Woninginbraken Ondanks het verhoogd politietoezicht steeg het aantal woninginbraken in 2013 met bijna 8 procent tot 152 feiten. Het informeren en sensibiliseren van de bevolking blijft zeer belangrijk, en zo ook de preventiemaatregelen. Vandaar ook dat de groep van diefstalpreventieadviseurs werd uitgebreid. Het snel en accuraat kunnen inspelen op een inbrakengolf blijft primordiaal. Themapatrouilles zullen worden ingezet zowel door de eigen zone en in samenwerking met de federale politie. De installatie van de eerste twee vaste ANPR (automatische nummerplaatherkenning) camera’s is gepland in 2014, deze zullen de onderzoekers in staat stellen om meer feiten op te helderen.
Uitgaansbuurt Luikersteenweg De Luikersteenweg zorgt vooral tijdens de weekends voor verkeersproblemen en overlast aan beide discotheken. Regelmatige acties en controles werden uitgevoerd waarbij onder andere de portiers regelmatig werden gecontroleerd. Het publiek van deze discotheken is voor het merendeel afkomstig van buiten de politiezone waardoor het effect van onze acties relatief klein is. De sluiting van de dancing “Nunu” leidde in de 2 de helft van 2013 tot een daling van het aantal interventies. Het foutief parkeren op het fietspad ter hoogte van de discotheek “Alhambra” blijft een pijnpunt en hier werd talrijk op geverbaliseerd.
Onaangepaste snelheid Een duidelijke afname van het aantal snelheidsovertredingen werd vastgesteld op plaatsen waar de politie volgehouden en doorgedreven acties voert. Het objectief werd gehaald en de inspanningen
P a g i n a | 77
zullen volgehouden worden. Het aantal gecontroleerde voertuigen steeg t.o.v. 2012. 126421 voertuigen werden gecontroleerd (+ 25000) Het aantal voertuigen in overtreding daalde van 6 % naar 5,3 %.
Verkeersongevallen Luikersteenweg Het aantal ongevallen met gekwetsten daalde van 16 in 2012 naar 11 in 2013. De meeste ongevallen worden veroorzaakt door dronken bestuurders, die veelal bezoekers zijn van de discotheken aan de Luikersteenweg. De Luikersteenweg wordt betrokken bij alle politiecontroles in Tongeren.
Foutparkeren Het aantal vaststellingen inzake foutparkeren (1515 overtredingen) is nog steeds significant alhoewel we een daling registreren van bijna 29 %. Het parkeren op laad- en losplaatsen, op het fietspad en op de stoep blijven de voornaamste aandachtspunten. De meeste verbaliseringen werden gedaan op de Luikersteenweg, het foutief parkeren op het fietspad ter hoogte van de discotheek “Alhambra” is hiervoor de verklaring. Extra aandacht werd ook besteed aan de controle van het gebruik van de mindervalidenkaarten.
Hondenpoep De hondenpoepacties werden in 2013 intensief verder gezet. De acties hebben nog steeds succes want er werd een daling van het aantal vaststellingen genoteerd. Dit is vooral te wijten aan de inzet, de aandacht en de initiatieven van het bestuur om folders te verdelen, signalisatieborden te plaatsen en gratis hondenpoepzakjes ter beschikking te stellen. Op basis van onder andere de resultaten van een wetenschappelijk onderbouwde bevraging van de bevolking werd op de zonale veiligheidsraad van mei 2013 de prioriteiten van de politiezone bepaald voor het nieuwe zonale veiligheidsplan 2014-2017. Dit zonale veiligheidsplan werd goedgekeurd door de politieraad en door de Ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie. Deze prioriteiten zijn: In het domein van de criminaliteit: “Woninginbraken met uitbreiding naar bedrijven” alsook als bijzonder aandachtspunt het intra familiaal geweld dat in de reguliere werking zal opgenomen worden. In het domein van verkeer: “Onaangepaste snelheid met aandacht voor weekendongevallen met doorgedreven alcoholcontrole. “
P a g i n a | 78
In het domein van de overlast: “ verhoogd toezicht stationsomgeving inzake drugsoverlast, hangjongeren en aanpak subjectief onveiligheidsgevoel “.
P a g i n a | 79
GEMEENTELIJKE ADMINISTRATIEVE SANCTIES Stad Tongeren pakt overlast aan met gemeentelijke administratieve sancties
Sinds 1 januari 2008 pakt de stad Tongeren de overlast in haar stad zelf aan via het systeem van de gemeentelijke administratieve sancties (GAS). Overlast kan allerlei vormen aannemen. In 2013 hadden de meest voorkomende overlastproblemen in Tongeren betrekking op de openbare reinheid (het achterlaten van zwerfvuil en het sluikstorten), het ophangen van niet-vergunde affiches (wildplakken), overlast door honden (loslopende honden), wildplassen, het onderhoud van terreinen en stoepen en geluidsoverlast.
De dienst Gemeenschapswachten De gemeenschapswachten zijn herkenbaar aan het paarse uniform. Het uniform is voorzien van het opschrift ‘gemeenschapswacht’ en ‘vaststeller’. De gemeenschapswacht draagt ook een identificatiekaart met naam en foto. In Tongeren waren er tot 1 mei 2013 vier gemeenschapswachten tewerkgesteld. Sinds 1 mei 2013 is er nog 1 gemeenschapswacht actief in Tongeren. De gemeenschapswacht is tevens vaststeller in het kader van de gemeentelijke administratieve sancties. De belangrijkste opdracht van de gemeenschapswacht bestaat eruit om zichtbaar en preventief aanwezig te zijn in Tongeren, waarbij sensibiliserend, informatief en doorverwijzend wordt opgetreden ten aanzien van de burgers en bezoekers van de stad. Tijdens de rondes houdt de gemeenschapswacht toezicht en geeft meldingen door. Zij meldt hondenpoep, zwerfvuil, beschadigingen aan straatmeubilair, verlichting en verkeersborden. Deze meldingen worden onmiddellijk overgemaakt aan de juiste diensten die dan voor een oplossing zorgen. De gemeenschapswacht heeft binnen het GAS-beleid ook de taak om mensen bewust te maken van overtredingen. De gemeenschapswacht houdt acties om overlast te voorkomen. Voorbeelden hiervan zijn acties rond het niet opruimen van hondenpoep, het onkruid op de stoep, controle op het zwerfvuil, … De gemeenschapswacht deelt daarom regelmatig folders, affiches en ander preventiemateriaal uit. Tijdens
de
donderdagmarkt,
op
de
koopzondag
en
tijdens
evenementen
houdt
de
gemeenschapswacht een oogje in het zeil om zo mogelijke gauwdieven te ontmoedigen. Hierdoor is het voor de bezoekers aangenaam en veilig vertoeven in Tongeren. Naast het informeren van burgers kan de gemeenschapswacht-vaststeller ook repressief optreden bij inbreuken op de gemeentelijke administratieve sancties. Het gaat hier over: hondenpoep, sluikstorten, wildplakken, …
P a g i n a | 80
Sensibilisering en preventie rond overlast Burgers worden op verschillende manieren gesensibiliseerd over de regels en het doel van het GASreglement. De gemeenschapswacht deelt regelmatig folders en ander preventiemateriaal uit om de burgers en bezoekers van onze stad in te lichten over de regels mbt hondenpoep, het onderhoud van percelen en stoepen, de preventieve maatregelen om gauwdiefstal te voorkomen. Ook deelt de gemeenschapswacht folders uit over de dienst gemeenschapswachten waarin de taken van de gemeenschapswachten worden toegelicht.
Hondenpoep De gemeenschapswacht heeft meegewerkt aan de actie hondenpoep in samenwerking met de lokale politie van Tongeren. Zij houdt extra toezicht en spreekt hondenbaasjes aan. Zij deelt flyers uit met informatie over de regels over hondenpoep. De voorbeeldige baasjes die een hondenpoepzakje bij hebben worden beloond met een hondenpoepzakjeshouder, een plastic koker met daarin tien hondenpoepzakjes.
Onderhoud van stoepen en terreinen De inzet van de gemeenschapswacht maakt het mogelijk om gerichte acties te organiseren. De stad investeert veel in het onderhoud van de stad, maar wil ook een beroep doen op de burger om de eigen stoep proper te houden. De gemeenschapswacht controleert de belangrijkste invalswegen en de straten in het stadscentrum op het onderhoud van de stoepen. Indien er onkruid op de stoep staat of vuil op de stoep ligt, dan wordt er een folder in de brievenbus gestoken met het vriendelijk verzoek dit binnen de 15 dagen in orde te brengen. Na 15 dagen voert de gemeenschapswachtvaststeller een nieuwe controle uit. Als de stoep dan niet in orde is, riskeert men een administratieve geldboete.
Behandelen van meldingen m.b.t. overlast De gemeenschapswacht-vaststeller behandelt de klachten over overlast die de burgers aan de stadsdiensten melden. Hierbij treedt zij probleemoplossend en bemiddelend op. Indien er geen oplossing voor een probleem gevonden wordt en de overtreder niet reageert op de tussenkomst van de gemeenschapswacht, kan de gemeenschapswacht-vaststeller een bestuurlijk verslag opstellen voor de overtredingen die kaderen binnen de gemeentelijke administratieve sancties.
Toch overlast: wat nu? Niet enkel sensibilisering en preventief optreden bij overlast is van belang. Indien men de regels overtreedt, dient er opgetreden te worden.
P a g i n a | 81
Inbreuken
op
het
politiereglement
kunnen
vastgesteld
worden
door
de
politie,
de
gemeenschapswacht-vaststeller(s) of gemeenteambtenaren die hiervoor aangeduid werden door de gemeenteraad. Het proces verbaal wordt overgemaakt aan de sanctionerend ambtenaar die kan beslissen om een administratieve geldboete tot max. 250 euro op te leggen. 107 boetes in 2013: Zwerfvuil: 29 boetes
100 euro (18), 50 euro (11)
Wildplakken: 14 boetes
250 euro (2), 100 euro (5), 50 euro (7)
Sluikstorten: 11 boetes
100 euro (8), 50 euro (3)
Loslopende honden: 11 boetes
250 euro (1), 100 euro (2), 50 euro (8)
Wildplassen: 8 boetes
100 euro (7), 50 euro (1)
Onderhoud terrein: 8 boetes
250 euro (1), 100 euro (2), 50 euro (5)
Geluidsoverlast: 7 boetes
250 euro (7)
Onderhoud perceel en stoep: 6 boetes
250 euro (1), 100 euro (1), 50 euro (4)
Sluikstorten en inname openbaar domein: 2 boetes
100 euro (2)
Sluikstoken: 2 boetes
100 euro (2)
Hondenpoep: 2 boetes
50 euro (2)
Loslopende hond en hondenpoep: 2 boetes
50 euro (2)
Onderhoud terrein en fraaiheid van gevel: 1 boete
250 euro (1)
Onkruid op de stoep: 1 boete
250 euro (1)
Geurhinder: 1 boete
100 euro (1)
Bedrieglijke hulpoproep: 1 boete
50 euro (1)
Afsteken van vuurwerk: 1 boete
50 euro (1)
Bemiddeling De federale overheid stelt een voltijdse bemiddelaar ter beschikking van het gerechtelijk arrondissement Tongeren. Buiten Tongeren, is de bemiddelaar actief in Alken, Heers, Kortessem, Wellen, Borgloon, Maaseik, Dilsen-Stokkem, Bilzen, Lanaken en Maasmechelen. De bemiddelingsprocedure is facultatief voor meerderjarigen en verplicht voor minderjarigen vanaf 16 jaar. In het totaal werden er door de bemiddelaar 67 bemiddelingsdossier opgestart, waarvan 28 bemiddelingsdossiers in Tongeren, 36 dossiers in Bilzen, 2 in Kortessem en 1 in Borgloon. De meeste bemiddelingsdossiers hebben betrekking op geluidsoverlast, loslopende dieren, het onderhoud van terreinen en inbreuken op de reinheid binnen de stad (sluikstorten, zwerfvuil, wildplassen).
P a g i n a | 82
Zowel voor de overtreder als de benadeelde houdt de bemiddeling een meerwaarde in. De benadeelde heeft het gevoel dat zijn overlastklacht ernstig wordt genomen, dat naar een oplossing gezocht wordt. Overtreders beseffen vaak onvoldoende welke impact de overlast heeft. Door overtreders in een persoonlijk gesprek te confronteren met de gevolgen van hun gedrag en hen aan te sporen zelf een oplossing aan te brengen, is de bemiddeling een efficiënt middel in de aanpak van overlast.
GAS-reglement De administratieve sancties zijn intussen gekend bij de Tongenaar. We merken dat het gevoel dat straffeloos overlast gepleegd kan worden, afneemt. Het GAS-reglement is van toepassing op iedereen die zich op het grondgebied van Tongeren bevindt, ongeacht woonplaats of nationaliteit. Het volledige reglement kan men raadplegen op www.tongeren.be onder de rubriek veiligheid/overlast.
P a g i n a | 83
JEUGD > Speelpleinwerking en sportkampen blijven groeien!
Stadsvisie 2013:
De speelpleinwerking blijft ieder jaar groeien. In 2013 namen 1.700 kinderen tijdens de zomervakantie deel aan één of meerdere kampen. Een 40-tal monitoren stonden in voor de begeleiding. In het jeugdbeleidsplan gaat daarnaast ook nog extra aandacht uit naar brandveiligheid, jeugdcultuur en is de jongerenwerkster ondertussen een vertrouwd figuur geworden bij de jongeren in de wijken Paspoel en Nieuw Tongeren.
Jeugdbeleidsplan Trekkingsrechten 2013 Afdeling Jeugd van de Vlaamse Gemeenschap: -
gewone trekkingsrechten :
43.697,37 euro
-
prioriteit brandveiligheid jeugdlokalen :
14.608,25 euro
-
prioriteit jeugdcultuur :
10.051,11 euro
-
Maatschappelijk kwetsbare Jongeren:
30.874,68 euro
Totaal :
99.231,41 euro
Jeugdwerkbeleid Het ondersteunen van het lokale jeugdwerk is één van de belangrijkste taken van de jeugddienst. Zowel financieel (werkingsgelden, kadervorming, kampgeld,…) als materieel (uitleendienst, kampvervoer,…) kunnen de verenigingen beroep doen op de jeugddienst. Via de Jeugdraad wordt het jeugdbeleid onder de loep genomen en besproken. De jeugddienst organiseert zelf ook een reeks vrijetijdsactiviteiten zoals: de buitenspeeldag, de grabbelaar, speelpleinwerking, kleuter – en tienerwerking. Eind 2013 werd er door de stad Tongeren en de verenigingen een fuifcharter ondertekend en werd de fuifkoffer voorgesteld. Dit charter omhelst duidelijke afspraken bij het organiseren van een fuif en evenement. Alzo willen we het fuifklimaat in onze gemeente optimaliseren.
P a g i n a | 84
Prioriteit Brandveiligheid Jeugdlokalen In 2013 werden de laatste dossiers m.b.t. de brandveiligheid van de jeugdlokalen afgerond. In totaal werd er nog €17.910,28 uitgegeven aan de nodige renovatie en brandveiligheidswerken. De verenigingen die een dossier indiende voor hun lokalen waren: Chiro Aterstaose, Jeugd in Beweging (Hasseltsesteenweg), Scouts St.-Franciscus in Rutten en de KLJ van Riksingen.
Prioriteit Jeugdcultuur Na een muziek- en fotoproject werd de culturele reeks beëindigd met een film. Met de ondersteuning van Villa Basta hebben 3 jongeren een kortfilm gemaakt over hun laatste vakantie te samen na de humaniora en vooraleer ze elk hun eigen weg gaan. Tijdens de 40 minuten durende film wordt Tongeren door de ogen van de jongeren in beeld gebracht. De dvd “something good can work” is gratis te verkrijgen op de jeugddienst, in de Bibliotheek of dienst Toerisme.
Jeugdbeleid De jongerenwerkster gaat iedere woensdagnamiddag in de wijken en deelgemeenten een kijkje nemen op de verschillende speeltuintjes en rondhangplekken. Hier slaat ze een babbel met de jongeren en gaat ze na wat er zo al leeft. De relatie met een aantal jongeren is momenteel al zo gevorderd dat ze hun weg naar de jeugddienst vinden of bellen wanneer ze haar niet gezien hebben. Tijdens de zomermaanden trekt de speelmobiel naar dezelfde plekken om er op dinsdag en donderdagnamiddag met een openspelaanbod. Alle kinderen in de buurt zijn dan van harte welkom om zich uit te leven. Door het grote aantal deelgemeenten kunnen we echter niet overal komen en wordt er gekeken naar plaatsen met voldoende speelruimte en het aantal jonge kinderen die in de buurt wonen. Daarnaast organiseert de jongerenwerkster meermaals per jaar een activiteit samen met haar jongeren.
P a g i n a | 85
BRANDWEER Op gebied van brandweerinterventies was 2013 een standaardjaar zonder grote rampen of extreme noodsituaties. De meer dan 1200 opdrachten werden door onze 80 vrijwilligers en 2 beroepskrachten op een veilige en vakkundige manier afgehandeld. De dienst preventie behandelde ruim 103 technische bouwdossiers en voerde meer dan 100 inspecties uit van bestaande gebouwen. In 2013 liepen 2 rode draden door onze dagelijkse werking: enerzijds de naderende opstart van de zonevorming welke op 01.01.2015 een feit zal zijn en anderzijds de opstart van een ziekenwagendienst 100 vanuit de brandweerkazerne. In de zonevorming zal het korps van Tongeren deel uitmaken van de zone Zuid-West Limburg samen met de korpsen van Hasselt ,Sint-Truiden, Heusden-Zolder en Beringen samen met de voorposten Tessenderlo en Herk-de-Stad. Deze schaalvergroting moet resulteren in een optimale snelle en adequate hulpverlening voor de burgerbevolking en een doorgedreven samenwerking tussen de korpsen op alle vlakken.
Ook de oprichting van een nieuwe ziekenwagendienst in het kader van de dringende geneeskundige hulpverlening 112 vormde een zware uitdaging met ingrijpende wijzigingen voor ons korps. Naast de nodige verbouwingswerken werden de aankoop van een nieuwe ziekenwagen met de aller modernste uitrusting opgestart, evenals de aanwervingsprocedure van 40 ambulanciers-vrijwilliger en 26 spoedverpleegkundigen-vrijwilliger. Zowel de zonevorming als de realisatie van de ziekenwagendienst maken dat de bevolking van Tongeren en omgeving permanent kan rekenen op een betrouwbare hulpverlening waarbij de rol van de vrijwilligers niet uit het oog mag worden verloren.
