JAARSTUKKEN 2010
Gemeente Borger-Odoorn Hoofdstraat 50 7875 AD EXLOO Postbus 3 7875 ZG EXLOO 0591-535353 www.borger-odoorn.nl
[email protected]
Inhoudsopgave Algemene inleiding
3
4
Algemene inleiding
Jaarverslag
5
Programmaverantwoording
P1 P2 P3 P4 P4a P5 P6 P7 P8 P9 P10 P11 P12
6 7 10 13 16 18 20 23 30 34 37 39 40 47
Politiek, bestuur & burgers Wegen, verkeer & vervoer Economische zaken, Recreatie & Toerisme Onderwijs Brede scholen & multifunctionele accommodaties Sport, cultuur, openbare ruimte Sociale zaken, zorg & welzijn Gezondheid & milieu Wonen & ruimtelijke ontwikkeling Herstructurering Ontwikkeling veenkoloniën Veiligheid Belasting & financiën
Paragrafen
1 2 3 4 5 6 7
50 51 55 57 62 64 67 69
Lokale heffingen Weerstandsvermogen Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid
Jaarrekening
77
78 80 101 102
Balans per 31 december 2010 Toelichting op de balans per 31 december 2010 Recapitulatie baten en lasten per programma Rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen
Sisa-bijlage
118
119
Sisa-bijlage
Controleverklaring accountant
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
134 135
1
2
Algemene inleiding
3
Algemene inleiding Met de jaarstukken 2010 leggen wij verantwoording af over het financiële beheer en over het behalen van de doelstellingen uit de begroting 2010. Door deze jaarstukken samen met de voorjaarsnota aan te bieden krijgt u een totaalbeeld van de financiële positie, het realiseren van beleidsvoornemens en de gemeentelijke dienstverlening. De jaarstukken zijn onderverdeeld in het jaarverslag, de jaarrekening en de sisa-bijlage. Het jaarverslag bestaat uit:
De programmaverantwoording. Hierin wordt ingegaan op het realiseren van de doelstellingen, de manier waarop maatschappelijke effecten zijn bereikt en de gerealiseerde baten en lasten. Diverse paragrafen die u inzicht geven in de financiële positie van de gemeente.
De jaarrekening bestaat uit:
De programmarekening. Deze bevat de financiële feiten en een toelichting op de belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de begroting. De balans. Hierin staan de bezittingen, de wijze van financiering en een toelichting daarop.
De sisa-bijlage:
In de sisa-bijlage wordt verantwoording aan het rijk afgelegd over de besteding van door de gemeente ontvangen specifieke uitkeringen.
Het rekeningresultaat is in overeenstemming met de BBV-regelgeving weergegeven in:
Het resultaat vóór bestemming. Dit is het resultaat van de dertien programma’s en de algemene dekkingsmiddelen en bedraagt afgerond € 2.050.925 negatief Het resultaat ná bestemming. Dit is het uiteindelijke resultaat dat is ontstaan na verwerking van de mutaties in de reserves en bedraagt afgerond € 246.849 negatief. Burgemeester en wethouders van Borger-Odoorn
4
Jaarverslag
5
Programmaverantwoording Programma
6
Omschrijving
1
Politiek, bestuur en burgers
2
Wegen, verkeer & vervoer
3
Economische zaken, recreatie & toerisme
4
Onderwijs
4a
Brede scholen & multifunctionele accommodaties
5
Sport, cultuur en openbare ruimte
6
Sociale zaken, zorg & welzijn
7
Gezondheid & milieu
8
Wonen & ruimtelijke ontwikkeling
9
Herstructurering
10
Ontwikkeling veenkoloniën
11
Veiligheid
12
Belasting & financiën
programma
Politiek, bestuur & burgers
1
Onderverdeling 1 2 3 4 5 6
Bestuur Bestuursondersteuning Rechtsbescherming Burgerzaken Verkiezingen Communicatie
Wat hebben we gedaan en bereikt? 1 en 2 Bestuur & bestuursondersteuning
De raad wil een transparante en leesbare begroting. Daarom is er een werkgroep financiën ingesteld. De werkgroep bestaat uit raadsleden van alle fracties, de wethouder financiën en diverse ambtenaren. De raad maakt steeds meer gebruik van de beschikbare instrumenten. In 2010 is vooral gebruik gemaakt van het indienen van schriftelijke vragen. De werkgroep dualisme heeft aangegeven in 2010 niet de vergaderstructuur te gaan evalueren omdat dit in 2009 is gebeurd.
3
Rechtsbescherming
Rechtsbescherming biedt natuurlijke personen (burgers) en rechtspersonen de mogelijkheid om te ageren tegen besluiten van bestuursorganen. In de bezwaarfase is er een belangrijke taak weggelegd voor de commissie bezwaar. Deze onafhankelijke commissie hoort de appellant en adviseert over het ingediende bezwaar. Het bestuursorgaan wiens besluit wordt aangevochten beslist op het bezwaar. Daarna staat voor de appellant de mogelijkheid van beroep bij een onafhankelijke rechter open. Naast de mogelijkheid van beroep en bezwaar tegen besluiten van het gemeentebestuur, kan de burger ook ageren tegen gedragingen van bestuursorganen, bestuurders en ambtenaren. De burger heeft op grond van de Algemene wet bestuursrecht de mogelijkheid om bij een onheuse gedraging een klacht in te dienen. In 2010 werd in het burgerjaarverslag (nieuwe stijl) verantwoording afgelegd over de uitvoering van de bezwaar- en klachtprocedure.
4
Burgerzaken
In maart 2009 is het landelijk programma modernisering gemeentelijke basisadminstratie (GBA) gestart. Dit programma maakt de huidige GBA klaar voor de toekomst. De vernieuwing maakt plaatsonafhankelijke dienstverlening mogelijk. Het bijhouden en verstrekken van gegevens wordt sneller, eenvoudiger en goedkoper, de kwaliteit van de gegevens wordt verhoogd. Het programmaplan loopt tot 2015. De implementatieperiode van drie jaar start volgens planning in 2012. De voorbereidende activiteiten binnen dit programma hebben in 2010 geen directe gevolgen gehad voor de produkten en dienstverlening in onze gemeente.
7
5
Verkiezingen
6
Communicatie
Twee verkiezingen in 2010: gemeenteraadsverkiezingen op 3 maart en Tweede Kamerverkiezingen op 9 juni. Ook door enthousiaste medewerking vanuit het gemeentepersoneel, zijn de verkiezingen goed verlopen. Het stimuleren van de opkomst van de burgers voor de verkiezingen blijft een aandachtspunt. Bij de gemeenteraadsverkiezing was de opkomst in Borger-Odoorn 53,48%, voor de Tweede Kamerverkiezing 76,99%. Communicatie en beleidsvorming Communicatie heeft ook het afgelopen jaar een belangrijke rol gespeeld bij de voorbereiding, besluitvorming, uitvoering en evaluatie van het beleid van de gemeente. Bij veel projecten werd de burger op een interactieve manier betrokken bij de beleidsvorming. Zo werden op allerlei beleidsterreinen informatiebijeenkomsten gehouden en werkgroepen ingesteld. Verder is er ook nauw samengewerkt met lokale partijen, zoals ondernemersverenigingen en vertegenwoordigers van dorpsbelangen. Goede voorbeelden daarvan zijn de bouw van de multifunctionele accommodaties in Valthermond en Nieuw-Buinen en de aanleg van het nieuwe sportcomplex van voetbalvereniging Nieuw-Buinen. In 2010 is ook met verenigingen voor dorpsbelangen samengewerkt aan de uitvoering van de dorpsontwikkelingsplannen (DOP). Zo werd er in Buinerveen een bijeenkomst gehouden door de gemeente en een externe partij over de invulling van het uitbreidingsplan in Buinerveen. In samenspraak met de inwoners zijn hier afspraken over gemaakt. Burgerverantwoording Borger-Odoorn werkt aan de toekomst. In alle opzichten. Daarbij past ook een nieuwe manier van verantwoorden. In 2010 is begonnen met een actuele burgerverantwoording door de burgemeester over verschillende terreinen. Het afgelopen jaar zijn hiervan zes delen verschenen. De verantwoording richtte zich op klachten en bezwaren, de groene gemeente, multifunctionele accommodaties, vieren en gedenken, sport en gezondheid en het klantcontactcentrum. Overheid heeft Antwoord© De buitenwereld is volop in beweging en al die veranderingen hebben gevolgen voor de manier van werken binnen de overheid. Het programma Overheid heeft Antwoord© geeft richtlijnen om de dienstverlening aan de burger te verbeteren. In 2010 is volop gewerkt aan de voorbereidingen. Zo werd aandacht besteed aan het opleiden van medewerkers voor het werken met een medewerkersportaal, waarin klantcontacten geregistreerd worden. In december 2010 publiceerde de gemeente een special in Week in Week uit over het klantcontactcentrum (KCC) en de veranderingen die dat KCC met zich meebrengt. Op die manier houden we onze inwoners op de hoogte van de ontwikkelingen en de veranderingen waar ze mee geconfronteerd worden. Digitale dienstverlening Op het gebied van digitale dienstverlening zijn in 2010 belangrijke voorbereidende stappen gezet. Afnemers verwachten 24 uur per dag, zeven dagen per week zaken te kunnen afhandelen. Internet maakt het mogelijk om 24/7 diensten te verlenen en informatie te verstrekken. De ontsluiting van diensten via internet vergroot het aantal mogelijkheden aanzienlijk. Internet is daarom het voorkeurskanaal voor de overheid. Dit principe betekent overigens niet dat telefoon, balie en post geen rol meer zouden spelen. Deze kanalen blijven onmisbaar voor veel vormen van dienstverlening of voor bepaalde stappen in de dienstverlening. De overheid wil de toegankelijkheid, duurzaamheid, uitwisselbaarheid en vindbaarheid vergroten van de informatie en diensten die zij via internet aanbiedt. Om dit te bereiken zijn webrichtlijnen ontwikkeld over (overheids)informatie, (overheids)websites, toegankelijkheid, duurzaamheid, zoekmachine, zoeken 8
en vinden. De afspraken over de webrichtlijnen zijn gemaakt op verzoek van de Tweede Kamer. Om aan deze richtlijnen te voldoen is in 2010 gekeken naar de mogelijkheden voor een nieuwe website voor Borger-Odoorn. Er is gesproken met andere gemeenten, informatie verzameld over de wettelijke eisen en verkend met leveranciers.
Wat heeft het gekost? CIJFERS BEGROTING EN JAARREKENING 2010 Primaire begroting
Begroting na wijziging
Rekening
Lasten P0101 Bestuur P0102 Bestuursondersteuning P0103 Rechtsbescherming P0104 Burgerzaken P0105 Verkiezingen P0106 Communicatie Totaal lasten
963.177 2.627.529 141.467 540.427 46.704 201.787 4.521.092
1.000.615 2.760.603 147.362 573.020 102.288 212.996 4.796.884
1.146.814 2.618.467 148.097 580.934 137.590 203.562 4.835.465
Baten P0102 Bestuursondersteuning P0103 Rechtsbescherming P0104 Burgerzaken P0106 Communicatie Totaal baten
-1.643 0 -340.202 -469 -342.314
-1.643 0 -400.052 -469 -402.164
-952 -637 -459.530 -21 -461.139
4.178.778
4.394.720
4.374.326
Saldo programma 1
Voor een verklaring van de afwijkingen tussen de begroting (na wijziging) en de rekening: zie het onderdeel ‘rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen’.
9
programma
Wegen, verkeer & vervoer
2
Onderverdeling 1 2 3 4
Wegen Verkeer Gladheidbestrijding Water
Wat hebben we gedaan en bereikt? 1
Wegen
Onderhoud wegen Voorjaar 2010 zijn alle openbare verhardingen geïnspecteerd en de gegevens ingevoerd in het geautomatiseerde wegbeheersysteem. De verhardingen die groot onderhoud behoeven staan in de meerjarenplanning BOWG 20102012. Het aantal wegenprojecten op de meerjarenplanning is ook dit jaar toegenomen omdat het onderhoudsbudget structureel te laag is. Het college heeft gekozen wat het meest noodzakelijk is qua onderhoud. Dit jaar is onder meer de Floralaan in Nieuw-Buinen verbeterd, is een nieuwe asfaltlaag aangebracht op de Valtherweg tussen Valthe en Odoorn en is de Schaapskuilweg in Valthe gereconstrueerd. Vanuit Vastgoed en Geld is een gedeelte van de keienweg in Valthe herstraat. Er is overlegd met de aanwonenden; uitvoering vindt plaats voorjaar 2011. Herinrichting Exloo In 2010 is gestart met de uitvoering van het herinrichtingplan van het centrum in Exloo. Het project loopt door tot in het voorjaar van 2011. Bruggen Zoals gepland werd in 2010 een drietal bruggen in Valthermond geschilderd. Ook zijn enkele schades aan brugdekken gerepareerd. Openbare verlichting Bij grootschalig wegenonderhoud wordt zonodig de openbare verlichting vervangen. Zo’n gelijktijdige aanpak geeft minder overlast. In 2010 is op die manier - in combinatie met wegenonderhoud - de verlichting langs de Floralaan in Nieuw-Buinen verbeterd, zijn alle masten in het centrum van Exloo vervangen en is een plan gemaakt voor de verbetering van de verlichting van de Hoofdstraat in Valthe. Uitvoering volgt in het voorjaar van 2011. Het project ‘reductie openbare verlichting buitengebied’ is opgestart. Dit voorziet in het vernieuwen en zo mogelijk opruimen van openbare verlichting buiten de bebouwde kom. Overleg met de bevolking en gefaseerde uitvoering vinden plaats in 2011. Een startnotitie met stappenplan zal worden opgesteld.
10
2
Verkeer
Verkeerskundige uitwerking ontwikkelingsvisie Borger De uitwerking van het centrumplan (opheffen barrièrewerking N374) en de uitwerkingen in BorgerWest, met het nieuwe tracé van het laatste stuk van de N857 (Rolderstraat), zijn ambtelijk afgerond. Twee varianten voor Borger centrum en een definitief ontwerp voor de Rolderstraat. De verkeerskundige aspecten van deze ontwikkelingen zijn inmiddels in samenhang bekeken. Hiervoor is er in Borger in 2009 een verkeersonderzoek uitgevoerd, conform het onderzoek van 2001. Dit onderzoek wordt ook gebruikt voor de herinrichting van de Molenstraat na de voltooiing van een nieuwe multifunctionele accommodatie (MFA) aan de Molenstraat. GVVP Van het in september 2000 door de raad vastgestelde gemeentelijk verkeer en vervoerplan (GVVP) en van de evaluatie in 2005 wordt op dit moment een update gemaakt. Gereed: voorjaar 2011. N34 - Ees/Exloo Met de nieuwe werkgroep uit Ees is overeenstemming bereikt over een plan voor een ongelijkvloerse kruising bij Ees. Hierbij wordt de N34 verhoogd aangelegd. Met een deel van deze nieuwe werkgroep, een aanvulling van bewoners bij de aansluiting Exloo en vertegenwoordigers van de landbouworganisatie wordt nu verder gewerkt aan een plan voor een ongelijkvloerse aansluiting met op- en afritten bij Exloo. N34 - Odoorn/Emmen-Noord Samen met de provincie en de gemeente Emmen is door een adviesbureau een studie gemaakt over oplossingen en consequenties voor het veranderen van de aansluitingen van OdoornNoord en Klijndijk/Emmen-Noord. Het rapport verschijnt binnenkort. Uitvoeringsprogramma verkeerseducatie Coevorden, Emmen en Borger-Odoorn hebben een aantal projecten verkeerseducatie uitgevoerd. Voorlichting op scholen, bromfietscursussen en trials voor jonge automobilisten. Op een aantal scholen zijn alcoholvoorlichtingsprojecten uitgevoerd. En er zijn scholen gestart met het project Drents verkeersveiligheid label (DVL). In 2010 volgen OBS De Aanloop en CBS Rehoboth in Valthermond. Daarnaast is het structurele overleg met verkeersouders van de basisscholen voortgezet. Voorbereiding en uitvoering verkeersmaatregelen Bij de MFA in Nieuw-Buinen is naast een parkeervoorziening een aparte routing voor voetgangers, fietsers en een ‘kiss en ride’ strook aangelegd. Openbaar vervoer Het openbaar busvervoer in onze regio wordt sinds 13 december 2009 verzorgd door Qbuzz. Deze firma heeft het vervoer overgenomen van Arriva en Connexxion. Brieven en klachten Er zijn diverse brieven en telefonische klachten over verkeersveiligheid (Duurzaam Veilig, 30 km- zones, 60 km-zones) en over parkeren en verwijzingen binnengekomen. Knelpunten die niet direct konden worden afgehandeld zijn opgenomen in de actielijst verkeersmaatregelen.
3
Gladheidsbestrijding
In 2010 is er gewerkt volgens een vastgesteld plan van aanpak. Via Week-in Week-uit en website worden bewoners tijdig geïnformeerd. In januari, februari en ook in november en december 2010 zijn er voor de gladheidsbestrijding extreme situaties geweest. Het inkopen van zout is ondanks afgesloten contracten duurder geweest dan normaal omdat er meer zout nodig was en omdat de zoutprijs steeg. Ook moest de buitendienst beduidend meer uren aan de slag dan werd verwacht. De landelijke overheid stelde een 11
nationaal zoutloket in om het spaarzame zout te verdelen onder de wegbeheerders. Onze gemeente heeft zich bij het loket aangesloten. Verkeersdeelnemers werden gemaand tot voorzichtigheid op de weg. Soms kon er niet of alleen met zand worden gestrooid. In andere situaties is er alleen geborsteld of geveegd. Elk jaar vindt na afloop van het strooiseizoen een evaluatie plaats. Dan worden zaken als meldingen van inwoners, gereden routes, dienstrooster en communicatie besproken. Op grond daarvan wordt het plan van aanpak voor de volgende winterdienst vastgesteld.
4
Water
Voor een toelichting hierover zie: programma 7 ‘gezondheid en milieu’, onderdeel 3 ‘riolering’.
Wat heeft het gekost? CIJFERS BEGROTING EN JAARREKENING 2010 Primaire begroting Lasten P0201 Wegen P0202 Verkeer P0203 Gladheidbestrijding P0204 Water Totaal lasten Baten P0201 Wegen P0202 Verkeer P0203 Gladheidbestrijding P0204 Water Totaal baten Saldo programma 2
Begroting na wijziging
Rekening
4.668.133 410.062 168.239 152.730 5.399.164
6.064.357 657.668 254.010 238.665 7.214.701
4.490.784 363.380 746.602 271.560 5.872.326
-2.263
-422.895 -169.887 -13.750
-109.043 -29.509
-2.263
-606.532
-7.500 -146.052
5.396.901
6.608.169
5.726.274
Voor een verklaring van de afwijkingen tussen de begroting (na wijziging) en de rekening: zie het onderdeel ‘rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen’.
12
programma
Economische zaken, recreatie & toerisme 3 Onderverdeling 1 Lokale economie 2 Recreatie & toerisme
Wat hebben we gedaan en bereikt? 1
Lokale economie
Economisch beleidsplan In 2009 is de gemeentelijke toekomstvisie vastgesteld. Dit is ook de basis voor de gewenste economische ontwikkeling van onze gemeente. In 2010 is gestart met de uitwerking van de economische streefbeelden die in 2011 uitmonden in een geactualiseerd economisch beleidsplan. Belangrijk is de interactiviteit met het lokale bedrijfsleven door interviews en werksessies. Voor het opstellen van het economisch beleidsplan is een bureau met veel ervaring op het terrein van de noordelijke (lokale) economie ingeschakeld. Het plan wordt in het voorjaar van 2011 aan de raad voorgelegd. Lokaal bedrijfsleven Ook in 2010 is er veelvuldig contact geweest tussen het lokale bedrijfsleven en de gemeente. Op basis van structureel overleg en door bedrijfsbezoeken. Structureel overleg is er diverse keren per jaar met de ondernemersvereniging Borger-Odoorn (OVBO), de Gemeentelijke Overleg Commissie (GOC) van LTO Borger-Odoorn en het Toeristisch Platform Borger-Odoorn (TPBO). Daarnaast zijn er, om goed geïnformeerd te blijven over de economische ontwikkelingen, in 2010 een veertigtal individuele bedrijfsbezoeken afgelegd. Deze bedrijfsbezoeken bestrijken alle sectoren in onze gemeente: landbouw, toerisme, (detail)handel, industrie en dienstverlening. Waar gewenst en mogelijk is de gemeente actief met het faciliteren van nieuwe bedrijven en bedrijfsverplaatsingen. Het in 2010 operationeel geworden gemeentelijk klantcontactcentrum (KCC) speelt hierin een belangrijke rol. De invloed van de gemeente op beëindiging van bedrijfsactiviteiten is gering. Toch is het bij Nefit mogelijk geweest om in nauwe samenwerking met vooral het UWV een deel van de werkgelegenheid weer in goede ‘banen’ te leiden. Belangrijk is om Borger-Odoorn als een aantrekkelijke vestigingsplaats te positioneren. Een prestatie als de ondernemersprijs voor Schutrups Exloo in 2010, laat zien dat er in Borger-Odoorn innovatief gewerkt wordt. Het meer naar voren brengen van deze positieve bedrijfsmatige lokale aspecten blijft een belangrijk aandachtspunt. Landbouw Ondanks het door de schaalvergroting afnemende aantal agrarische ondernemers blijft de sector van groot belang in onze lokale economie. Een aantal van de grootste landbouwbedrijven van Nederland is gevestigd in Borger-Odoorn. Daarnaast zijn er bedrijven die niet kunnen uitbreiden en nieuwe activiteiten zoeken in bijvoorbeeld toerisme, zorg of alternatieve energie. De gemeente houdt nadrukkelijk de vinger aan de pols bij ontwikkelingen in de lokale landbouwsector. In de praktijk verleent de gemeente medewerking aan het project ‘Boeren in Nieuw-Buinen’ waarin boeren geclusterd 13
gaan ondernemen. Door het verruimen van de mogelijkheden voor het invullen van vrijkomende agrarische gebouwen wil de gemeente de aantrekkingskracht op nieuwe bedrijven (bijv. wonen en werken) vergroten. Dit is belangrijk voor de economie in het buitengebied en geeft de nodige impulsen aan de leefbaarheid op het platteland.
2
Recreatie & toerisme
De invloed van de toeristisch-recreatieve bedrijvigheid op de economie van Borger-Odoorn wordt steeds groter. In 2009 was één op de vier banen in onze gemeente gerelateerd aan toerisme en recreatie. Een gevolg o.a. van meer binnenlandse vakanties door de crisis. Vanwege het grote belang, heeft de gemeente in 2008 een toeristisch-recreatief beleidsplan vastgesteld. Ook in 2010 is weer gewerkt aan actiepunten uit dat plan. Bij de uitvoering heeft de in 2010 opgerichte Stichting Bestemming BorgerOdoorn (SBBO) een grote rol gespeeld. Deze stichting houdt zich in samenwerking met het bedrijfsleven bezig met het stimuleren en coördineren van toeristische activiteiten. Een aantal voorbeelden zijn het structureren en exploiteren van de Tourist Infopunten (TIP’s), de samenstelling van de lokale toeristische uitgave Aangenaam Borger-Odoorn en het bijhouden van de evenementenkalender. De organisatie van de jaarlijkse toerismebeurs draagt bij aan de toenemende samenwerking in de sector. Lofar en Geopark Ook werkt de SBBO mee aan de verdere promotie van het Lofargebied en de ontwikkeling van het Geopark. Samen met Aa en Hunze en Tynaarlo ondersteunt Borger-Odoorn het project ‘De Hunzevallei’ met als doel het promoten van het Hunzegebied als toeristische bestemming. Voorjaar 2010 is het Lofar-project (supertelescoop van 25.000 antennes met natuurgebied ten noorden van Exloo als centrum) officieel ‘geopend’ door koningin Beatrix. Samen met de provincie en zes andere Hondsruggemeenten maakt Borger-Odoorn sinds 2010 deel uit van het Geopark. Deze ontwikkelingen versterken ook het Cittaslowconcept.
Cittaslow Borger-Odoorn werd Cittaslow. De derde gemeente in Nederland. Wereldwijd zijn er een kleine tweehonderd gemeenten met minder dan 50.000 inwoners die tot de top behoren op het gebied van leefomgeving, landschap, streekproducten, gastvrijheid, milieu, cultuurhistorie en behoud van identiteit. De komende jaren zal er gezamenlijk aan gewerkt worden om de door burgemeester Out in Zuid-Korea opgehaalde Cittaslow-certificering onder de aandacht te brengen. Achter het beeldmerk schuilen de vele voordelen die Borger-Odoorn voor inwoners, bezoekers en bedrijven te bieden heeft.
14
Wat heeft het gekost? CIJFERS BEGROTING EN JAARREKENING 2010 Primaire begroting
Begroting na wijziging
Rekening
Lasten P0301 Lokale economie P0506 Recreatie & toerisme Totaal lasten
227.853 340.238 568.092
259.652 459.551 719.202
182.770 445.639 628.410
Baten P0301 Lokale economie P0506 Recreatie & toerisme Totaal baten
-21.907 -1.909 -23.816
-21.907 -1.909 -23.816
-15.187 -18.628 -33.815
Saldo programma 3
544.276
695.386
594.595
Voor een verklaring van de afwijkingen tussen de begroting (na wijziging) en de rekening: zie het onderdeel ‘rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen’.
15
programma
Onderwijs
4
Onderverdeling 1 2 3 4
Openbaar onderwijs Onderwijshuisvesting Lokale onderwijstaken Volwasseneneducatie
Wat hebben we gedaan en bereikt? 1
Openbaar onderwijs
In december 2010 is het koersplan 2006-2010 geëvalueerd op de onderdelen kwaliteitszorg, onderwijs, p&o en ict. De onderdelen huisvesting en beheer en financiën worden in 2011 geëvalueerd. Na besluitvorming door de gemeenteraad is in 2010 een start gemaakt met de uitvoering van de notitie ‘Morgen wordt alles beter’. Het aantal leerlingen is zoals verwacht op 1 oktober 2010 gedaald van 1581 naar 1513. Dit heeft consequenties voor de basisscholen in Drouwenermond en 1e Exloërmond. Voor beide scholen is een fusiewerkgroep gestart. Zo wordt een fusie voorbereid tussen de Kruiplank te Douwenermond en OBS 75 te Nieuw-Buinen en tussen de basisscholen in 1e en 2e Exloërmond. De voorstellen hiervoor zullen in 2011 aan de raad worden voorgelegd. Op 31 december 2010 is het bestuur van de Stichting Openbaar Primair Onderwijs Borger-Odoorn gestart met de werkzaamheden. Dat betekent dat vanaf die datum het college van B&W geen bevoegd gezag meer is van het openbaar basisonderwijs in onze gemeente.
2
Onderwijshuisvesting
De beleidsnotitie integrale onderwijshuisvesting die aansluit op de verschillende ontwikkelingen in de gemeente is in concept gereed en kan in het voorjaar van 2011 voor verdere bespreking worden voorgelegd aan de besturen van de scholen. Dit plan heeft een nauwe relatie met de ontwikkelingen rond de brede school en de multifunctionele accommodaties (zie ook programma 4a).
3
Lokale onderwijstaken
Lokale educatieve agenda (LEA) Naast de LEA hebben de basisscholen tot groep 3 in 2010 taken uitgevoerd binnen het project ‘Vanzelfsprekend’. Alle leidsters van de peuterspeelzalen en de leidsters van de kinderopvang in NieuwBuinen zijn opgeleid voor voorschoolse educatie en voor het gebruik van het programma Puk&Ko. De peuterspeelzaal in Nieuw-Buinen is gestart met een derde dagdeel en ontvangt daarnaast subsidie om de ouderbijdrage voor doelgroepkinderen laag te houden. De betrokken organisaties hebben een aantal keren overlegd. Leerplicht en RMC (regionaal meld- en coördinatiepunt) De uitvoering van de leerplichtwet lag ook in 2010 bij de gemeenten Stadskanaal en Emmen. Daarnaast trekken Emmen, Coevorden en Borger-Odoorn gezamenlijk op bij de bestrijding van voortijdig 16
schoolverlaten in hun RMC regio Zuidoost-Drenthe. In 2010 zijn gesprekken gevoerd met het onderwijsveld om het verzuim en voortijdig schoolverlaten tot een minimum terug te dringen. Maatschappelijke stages In het schooljaar 2011/2012 wordt de maatschappelijke stage verplicht voor middelbare scholieren. Het doel van de maatschappelijke stage is dat door 72 uur aan vrijwilligersactiviteiten, kennis wordt gemaakt met de samenleving. Aangezien de meerderheid van onze leerlingen het voortgezet onderwijs buiten onze gemeentegrenzen volgt, is onze doelstelling om de maatschappelijke stages bij vrijwilligersorganisaties binnen onze gemeente in te zetten. In 2010 is de gemeente begonnen met het opzetten van de makelaarsfunctie.
4
Volwasseneneducatie
Tot en met 2012 zijn gemeenten verplicht om educatietrajecten in te kopen bij ROC’s (regionale opleidingencentra). Naast de taaltrajecten Nederlands als tweede taal, de sprintHAVO en -VWO was er aandacht voor laaggeletterdheid en sociale redzaamheid.
Wat heeft het gekost? CIJFERS BEGROTING EN JAARREKENING 2010 Primaire begroting
Begroting na wijziging
Rekening
Lasten P0401 Openbaar onderwijs P0402 Onderwijshuisvesting P0403 Lokaal onderwijs P0404 Volwasseneneducatie Totaal lasten
8.579.858 1.742.790 777.435 278.381 11.378.464
9.175.661 2.025.150 1.049.758 278.381 12.528.950
8.946.575 1.471.155 827.340 219.156 11.464.226
Baten P0401 Openbaar onderwijs P0402 Onderwijshuisvesting P0403 Lokaal onderwijs P0404 Volwasseneneducatie Totaal baten
-8.476.507 -2.816 -10.000 -278.381 -8.767.704
-8.476.507 -2.816 -32.761 -278.381 -8.790.465
-8.718.268 -199.634 -30.415 -219.156 -9.167.473
2.610.760
3.738.485
2.296.754
Saldo programma 4
Voor een verklaring van de afwijkingen tussen de begroting (na wijziging) en de rekening: zie het onderdeel ‘rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen’.
17
programma
Brede scholen & multifunctionele accommodaties 4a Onderverdeling 1 2 3 4
Brede school Nieuw-Buinen Multifunctionele accommodaties (MFA’s) Kern & kader Vastgoed
Wat hebben we gedaan en bereikt? 1
Brede school Nieuw-Buinen
Met de verhuizing naar de MFA in Nieuw-Buinen heeft de inhoudelijke samenwerking eveneens fysiek vorm gekregen. In het kader van dagarrangementen is in 2010 de activiteitenkalender verder uitgewerkt.
2
Multifunctionele accommodaties
MFA's De MFA Nieuw-Buinen is in augustus opgeleverd. Vervolgens zijn de meeste participanten in het gebouw getrokken. Ook aan de inrichting van de omgeving is hard gewerkt. De bouw van de MFA ’t Brughuus is voorjaar 2010 gestart. Het gebouw zal in maart 2011 worden opgeleverd. In 2010 is gewerkt aan het opstellen van het definitieve ontwerp voor de binnen- en buitenruimte voor de MFA in Borger. Op 12 januari 2011 zijn deze ontwerpen gepresenteerd aan de bevolking. Over de inrichting van de buitenruimte zal nog overleg plaatsvinden met de direct aanwonenden. Ingebruikname: medio 2013.
3
Kern & kader
Maatwerk In 2010 is het maatwerk Buinen en Klijndijk afgerond. De overleggen met Odoornerveen en Buinerveen zijn opgestart en het overleg met Drouwen en Exloo loopt nog. In 2011 zal ook het overleg met 2e Exloërmond worden gestart. Er zijn goede vooruitzichten om het maatwerk Odoornerveen en Drouwen voorjaar 2011 af te ronden.
4
Vastgoed
Het college wil de onderhoudsbudgetten voor wegen, groen en gebouwen, begraafplaatsen, etc. op voldoende niveau brengen en houden. Door de doorwerking van de recessie (o.a. lagere uitkering gemeentefonds) op onze gemeentelijke begroting, is in 2010 besloten om op de vastgoedbudgetten structureel een bedrag van € 750.000 te bezuinigen. Voor 2011 t/m 2015 is het de bedoeling deze korting gefaseerd terug te brengen naar het niveau van 2009. De uitvoeringsprogrogramma's in 2010 zijn hierop aangepast door het aanpassen van prioriteiten en het doorschuiven van werkzaamheden naar volgende jaren. Voor het uitvoeren van verschillende onderhoudswerkzaamheden op de begraafplaatsen is in 2010 incidenteel geld beschikbaar gesteld.
18
Wat heeft het gekost? CIJFERS BEGROTING EN JAARREKENING 2010 Primaire begroting Lasten P04A01 Brede scholen/MFA's P04A02 Kern & Kader P04A03 Vastgoed (algemeen) Totaal lasten Baten P04A01 Brede scholen/MFA's P04A03 Vastgoed (algemeen) Totaal baten Saldo programma 4a
Begroting na wijziging
Rekening
328.165 502.895 1.037.489 1.868.549
1.111.620 634.719 651.591 2.397.930
1.275.957 298.083 589.046 2.163.086
-35.000
-450.500
-35.000
-5.000 -2.500 -7.500
-450.500
1.833.549
2.390.430
1.712.586
Voor een verklaring van de afwijkingen tussen de begroting (na wijziging) en de rekening: zie het onderdeel ‘rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen’.
19
programma
Sport, cultuur en openbare ruimte
5
Onderverdeling 1 2 3 4 5
Sport Sportaccommodaties Sportterreinen Cultuur Groene ruimte
Wat hebben we gedaan en bereikt? 1
Sport
BOS-project Na afloop van het BOS-project heeft er een eindmeting plaatsgevonden. Die is vergeleken met de nulmeting. De resultaten zijn meegenomen bij de evaluatie van het BOS-project richting het ministerie. Succesvolle projecten binnen het BOS-project, zoals ‘Sportbuzzie’ worden voortgezet bij de uitvoering van het nieuwe sportbeleid. Sportnota In 2010 is de sportnota door de gemeenteraad vastgesteld. Daarna is met de uitvoering begonnen: drie combinatiefunctionarissen (zie hierna) zijn bijvoorbeeld eind 2010 begonnen met hun werk. Impuls brede scholen, sport en cultuur (combinatiefuncties) Met combinatiefuncties wordt de verbinding en samenwerking tussen sport, cultuur en onderwijs versterkt. Onze gemeente komt in aanmerking voor 3,7 fte voor deze activiteit. De eerste drie combinatiefunctionarissen zijn eind 2010 begonnen. Nationaal actieplan sport en bewegen (NASB) In 2010 vond een nulmeting plaats om te bepalen welke interventies ingezet gaan worden in onze gemeente. Door middel van het beleggen van bewonersbijeenkomsten is begonnen met de voorbereiding van de uitvoering van het NASB. In de eerste helft van 2011 wordt het interventieplan opgesteld.
2
Sportaccommodaties
In de sportnota staat dat in 2011 onderzoek zal plaatsvinden naar uitbreiding, overdracht beheer, en onderhoud van de opstallen buitensportaccommodaties.
3
Sportterreinen
In de sportnota is opgenomen dat, daar waar sprake is van overcapaciteit, deze wordt teruggebracht. In afwachting van Kern en kader 4 zal in 2011 een verdere uitwerking volgen. Sportcomplex V.V. Nieuw-Buinen In 2010 is hard gewerkt aan het realiseren van het sportcomplex aan het Zuiderdiep. Leden van de sportvereniging hebben ook actief meegeholpen. 20
4
Cultuur
In 2010 is de cultuurnota vastgesteld. Inmiddels is er overleg met het cultureel platform over een uitvoeringsprogramma. In 2010 is het museum Bebinghehoes in goed overleg met het bestuur (in het kader van de bezuinigingen ook) gesloten. Bibliotheek Met de bibliotheek zijn diverse gesprekken gevoerd over de komende en door de gemeente opgelegde bezuinigingen. Deze gesprekken hebben geresulteerd in een eerste globaal bezuinigingsvoorstel van € 80.000,-. Dit voorstel wordt in 2011 uitgewerkt. De bezuiniging gaat per 2012 in. De systematiek van de beleidsgestuurde contractfinanciering is een belangrijke steun als het gaat om inzicht in de begroting. Centrum voor de kunsten CQ Het jaar 2010 heeft in het teken gestaan van de financiële problematiek van CQ. We hebben zoveel mogelijk samen opgetrokken met de gemeenten Coevorden en Emmen. Een en ander heeft geresulteerd in een uitspraak van de bezwarencommissie waarbij de commissie heeft aangegeven dat de gemeente Borger-Odoorn de hoogte van het subsidiebedrag aan CQ mag aanpassen. De gesprekken met CQ over een nieuw contract per 1 augustus 2011 zijn nog gaande.
5
Groene ruimte
In oktober 2006 is het integraal groenbeleidsplan vastgesteld. Dit plan bestaat uit de groeninventarisatie ‘Groen goed al goed’, de bomenanalyse, de groenbeleidsvisie ‘Onze Groene Ruimte’ en de uitwerking van de groenbeleidsvisie ‘Groen moet je doen’. Verdere uitwerkingen van het beleid zijn de meerjarenplanning realisatie, het berm- en het bosbeheerplan. Deze plannen worden jaarlijks geëvalueerd en bijgesteld. Eikenprocessierups In 2010 werd voor het eerst de eikenprocessierups in onze gemeente verwacht. Tot op heden zijn ze echter niet gesignaleerd. De Drentse gemeenten, Staatsbosbeheer, waterschap en provincie hebben hun kennis van de eikenprocessierups gebundeld en samen beleid opgesteld. Er is in het voorjaar in de media extra aandacht aan de eikenprocessierups geschonken. Begrazing door schapen Het gras is in de zomer van 2010 op diverse terreinen in Borger, Drouwen en Valthermond niet door de grasmaaier maar door schapen kort gehouden. Het begrazen werden uitgevoerd door terreinen in te rasteren of door de schaapskudde te laten rondtrekken met herder en honden. Begrazing door schapen past in de Cittaslow gedachte van Borger-Odoorn. Roekenproject Het roekenproject verplaatsingsplan duurt vier jaar. Van november 2009 tot april 2010 zijn de roeken in Borger op diverse locaties dagelijks verjaagd. Op het hoogtepunt van de nesteldrang, de tweede en derde week van maart 2010 zijn de roeken van zonsopgang tot zonsondergang continu verjaagd en nesten in wording zijn verwijderd. Het verjagen van de roeken in het centrum van Borger is positief, maar tot op heden zijn er geen roekenkolonies in het buitengebied ontstaan. Verder waren in 2010 de volgende projecten in voorbereiding en uitvoering: • renovatie groen Valthermond-Oost, • inrichten omgeving keerkomhaven Eesergroen, • dunnen van de bomen aan het Noorderdiep Valthermond, • regulatie ganzen, • omgeving MFA Nieuw-Buinen, • aanleg nieuw sportpark Nieuw-Buinen, 21
• landinrichting Odoorn, • diverse bestemmingsplannen, zoals Daalkampen II te Borger en herstructureringswijken, zoals Hunzedal te Borger. Door diverse projecten ontstaat een uitbreiding van geschat veertig ha groenareaal. Eind 2009/begin 2010 zou hier een aanvullend advies over komen. Het groenbeheerprogramma wordt nu eerst voorzien van nieuwe groengegevens. Het advies van uitbreiding groenareaal volgt zo spoedig mogelijk na afronding van deze nieuwe inventarisatie.
Wat heeft het gekost? CIJFERS BEGROTING EN JAARREKENING 2010 Primaire begroting
Begroting na wijziging
Rekening
Lasten P0501 Sport P0502 Sportaccommodaties P0503 Sportterreinen P0504 Cultuur P0505 Groene ruimte Totaal lasten
256.436 1.520.776 572.349 1.185.167 3.092.154 6.626.883
364.085 1.618.549 600.898 1.249.207 3.294.439 7.127.177
160.791 1.617.570 598.113 1.261.243 2.765.416 6.403.133
Baten P0501 Sport P0502 Sportaccommodaties P0503 Sportterreinen P0504 Cultuur P0505 Groene ruimte Totaal baten
-59.087 -354.871 -26.002 -20.399 -15.926 -476.285
-59.087 -352.471 -26.002 -20.399 -59.127 -517.086
-75.052 -355.879 -27.183 -72.413 -70.790 -601.317
6.150.598
6.610.092
5.801.816
Saldo programma 5
Voor een verklaring van de afwijkingen tussen de begroting (na wijziging) en de rekening: zie het onderdeel ‘rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen’.
22
programma
Sociale zaken, zorg en welzijn
6
Onderverdeling 1 2 3 4 5 6 7 8
Inkomen Werk Minima Zorg Vreemdelingen Sociaal-cultureel werk Kinderdagopvang Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
Wat hebben we gedaan en bereikt? 1 en 2 Inkomen & Werk Op basis van de raamovereenkomst BOCE (BorgerOdoorn, Coevorden en Emmen) is in 2010 de deelovereenkomst sociale zaken vastgesteld. Als gevolg hiervan is per 1 mei 2010 de uitvoering van een deel van de sociale zekerheidswetgeving overgegaan naar de gemeente Emmen. De gemeente is verantwoordelijk voor de re-integratie van bijstandsgerechtigden (en Ioaw/z) maar ook voor niet uitkeringsgerechtigden en voor inwoners die een Anw-uitkering ontvangen. De gemeente krijgt daarvoor geld van het rijk via het zogenoemde W-deel: in 2010 ging het om € 1.594.089,-. Naast deze bijdrage ontvangt de gemeente een bijdrage voor participatie van € 219.156,- uit de WEB-middelen (Wet educatie en beroepsonderwijs) en € 105.845,- in het kader van de Wet inburgering. Aan zeventien inwoners werd een bijdrage kinderopvang in verband met activering naar werk toegekend. In de regio, en ook in onze gemeente, bleef de uitstroom uit de bijstand achter. Verreweg het grootste deel van het budget W-deel is besteed aan verschillende vormen van gesubsidieerde arbeid. Enkele voorbeelden hiervan zijn wachtlijstdienstverbanden bij een sociaal werkvoorzieningsbedrijf als Wedeka (voor mensen op de wachtlijst Wsw) of Wwb-dienstverbanden (eenjarige dienstverbanden met als doel mensen voor te bereiden op de arbeidsmarkt). Daarnaast is in 2008 voor een groep 58-plussers een zogenoemde activeringsbaan gestart, waarbij deze mensen tot hun 65e maatschappelijk nuttige activiteiten verrichten. De laatste groep bestaat momenteel uit zeventien personen. Overigens is de verwachting dat op het Wdeel in de komende jaren fors bezuinigd zal worden. Tekorten of overschotten kunnen voor een deel (25%) worden doorgeschoven. Het tekort over 2009 is ten laste gebracht van het W-deel 2010. Het tekort 2010 bedraagt € 260.000,-, dit bedrag kan ten laste gebracht worden van het budget 2011. Een tekort over 2010 op het W-deel in 2010 leidt tot een verminderde inzet van het instrument gesubsidieerde arbeid in de toekomst. Het op stapel staande participatiebeleid en de voorgenomen regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt (wellicht al per 1 januari 2012) zal leiden tot behoorlijke beleidswijzigingen op het terrein van de gesubsidieerde arbeid. Naast de activering en toeleiding naar werk van de genoemde groepen is de gemeente verantwoordelijk voor de verstrekking van uitkeringen (Wwb/Ioaw/z). Middelen hiervoor ontvangt de gemeente in het 23
I-deel: in 2010 € 3.786.638,-. De in 2009 ingezette stijging van het aantal uitkeringen is in 2010 doorgezet. Dit zal in 2010 leiden tot een tekort van € 726.427,-. In het eerste deel van 2010 leek het erop dat de stijging binnen de perken zou blijven, echter in de loop van het jaar bleek dat er sprake is van een forse toename van het aantal klanten. Deze stijging is onder andere het gevolg van een achterblijvende arbeidsmarkt in het noorden. Gemeenten hebben een eigen risico van 10%. Indien sprake is van een stijging boven de 10% kan een beroep worden gedaan op de incidentele aanvullende uitkering (IAU). Van het totale tekort kan € 378.664,- worden gecompenseerd uit de voor dit doel opgebouwde reserves. Voor het opvangen van de stijging boven de 10%, € 347.763,- zal een beroep worden gedaan op de IAU I-deel WWB. Hieronder volgt wat er gebeurde qua aantallen uitkeringen in 2010. 1-1-2010 265 28 5
Wwb Ioaw Ioaz
31-12-2010 309 30 4
Was er in 2008 nog sprake van een daling van het aantal Wwb-uitkeringen, in 2009 en in 2010 zien we een toename. De toename wordt enerzijds veroorzaakt door een stijging van het aantal aanvragen en anderzijds door een stagnatie in de uitstroom. Dit geldt ook voor Emmen en Coevorden. Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Onze gemeente neemt voor de uitvoering van de Wsw deel in twee gemeenschappelijke regelingen: Wedeka bedrijven (waar 189 mensen uit onze gemeente werken) en de EMCO-groep (79 mensen). Op 1 januari 2008 is in het kader van de modernisering van de Wsw een nieuwe wet in werking getreden. Een belangrijke wijziging is dat Wsw-geïndiceerden meer rechten krijgen. Het gaat daarbij om cliëntenparticipatie en persoonsgebonden budgetten; zaken die in verordeningen zijn vastgelegd. In 2010 is Wedeka bedrijven financieel gezien stabiel gebleven. Daarnaast is de EMCO-groep verder gegaan in het traject om financieel gezonder te worden. Tevens hebben beide werkvoorzieningsbedrijven besloten op bepaalde terreinen nauwer te gaan samenwerken. Er zijn in 2010 vier mensen geplaatst in een Wswdienstverband, allen bij Wedeka bedrijven. De stand van zaken wat betreft de wachtlijst voor een Wswdienstverband is als volgt: Emco Wedeka Totaal
1-1-2010 17 39 57
31-12-2010 14 55 69
Hierbij moet worden opgemerkt dat een aantal mensen dat tijdelijk niet beschikbaar is voor een Wswdienstverband op de zogenoemde passieve wachtlijst staat.
3
Minima
Bijzondere bijstand Het aantal aanvragen en toekenningen bijzondere bijstand is vergeleken met 2009 met rond 35 toegenomen. Een verklaring hiervoor: de stijging van het aantal klanten. Ook de adequate communicatie in de Steunstees, Week-in Week-uit, website en folder kan tot meer aanvragen hebben geleid. Schuldhulpverlening Een belangrijk onderdeel van de minimavoorzieningen is de schuldhulpverlening. Deze wordt voor onze gemeente uitgevoerd door de Gemeenschappelijke Kredietbank (GKB) te Assen. Aan gemeenten is voor 2009, 2010 en 2011 in het kader van de tijdelijke regeling schuldhulpverlening een bijdrage toegekend. Deze middelen moeten worden ingezet voor onder andere preventie, begeleiding, nazorg en psychosociale begeleiding. In 2010 is Welzijngroep Andes gestart met een aantal activiteiten om meer 24
pro-actief aan de slag te gaan op het terrein van de schuldhulpverlening. Hiertoe ontvangt zij uit de genoemde rijksbijdrage een subsidie. Het aantal aanvragen in onze gemeente in 2010 bedroeg 117. Een stijging ten opzichte van 2009 waarin het aantal aanvragen 109 bedroeg. Daarnaast is er een groot aantal klanten blijvend in begeleiding bij de GKB, via de zogenoemde schuldenregeling. In 2010 ging het om 99, terwijl in 2009 er 87 mensen in de regeling zaten. Fonds Maatschappelijke Participatie (FMP) In 2010 werd 225 maal een toekenning uit het FMP verstrekt. Het betreft na declaratie een tegemoetkoming in de kosten van maatschappelijke deelname van € 125,- per persoon/gezinslid voor inwoners met een laag inkomen en een gering vermogen. Dit is een forse daling ten opzichte van 2009 (409 verstrekkingen), maar ongeveer evenveel vergeleken met 2008 (248 maal). Startpakket voortgezet onderwijs voor minima Uitgangspunt bij dit instrument is dat de overgang van een kind van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs aanmerkelijke kosten voor ouders/verzorgers met zich mee brengt. Het startpakket voorziet in een financiële bijdrage van € 500,- voor ouders/verzorgers met een inkomen op of rond het minimum (en een gering vermogen). In 2010 werd elf keer een bijdrage verstrekt. Dit komt vrij goed overeen met 2009 (veertien keer). Langdurigheidstoeslag Een langdurigheidstoeslag kan worden toegekend aan minima tussen 23 en 65 jaar die vijf jaar ononderbroken niet meer dan een minimuminkomen ontvingen. Deze toeslag werd in 2010 64 maal verstrekt. In 2009 was dit nog 78 maal. Bedrag van de toeslag: alleenstaande € 347,- / alleenstaande ouder € 443,- / gehuwden en samenwonenden € 494,-. Categoriale bijzondere bijstand 65+ Voor 65-plussers in onze gemeente is er de categoriale bijzondere bijstand. Er was (zonder overlegging van betaalbewijzen) een bedrag van € 200,- per jaar beschikbaar voor alleenstaanden en € 300,- voor gehuwden/samenwonenden. Aantal toekenningen in 2010: 116. In 2009 ging het nog om 135 toekenningen. Witgoed Eén keer per vijf jaar er is op declaratiebasis een bedrag van € 500,- beschikbaar voor bijvoorbeeld wasmachine, fornuis of koelkast. Er werd in 2010, 83 keer een bedrag toegekend. In 2009, 113 keer. De voorziening wordt (sinds 2008) eens per vijf jaar verstrekt: vandaar de afname. Computers Eén keer per vijf jaar, op declaratiebasis, een bedrag van € 500,- voor de aanschaf van een computer met toebehoren voor ouders van kinderen tussen twaalf en zeventien jaar. Van deze voorziening werd 38 keer gebruik gemaakt. In 2009, 72 keer. Ook deze voorziening wordt (sinds 2008) eens per vijf jaar verstrekt: vandaar de afname. Internetvergoeding Tot € 15,- per maand vergoeding voor een internetabonnement voor ouders met kinderen tussen twaalf en zeventien jaar. Ook deze vergoeding werd 38 keer verstrekt. Inwoners die geen kinderen tussen twaalf en zeventien jaar verzorgen kunnen deze vergoeding via het Fonds Maatschappelijke Participatie (FMP) ontvangen.
Jeugdsportfonds Drenthe 25
Sinds 2008 neemt onze gemeente deel aan het Jeugdsportfonds Drenthe. Dit fonds vergoedt tot € 225,per kind per jaar voor verenigingscontributie, een noodzakelijk sporttenue en een eventueel noodzakelijk sportattribuut. Het jeugdsportfonds keert niet uit aan de ouders maar rechtstreeks aan de sportvereniging of leverancier. Aanvragen lopen via Welzijngroep Andes. Vanaf 2008 wordt er een toenemend beroep gedaan op het jeugdsportfonds. In 2010 hebben zo’n 65 kinderen in onze gemeente de mogelijkheid gekregen om met behulp van het jeugdsportfonds te gaan sporten. Jeugdcultuurfonds Omdat kinderen ook op dit gebied moeten kunnen meedoen heeft onze gemeente een jeugdcultuurfonds ingesteld. Het fonds verstrekt met ingang van het schooljaar 2009-2010 een tegemoetkoming tot € 500,- per kind per jaar voor actieve cultuurparticipatie. Daarbij moet gedacht worden aan muziek- dans- en toneelles. Of aan cursussen creatieve of kunstzinnige vorming. Ook de kosten van (de huur van) een instrument of balletkleding kunnen worden vergoed vanuit het genoemde bedrag. Aanvragen verlopen via een intermediair (bijvoorbeeld het maatschappelijk werk) en de tegemoetkoming wordt niet verstrekt aan de ouders maar direct aan de ‘leverancier’. De uitvoering van de regeling berust bij Welzijngroep Andes. In 2010 is veertien maal een toekenning gedaan vanuit het Jeugdcultuurfonds. Onderzocht wordt of bij de uitvoering aangesloten kan worden bij de werkwijze van het jeugdsportfonds.
4
Zorg
Jeugdzorg Sinds begin dit jaar is er in onze gemeente een CJG (centrum voor jeugd en gezin). De eerdere voorziening voor ouders en jongeren, De Brug, had voldoende in zich om te kunnen worden omgezet naar een CJG. Het CJG in Borger-Odoorn is een netwerkorganisatie, waarbij de deelnemende organisaties hun eigen diensten en producten inbrengen in het CJG. De kernpartners zijn: Bureau Jeugdzorg Drenthe, Icare, GGD en Welzijngroep Andes. Een afvaardiging van uitvoerende medewerkers van deze kernpartners vormt samen het kernteam. Dit kernteam trof in 2010 de voorbereidingen om binnen het CJG zaken als een fysieke plek, bereikbaarheid, en een website te realiseren. Jeugdgezondheidszorg (JGZ) Voor 2010 was er een bedrag van € 325.000,- (restant reserve JGZ) beschikbaar om een aantal ontwikkelingen en activiteiten voor jeugdigen te bekostigen. In 2010 is een begin gemaakt met de volgende zaken: - Starten met ontwikkeling van brede scholen in Borger en Valthermond. - Sport: Voortzetting succesvolle projecten BOS (buurt, onderwijs, sport) en BSI (breedtesportimpuls). - Weerbaarheid op school (voor de groepen 1 t/m 8). - Overgewicht (afronding project GGD). - Nieuw project Valthermond Gezond. - Aandacht voor kinderen met een fysieke handicap. - Interactief spelen. - Eerste uitvoering alcoholmatigingsbeleid jeugd. Mantelzorg In 2010 is de steunpuntfunctie - individuele ondersteuning en vrijwillige thuiszorg - overgeheveld van Icare naar Welzijngroep Andes, om zo meer samenhang te krijgen met het lokale aanbod van informele zorg.
5
Vreemdelingen
De Wet inburgering verplicht de gemeente om bepaalde groepen nieuwkomers een aanbod te doen voor een inburgeringscursus. Dit gaat in de vorm van een duaal traject waarbij niet alleen taalles wordt 26
gegeven, maar taal ook praktisch wordt gebruikt in een werkomgeving. In 2010 had Borger-Odoorn een taakstelling van acht personen. Het rijk maakte het echter mogelijk om voor een hoger aantal inburgeraars in te tekenen met de mogelijkheid daar een eenmalige bonus mee te verdienen. Wij hebben aangegeven twintig inburgeringstrajecten te willen starten en dit aantal is ruimschoots gehaald. In 2010 zijn 24 mensen met een inburgeringstraject begonnen. Daarmee is ook de eenmalige bonus verdiend. Nieuw is dat ook aan vrijwillige inburgeraars een inburgeringstraject is aangeboden. Voor vier mensen is vastgesteld dat een voortraject van alfabetisering nodig is. Daarnaast heeft de gemeente een taakstelling om statushouders (mensen die van buiten Nederland afkomstig zijn en een verblijfsvergunning hebben gekregen) te plaatsen. Daartoe zijn afspraken gemaakt met de woningbouwcorporaties. In 2010 was de taakstelling voor reguliere statushouders zestien. Er zijn in 2010 echter maar zeven personen geplaatst. Dit komt overeen met het beeld in alle Drentse gemeenten. In oktober 2010 zijn de gemeenten samen met de provincie, de COA en de woningbouwcorporaties een offensief gestart om het aantal plaatsingen te doen stijgen.
6
Sociaal-cultureel werk
Jeugdbeleid/speelruimtebeleid In het voorjaar 2010 is het uitvoeringsplan Ruimte voor Jou vastgesteld en is er voor de uitvoering hiervan bij de voorjaarsnota een extra bedrag beschikbaar gesteld. Er is een groot aantal speeltuinen bezocht en bevraagd op de staat van beheer en onderhoud. Uit deze bezoeken en de jaarlijkse inspectie is een overzicht ontstaan van het onderhoud dat nog moet worden gepleegd. De niet-bezochte speeltuinen, deze waren moeilijk bereikbaar, zullen in 2011 worden bezocht. Het aantal speeltuinen dat niet aan het Warenwetbesluit Attractie- en speeltoestellen voldoet is hiermee gedaald. In 2011 wordt hier verder aan gewerkt. Er is in 2010 gewerkt aan een aantal speeltuininitiatieven in ontwikkeling of renovatie en de ontwikkeling van twee skatevoorzieningen. In 2010 is een integrale speelplek gerealiseerd bij de MFA Nieuw-Buinen. In 2011 zal deze plek verder worden gecompleteerd met een actieve buitenruimte. Sinds najaar 2010 wordt gewerkt aan het herzien, optimaliseren en uitvoeren van de beheer- en onderhoudstructuur en het opstellen en uitvoeren van de investeringsagenda. In 2011 zal er gewerkt worden aan het uitvoeren van het uitvoeringsplan. JOT In het kader van het Jongerenopvangteam (JOT) Zuidoost-Drenthe waren er vijftien meldingen in 2010, waarbij het acht keer ging om de categorie leeftijd 12-min en zeven keer om de categorie leeftijd 12-plus. De vijftien meldingen zijn verdeeld naar dertien jongens en twee meisjes. Schoolpreventieplan (SPP) In 2010 bevond het schoolpreventieplan zich in een evaluatiefase. Op basis van een aantal evaluatieonderzoeken, een effectmeting en aanpalend beleid is naar voren gekomen dat er zaken rond het SPP moeten veranderen om het effect en de samenhang te verhogen om het doel, weerbaarheid van kinderen, te bereiken. Structurele aandacht voor weerbaarheid en een goede sociaal-emotionele ontwikkeling bij alle kinderen is benoemd als voorwaarde en speerpunt. De gemeente heeft in 2010 besloten om het project in de huidige vorm te stoppen en om te buigen naar een methodiek voor sociaal-emotionele ontwikkeling. Bij het vaststellen van de begroting heeft de gemeenteraad besloten om het activiteitenbudget stop te zetten. De gemeente heeft voor de ombuiging van het project naar een methodiek voor sociaal-emotionele ontwikkeling een eenmalig in te zetten bedrag gereserveerd binnen de JGZ-reserve.
7
Kinderdagopvang
Peuterspeelzaalwerk
27
Net als voor de kinderopvang is in 2010 een start gemaakt met de inwerkingtreding van de wet OKE (Ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie, lees: harmonisatie peuterspeelzalen). In 2010 is een nota hierover door de raad vastgesteld. Door het dalend aantal peuters is de peuterspeelzaal in Drouwen per 1 december 2010 gesloten.
8
Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
AWBZ wijzigingen. De dagopvang in de Mondkersheem is bij wijze van proef overgenomen van Leveste, die het niet meer kon uitvoeren vanuit de AWBZ. Eén persoon heeft extra begeleiding ontvangen om zo de regie op het huishouden te houden. Er zijn in 2010 vier steunstees gerealiseerd: naast Nieuw-Buinen en 2e Exloërmond zijn er nu ook steunstees in Valthermond en Borger. In Nieuw-Buinen, Valthermond en 2e Exloërmond draagt ook de woningbouwcorporatie bij (combinatie met beheer van hun accommodatie). In Nieuw-Buinen is de methodiek opgezet van ruildiensten: in ruil voor een dienst (bijvoorbeeld koffieschenken in het dorpshuis) kunnen mensen met financiële problemen tweedehands spullen krijgen via de steunstee. Dit blijkt een goede manier te zijn om mensen weer te activeren en een (gewaardeerde) plek te geven in de lokale gemeenschap. OGGz Er is inmiddels een visiedocument voor de gehele regio. Emmen is centrumgemeente. Herijking van de individuele voorzieningen In het voorjaar van 2010 is de nieuwe verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Borger-Odoorn 2010 vastgesteld. Ook is het nieuwe besluit voorzieningen maatschappelijke ondersteuning (het verstrekkingenboek) gemeente Borger-Odoorn 2010 en het besluit financiële tegemoetkoming voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Borger-Odoorn 2010 vastgesteld. Het nieuwe verstrekkingenboek is voorzien van aanpassingen welke in de notitie ‘Herijking individuele Wmo-verstrekkingen’ zijn benoemd. Inzet van de herijking is besparing en actualisering van de voorzieningen. Dit laatste wordt jaarlijks door het college vastgesteld. Bezwaarschriften herijking Naar aanleiding van de herijking zijn er totaal 574 beschikkingen verzonden, waarin aan cliënten een wijziging van een voorziening is meegedeeld. Hierdoor zijn vijftig bezwaarschriften ontvangen (nog geen tien procent). Alle cliënten zijn gehoord, ook de bezwaarschriften die niet-ontvankelijk waren. Van de vijftig bezwaarschriften zijn er 36 ingetrokken, zes niet-ontvankelijk en zijn er twaalf behandeld door de bezwarencommissie. Alle twaalf bezwaarschriften zijn ongegrond verklaard op advies van de bezwarencommissie. Door twee cliënten is beroep aangetekend. Evaluatie herijking Samen met de Wmo-raad wordt een eerste aanzet gegeven voor de evaluatie herijking Wmo individuele voorzieningen. Dit gebeurt door het houden van interviews onder ongeveer honderd Wmo cliënten die in 2010 door de herijking een verandering hebben ondervonden of voor een andere vraag contact hebben gehad met het Wmo-loket. Eind voorjaar 2011 zullen de eerste resultaten van de evaluatie bekend worden en kan er gekeken worden of de herijking daadwerkelijk effect heeft gehad.
Wat heeft het gekost? 28
CIJFERS BEGROTING EN JAARREKENING 2010 Primaire begroting Lasten P0601 Inkomen P0602 Werk P0603 Minima P0604 Zorg P0605 Vreemdelingen P0606 Sociaal Cultureel Werk P0607 Kinderdagopvang P0608 Gehandicapten P0609 Wet Maatschappelijke Onders Totaal lasten Baten P0601 Inkomen P0602 Werk P0603 Minima P0604 Zorg P0605 Vreemdelingen P0606 Sociaal Cultureel Werk P0607 Kinderdagopvang P0608 Gehandicapten P0609 Wet Maatschappelijke Ondersteun Totaal baten Saldo programma 6
Begroting na wijziging
Rekening
4.387.681 7.326.453 745.049 431.084 222.277 1.418.793 328.639 2.144.378 2.856.226 19.860.581
4.835.649 7.035.314 986.777 587.272 338.293 1.827.574 348.568 2.217.324 2.986.922 21.163.693
5.896.863 9.444.686 983.499 444.787 137.789 1.459.579 326.958 1.630.694 3.766.165 24.091.020
-3.634.436 -6.340.404 -55.981 -22.762 -190.854 -2.110
-3.634.436 -6.340.404 -109.321 -1 -253.639 -2.110
-4.653.230 -8.719.571 -43.994
-45.000
-45.000
-10.291.547
-10.384.911
-13.297 -414.029 -14.001.181
9.569.034
10.778.782
10.089.839
-153.843 -3.216
Voor een verklaring van de afwijkingen tussen de begroting (na wijziging) en de rekening: zie het onderdeel ‘rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen’.
29
programma
Gezondheid & milieu
7
Onderverdeling 1 2 3 4 5
Gezondheid Afval Riolering Milieu Begraven
Wat hebben we gedaan en bereikt? 1
Gezondheid
Dit beleidsterrein houdt zich met name bezig met de uitvoering van de Wet publieke gezondheid (Wpg). Onderdelen van deze wet zijn de quarantaine en infectieziektenwet, maar ook de inspectie van bijvoorbeeld kinderdagopvang en de gezondheidspreventie. De GGD is grotendeels met de uitvoering belast. Stichting Icare voert de jeugdgezondheidszorg uit van de 0-4 jarigen (consultatiebureaus). In 2010 is de Wpg uitgebreid met een artikel 5a, waarin de doelgroep ouderen (65+) specifiek genoemd is. Ondanks dat de GGD en Stichting Icare een belangrijk deel van de Wpg uitvoeren, geeft de gemeente zelf ook invulling aan het eigen gezondheidsbeleid. Een onderdeel daarvan is het alcoholbeleid. Ook startte de gemeente in 2010 de voorbereidingen van het project ‘Gezonde Leefstijl’. Valthermond is een van de dorpen waar is begonnen met het behalen van een gezonder gewicht onder het motto ‘Valhtermond Gezond!’. Alcoholbeleid Het actieplan alcoholbeleid van de Vereniging Drentse Gemeenten is vastgesteld en de Drentse gemeenten hebben in 2010 voor een deel dit actieplan uitgewerkt. Vervolgens zal een gemeentelijke alcoholnota worden opgesteld.
2
Afval
Voor nieuwe verwerkingscontracten van diverse afvalstromen is gestart met het opstellen van een aanbestedingsdocument. De gemeente is gestart met het inzamelen van huishoudelijk plastic verpakkingsafval. Dit gebeurt door huis-aan-huis inzameling met aparte plasticverzamelzakken. Deze worden eenmaal per vier weken bij de huishoudens opgehaald. De inzameling was in 2010 een succes. Ontwikkelingen als gevolg van gewijzigde wet- en regelgeving (zoals het kunststof verpakkingsbeleid) en de evaluatie van de huidige inzamelmethoden was de aanleiding om te starten met het opstellen van een beleidsnotitie over de diverse deelstromen. 30
3
Riolering
Gemeentelijk rioleringsplan (GRP 2010-2014) In het huidige GRP, vastgesteld maart 2010, staat onder meer het beleid over de nieuwe taken grondwater en hemelwater. Bestaande systemen en stelsels Het onderhoud aan bestaande stelsels en systemen is in 2010 conform de aangegeven normen (reinigingsfrequenties) in het GRP uitgevoerd. De kwaliteit van de bestaande stelsels is redelijk. Het onderhoud en de inspectie van de riolen, gemalen en kolken wordt voor het grootste deel door eigen mensen uitgevoerd. De jaarlijkse kosten worden in de begroting verwerkt. De voorgekomen calamiteiten zijn adequaat opgelost. Voldoende mensen en materiaal binnen de eigen gelederen maken het mogelijk om snel en effectief ernstige waterovelast en grote materiële en inmateriële schade te voorkomen. KRW (kaderrichtlijn water) De kaderrichtlijn water geeft aan dat de waterkwaliteit van de belangrijke wateren in 2015 aan bepaalde eisen moet voldoen. De komende jaren zal duidelijk worden wat dit betekent. Vooralsnog verwachten wij geen ingrijpende wijzigingen en grote financiële consequenties voor de gemeente. De bestuursakkoorden NBW (Nationaal Bestuursakkoord Water) en RBW (Regionaal Bestuursakkoord Water) gaan in belangrijke mate over wateroverlast en watertekort (in droge periodes). Er zullen de komende jaren door de verwachte klimaatverandering maatregelen genomen moeten worden om het watersysteem zodanig op orde te krijgen dat dit opgewassen is tegen extreme omstandigheden. Samenwerking in de waterketen De gemeenten binnen Velt en Vecht hebben samen met waterschap Velt en Vecht het initiatief genomen om vanuit de inhoud te onderzoeken waar kansen liggen om winst te halen uit meer samenwerking. Een concreet voorbeeld van samenwerking is het project Real Time control stelsel Valthe-Klijndijk waarbij de gemeente samen met Velt en Vecht de vuiluitworp ter plaatse van de Odoornerzietak gaat verminderen door het aanbrengen van schuiven in het rioolstelsel. Ook zal er samenwerking worden gezocht tussen de gemeente en waterschap Hunze en Aa’s. Dit samen met de gemeenten in dat waterschapsgebied. De deelname aan het Europese project No Regret heeft het plan Wijken voor Water opgeleverd (zie www.wijkenvoorwater.nl). Dit plan voorziet in de aanleg van een groot waterconserveringsgebied in het bos bij Nieuw-Buinen. Door de besluitvorming over de Drentse Horn is het plan vereenvoudigd. Het gebied ten noorden van de weg Borger-Stadskanaal wordt niet in de plannen meegenomen. We verwachten dat de werkzaamheden in 2011 worden gestart. Klimaatbestendig In 2007 is door het waterschap Hunze en Aa’s aangegeven dat we bij de dimensionering van stelsels en watergangen rekening moeten houden met een toename van de neerslag van tien procent. Vooral extreem zware buien komen vaker voor en worden heviger. In het GRP van 2010-2014 zijn de maatregelen hiertegen in beeld gebracht. Over het afkoppelen van verhard oppervlak staat in genoemd GRP aangegeven dat er vanaf 2011 twee ha per jaar wordt afgekoppeld. Benchmark riolering De gemeente heeft in 2010 meegedaan aan de landelijke benchmark riolering. De uitkomsten geven aan dat onze gemeente ruim voldoende scoort op de belangrijkste onderdelen. Cotinuering/uitvoering van het door de raad vastgesteld beleid (GRP 2010-2014) ligt dan ook voor de hand.
31
4
Milieu
Om een impuls te geven aan het integraal milieubeleid is in 2010 gestart met het ontwikkelen van een meerjarenvisie. Daarin zullen ambities worden opgenomen die concreet worden uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma voor de verschillende milieutaken. Duurzaam bouwen Er zijn onderhandelingen gaande met een projectontwikkelaar voor fase drie van de herstructurering in Hunzedal en starterswoningen over de ontwikkeling van woningen met EPC 0. De regeling Duurzaam goedkoper loopt en zal in 2011 moeten worden geëvalueerd. Er is een pilot (‘Woonhorizon’) in voorbereiding om in beeld te brengen wat particuliere woningbezitters kunnen doen om hun woning energiezuiniger te maken en om hun woning aan te passen. Duurzame ontwikkeling De gemeente is gestart met het ontwikkelen van een samenhangend duurzaamheidsbeleid. Naast alle afzonderlijke en vaak losstaande beleidsmaatregelen die de afgelopen jaren al zijn genomen, is de behoefte ontstaan aan een gemeenschappelijk kader waarbinnen de diverse beleidstukken hun plaats hebben. In deze integrale meerjarenvisie zullen naast de ambities, ook de activiteiten die de gemeente al doet worden beschreven. De concrete uitwerking van deze ambities staat vervolgens in de uitvoeringsprogramma’s van de verschillende deelnotities. Onder de kwaliteitsnorm van Cittaslow valt het proces van de kadernota duurzame ontwikkeling.
5
Begraven
Begraafplaatsenadministratie Voor de administratie zijn de begraafplaats plattegronden en de grafkaarten gedigitaliseerd. De administratie is mede door veel reacties van nabestaanden op de oproepen op de begraafplaatsen, vollediger geworden. De digitalisering wordt in 2011 voortgezet. Renovatie begraafplaatsen In maart 2008 is voor de begraafplaatsen de visie ‘Ruimte voor de laatste rustplaats’ vastgesteld. Hierin staat het beleid voor de begraafplaatsen van 2008 tot en met 2018. In februari 2010 is een ruimtelijke visie vastgesteld voor de inrichting van de begraafplaatsen. Diverse werkzaamheden zijn inmiddels uitgevoerd. Begraafplaats Nieuw-Buinen 42 is opgehoogd en weer voor begraven geschikt gemaakt, een aantal gebouwen is gesloopt en een aantal is opgeknapt. Op begraafplaats Borger en Nieuw-Buinen 32 zijn urnenvoorzieningen gerealiseerd.
32
Wat heeft het gekost? CIJFERS BEGROTING EN JAARREKENING 2010 Primaire begroting
Begroting na wijziging
Rekening
Lasten P0701 Gezondheid P0702 Afval P0703 Riolering P0704 Milieu P0705 Begraven Totaal lasten
1.017.857 1.949.387 1.883.173 490.978 459.288 5.800.682
1.200.876 1.982.293 1.966.018 805.260 658.583 6.613.030
1.061.573 2.147.686 1.765.531 723.407 458.797 6.156.993
Baten P0701 Gezondheid P0702 Afval P0703 Riolering P0704 Milieu P0705 Begraven Totaal baten
-451.761 -2.197.360 -2.010.267 -908 -180.305 -4.840.601
-551.761 -2.456.360 -2.060.267 -144.908 -180.305 -5.393.601
-567.127 -2.528.763 -2.082.362 -144.000 -174.939 -5.497.192
Saldo programma 7
960.081
1.219.429
659.801
Voor een verklaring van de afwijkingen tussen de begroting (na wijziging) en de rekening: zie het onderdeel ‘rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen’.
33
programma
Wonen & ontwikkeling
8
Onderverdeling 1 Ruimtelijke ontwikkeling 2 Wonen 3 Grondzaken
Wat hebben we gedaan en bereikt? 1
Ruimtelijke ontwikkeling
Structuurvisie Na vaststelling door de raad van de gemeentelijke toekomstvisie is in 2009 gestart met de procedure om te komen tot een structuurvisie Wro (Wet ruimtelijke ordening). Op interactieve wijze met inwoners en organisaties is het concept opgesteld. De gemeenteraad heeft op 9 december 2010 de structuurvisie met een concreet uitvoeringsprogramma vastgesteld. Bestemmingsplannen Actualisering Ook in 2010 is gewerkt aan de actualisering van verouderde bestemmingsplannen conform een door de raad in 2003 vastgesteld actualiseringsprogramma. De bestemmingsplannen voor de kernen Drouwen en Odoorn zijn in 2010 onherroepelijk geworden. In december 2010 is formeel ambtelijk gestart met de procedure om te komen tot een nieuw bestemmingsplan voor het hele buitengebied van de gemeente. Ontwikkelingsplannen De Wet ruimtelijke ordening, geldig sinds 1 juli 2008, maakt het mogelijk om met behulp van een snelle procedure (max. 26 weken) kleinschalige bestemmingsplannen vast te stellen voor individuele bouwprojecten. In zeventien gevallen is in 2010 een zogenoemd mini-bestemmingsplan opgesteld en in procedure gebracht. Archeologie Ingevolge de Wet op de archeologische monumentenzorg dient het aspect archeologie te worden opgenomen in alle op te stellen bestemmingsplannen. In 2010 heeft de aanbesteding plaatsgevonden voor het opstellen van de archeologische beleidsadvieskaart. Aan de aanbesteding hebben drie bureaus deel genomen. De opdracht is medio 2010 verstrekt aan bureau RAAP bv. Het traject naar de opdrachtverstrekking is begeleid door de gemeentelijk archeoloog. Deze is sinds februari 2010 één dag per week bij de gemeente gedetacheerd en vervult naast de begeleiding van de kaart ook een rol in andere gemeentelijke taken op het gebied van archeologie. De subsidie die in het kader van de culturele alliantie met de provincie in het vooruitzicht was gesteld, is in 2010 ontvangen. Bij het opstellen van de kaart is de provinciaal archeoloog nauw betrokken. In 2010 is de inventarisatiefase voor de archeologische beleidsadvieskaart afgerond. Hiervoor zijn onder meer amateur-archeologen en vertegenwoordigers van historische verenigingen geraadpleegd. Dit vormt in combinatie met verschillende andere gegevens de basis voor de verwachtingenkaart. De verwachtingenkaart voor Borger-Odoorn zal begin 2011 gereed zijn. Daarna zal beleid aan de verwachtingenkaart gekoppeld worden zodat als eindproduct de archeologische beleidsadvieskaart ontstaat. 34
Digitalisering bestemmingsplannen Vanaf 1 januari 2010 worden alle op te stellen bestemmingsplannen digitaal aangeleverd en opgenomen in de site www.ruimtelijkeplannen.nl van de rijksoverheid. Ook is de gehele te doorlopen bestemmingsplanprocedure gedigitaliseerd. Ruimtelijke projecten Strijkijzer/ATC De voorbereidingen voor het verleggen van de Rolderstraat vorderen. De initiatieven voor een avontuurlijk toeristisch centrum (ATC) komen moeizaam van de grond. In de huidige marktomstandigheden zijn er weinig investeerders te interesseren. Daarom is met name gezocht naar creatieve mogelijkheden om binnen het bestemmingsplan het ATC te vermarkten. Drentse Horn In 2010 is er bestuurlijk voor gekozen om de ontwikkeling van het grootschalig ingezette bouwproject Drentse Horn stop te zetten. De nieuwbouwwijk Nieuw Veenlanden te Nieuw-Buinen is wel in ontwikkeling en ook in 2010 zijn verschillende bouwkavels verkocht en ingevuld. Bouwleges In 2010 is de hoeveelheid bouwvergunningen (na 1 oktober 2010: omgevingsvergunningen voor de activiteit bouw) toegenomen ten opzichte van 2009. Het aantal verleende vergunningen lag zelfs iets boven het aantal van 2008. De inkomsten voor de bouwleges zijn voor 2010 uitgekomen op € 556.147. Bij de najaarsnota werd verwacht dat de inkomsten van 2010 zouden blijven steken op € 500.000. De verwachtingen voor 2011 moeten ten opzichte van 2010 naar beneden worden bijgesteld. Met ingang van 1 oktober 2010 is de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) in werking getreden. Met de inwerkingtreding van de Wabo zijn ook de regels voor het vergunningsvrij bouwen verruimd. De verwachting is dat vooral de hoeveelheid aanvragen om omgevingsvergunning voor kleine bouwwerken zal gaan afnemen.
2
Wonen
Woonplan In 2010 is het ‘Onderzoek verhuisgedrag’ uitgevoerd. Ook is het regionaal onderzoek ‘Demografische Ontwikkeling Oost-Drenthe en Westerveld: sturen op woon- en leefkwaliteit’ uitgevoerd. Aanvullend onderzoek was nodig door de huidige woningmarkt en de demografische ontwikkelingen. Het werk voor het opstellen van een nieuw woonplan is in 2010 afgerond. In maart 2011 zal dit plan ter besluitvorming aan de raad worden aangeboden. Daalkampen De bouwwerkzaamheden voor twaalf energie 0 sociale huurwoningen voor starters van Lefier zijn gestart. Voor de twaalf energie 0 starterswoningen in de koopsector worden de verkoopactiviteiten gestart.
3
Grondzaken
Het grondbedrijf heeft sinds 2009 hinder van de economische recessie. Het vertrouwen in de economie blijkt in 2010 nog niet op het oude niveau terug te zijn gekeerd. Bij het grondbedrijf komt dit het sterkst tot uitdrukking in het aantal grondverkopen. De werkelijke verkopen bleven evenals voorgaand jaar achter bij het verwachte aantal te verkopen kavels. Desondanks kon ook in 2010 tussentijds winst worden genomen. Dit komt omdat een aantal bestemmingsplannen met een positieve boekwaarde in de afrondingsfase zit waardoor volgens het beleidskader elke verkochte kavel in de meeste gevallen leidt tot een tussentijdse winstneming. Bij bestemmingsplannen met een negatieve boekwaarde en een langere looptijd zijn de verwachte winsten teruggelopen. Bij bestemmingsplannen waar een hoger negatief
35
eindresultaat wordt verwacht zijn de verliezen gedekt door hiervoor een voorziening te treffen. In de paragraaf grondbeleid is dit nader gespecificeerd en toegelicht.
Wat heeft het gekost? CIJFERS BEGROTING EN JAARREKENING 2010 Primaire begroting Lasten P0801 Ruimtelijke Ontwikkeling P0802 Wonen P0803 Grondzaken Totaal lasten
Begroting na wijziging
Rekening
772.682 1.384.953 404.161 2.561.796
1.064.177 1.238.876 431.927 2.734.980
809.400 1.260.795 2.843.035 4.913.229
Baten P0801 Ruimtelijke Ontwikkeling P0802 Wonen P0803 Grondzaken Totaal baten
-788.970 -171.503 -960.473
-3.333 -632.934 -1.095.198 -1.731.465
-20.765 -753.419 -2.507.273 -3.281.457
Saldo programma 8
1.601.323
1.003.515
1.631.772
Voor een verklaring van de afwijkingen tussen de begroting (na wijziging) en de rekening: zie het onderdeel ‘rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen’.
36
programma
Herstructurering
9
Onderverdeling 1 Herstructurering
Wat hebben we gedaan en bereikt? 1
Herstructurering
Herstructurering Hunzedal te Borger Van het herstructureringgedeelte is fase 1 gereed. Het civiele werk is afgerond, het groen moet nog worden aangelegd. Fase 2: De nieuw gebouwde woningen zijn in 2010 opgeleverd. Het gebied wordt thans woonrijp gemaakt. Fase 3: Lefier onderhandelt met Seinen Projectontwikkeling over het realiseren van energie 0 woningen in zowel de sociale huur als de koopsector. Met Promens Care wordt onderhandeld over de huisvesting van een bijzondere doelgroep. De sloop van de woningen is afgerond. Nu wordt gewerkt aan de besteksvoorbereiding bouwrijp maken. Het renovatietraject is afgerond. Uitvoering van groen en wegen is op dit moment in uitvoering. Gemeentewerf Borger De planontwikkeling wordt om financieel technische redenen opgeschort. Dubexlokatie 2e Exloermond Vuurboom projectontwikkeling heeft vier ‘twee onder één kappers’ opgeleverd; nog zes woningen te bouwen door projectontwikkeling Vuurboom te Valthermond. Er zijn problemen met de verkoop van deze woningen. Valthermond Aan de verbeterings- en uitbreidingsplannen voor de Vrijheidshof wordt gewerkt. Leveste heeft zich teruggetrokken uit de onderhandelingen over het realiseren van twee maal zes verpleeghuisplaatsen. Er wordt gezocht naar een alternatief. Plan Akkersweg/Schansstraat Valthe De bouw van de ouderenappartementen en de buurtsuper zijn dit najaar afgerond en in gebruik genomen. In 2011 wordt de openbare ruimte ingericht. Gemeentwerf Exloo ‘Nei Arf’ Het terrein is gesaneerd en kan bouwrijp worden gemaakt als er een woningbouwplan is. Woonservice heeft architectenbureau DAAD opdracht gegeven een plan te ontwerpen. Er worden gesprekken gevoerd over de planvorming met mogelijke toekomstige bewoners en belangstellenden uit het dorp.
37
DOP Nieuw-Buinen Met Lefier is een samenwerkingsovereenkomst gesloten voor de uitvoering van het dorpsontwikkelingsplan (DOP) voor de duur van drie jaar. Uitgangspunt is de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de extra uitvoeringskosten van het DOP op basis van een fity-fifty-verdeling. Inmiddels is er een dorpcoördinator, is er een dorpsteam ingesteld en is hun huisvesting geregeld. Ook is er naast het reguliere welzijnswerk extra menskracht ingezet op het opbouwwerk, de buurtgerichte sociale activering (BSA) en maatschappelijk werk. Het wijkbasisteam komt elke maandagochtend bijeen om acute indivduele sociale problematiek te bespreken en, als dat kan, op te lossen. In het wijkbasisteam werken maatschappelijk werk, welzijnswerk, politie, gemeente en de woningstichting intensief samen. In het voorjaar van 2010 is het DOP voor Nieuw-Buinen vastgesteld. Het heeft een looptijd van tien jaar en is een leidraad voor de toekomstige ontwikkelingen. Het DOP kent zeven programmalijnen. - Betere faciliteiten voor ontmoeting en dialoog. - Verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit en het wonen in het dorp. - Werken aan een betere uitstraling en imago. - Versterken van de individuele hulpverlening en ondersteuning. - Op een prettige manier oud(er) kunnen worden in Nieuw-Buinen. - Extra aandacht voor jeugd, jongeren en jonge gezinnen. - Effectiever samen aan de slag. De in het DOP beschreven jaarlijkse dorpsontmoeting is door een aantal inwoners georganiseerd en in september heeft dit vorm gekregen in het glasblazersfestival. Het renovatieproject aan de Prins Bernhardlaan is dit voorjaar afgerond met een bewonersenquete en de revitalisering van de Floralaan is, ook dit voorjaar, afgerond met een bijeenkomst in de straat. Begin maart deed het hele dorp mee aan de landelijke opruimdag in het kader van NL Doet en in april en september werd een wijkschouw gehouden. Voor de renovatie en herstructurering van (een deel van) de sociale woningbouw in Nieuw-Buinen wordt intensief samengewerkt met de woningbouwcorporatie. Wij verwachten de concrete plannen in 2011 aan het dorp te kunnen voorleggen.
Wat heeft het gekost? CIJFERS BEGROTING EN JAARREKENING 2010 Primaire begroting Lasten P0901 Herstructurering Totaal lasten
268.669 268.669
Baten P0901 Herstructurering Totaal baten Saldo programma 9
268.669
Begroting na wijziging
Rekening
517.913 517.913
692.627 692.627
-90.000 -90.000
-111.333 -111.333
427.913
581.294
Voor een verklaring van de afwijkingen tussen de begroting (na wijziging) en de rekening: zie het onderdeel ‘rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen’.
38
programma
10
Ontwikkeling veenkoloniën Onderverdeling 1 Agenda van de veenkoloniën 2 Toekomstvisie
Wat hebben we gedaan en bereikt? 1
Agenda van de veenkoloniën
Er wordt aansluiting gezocht bij Europese programma’s om de veenkoloniale projecten te versterken. In 2010 is begonnen met activiteiten om het gebiedsprogramma te herijken en een nieuwe focus aan te brengen.
2
Toekomstvisie
Nadat in 2009 de gemeentelijke toekomstvisie is vastgesteld heeft in 2010 de ruimtelijke vertaling plaatsgevonden in de structuurvisie Borger-Odoorn: Verbinding geeft perspectief (zie ook programma 8). Ook is besloten, als uitvloeisel van de toekomstvisie, om te proberen Cittaslow-gemeente te worden. Dit is gelukt en op het jaarcongres van Cittaslow in juni is Borger-Odoorn gecertificeerd als Cittaslowgemeente. Vervolgens is een actieplan opgesteld om (in- en extern) draagvlak te creëren voor de cittaslowgedachte.
Wat heeft het gekost? CIJFERS BEGROTING EN JAARREKENING 2010 Primaire begroting Lasten P1001 Agenda voor de Veenkoloniën P1002 Toekomstvisie Totaal lasten
Begroting na wijziging
Rekening
305.282 5.311 310.593
315.785 5.648 321.433
92.858 5.339 98.198
0 0
0 0
0 0
310.593
321.433
98.198
Baten Totaal baten Saldo programma 10
Voor een verklaring van de afwijkingen tussen de begroting (na wijziging) en de rekening: zie het onderdeel ‘rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen’.
39
programma
Veiligheid
11
Onderverdeling 1 2 3 4 5 6 7
Openbare orde/sociale veiligheid Brandweer & hulpverlening Rampenbestrijding Verkeersveiligheid Milieu Volksgezondheid Integrale handhaving
Wat hebben we gedaan en bereikt? 1
Openbare orde/sociale veiligheid
Bij de begroting 2010 zijn op het terrein van openbare orde en sociale veiligheid een aantal ambities uitgesproken, waar nu, bij de jaarrekening naar de resultaten kan worden gekeken. Het gaat zowel om het voortzetten van een lopend proces (continue zorg en omgaan met gebeurtenissen) als om vernieuwing (nieuwe ambities). Beide invalshoeken komen hierna aan bod. Najaar 2010 is de raad ter vaststelling en prioritering een gemeentelijke kadernota integrale veiligheid 2010-2014 aangeboden. Bij de vaststelling heeft de raad als prioriteiten voor dat tijdvak aangegeven: • dat moet worden geïnvesteerd op het versterken van het veiligheidsbewustzijn in de gemeente, • dat gewerkt moet worden aan doorbreking van de zwakkere sociale en economische positie waarin een aanmerkelijk aantal inwoners van de gemeente zich bevindt. Verder verzoekt de raad om binnen deze kaders bijzonder oog te hebben voor jeugd en jongeren en voor verkeersveiligheid rond scholen. Op basis van de door de raad aangegeven kaders en prioriteiten, zullen in een jaarlijks uitvoeringsplan en onder gemeentelijke regie door ketenpartners in veiligheid de prioriteiten in activiteiten en inspanningen worden omgezet. Politiezorg De uitvoeringsprioriteiten van de basiseenheid Emmen-Centrum/Borger-Odoorn van politie Drenthe lagen op het vlak van openbare orde en sociale veiligheid, conform begroting 2010, bij: • de prioriteiten aangegeven door de raad in de integrale veiligheidsnota 2007: verkeersveiligheid en (jeugd)overlast, • de door politie Drenthe aangegane inspanningen in het Drents veiligheidsplan, • de uitvoering van door het openbaar ministerie opgedragen rijksprioriteiten in openbare orde. Deze prioriteiten waren bestrijding van overlast en verloedering. In het Veiligheidsplan Drenthe zijn door de verschillende ketenpartners in veiligheid, waaronder ook de Drentse gemeenten, inspanningen aangegaan op de verschillende veiligheidsthema’s. Het blijkt dat de gemeente Borger-Odoorn vrijwel alle aangegane inspanningen weer heeft gerealiseerd.
40
De buurt- en wijkzorg is het leidende principe van de politie Drenthe. De wijkagent neemt daarbij een belangrijke en centrale positie in. In 2010 is de meerwaarde van onze vier lokaal goed ingevoerde wijkagenten weer gebleken. Zij zijn gemakkelijk toegankelijk voor de bevolking en versterken de informatiepositie van de gemeente als regisseur in het lokale veiligheidsbeleid. Daarnaast zijn de wijkagenten een onmisbare schakel in het de-escaleren van maatschappelijke onrust in specifieke delen van de gemeente. Door bemiddeling worden openbare orde-problemen voorkomen. Het jaar 2010 kenmerkt zich ten opzichte van 2009 door het ontbreken van grote, langerlopende incidenten in (of met implicaties voor) de openbare ruimte. Borger-Odoorn kenmerkt zich nauwelijks door criminaliteit en objectieve onveiligheid, maar vooral door ‘samenleef’-problematiek tussen (groepen) burgers. De langjarig sociale en economisch zwakke positie waarin een aanmerkelijk aantal burgers van Borger-Odoorn zich bevindt, zorgt voor leefstijlen waarbij in de openbare ruimte makkelijker voor medebewoners aanstootgevend gedrag wordt getoond. Hier wordt breed en ‘licht ontvlambaar’ op gereageerd. Probleemgericht, naar de aard van Borger-Odoorn, besteden de wijkagenten hun werktijd vrijwel uitsluitend aan sociale problematiek (samenleven, burenruzies, psychiatrische problemen, de-escaleren, bemiddelen, ketenaanpak, etc.) en vrijwel niet aan ‘boeven vangen’. Dit laatste wordt vooral gedaan door executief en recherchepersoneel van de basiseenheid. Leefbare en veilige leefomgeving Bij een leefbare en veilige leefomgeving hoort een wijk- en buurtgerichte aanpak. Het wijk- en buurtbeheer is een belangrijke pijler en is in 2010 voortgezet. De gemeente is herkenbaar aanwezig en problemen en klachten in de fysieke woonomgeving worden adequaat opgelost. In samenspraak tussen college en ambtelijk apparaat is in 2010 verder gedacht over creatieve instrumenten die het wijk- en buurtbeheer kunnen versterken, innoveren en nog meer ‘samen met de burger’ kunnen maken. Actief wijk en buurtbeheer zorgt ook voor informeel toezicht op het vlak van sociale veiligheid. Belangrijke partners op dit gebied zijn ook politie, dorpsbelangen- en wijkverenigingen en de woningbouwcorporaties. In wijken of dorpen met een zwakkere sociaal-economische positie sluit de welzijnsstichting daar als dat nodig is bij aan met wijkbasisteams, buurtgerichte sociale activering, buurtnetwerk en een project als ‘Achter de voordeur’. Organiseren van veiligheid In 2010 is verder geïnvesteerd in een nieuwe opzet van de veiligheidszorg in Borger-Odoorn. Stond 2009 in het teken van het aantrekken van een nieuwe medewerker openbare orde en sociale veiligheid en het herschikken en overdragen van taken tussen medewerkers, in 2010 is dit gecompleteerd met het aantrekken van een nieuwe medewerker voor rampenbestrijding en crisisbeheersing en is ook de kadernota integrale veiligheid 2010/2014 Borger-Odoorn gereed gekomen. Daarmee zijn de in 2008 geformuleerde organisatorische ambities op het vlak van veiligheid gerealiseerd: • het brede terrein van veiligheid is onderscheiden in een aandachtsgebied rampenbestrijding/ crisisbeheersing/fysieke veiligheid en een aandachtsgebied openbare orde/sociale veiligheid, elk met hun eigen medewerker(s). De herkenbaarheid van veiligheid in Borger-Odoorn is daarmee toegenomen, terwijl er tegelijkertijd ook rekening wordt gehouden met het verschil in proces, ritme en cultuur. • met de kadernota is de richting voor het gemeentelijk veiligheidsbeleid voor de komende jaren bekend. Door de adviseur openbare orde en sociale veiligheid is het jaar 2010, naast dagelijkse incidentjes, vraagpunten en korte adviezen, intern vooral besteed aan het schrijven van de kadernota integrale veiligheid. 41
Borger-Odoorn staat niet op zichzelf. Naast de frequente politieoverleggen op gemeentelijk niveau, nemen bestuurder en ambtenaren actief deel in de districtelijke driehoek, het regionaal college, het bestuur van Veiligheidszorg Drenthe en het Drents AOV-overleg. Actief in de zin van: goed voorbereid de vergaderingen in, zodat je ook een zinvolle bijdrage aan het debat kunt geven en niet schroomt om een secretariaat, een werkgroeplidmaatschap of een uitzoekklus voor je rekening te nemen. De burgemeester werd gevraagd om toe te treden tot een kleine klankbordgroep bij het maken voor het korpsbeleidsplan 2011 politie Drenthe en de adviseur openbare orde en sociale veiligheid is toegetreden tot een klankbordgroep voor de realisatie van een Drentse veiligheidsmonitor in 2013. Borger-Odoorn blijkt daardoor in 2010 weer een in Drenthe gewaardeerde partner in openbare orde en sociale veiligheid te zijn. Het in 2007 ontwikkelde screeningsinstrument voor nieuwe huurders van woningen in bepaalde wijken in onze gemeente is in 2010 gecontinueerd. Nog steeds leidt de screening niet voor iedere woonkandidaat tot een positief vestigingsadvies en het belang van de screening blijft daarmee actueel.
2
Brandweer & hulpverlening
REPRESSIEF Paraatheid Werken met vrijwilligers is een groot goed. De maatschappelijke dynamiek maakt het echter niet altijd even makkelijk om over vrijwilligers te kunnen beschikken. In het verleden week ‘thuis’ vaak alles voor de brandweer en was de paraatheid van de vrijwilliger nagenoeg honderd procent. Tegenwoordig is die beschikbaarheid beperkter door gemaakte afspraken binnen het gezin en werkende partners waardoor een vrijwilliger bij alarmering niet altijd even gemakkelijk weg kan. Daarnaast is ook de beschikbaarheid van de vrijwilliger bij de werkgever niet altijd meer zo vanzelfsprekend als in het verleden. Vooral de toename van loze en ongewenste meldingen zijn de oorzaak dat werkgevers meer en meer ervoor kiezen om het bedrijfsproces voorrang te geven. De brandweer is gebaat bij beschikbare vrijwilligers en zal daarom meer moeten anticiperen op de afnemende beschikbaarheid van mensen om de paraatheid te kunnen borgen. Door de actieve werving- en opleidingsinspanningen en goede samenwerking met het korps Aa en Hunze is de paraatheid van de beide brandweerposten op orde. Slechts incidenteel lukt het niet om de paraatheid te garanderen. Met passende maatregelen, zoals het bijhouden van een beschikbaarheidrooster, consignatie en beroepsondersteuning vanuit Emmen wordt getracht de veiligheid van de burger te garanderen. Repressief optreden De brandweer van Borger-Odoorn levert jaarlijks een behoorlijke inspanning door in 2010 bijna 250 keer te zijn gealarmeerd voor calamiteiten. De post Borger is 80 keer gealarmeerd en de post 2e Exloërmond 76 keer. 94 keer werd het korps gealarmeerd voor automatische brandmeldingen in de eigen gemeente en 8 keer voor meldingen in de gemeente Aa en Hunze. Een groot aantal hiervan was loos of ongewenst. Met het hanteren van operationele grenzen werden de overige uitrukken verzorgd door posten uit buurgemeenten om zo snel mogelijk hulp te kunnen bieden. Met name Emmen en Stadskanaal zijn in 2010 veelvuldig ingezet binnen de gemeente Borger-Odoorn. Daarnaast verzorgt de post Borger een deel van de gemeente Aa en Hunze. Zie voor nadere specificatie van de alarmeringen het overzicht repressief optreden hierna. BACKOFFICE ZUIDOOST DRENTHE Preventie Vanuit de backoffice vond er wekelijks overleg plaats met de cluster Bouwen en Milieu. Bij grotere projecten zijn gezamenlijke bouwcontroles uitgevoerd met de toezichthouders van de gemeente. Bij evenementen vond, voor met name de grote evenementen, overleg plaats met de betrokken gemeentelijke afdelingen. 42
Afgegeven gebruiksvergunningen en controles gebruiksvergunningen In 2010 is er een scheiding gekomen in het afgeven van gebruiksvergunningen en de controle op de gebruiksvergunningen. Hiermee is aangesloten bij het beleid van de gemeente waarin ook een scheiding is aangebracht in vergunningverlening en toezicht. Een aantal controles is integraal uitgevoerd met de afdeling bouwen en milieu. Externe veiligheid Principeplan Bouwplan PVE Controle Evenement Klacht Gebruiksverg. tijdelijk Gebruiksverg. bouw Gebruiksmelding Brandkranen Bluswater div. Controle gebruik Controle evenement
jan feb mrt apr mei jun jul 1 1 4 1 5 6 4 2 5 3 7 1 4 1 3 1 1 1 2 4 4 8 7 11 3 2 5 1 1 2 1 2 2 1 1 1
aug sep okt nov 1 1 3
3
3
1
2 1
2
1 1
2
4 1
1 1 6
dec totaal 1 6 3 43 10 9 1 48 2 10 4 7 6 1 2 111 20
Voorlichting/Educatie/Verbeteren brandveiligheidsbewustzijn In 2010 zijn een aantal voorlichtingsbijeenkomsten met als thema brandveiligheid thuis georganiseerd. De bewoners van appartementencomplex Borgheere Borger, appartementencomplex de Wanne in Nieuw-Buinen, de vrouwenvereniging van Klijndijk en de ANBO-leden in Valthe weten nu veel over het voorkomen van brand, ontdekken van brand en hoe te reageren bij brand. De lesbrief voor de basisschoolgroepen 6, 7 en 8 om het brandveiligheidsbewustzijn bij de jeugd te vergroten is aangepast. Er is in Drenthebreed verband een lesbrief ontworpen die het beeldmerk ‘smokey’ draagt en door de brandweerdocenten in heel Drenthe gebruikt wordt vanaf het schooljaar 2010-2011 (nu met name brandweer Zuidwest, Assen en Borger-Odoorn/Emmen). Er zijn in 2010 elf lessen verzorgd, al dan niet gecombineerd met een ontruimingsoefening. Op 19 maart is een vervolgbijeenkomst over brandveiligheid georganiseerd voor alle zorginstellingen in Drenthe. Tijdens de bijeenkomst is de samenwerking tussen de brandweer en de zorginstellingen verder vormgegeven. Tijdens de brandpreventieweken in oktober 2010 is in Drenthe aandacht besteed aan brandveiligheid thuis, voor mensen met een beperking (minder zelfredzaam). ‘Brand bij de buren?, het zal mij’n zorg zijn!’ Via pers en media is hier extra aandacht voor gevraagd. Drentse gehandicaptenplatforms worden geholpen bij het maken van vluchtplannen, brandweerposten gaan actief samenwerken met deze platforms waarbij aandacht wordt besteed aan een inzet waarbij mensen met een beperking zijn betrokken. Via Drentse gehandicaptenplatforms is voorlichting gegeven aan minder zelfredzame groepen. Op 5 oktober aan doven en slechthorenden en op 10 november aan blinden en slechtzienden. In het kader van de nationale brandpreventieweek en het project brandveiligheid thuis is in Drenthe de website www.brandveiligheid thuis.nl opgesteld. In 2010 is deze site geactualiseerd. Onder andere het thema ‘brandveilig leven met een beperking’ is toegevoegd. De vormgeving van deze site is aangepast en het beeldmerk ‘Smokey’ is toegevoegd. Het bezoekersaantal van de website groeit gestaag. In de Borger-Odoorn (en ook in Aa en Hunze) is een project gestart: ‘veilig thuis in eigen huis’. De doelgroep is alle inwoners van 65+ in de gemeente. De brandweer heeft zich bij dit project aangesloten met de informatiefolder ‘brandveiligheid thuis’. Geïnteresseerde bewoners kunnen zich aanmelden voor een controlebezoek thuis. Daar wordt gekeken hoe de ouderen zo lang en zo veilig mogelijk mogelijk zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Het blijkt dat weinig gebruik wordt gemaakt van de 43
mogelijkheid voor thuisbezoek. Wellicht is de oorzaak de onbekendheid van het project. Meer communicatie rondom dit project zal nodig zijn. Een drietal vrijwilligers heeft aangegeven mee te willen gaan bij voorlichtingsessies aan bijvoorbeeld ouderen/anbo ed. Zij worden dan ook benaderd. In november en december is de actie ‘waar is hier de nooduitgang’ gehouden. Winkels en horecabedrijven zijn met name gecontroleerd op het vrijhouden van de nooduitgang tijdens de feestdagen. De ondernemersverening Borger is uitgenodigd voor een voorlichtingbijeenkomst incl. ontruimingsoefening bij hotel Bieze in Borger. De ondernemersvereniging heeft hiervan geen gebruik gemaakt. Bij de oefening hebben de organisatie van hotel Bieze, de ambulance en de brandweer nauw samengewerkt tijdens de bestrijding van een incident. Het organiseren van ontruimingsoefeningen in combinatie met brandweerinzet samen met bedrijven en instellingen kan een bijdrage leveren aan het verbeteren van het brandveiligheidsbewustzijn. Er zijn gecombineerde oefeningen in het Hunebedcentrum in Borger en in hotel Hunzebergen in Exloo gehouden. Overzicht repressief optreden Aantal uitrukken per brandweerpost Post Borger 2e Exloermond Emmen Stadskanaal Gasselternijveen Schoonoord Ter Apel Assen Gieten
Uitrukgebied Aantal uitrukken Deel Borger-Odoorn en Schoonoord 80 Deel Borger-Odoorn 76 Valthe, Odoorn en Klijndijk 54 Deel van Nieuw-Buinen en Drouwenermond 39 Drouwenerveen en deel van Drouwenermond 8 Dorpen Odoornerveen en Eeserveen 6 Deel Valthermond en Zandberg 3 Geen, assistentie bij grote calamiteit 1 Geen, vervanging post Borger 1 Totaal 268
Soort alarmeringen Automatische meldingen Branden in gebouwen Natuurbranden Buitenbranden Loos alarm Hulpverleningen spoed Hulpverleningen geen spoed Assistentie andere posten
Aantal meldingen 102 27 9 44 1 38 23 2 Totaal 246 *
* Het aantal uitrukken is hoger dan het aantal alarmeringen omdat voor een alarmering uitgerukt kan worden van meerdere posten met verschillende voertuigen. Zo zal bij een schoorsteenbrand in Borger altijd een tankautospuit van de post Borger en een redvoertuig van de post Stadskanaal uitrukken. Bij een melding van een brand in Valthe bijvoorbeeld wordt er uitgerukt met een tankautospuit van de post 2e Exloermond en een tankautospuit en redvoertuig van de post Emmen.
44
3
Rampenbestrijding
Medio 2010 is een nieuwe functionaris fysieke veiligheid bij de gemeente gestart die onder meer rampenbestrijding en crisisbeheersing in het takenpakket heeft. Ook advisering met betrekking tot vervoer van gevaarlijke stoffen en vuurwerkevenementen behoren tot het takenpakket. Fysieke veiligheid heeft raakvlak met diverse beleidsterrein en richt zich kortweg op het voorkomen en beperken van ongevallen met (gevaarlijke) stoffen en techniek in relatie tot burgers en omgeving. In de tweede helft van 2010 is aanzienlijke vooruitgang geboekt met het verbeteren van de crisismanagementorganisatie die zijn oorsprong vindt in het gemeentelijk rampenplan. In dit verband is met name zorg besteed aan beschikbaarheid, bereikbaarheid en geoefendheid van gemeentelijk personeel bij gemeentelijke rampenbestrijdingsprocessen. Er hebben voorlichtingsbijeenkomsten plaatsgevonden om de aandacht voor rampenbestrijding en crisisbeheersing op niveau te houden. Daarnaast zijn voor diverse vuurwerkevenementen en verzoeken tot vervoer van consumentenvuurwerk beoordelingen gemaakt in het kader van fysieke veiligheid. De inwerkingtreding van de Wet veiligheidsregio’s (Wvr) op 1 oktober 2010 heeft een wezenlijke verandering teweeg gebracht in de organisatie van rampenbestrijding en crisisbeheersing. De Wvr beoogt een verbetering in rampenbestrijding en crisisbeheersing, brandweerzorg en geneeskundige hulpverlening bij rampen en zware ongevallen onder één regionaal bestuur. In 2010 is vanuit BorgerOdoorn bijgedragen aan inspanningen in regionaal verband om uitvoering te geven aan de Wvr. Voor Borger-Odoorn heeft de Wvr in 2010 geleid tot de inwerkingtreding van een nieuwe brandbeveiligingsverordening. Deze verordening regelt onder andere de gebruiksvergunning bij tijdelijke bouwwerken zoals tenten.
4
Verkeersveiligheid
Voor een toelichting hierover zie: programma 2 ‘wegen, verkeer en vervoer’ onderdeel 2 ‘verkeer’.
5
Milieu
Bij dit programma is niet begroot en er zijn geen uitgaven gedaan.
6
Volksgezondheid
Bij dit programma is niet begroot en er zijn geen uitgaven gedaan.
7
Integrale handhaving
In 2010 is onze gemeente voorzitter geweest van het regionaal handhavingsoverleg (RHO). In dit overleg tussen provincie, waterschappen, politie en Borger-odoorn, Coevorden en Emmen worden onder andere verschillende, soms regionale, handhavingszaken besproken. Het streven is dat dit overleg zich meer en meer gaat ontwikkelen tot een breder Wabo-overleg. Op bestuurlijk niveau is in het najaar van 2010 een samenwerkingsovereenkomst ondertekend om te komen tot een verdere uitwerking van integrale handhaving op regionaal niveau door de drie genoemde gemeenten. Daarnaast is in het najaar van 2010 een start gemaakt met het opstellen van het handhavingsbeleid voor de fysieke leefomgeving. Het handhavingsbeleidsplan zal naar verwachting medio 2011 kunnen worden vastgesteld.
45
Wat heeft het gekost? CIJFERS BEGROTING EN JAARREKENING 2010 Primaire begroting Lasten P1101 Openbare Orde & Veiligheid P1102 Brandweer & hulpverlening P1103 Rampenbestrijding P1104 Verkeersveiligheid P1107 Integrale handhaving Totaal lasten Baten P1101 Openbare Orde & Veiligheid P1102 Brandweer & hulpverlening Totaal baten Saldo programma 11
160.380 1.113.659 59.652 843 6.463 1.340.997
Begroting na wijziging
Rekening
169.163 1.114.119 60.105 843 6.916 1.351.145
143.924 1.168.934 36.187 843 6.538 1.356.426
-4.000 -4.000
-4.000 -4.000
-2.773 -36.215 -38.989
1.336.997
1.347.145
1.317.437
Voor een verklaring van de afwijkingen tussen de begroting (na wijziging) en de rekening: zie het onderdeel ‘rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen’.
46
programma
Belasting & financiën
12
Onderverdeling 1 2 3 4 5 6 7 8 9
WOZ & invordering belastingen Algemene lasten en baten Belastingen & lokale heffingen Algemene uitkering gemeentefonds Dividend Saldo financieringsfunctie Mutaties reserves Onvoorzien Saldo begroting
Wat hebben we gedaan en bereikt? 1
WOZ & invordering belastingen
Jaarlijks worden alle objecten binnen onze gemeente voorzien van een nieuwe waarde. Voor een juiste herwaardering is een zorgvuldige marktanalyse van groot belang. Transactiegegevens van verkochte objecten zijn de basis voor de waardebepaling. Na analyse vormen de verkochte objecten met een bruikbaar transactiegegeven samen het referentiestelsel. De waarde komt tot stand door de verschillen in objectkenmerken tussen de te taxeren objecten en de verkochte objecten in beeld te brengen. De waardepeildatum ligt altijd één jaar voor het belastingjaar. Voor het belastingjaar 2010 geldt dus de waardepeildatum 1 januari 2009. Over de marktontwikkeling kan worden opgemerkt dat als gevolg van de kredietcrisis zich een prijsdaling van de woningen heeft voorgedaan. Deze prijsdaling kon voor het eerst worden vastgesteld in de tweede helft van 2008. Na 1 januari 2009 heeft deze prijsdaling zich verder doorgezet. Er wordt doorgegaan met het strakke en herkenbare invorderingsbeleid dat is ingezet bij het invorderen van belastingen. Door de economische crisis is er wel sprake van een toename van het aantal verzoeken om kwijtschelding, schuldsanering en betalingsregeling. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de paragraaf lokale heffingen.
2
Algemene lasten en baten
Op dit onderdeel worden de bedragen geraamd en verantwoord die niet rechtstreeks aan één van de andere programma’s kunnen worden toegerekend. Hierbij moet vooral gedacht worden aan de bedragen voor stelposten en taakstellingen. Ook worden bedragen voor onderdelen van het dekkingsplan en de rentebaten van de reserves die ten gunste van de exploitatie komen op dit onderdeel tot uitdrukking gebracht.
47
3
Belastingen & lokale heffingen
4
Algemene uitkering gemeentefonds
Op dit onderdeel worden de opbrengsten geraamd en verantwoord van de niet bestedingsgebonden belastingen: de onroerende zaakbelastingen en de toeristen- en woonforensenbelasting. Voor een nadere toelichting over het gemeentelijk beleid, opbrengsten en tarieven e.d. wordt verwezen naar de paragraaf lokale heffingen. In 2009 is voor de uitkering gemeentefonds een trendbreuk ontstaan. Door de economische crisis heeft het rijk namelijk besloten voor een periode van drie jaar de normeringssystematiek (samen de trap op en samen de trap af) te bevriezen. Dit betreft de periode 2009 t/m 2011. Voor genoemde jaren is het jaarlijks accres (verhoging) tot bijna nihil teruggebracht. Als gevolg van rijksvoornemens over het gemeentelijk aandeel in bezuinigingsmaatregelen moesten de gemeenten tevens rekening houden met een extra korting op de uitkering gemeentefonds. Eind 2010 is meer duidelijkheid gekomen voor de verwachte ontwikkelingen van het gemeentefonds na 2011. Door het rijk is besloten de normeringssystematiek vanaf 2012 weer te herstellen en de aangekondigde korting op het gemeentefonds lijkt van de baan. Wel zullen de gemeenten vanaf 2012 een aandeel in de rijksbezuinigingen moeten leveren. Dit aandeel zal de gemeenten in rekening worden gebracht via de normeringssystematiek van samen de trap af. Verwacht wordt dat door het opnieuw invoeren van de normeringssystematiek en een lager gemeentelijk aandeel in de rijksbezuinigingen de financiële druk zal afnemen op de komende begrotingsjaren. Ook heeft het rijk plannen om nieuwe taken naar de gemeenten te decentraliseren zoals o.a. taken op het gebied van jeugdzorg en AWBZ. De kans bestaat dat bij deze decentralisatie op de huidige budgetten zal worden gekort.
5
Dividend
Onze gemeente is aandeelhouder van de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). Als de BNG winst maakt wordt een deel van deze winst als dividend uitgekeerd aan de aandeelhouders. Door het invallen van de economische crisis werd verwacht dat de winsten van alle banken lager zouden uitvallen. De kredietcrisis heeft echter minder vat gehad op de BNG door de maximale rating (kredietwaardigheid) van de bank. Door een hoger marktaandeel kon de winst van de BNG toenemen waardoor ook sprake was van een hogere dividenduitkering. Door aanscherping van (Europese) regelgeving, zoals versterking van het eigen vermogen, komt voor komende jaren de winstverwachting en dividenduitkering echter weer meer onder druk te staan.
6
Saldo financieringsfunctie
De rentekosten van de gemeente worden via verdeelsleutels aan de verschillende programma’s en productgroepen toegerekend. De verschillen tussen de toegerekende rente en de werkelijke rente worden op dit onderdeel tot uitdrukking gebracht.
7
Mutaties reserves
8
Onvoorzien
Jaarlijks vinden vanuit de exploitatie toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves plaats. Op grond van de boekhoudvoorschriften (BBV) worden deze mutaties op dit onderdeel verantwoord. Bedragen voor zowel structureel als incidenteel onvoorzien worden op dit onderdeel tot uitdrukking gebracht.
9
Saldo begroting
Het saldo van de begroting na de mutaties van de reserves wordt op dit onderdeel tot uitdrukking gebracht.
48
Wat heeft het gekost? CIJFERS BEGROTING EN JAARREKENING 2010 Primaire begroting
Begroting na wijziging
Rekening
Lasten P1201 WOZ & Invordering belast P1202 Algemene lasten en baten Totaal lasten
352.989 254.667 607.656
369.237 88.150 457.386
307.525 41.903 349.428
Baten P1201 WOZ & Invordering belast P1202 Algemene lasten en baten Totaal baten
-1.606.892 -1.606.892
-2.054.923 -2.054.923
-1.817.814 -1.817.814
-999.237
-1.597.537
-1.468.386
-5.281.490 -25.575.168 -143.000 -290.912 -31.290.570
-5.451.490 -24.980.362 -200.000 -290.912 -30.922.764
-5.558.088 -25.407.113 -200.047 -238.517 -31.403.765
-1.560.113 90.900 1.002.540
-6.269.990 90.900 836.108
-1.765.691
Saldo programma 12 Algemene dekkingsmiddelen Belastingen en lokale heffingen Algemene uitkering gemeentefonds Dividend Saldo financieringsfunctie Saldo mutaties reserves onvoorzien saldo van de begroting (tekort)
Voor een verklaring van de afwijkingen tussen de begroting (na wijziging) en de rekening: zie het onderdeel ‘rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen’.
49
Paragrafen In de paragrafen wordt inzicht gegeven in bepaalde thema’s door een dwarsdoorsnede te geven van zaken die op verschillende plaatsen in de begroting over zo’n thema zijn vermeld. Ook in de rekening worden de paragrafen toegelicht.
Paragraaf
50
Omschrijving
1
Lokale heffingen
2
Weerstandsvermogen
3
Onderhoud kapitaalgoederen
4
Financiering
5
Bedrijfsvoering
6
Verbonden partijen
7
Grondbeleid
Lokale heffingen Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) Sinds 2008 worden de WOZ-waarden van onroerende zaken jaarlijks vastgesteld. De waardepeildatum ligt één jaar voor het belastingjaar. In 2010 zijn alle objecten gewaardeerd naar de waardepeildatum 1 januari 2009. De waardering van de woningen wordt in eigen beheer gedaan. De waardering van de nietwoningen wordt samen met vier andere Drentse gemeenten in regioverband uitgevoerd. De taxatiewerkzaamheden van de niet-woningen (agrarische objecten, incourante niet-woningen en courante niet-woningen) zijn uitbesteed aan een gespecialiseerd taxatiebureau. Soorten belastingen en rechten Gemeenten zijn beperkt in het aantal belastingen dat ze mogen heffen: ze zijn limitatief opgesomd in de gemeentewet. Naast belastingen heft de gemeente rechten (leges, retributies) voor individuele dienstverlening aan inwoners. De tarieven van deze rechten moeten zo worden vastgesteld dat de opbrengsten de kosten voor het verlenen van de diensten niet overschrijden. De opbrengst van deze zogeheten gebonden heffingen dient alleen ter bestrijding van de kosten die de gemeente voor de betreffende dienstverlening maakt. De gemeente is vrij in de besteding van de opbrengst van de ongebonden heffingen (algemene belastingen), waarvan de onroerende-zaakbelastingen (OZB) de omvangrijkste is. Deze gemeentelijke belastingen en retributies werden in 2010 in onze gemeente geheven: onroerende-zaakbelastingen, reinigingsheffingen (verzamelnaam reinigingsrechten en afvalstoffenheffing), rioolheffing, toeristenbelasting, forensenbelasting, diverse leges en rechten. Onroerende-zaakbelastingen (OZB) Sinds 2009 wordt de OZB geheven als percentage van de waarde van de onroerende zaak. Voor 2010 is conform de kaderstelling van de raad rekening gehouden met een areaaluitbreiding en een tariefstijging van 2,75%. Onderdeel Begroot Eigenarenbelasting woningen Gebruikersbelasting niet-woningen Totaal
Opbrengst 2010 Werkelijk Verschil
3.959.870 364.514 4.324.384
4.080.962 351.897 4.432.859
121.092 -12.617 108.475
Tarief 2010 0,1480% 0,1101%
Reinigingsheffingen (combinatie afvalstoffenheffing en reinigingsrechten) Sinds 1 juli 2000 wordt de afvalstoffenheffing geheven op basis van het zogenoemde Diftar-systeem. Hierbij wordt het ingezamelde huisvuil per woonhuis gewogen. De afvalstoffenheffing bestaat uit een vastrechtgedeelte en een variabel gedeelte, waarvan de hoogte afhankelijk is van het aangeboden huisvuil. Uitgangspunt bij de afvalstoffen-heffing is dat het tarief 100% kostendekkend moet zijn. Sinds 1 januari 2005 wordt ook het aangeboden afval op het afvalbrengpunt in 2e Exloërmond gewogen en per kilogram in rekening gebracht.
51
Onderdeel Begroot
Bedrag 2010 Werkelijk Verschil
Kosten afvalverwerking BTW Kwijtschelding *) Onttrekking reserve afvalstoffen Totale kosten afval
2.141.987 272.633 46.000 -259.000 2.201.620
1.923.639 234.857 26.612 -259.000 1.926.108
-218.348 -37.776 -19.388 0 -275.512
Opbrengst afvalbrengpunt Opbrengst vast tarief Opbrengst variabel tarief Totale opbrengsten afval
195.000 1.222.620 784.000 2.201.620
138.753 1.233.172 699.053 2.070.978
-56.247 10.552 -84.947 -130.642
100%
144.870 100%
Resultaat Kostendekkendheid
Tarief 2010
0,06 114,80 0,14
*) kosten zijn op andere programma’s verantwoord Rioolheffing Sinds 1 januari 2010 is landelijk de rioolheffing in de plaats gekomen van de rioolrechten. Door deze nieuwe rioolheffing kunnen de kosten worden verhaald die de gemeente maakt voor de noodzakelijke maatregelen voor een doelmatig werkende riolering en de afvoer van hemelwater en grondwater. Uitgangspunt blijft echter een maximale kostendekkendheid van 100%. Dit uitgangspunt wordt door onze gemeente via een groeimodel gehanteerd. Onderdeel Begroot
Bedrag 2010 Werkelijk Verschil
Kosten riolering Kosten i.k.v. verbrede rioolheffing *) BTW Totale kosten riolering
1.962.450 50.000 255.863 2.268.313
1.848.002 50.000 241.056 2.139.058
-114.448 0 -14.807 -129.255
Opbrengst vast tarief Opbrengst variabel tarief Totale opbrengsten rioolheffing
312.550 1.744.150 2.056.700
313.750 1.802.583 2.116.333
1.200 58.433 59.633
90,67%
98,94%
Kostendekkendheid
Tarief 2010
25,00 0,0662%
*) kosten zijn op andere programma’s verantwoord en zijn voor de begroting 2010 nog niet volledig doorgerekend (verhoging o.b.v. uitkomsten nieuw GRP) Toeristenbelasting Conform het raadsbesluit van 6 november 2003 wordt het tarief jaarlijks verhoogd met € 0,05 tot het tarief van € 1 per overnachting is bereikt. Dit houdt ook verband met het voorstel van het Recreatieschap Drenthe om te komen tot uniforme tariefstelling. Onderdeel Begroot Opbrengst toeristenbelasting
52
1.020.000
Bedrag 2010 Werkelijk Verschil 1.014.538
-5.462
Tarief 2010 0,85
Forensenbelasting Naast de toeristenbelasting heft onze gemeente ook een forensenbelasting. De forensenbelasting wordt opgelegd voor het ter beschikking hebben van een gemeubileerde woning door niet-inwoners. Hoewel beide belastingen (toeristen- en forensenbelasting) een eigen belastbaar feit kennen, die naast elkaar kunnen bestaan, zijn beide belastingen wel sterk gelieerd aan recreatieve activiteiten. Deze gelieerdheid komt in menig gemeente ook tot uitdrukking bij de vaststelling van tarieven doordat de gemeente tracht enige samenhang in de hoogte tussen de belastingschuld voor tweede woningen en de belastingschuld voor seizoensplaatsen te bewerkstelligen. De hoogte van de heffing van deze belasting is afhankelijk van de WOZ-waarde van het object. Onderdeel Begroot Opbrengst forensenbelasting
107.106
Bedrag 2010 Werkelijk Verschil 110.691
Tarief 2010
3.585 div.
Belastingopbrengsten In de tabel hierna staan de totaal geraamde en de werkelijke belastingopbrengsten 2010. Belastingsoort
Bedrag Begroot Werkelijk
Verschil
Onroerende zaakbelastingen Toeristenbelasting Forensenbelasting Totale algemene belastingen
4.324.384 1.020.000 107.106 5.451.490
4.432.859 1.014.538 110.691 5.558.088
108.475 -5.462 3.585 106.598
Afvalstoffenheffing Rioolheffing Totaal gebonden heffingen
2.201.620 2.056.700 4.258.320
2.070.978 2.116.333 4.187.311
-130.642 59.633 -71.009
Kwijtschelding gemeentelijke belastingen Onze gemeente hanteert als kwijtscheldingsnorm 100% van de bijstandsuitkering. Zij maakt daarmee, net als het overgrote deel van de Nederlandse gemeenten, gebruik van het recht dat lokale overheden hebben om de landelijke kwijtscheldingsnorm van 90% van het bijstandsniveau te verhogen tot maximaal 100% van die norm. Dit houdt in dat als men onder de norm komt, men in aanmerking komt voor kwijtschelding. Niet voor alle heffingen wordt kwijtschelding verleend. Voor kwijtschelding komt in beginsel alleen de afvalstoffenheffing (voor wat betreft het vastrechtgedeelte) in aanmerking. Sinds 2006 werken de waterschappen Hunze & Aa’s, Velt & Vecht en de gemeente samen op het gebied van kwijtschelding van de lokale heffingen. De administratieve afhandeling van kwijtscheldingsverzoeken op het grondgebied van het waterschap Hunze & Aa’s wordt door dit waterschap afgehandeld. De afhandeling van verzoeken binnen het gebied van waterschap Velt & Vecht wordt gedaan door de gemeente. De samenwerking loopt goed en zal dus ook voor de komende jaren worden voortgezet.
53
Bezwaarschriften gemeentelijke belastingen 2010 Er zijn 125 bezwaarschriften binnengekomen. Inhoudelijk betreft dit de herwaardering in het kader van de Wet WOZ per waardepeildatum 1 januari 2009 en de rioolheffing. De aard van deze bezwaren kunnen als volgt worden ingedeeld: Kengetallen
Aantal 2009
Aantal bezwaarschriften: Bezwaar tegen de WOZ-waarde Bezwaar tegen de rioolheffing Onjuiste tenaamstelling Totaal Ambtshalve verlaging WOZ waarde Uitspraken: Gegrond Ongegrond Niet ontvankelijk Totaal uitspraken
2010
114 10 10 134
109 12 4 125
11
3
36 92 6 134
33 88 4 125
Invordering gemeentelijke belastingen Voor het invorderen van belastingen wordt sinds jaren een strak en herkenbaar invorderingsbeleid gevoerd. Voor het verlenen van kwijtschelding wordt zoals aangegeven de maximale kwijtscheldingsnorm van 100% gehanteerd. In de praktijk betekent dit dat huishoudens met een minimuminkomen voor kwijtschelding in aanmerking komen als zij ook de vermogenstoets doorstaan. Door de economische crisis is er een toename van het aantal kwijtscheldingsverzoeken, schuldsaneringsregelingen en betalingsregelingen. In onderstaand overzicht wordt dit weergegeven. Regeling Kwijtscheldingsverzoeken Schuldregelingen Betalingsregelingen
54
Aantal 2009 304 44 120
2010 309 57 170
Weerstandsvermogen Algemeen Alle bekende uitgaven van de gemeente zijn opgenomen in de begroting. Hoe robuuster die begroting, hoe beter tegenvallende resultaten kunnen worden opgevangen. Er kunnen zich echter onverwachts risico's van financiële aard aandienen (niet begrote kosten) die moeten worden gedekt. Het weerstandsvermogen van de gemeente geeft de mate aan waarin de gemeente in staat is om de niet begrote uitgaven te dekken. De weerstandscapaciteit bestaat uit de financiële middelen om die risico's op te kunnen vangen. Risico's De algemene uitkering uit het gemeentefonds is de grootste inkomstenbron van de gemeente. Alle gemeenten worden getroffen door bezuinigingen van het rijk in verband met tekorten op de rijksbegroting. Dit komt vooral tot uitdrukking in bijstellingen van de uitkering gemeentefonds. Voor dit onderdeel zijn daarom risico's benoemd. Met ingang van 2010 is het risico ‘Krimp’ opgenomen. Landelijk is hiervoor steeds meer aandacht, maar van concrete financiële vertaling hiervan is geen sprake. Ook vanuit de P-10 gemeenten, die zich inspannen voor aanpassing van de huidige verdeelsystematiek voor het gemeentefonds, is nog geen resultaat te melden. Hierna is de berekening van de risico's opgenomen. risico's (4 jaren) 1 Accres gemeentefonds 2 Behoedzaamheidreserve GF 3 Decentralisatie/centralisatie GF 4 Overige gemeentefonds 5 BTW compensatiefonds 6 Bodemsanering 7 Planschade 8 Uren investeringen 9 Verzekeringen 10 Gerechtelijke procedures 11 Garantieverplichtingen 12 Rente 13 Gemeenschappelijke regelingen 14 Grondexploitatie 15 Krimp Telling
begroting 2011 1.600.000 0 2.500.000 600.000 400.000 400.000 400.000 1.100.000 800.000 400.000 320.000 300.000 834.000 1.100.000 1.000.000 11.754.000
begroting 2010 2.000.000 0 2.500.000 600.000 400.000 400.000 400.000 1.100.000 800.000 400.000 312.000 268.000 927.057 2.200.000 1.000.000 13.307.057
begroting 2009 2.160.000 600.000 2.500.000 600.000 400.000 400.000 400.000 1.100.000 800.000 400.000 264.000 160.000 924.500 1.900.000 0 12.608.500
begroting 2008 1.980.000 296.000 2.200.000 600.000 400.000 400.000 400.000 1.260.000 800.000 400.000 180.000 120.000 815.000 1.700.000 0 11.551.000
Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit van de gemeente bestaat uit de opgebouwde reserves. Tot en met 2010 werden de bestemmingsreserves buiten de berekening gehouden. Alleen de reserve begrotingssaldo en de bufferreserve grondbedrijf werden meegenomen. Met ingang van 2011 worden deze
55
bestemmingsreserves wel meegenomen in de berekening, de gemeenteraad kan immers besluiten tot wijziging van de bestemming. Zowel de provincie als de accountant stemmen hiermee in. weerstandscapaciteit 1a Structureel onvoorzien 2b Incidenteel onvoorzien 2 Algemene reserve 3 Bufferreserve grondbedrijf 4 Vrije reserve 5 Bestemmingsreserves 6 Onbenutte belastingcapaciteit Telling
begroting jaarrekening jaarrekening jaarrekening 2011 2010 2009 2008 50.000 25.000 0 25.000 585.900 65.900 65.000 65.900 3.900.000 7.783.200 7.820.400 7.845.000 1.100.000 1.425.000 2.200.000 1.900.000 1.047.000 1.723.039 2.459.797 2.408.334 14.900.000 18.096.370 19.410.024 16.808.117 200.000 200.000 100.000 522.468 21.782.900 29.318.509 32.055.221 29.574.819
Conclusie We kunnen concluderen dat de weerstandscapaciteit 2010 ten opzichte van 2009 is afgenomen. omschrijving Benoemde risico's Weerstandscapaciteit Voor afdekken niet benoemde risico’s
begroting jaarrekening jaarrekening jaarrekening 2011 2010 2009 2008 11.754.000 13.307.057 12.608.500 11.551.000 21.782.900 29.318.509 32.055.221 29.574.819 10.028.900 16.011.452 19.446.721 18.023.819
De benoemde risico's hebben in het jaar 2010 niet tot (extra) lasten geleid. Wel is in de rekening 2010, conform besluit, de afbouw van de bufferreserve grondbedrijf verwerkt. Behoedzaamheid en waakzaamheid blijft geboden in een tijd waarin de druk op de begroting blijft toenemen.
56
Onderhoud kapitaalgoederen Algemeen In deze paragraaf wordt het beleidskader over het onderhoud van kapitaalgoederen zoals o.a. wegen, groen, riolering en gebouwen gegeven. En daarnaast een dwarsdoorsnede van de begroting. Uitgaven voor onderhoud kapitaalgoederen komen immers op diverse beleidsvelden voor. Het voorzieningenniveau is bepalend voor de hoogte van de kwaliteit en de jaarlijkse onderhoudslasten. Met het onderhoud van de kapitaalgoederen is een belangrijk deel van de begroting gemoeid. Een goed overzicht is daarom belangrijk om een goed inzicht te krijgen in de financiële positie. De belangrijkste kapitaalgoederen zijn: wegen, water, (bruggen, tunnels, duikers en dergelijke), kunstwerken, groen, riolering, gebouwen en monumenten. Heroverwegingsvoorstellen In de begroting 2010 zijn heroverwegingsvoorstellen aan de raad gepresenteerd. Hierdoor is het budget Vastgoed in totaal met € 750.000,00 (afgerond) gekort. Dit betreft een korting van € 100.000,- voor elk van de onderdelen wegen, groen, riolering en scholen en daarnaast is het budget voor het wegwerken van achterstanden met € 336.300,- gekort.
Wegen Wegenonderhoud Het wegenonderhoud is onderverdeeld in klein onderhoud en groot onderhoud. Onder klein onderhoud wordt verstaan het aanbrengen van slijtlagen, het dichten van kleine gaten en het aanpakken van voorkomende calamiteiten. De grootschalige onderhoudsprojecten vallen onder het groot onderhoud en staan op de meerjarenplanning. Deze meerjarenplanning geeft een technisch en financieel beeld van de onderhoudsprojecten voor de komende drie jaar. Voorjaar 2010 is de meerjarenplanning opnieuw vastgesteld door het college en ter informatie aangeboden aan de raad. Vanuit deze meerjarenplanning is een keuze gemaakt van de uit te voeren werken in 2010. Deze zijn hierna weergegeven. Project Voetpad Wanstraat Klijndijk Maatschappijweg Odoornerveen Valther-/Odoornerweg Valthe/Odoorn (weg) Valther-/Odoornerweg Valthe/Odoorn (verkeer) Rotonde Slenerweg Klijndijk Hoofdstraat Valthe (rotonde O’weg/Sch.kuil) weg Aanpassing drempel Kavelingen Herstel schade Buinerweg Borger Denktank landbouwegen Herstraten/opruimen Schoolstraat Valthe Revitalisering Floralaan Nieuw-Buinen weg Centrumplan Exloo *) Totaal
Krediet Rekening 12.000 10.424 30.000 21.121 289.650 254.797 50.000 0 39.900 34.843 117.000 0 9.000 9.000 10.000 9.988 1.500 558 32.300 32.300 134.920 134.920 810.135 394.072 1.536.405 902.023
Status 31-12 Afgerond Afgerond In uitvoering In uitvoering Afgerond Start 2011 Afgerond Afgerond In uitvoering Start 2011 Afgerond In uitvoering
*) Dekking in twee boekjaren
57
Op grond van de meest actuele gegevens is er jaarlijks ca. € 2.083.000,- nodig voor het onderhoud van de verhardingen. Het beschikbare budget in 2010 bedroeg echter € 1.391.771. De druk op het voorgenomen kwaliteitsniveau is daarom in 2010 verder toegenomen.
Openbare verlichting Vervanging van de openbare verlichting vindt zo mogelijk plaats bij reconstructiewerkzaamheden aan de weg en is vastgelegd in het gemeentelijke verlichtingsplan. De financiering hiervan is geregeld in de exploitatiebegroting. Vanaf 2009 is structureel € 160.000 beschikbaar voor verbetering van de openbare verlichting. Het betreft een kostendekkende financiering voor de komende tien jaar. De volgende projecten zijn in 2010 uitgevoerd. Project Centrumplan Exloo OV (2e fase) *) Floralaan Nieuw-Buinen Hoofdstraat Valthe (rotonde O’weg/Sch.kuil) Totaal
Krediet 166.000 69.000 16.750 251.750
Rekening 115.007 48.586 0 163.593
Status 31-12 In uitvoering Afgerond Start 2011
*) Dekking in twee boekjaren
Groen Gemeentelijk bezit 2010 Totaal openbaar groen inclusief sport, begraafplaatsen, groen rond scholen, dorpshuizen en sportzalen. Kapitaalgoed Bomen Bos(plantsoen) Heesters Gras/ gazon Sportvelden Bermen Waterpartijen In gebruik gegeven grond Totaal
Eenheid st m² m² m² m² m² m² m²
Hoeveelheid 49.676
49.676
Hoeveelheid 2.837.448 139.446 1.908.460 329.253 2.637.825 279.593 244.749 8.376.774
Beleid De algemene doelstelling van groenbeleid is behoud en ontwikkeling van aantrekkelijk en karakteristiek openbaar groen. De essentie daarbij is eenvoudig groen, minder intensief onderhoud én eenduidigheid met oog voor karakteristiek. In 2006 is het groenbeleidsplan vastgesteld. Het openbaar groen is in het beleidsplan in een aantal thema’s verdeeld bijv. brinken, bermen, etc. Per thema zijn kwaliteitsniveaus vastgesteld. Inventarisatie In 2010 is gestart met een inhaalslag van de inventarisatie van het gemeentelijk groen. Van nieuwe bestemmingsplannen, landinrichting Odoorn (± 40 ha) en diverse renovatieprojecten is het groen ingemeten maar het moet nog worden toegevoegd aan bovenstaande aantallen. Over de consequenties van de onderhoudsbegroting wordt separaat geadviseerd. In het kader van de gemeentelijke zorgplicht voor bomen worden ook de boomcontroles en de werkzaamheden aan de bomen in het groenbeheerprogramma vastgelegd. 58
Onderhoud Op het budget voor het reguliere groenonderhoud is in de begroting 2010 € 100.000,- minder beschikbaar gesteld. Hierdoor is een deel van de werkzaamheden die maar een keer in de vijf á tien jaar moeten worden uitgevoerd, zoals bomen- en singelsnoei doorgeschoven naar 2011 e.v.. Een ander deel van dit werk, dat niet langer kon worden uitgesteld, is uitgevoerd in 2010. Het betreft o.a. het dieptebemesten en beluchten van monumentale bomen in Borger, het opknappen van het brinkje aan de Hunebedstraat en werkzaamheden aan de watergang nabij het natuurpad. Deze werkzaamheden zijn bekostigd uit het reguliere jaarlijks onderhoudsbudget. Hierdoor ontstaat een situatie waarbij de beeldkwaliteit van het groen niet meer overal op het vastgestelde kwaliteitsniveau kan worden gehouden. Achterstallig groenonderhoud en renovatie Jaarlijks wordt het groen aan een visuele inspectie onderworpen. Referentie is het bepaalde kwaliteitsniveau. Op basis van deze inspectie wordt de meerjarenplanning bijgesteld. In de meerjarenplanning is aangegeven in welke wijken plantsoenen en bomen (boombestanden) moeten worden gerenoveerd en waar achterstallig groenonderhoud is geconstateerd. Globaal moet jaarlijks twee tot vijf procent van het bestaande groenareaal gerenoveerd of vervangen worden. In het groenbeleidsplan is aangegeven welke bedragen er jaarlijks voor herinrichting en renovatie van plantsoenen nodig zijn en wat er eenmalig nodig is om een evenwichtig onderhoudsbeeld te realiseren en zo de onderhoudsachterstand op te lossen. Door de gunstige aanbesteding is het uitvoeren van achterstallig onderhoud aan de populieren van het Noorderdiep te Valthermond mogelijk gebleken. Andere wenselijke renovaties zijn vooralsnog doorgeschoven. Het vervangen van het groen wordt zoveel mogelijk uitgevoerd tijdens reconstructie van wegen of projecten van riolering / afkoppeling. Een voorbeeld hiervan is de vervanging van het groen in de Floralaan in Nieuw-Buinen. Begraafplaatsen Voor de begraafplaatsen is in maart 2008 de visie begraafplaatsen ‘Ruimte voor de laatste rustplaats’ vastgesteld. Dit beleid is nader uitgewerkt in een ruimtelijke visie voor acht begraafplaatsen. Er is inzicht gekregen in mogelijk beschikbare grafruimte, de hoeveelheid huurgraven en vervallen grafmonumenten, het te renoveren groen en de gebouwen. Voor de uitvoering van de hoogst noodzakelijke werkzaamheden op de begraafplaatsen was in 2010 € 107.500,- beschikbaar gesteld. De voorgestelde werkzaamheden zijn uitgevoerd of worden in 2011 afgerond.
Riolering Gemeentelijk bezit Kapitaalgoed Vrijvervalriolering Drukriool Rioolgemalen Bergbezinkbasin Huisaansluitingen Straatkolken IBA’s Totaal Totaal onderhoudskosten riolen 2010 Kapitaallasten 2010 Geïnvesteerd bedrag 2010 riolen Geïnvesteerd bedrag 2010 afkoppelen
Eenheid km km st st st st st
Hoeveelheid 217 76
293
Hoeveelheid 469 1 12.435 11.125 96 24.126
€ 801.963 € 997.663 € 402.470 € 258.351
59
De totale vervangingswaarde van de ondergrondse infrastructuur (incl. bovenliggende verharding) van de gemeente bedraagt ruim € 86 miljoen. Gemeentelijk rioleringsplan (GRP) Het huidige GRP (2010-2015) is in 2010 door de raad vastgesteld. Daarin is onder meer het beleid met betrekking tot de nieuwe zorgplichten voor hemelwater en grondwater vastgelegd. In het kader van de OAS (optimalisatie afvalwatersysteem) en het Waterplan was de looptijd van het vorige GRP in overleg met de waterschappen verlengd. Momenteel is er ambtelijk en bestuurlijk overleg over verdere samenwerking in de waterketen (provincie, waterschappen en gemeente). Afkoppelen De in het vorige GRP aangegeven veertig ha is ruimschoots gehaald: er is inmiddels 52 ha afgekoppeld. De in het GRP aangegeven bergbezinkbassins worden niet gebouwd, omdat gekozen is voor extra afkoppelen. Hiermee is dezelfde inspanning gerealiseerd als met de bouw van de bergbezinkbassins. De benodigde middelen zijn toereikend. In 2011 wordt het laatste afkoppelproject op basis van het vorige GRP uitgevoerd. Project Aanvulling Centrumplan Exloo Revitalisering Floralaan Totaal
Krediet 49.821 186.130 235.951
Rekening 33.127 62.792 95.919
Status 31-12 in uitvoering in uitvoering
Onderhoud van bestaande stelsels en systemen Borger-Odoorn hoort bij de tien grootste plattelandsgemeenten van Nederland. De omvang van de rioolstelsels is daardoor in verhouding tot de meer stedelijk gemeenten groot. De kosten voor het reguliere onderhoud van de bestaande stelsels en systemen worden ondergebracht in de rioolheffing. De meeste werkzaamheden worden uitgevoerd met eigen mensen. De benchmark 2009 en 2010 geeft aan dat we in verhouding met de andere deelnemende gemeenten relatief weinig formatie nodig hebben om het stelsel te onderhouden. Renovatie en vervanging riolen en gemalen Voor renovatie en vervanging van riolen en gemalen is een gekapitaliseerd bedrag opgenomen in de beheersbegroting. Deze stelpost was voor 2010 voldoende hoog om de kwaliteit van ons stelselsysteem te waarborgen. Project Aanvulling Centrumplan Exloo Revitalisering Floralaan Calamiteiten wateroverlast (2010) Gemaal Kanaalstraat Buinen Leidingwerk Eeserveen/Eesergroen Assistentie rioleringsbeheer Aanbrengen 4 peilbuizen Real Time Control (Klijndijk) Riolering Drouwen Voorbeslag riolering Odoorn Totaal
Krediet 196.470 54.000 10.000 6.000 10.000 8.000 10.000 88.000 5.000 15.000 402.470
Rekening 105.000 54.000 6.485 4.857 5.775 0 0 0 0 0 176.117
Status 31-12 in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering in uitvoering start 2011 start 2011 start 2011 start 2011 start 2011
Verbrede rioolheffing Per 1 januari 2010 is de verbrede rioolheffing ingevoerd. Deze was in 2010 nog niet kostendekkend. Op basis van de huidige gegevens is er vanaf 2013 sprake van een kostendekkende rioolheffing. 60
Benchmark De gemeente heeft in 2009 samen met veertig andere gemeenten meegedaan met een benchmark riolering georganiseerd door de Stichting Rioned. De uitkomsten staan in het GRP 2010-2014 en ze worden gebruikt bij het opstellen van het nieuwe GRP. In 2010 heeft de gemeente ook meegewerkt aan de landelijke benchmark riolering. De uitkomsten zijn naar de raad gestuurd.
Gebouwen Vastgoedbeleid gebouwen In 2010 is op basis van het vastgestelde vastgoedbeleid voor de gebouwen, in combinatie met het subsidiebeleid, voor een aantal functies binnen het project Kern & kader verder gewerkt aan het afstemmen van het vastgoed op de huisvestingsbehoefte (maatwerk per kern). Hiermee wordt ook het uitgangspunt toegepast dat een beleidsafdeling die behoefte heeft aan huisvesting voor bepaalde functies verantwoordelijk is voor het dekken van de kosten. Waar mogelijk wordt ook aangehaakt bij andere lopende beleidsontwik-kelingen (organisatieontwikkeling, BORG 2010, beleid begraafplaatsen) om het vastgoedbeleid uit te voeren. De lijst met gemeentelijke gebouwen is met drie teruggebracht (o.a. sloop school Parklaan) tot 82 (stand 31 december 2010). Onderhoud en beheer De onderhoudstoestand van de sportaccomodaties is geïnventariseerd. Bij periodieke controles is weer bij een aantal gebouwen legionella (ongevaarlijke variant) geconstateerd, dit ondanks het uitvoeren van de maatregelen die in de beheersplannen staan genoemd. Dit blijft een punt van aandacht. Financiën Het onderhoudsbudget voor de reguliere onderhoudswerken was voor zowel het klachtenonderhoud als het planmatig onderhoud/groot onderhoud in zijn totaliteit niet helemaal toereikend. Werkzaamheden zijn daarom geprioriteerd en zo mogelijk doorgeschoven. Eindconclusies onderhoud kapitaalgoederen • In 2010 is het totale vastgoedbudget voor onderhoudsachterstanden en knelpunten met € 750.000 gekort. • Uit het bovenstaande kan worden geconcludeerd dat voor wegen, groen en gebouwen het onderhoudsbudget structureel te laag is. • Voor groen wordt op deze manier de onderhoudsbehoefte van afgeschreven groen onevenredig hoog om het vastgestelde kwaliteitsniveau te kunnen halen. • Voor riolering is de verbrede rioolheffing ingevoerd. Deze is in 2013 kostendekkend.
61
Financiering Algemeen Bij de financiering van de gemeentelijke activiteiten en investeringen wordt uitgegaan van integrale financiering. Dat wil zeggen dat steeds gekeken wordt naar de totale financieringsbehoefte van de gemeente. Bij de huidige verwachtingen over de renteontwikkeling wordt eerst maximaal met kort geld gefinancierd. Pas wanneer de kasgeldlimiet (de limiet die aangeeft wat maximaal kort gefinancierd mag worden) wordt genaderd, wordt overgegaan tot het aantrekken van middelen op lange termijn. De termijn wordt daarbij bepaald door de aard van de te financieren investeringen, de resterende looptijd van de bestaande leningen en de te betalen rentepercentages bij de verschillende looptijden van de leningen. Financiering voor een periode van langer dan een jaar wordt alleen aangetrokken voor de uitoefening van de publieke taak. De financiering met externe financieringsmiddelen wordt zoveel mogelijk beperkt door vooral de beschikbare interne financieringsmiddelen (reserves en voorzieningen) te gebruiken om het renteresultaat optimaal te maken. De investeringen in vaste activa en grondexploitatie en de beschikbare financieringsmiddelen op lange termijn staan in het volgende overzicht. Financieringspositie
Vaste activa Reserves Voorzieningen Langlopende leningen o/g Financieringspositie
saldo per 01-01-2010 61.222.018 61.222.018
mutaties in 2010 -1.768.827 -1.768.827
saldo per 31-12-2010 59.453.191 59.453.191
29.898.263 2.297.009 31.274.576 63.469.848
-2.542.503 -649.702 -3.342.121 -6.534.326
27.355.760 1.647.307 27.932.455 56.935.522
2.247.830
-4.765.500
-2.517.669
Het financieringsoverschot is in 2010 per saldo afgenomen met een bedrag van € 4.765.500, dit resulteert in een financieringstekort van € 2.517.669. De financieringspositie in het verslagjaar is gedaald door: Een afname van de reserves met een bedrag van Een afname van de voorzieningen met een bedrag van Een afname van lang vreemd vermogen van
€ € €
2.542.503 649.702 3.342.121
De financieringspositie in het verslagjaar is gestegen door: Een afname van de vaste activa van
€
1.768.827
In het volgend overzicht wordt het verloop van de financieringspositie nader weergegeven.
62
Omschrijving Materiële vaste activa, netto investeringen Materiële vaste activa, afschrijvingen Materiële vaste activa, afname bestuurscommissie opo Financiële vaste activa, vermeerderingen kapitaalverstr. en leningen Financiële vaste activa, verlaging Financiële vaste activa, aflossingen Financiële vaste activa, afschrijvingen Mutatie vaste activa Algemene reserves, toename Algemene reserves, afname Algemene reserves, afname bestuurscommissie opo Bestemmingsreserves, toename Bestemmingsreserves, afname Rekeningresultaat 2010 Mutatie eigen vermogen Voorzieningen, toename Voorzieningen, afname Voorzieningen, afname bestuurscommissie opo Langlopende geldleningen o/g, opname Langlopende geldleningen o/g, aflossingen Mutatie vreemd vermogen
besteding middelen 2.536.536
herkomst middelen 3.102.261 1.038.667
37.825 -5.984
2.568.377
185.844 10.431 4.337.203 1.425.302
2.119.104 652.357 7.865.905 8.815.400 11.586.861
-246.849 9.044.358 247.984
262.155 635.531 159 3.342.279 4.239.965
248.143
Totaal
18.395.203
13.629.704
Saldo besteding – herkomst = afname financieringspositie
-4.765.500
Renterisico korte schuld
Een belangrijk uitgangspunt van de Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido) is het vermijden van grote schommelingen in de rentelasten van openbare lichamen. Schommelingen in rente van kortlopende schulden hebben een directe invloed op de rentelasten. Met de kasgeldlimiet stelt de wet een grens aan de financiering met kortlopende geldleningen. De kasgeldlimiet is vastgesteld op 8,5% van het begrotingstotaal en bedroeg voor 2010 € 5.194.614.
Renterisico vaste schuld Het renterisico op de vaste schuld is in de Wet Fido omschreven als: ‘de mate waarin het saldo van de rentelasten en de rentebaten van een openbaar lichaam verandert door wijzigingen in het rentepercentage op leningen en uitzettingen met een oorspronkelijke rentetypische looptijd van een jaar of langer’. Het renterisico op de vaste schuld moet voldoen aan de renterisiconorm; deze norm is in een wettelijke uitvoeringsregeling uitgewerkt als een bedrag ter hoogte van twintig procent van de vaste schuld. Het renterisico op de vaste schuld bestaat uit twee onderdelen: renteherziening en herfinanciering. Bij de renteherziening gaat het om de mogelijkheid dat de geldgever de rente op een lopende lening, dan wel uitzetting kan herzien. Bij herfinanciering moet gedacht worden aan het verschil tussen aflossingen die op basis van de leningvoorwaarden zijn betaald en het bedrag aan nieuw aangetrokken leningen. In de begrotingsparagraaf ‘financiering’ is aangegeven dat onze financiële positie voor de jaren 2010 - 2013 niet gevoelig is voor veranderingen in de rente.
63
Bedrijfsvoering Algemeen Een groot deel van de gemeentelijke taken vloeit voort uit rijksbeleid. Bij een kleiner deel gaat het om eigen beleid. Hierna wordt geschetst hoe de gemeente doelstellingen realiseert en faciliteert. In 2010 is doorgegaan met verschillende onderzoeken om de bedrijfsvoering te verbeteren. Ze kunnen worden gezien als onderzoeken uit artikel 213a van de gemeentewet. Daarin staat dat het college periodiek onderzoek verricht naar doelmatigheid en doeltreffendheid van het gevoerde bestuur. Bij de organisatieverandering is een aantal processen op basis van het zogenoemde ‘lean thinking’ principe herontworpen. Kort samengevat: kan zo’n proces ook met wat stappen minder. Met de implementatie is gestart en daarbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van ICT. Samenwerking De samenwerking met Emmen en Coevorden is in 2010 conform de eerder genomen principebesluiten verder vormgegeven. Voor de juridische vormgeving van de samenwerkingsactiviteiten met Emmen en Coevorden is gekozen voor een op privaatrecht gebaseerde gastheermodel-constructie, waarbij het betreffende personeel in dienst treedt van de ‘gastheer’. De stand van zaken is als volgt. • ICT: Onze gemeente huurt ICT-beleidsdeskundigheid in bij de gemeente Emmen. Met Emmen en Coevorden wordt intensief samengewerkt voor de invoering van het concept Antwoord. Het realisatieteam van de drie gemeenten voert het gezamenlijk ICT-meerjarenontwikkelingsplan uit. Uitgangspunt: wat samen kan, doen we samen en we maken gebruik van elkaars kennis en mogelijkheden. De deelname aan DIMPACT past hierin. DIMPACT is een samenwerkingsverband van 23 gemeenten die samen digitale informatiebehoeften en informatiesystemen inventariseren, onderzoeken en (laten) ontwikkelen. In beginsel is de ontwikkelingsrichting zoals die in DIMPACT-verband wordt afgesproken ook voor ons leidend. De eerste fase van de A-integratie is in 2010 afgerond: sinds 10-10-2010 werkt de kantoorautomatisering op de Emmense serveromgeving. Er is gestart met de voorbereiding van de tweede fase, die in juli 2011 moet zijn afgerond. De formele overgang van het betreffende personeel naar de gemeente Emmen is begin 2010 afgerond. • Sociale Zaken en Werkgelegenheid: Ook voor dit taakgebied is de samenwerking met Emmen en Coevorden in 2009 voorbereid en in mei 2010 officieel ingevoerd. • Inkoop: In 2009 is de principekeuze gemaakt om zoveel mogelijk samen te werken met de inkoopafdeling van Emmen. In 2010 is de ambitie voor een gezamenlijk inkoopbureau uitgewerkt. In 2011 zal hierover een besluit worden genomen. Op inkoopgebied was er ook in 2010 nog externe ondersteuning. • Interne controle: Ook in 2010 heeft Emmen voor onze gemeente de interne controle op juridisch en financieel gebied verzorgd. De ervaringen hiermee zijn positief. Onder regie van de provincie is in 2010 verder gewerkt aan de vorming van de regionale uitvoeringsdienst (RUD) Drenthe. Het belangrijkste doel van de RUD’s is kwaliteitsverbetering van vergunningverlening, toezicht en handhaving op milieugerelateerde VROM-taken. Interne organisatieontwikkeling In 2009 is besloten om de organisatie in te delen in vier afdelingen, met een onderverdeling in teams en clusters. De kwartiermakers hebben hun plannen, als resultaat van de ‘denkfase’, opgeleverd. Eind 2009 is gestart met de zogenoemde proeftuinfase waarin het uitgedachte concept in de praktijk wordt getoetst. In deze fase krijgt de kanteling van de organisatie stap voor stap en op basis van leerervaringen vorm. Uit oogpunt van zorgvuldigheid is in 2010 besloten om de proeftuinfase te verlengen tot 1 juli 2011. 64
Van ‘BORG 2010’ naar de vervolgvisie ‘BORG 2015’ In 2010 zijn de voorbereidingen getroffen voor een vervolgvisie op BORG 2010 (beheer openbare ruimte en groen). De nieuwe visie BORG 2015 zal in het teken staan van de discussie over het zelf doen of uitbesteden van taken.
Personeel & organisatie
Voor de organisatieontwikkeling is een organisatieplan vastgesteld, waarin alle stappen zijn benoemd die in dit verband noodzakelijk zijn. In de proeftuinfase is begonnen met de implementatie van een nieuw model van functiebeschrijving en functiewaardering, gebaseerd op generieke functieprofielen en de ontwikkeling van een beter passende organisatiecultuur. Formatie Er is een duidelijke tendens te zien in de daling van het aantal vaste medewerkers, terwijl het aantal tijdelijke/externe krachten groeit. Dit past in het streefbeeld om te komen tot een kleinere organisatie met generalistische (beleids)medewerkers, waarbij specialistische kennis op ad hoc basis wordt ingehuurd. Op 31 december 2010 waren er 205 medewerkers in dienst; zeventien minder dan een jaar eerder. Het totaalaantal is inclusief twee griffiemedewerkers. De verdeling vrouwen - mannen is 80 vrouwen (39,02%) en 125 mannen (60,98 %); weer een lichte toename van het percentage vrouwen. Van de 205 medewerkers werkten er 130 full-time en 75 part-time. De leeftijdsopbouw van het personeelsbestand in 2010 was als volgt: 21-30 jaar: 9 (4,4%) 31-40 jaar: 27 (13,2%) 41-50 jaar: 72 (35,1 %) 51-60 jaar: 79 (38,5%) > 60 jaar: 18 (8,8%) Ten opzichte van 2009 is de vergrijzing weer licht toegenomen. In 2010 zijn 4 medewerkers in dienst getreden en 21 medewerkers gingen uit dienst (5 x FPU, 4 x ontslag op eigen verzoek en 12 x in verband met taakoverheveling naar Emmen). In fte’s (full-timeequivalenten) was er op 31-12-2010 sprake van een bezetting van 177,55 fte, inclusief 1,78 fte voor de griffie. Naast deze formatie is in 2010 circa € 870.000,- aan inhuur van tijdelijke krachten besteed. In 2009 lag dit op ongeveer hetzelfde niveau. Zoals eerder aangegeven is er een direct verband tussen afname van de vaste formatie en toename van inhuur van tijdelijke formatie. Ziekteverzuim In 2010 was ons netto-ziekteverzuim 5,82 %. In 2009 bedroeg dit nog 6,5%. Er is dus sprake van een positieve ontwikkeling. De meldingsfrequentie (het aantal keren dat men zich in een jaar ziek meldt) bedroeg 1,34 en dat is alweer een verdere daling ten opzichte van het jaar er voor. Evenals vorig jaar zijn per afdeling grote verschillen te zien. Duidelijk is dat het percentage negatief wordt beïnvloed door een aantal relatief langdurige ziektegevallen. De mate van beïnvloedbaarheid van dit langdurig verzuim is over het algemeen minder dan wanneer het om kortdurend verzuim gaat. De ziekteverzuimgegevens van alle gemeenten in Nederland zijn nog niet bekend. Een vergelijking met een landelijk gemiddelde is nu dus nog niet mogelijk.
65
Rechtspositie en personeelsbeleid Onze gemeente heeft zich als het gaat om het CAO-overleg aangesloten bij de collectieve arbeidsvoorwaarden regeling (CAR) sector gemeenten en de uitwerkingsovereenkomst (UWO). De CAO voor de sector gemeenten is op 1 juni 2009 in werking getreden en loopt tot 1 juni 2011. In 2010 is het budget voor opleiding, vorming en training volledig besteed. Verwacht wordt dat hier, vooral door invloeden van de organisatieontwikkeling, de komende jaren extra investeringen nodig zijn. Ondernemingsraad Het OR-overleg kenmerkte zich in 2010 als intensief maar tegelijk ook constructief en positief-kritisch. Zeer waardevol voor de organisatie dus.
66
Verbonden partijen In deze paragraaf wordt ingegaan op doelstelling, activiteiten en mate van financiële betrokkenheid van de samenwerkingsverbanden waarin de gemeente participeert en waarin bestuurlijke invloed wordt uitgeoefend. Per verbonden partij is daarbij ook de betreffende raming van baten en/of lasten vermeld. Hierna worden naast de doelstelling van het samenwerkings-verband de begrote - en de werkelijke bedragen vergeleken. GR EDR (Eems Dollardregio) Aandacht vestigen bij de bevoegde instanties op de gemeenschappelijke belangen op het gebied van ruimtelijke ordening, infrastructuur, bevordering van de regionale economie, cultuur en dergelijke. primitieve bijgewerkt werkelijk omschrijving raming raming bedrag gemeentelijke bijdrage nadelig saldo GR 3.592 3.592 2.947 NV WMD (Waterleidingmaatschappij Drenthe) Zorg voor de kwaliteit van het drink- en oppervlaktewater. primitieve omschrijving raming dividendopbrengst 147 rentelast aandelenbezit 132
bijgewerkt raming 147 132
werkelijk bedrag 165 132
GR Recreatieschap Drenthe Voldoende (openlucht) recreatie mogelijkheden voor inwoners en toeristen. primitieve bijgewerkt omschrijving raming raming reguliere bijdrage / fonds R&T 62.452 78.561
werkelijk bedrag 80.526
GR Emco (Werkvoorzieningschap Emmen, Coevorden, Borger-Odoorn) Uitvoeren Wsw voor mensen met een arbeidshandicap of een grote afstand tot de arbeidsmarkt. primitieve bijgewerkt werkelijk Omschrijving raming raming bedrag gemeentelijke bijdrage nadelig saldo GR 113.445 151.890 151.085 GR Wedeka (Werkvoorzieningschap de Kanaalstreek) Uitvoeren Wsw. Verkleinen afstand tot de arbeidsmarkt voor uiteenlopende groepen mensen. primitieve bijgewerkt werkelijk omschrijving raming raming bedrag gemeentelijke bijdrage nadelig saldo GR 113.445 0 0 GR GGD (Gemeenschappelijke gezondheidsdienst) Bevorderen en beschermen van de gezondheid van de inwoners. primitieve omschrijving raming gemeentelijke bijdrage nadelig saldo GR 450.054
bijgewerkt raming 497.763
werkelijk bedrag 495.146
67
Stichting Esgeva/STIVAM Tariefafspraken over ingezameld bedrijfs- en huishoudelijk afval. primitieve omschrijving raming exploitatiesubsidie 4.000
bijgewerkt raming 4.000
werkelijk bedrag 216
Agenda Veenkoloniën Bundeling van krachten voor de ontwikkeling van het veenkoloniaal gebied. primitieve bijgewerkt omschrijving raming raming exploitatiesubsidie 31.010 31.010
werkelijk bedrag 18.465
GR HVD (Hulpverleningsdienst Drenthe) De HVD is een samenvoeging van de Regionale Brandweer Drenthe en de Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen. Alle activiteiten richten zich op het vergroten van de veiligheid van de inwoners van Drenthe. primitieve bijgewerkt werkelijk omschrijving raming raming bedrag gemeentelijke bijdrage nadelig saldo GR 219.704 219.704 199.512 NV BNG (Bank Nederlandse Gemeenten) Gespecialiseerde financiële dienstverlening. Zo laag mogelijke kosten voor de maatschappelijke voorzieningen. primitieve bijgewerkt werkelijk omschrijving raming raming bedrag dividendopbrengst 143.000 200.000 200.047 rentelast aandelenbezit 10.043 10.043 10.174 BV BAN Personeelsdienst (Bestuursacademie Nederland) Aanvullen of opfrissen van kennis, vaardigheden en inzichten. primitieve omschrijving raming bijdrage mobiliteitsplan 8.508
bijgewerkt raming 8.508
werkelijk bedrag 3.620
Stichting GBKN Groningen/Drenthe (Grootschalige basiskaart Nederland) Instandhouding/actueel houden van topografische basiskaart. primitieve bijgewerkt omschrijving raming raming abonnement 20.670 20.670
werkelijk bedrag 18.366
Voor een verklaring van eventuele verschillen wordt verwezen naar het hoofdstuk Rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen.
68
Grondbeleid 1. Algemeen Door de huidige economische omstandigheden zijn de risico’s voor het grondbedrijf nog steeds groot. De situatie van de woningmarkt is een belangrijke graadmeter voor het grondbedrijf. Deze was in 2010 nog steeds niet hersteld, waardoor mensen minder snel besluiten tot aankoop van een bouwkavel. Ondanks dit gegeven zijn in 2010 in de breedte toch nog meer kavels verkocht dan in 2009 (verkoop kavels Langhieten II aan projectontwikkelaar buiten beschouwing gelaten). Of dit een teken is dat de recessie op zijn retour is, valt echter niet te voorspellen. De risico’s bij recent opgestarte bestemmingsplannen, waar de gronden zijn aangekocht en het bouwrijp maken reeds is uitgevoerd, blijven groot. Tabel 1: Overzicht grondbedrijf jaar 2010 Grondbedrijf 2010 Best.plannen - In exploitatie
- Nog niet in expl.
Plaats Valthe 2e Exlmnd 2e Exlmnd V'mond Nw.Buinen Borger Odoorn Od'veen Buinen Borger Drouwen
Exloo Borger Borger Borger Nw.Buinen Borger Dr.'mond Buinerveen
Naam bestemmingsplan De Linden Exloërkijl III Noorderkijl II Plaats 62 Drentse Poort Daalkampen II/III Langhieten II Noordzijde Lijnstukken II Strengen (industr.) Tiekamp III
Gemeentewerf Daalkampen IV Toeristisch centrum Strijkijzer Drentse Horn Strengen (dagrecr.) 3e fase plan Nijhuis
Boekwaarde 31-12-2010
Winstneming
-71.924 -196.112 134.718 -236.927 207.990 1.969.759 -823.369 -23.600 -83.331 1.672.114 -212.527
75.000 130.000
2.336.791
1.105.000
33.373
750.000
80.466 150.000
501.380 2.624.670 15.324 1.225.939 2.144.346 849.320 693.449 97.254
Diversen
cultuurgronden
Totaal
113.839
81.971
1.175.000 *
5.648
8.151.682 - Cultuurgronden
Mutatie voorziening 2010
1.262.619
656.732 11.145.205
1.105.000
1.376.458
* Dekking uit de bufferreserve grondbedrijf
69
2. Winstnemingen 2010 In 2010 voldeden toch nog vier plannen aan het vastgestelde beleidskader voor tussentijdse winstnemingen. Dit kader houdt in dat tussentijds winst wordt genomen als het plan een positieve boekwaarde heeft van minimaal € 50.000. Het bedrag van de winstneming is dan gelijk aan de boekwaarde van het plan minus het totaal van de nog te maken kosten. Het bedrag van de rentecomponent wordt hierbij buiten beschouwing gelaten. Uit het overzicht blijkt dat in 2010 het totaalbedrag van de winstnemingen van vier plannen € 1.105.000 bedraagt. Eigenlijk staat de tussentijdse winstneming haaks op de huidige economische situatie. Dat er toch winst kan worden genomen komt doordat een aantal bestemmingsplannen met een positieve boekwaarde in de afrondingsfase zit waardoor volgens het beleidskader bijna elke verkochte kavel leidt tot een tussentijdse winstneming. 2.1 Nog verwachte winstnemingen 2011 t/m 2015 De winstnemingen voor volgende jaren blijven door de economische recessie minder goed te voorspellen. Als geen of minder kavels worden verkocht door afwachtende potentiële kopers heeft dit een drukkend effect op de toekomstige tussentijdse winstnemingen. Het aantal nog te verkopen kavels per jaar is evenals voorgaand jaar opnieuw verdeeld over de nog lopende jaren van een bestemmingsplan. Dit heeft tot gevolg gehad dat de restant looptijden van sommige bestemmingsplannen zijn verlengd. De eind 2010 nog verwachte winsten t/m 2015 kunnen als volgt worden gespecificeerd. Conform bestaand beleid worden deze winsten niet structureel opgenomen in de begroting. Tabel 2: specificatie verwachte winstnemingen 2011 t/m 2015 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Plaats
naam
Valthe 2e Exl.mnd V'mond Nw.Buinen Borger Odoorn Od'veen Buinen Drouwen
de Linden Exloërkijl III plaats 62 Drentse poort Daalkampen II/III Langhieten II Noordzijde Lijnstukken Tiekamp III
Totaal
verkocht nog verk.
2011
46 30 18
0 2 15
15.000 100.000 75.000 0
20 75 6 18 17
185 7 0 3 4
120.000 10.500 85.000 210.000
216
615.500
2012
2013
2014
105.000 160.000 2.000
250.000
350.000
200.000
120.000
60.000
215.000 60.000
25.000
742.000
395.000
410.000
2015
370.000
370.000
2.2 Toelichting verwachte winstnemingen per plan Valthe (De Linden). - Dit jaar is de laatste kavel verkocht. In 2011 wordt gestart met het woonrijp maken en naar verwachting zal dit plan per 31-12-2011 worden afgesloten. 2e Exloërmond (Exloërkijl 3) - De verwachting dat de laatste twee kavels in 2010 zouden worden verkocht is niet uitgekomen. De verkopen zijn doorgeschoven naar 2011. Daarna kan met het woonrijp maken worden begonnen waarna het plan in 2012 definitief kan worden afgesloten. Winstnemingen worden nog verwacht in de jaren 2011 en 2012. Valthermond (plaats 62) - In 2010 zijn geen kavels verkocht en moest de looptijd van het plan met één jaar worden verlengd. Er zijn nog vijftien kavels te verkopen, die volgens de laatste prognose de komende vier jaar worden verkocht. Daarna kan met het woonrijp maken worden begonnen waarna het 70
plan in 2016 definitief kan worden afgesloten. Winstnemingen worden nog verwacht in de jaren 2011 t/m 2015. Nieuw-Buinen (Drentse Poort) - Dit bestemmingsplan is een bedrijventerrein. Het aantal nog te verkopen m2’s bedraagt 7.890. Omdat in 2010 de laatste gronden niet zijn verkocht, wordt de looptijd met één jaar verlengd. Verwacht wordt dat in 2011 deze verkopen wel zullen plaatsvinden en dat het plan in 2011 definitief kan worden afgesloten. Winstnemingen worden nog verwacht in 2011. Borger (Daalkampen 2) - In 2010 zijn vijftien kavels verkocht, waardoor het aantal verkochte kavels tot en met 2010 op twintig uitkomt. Er zijn in dit plan nog 185 kavels te verkopen, waarvan 145 kavels vrije sector en veertig kavels huur. Door de lange looptijd van het plan en door de huidige ontwikkelingen op de huizenmarkt, is een voorzichtige prognose gemaakt voor de winstnemingen. Verwacht wordt dat deze kavels in de periode t/m 2021 worden verkocht. Dit is gemiddeld ca. zeventien per jaar. Een eerste tussentijdse winstneming wordt bij deze prognose verwacht in 2021 omdat dan een positieve omslag in de boekwaarde wordt verwacht. Na verkoop van de laatste kavel kan met het woonrijp maken worden begonnen waarna het plan volgens de huidige prognose definitief kan worden afgesloten in 2022. Odoorn (Langhieten 2) - Het afgelopen jaar zijn zes kavels verkocht, waarmee het totaal aantal verkochte kavels uitkomt op 75. Er zijn in dit plan nu nog zeven kavels te verkopen. Hiervan staan zes in de verkoop bij een projectontwikkelaar en één bij de gemeente. Volgens de laatste prognose wordt verwacht dat de verkoop van deze kavels de komende twee jaar zal plaatsvinden. Het woonrijp maken en de afsluiting van het plan staan gepland voor 2015. Winstnemingen worden nog verwacht in de jaren 2011 t/m 2014. Odoornerveen (Noordzijde) - Alle kavels in dit plan zijn verkocht. Doordat alle bouwwerkzaamheden in 2010 nog niet waren uitgevoerd, zijn de werkzaamheden in het openbaar gebied doorgeschoven naar 2011. In 2011 wordt het plan definitief afgesloten en de laatste winst genomen. Buinen (Lijnstukken 2) - Er zijn in dit plan achttien kavels verkocht en nog drie kavels te verkopen. Verwacht wordt dat deze kavels in 2011 (één) en 2012 (twee) worden verkocht. Daarna kan met het woonrijp maken worden begonnen en kan het plan in 2013 definitief worden afgesloten. Winstnemingen worden nog verwacht in 2011, 2012 en 2013. Drouwen (Tiekamp 3) - Begin 2010 waren er in dit plan nog drie kavels te koop van de oorspronkelijke negentien. In 2010 is besloten de drie nog te verkopen kavels, bestemd voor vrijstaande woningen, om te zetten in 2^kap woningen (starterswoningen). Deze omzetting heeft tot gevolg dat de verwachte winst is gedaald, door de lagere opbrengst voor de kavels en een stijging van de nog te maken kosten. Aangezien er voor alle kavels al kopers zijn, wordt verwacht dat alle kavels in 2011 zijn verkocht. Daarna kan met het woonrijp maken worden begonnen waarna het plan in 2012 definitief kan worden afgesloten. Winstnemingen worden nog verwacht in 2011 en 2012. 2.3 Relatie winstnemingen met herstructureringsfonds Bij een positief saldo van de winstnemingen minus het bedrag voor afdekking van verliezen wordt conform eerdere besluitvorming het positief saldo gestort in het fonds herstructurering voor zover 71
nodig. De maximale hoogte van het fonds is vastgesteld op € 5.500 per woning. Aangezien eind 2010 de hoogte van het fonds voor de lopende projecten voldoende is, vindt in 2010 geen storting plaats. Het saldo van het fonds herstructurering bedraagt eind 2010 afgerond € 383.000. In 2010 hebben de onttrekkingen uit het fonds grotendeels betrekking op het herstructureringsproject Hunzedal in Borger. 3. Toelichting verloop boekwaarden Uit tabel 1 blijkt, dat de bruto boekwaarde (boekwaarde vóór aftrek waarderingscorrectie/voorziening) van alle gronden eind 2010 is becijferd op € 11.145.205. In onderstaande tabel is het verloop van de boekwaarde 2010 t.o.v. 2009 weergegeven. Tabel 3: verloop boekwaarden 2010 t.o.v. 2009 Onderdeel Bestemmingsplannen in exploitatie Bestemmingsplannen nog niet in exploitatie Cultuurgronden Totaal
2010 2.336.789 8.151.684 656.732
2009
verschil
2.369.029 7.796.196 656.732
-32.240 355.488 0
11.145.205 10.821.957
323.248
3.1 Toelichting verloop boekwaarden Ten opzichte van het vorig jaar is de totale boekwaarde gestegen met € 323.248. Bij de hierna volgende onderdelen worden de belangrijkste afwijkingen nader toegelicht. 3.2 Toelichting boekwaarde bestemmingsplannen in exploitatie De boekwaarde van de bestemmingsplannen in exploitatie is eind 2010 ten opzichte van de boekwaarde eind 2009 gedaald met ruim € 32.000. Deze daling wordt veroorzaakt door een combinatie van factoren en is als volgt tot stand gekomen. - Gevolgen tussentijdse winstnemingen € 230.000 (nadelig) - Overige mutaties aanpassing lasten/baten 2010 € 262.000 (voordelig) 3.3. Toelichting boekwaarde bestemmingsplannen nog niet in exploitatie De boekwaarde van nog niet in exploitatie genomen gronden is ten opzichte van 2009 gestegen met ruim € 355.000. Deze is als volgt tot stand gekomen. - Gevolgen rentebijschrijvingen op de boekwaarden € 273.000 (nadelig) - Voorbereidings-/beheer-/administratiekosten € 97.000 (nadelig) - Pachten € 15.000 (voordelig) Zonder tegenmaatregelen kan het bestemmingsplan Daalkampen 4 door de rentebijschrijving op termijn in de problemen komen (zie tabel 4). Een te hoog oplopende boekwaarde kan de kostendekkendheid van het plan in gevaar brengen. Verwacht wordt dat het plan de komende vijftien tot twintig jaar nog niet in exploitatie wordt genomen. De boekwaarde kan door de rentebijschrijving in deze periode verdubbelen. Voor dit plan wordt daarom een voorziening opgebouwd gelijk aan het jaarlijks bedrag van de rentebijschrijving minus de pachtopbrengsten. Het bestemmingsplan Nieuw-Veenlanden (deelplan Drentse Horn) is in exploitatie genomen door ‘De Monden BV’. In 2010 is besloten om het deelplan Drouwenerpark niet verder te ontwikkelen. Ook is besloten om voor het verwachte boekverlies ad. € 1.175.000 een voorziening te treffen. Deze voorziening wordt opgebouwd vanuit de bufferreserve. Met de verkoop van de bezittingen in het Drouwenerpark is in 2010 gestart. Omdat het deelplan Drouwenerpark niet wordt ontwikkeld en de gemeente geen regie voert over het deelplan Nieuw-Veenlanden is besloten dit plan te laten vallen onder de nog niet in exploitatie genomen gronden. 72
Het bestemmingsplan Drouwenermond III is in 2009 goedgekeurd en zou in 2010 in exploitatie worden genomen. Aangezien er bij het opstarten van dit plan al sprake zou zijn van een verliesgevend plan wordt, voordat het in exploitatie wordt genomen, eerst gekeken of met enkele aanpassingen het mogelijk is om het plan minimaal kostendekkend te maken. In de exploitatie van het bestemingsplan Strijkijzer is ook de verlegging van de Rolderstraat opgenomen. De planologische procedure voor deze verlegging loopt t/m mei 2011. Daarna volgt de aanbesteding van het werk en de verwachting is dat de werkzaamheden eind 2011, begin 2012 worden opgestart. Voor het plan Nijhuis te Buinerveen is ook een voorziening getroffen om de rentebijschrijving op de boekwaarde op te vangen (zie tabel 4). De overige plannen in voorbereiding geven geen problemen en verwacht wordt dat deze plannen binnen vijf jaar in exploitatie worden genomen en met een positief resultaat zullen sluiten. 3.4. Toelichting cultuurgronden De kosten voor de cultuurgronden komen volledig ten laste van de exploitatie. Hierdoor blijft de boekwaarde gelijk. Verandering van de boekwaarde doet zich alleen voor als cultuurgronden worden aangekocht of verkocht. 4. Voorzieningen 4.1 Voorzieningen algemeen Conform de boekhoudvoorschriften moeten voorzieningen worden gevormd voor de bestemmingsplannen (in exploitatie) waarvan wordt verwacht dat deze met verlies worden afgesloten. Ook worden voorzieningen opgebouwd voor plannen in voorbereiding als de boekwaarden hiervan t.o.v. de marktwaarde te hoog oplopen. 4.2 Mutatie voorzieningen 2010 Uit tabel 1 blijkt, dat de voorzieningen in 2010 zijn verhoogd met € 1.376.458. Voor twee plannen in exploitatie ter dekking van oplopende verliezen, voor twee plannen nog niet in exploitatie om de boekwaarde niet verder te laten oplopen en voor Drentse Horn om het verwachte verlies af te dekken (zie ook onderdeel 3.3). 4.3 Totaal van de opgebouwde voorziening De totaal opgebouwde voorziening van de vijf plannen bedraagt eind 2010 € 2.567.163. Dit bedrag kan als volgt per plan worden gespecificeerd. Tabel 4: Specificatie opgebouwde voorziening Onderdeel 1 2 3 4 5
2010
2e Exloërmond (Noorderkijl II) Borger (Strengen (deel industrie) Nieuw-Buinen (Drentse Horn) Borger (Daalkampen IV) Buinerveen (Plan Nijhuis)
398.027 428.372 1.175.000 468.510 97.254
Totaal
2.567.163
opmerking voor voor voor voor voor
verwacht verlies verwacht verlies verwacht verlies compensatie rentebijschrijving compensatie rentebijschrijving
5. Nadere toelichting gevolgen van de economische situatie Door de economische ontwikkelingen is de markt moeilijk voorspelbaar. Meer dan voorheen komt het voor dat verwachtingen niet uitkomen. Grondverkopen blijven achter op de prognoses terwijl de kosten voor het bouwrijp maken nog wel enige tijd doorgaan. Hierdoor lopen de rentekosten van de verschillende plannen verder op. Daartegenover staat dat de kosten voor het woonrijp maken wel later kunnen worden uitgevoerd, maar dit is van minder invloed op de eventuele winstverwachting. De 73
plannen Daalkampen II en Aan de Strengen in Borger hebben het meeste last van de economische crisis. Hier zijn veel kosten gemaakt voor bouwrijp maken, terwijl dit niet voldoende wordt gecompenseerd door verkopen. Omdat wordt verwacht dat het aantal kavelverkopen bij de meeste plannen zal stagneren is bij het opmaken van de rekening kritisch gekeken naar de restant looptijden van alle bestemmingsplannen. Dit heeft in sommige gevallen opnieuw geleid tot aanpassing van de looptijden. Verlenging van de looptijd heeft veelal tot gevolg dat de winstverwachting bij plannen met een positieve boekwaarde stijgt en bij plannen met een negatieve boekwaarde daalt. 6. Bufferreserve grondbedrijf 6.1 Noodzaak van een bufferreserve Om voldoende weerstandsvermogen te hebben voor de risico’s die zich bij de grondexploitatie kunnen voordoen wordt een bufferreserve aangehouden. Deze reserve kan worden ingezet als bijvoorbeeld de boekwaarden van de gronden hoger oplopen dan de marktwaarde. Het verschil hiertussen moet dan volgens boekhoudvoorschriften worden afgeboekt. Als in een jaar geen sprake is van tussentijdse winstnemingen kan de bufferreserve ook worden aangewend voor het opbouwen van een voorziening voor verliesgevende plannen. 6.2 Kader voor de hoogte van de bufferreserve In de begroting 2007 is als kader voor de hoogte van de bufferreserve besloten de reserve te bepalen op minimaal vijftig procent van de boekwaarde van de meest risicovolle plannen. De plannen Daalkampen 4 in Borger en Drentse Horn in Nieuw-Buinen waren tot nu toe hiervoor bepalend omdat aan deze plannen meer dan gemiddeld risico’s zijn verbonden door hun omvang en langere looptijden. Aangezien voor het plan Drentse Horn per 31 december 2010 een voorziening is getroffen van € 1.175.000, die gevoed is uit de bufferreserve, gaat deze berekening niet meer op. De bufferreserve bedraagt nu niet meer de afgesproken € 2.200.000, maar is geslonken tot € 1.025.000. Gelet op de huidige economische situatie is bij de najaarsnota 2010 besloten de bufferreserve te verhogen met € 400.000 tot € 1.425.000. Deze verhoging wordt gedekt uit de winstnemingen 2010 uit het grondbedrijf. 6.3 Mogelijke aanpassing hoogte bufferreserve bij de voorjaarsnota 2011 Bij de voorjaarsnota 2011 zal opnieuw worden gekeken of de hoogte van de bufferreserve verder moet worden aangepast. De ontwikkelingen in bijvoorbeeld het gebied Borger-West kunnen hiertoe aanleiding geven door relatief hoge investeringen. Hierbij moet gedacht worden aan de ontwikkeling van Daalkampen, de Strengen, de gebieden Avontuurlijk Toeristisch Centrum en Strijkijzer en de verlegging van de Rolderstraat. Het is nog onduidelijk of alle investeringen in Borger-West gedekt kunnen worden uit opbrengsten door grondverkopen. In 2011 wordt hier meer duidelijkheid over verwacht.
74
7. Totaal overzicht resultaat grondbedrijf 2010 In de najaarsnota 2010 is een tussentijdse winstneming (netto) uit het grondbedrijf geraamd van € 400.000. Daarbij is besloten om deze netto winst in te zetten voor aanvulling van de bufferreserve. Eind 2010 blijkt de werkelijke winstneming (bruto) van het grondbedrijf € 1.105.000 te zijn. Rekening houdend met het genomen besluit in de najaarsnota kan deze winst als volgt worden verdeeld. Genomen winst 2010 Naar de bufferreserve Buitenruimte MFA Nieuw-Buinen Mutaties voorzieningen Totaal al geoormerkt Restant (in rekeningssaldo 2010)
€ 1.105.000 € -
400.000 214.500 201.458 - 815.958 € 281.042
Het restant bedrag vormt een onderdeel van het rekeningssaldo. 8. Solvabliteit grondbedrijf Solvabiliteit van het grondbedrijf wil zeggen de mate waarin het grondbedrijf in staat is bij liquidatie aan de financiële verplichtingen te voldoen. In de paragraaf grondbeleid bij de begroting 2010 is geconcludeerd dat het grondbedrijf een gezond bedrijf is. Door de beleidswijziging om tussentijds winst te nemen moet wel worden opgemerkt dat de solvabiliteit terugloopt. Tot 2010 gaf dit geen problemen. In 2010 liep de solvabiliteit door de tussentijdse winstnemingen dusdanig terug, dat hierdoor de solvabiliteit in het gedrang kwam. Door verhoging van zowel de bufferreserve, als de voorzieningen voor oplopende risico’s wordt het negatieve effect van de solvabiliteit voor een belangrijk deel weer gecompenseerd. Door de onvoorspelbaarheid van de markt als gevolg van de economische crisis, is het van belang de solvabiliteit goed te monitoren.
75
76
Jaarrekening
77
Balans Activa
Ultimo 2010
Ultimo 2009
55.904 46.248 9.656
57.509 46.801 10.707
3.549 203 4 1.356 1.890 96
3.713 203 4 1.350 2.049 106
59.453
61.222
Voorraden - Niet in exploitatie genomen bouwgronden - Onderhanden werk
8.578 7.068 1.510
9.631 7.975 1.656
Uitzettingen - Vorderingen op openbare lichamen - Overige vorderingen
5.919 3.453 2.466
5.733 3.338 2.395
16 16
438 438
Overlopende activa - Nog te ontvangen - Overige overlopende activa Totaal vlottende activa
2.720 2.101 619 17.234
1.923 1.152 771 17.725
Totaal activa
76.687
78.947
Vaste activa Materiële vaste activa - Investeringen met een economisch nut - Investeringen in openbare ruimte met een maatsch. nut Financiële vaste activa - Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen - Kapitaalverstrekkingen aan gemeensch. regelingen - Leningen aan overige verbonden partijen - Overige langlopende leningen - Bijdrage aan activa in eigendom van derden Totaal vaste activa
Vlottende activa
Liquide middelen - Kas- en banksaldi
* bedragen x € 1.000
78
per 31 december 2010 Passiva
Ultimo 2010
Ultimo 2009
27.356 9.506 18.096 -247
29.898 10.568 19.410 -80
1.647 1.647
2.297 2.297
27.932 27.928 4 56.936
31.275 31.271 4 63.470
16.089 8.000 4.574 3.515
12.947 5.000 4.499 3.448
3.663 2.165 1.498
2.531 1.347 1.184
Totaal vlottende passiva
19.752
15.478
Totaal passiva
76.687
78.947
Vaste passiva Eigen vermogen - Algemene reserve - Overige bestemmingsreserves - Resultaat na bestemming Voorzieningen - Voorzieningen Vaste schulden - Binnenlandse banken en financiële instellingen - Waarborgsommen Totaal vaste passiva
Vlottende passiva Netto vlottende schulden - Kasgeldleningen - Bank- en girosaldi - Overige schulden Overlopende passiva - Nog te betalen - Overige overlopende passiva
Gewaarborgde geldleningen
38.836.445
79
Toelichting op de balans Algemeen Grondslagen De grondslagen voor de jaarstukken staan in het ‘Besluit Begroting en Verantwoording’ (BBV). De jaarstukken worden gevormd door het jaarverslag, de jaarrekening en de SiSa-verantwoording. Het jaarverslag bestaat uit: - de programmaverantwoording en - de paragrafen. De jaarrekening bestaat uit: - de programmarekening met toelichting en - de balans met toelichting. De SiSa-verantwoording is het document waarin verantwoording aan het rijk wordt afgelegd over de besteding van door de gemeente ontvangen specifieke uitkeringen.
Waarderingsgrondslagen activa
De op de balans opgenomen vaste activa zijn gewaardeerd op basis van de historische uitgaafprijs (aanschaffings- of vervaardigingskosten) verminderd met de daarvoor ontvangen bijdragen en de gecumuleerde afschrijvingen/aflossingen.
Methoden van afschrijving Afschrijving vindt plaats volgens zowel de lineaire als de annuïteitenmethode, naar algemeen aanvaarde grondslagen en is gebaseerd op de verwachte gebruiks- of levensduur.
Openbaar primair onderwijs Per 30 december 2010 is er een stichting gevormd voor het openbaar primair onderwijs. Hiermee is de consolidatie van de jaarcijfers in de eindbalans van 2010 komen te vervallen.
Vaste activa In artikel 59 BBV wordt het onderscheid weergegeven tussen investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut in de openbare ruimte en investeringen met een economisch nut. Als er desinvesteringen en afwaarderingen hebben plaatsgevonden dan worden deze afzonderlijk weergegeven. Ook de bijdragen van derden worden specifiek benoemd. Bij de vaste activa wordt een overzicht met nadere toelichting gegeven op de hiervoor genoemde mutaties in 2010 van meer dan € 50.000.
Resultaatbepaling
De lasten en baten hebben betrekking op het exploitatiejaar, tenzij anders is vermeld. Voor de grondexploitatie vindt de bepaling van het resultaat plaats bij het afsluiten van een complex of wanneer de stand van het werk dit rechtvaardigt. Voor een nadere toelichting op de grondexploitatie wordt verwezen naar het verslag.
80
Activa Vaste activa Materiële vaste activa Investeringen econ. nut Gronden en terreinen Woonruimten Bedrijfsgebouwen Grond-, weg- & waterb.w. Vervoermiddelen Machines, app. & install. Overige materiële vaste activa
boekwaarde 01-01-2010
invest.
60.275 703.576 33.679.505 9.256.884 160.446 592.021 1.111.613
421.462
Bestuurscie openbaar prim. onderwijs Ov. mat. vaste act. bc opo 1.237.121 Totaal inv. econ. nut 46.801.441 Investeringen maatsch. nut Grond-, weg- & waterb.w. Totaal inv. maatsch. nut
10.707.139 10.707.139
Totaal mat. vaste activa
57.508.580
desinv.
bijdr. derden
afschr.
corr. boekwaarde bc opo 31-12-2010
-2.067 1.015.076 -13.287 -1.094.154 1.132.410 -88.710 -185.375 -545.239 -60.177 189.966 -122.751 64.994 -226.703
481.737 701.509 129.118 33.716.258 9.569.970 100.269 659.236 69.335 1.019.239
-1.237.121 2.823.908 -101.997 -185.375 -2.051.091 -1.038.668 46.248.218 -1.051.170 -1.051.170
9.655.969 9.655.969
2.823.908 -101.997 -185.375 -3.102.261 -1.038.668 55.904.187
Investeringen met een economisch nut Investeringen hebben een economisch nut als ze verhandelbaar zijn en/of als ze kunnen leiden tot het verwerven van inkomsten. Deze investeringen zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht. Vervolgens wordt er dan op het saldo afgeschreven. In het volgende overzicht worden de belangrijkste in het dienstjaar gedane investeringen weergegeven. Omschrijving
krediet
besteed in 2010
2.682.839
1.375.521
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken Centrumplan Exloo1) 649.743 Revitalisering Floralaan Nieuw-Buinen2) 359.800
477.768 358.222
Machines, apparaten en installaties Aanschaf machines buitendienst
189.966
Bedrijfsgebouwen Sportpark Nieuw-Buinen
198.450
ontvangen bijdragen in 2010
geïnvesteerd voorgaande jaren 1.223.613
74.168
46.990 60.271
81
1)
De hier genoemde bedragen hebben betrekking op langdurig gedane investeringen in het kader van de werkzaamheden voor het centrum van Exloo. Het totaalkrediet van Centrumplan Exloo bestaat uit deze investeringen en uit incidentele middelen. Hiermee is een bedrag gemoeid van € 1.521.297.
2)
De hier genoemde bedragen hebben betrekking op langdurig gedane investeringen in het kader van de werkzaamheden voor Floralaan Nieuw-Buinen. Het totaalkrediet van de revitalisering bestaat uit deze investeringen en uit incidentele middelen. Hiermee is een bedrag gemoeid van € 590.600.
Investeringen in openbare ruimte met een maatschappelijk nut Het gaat hier om investeringen die niet regelmatig worden vervangen maar die veel onderhoud met zich meebrengen zoals wegen, water, bruggen en dergelijke. Investeringen met een meerjarig maatschappelijk nut mogen worden geactiveerd als ze gedaan zijn in de openbare ruimte. Het is wenselijk om deze in een zo kort mogelijke termijn af te schrijven. Er hebben zich in 2010 geen noemenswaardige investeringen voorgedaan. In onderstaande grafiek is het verloop van de boekwaarden van de materiële vaste activa weergegeven vanaf dienstjaar 2007.
bedragen x € 1.000
Boekwaarden materiële vaste activa
70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 2007
82
2008
2009
2010
Financiële vaste activa boekwaarde 01-01-2010 Kapitaalverstr. aan deelnem. 203.482 Kapitaalverstr. aan gem.reg. 4.283 Leningen aan ov. verb. partijen 1.349.944 Overige langlopende leningen 2.049.294 Bijdr. aan act. in eig. v. derden 106.434 Totaal fin. vaste activa 3.713.437
investering
desinvest.
afschrijving aflossing -269
11.572 26.253 37.825
-5.984 -185.844 -5.984
-10.162 -10.431
-185.844
boekwaarde 31-12-2010 203.482 4.014 1.355.532 1.889.703 96.272 3.549.003
De belangrijkste ontvangen aflossingen in 2010 hebben betrekking op de verstrekte geldleningen voor ambtenaren. In onderstaande grafiek is het verloop van de boekwaarden van de financiële vaste activa weergegeven vanaf dienstjaar 2007.
bedragen x € 1.000
Boekwaarden financiële vaste activa
4.000
3.000
2.000
1.000
0 2007
2008
2009
2010
83
Vlottende activa Voorraden Niet in exploitatie genomen bouwgronden Onderhanden werk Totaal voorraden
boekwaarde 01-01-2010 7.974.783 1.656.470 9.631.253
mutaties in 2010 -907.132 -146.080 -1.053.212
boekwaarde 31-12-2010 7.067.651 1.510.390 8.578.041
Niet in exploitatie genomen bouwgronden Deze gronden worden opgenomen op basis van de tot nu toe gemaakte kosten (verwerving, voorbereiding e.d.) vermeerderd met de jaarlijkse financieringskosten en grondlasten. Het gaat hierbij om de volgende complexen.
84
Borger - Daalkampen 4 Toeristisch Centrum Borger Buinerveen - Plan Nijhuis Drouwenermond (3e fase) Nieuw-Buinen, Drentse Horn Voormalige gemeentewerf Exloo Borger - Aan de Strengen (dagrecreatie) Borger - Strijkijzer Cultuurgronden
€ € € € € € € € € € Voorziening verlies Borger - Daalkampen 4 € Voorziening verlies Buinerveen - Plan Nijhuis € Voorziening verlies Drentse Horn € €
2.624.670 15.325 97.254 693.449 2.144.346 501.380 849.320 1.225.939 656.732 8.808.415 -468.510 -97.254 -1.175.000 7.067.651
Onderhanden werk
Dit betreft de in exploitatie genomen bouwgronden. In het volgende overzicht wordt per complex de boekwaarde ultimo 2010 en het verwachte exploitatieresultaat gegeven. Voor de verwachte negatieve exploitatieresultaten zijn voorzieningen gevormd om het verlies op te vangen. boekwaarde ultimo 2010
Borger - Daalkampen 2
€
1.969.759
€
verwachte exploitatieresultaten 2.248.311
Borger - Aan de Strengen (industrie)
€
1.672.114
€
428.372-
Buinen - Lijnstukken 2
€
83.331-
€
345.852
Drouwen - Tiekamp 3
€
212.527-
€
264.283
2e Exloërmond - Exloërkijl 3
€
196.112-
€
212.663
2e Exloërmond - Noorderkijl 2
€
134.718
€
398.027-
Nieuw-Buinen, Drentse Poort
€
207.990
€
2.002
Odoorn - Langhieten 2
€
823.369-
€
584.688
Odoornerveen - Noordzijde 7-7h
€
23.600-
€
10.832
Valthe - De Linden
€
71.924-
€
15.907
Valthermond - Plaats 62
€
236.927-
€
1.497.118
€
4.355.257
Complex
€
2.336.791
Voorziening verlies Noorderkijl 2
€
398.027-
Voorziening verlies Aan de Strengen (industrie)
€
428.372-
€
1.510.392
In het volgend overzicht is de verloop van de boekwaarde in 2010 te zien en de berekening van de verwachte exploitatieresultaten.
85
Boekwaarde per 1 januari 2010
€
2.369.029
Grondverwerving
€
-
Bouw- en woonrijp maken
€
31.468
Weg- en waterbouwkundige werken
€
182.738
Groenvoorziening
€
16.377
Verlichting en brandkranen
€
19.827
Subsidies/planschade/bijdragen
€
7.250
Geluidswal
€
38.161
Speelvoorzieningen/kunst
€
1.994
Archeologie
€
3.553
Voorbereiding en toezicht
€
104.725
Financieringskosten
€
59.616
Beheers- en administratiekosten
€
25.450
Fonds bovenwijkse voorzieningen
€
838
Winstneming
€
1.105.000
Uitgaven verantwoord in 2010
€
1.596.997
Gronduitgifte woningbouw
€
1.318.323
Gronduitgifte bedrijven
€
309.290
Overige inkomsten
€
1.625
Inkomsten verantwoord in 2010
€
1.629.238
Boekwaarde per 31 december 2010
€
2.336.788
Nog te besteden
€
10.855.744-
Opbrengst gronduitgiftes
€
17.547.792
€
6.692.048
€
4.355.260
Uitgaven
Inkomsten
Vermoedelijk nog te besteden/ontvangen
Geraamd eindresultaat
86
Uitzettingen saldo 01-01-2010 3.338.400 2.394.811 5.733.211
Vorderingen op openbare lichamen Overige vorderingen Totaal uitzettingen
saldo 31-12-2010 3.453.410 2.466.001 5.919.411
Vorderingen op openbare lichamen
Debiteuren publiekrechtelijk Te vorderen btw overheidsactiviteiten Overige nog te verrekenen btw
€ € € €
962.375 2.451.210 39.824 3.453.409
Debiteuren publiekrechtelijk Begin april 2011 moet er nog € 453.807 worden ontvangen van diverse instellingen. Te vorderen BTW overheidsactiviteiten Dit is het totaal te vorderen BTW die op alle inkoopfacturen is verrekend voor het BTWcompensatiefonds. Het bedrag zal in de loop van 2011 worden ontvangen. Overige nog te verrekenen BTW Deze nog te vorderen BTW is verrekend met de aangifte in 2011.
Overige vorderingen
Debiteuren algemeen Debiteuren belastingen Debiteuren bijstandsverlening Debiteuren inkomensvoorziening Debiteuren Wmo
Voorziening dubieuze deb. bijstandsverlening Voorziening dubieuze deb. inkomensvoorz. Voorziening dubieuze debiteuren algemeen Saldo
€ € € € € € € € € €
708.395 550.984 883.325 806.983 6.817 2.956.504 -418.734 -19 -71.750 2.466.001
Debiteuren algemeen Begin april 2011 moet er nog € 438.852 worden ontvangen van diverse instellingen. Debiteuren belastingen Begin april 2011 moet er nog € 284.805 worden ontvangen aan gemeentelijke belastingen. Debiteuren bijstandsverlening Het betreft hier de bijstandsvorderingen. De vorderingen zijn bij het opmaken van de jaarrekening gewaardeerd op inbaarheid. Voor de waardecorrectie is een voorziening voor oninbaarheid opgenomen.
87
Debiteuren inkomensvoorziening Voor de inkomensvoorzieningen bestaat de verplichting aan het rijk tot restitutie van 75% van de verhaalde vorderingen. Het 25% aandeel van de gemeente is eveneens gewaardeerd op inbaarheid. Voor de waardecorrectie is een voorziening voor oninbaarheid opgenomen. Debiteuren Wmo Dit bedrag zal worden afgewikkeld in 2011.
Liquide middelen Postbank Rabobank SNS-Bank Kas Liquide middelen bestuurscommissie OPO Totaal liquide middelen
saldo 01-01-2010 560 4.363 14.064 135 418.954 438.076
saldo 31-12-2010 548 7.340 8.373 133
saldo 01-01-2010 1.152.069 770.734 1.922.803
saldo 31-12-2010 2.101.220 619.032 2.720.252
16.394
Overlopende activa Nog te ontvangen Overige overlopende activa Totaal overlopende activa
Nog te ontvangen Van de nog te ontvangen bedragen moet, blijkens de saldolijst van april 2011, nog € 721.016 worden afgewikkeld.
Overige overlopende activa
Vooruitbetaalde bedragen Overige posten
€ € €
579.078 39.954 619.032
Vooruitbetaalde bedragen De afwikkeling en verantwoording van dit bedrag zal in 2011 plaatsvinden. Overige posten De afwikkeling van deze posten zal in 2011 plaatsvinden.
88
Passiva Vaste passiva Eigen vermogen saldo 01-01-2010 10.568.395 19.410.024 -80.156 29.898.263
Algemene reserves Overige bestemmingsreserves Resultaat na bestemming Totaal eigen vermogen
saldo 31-12-2010 9.506.239 18.096.370 -246.849 27.355.760
Algemene reserves De omvang van de algemene reserves bedraagt eind 2010 € 9.506.239. Dit is de som van de algemene reserve + de vrije reserve. Ten opzichte van eind 2009 zijn deze reserves per saldo afgenomen met een bedrag van € 1.062.156.
Overige bestemmingsreserves Er is een onderscheid tussen voorzieningen en bestemmingsreserves. Aan de voorziening kleeft een verplichting, bovendien worden de voorzieningen niet tot het eigen vermogen gerekend. Een bestemmingsreserve daarentegen maakt wel deel uit van het eigen vermogen. De aanwending van de bestemmingsreserves is vrijblijvender omdat de raad een besluit kan nemen over een andere aanwending. De omvang van de bestemmingsreserves bedraagt eind 2010 € 18.096.370. Ten opzichte van eind 2009 zijn deze reserves afgenomen met een bedrag van € 1.313.654. In onderstaande grafiek is de ontwikkeling van het eigen vermogen weergegeven vanaf dienstjaar 2007. bedragen x € 1.000
Ontwikkeling eigen vermogen
21.000 18.000 15.000 12.000
Algemene reserves Bestemmingsreserves
9.000 6.000 3.000 0 2007
2008
2009
2010
89
Het verloop van de reserves in 2010 wordt in het volgend overzicht weergegeven. Voor een meer gedetailleerde specificatie per reserve wordt verwezen naar de staat van reserves en voorzieningen die is opgenomen in de bijlage bij de jaarrekening. Omschrijving
Saldo 01-jan 2010
ALGEMENE RESERVES Algemene reserve Algemene reserve bc opo Vrije reserve Totaal algemene reserves
7.820.400 288.198 2.459.797 10.568.395
Toevoeging
Onttrekking
-
Bestemming Vermindering resultaat ter dekking 2009 van afschrijvingen
1.462.502 1.462.502
37.200288.1982.119.1042.444.502-
364.159 2.200.000 617.747 4.666.402 2.050.572 170.385 74.241 2.601.488 2.042.497 196.859 717.858 374.487 80.888 71.384 34.952 1.411.492 861.386 658.808 64.885 392.12619.692 162.400 27.500 19.077.957
510.000 43.987 6.165.563 8.519 3.712 255.074 286.062 9.843 35.893 30.989 4.044 3.569 1.748 203.998 32.940 71.472 190.877 985 8.120 1.375 7.868.772
364.1591.285.000278.6884.899.722151.11852.430359.000200.7049.843378.66497.91416.018289.207473.4493.244251.0049858.1201.3759.120.644-
-
Totaal bestemmingsreserves
332.067 332.067 19.410.024
16.739 16.739 7.885.511
9.120.644-
-
Eindtotaal
29.978.419
9.348.013
11.565.146-
Stand 31-dec 2010
7.783.200 1.723.039 9.506.239
80.15680.156-
BESTEMMINGSRESERVES
Algemeen Bestemmingsres. bc opo Winstreserve grondbedrijf Herstructureringsfonds Nog uit te voeren werken Aandelen bouwfonds (vast) Reserve ouderenhuisvesting BTW-compensatiefonds Reserve begrotingssaldo Vervoermiddelen en machines Aanpassing rijksweg 34 Wwb-gelden Onderhoud gemeentelijke gebouwen Onderhoud zwembaden Onderh.fonds welz.accommodaties Bestemmingsres. automatisering Bestemmingsres. Kern & kader Aandelen bouwfonds (voor afbouw) Reserve jeugdgezondheidszorg Actualisatie bestemmingsplannen Afbouw verfijningsuitkering riolering Bestemmingsreserve Wmo Bestemmingsreserve BWS (ISV) Reserve economische crisis subtotaal
-
1.425.000 383.047 5.932.243 1.899.454 126.475 77.953 2.497.562 2.127.855 196.859 375.087 307.562 68.915 74.953 36.699 1.326.283 861.386 218.300 133.113 452.25319.692 162.400 27.500 17.826.084
Gekoppelde reserves Gekoppelde reserves subtotaal
80.156-
78.52178.52178.521-
270.285 270.285 18.096.370
78.521-
27.602.608
In de kolom ‘bestemming resultaat 2009’ staat de onttrekking vermeld van het nadelig rekeningresultaat van het voorgaand boekjaar. In de kolom ‘vermindering ter dekking van afschrijvingen’ staan de verminderingen vermeld in verband met afschrijvingen op activa waarvoor een specifieke bestemmingsreserve is gevormd.
90
Aard en reden van iedere reserve worden hierna toegelicht. Algemene reserve De algemene reserve is gebaseerd op een bedrag van € 300 per inwoner. Het aantal inwoners per 31 december 2010 bedroeg 25.944. Deze reserve is bedoeld als buffer voor onverwachte tegenvallers. Mutaties in de algemene reserve worden in eerste instantie gecompenseerd vanuit de vrije reserve. De buffer van de algemene reserve heeft een relatie met de risico’s. De algemene reserve is niet vrij aanwendbaar omdat de rente van de algemene reserve ten gunste wordt gebracht van de exploitatie. Vrije reserve De vrije reserve is bedoeld om jaarlijks geldmiddelen beschikbaar te hebben die flexibel kunnen worden ingezet voor incidentele uitgaven en ook voor tijdelijke afdekking van een eventueel begrotingstekort. De vrije reserve wordt gevoed door met name voordelige rekeningresultaten, door verkopen onroerend goed en door rentetoevoeging over een deel van de bestemmingsreserve en de vrije reserve zelf. Winstreserve grondbedrijf Voor de ruimtelijke ontwikkeling in de gemeente is grondbeleid een belangrijk element. Door een doeltreffend grondbeleid kunnen bestemmingen worden gerealiseerd en worden de bijkomende financiële aspecten goed geregeld. Voor het grondbeleid is een bufferreserve grondbedrijf ingesteld. Deze reserve dient ter dekking van onvoorzienbare risico’s. Herstructureringsfonds De doelstelling van de herstructurering is het creëren van een duurzame en veilige woon- en leefomgeving. Hierbij moet gedacht worden aan wijken met een voldoende gedifferentieerd woningaanbod, een gedifferentieerde sociale wijkopbouw en een duidelijke stedenbouwkundige structuur. De kosten die moeten worden gemaakt voor herstructurering worden gedragen door de eigenaren van de woningen. De maatregelen in het openbaar gebied komen voor rekening van de gemeente. Nog uit te voeren werken Van de hierna weergegeven budgetten is doorschuiven naar 2011 noodzakelijk om het voorgenomen beleid te realiseren. De (restant)budgetten zijn daarom in een ‘reserve nog uit te voeren werken’ opgenomen om hier in een later jaar uitvoering aan te kunnen geven. Een voorbeeld: Er is een budget beschikbaar gesteld voor de herinrichting Exloo. Dit werk is in 2010 gedeeltelijk uitgevoerd. Per 31 december 2010 (balansdatum) is het werk dus nog niet af. Uitvoering van de resterende werkzaamheden vindt plaats na 31 december 2010. Het restant budget is als reserveringspost overgeboekt naar 2011.
91
Reserve 'Nog uit te voeren werken' Onderwerp Griffie Lokale rekenkamer Totaal griffie Bestuurs- en concernondersteuning Automatisering Bedrijfsvoering Huisvesting Totaal bestuurs- en concernondersteuning Grondzaken Agenda Veenkoloniën Abri's Begraafplaatsen Bodemsanering Bos en natuur Centrumplan Borger Centrumplan Exloo Groot onderhoud wegen Gemeentelijk rioleringsplan (GRP) Klimaatcontract Landinrichting Openbare verlichting Planmatig onderhoud gebouwen Plantsoenen Schaftwagens Structuurvisie Verkeersmaatregelen Wet archeologische monumentenzorg Totaal Grondzaken Klantcontactcentrum Burgerzaken Milieubeleid Toetsing bouwaanvragen Totaal Klantcontactcentrum
92
Bedrag 3.000,003.000,00455.783,00437.807,00100.000,00993.590,00209.550,0025.937,00128.092,749.098,114.800,007.957,77240.630,56509.143,3127.554,15117.130,00265.950,9279.987,1876.275,00123.313,5716.000,0030.000,00124.894,5567.958,002.064.272,861.750,0034.360,009.175,0045.285,00-
Maatschappelijke Ontwikkeling Brede scholen / MFA's Cultuureducatie Economisch beleidsplan Gehandicapten Herstructurering Nieuw-Buinen Huisvestingsprogramma scholen Hunzeproject Inburgering Jeugd- en jongerenwerk Jeugdzorg Kern en kader Kunst en cultuur Lokaal onderwijsbeleid Recreatie en toerisme Sociale zaken Speeltuinen Sportprojecten Volksgezondheidszorg Volkshuisvesting Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Totaal Maatschappelijke Ontwikkeling
581.448,0020.000,0052.046,0017.216,0089.516,00730.828,0024.095,0059.248,00102.000,00126.747,00189.216,0033.435,00191.221,009.167,006.000,00164.392,00215.709,00152.863,0036.000,0024.948,002.826.095,00-
Eindtotaal
5.932.242,86-
Afdeling bestuurs- en concernondersteuning Voor de afdeling bestuurs- en concernondersteuning wordt voorgesteld om een bedrag van € 994.000 over te hevelen naar 2011. Het doorschuiven naar 2010 is gebaseerd op de volgende overwegingen. 1. De middelen moeten worden behouden om het voorgenomen beleid te realiseren. 2. De uitvoering van de prestatie is ingepast in het afdelingsplan voor 2011. 3. De realisatie van de nog uit te voeren prestatie vindt vóór afronding van het begrotingsjaar 2011 plaats; totaal € 100.000. 4. De financiële noodzaak is aanwezig. Er zijn voor de nog uit te voeren werken geen nieuwe middelen beschikbaar gesteld in de begroting 2011. 5. De overheveling in 2010 heeft geen betrekking op een overgeheveld budget uit 2009. Afdeling grondgebiedszaken Voor de afdeling grondgebiedszaken kan de lijst ‘nog uit te voeren werken’ worden onderscheiden in twee categorieën: 1. Niet beïnvloedbaar, bedrag is een verplichting en wordt op enig moment uitgegeven in de vorm van een werkzaamheid of in een overboeking aan derden; totaal: € 465.000. Het betreft hier enkele projecten. Te weten abri’s, N33, N34, bodemsanering, uitvoering klimaatcontract 2010/2011, werkzaamheden ’t Meras (bos bij Buinerveen) en de Wet archeologische monumentenzorg samenwerking Aa en Hunze/Emmen. Heeft o.a. relatie met (subsidie) afspraken met andere overheden. 2. Beïnvloedbaar, echter verplichtingen zijn aangegaan en werk wordt in 2011 uitgevoerd of is inmiddels al uitgevoerd. In sommige gevallen vloeit het restant terug naar de begroting wegen; totaal: € 1.599.000. Het merendeel van de budgetten is belegd en voor een deel zijn er verplichtingen aangegaan of is inmiddels uitgevoerd in het eerste kwartaal van 2011. Afdeling klantcontactcentrum Voor de afdeling klantcontactcentrum wordt voorgesteld om een bedrag van € 45.000 over te hevelen naar 2011. Het doorschuiven naar 2010 is gebaseerd op de volgende overwegingen. 1. De middelen moeten worden behouden om het voorgenomen beleid te realiseren. 2. De uitvoering van de prestatie is ingepast in het afdelingsplan voor 2011. 3. De realisatie van de nog uit te voeren prestatie vindt vóór afronding van het begrotingsjaar 2011 plaats. 4. De financiële noodzaak is aanwezig. Er zijn voor de nog uit te voeren werken geen nieuwe middelen beschikbaar gesteld in de begroting 2011. 5. De overheveling in 2010 heeft geen betrekking op een overgeheveld budget uit 2009. Afdeling maatschappelijke ontwikkeling Voor de afdeling maatschappelijke ontwikkeling wordt voorgesteld om een bedrag van € 2.826.000 over te hevelen naar 2011. De noodzaak van het doorschuiven naar 2010 is beoordeeld aan de hand van de volgende criteria. 1. De middelen moeten worden behouden om het voorgenomen beleid te realiseren; totaal: € 2.826.000. 2. De uitvoering van de prestatie is ingepast in het afdelingsplan voor 2011; totaal € 2.826.000. 3. De realisatie van de nog uit te voeren prestatie vindt vóór afronding van het begrotingsjaar 2011 plaats; totaal € 2.367.000. 4. De financiële noodzaak is aanwezig. Er zijn voor de nog uit te voeren werken geen nieuwe middelen beschikbaar gesteld in de begroting 2011; totaal € 2.826.000. 5. De overheveling in 2010 heeft betrekking op een overgeheveld budget uit 2009; totaal € 344.000.
93
Van de 2,8 miljoen euro bestaat echter meer dan 1 miljoen euro uit externe financiering (Rijk, provincie, etc.). Indien wordt besloten om deze middelen niet over te hevelen en dus niet uit te voeren, dan moeten deze middelen aan de externe financiers worden terugbetaald; ze vloeien dus niet terug naar de algemene middelen.Voor de rest van de over te hevelen middelen is een beleidsinhoudelijke noodzaak en/of collegebesluit aanwezig. Zo heeft het college bijvoorbeeld voor het ‘huisvestingsprogramma scholen’ (550.000 euro gemeentelijke middelen) reeds een besluit genomen. Aandelen bouwfonds In 2000 heeft onze gemeente de aandelen Bouwfonds verkocht. De opbrengst is in een reserve gestort. Een deel van deze reserve is bedoeld als compensatie voor de weggevallen dividenduitkering. Het resterend deel komt in een periode van vijftien jaar ten gunste van de exploitatie. Reserve ouderenhuisvesting Deze reserve komt voort uit in het verleden gemaakte afspraken tussen de Stichting Bejaardenwoningen Odoorn met de voormalige gemeente Odoorn. De stichting heeft bij haar opheffing het vermogen overgedragen aan de voormalige gemeente Odoorn met de voorwaarde dat het vermogen alleen mag worden aangewend in het belang van de ouderenhuisvesting in de voormalige gemeente Odoorn. Als het vermogen (= reserve) volledig is verbruikt kan de reserve worden opgeheven. BTW compensatiefonds Door de invoering van de BTW-heffing voor gemeenten per 1 januari 2003 is een bestemmingsreserve gevormd om toekomstige nadelen in de exploitatie op te vangen. Van 2005 t/m 2007 is de reserve aangewend voor de geleidelijke afbouw van het exploitatienadeel. De reserve is beschikbaar voor BTW afrekeningen. Reserve begrotingssaldo Deze reserve is in 2004 ingesteld door een deel van het voordelig saldo van de jaarrekening 2003 hiervoor te bestemmen. Later is de reserve gevoed door extra dividenduitkeringen van de Bank Nederlandse Gemeenten. Jaarlijks wordt een deel van deze reserve aan de exploitatie toegevoegd. Vervoermiddelen en machines Voor de vervanging van gemeentelijke vervoermiddelen en machines is een reserve aanwezig. Gevormd door er jaarlijks een bedrag aan toe te voegen. Zo wordt eerst gespaard om later te kunnen aanschaffen. Aanpassing rijksweg 34 Deze reserve verschaft een bijdrage in de kosten voor het oplossen van verkeersproblematiek. Wwb-gelden Inkomensdeel In 2004 ging de Algemene bijstandswet (Abw) samen met een aantal regelingen voor gesubsidieerde arbeid (ID en Wiw) over in de Wet werk en bijstand (Wwb). Hiermee werd de gemeente volledig financieel verantwoordelijk voor de kosten van bijstand. De bijstand voor levensonderhoud wordt betaald uit het door het ministerie beschikbaar gesteld budget. De reserve wordt ingezet bij tekorten op het budget. Onderhoud gemeentelijke gebouwen, zwembaden en welzijnsaccommodaties Deze reserves zijn gevormd ter dekking van toekomstige onderhoudsuitgaven voor de diverse gebouwen en accommodaties.
94
Bestemmingsreserve automatisering Voor de vervanging van de huidige hard- en software is begin 2004 een meerjarenplanning gemaakt. De gemiddelde last is in de exploitatie opgenomen. Het verschil wordt afgewikkeld via deze reserve. Bestemmingsreserve Kern en kader De raad heeft uitgesproken dat behaalde voordelen in het project Kern & kader beschikbaar blijven voor het project. Deze reserve wordt gevormd door eventuele boekwinsten verkopen en incidentele exploitatievoordelen door afstoting en/of verkoop. Reserve jeugdgezondheidszorg Deze reserve is in 2005 ingesteld. Voor het uitvoeren van jeugdgezondheidszorg ontvangen wij van het rijk een specifieke uitkering. Bepaald is dat eventuele voordelen beschikbaar moeten blijven voor jeugdgezondheidszorg. Actualisatie bestemmingsplannen De wetgever heeft aangegeven dat bestemmingsplannen voor de rechtsbescherming van de burgers niet ouder dan tien jaar mogen zijn. De raad heeft daarom een meerjarenprogramma vastgesteld om de huidige en vaak oude bestemmingsplannen te actualiseren, in aantal te reduceren en de planvoorschriften meer uniform te laten zijn. De gemiddelde lasten voor de actualisatie van de bestemmingsplannen zijn in de exploitatie opgenomen. Voor- en nadelen worden afgewikkeld via deze reserve. Afbouw verfijningsuitkering riolering Deze bestemmingsreserve is ingesteld om grote fluctuaties in de begroting op te vangen door het afbouwen van de verfijningsuitkering rioleringen uit het gemeentefonds. Voor de in het verleden aangelegde rioleringen ontvangen wij nog jaarlijks een vergoeding via de algemene uitkering, de zogenoemde verfijningsuitkering riolering. Deze verfijningsuitkering wordt jaarlijks afgebouwd en vervalt uiteindelijk in zijn geheel in 2019. In totaal zal de algemene uitkering dan € 871.060 lager zijn dan het niveau in het jaar 2004. Aangezien de lagere algemene uitkering hierdoor een jaarlijks fluctuerend verloop kent, is er voor gekozen om de afbouw over de volle looptijd te middelen. Indien hiervoor niet was gekozen, had dit tot een sterke schommeling in de tarieven van de ozb en of rioolheffing kunnen leiden. Bestemmingsreserve Wmo De raad heeft op 21 december 2006 ingestemd met de notitie ‘financieel kader Wmo’. Op grond van deze notitie is de bestemmingsreserve Wmo ingesteld. De gemeente ontvangt van het rijk middelen om de huishoudelijke hulp uit te voeren. De reserve wordt ingezet bij (toekomstige) exploitatietekorten op dit onderdeel. Bestemmingsreserve BWS (ISV) Gedurende de jaren 2008 t/m 2012 ontvangen de gemeenten van het voormalige ISV Zuidoost-Drenthe de gelden in het kader van het Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS). Bij de najaarsnota 2008 heeft de raad besloten tot instelling van de reserve BWS. De middelen worden ingezet voor volkshuisvestingsprojecten. Reserve economische crisis Bij de voorjaarsnota 2009 is besloten tot instelling van de reserve economische crisis. Deze reserve moet een buffer vormen als (gedeeltelijke) compensatie voor tegenvallers door de crisis. Gekoppelde reserves Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) moet op investeringen met een economisch nut in volle omvang worden afgeschreven. Eventuele bijdragen van reserves mogen niet in
95
mindering worden gebracht op het investeringsbedrag. Deze bijdragen moeten voor dezelfde looptijd als de betreffende investering ten gunste van de exploitatie worden gebracht. Op deze plaats worden alle reserves die worden ingezet voor compensatie van de afschrijving van activa verantwoord. De reserve is niet meer voor andere doeleinden beschikbaar.
Resultaat na bestemming
De rekening van baten en lasten sluit met een nadelig saldo van € 246.849
Voorzieningen saldo 01-01-2010 2.297.009 2.297.009
Voorzieningen Totaal voorzieningen
saldo 31-12-2010 1.647.307 1.647.307
Bij de bestemmingsreserves werd al aangegeven dat voorzieningen bij het vreemd vermogen horen. Met andere woorden, aan de voorzieningen kleeft een verplichting. De aanwending is niet vrijblijvend. In onderstaande grafiek wordt de ontwikkeling van het vreemd vermogen weergegeven vanaf dienstjaar 2007. bedragen x € 1.000
Ontwikkeling vreemd vermogen
4.000
3.000
2.000
1.000
0 2007
96
2008
2009
2010
Het verloop van de voorzieningen in 2010 wordt in het volgende overzicht weergegeven. Voor een meer gedetailleerde specificatie per voorziening wordt verwezen naar de staat van reserves en voorzieningen die is opgenomen in de bijlagen bij de jaarrekening. Omschrijving
saldo 01-jan 2010
toevoeging
vrijval
aanwending
stand 31-dec 2010
VOORZIENINGEN
Algemene voorzieningen Kinderopvang VWS Reïntegratietrajecten./organisatieknelpunten
Voorziening wethouderspensioenen Egalisatie afvalstoffenheffing Voorziening RGSHG Voorziening Wet Inburgering subtotaal
131.836 62.315 640.513 532.530 5.755 70.767 1.443.716
95.158 144.870 7.956 247.984
13.614 139.100 152.714
-
642 64.406 635.531 700.579 2.297.009
-
-
259.0003.155262.155-
131.836 62.315 735.671 418.400 2.600 78.723 1.429.545
Onderhoudsvoorzieningen Grafonderhoud Aukje Wolf Natuurpark Aukje Wolf subtotaal
-
-
13.614 139.100 152.714
Voorzieningen onderwijs Lokaal bestuurlijke aangelegenheden Onderwijshuisvesting Onderwijskansenbeleid (GOA) Overige voorz. bestuurscie. opo subtotaal Totaal voorzieningen
247.984
-
635.531635.531897.686-
642 64.406 65.048 1.647.307
Alle aanwendingen van de voorzieningen zijn rechtstreeks ten laste van de voorziening gebracht. Aard en reden van iedere voorziening worden hierna toegelicht. Kinderopvang VWS Sinds 1 januari 2005 is de Wet Kinderopvang van kracht. Deze wet geeft aan welke groep ouders recht heeft op een gemeentelijke bijdrage in de kosten van kinderopvang. Het rijk vergoedt hiervoor een vast bedrag aan de gemeente. De gemeente blijft verantwoordelijk voor handhaving en toezicht op de kwaliteit van de opvang. Ook is deze voorziening voor het ambulant jongerenwerk. Reïntegratietrajecten Deze voorziening betreft een afgezonderd deel van in 2004 ontvangen premierestituties. Bedoeld voor de kosten van reïntegratietrajecten en/of outplacement bijvoorbeeld. Voorziening wethouderspensioenen Door (tussentijdse) wethouderswisselingen hebben de oud-wethouders de mogelijkheid om gevormde pensioenrechten op te eisen bij een pensioenbreuk. En er is sprake van schommelingen in het bedrag van de verplichting. Reden voor een voorziening om verplichtingen en financieel risico af te dekken.
97
Egalisatie afvalstoffenheffing De egalisatievoorziening afvalstoffenheffing moet aangewend worden als er zich ongewenste schommelingen in de tarieven voordoen. De afvalstoffenheffing is gebaseerd op 100% kostendekkendheid. Exploitatieresultaten van inzameling, afvoer en verwerking van huishoudelijk afval, worden via deze voorziening afgewikkeld. Zo kunnen grote schommelingen in tarieven worden voorkomen. Voorziening RGSHG Op grond van de Regeling Geldelijke Steun Huisvesting Gehandicapten (RGSHG) konden inwoners een aanvraag doen voor vergoeding van een grote woningaanpassing. Op basis van een twintig jarige annuïteit werd door tussenkomst van de gemeente aan de klanten uitgekeerd. De ontvangen rijksbijdragen en de doorbetaling aan de klanten verliep via de exploitatie. In 2008 heeft het rijk de nog resterende termijnen ineens aan de gemeente uitbetaald. Om deze bedragen in de toekomst door te kunnen betalen is een voorziening gevormd. Voorziening Wet Inburgering (WI) De Wet Inburgering (WI) voorziet in de verplichting voor nieuwkomers om een inburgeringtraject te volgen. De gemeente krijgt hiervoor een uitvoeringsbudget mét een bestedingsverplichting. Niet bestede middelen moeten worden terugbetaald aan het rijk. Na vier jaar volgt definitieve afrekening met het rijk. Natuurpark Aukje Wolf De stichting Aukje Wolf beheert de nalatenschap van wijlen mevrouw Aukje Wolf. Het stichtingsbestuur heeft in samenwerking met de gemeente een natuurpark aangelegd in Valthermond. Voor het onderhoud is een deel van de nalatenschap gestort in een bij de gemeente belegde voorziening. De gemeente beheert dit bedrag en zorgt voor het onderhoud van het natuurpark. Grafonderhoud graf Aukje Wolf Het bestuur van de betreffende stichting heeft de gemeente verzocht om de grafmonumenten van mevrouw Aukje Wolf en wijlen haar ouders voor een termijn van vijftig jaar te onderhouden. Hierop heeft de raad positief beslist. Voorzieningen onderwijs (lokaal) Dit betreft de voorzieningen voor lokaal bestuurlijke aangelegenheden zoals onderwijshuisvesting en onderwijskansenbeleid.
Vaste schulden Binnenl. banken en ov. fin. instellingen Waarborgsommen Totaal vaste schulden
saldo 01-01-2010 31.270.600 3.977 31.274.577
opgenomen 159 159
aflossing 3.342.279 3.342.279
boekwaarde 31-12-2010 27.928.321 4.135 27.932.456
Binnenlandse banken en overige financiële instellingen De totale rentelast voor het jaar 2010 met betrekking tot de vaste schulden bedraagt € 1.269.240
98
Vlottende passiva Netto vlottende schulden Kasgeldleningen Bank- en girosaldi Overige schulden Totaal netto vlottende schulden
saldo 01-01-2010 5.000.000 4.498.738 3.447.857 12.946.594
saldo 31-12-2010 8.000.000 4.574.032 3.514.844 16.088.876
Kasgeldleningen
Dit gaat om een kortlopende lening die is aangetrokken bij de NV Bank Nederlandse Gemeenten.
Bank- en girosaldi Betreft de schuld in rekening-courant aan de NV Bank Nederlandse Gemeenten.
Overige schulden Van de overige schulden kan de volgende specificatie worden gegeven: Crediteuren algemeen € 2.901.537 Crediteuren inkomensvoorziening € 605.237 Nog af te dragen btw € 8.069 € 3.514.843 Crediteuren algemeen Van crediteuren algemeen moet blijkens de saldolijst van begin april 2011 nog € 94.653 worden afgewikkeld. Crediteuren inkomensvoorziening Dit bedrag betreft de aanwezige latente schuld aan het Rijk. Nog af te dragen BTW Deze post zal zich in 2011 afwikkelen.
Overlopende passiva Nog te betalen Overige overlopende passiva Totaal overlopende passiva
saldo 01-01-2010 1.347.185 1.183.733 2.530.918
saldo 31-12-2010 2.165.240 1.497.652 3.662.892
Nog te betalen Van de nog te betalen posten kan de volgende specificatie worden gegeven. Welzijnsgroep Andes € 266.016 Gemeente Emmen € 186.273 Ministerie van Binnenlandse Zaken € 67.218 Transitorische rente langlopende leningen € 614.743 Diverse betalingen Wmo € 95.479 Nog te betalen bestuurscommissie opo € 271.827
99
Werkplein Zuidoost-Drenthe Overige nog te betalen posten
€ € €
305.866 357.818 2.165.240
Welzijnsgroep Andes Betreft diverse subsidietoekenningen aan Welzijnsgroep Andes. De subsidies worden in 2011 afgewikkeld. Gemeente Emmen Dit gaat hoofdzakelijk om de betaling van de dienstverlening van de kantoorautomatisering over het 4e kwartaal van 2010. In 2011 heeft deze betaling plaatsgevonden. Ministerie van Binnenlandse Zaken Deze betaling heeft te maken met een verrekening van de algemene uitkering over 2010. Transitorische rente langlopende leningen o/g Het gaat hierbij om de renteverplichting over 2010 die in de loop van 2011 zal worden betaald. Diverse betalingen Wmo Dit zijn betalingen voor huishoudelijke verzorging en woningaanpassingen. Nog te betalen bestuurscommissie opo Dit bedrag zal worden verrekend met de Stichting Openbaar Primair Onderwijs gemeente BorgerOdoorn. Werkplein Zuidoost-Drenthe In de deelovereenkomst is vastgelegd dat er per kwartaal een afrekening moet plaatsvinden van de door de gemeente Emmen betaalde uitkeringen, afdrachten belastingdienst en overige betalingen met de door onze gemeente aan Emmen betaalde bedragen. Dit is de afrekening over het 4e kwartaal van 2010. De betaling heeft in 2011 plaatsgevonden. Overige nog te betalen posten Van de overige nog te betalen bedragen moet, zo blijkt uit de saldolijst van begin april 2011, nog € 270.308 worden afgewikkeld.
Overige overlopende passiva
Van de overige overlopende passiva kan de volgende specificatie worden gegeven: Loonheffing, bedrijfsver. en pensioenpremie € 1.168.736 Overige overlopende posten € 328.915 € 1.497.651 Af te dragen loonheffing, bedrijfsvereniging en pensioenpremies De afdrachten hebben in januari 2011 plaatsgevonden Overige overlopende posten De opgenomen bedragen zijn grotendeels in 2011 afgewikkeld.
Niet uit de balans blijkende verplichtingen De opgebouwde rechten vakantiegeld en verlofdagen voor het gemeentepersoneel bedraagt eind 2010 € 323.706
100
Recapitulatie lasten en baten per programma Programmarekening over begrotingsjaar 2010
Politiek, bestuur en burgers
Raming begroting 2010 vóór wijziging Lasten Baten Saldo 4.521.092 -342.314 4.178.778
Raming begroting 2010 na wijziging Lasten Baten Saldo 4.796.884 -402.164 4.394.720
Lasten 4.835.465
Baten -461.139
Saldo 4.374.326
Wegen, verkeer en vervoer
5.399.164
-2.263
5.396.901
7.214.701
-606.532
6.608.169
5.872.326
-146.052
5.726.274
568.092
-23.816
544.276
719.202
-23.816
695.386
628.410
-33.815
594.595
11.378.464
-8.767.704
2.610.760
12.528.950
-8.790.465
3.738.485
11.464.226
-9.167.473
2.296.754
Brede scholen & MFA's
1.868.549
-35.000
1.833.549
2.397.930
-7.500
2.390.430
2.163.086
-450.500
1.712.586
Sport, cultuur, openb. ruimte
6.626.883
-476.285
6.150.598
7.127.177
-517.086
6.610.092
6.403.133
-601.317
5.801.816
19.860.581
-10.291.547
9.569.034
21.163.693
-10.384.911
10.778.782
24.091.020
-14.001.181
10.089.839
Gezondheid en milieu
5.800.682
-4.840.601
960.081
6.613.030
-5.393.601
1.219.429
6.156.993
-5.497.192
659.801
Wonen & ruimtelijke ontw.
2.561.796
-960.473
1.601.323
2.734.980
-1.731.465
1.003.515
4.913.229
-3.281.457
1.631.772
Herstructurering
268.669
0
268.669
517.913
-90.000
427.913
692.627
-111.333
581.294
Ontwikkeling veenkoloniën
310.593
0
310.593
321.433
0
321.433
98.198
0
98.198
1.340.997
-4.000
1.336.997
1.351.145
-4.000
1.347.145
1.356.426
-38.989
1.317.437
607.656
-1.606.892
-999.237
457.386
-2.054.923
-1.597.537
349.428
-1.817.814
-1.468.386
61.113.219
-27.350.895
33.762.323 67.944.425
-30.006.463
37.937.962
69.024.565
-35.608.261
33.416.305
Programma's
Econ. zaken, recr. & toer. Onderwijs
Soc. zaken, zorg & welzijn
Veiligheid Belasting & financiën
Realisatie 2010
Alg. dekkingsmiddelen Lokale heffingen
-5.281.490
-5.451.490
-5.558.088
-25.575.168
-24.980.362
-25.407.113
Dividend
-143.000
-200.000
-200.047
Saldo financieringsfunctie
-290.912
-290.912
-238.517
-31.290.570
-30.922.764
-31.403.765
90.900
90.900
0
Resultaat vóór bestemming
2.562.653
7.106.098
2.012.540
Mutaties reserves
-1.560.113
-6.269.990
-1.765.691
Resultaat na bestemming
1.002.540
836.108
246.849
Uitkering gemeentefonds
Saldo onvoorzien
101
Rekeningresultaat en toelichting op hoofdlijnen Algemene inleiding en rekeningresultaat Het rekeningresultaat is overeenkomstig de regelgeving volgens het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) weergegeven in: • Het resultaat vóór bestemming van € 2.050.925 negatief. Dit is het resultaat van de dertien programma’s en de algemene dekkingsmiddelen. • Het resultaat ná bestemming van € 246.849 negatief. Dit is het uiteindelijke resultaat dat is ontstaan na de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves. Hierna een analyse van de belangrijkste afwijkingen met de begroting. Reserveringen De mutaties van en naar de reserves maken geen deel uit van de programma’s en vinden plaats na resultaatbepaling. Maar er is wel een nauwe relatie tussen het resultaat op de programma’s en de mutatie naar de reserves. Dit verklaart in sommige gevallen grote verschillen bij de diverse programmaonderdelen. Vaak gaat het om een mutatie naar de reserve ‘Nog uit te voeren werken’. Het geplande werk is niet altijd volledig in 2010 gedaan, soms volgt afronding in 2011 en later. Het restant benodigd bedrag wordt toegevoegd aan de reserve nog uit te voeren werken. Een specificatie van de bedragen staat in de toelichting op de balans. Kapitaallasten In de begroting zijn bij ieder programma kapitaallasten geraamd. Dit zijn de berekende rente- en afschrijvingsbedragen van eerdere investeringen vermeerderd met de verwachte investering van het dienstjaar. Op rekeningsbasis is een voordeel van € 238.000 gerealiseerd: voor een groot deel ontstaan door onderuitputting. Doorbelasting kostenplaatsen Sommige kosten kunnen niet rechtstreeks aan programma’s of productgroepen worden toegekend. Deze kosten worden dan op de kostenplaatsen verzameld en via verdeelsleutels toegerekend. Dit geldt vooral voor kosten bedrijfsvoering en gemeentelijke gebouwen.
Per onderdeel zijn de volgende resultaten gerealiseerd. Onderdeel Resultaat ICT ontwikkeling en e-overheid 456.000 Bedrijfsvoering (personeel) 498.000 Frictiekosten 75.000 Automatisering 98.000 Huisvesting 92.000 Tractie 33.000 Gemeentelijke gebouwen 247.000 Totaal 743.000
V V V N V N N V
Mutatie reserve 456.000 363.000 75.000 0 100.000 0 -285.000 709.000
Het totaal voordelig resultaat op de kostenplaatsen van € 743.000 verklaart de grote voordelen die weergegeven worden bij de diverse programma’s. Aan de reserve nog uit te voeren werken is van deze onderdelen van de kostenplaatsen in totaal echter € 709.000 toegevoegd. Het netto resultaat op de kostenplaatsen bedraagt hierdoor per saldo € 34.000. Per onderdeel volgt hierna een korte toelichting. 102
ICT ontwikkelingen en e-overheid De ontwikkelingen op ICT gebied zijn gericht op het verbeteren van de overheidsdienstverlening. Hiervoor moeten vóór 2015 allerlei voorzieningen worden getroffen. De raad stelde daarvoor over de periode 2007-2012 € 275.000 structureel en € 1,6 miljoen incidenteel beschikbaar. De overgebleven projectbudgetten van 2010 van € 456.000 worden hiervoor gereserveerd. Automatisering De overschrijding op de reguliere budgetten bedraagt € 98.000. Dit komt vooral door de inzet in BOCE verband en extra aanloopkosten door de overgang naar het ICT-platform van Emmen. De overschrijding wordt conform de afspraak over de bedrijfsvoering gecompenseerd uit de personeelsbudgetten. Bedrijfsvoering (personeel) Met het oog op de organisatieontwikkeling is tussen raad, college en gemeentesecretaris een meerjarige afspraak gemaakt over het volume van de loonsom. Het restantvoordeel op de personeelsbudgetten waarop deze afspraak van toepassing is, bedraagt € 363.000. Dit bedrag wordt gereserveerd. Voor het grootste deel ervan zijn in 2009 en 2010 al verplichtingen aangegaan die in 2011 en daarna worden afgewikkeld. Frictiekosten Naar aanleiding van de kwalitatieve analyse van de organisatie, heeft de raad bij de begroting 2008 een frictiebudget van € 326.000 beschikbaar gesteld. Een aantal knelpunten is inmiddels opgelost. De uitwerking van de kwalitatieve analyse is nog in volle gang en loopt gedeeltelijk parallel met de organisatieontwikkeling. Het restantbudget van € 75.000 wordt daarom toegevoegd aan de reserve nog uit te voeren werken en blijft zo voor dat doel beschikbaar. Tractie De overschrijding op de tractie komt door hogere kosten voor brandstof en onderhoud. Gemeentelijke gebouwen In 2010 is het oude Brughuus in Valthermond gesloopt. De restant boekwaarde van € 285.000 is afgeboekt. Dit bedrag is conform het in 2006 vastgestelde normenkader ten laste gebracht van de reserve Kern en kader. Ook door opnieuw aan te besteden is op energie een voordeel behaald. Daartegenover staat een overschrijding op onderhoud en een lagere exploitatieopbrengst van het ontmoetingscentrum in Borger.
103
Nadere toelichting per programma Algemeen Zoals hiervoor is aangegeven is er op de kostenplaatsen een voordeel behaald. Naast deze - per saldo lagere kosten zijn er op rekeningsbasis verschillen in de doorbelasting. Deze zijn o.a. veroorzaakt door de organisatieverandering waardoor de kostenverdelingssystematiek is veranderd. Het komt ook door een andere urenverantwoording dan bij de begroting. Waar nodig wordt een toelichting gegeven op de afwijking. Anders wordt volstaan met deze algemene toelichting. De geraamde uren en de werkelijke uren van de buitendienst zijn min of meer gelijk. Wel zijn er grote verschillen op diverse programma’s tussen de begrote uren en werkelijke bestede uren. Bij gladheidsbestrijding zijn aanzienlijk meer uren verantwoord dan begroot. Zowel bij wegen als bij groene ruimte zijn aanzienlijk minder uren gemaakt. Voor de overige afwijkingen staan de verklaringen bij de productnummers. 0101 Bestuur (€ 146.000 nadeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
11.000 V 0 157.000 N
In 2010 is de rechtspositie voor raadsleden en de burgemeesteraangepast. De raming is gebaseerd op de nieuwe salarisklassen van gemeenten. Ook is er na de verkiezingen een wachtgeld-verplichting ontstaan voor een voormalig wethouder. Deze kosten drukken op de exploitatie. - Rechtspositie raadsleden en burgemeester € 81.000 N - Pensioen en wachtgelden bestuur - 72.000 N 0102 Bestuursondersteuning (€ 131.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
108.000 V 3.000 V 30.000 V
Dit voordeel komt vooral door de lagere doorbelasting van de kostenplaatsen. In 2010 zijn geen grote onderzoeken uitgevoerd door de lokale rekenkamer. Voor de quick-scan voor verzekeringen wordt nog een bedrag van € 3.000 opgenomen op de reserve nog uit te voeren werken. Er is een voordeel van € 38.000 ontstaan. 0103 Rechtsbescherming (€ 0) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
3.000 N 0 3.000 V
0104 Burgerzaken (€ 52.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
24.000 V 1.750 V 26.250 V
Voordeel is ontstaan door hogere opbrengsten secretarieleges, meer uitgegeven rijbewijzen en hogere huwelijksrechten. En er waren minder overheadkosten. Voor aanschaf nieuwe toga’s is € 1.750 gereserveerd. 104
0105 Verkiezingen (€ 35.000 nadeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
15.000 N 0 20.000 N
Voor ondersteuning van het werk voor de verkiezingen is er inhuur van derden geweest. Daarnaast waren er extra overheadkosten. 0106 Communicatie (€ 9.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
9.000 V 0 0 -
Zie algemene verklaring over kostenplaatsen. 0201 Wegen (€ 1.260.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
147.000 V 1.135.000 V 22.000 N
Het voordeel is ontstaan omdat het budget 2010 voor deze productgroep grotendeels is bestemd voor projecten met een looptijd langer dan één jaar. De werkzaamheden van o.a. centrumplan Exloo, Hoofdstraat Valthe en Hoofdstraat Odoorn worden uitgevoerd in meerdere jaren. De restkredieten van deze projecten zijn daarom overgeheveld naar 2011. Voor groot onderhoud openbare verlichting zijn de restkredieten om dezelfde reden doorgeschoven naar 2011. Voor dagelijks onderhoud en energielasten van de openbare verlichting is er sprake van een overschrijding. De hogere onderhoudskosten worden o.a. veroorzaakt door meer schades en vervangingen van lichtmasten. In het voordeel zijn ook de gelden voor de landinrichting opgenomen: een meerjarig project waarvan de gelden naar 2011 worden overgeheveld. In 2010 is er door de eigen dienst minder onderhoud gepleegd. Daarnaast zijn uren anders ingezet. 0202 Verkeer (€ 154.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
9.000 V 134.000 V 11.000 V
Dit voordeel grotendeels ontstaan door geld van meerjarige projecten door te schuiven naar 2011. 0203 Gladheidbestrijding (€ 506.000 nadeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
482.000 N 0 24.000 N
105
Door de aanhoudende winter aan het begin van het jaar en het vroeg invallen van de winter in het najaar zijn er meer manuren en tractie-uren op dit onderdeel ingezet. In het najaar waren de ramingen voor het zout al bijgesteld. 0204 Water (€ 25.000 nadeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
9.000 V 0 34.000 N
Het nadeel wordt grotendeels veroorzaakt door de lagere bijdrage van het waterschap en door de extra werkzaamheden (strekkende meters boven contract) die zijn uitgevoerd in 2010. Over het extra uitgevoerde werk wordt nog onderhandeld met de aannemer en het waterschap om een extra bijdrage in de kosten. 0301 Lokale economie (€ 70.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
14.000 V 52.000 V 4.000 V
De raming Stipo (Stimulering innovatie in plattelandsondernemingen) is inmiddels vervallen. De uitvoering van o.a. Geopark loopt door in volgende jaren. Het nieuwe economisch beleidsplan wordt in 2011 gepresenteerd. 0506 Recreatie en toerisme (€ 31.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
22.000 V 9.000 V 0 -
De uitvoering van o.a. Hunzevallei loopt door in volgende jaren. 0401 Openbaar onderwijs (€ 471.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
5.000 V 0 466.000 V
In de begroting is uitgegaan van een tekort op de exploitatie van het openbaar onderwijs van € 553.000. Het uiteindelijk tekort over 2010 bedraagt € 122.000. Het tekort is dus lager dan begroot. In de eerste plaats komt dit door hogere (onvoorziene) rijksbijdragen voor materiële instandhouding. Er is € 160.000 meer ontvangen dan begroot. Daarnaast zijn er nog extra inkomsten uit het samenwerkingsverband WSNS (Weer samen naar school). Aan de lastenkant waren er ook voordelen. Aan de personele kosten is € 132.000 minder uitgegeven. Er was in 2010 minder personeel in dienst dan in de begroting geraamd. Personeel dat vertrok en niet beslist vervangen hoefde te worden, is niet vervangen. Ook is er minder uitgegeven aan huisvestingslasten. Wat niet per se hoeft is niet gedaan en wat uitgesteld kon worden is uitgesteld. Er heeft zich in 2010 bij OPO geen overschrijding voorgedaan bij schoolschoonmaak.
106
0402 Onderwijshuisvesting (€ 751.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
95.000 V 711.000 V 55.000 N
De uitvoering van het buitenonderhoud aan de schoolgebouwen heeft enige tijd stilgelegen. Van het ministerie is subsidie ontvangen voor het project binnenklimaat schoolgebouwen. De eigen middelen en de subsidie zijn samengevoegd en het investeringsplan beslaat ruim € 1 mln. Met de uitvoering is inmiddels gestart, maar het merendeel van de werkzaamheden loopt door in 2011. Na sloop van obs Parklaan Nieuw-Buinen is de boekwaarde afgeboekt. De kapitaallasten voor de functie onderwijs vallen hierdoor lager uit. 0403 Lokaal onderwijs (€ 220.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
11.000 V 191.000 V 18.000 V
De gemeente Emmen verzorgt de leerplicht voor een gedeelte van onze gemeente. De uitvoering van 2009 en 2010 is verwerkt. De gelden voor versterking peuterspeelzaalwerk, derde dagdeel en onderwijsachter-standen worden ingezet in het kader van de Wet Ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie (Wet Oke), o.a. het project Vanzelfsprekend. De uitvoering hiervan loopt door in volgende jaren. Door fusies van scholen wordt het gymnastiekvervoer goedkoper. Het anders organiseren van leerlingenvervoer is aanstaande. 04a01 Brede scholen/MFA’s (€ 281.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
5.000 V 551.000 V 275.000 N
De inzet van geld voor de samenwerking in brede schoolverband hangt samen met de realisatie van de MFA. Het beschikbare bedrag voor 2010 is niet aangesproken; vervolg in 2011. Onze gemeente is koplopergemeente voor tijdbeleid. Subsidie wordt ontvangen van ministerie en provincie. Activiteiten: brede schoolontwikkeling, combinatiefunctionarissen en maatschappelijke stages. De subsidies zijn ontvangen; de uitgaven komen volgend jaar. Voor de realisatie van de MFA Valthermond is incidenteel geld beschikbaar gesteld voor buitenruimte en inrichting van de sportzaal. In 2011 wordt dit financieel afgewikkeld. De werkzaamheden aan de buitenruimte van de MFA in Nieuw-Buinen zijn afgerond. De dekking van de kosten is conform besluit voor € 214.500 geregeld op programma 12 (reserves). Door onvoorziene omstandigheden en meerwerk zijn de kosten hoger uitgevallen dan geraamd. 04a02 Kern en kader (€ 337.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
17.000 V 189.000 V 131.000 V
De benodigde (extra) exploitatieruimte voor het normenkader is al in de begroting opgenomen. Het maatwerk per kern loopt nog. De (nieuwe) subsidiebedragen gaan in, na raadsbesluit over het maatwerk per kern. Tot die tijd wordt het (incidenteel) overschot (in 2010 € 131.000) in de reserve Kern & kader 107
gestort; zie programma 12. Voor de uitvoering van maatwerk van vijf kernen is € 200.000 beschikbaar. De meeste onderhandelingen lopen nog, zodat € 189.000 naar 2011 wordt overgeboekt. 04a03 Vastgoed algemeen (€ 60.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
33.000 V 0 V 27.000 V
De kosten door vandalisme zijn geraamd (stelpost) op deze productgroep. De werkelijke kosten worden geboekt op het product waar het daadwerkelijk betrekking op heeft. Financieel technisch heeft dit tot gevolg dat op deze post een voordeel is ontstaan en op diverse andere posten een nadeel. 0501 Sport (€ 219.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
4.000 V 216.000 V 1.000 N
Voor de voortzetting van succesvolle projecten BSI (breedtesportimpuls) en BOS (buurt, onderwijs, sport), is vanuit de JGZ-reserve (jeugdgezondheidszorg) geld beschikbaar. Uivoering loopt door in volgende jaren. Gedurende vier jaren lopen de projecten NASB (nationaal actieplan sport en bewegen) en combinatie-functies. Sinds december zijn de combinatie-functionarissen aan de slag. Eventuele verschillen in de uitvoering komen in het vierde jaar (2013) naar voren. 0502 Sportaccommodaties (€ 4.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
26.000 V 0 22.000 N
De exploitatieresultaten van de drie gemeentelijke zwembaden vielen in 2010 tegen. Door verhoging van de entreeprijzen bleef het nadeel beperkt. In de najaarsnota was hierop een voorschot genomen van € 50.000. 0503 Sportterreinen (€ 4.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
78.000 V 0 74.000 N
Het nadeel op overig wordt grotendeels (€ 59.000) veroorzaakt door de kapitaallasten op het nieuwe sportcomplex te Nieuw-Buinen. De dekking van deze lasten is geregeld in twee jaar. In 2010 is sprake van een incidenteel nadeel. Vanaf 2011 is, conform besluitvorming, voorzien in de totale dekking. Het restant van het nadeel betreft de renovatie van het sportveld in Valthermond i.v.m. een BTW-nadeel. 0504 Cultuur (€ 40.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig 108
2.000 V 53.000 V 15.000 N
Geld voor de culturele alliantie worden gedeeltelijk in 2011 ingezet. Ook volgen nog afrekeningen 2010 cultuurfonds. Met CQ zijn afspraken gemaakt over afbouw van de subsidie. Overschotten worden ingezet voor de huisvesting van Try-out in de MFA Borger. In 2010 is de vernieuwingsimpuls bibliotheekwerk 2005, 2006 gecorrigeerd. 0505 Groene ruimte (€ 541.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
426.000 V 105.000 V 10.000 V
Een groot deel van het voordeel komt door aanzienlijk minder bestede uren. Onder meer door het gunstige weer tijdens het groeiseizoen en de vroege winterinval. Ander deel van het voordeel komt door minder inhuur voor onderhoudswerk. Daarnaast worden restant budgetten van meerjarige projecten doorgeschoven naar 2011. Op het product bomen zijn extra kosten gemaakt en ook meer uren besteed. 0601 Inkomen (€ 42.000 nadeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
50.000 V 0 92.000 N
De verschillen betreffen vooral de balansboekingen van de vorderingen Bbz (Bijstandsbesluit zelfstandigen) en Wwb (Wet werk en bijstand) (debiteuren) en de voorziening debiteuren Bbz en Wwb. 0602 Werk (€ 30.000 nadeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
29.000 V 0 59.000 N
De overschrijding op het werkdeel 2010 van € 319.000 mag gedeeltelijk drukken op het budget werkdeel van 2011. Het restant van € 59.000 moet als nadeel worden verwerkt in het jaar 2010 zelf. 0603 Minima (€ 62.000 nadeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
14.000 V 0 76.000 N
De specifieke rijksuitkering schuldhulpverlening was bij de najaarsnota te hoog geprognosticeerd. De uitgaven bijzondere bijstand waren hoger dan geraamd. In de najaarsnota was dit nog niet voorzien. 0604 Zorg (€ 142.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
2.000 V 127.000 V 13.000 V
109
Van de middelen voor Opvoeden & opgroeien, Sociale alliantie en uitbouw Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) zijn beschikkingen afgegeven die over de jaargrenzen lopen. Uitvoering vindt dus deels in 2011 plaats. 0605 Vreemdelingen (€ 101.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
1.000 V 59.000 V 41.000 V
De ontvangen extra inburgeringssubsidie (€ 48.000) wordt in 2011 ingezet voor het project Meedoen te Nieuw-Buinen. De vanuit 2009 overgeboekte gelden voor uitvoering van het deltaplan inburgering (€ 39.000) zijn in 2010 vrijgevallen. 0606 Sociaal cultureel werk (€ 369.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
19.000 V 266.000 V 84.000 V
Vanuit de JGZ(jeugdgezondheidszorg)-reserve is € 22.000,- beschikbaar gesteld voor alcoholmatigingsbeleid. Uitvoering is nog niet gestart in 2010. Voor het project weerbaarheid op scholen is ook vanuit de JGZ-reserve geld beschikbaar gesteld. De uitwerking wordt in 2011 opgepakt. In 2009 zijn gelden beschikbaar gesteld voor speeltoestellen, interactief spelen en de zogenoemde minimumvariant speelruimtebeleid. De uitvoering schuift door naar 2011. Het budget ‘Fonds nieuwe ontwikkelingen welzijnsaccommodaties’ werd in 2010 niet aangesproken. De offerte op basis van het werkplan 2010 van Andes bleef binnen de (standaard)raming. 0607 Kinderdagopvang (€ 22.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
4.000 V 0 18.000 V
De kosten van toezicht en handhaving inzake kinderopvang en peuterspeelzalen door GGD, alsmede de verstrekte subsidies kinderopvang, waaronder die met sociaal medische indicatie vielen lager uit dan geraamd. 0608 Gehandicapten (€ 555.000 voordeel) en 0609 Wet maatschappelijke ondersteuning ( 365.000 nadeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
37.000 V 25.000 V 128.000 V
Het totaalbeeld van de verstrekkingen Wmo inclusief de uitvoering is: - rolstoelen: € 95.865 voordeel - woningaanpassing: € 145.176 voordeel - vervoer: € 278.492 voordeel - huishoudelijke hulp: € 192.756 nadeel - uitvoering: € 254.195 nadeel 110
Per saldo bleef de Wmo dus € 71.582 binnen de raming. De raming was nog op basis van eerdere jaren. De uitvoering van antidiscriminatiebeleid is doorgeschoven naar 2011. Naast de verstrekkingen Wmo worden diverse andere uitvoeringskosten onder de uitvoering Wmo verantwoord, zoals pakketmaatregelen Awbz, digitale sociale kaart, antidiscriminatie, kinderen met fysieke handicap, psychosociale begeleiding, waardering vrijwilligers, etc. Op deze onderdelen ontstonden de overige verschillen. 0701 Gezondheid (€ 155.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
9.000 V 153.000 V 7.000 N
De middelen voor Valthermond gezond zijn in 2010 verwerkt. De uitvoering loopt door t/m 2014. 0702 Afval (€ 93.000 nadeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
90.000 N 0 3.000 N
Het uitgangspunt van het product afval is 100% kostendekkendheid. Aan dit uitgangspunt is ook in de jaarrekening 2010 uitvoering gegeven. Het uiteindelijke resultaat op de ‘afvalbegroting’ is € 144.870 voordelig. Dit bedrag is conform de kaderstelling van de raad gestort in de voorziening afvalstoffenheffing. Het voordeel is voor het grootste deel het gevolg van de ontvangen subsidie op kunststofverpakkingen en de efficiencywinst die is bereikt door te gaan inzamelen volgens de methode van zijbelading. 0703 Riolering (€ 223.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
129.000 V 28.000 V 66.000 V
Het voordeel kan voor een deel worden verklaard doordat nog niet alle geplande investeringen zijn afgerond. Hierdoor is nog niet gestart met de afschrijving, wat lagere kapitaallasten tot gevolg heeft. De nog niet bestede gelden voor uitvoering GRP 2010-2014 (2010) worden doorgeschoven naar 2011. Het andere deel van het voordeel komt door de hogere ontvangsten van rioolrechten en minder bestede uren eigen dienst en tractie door de vroeg ingevallen winter. Nadelig van invloed waren hogere onderhoudskosten door calamiteiten en afgeraamde bijdragen derden. 0704 Milieu (€ 81.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
30.000 V 43.000 V 8.000 V
Dit voordeel ontstaat voor een deel doordat de nog niet bestede gelden voor meerjarige projecten en milieuvergunning verlening worden doorgeschoven naar 2011. Het andere deel van het voordeel wordt o.a. veroorzaakt door het niet benutten van de stelposten kapitaallasten en onvoorziene lasten.
111
0705 Begraven (€ 194.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
72.000 V 128.000 V 6.000 N
Voor het begraafplaatsenbeleid is een meerjarig project opgesteld. De in 2009 en 2010 beschikbaar gestelde maar nog niet uitgegeven gelden worden doorgeschoven naar 2011. Daarnaast zijn er door de gunstige weersomstandigheden in het groeiseizoen minder uren besteed. 0801 Ruimtelijke ontwikkeling (€ 272.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
30.000 V 198.000 V 44.000 V
Het voordeel ontstaat o.a. door het doorschuiven van gelden bestemd voor de actualisatie van bestemmingplannen en de archeologische beleidsadvieskaart naar 2011. Ook het nog niet bestede geld van meerjarige projecten wordt doorgeschoven naar 2011. De besteding van het jaarlijks budget Hunzeproject loopt vaak over meerdere jaren. Zo moet nu nog afgerekend worden voor projecten van 2008 t/m 2010. 0802 Wonen (€ 99.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
4.000 V 45.000 V 50.000 V
In 2010 zijn meer bouwleges ontvangen dan geraamd. Een bedrag voor de toetsing van bouwaanvragen voor monumentale panden wordt overgeheveld naar 2011. Van de provincie is subsidie ontvangen voor een project in Odoorn. De doorbetaling vindt in 2011 plaats. 0803 Grondzaken (€ 999.000 nadeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
274.000 V 0 1.273.000 N
De geraamde opbrengst voor de gronden van de voormalige gemeentewerf in Exloo is niet gerealiseerd. Het overige wordt veroorzaakt door mutaties vanuit het grondbedrijf. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid. Opgemerkt wordt dat voor het berekende verlies van de Drentse Horn een voorziening is getroffen die gedekt wordt uit de bufferreserve (zie programma 12). 0901 Herstructurering (€ 153.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
12.000 V 90.000 V 51.000 V
Voor de uitvoering van maatregelen zijn nog gelden beschikbaar vanuit het plan 2008-2009 en voor het DOP 2010-2012. De eventuele afrekening met de woningcorporatie is na afloop van het project. 112
1001 Agenda voor de veenkoloniën (€ 223.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
1.000 210.000 V 12.000 V
De bijdrage voor de ombouw van de N33 gaat naar 2011. In 2011 wordt het project Boeren NieuwBuinen uitgevoerd. De reservering van huurbedragen 2008/2009 voor de Agenda bleek ten onrechte. 1002 Toekomstvisie (€ 0) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
0 0 0
-
1101 Openbare orde en veiligheid (€ 28.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
18.000 V 0 10.000 V
De helft van het voordeel is ontstaan doordat er minder uren nodig zijn geweest dan begroot. 1102 Brandweer en hulpverlening (€ 23.000 nadeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
17.000 V 0 40.000 N
De kosten van overschrijding moeten in relatie worden gezien met het onderwerp hierna: rampenbestrijding. De bijdrage aan de veiligheidsregio is bij de begroting nog gesplitst over deze twee onderwerpen terwijl in de jaarrekening de bijdrage hier is verantwoord. Voor het overige is er een geringe overschrijding geweest op het onderhoud van materieel en is de bijdrage aan de gemeente Stadskanaal (regionale samenwerking) hoger uitgevallen. 1103 Rampenbestrijding (€ 24.000 voordelig) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
0 0 24.000 V
Zie toelichting hiervoor bij brandweer en hulpverlening. 1104 Verkeersveiligheid (€ 0) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
0 0 0
-
113
1107 Integrale handhaving (€ 0) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
0 0 0
-
1201 WOZ en invordering belastingen (€ 62.000 voordeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
14.000 V 0 48.000 V
Het voordeel is vooral ontstaan omdat het WOZ-werk steeds meer door eigen medewerkers wordt gedaan waardoor minder derden hoeven te worden inhuurd. 1202 Algemene lasten en baten (€ 191.000 nadeel) Doorbelasting kostenplaatsen Naar reserve ‘Nog uit te voeren werken’ Overig
195.000 N 0 4.000 V
Dit onderdeel van de begroting is vooral van financieel technische aard. Onderwerpen als rente op eigen financieringsmiddelen, niet te verrekenen BTW en de niet aan producten te verdelen kosten komen hier tot uitdrukking.
114
Algemene dekkingsmiddelen Lokale heffingen De gemeente Borger-Odoorn kent de volgende niet bestedingsgebonden gemeentelijke heffingen.
Omschrijving
Raming begroting 2010 vóór wijziging
Raming begroting 2010 na wijziging
Realisatie Realisatie 2010 voorgaande jaren
4.324.384 850.000 107.106
4.324.384 1.020.000 107.106
4.432.859 -108 -736
Onroerende zaakbelasting Toeristenbelasting Forensenbelasting
1.014.646 111.427
Algemene uitkering gemeentefonds (€ 427.000 voordeel) Het rijk heeft aantallen en eenheden van verschillende maatstaven aangepast op basis van CBS-gegevens. Per saldo valt dit voor onze gemeente positief uit. Dividend De volgende dividenden zijn verantwoord.
Omschrijving
Bank Nederlandse Gemeenten
Raming Raming begroting 2010 begroting 2010 vóór wijziging na wijziging 143.000
Realisatie 2010
200.000
200.047
Raming Raming begroting 2010 begroting 2010 vóór wijziging na wijziging
Realisatie 2010
Financieringsfunctie (€ 52.000 nadeel)
Omschrijving
Baten
290.912
290.912
238.517
Het saldo van de financieringsfunctie is het verschil tussen het totaal van rente en afschrijving enerzijds en de toegerekende kapitaallasten aan de producten anderzijds. Het gaat hier niet om een analyse van de kapitaallasten zelf maar om een verklaring van de rente en afschrijvingslasten die niet functioneel zijn toegerekend aan de producten.
115
Verwacht rekeningresultaat 2010 Saldo begroting (€ 836.000 nadelig) In de begroting 2010 is een post saldo begroting opgenomen. Dit bedrag tezamen met de saldi van de posten voor onvoorziene structurele uitgaven en incidentele uitgaven geven het verwacht rekeningresultaat over het jaar 2010 weer.
De najaarsnota 2010 is de laatste officiële budgetrapportage om een voorspelling te geven van het vermoedelijk saldo van de jaarrekening 2010. Door begrotingswijzigingen is er gemuteerd. Dit staat in het overzicht hierna. Onderwerp
Wijzigingsnummer
Saldo begroting volgens primitieve begroting Programmabegroting Voorjaarsnota Najaarsnota
Begrotingswijziging 1 Begrotingswijziging 3 Begrotingswijziging 5
Verwacht rekeningresultaat
Bedrag -1.002.540 1.003.000 -278.945 -557.625 -836.110
Saldo onvoorzien (€ 91.000 voordeel) Bedrag is niet ingezet in 2010. Mutatie reserves (€ 4.627.000 nadeel) Op dit onderdeel worden onttrekkingen aan de reserves ter dekking van exploitatielasten in het dienstjaar geboekt. Ook worden exploitatiebaten afgezonderd van het exploitatieresultaat en toegevoegd aan de reserves. In de toelichting op de balans is uitgebreid ingegaan op de mutaties en aard en omvang van de verschillende reserves. Voor een specificatie wordt verwezen naar de balans en de staat van de reserves en voorzieningen.
116
117
Sisa-bijlage
118
Sisa-bijlage bij de jaarrekening Voor het verantwoordingsjaar 2010 wordt het principe van Single information Single audit (SiSa) ten aanzien van specifieke uitkeringen toegepast. Dit principe heeft belangrijke gevolgen voor de wijze waarop gemeenten, provincies en gemeenschappelijke regelingen informatie verstrekken aan het Rijk over specifieke uitkeringen. Met de invoering van SiSa zijn de aparte verantwoordingen, controleprotocollen en accountantscontroles komen te vervallen. Maakt de gemeente gebruik van een van de specifieke regelingen waarop Sisa van toepassing is, dan kan voor de controle van de besteding voortaan worden volstaan met de reguliere accountantscontrole van de jaarrekening van de gemeente. Middels een bijlage bij de jaarrekening dient verantwoording te worden afgelegd over de besteding aan de verstrekkers van deze uitkeringen. De bijlage betreft een voorgeschreven model die door het Centraal Bureau voor de Statistiek beschikbaar is gesteld. In deze bijlage zijn hiertoe een aantal kengetallen c.q. bedragen opgenomen. Deze bijlage is hierna opgenomen m.b.t. de regelingen die voor onze gemeente van toepassing zijn. Voor de verantwoording over de specifieke uitkeringen aan het Rijk moeten gemeenten de jaarstukken, inclusief de bijlage, het rapport van bevindingen van de accountant en de controleverklaring van de accountant voor 15 juli 2011 digitaal aanleveren bij het Centraal Bureau voor de Statistiek.
119
C4
Tijdelijke stimuleringsregeling woningbouwprojecten 2009 tweede tranche
Tijdelijke stimuleringsregeling woningbouwprojecten 2009 tweede tranche
Ontvanger
Juridische grondslag
Specifieke uitkering
Nummer
Departement BZK
Gemeenten
I N D I C A T O R E N
Hieronder per regel één beschikkingsnummer en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie
Aantal woningen waarvan de bouw voor 1 juli 2010 is gestart of voortgezet
Aard controle n.v.t. Aard controle D1
1 sw16812901 BZK
C7C
Investering stedelijke vernieuwing (ISV)
Provinciale beschikking en/of verordening
Project-gemeenten (SiSa tussen medeoverheden)
14
Hieronder per regel één beschikkingskenmerk en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie
Investeringsbudget
Aard controle n.v.t.
Aard controle R
1 Herstructurering Wijk Hunzedal 2 Dubex locatie 2e Exloërmond Bestedingen van vóór 2010, waarvan de uitgave in of na 2010 plaatsvindt
€ 340.936 € 150.000 Uitgaven van vóór 2010, waarvan besteding in 2010 plaatsvindt
Zie Nota baten-lastenstelsel Aard controle R
Zie Nota batenlastenstelsel Aard controle R
€0 OCW D2
Onderwijsachterstandenbeleid nietGSB (OAB)
Gemeenten, niet G-31 Besluit vaststelling doelstelling en bekostiging Onderwijsachterstandenbel eid 2006-2010 (art 4 t/m 10)
Beginstand 2010 van voorziening / overlopende post
Schakelklassen, artikel 166 van de Wet op het primair Onderwijs Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie
Aard controle R
€ 45.341 Besteding 2010 aan voorbereiding inrichten schakelklassen Besteding na 2007 voor dit doel niet meer mogelijk Aard controle R
120
€0
I N D I C A T O R E N
Besteding 2010 ten laste van provincie
Overige Toelichting bestedingen 2010 afwijking
Eindverantwoordin Activiteiten g Ja/Nee stedelijke vernieuwing (in aantallen)
Activiteiten stedelijke vernieuwing (in aantallen)
Activiteiten stedelijke vernieuwing (in aantallen)
Alleen in te vullen Alleen in te vullen Alleen in te vullen na afloop project na afloop project na afloop project
Aard controle R
Aard controle R
Afspraak
Realisatie
Aard controle D1
Aard controle D1
Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t.
Toelichting afwijking Aard controle n.v.t.
€ 57.352
€ 210.290
€ 1.140
€0
Nee Nee
121
Onderwijsachterstandenbeleid nietGSB (OAB)
Ontvanger
Juridische grondslag
Specifieke uitkering
Nummer
Departement
OCW D2
I N D I C A T O R E N
Besteding 2010 voor overige of coördinerende activiteiten inzake onderwijsachterstandenbelei d
Aard controle R
Bestedingen voor overige of coördinerende activiteiten inzake onderwijsachterstand enbeleid van vóór 2010, waarvan de uitgave in of na 2010 plaatsvindt Zie Nota batenlastenstelsel Aard controle R
€ 23.882
€0
Besteding 2010 aan voorschoolse educatie
Aantal deelnemende kinderen aan voorschoolse educatie in 2010
Aard controle R Aard controle D2
€ 9.000 Besteding 2010 aan schakelklassen
16 Aantal deelnemende leerlingen aan schakelklassen in 2010
Aard controle R Aard controle D2
€0 Besteding 2010 aan vroegschoolse educatie
Aard controle R
0 Bestedingen aan vroegschoolse educatie van vóór 2010, waarvan de uitgave in of na 2010 plaatsvindt Zie Nota batenlastenstelsel Aard controle R
€0
122
€0
I N D I C A T O R E N
Uitgaven voor overige of coördinerende activiteiten inzake onderwijsachtersta ndenbeleid van vóór 2010, waarvan besteding in 2010 plaatsvindt
Zie Nota batenlastenstelsel Aard controle R
€ 21.500 Bestedingen aan voorschoolse educatie van vóór 2010, waarvan de uitgave in of na 2010 plaatsvindt
Uitgaven aan voorschoolse educatie van vóór 2010, waarvan besteding in 2010 plaatsvindt
Zie Nota batenlastenstelsel
Zie Nota batenlastenstelsel
Aard controle R Aard controle R
€0
€0
Bestedingen aan schakelklassen van vóór 2010, waarvan de uitgave in of na 2010 plaatsvindt
Uitgaven aan schakelklassen van vóór 2010, waarvan besteding in 2010 plaatsvindt
Aard controle R Aard controle R €0
€0
Uitgaven aan vroegschoolse educatie van vóór 2010, waarvan besteding in 2010 plaatsvindt
Zie Nota batenlastenstelsel Aard controle R
€0
123
Ontvanger
Juridische grondslag
Specifieke uitkering
Nummer
Departement
OCW D2
I N D I C A T O R E N
Besteding 2010 aan voorschoolse educatie voor verlaging ouderbijdrage van doelgroepkinderen op de peuterspeelzaal
Onderwijsachterstandenbeleid nietGSB (OAB)
Gemiddelde prijs ouderbijdrage in 2010 voor voorschoolse educatie op de peuterspeelzaal voor doelgroepkinderen
Aard controle R
Aard controle R
OCW D5
Regeling verbetering binnenklimaat primair onderwijs 2009
Regeling verbetering binnenklimaat primair onderwijs 2009
Gemeenten
€0
€ 105
Besteding tot en met 2010 ten laste van rijksmiddelen
Eindverantwoording Ja/Nee
Aard controle R
Zie Nota batenlastenstelsel Aard controle n.v.t.
€0
Nee Alleen invullen bij eindverantwoording:
Alleen invullen bij eindverantwoording: Brinnummer
Alle activiteiten afgerond Ja/Nee
Aard controle n.v.t. Aard controle D2
1 I&M
E27B Brede doeluitkering verkeer en vervoer
Provinciale beschikking en/of verordening
Gemeenten (SiSa Hieronder per regel één tussen medeoverheden) beschikkingsnummer en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie Aard controle n.v.t.
1 26/6.9/2008007521 km/h zone op de weg Westdorp-Ees
124
Besteding 2010 ten laste van provincie
Aard controle R
60 € 12.528
2 26/6.9/2008007521 Reconstructie Zuiderdiep Nieuw-Buinen
€ 5.362
3 26/6.9/2008007521 Herinrichting Hoofdstraat Exloo
€ 242.434
4 45/RO/2009014618 Herinrichting Odoornerweg/Valtherweg
€ 63.699
I N D I C A T O R E N
% doelgroepkinderen bereikt in 2010 met voorschoolse educatie op de peuterspeelzaal en kinderdagverblijve n
Bestedingen aan voorschoolse educatie voor verlaging ouderbijdrage van doelgroepkinderen op de peuterspeelzaal van vóór 2010, waarvan de uitgave in of na 2010 plaatsvindt Zie Nota batenlastenstelsel
Aard controle R
Uitgaven aan voorschoolse educatie voor verlaging ouderbijdrage van doelgroepkinderen op de peuterspeelzaal van vóór 2010, waarvan besteding in 2010 plaatsvindt
Zie Nota batenlastenstelsel
Aard controle R Aard controle R
35,00%
€0
€0
Alleen invullen bij eindverantwoordin g: Toelichting per brinnummer welke activiteit(en) niet zijn afgerond en daarbij het bijbehorende bedrag exclusief 40% cofinanciering noemen Aard controle n.v.t.
Toelichting Overige bestedingen 2010 afwijking
Aard controle R
Eindverantwoordin g Ja/Nee
Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t.
€ 12.527
Ja
€ 12.605
Nee
€ 727.300
Nee
€ 191.098
Nee
125
Ontvanger
Juridische grondslag
Specifieke uitkering
Nummer
Departement I&M
I N D I C A T O R E N
Bestedingen van vóór 2010, Uitgaven van vóór waarvan de uitgave in of na 2010, waarvan 2010 plaatsvindt besteding in 2010 plaatsvindt Zie Nota baten-lastenstelsel Zie Nota batenlastenstelsel Aard controle R
E27B Brede doeluitkering verkeer en vervoer
Aard controle R
SZW
G1C
Wet sociale werkvoorziening (Wsw)
Wet sociale werkvoorziening (Wsw)
Gemeente die uitvoering geheel of gedeeltelijk heeft uitbesteed aan Openbaar lichaam o.g.v. Wgr
€0
€0
Het totaal aantal geïndiceerde inwoners per gemeente dat een dienstbetrekking heeft of op de wachtlijst staat en beschikbaar is om een dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de wet te aanvaarden op 31 december 2010, exclusief deel openbaar lichaam
Het totaal aantal inwoners dat is uitgestroomd uit het werknemersbestand in 2010, uitgedrukt in arbeidsjaren, exclusief deel openbaar lichaam
Aard controle R Aard controle R
0,00 Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in 2010, uitgedrukt in arbeidsjaren
G1C-2
inclusief deel openbare lichamen in te vullen in SiSa 2011 Aard controle R
0,00 Het totaal aantal gerealiseerde begeleid werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in 2010, uitgedrukt in arbeidsjaren
inclusief deel openbare lichamen in te vullen in SiSa 2011 Aard controle R
SZW
G2
Gebundelde uitkering (WWB+WIJ+IOAW+IOAZ+levensonderhoud beginnende zelfstandigen Bbz 2004+WWIK)
Wet werk en bijstand (WWB)
Gemeenten
Besteding 2010 WWBinkomensdeel
Baten 2010 WWBinkomensdeel (excl. Rijk)
Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t.
€ 3.511.061
126
€ 51.911
I N D I C A T O R E N
Bestedingen WWBinkomensdeel van vóór 2010, waarvan de uitgave in of na 2010 plaatsvindt
Uitgaven WWBinkomensdeel van vóór 2010, waarvan besteding in 2010 plaatsvindt
Zie Nota batenlastenstelsel
Zie Nota batenlastenstelsel
Aard controle R
Aard controle R
€0
€0
127
Gebundelde uitkering (WWB+WIJ+IOAW+IOAZ+levensonderhoud beginnende zelfstandigen Bbz 2004+WWIK)
Ontvanger
Juridische grondslag
Specifieke uitkering
Nummer
Departement
SZW G2
Wet investeren in jongeren Gemeenten (WIJ)
I N D I C A T O R E N
Besteding 2010 WIJ
Baten 2010 WIJ (excl. Rijk)
Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t.
Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)
Gemeenten
€ 414.673
€0
Besteding 2010 IOAW
Baten 2010 IOAW (excl. Rijk)
Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t.
Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)
Gemeenten
€ 446.871
€ 937
Besteding 2010 IOAZ
Baten 2010 IOAZ (excl. Rijk)
Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t.
Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen (Bbz 2004)
Gemeenten
€ 76.557
€0
Besteding 2010 Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen
Baten 2010 Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen
Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t.
Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK)
Gemeenten
€ 174.451
€ 57.700
Besteding 2010 WWIK
Baten 2010 WWIK (excl. Rijk)
Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t.
€0
128
€0
I N D I C A T O R E N
Bestedingen WIJ van vóór 2010, waarvan de uitgave in of na 2010 plaatsvindt
Uitgaven WIJ van vóór 2010, waarvan besteding in 2010 plaatsvindt
Zie Nota batenlastenstelsel
Zie Nota batenlastenstelsel
Aard controle R
Aard controle R
€0
€0
Bestedingen IOAW van vóór 2010, waarvan de uitgave in of na 2010 plaatsvindt
Uitgaven IOAW van vóór 2010, waarvan besteding in 2010 plaatsvindt
Zie Nota batenlastenstelsel
Zie Nota batenlastenstelsel
Aard controle R
Aard controle R
€0
€0
Bestedingen IOAZ van vóór 2010, waarvan de uitgave in of na 2010 plaatsvindt
Uitgaven IOAZ van vóór 2010, waarvan besteding in 2010 plaatsvindt
Zie Nota batenlastenstelsel
Zie Nota batenlastenstelsel
Aard controle R
Aard controle R
€0
€0
Bestedingen Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen van vóór 2010, waarvan de uitgave in of na 2010 plaatsvindt
Uitgaven Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen van vóór 2010, waarvan besteding in 2010 plaatsvindt
Zie Nota batenlastenstelsel
Zie Nota batenlastenstelsel
Aard controle R
Aard controle R
€0
€0
Bestedingen WWIK van vóór 2010, waarvan de uitgave in of na 2010 plaatsvindt
Uitgaven WWIK van vóór 2010, waarvan besteding in 2010 plaatsvindt
Aard controle R
Aard controle R
€0
€0
129
Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)
Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) 2004
Ontvanger
Juridische grondslag
Specifieke uitkering
Nummer
Departement
SZW G3
Gemeenten
I N D I C A T O R E N
Besteding 2010 levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (excl. Bob)
Besteding 2010 kapitaalverstrekking (excl. Bob)
Aard controle R Aard controle R
€ 80.192 SZW G4
Wet Werkloosheidsvoorziening (WWV)
Wet Gemeenten Werkloosheidsvoorziening (Wwv)
Baten 2010
Wet participatiebudget (WPB)
Besteding 2010 participatiebudget
€ 262.631
Aard controle R €0
SZW G5
Wet participatiebudget (WPB)
Gemeenten
Waarvan besteding 2010 van educatie bij roc's
Aard controle R Aard controle R
€ 1.739.581
130
€ 219.156
I N D I C A T O R E N
Baten 2010 levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (excl. Bob) (excl. Rijk)
Baten 2010 kapitaalverstrekkin g (excl. Bob) (excl. Rijk)
Besteding 2010 aan onderzoek als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 (excl. Bob)
Aard controle R
Besteding 2010 Bob
Aard controle R
Baten 2010 Bob (excl. Rijk)
Besteding 2010 aan uitvoeringskosten Bob als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004
Bestedingen van vóór 2010, waarvan de uitgave in of na 2010 plaatsvindt Zie Nota batenlastenstelsel
Aard controle R
Aard controle R
€ 66.697
Baten 2010 (niet- Waarvan baten Rijk) 2010 van participatiebudget educatie bij roc’s
Aard controle R
€ 16.708
Zie Nota batenlastenstelsel Aard controle R
Aard controle R
€ 11.860
Uitgaven van vóór 2010, waarvan besteding in 2010 plaatsvindt
€ 53.776
€0
Reserveringsregeli ng: overheveling overschot/tekort van 2010 naar 2011
Terug te betalen aan rijk
€0
Aard controle R
Het aantal in 2010 gerealiseerde duurzame Omvang van het plaatsingen naar aan het rijk terug werk van te betalen bedrag, inactieven Omvang van het dat wil zeggen het in het jaar 2010 in het jaar 2010 Dit onderdeel niet-bestede niet-bestede moet door alle bedrag dat wordt bedrag voor zover gemeenten gereserveerd voor dat de worden ingevuld. reserveringsregeli Indien ingevuld het participatiebudget ng overschrijdt, met een nul, dan alsmede het in van 2011. Dit bestaat er voor het jaar 2010 ten 2011 geen recht bedrag is onrechte nietexclusief het op regelluwe bestede bedrag bedrag dat een bestedingsruimte aan educatie bij gemeente ten roc’s onrechte niet heeft besteed aan educatie bij een roc; hiervoor geldt geen reserveringsregeli ng (het ten onrechte nietbestede wordt teruggevorderd door het rijk).
€ 10.512
óf Omvang van het in het jaar 2010 rechtmatig Aard controle R bestede bedrag participatiebudget als voorschot op het participatiebudget -€ 303.649 € 10.512
Aard controle R
Aard controle R
Aard controle R
€0
€0
€0
Besteding 2010 Regelluw Dit onderdeel dient uitsluitend ingevuld te worden door de gemeenten die in 2009 duurzame plaatsingen van inactieven naar werk hebben gerealiseerd en verantwoord aan het Rijk.
Aard controle R
0
131
Ontvanger
Juridische grondslag
Specifieke uitkering
Nummer
Departement
SZW G5
I N D I C A T O R E N
Het aantal personen uit de doelgroep ten behoeve van wie het college in 2010 een inburgeringsvoorziening heeft vastgesteld, dan wel met wie het college in dit jaar een inburgeringsvoorziening is overeengekomen
Wet participatiebudget (WPB)
Aard controle D1
Het aantal personen uit de doelgroep ten behoeve van wie het college in 2010 een duale inburgeringsvoorzieni ng of een taalkennisvoorzienin g heeftvastgesteld, dan wel met wie het college in dit jaar een duale inburgeringsvoorzieni ng of een taalkennisvoorzienin g is overeengekomen Aard controle D1
1 23 Bovenstaande indicatoren verantwoorden op basis van gegevens in het Informatie Systeem Inburgering (ISI) SZW G6
Schuldhulpverlening
Kaderwet SZW-subsidies
Gemeenten
Besteding 2010 Aard controle R € 270.277
VWS H10
Brede doeluitkering Centra voor jeugd en gezin (BDU CJG)
Tijdelijke regeling CJG
Gemeenten
Besteding 2010 aan jeugdgezondheidszorg, maatschappelijke ondersteuning jeugd, afstemming jeugd en gezin en het realiseren van centra voor jeugd en gezin.
Bestedingen van vóór 2010, waarvan de uitgave in of na 2010 plaatsvindt Zie Nota batenlastenstelsel
Aard controle R Aard controle R
€ 442.072
132
€0
I N D I C A T O R E N
Het aantal personen uit de doelgroep in de gemeente dat in 2010 het elektronisch praktijkexamen, bedoeld in artikel 3.9, eerste lid, onderdeel a, van het Besluit inburgering, heeft behaald
Het aantal personen uit de doelgroep in de gemeente dat in 2010 de toets gesproken Nederlands, bedoeld in artikel 3,9, eerste lid, onderdeel b, van het Besluit inburgering, heeft behaald
Het aantal personen uit de doelgroep in de gemeente dat in 2010 het examen in de kennis van de Nederlandse samenleving, bedoeld in artikel 3,9, eerste lid, onderdeel c, van het Besluit inburgering, heeft behaald
Het aantal personen uit de doelgroep in de gemeente dat in 2010 het praktijkdeel van het inburgeringsexam en, bedoeld in artikel 3,7, eerste lid, van het Besluit inburgering, heeft behaald
Het aantal personen uit de doelgroep in de gemeente dat in 2010 het staatsexamen NT2 I of II heeft behaald
Aard controle D1 Aard controle D1
Aard controle D1
Aard controle D1 Aard controle D1
7
8 8 5 1 Bovenstaande indicatoren verantwoorden op basis van gegevens in het Informatie Systeem Inburgering (ISI)
Uitgaven van vóór 2010, waarvan besteding in 2010 plaatsvindt
Zie Nota batenlastenstelsel
Aard controle R
€0
133
Controleverklaring accountant
134
135