HUIS VAN HET NEDERLANDS VLAAMS-BRABANT JAARVERSLAG 2012

HUIS VAN HET NEDERLANDS VLAAMS-BRABANT JAARVERSLAG 2012 ___________________________________________________________________

In 2012 zag het Huis Vlaams-Brabant haar basiswerking van intake en oriëntering verder groeien. In de verschillende regio's waren de antenneverantwoordelijken opnieuw lokaal betrokken bij verscheidene overlegmomenten en promotie-acties. Daarnaast werden tal van projecten in de schoot van het Huis uitgewerkt. In wat volgt worden de verschillende activiteiten van het Huis verder toegelicht, te starten met het cijferverslag van de basiswerking intake en oriëntering, de regionale werkingen van het Huis waarna de verschillende projecten aan bod komen.

Inhoud: Intake en coördinatie NT2 Deel 1: Centrale werking Deel 2: Decentrale werking Deel 3: Kwalitatieve werking van de educatieve consulenten Projecten taalbeleid en taalpromotie Deel 1 Procesbegeleidingen taalbeleid in bedrijven en organisaties Deel 2 Procesbegeleidingen taalbeleid in lokale besturen Deel 3 Taalbeleid in onderwijs: EIF geïntegreerde taaltrajecten in beroepsopleidingen Deel 4 Project taalpromotie: Bijt in je Vrije Tijd Deel 5 Vormingen Duidelijke Taal of ook 'communiceren met anderstaligen' Project logopedie in de klas

Werkingsverslag 2012 Huis van het Nederlands Vlaams-Brabant vzw

1

Intake en coördinatie NT2 Opmerking vooraf: op basis van de gegevens in de databank Matrix, onderscheiden we twee onderdelen in dit verslag. • De cijfers in 'centrale werking' slaan op alle cursisten die in het Huis van het Nederlands zijn langsgekomen. Deze gegevens worden gebruikt voor de evaluatie van de interne werking. • De cijfers van het onderdeel 'decentrale werking' hebben betrekking op alle cursisten in de provincie Vlaams-Brabant. Deze cijfers worden immers gemaakt op basis van de gegevensuitwisseling tussen de centra en het Huis van het Nederlands. Deze categorie kan een foutenmarge bevatten omdat die gegevensuitwisseling nog niet optimaal functioneert. • In een derde deel brengen we de kwalitatieve werking van de educatieve consulenten in kaart: De consulenten van het Huis nemen naast de intake, screening en doorverwijzing van kandidaat-cursisten in hun regio nog verschillende andere taken op.

DEEL 1: Centrale werking 1. Aantal gesprekken In 2012 zagen we het aantal anderstaligen dat het Huis Vlaams-Brabant bezoekt, opnieuw stijgen naar 9652 gesprekken of 8579 unieke personen. • •

De tendens van het dalend aantal intakegesprekken zet zich verder: in 2008 was 70% van de gesprekken een eerste intake, in 2011 was dit nog 56% en in 2012 nog 48 %. Gelijktijdig stijgt het aantal gesprekken met mensen die zich een tweede of derde keer aanmelden bij het Huis ('voortgangsgesprek'), van 22% in 2008 naar 36% in 2011 en naar 39 % in 2012..

Evolutie totaal aantal gesprekken van werkjaar 2005 tot en met 2012 (zonder attesten Wooncode):

12000

9652 10000

8409

8482

6816

8000

5962 6000

4352 4000 2000 0 2005

2830 994

2006

2007

2008

2009


2010

2011

2012

2

Ook in 2012 organiseerde het Huis een vorming gericht op de medewerkers van de sociale verhuurmaatschappijen en ocmw's waarin zij leren de mondelinge taalvaardigheid van kandidaathuurders vast te stellen. Deze vormingen hebben als doel die huurders die duidelijk over een mondeling niveau 2.1 of hoger beschikken (het grootste deel van deze mensen zijn Nederlandstaligen), de tocht naar het Huis te besparen. De 4512 kandidaat-huurders die hier weergegeven zijn, zijn mensen die een attest voor de sociale verhuurmaatschappij kregen nadat ze geslaagd waren op de (snel)test. Diegene die niet slaagden op de (snel)test, kregen een doorverwijzing naar een cursus en worden beschouwd als een volwaardige intake. Zij zitten dus in de 9652 nieuwe gesprekken.

2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005

Totaal

Instap

Overname

Voortgang

9652 8482 8404 6802 5964 4388 3150 878

4962 4575 4919 4334 4163 3701 3045 878

1058 866 797 620 502 ----

3632 2833 2688 1848 1299 687 105 --

Wooncode (z/ gevolg) 512 407 574 809 2364 ----

Evolutie van het totaal aantal gesprekken, per regio:

Hageland Halle-Vilvoorde Leuven

2005 263 374 357

2006 566 1433 831

2007 530 2831 991

2008 611 4041 1310

2009 768 4381 1667

2010 1000 5518 1891

2011 1108 5400 1974

2012 1132 6580 1940

Standaard intake

Standaard voortgang

Heroriëntatie

Klaswissel

Niveau-test

Andere

Att. Woonc.

Hageland

531

546

24

4

11

16

64

HalleVilvoorde

3100

2624

147

28

529

152

366

Leuven

954

669

146

45

77

49

82

4585

3839

317

77

617

217

512

2012

Onderstaande tabellen geven tot slot een overzicht van het totaal aantal gesprekken per loket. Hier moet echter aan toegevoegd worden dat niet ieder loket ook effectieve permanentie van het Huis heeft; de loketten die cursief en vet staan bestonden uit één of enkele infodagen in de maanden augustus-september en januari.


3

2010

2011

2012

162

146

142

--

--

23

287

383

343

--

--

17

Hageland Loket Aarschot Loket Boortmeerbeek Loket Diest Loket Diest VDAB* Loket Haacht

7

--

--

Loket Landen

21

14

17

Loket Tienen

523

565

579

--

--

11

1000

1108

1132

2010

2011

2012

Loket Tienen VDAB*

1

Leuven 1856

1947

1830

Loket Leuven (andere) **

Loket Leuven

0

7

0

Loket Leuven (beurs)

0

20

33

(13)

30 47

2

Loket Kortenberg

(14)

Loket Leuven VDAB*

35

0

1891

1974

1940

3

* Loket VDAB Diest-Tienen-Leuven: In 2012 hebben we de afspraken met VDAB Leuven-Hageland aangepast. We organiseren een infosessie wanneer er een intensief NT2-aanbod start i.s.m. VDAB en wanneer er voldoende VDAB-kandidaten beschikbaar zijn. De kandidaat-cursisten worden op deze infosessie gescreend door HvN en doorverwezen naar een intensief aanbod in VDAB-contract. Wie niet is komen opdagen op de infosessie wordt opgevolgd door de VDAB. Het sluitend taalbeleid is nu ook van toepassing in de regio Leuven-Hageland waardoor elke anderstalige cliënt binnen de zes maanden in een aanbod NT2 moet starten. ** Loket Leuven (andere) is de screening in de Gevangenis. In het verleden organiseerde Basiseducatie cursussen NT2 in de gevangenis waarvoor het Huis de screening op zich nam. Deze cursussen werden in 2010 omgevormd tot maatwerk, waardoor een screening door het Huis niet langer noodzakelijk was.

1

Uniek aantal personen in Hageland: 1008 Vanaf 2012 wordt loket Kortenberg onder regio Leuven geplaatst, in overeenstemming met de werking 3 Uniek aantal personen in Leuven: 1715 2


4

2010

2011

2012

Loket Asse Loket Beersel / Alsemberg Loket Dilbeek Loket Drogenbos Loket Halle Loket Herne Loket Hoeilaart Loket Kortenberg Loket Kraainem Loket Lennik Loket Liedekerke Loket Linkebeek Loket Londerzeel Loket Lot Loket Machelen Loket Overijse Loket Roosdaal Loket Sint-Genesius-Rode Loket Steenokkerzeel Loket St-P-Leeuw Loket Strombeek Loket Ternat Loket Tervuren Loket Vilvoorde (andere) * Loket Vilvoorde Perm. Loket Wemmel Loket Wezembeek-Oppem Loket Wolvertem Loket Zaventem** Loket Zellik ***

381 33 221 24 717 0 28 14 6 18 28 13 7 10 0 39 0 40 12 180 130 27 255 19 1272 149 22 74 478 94

493 10 246 8 782 13 12 13 5 7 19 6 4 16 7 29 6 0 16 197 93 8 195 9 1307 88 9 43 399 74

525 24 421 12 862 7 31 (30) 35 8 69 6 11 13 0 26 15 2 12 310 90 36 199 11 1432 84 33 60 563 192

Loket Asse VDAB Loket St-P-Leeuw VDAB Loket Vilvoorde VDAB

286 532 409

275 466 503

321 556 510

Halle-Vilvoorde

Loket Taalbeleid

0

42

5518

5400

24

6580

4

* Loket Vilvoorde (andere) zijn sceenings die gebeuren buiten de permanentie en de VDAB. Dit zijn ouders in interactie, screening op beurzen… ** De hoge opkomst in het loket Zaventem is te verklaren door de opening van een extra avondpermanentie en de centrale werking in de regio. *** De hoge opkomst in het loket Zellik is te verklaren door de opstart van een wekelijkse dagpermanentie in 2012. Vroeger bestond het loket enkel uit het aantal kandidaat-cursisten van de infodagen in september en januari en de screening in Delhaize. In 2011 zijn de screenings van Delhaize wel ondergebracht onder 'loket taalbeleid'. Het cijfer van 2012 omvat dus de cijfers van de dagpermanentie en van de infodagen. 4

Uniek aantal personen in Halle-Vilvoorde: 5856


5

2. Profiel van de cursisten De gemiddelde scholing van de kandidaat-cursisten blijft doorheen de jaren ongeveer dezelfde. De gemiddelde leeftijd stijgt heel licht: van 33.74 (2010) naar 34.61 (2011) naar 34,81 (2012).

2.1 Aantal jaren scholing Gemiddelde scholing voor de provincie Vlaams-Brabant in 2012: 11.87, (in 2011: 11.61, in 2010: 11,68).

2.2 Gemiddelde leeftijd5

Gemiddelde leeftijd voor de provincie Vlaams-Brabant in 2012: 34,81 (in 2011: 34,61, in 2010: 33,74). 10-20j 2%

50-60j 8% 40-50j 21%

20-30j 31%

30-40j 34%

5

Leeftijd op 1/1/2011


6

2.3 Geslacht De verhouding tussen mannen en vrouwen in 2012 voor Vlaams-Brabant (gelijkend op de verhouding in 2011).

♀

♂

56%

44%

2.4 Geboorteland De top-drie van de meest voorkomende geboortelanden blijft, zoals in 2011 België, Marokko en Congo. Het totaal aantal verschillende geboortelanden bedraagt 151. De 40 meest voorkomende geboortelanden voor Vlaams-Brabant in 2012:

Geboorteland België Marokko DR Congo Roemenië Polen Turkije Afghanistan Nepal Rwanda Kameroen Irak Russische Federatie Frankrijk Brazilië Guinea Italië Portugal Volksrepubliek China Syrië Spanje

= = =

=

1543 925 744 326 289 272 164 159 157 150 141 140 120 117 117 113 110 110 102 96

Kosovo Armenië India Iran Thailand Pakistan Bulgarije Angola Algerije Republiek Macedonië Tunesië Albanië Filipijnen Ghana Slovaakse Republiek Nigeria Ecuador Burundi Duitsland Togo

91 85 85 83 82 76 74 72 68 67 67 65 64 61 61 56 53 51 51 50

=

In totaal waren er 151 verschillende landen waarin kandidaat-cursisten geboren zijn.

Geboorteland gegroepeerd per regio:

EU / EER vs Derdelander EU / EER Derdelander

Aantal 2972 5533


% 35 65

% in 2011 30 70

7

De meest voorkomende geboortelanden in 2012, per regio:

Hageland Roemenië Marokko Polen België India DR Congo Russische Federatie Slovaakse Republiek Kosovo Turkije

Halle-Vilvoorde België Marokko DR Congo Turkije Roemenië Polen Kameroen Frankrijk Rwanda Afghanistan

Leuven Nepal Marokko Irak Polen Volksrep. China Afghanistan Roemenië België DR Congo Russische Federatie

2.5 Moedertaal De 40 meest voorkomende moedertalen in 2012 in Vlaams-Brabant

Moedertaal Frans Arabisch Lingala Spaans Roemeens Turks Andere Pools Portugees Albanees Engels Nepalees Kinyarwanda Italiaans Russisch Armeens Koerdisch Berbers Pashtu Chinees

1822 1260 476 338 336 291 289 288 286 182 180 164 143 141 133 118 114 98 91 88

Farsi Thais Kiswahili Peul Bulgaars Dari Tsjetsjeens Grieks Slowaaks Filippijns / Tagalog Punjabi Urdu Servo-Kroatisch Duits Macedonisch Hongaars Twi Kirundi Somali Hindi

85 80 74 72 69 66 63 59 56 55 47 46 42 40 38 37 37 35 33 30

In totaal waren er 106 verschillende moedertalen.


8

2.6 Perspectief De grote meerderheid van de anderstaligen in de provincie volgen les omwille van professionele en sociale redenen (95%). Slechts 5% geeft aan een educatief perspectief te hebben. 'Educatief' wordt in het codeboek Matrix gedefinieerd als 'met als doel verdere studie aan hogeschool of universiteit'.

Sociaal + Professioneel Sociaal Professioneel Sociaal + Educatief Sociaal + Professioneel + Educatief Educatief Professioneel + Educatief

2010 4011 - 55% 1996 - 27 % 972 - 13 % 336 - 5 %

2011 4012 - 54 % 1780 - 24 % 1253 - 17 %

2012 4108 – 49 % 1806 – 22 % 1987 – 24 %

390 - 5 %

407 – 5 %

Totalen en percentages van het perspectief van de kandidaat-cursisten in Vlaams-Brabant in 2012.

Educatief (incl. combinaties) 407 (5%) Sociaal + Professioneel 4108 (49%) Professioneel 1987 (24%)

Sociaal 1806 (22%)


9

2.7 Woonplaats Onderstaande kaart geeft de spreiding van de kandidaat-cursisten die zich in het Huis hebben aangemeld in 2012 op basis van woonplaats weer:

6

Vanuit andere provincies

Brussel: 286 Waals-Brabant: 96 Antwerpen: 110 Limburg: 55 Luik: 23 Namen: 7 Henegouwen: 26 Oost-Vlaanderen: 34 West-Vlaanderen: 31

2.8 Wervingskanalen

Wervingskanaal geeft weer langs welke weg de kandidaat-cursist het Huis van het Nederlands gevonden heeft. Veruit het grootste wervingskanaal is VDAB, waarbij de wekelijkse infosessies in Vilvoorde, Asse en Sint-Pieters-Leeuw zwaar doorwegen. Maar daarnaast merken we dat ook steeds meer mensen aangeven dat ze via vrienden of familie, eigen initiatief of werkgever de weg naar het Huis gevonden hebben (netwerk cursist). Dit geeft aan dat bezoekers tevreden zijn over het advies dat ze krijgen in het Huis.

6

Op het moment van berekening van deze cijfers kan het zijn dat cursisten verhuisd zijn naar een verder gelegen provincie, waardoor het “actief woonadres” veranderd is t.o.v. het moment van intake en buiten Vlaams-Brabant is komen te liggen.


10

Gegroepeerde totalen m.b.t. wervingskanalen, voor heel Vlaams-Brabant in 2012.

2011 VDAB Netwerk Cursist HvN Communicatie Inburgering OCMW Stad / Gemeente CVO Asielcentrum / Asielopvang / L.O.I. School / CLB / OKAN Sociale Projecten CBE UTC

1980

Wooncode (nadien op te volgen)

1956 576

2012 3869 3654 1766

967

1730

807 332

1381

270

527

163

346

110

312

339

270

129

223

2

8

185

264

549

3. Testing & Doorverwijzingen 3.1 Covaartesten Het Huis Vlaams-Brabant nam een covaartest af van alle kandidaat-cursisten die tussen 8 en 12 jaar scholing hebben. Uitzondering op deze regel waren kandidaat-cursisten die 12 jaar scholing hebben en hun diploma secundair in België behaalden. Sinds juni 2012 passen de educatieve consulenten van het Huis het nieuwe denkkader oriëntering toe. Ze nemen een covaartest af van alle kandidaat-cursisten met een diploma tussen lager onderwijs en bachelor. Er bestaat momenteel nog een uitzondering wat betreft secundair diploma behaald in België. Deze kandidaten hoeven geen covaartest af te leggen en kunnen in een CVO starten. Deze regel zal waarschijnlijk niet opgenomen worden in de finale versie van het denkkader (september 2013). Naast de covaartest houden ze ook rekening met andere parameters zoals onderwijsniveau, talenkennis, oefenkansen, tijd voor zelfstudie, etc., om het profiel van een kandidaat te bepalen.

Totaal aantal covaartesten tov totaal aantal instapgesprekken, in Vlaams-Brabant in 2012: 2007

2008

2009

2010

2011

2012

Aantal covaars

1907

2421

2502

2812

2511

2627

%

51,53

58,16

57,73

57,17

54,89

57,30

Gemiddelde covaarscore voor Vlaams-Brabant in 2012: 33,95, (in 2011 32,47, in 2010 was dat 33,00). Er zijn opvallende pieken bij de zeer hoge en zeer lage scores. Voor cursisten die 0/48 behaalden, was het oefenboekje meestal te moeilijk en zij legden de eigenlijke test dan ook niet meer af.


11

< 22: 22 – 30: > 30:

466 346 1815

17 % 13 % 69 %

3.2 Niveautesten In totaal werden er in Vlaams-Brabant in 2012 1735 niveautesten afgenomen, tegenover 1237 in 2011, hoofdzakelijk voor de beginnersniveaus.

3.3 Doorverwijzingen Op basis van het intakegesprek en de testing worden de kandidaat-cursisten doorverwezen naar een bepaald type aanbod en een bepaalde cursus. Onderstaande tabel geeft deze doorverwijzingen weer. De categorie 'andere' bevat onvolledige intakes, doorverwijzing naar conversatiegroepen, School en Ouders, OKAN of geen doorverwijzen omwille van geen passend aanbod. Deze categorie stijgt omdat het steeds vaker voorkomt dat organisaties of werkgevers anderstaligen vragen aan te tonen welk niveau Nederlands ze hebben. NOOT: Sinds juni 2012 implementeren alle Huizen stapsgewijs een nieuw denkkader voor oriëntering. We bepalen eerst het profiel van de cursist (bv CVO 80 u), los van bestaand aanbod. Daarna doen we een doorverwijzing op basis van het bestaande aanbod. We geven dit in deze cijfers nog niet weer, gezien de tweede helft van 2012 hierrond een startfase was. Totaal aantal cursisten en percentage per categorie doorverwijzing voor Vlaams-Brabant in 2012


12

2011

2012

aantal

%

600u 240u

2542

30 %

180u

1

0,01 %

120u

5259

62 %

75

0,88 %

80u 7

Varia

605

TOTAAL

8482

7%

aantal

% 3%

331 2116 46 5938 103 1118

22 % 0,48 % 62 % 1% 12 %

9652

600u (3%)

Varia (11%)

240u (22%)

80u (1%)

180u (0%)

120u (62%)

We merken soms dat het advies voor een aantal kandidaat-cursisten niet correct was. Zij krijgen een heroriëntering wanneer zij hun cursus Nederlands willen verder zetten. In 2012 waren er 315 heroriënteringen waar het Huis rechtstreeks (cursist komt langs op de permanentie) of onrechtreeks (school brengt Huis op de hoogte van de heroriëntering) bij betrokken was. 8

Aantal heroriënteringen : 2010

2011

2012

Naar 240u

158

188

169

Naar 180u

106

1

Naar 120u

1

120

116

Naar 80u

5

11

16

Totaal

270

320

315

Naar 600u

5 9

Doorheen de jaren blijft de verhouding tussen doorverwijzingen naar de types cursussen stabiel. 7 8

i.e. geen doorverwijzing, onvolledige intake, conversatie, School en Ouders, OKAN… Waarbij het Huis van het Nederlands rechtstreeks of onrechtstreeks betrokken was


13

Figuur: Doorverwijzingen naar de diverse niveaus, zonder categorie “varia“

2%

5% 10%

79%

Ter vergelijking in 2011:

2%

5% 8%

84%


14

3.4 Doorstroom intake – inschrijving Aantal door Huis van het Nederlands Vlaams-Brabant gecreëerde wachtstatussen in 2012: 7736 Nadien ingeschreven:

5599

(72%)

Nadien niet-ingeschreven :

2137

(28%)

Open: Geschrapt:

1761 376

9

(23%) (5%)

We schrappen cursisten van de wachtlijst als er in theorie 2 mogelijke startmomenten in die regio voorbij zijn.

4. Vlaamse Wooncode Kandidaat-huurders van een sociale woning moeten sinds 2008 kunnen aantonen dat ze over voldoende mondelinge taalvaardigheden beschikken (d.i. mondeling 1.1 behaald hebben). Om dit aan te tonen, kunnen ze langskomen in het Huis van het Nederlands, waar ze een sneltest en / of een mondelinge test afleggen.

In 2012 maakte het Huis 889 attesten op (in 2011:1103): • •

Aantal afgeleverde attesten “Mondelinge Taalvaardigheid ”: 623 Aantal afgeleverde attesten “Intake / Deelname ”: 266

Wie niet slaagt op de mondelinge test, wordt doorverwezen naar een cursus Nederlands. Het Huis heeft als taak de inschrijving en aanwezigheden van deze cursisten op te volgen, en indien dit niet correct gebeurt, de cursist ingebreke te stellen doormiddel van een brief. De kandidaat-huurder heeft vervolgens 15 dagen tijd heeft om zich terug in regel te stellen door zich aan te melden in het Huis. Doet hij dit niet, dan verstuurt het huis een inbreuk naar de verhuurder. Wanneer de kandidaathuurder zich alsnog in regel stelt, volgt een rechtzetting van zijn dossier. •

Aantal attesten van opschorting: 62

• • •

Aantal ingebrekestellingen: 99 (veel brieven komen terug, mensen zijn verhuisd,....) Aantal inbreuken: 72(niet gereageerd) Aantal rechtzettingen na inbreuk: 21

In het totaal moet het Huis sinds 1/1/2008 2247 10 dossiers opvolgen: o o o o

Aantal actief op te volgen dossiers: 609 11 Aantal nog niet actief op te volgen dossiers : 445 Aantal dossiers succesvol afgerond sinds 1/1/2008: 1193 Aantal momenteel opgeschorte dossiers: 69

9

Cursisten met een van vóór 2012 openstaande registratie die in 2012 op intake kwamen, zijn niet mee opgenomen in dit cijfer 10 T.g.v. een nieuwe berekeningswijze zijn heel wat dossiers opgedoken die via een automatische koppeling in opvolging zijn gekomen, zonder dat het Huis daar actief een melding van kreeg (technische malfuncties binnen M@trix) 11 Dit zijn dossiers die nog wachten op een signaal vanuit de Sociale Huisvestingsmaatschappij om in actieve opvolging te komen Werkingsverslag 2012 Huis van het Nederlands Vlaams-Brabant vzw

15

DEEL 2: Decentrale werking Zoals reeds vermeld worden de cijfergegevens uit dit onderdeel gebaseerd op de gegevens die de centra naar Matrix zenden.

1. Inschrijvingen In 2012 telde Vlaams-Brabant 14.319 unieke cursisten die een inschrijving hadden in één of 12 meerdere modules NT2 . Dit is ten opzichte van 2011 (13771) een stijging van 548 personen. Het cijfer van 2012 benadert het aantal van 2010 (14.262). Onderstaande tabel geeft de verdeling weer van het totaal aantal cursisten per centrum, waarbij het totaal van deze tabel iets hoger ligt dan het totaal unieke personen omdat één persoon soms in meerdere centra ingeschreven is. 2012: 13 Totaal aantal unieke cursisten met een inschrijving in een module NT2 : 14319 (+548; +3,9%) 14 Totaal aantal unieke cursisten per centrum

GLTT-CVO CBE Halle – Vilvoorde CVO Leuven / Landen CBE Open School Leuven – Hageland CVO Tervuren - Hoeilaart CVO Strombeek (Grimbergen) ACE-GROEP T CVO CVO Vilvoorde CVO De Nobel CVO Meise-Jette CVO Opleidingscent.Merchtem St.-Donatus CVO Crescendo CVO De Oranjerie 15 ILT

2011 3095 1611 1412 1409 862 869 743 1018 832 706 507 378 333 5

2012 3205 1754 1385 1416 848 784 828 1083 854 809 557 389 407 --

Totaal

13771

14319

Evolutie van totaal aantal unieke cursisten binnen Vlaams-Brabant

14319

13771

12

Het gaat hier om inschrijvingen in een lesplaats binnen het werkingsgebied Vlaams-Brabant Het gaat hier om inschrijvingen in een lesplaats binnen het werkingsgebied Vlaams-Brabant 14 Bij de berekening van deze tabel werd er enkel rekening gehouden met het eerste centrum waarin een cursist zich inschreef. Het kan zijn dat een cursist na een inschrijving bij een eerste centrum, later in 2011 ook in een ander centrum was ingeschreven. Deze cursisten tellen echter niet mee voor het totaal van dat tweede centrum. 15 ILT zendt enkel gegevens door van cursisten die verplicht op te volgen zijn (Inburgering – Niveau 1); bij het samenvoegen van dubbele dossiers is het overzetten van de ILT-inschrijvingen onmogelijk gebleken, waardoor die verdwenen zijn. 13


16

Spreiding van de cursisten in 2012 in Vlaams-Brabant op basis van woonplaats

Evolutie van het aantal cursisten op basis van hun woonplaats, voor geselecteerde gemeenten in Vlaams-Brabant 3000 2500 2000 2010 2011 2012

1500 1000 500 0 Leuven

Vilvoorde 16

Totaal aantal inschrijvingen

Zaventem

Dilbeek

Asse

Tienen

Halle

Diest

Aarschot

in modules behorende tot de diverse niveaus:

Niveau

Aantal Inschrijvingen 2011

Aantal Inschrijvingen 2012

1.1 1.2 2.1 2.2 2.3 2.4 2bisA 2bisB 2bisC 3.1 3.2 4.1 4.2 andere

16467 8420 3900 2502 1839 918 308 139 114 520 200 329 350 119

16584 8541 4090 2741 1445 741 298 126 142 495 187 282 297 112

[ bevat 1.1.1; 1.1.2; Breakthrough 1-4; alfa start-9 ] [ bevat 1.2.1; 1.2.2; Waystage 1-2; alfa 10-15 ] [ bevat 2.1.1; 2.1.2 ] [ bevat 2.2.1; 2.2.2 ] [ bevat 2.3.1; 2.3.2 ] [ bevat 2.4.1; 2.4.2 ] [ bevat 2bisA.1; 2bisA.2 ] [ bevat 2bisB.1; 2bisB.2 ] [ bevat 2bisC.1; 2bisC.2 ] [ bevat 3.1.1; 3.1.2 ] [ bevat 3.2.1; 3.2.2 ] [ bevat 4.1.1; 4.1.2 ] [ bevat 4.2.1; 4.2.2 ] [ bevat NT2 Rijbewijs, NT2@PC, NEX, maatwerk… ]

16

Een unieke cursist kan meerdere inschrijvingen per jaar hebben. Een inschrijving wordt bovendien geregistreerd per module.


17

2012: Uit het totaal aantal inschrijvingen valt duidelijk op dat het leeuwendeel van de cursisten een basiscursus volgt: 16.467 inschrijvingen. Let op: 1 cursist kan zich inschrijven in meerdere modules. Het totaal aantal inschrijvingen ligt dus aanzienlijk hoger dan het totaal aantal unieke cursisten. Verklaring voor de sterke daling van het aantal cursisten vanaf 1.2 is de samenwerking met VDAB, waarin werkzoekenden die een basiskennis NT2 hebben naar vervolgcursussen bij VDAB doorstromen. Bovendien hebben veel mensen na 1.1 het gevoel zich al wat te kunnen behelpen in het Nederlands waardoor de hoogste nood aan lessen wat afneemt. Inschrijvingen in de diverse modules, gebundeld per ERK-niveau, uitgedrukt in %

2 b isC 2 b isB 2 b isA a n d e re 4 .2 4 .1 3 .2

2011 2012

3 .1 2 .4 2 .3 2 .2 2 .1 1 .2 1 .1 0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

Inschrijvingen in de diverse modules, gebundeld per ERK-niveau, uitgedrukt in %


18

Onderstaande 2 tabellen geven het totaal aantal inschrijvingen weer (opgesplitst per module) en het totaal aantal modules. Totaal aantal inschrijvingen, opgesplitst per module: 36.125: Totaal aantal ingerichte modules: 1832 •

600u (alfa): Module Alfa Breakthrough start Alfa Breakthrough 1 Alfa Breakthrough 2 Alfa Breakthrough 3 Alfa Breakthrough 4 Alfa Breakthrough 5 Alfa Breakthrough 6 Alfa Breakthrough 7 Alfa Breakthrough 8 Alfa Breakthrough 9 Alfa Waystage 10 Alfa Waystage 11 Alfa Waystage 12 Alfa Waystage 13 Alfa Waystage 14 Alfa Waystage 15 totaal

•

Module

Aantal Modules

Alfa Breakthrough start Alfa Breakthrough 1 Alfa Breakthrough 2 Alfa Breakthrough 3 Alfa Breakthrough 4 Alfa Breakthrough 5 Alfa Breakthrough 6 Alfa Breakthrough 7 Alfa Breakthrough 8 Alfa Breakthrough 9 Alfa Waystage 10 Alfa Waystage 11 Alfa Waystage 12 Alfa Waystage 13 Alfa Waystage 14 Alfa Waystage 15

15 17 17 17 11 40 11 11 10 6 7 7 15 6 2 1

totaal

193

2955

240u: Module Breakthrough 1 Breakthrough 2 Breakthrough 3 Breakthrough 4 Waystage mondeling 1 Waystage mondeling 2 Waystage schriftelijk 1 Waystage schriftelijk 2 totaal

•

Aantal Inschrijvingen 253 222 263 216 153 795 198 140 120 63 95 95 224 71 36 11

Aantal Inschrijvingen 1405 1094 1087 827 694 614 658 422

Module

Aantal Modules

Breakthrough 1 Breakthrough 2 Breakthrough 3 Breakthrough 4 Waystage mondeling 1 Waystage mondeling 2 Waystage schriftelijk 1 Waystage schriftelijk 2

56 52 56 49 33 35 29 23

totaal

333

6801

120u: Module Breakthrough A Breakthrough B Waystage A Waystage B Threshold 1 A Threshold 1 B Threshold 1bis A Threshold 1bis B Threshold 2 A Threshold 2 B Threshold 2bis A Threshold 2bis B Threshold 3 A Threshold 3 B Threshold 3bis A Threshold 3bis B Threshold 4 A Threshold 4 B Vantage 1 A Vantage 1 B

Aantal Inschrijvingen 5150 4481 2970 2530 2140 1760 154 154 1389 1113 70 69 1086 753 57 57 524 394 238 282


Module Breakthrough A Breakthrough B Waystage A Waystage B Threshold 1 A Threshold 1 B Threshold 1bis A Threshold 1bis B Threshold 2 A Threshold 2 B Threshold 2bis A Threshold 2bis B Threshold 3 A Threshold 3 B Threshold 3bis A Threshold 3bis B Threshold 4 A Threshold 4 B Vantage 1 A Vantage 1 B

Aantal Modules 222 190 146 123 99 81 9 9 78 67 6 5 58 43 5 5 32 24 19 20

19

Vantage 2 A Vantage 2 B Effectiveness 1 A Effectiveness 1 B Effectiveness 2 A Effectiveness 2 B andere totaal

128 72 156 173 29 321 119

Vantage 2 A Vantage 2 B Effectiveness 1 A Effectiveness 1 B Effectiveness 2 A Effectiveness 2 B andere

26369

totaal

8 5 11 13 3 16 9 1306

Totaal aantal modules opgesplitst volgens lesmoment en intensiteit: Aantal lesmomenten week 1 2 3 4 5

/

Aantal Modules 2201 3100 761 2150 298

Lesmoment

Aantal Modules

voormiddag namiddag avond combinatie

958 356 647 -- 17

Lesmoment week weekend combinatie

Aantal modules 1950 31 --

Het zwaartepunt van het aanbod ligt bij de modules van 1, 2 en 4x per week die in de voormiddag en avond ingericht worden. Zeer intensieve cursussen van 5x per week zijn beperkt, ook het namiddagaanbod is aanzienlijk kleiner. Tot slot zien we dat er ook een beperkt aantal cursussen in het weekend gegeven worden.

2. Verhouding nieuwe / bestaande cursisten

Verhouding bestaande cursisten / nieuwe cursisten in Vlaams-Brabant in 2012

Nieuwe cursisten 6709 – 47%

Bestaande cursisten 7610 – 53%

17

In de praktijk zijn er wel degelijk cursussen ingericht als combinatie van voor- en namiddag. De doorgegeven lesdagen en –uren in Matrix bleken echter onvolledig. Werkingsverslag 2012 Huis van het Nederlands Vlaams-Brabant vzw

20

Instroomjaar cursisten uit 2012 in Vlaams-Brabant

2007 617 – 4% 2008 681 – 5% 2009 1011 – 7% 2012 6709 – 47% 2010 1637 – 11%

2011 3316 – 23%

DEEL 3: Kwalitatieve werking van de educatieve consulenten De educatieve consulenten van het Huis van het Nederlands houden verspreid over de hele provincie Vlaams-Brabant antennes en loketten open. Ze ontvangen er anderstalige kandidaat-cursisten en nemen een intake af. Daarnaast doen ze nog verscheidene andere taken. We geven er hieronder enkele weer:

•

Promotie en bekendmaking:

Bekendmaking van het Huis van het Nederlands, dit zowel bij doorverwijzers (zoals CLB's, OCMW's, gemeentes, lagere en secundaire scholen, werkwinkels, kinderopvang, bibliotheken, vakbonden, ...); als bij anderstalige kandidaat-cursisten. Zo zijn de consulenten soms aanwezig op welkomstdagen van de gemeente voor nieuwe inwoners, op diverse beurzen (jobday op de luchthaven in Zaventem, de social-profit-beurs, welcome-fair in Brussel, Leerbeurzen...). Regelmatig doen de consulenten een grote mailing via de post van de flyers met openingsuren naar alle doorverwijzers. Daarnaast worden de flyers van de NT2-campagne in januari en september ook verstuurd naar de verschillende partners en doorverwijzers. Er vinden ook infosessies plaats waarbij het Huis, het NT2-werkveld en het volwassenenonderwijs wordt voorgesteld aan de partners. Via een bus-aan-bus-bedeling komen de flyers van de NT2-campagne ook bij elke inwoner die in de rand rond Brussel woont, terecht. De consulenten zorgen daarbij ook voor de organisatie van de verschillende extra infodagen in januari en september (reservatie lokaal, afspraken met de centra, materiaal, bekendmaking in lokale pers,...).

•

Overleg met de regisseurs

Regelmatig is er tussentijds contact met het onthaalbureau, VDAB en de sociale huisvestingsmaatschappijen om procedures af te stemmen, afspraken te maken, toelichtingen te geven, vragen te beantwoorden of onduidelijkheden weg te werken. De samenwerking met VDAB is in Halle-Vilvoorde intensief en vraagt een voortdurende opvolging en contact.


21

•

Vormingen

De educatieve consulenten geven enerzijds vormingen aan de sociale huisvestingsmaatschappijen over het bepalen van het mondeling niveau 1.1. In 2012 vond er 1 sessie plaats, met 17 deelnemers. Anderzijds geven ze aan de centra volwassenenonderwijs in Vlaams-Brabant vorming ivm de intakeprocedure NT2. In 2012 vonden 3 vormingen plaats, met in totaal 44 leerkrachten en secretariaatsmedewerkers van 10 centra. In 2012 gaven we bovendien 6 vormingen over het nieuwe denkkader oriëntering aan medewerkers van de centra. In totaal namen 60 leerkrachten en secretariaatsmedewerkers deel aan deze vorming.

•

Behoeftedekkend aanbod

Door de sterk uitgebouwde eerste lijnswerking van het Huis, detecteren de consulenten doorheen de intakes eventuele noden in het aanbod NT2. Ze signaleren dit tussentijds en tijdens overlegmomenten aan de betrokken centra om het aanbod te optimaliseren. Daarnaast houden ze het overzicht van het cursusaanbod voortdurend up-to-date.

•

Thematisch overleg als kwaliteitsbevordering

Er vindt ook regelmatig thematisch overleg plaats rond bv. doorstroom CBE-CVO, 'school & ouders', niveautesten, wachtlijsten,..

•

Organisatie en ondersteuning van NT2-trefdag

Ter evaluatie van de voorbije trefdag in mei 2011 en ter voorbereiding van een volgende trefdag vinden tussentijds overlegmomenten plaats met de andere Huizen en de PBD’s.

•

Deelname aan lokaal overleg vanuit de expertise NT2

De educatieve consulenten worden veel gevraagd voor lokaal overleg in o.a. LOP, projecten 'ouders in interactie', bij de opmaak van het lokaal sociaal beleidsplan, praatcafé Kom-Binnen, ... Wanneer NT2 op de agenda staat, probeert iemand aanwezig te zijn. Het regionaal NT2-overleg wordt eveneens door de consulenten voorbereid en vorm gegeven.

•

Opvolgen cursisten

Wanneer cursisten langskomen op het moment dat het aanbod nog niet gekend is, worden ze opgevolgd. De consulenten sturen een brief met de nodige informatie wanneer het aanbod voor de volgende start van de cursussen bekend is. Cursisten die in het kader van wooncode les volgen, worden opgevolgd door het Huis. Wanneer ze niet tijdig starten met een cursus, vaak afwezig zijn of een andere ‘inbreuk’ plegen worden ze per brief op de hoogte gesteld en opnieuw opgeroepen.

•

Preselectietesten sociaal tolken

Kandidaten sociaal tolken moeten voor de start van de tolkenopleiding slagen voor een preselectietest Nederlands. De Huizen van het Nederlands zijn verantwoordelijk voor de afname van deze testen. De test zelf werd opgesteld in samenspraak met de Centrale OndersteuningsCel (COC) voor sociaal tolken en vertalers en komt overeeen met niveau B2 uit het ERK. De test peilt naar 3 vaardigheden: luisteren, spreken en lezen. De schrijfvaardigheid wordt niet getest. Kandidaten die niet slagen, krijgen het advies om extra cursus te volgen. Kandidaten kunnen de test maximaal 2x afleggen. Daarna kunnen ze enkel deelnemen aan de opleiding tot sociaal tolk als ze een certificaat B2 kunnen voorleggen.

•

Redactieraad taalb(l)ad

Een medewerker van het Huis zetelt bovendien in de redactieraad van taalb(l)ad, samen met vzw de Rand, 2 NT2-leerkrachten, 2 NT2-cursisten, het Taaluniecentrum NVT, en de medewerker van BVBA ‘La Pluma’ die taalb(l)ad schrijft.


22

Projecten taalbeleid, taalpromotie, vormingen en logopedie We onderscheiden 6 onderdelen: 1. 2. 3. 4. 5.

Procesbegeleidingen taalbeleid in bedrijven en organisaties Procesbegeleidingen taalbeleid in lokale besturen Taalbeleid in onderwijs: EIF: Geïntegreerde taaltrajecten in beroepsopleidingen Taalpromotie: Bijt in je vrije tijd Vormingen Duidelijke Taal of ook 'communiceren met anderstaligen

Al deze projecten worden uitgevoerd, opgevolgd en bijgestuurd in nauwe samenwerking met verschillende partners, waaronder vzw de Rand, PRIC Vlaams-Brabant, Cel Vlaams Karakter van de provincie Vlaams-Brabant en de Cel Vlaams Karakter van de Vlaamse Overheid. 6. Tot slot eindigde het project logopedie in juni 2012. BIJLAGE: Verderop in bijlage ter illustratie het taalactieplan van vzw In-Z, de taalvisie en taalafspraken van CAW Delta, de taalvisie, taalafspraken en actieplan van de gemeente Machelen. Deze documenten zijn dynamisch: ze worden voortdurend herwerkt, aangepast, aangevuld,…

DEEL 1: Procesbegeleidingen taalbeleid in bedrijven en organisaties Inleiding In Vlaams-Brabant en vooral in de regio Halle-Vilvoorde worden meer en meer organisaties geconfronteerd met werknemers, klanten, collega’s die thuis geen Nederlands spreken of opgegroeid zijn in een andere taal. In de regio Halle-Vilvoorde bijvoorbeeld wordt men geconfronteerd met een sterk verhoogde instroom van etnisch-culturele minderheden. De relatieve aanwezigheid van inwoners van allochtone afkomst is in het arrondissement Halle-Vilvoorde gestegen tot 16,6% van de totale bevolking. Sommige gemeenten kennen een verdrievoudiging van de aantallen op 5 jaar tijd. Dit zorgt voor nieuwe uitdagingen die betrekking hebben op verschillende facetten van een organisatie: van personeelsbeleid tot interne en externe communicatie. Steeds meer organisaties (bedrijven, scholen, besturen, ...) botsen steeds vaker op talige knelpunten. Vaak hebben organisaties niet de expertise in huis om deze talige knelpunten efficiënt op te lossen. Het Huis van het Nederlands Vlaams-Brabant zal hier haar expertise op vlak van taal aanreiken om op een pragmatische manier een taalbeleid op maat uit te werken binnen de organisatie. We zullen werken met organisaties die met concrete vragen zitten rond taal. Taalbeleid ontwikkelen vergt een inspanning en lukt dus enkel met organisaties die hier actief aan willen werken. Taalbeleid opdringen kunnen en willen we niet. Via verschillende taalpromotieacties zullen we welde geesten wakker schudden, maar een taalbeleidsproces vergt een duidelijk wederzijds engagement. Dat kun je niet opstarten zonder een actieve inbreng van de organisatie. Een taalbeleid is altijd maatwerk. Daarom ziet een taalbeleid binnen elke organisatie er ook anders uit. We vertrekken altijd vanuit de vraag van de organisatie zelf. Sommigen hebben niet de tijd, ruimte en middelen om meteen een volledig uitgewerkt taalbeleid op poten te zetten en kiezen eerst voor één of enkele gerichte acties. Anderen hebben wel de kans om hier meer in te investeren en kiezen voor een meer globale aanpak. Onder punt 1 vermelden we de bedrijven/organisaties die kozen voor een intensievere begeleiding. De specifieke acties die we bij hen ondernamen, vermelden we onder punten 2,3 en 4. Daar vindt u ook de organisaties terug die kozen voor deze bepaalde actie.


23

1.1. Begeleiding op maat - vzw IN-Z Merchtem Deze vzw is een sociale economie organisatie. Zij stellen mensen tewerk via dienstencheques. Hun initiële vraag kwam vanuit hun vestiging in Merchtem waar ze recent een aantal anderstalige huishoudhulpen aanwierven. Het Huis deed eerst ter plaatse een taalscreening van deze anderstalige medewerkers en verwees hen vervolgens door naar een cursus Nederlands. Het Huis stelde ook een aantal verbeterpunten vast met betrekking tot het gebruik van het Nederlands door de begeleiders en leidinggevenden, de toegankelijkheid van documenten en de communicatie met de klanten. Het Huis deed vrijblijvende adviezen om taalpeter/meterschap te organiseren, om de inlooptijd van nieuwe anderstalige poetshulpen talig in te vullen, om vorming te organiseren voor de (Nederlandstalige) begeleiders en om dit alles in een actieplan te gieten. Deze adviezen werden opgepikt door het management van In-Z. Zij wilden een taalbeleid uitstippelen voor heel de organisatie, voor alle vestigingen in Vlaams Brabant (Merchtem en Aarschot) en in Limburg. Om dit te ondersteunen, begeleidde het Huis een taalwerkgroep die een vijftal keer samenkwam. Deze werkgroep schreef een visie uit en stelde een taalactieplan op. De acties zullen uitgevoerd worden vanaf 2013 via ESF-middelen. Een interne projectverantwoordelijke zal dit verder opvolgen. Het Huis zal indien nodig advies blijven geven. - nv Maiderop Drogenbos Maiderop is een rusthuis met 113 plaatsen uit Drogenbos. In het rusthuis waren al enkele reeksen NODW (Nederlands op de werkvloer) georganiseerd. Maar door het grote aantal anderstalige werknemers en de vele Franstalige en/of tweetalige bewoners had dit nooit een reëel effect op de werkvloer. Door klachten van de inspectie en de geplande verhuis (men verwacht een grotere instroom Nederlandstalige bewoners) wil de directie nu meer doen dan louter een cursus Nodw organiseren. Ook hier startten we met een niveauscreening van een groot deel van het anderstalig personeel. Een taalwerkgroep kwam vervolgens driemaal samen en startte met het uitwerken van een taalactieplan. In 2013 wil Maiderop dat het voltallig personeel op de hoogte is van het taalbeleid en dat er hoorbaar meer Nederlands wordt gesproken. Hiervoor zullen ze één van de hoofdverpleegkundigen aanstellen als interne taalcoördinator. Zij zal de acties uit het taalactieplan coördineren en ondersteunen. Het Huis zal de 2 volgende bijeenkomsten van de werkgroep nog begeleiden en het actieplan bij sturen waar nodig. - Nationaal MS-Center Melsbroek De MS-Kliniek in Melsbroek nam in 2011, via een gespecialiseerd selectiekantoor 5 Filipijnse verpleegkundigen in dienst. Het selectiekantoor werkte al samen met Kopa, een organisatie die taalcoaching aanbiedt, maar nam ook contact op met het Huis van het Nederlands om te bekijken of er een structureel taalbeleid kon gevoerd worden. Het Huis zal ook de andere anderstalige personeelsleden screenen en meehelpen aan de uitbouw van een structureel ingebed taalbeleid. Een stuurgroep kwam al tweemaal samen om de mogelijkheden te bespreken en begin 2013 zal het Huis een taalscan op de werkvloer afnemen, om talige drempels en mogelijke taalacties in kaart te brengen. - CAW Delta regio Halle-Vilvoorde Het werkingsgebied van dit CAW omvat het grootste deel van Halle-Vilvoorde. Ze krijgen de laatste jaren beduidend meer anderstalige cliënten. Het CAW zoekt het evenwicht in het helpen van deze anderstaligen en het bewaren van het Nederlandstalige karakter van de organisatie. Na een aantal gesprekken met verschillende hulpverleners zoeken we samen in een werkgroep naar mogelijke (taal-)afspraken en naar de (taal)visie die het CAW wil volgen en aanhouden. De werkgroep kwam vier keer samen en schreef een visie uit met bijhorende omkaderingstekst, afspraken en afsprakennota’s.


24

-

Kind en Gezin Vlaams-Brabant

Met Kind en Gezin is een verkennend gesprek gebeurd om de mogelijkheden van een taalbeleid af te tasten in lijn van de taalvisie van de organisatie. Er is beslist een eerste vorming te organiseren over Duidelijke Taal op maat van de verpleegkundigen die werkzaam zijn in de Vlaamse Rand. Nadien volgt een nabespreking en wordt er afgetast of een verdere procesbegeleiding wenselijk is.

1.2. Taalwerkgroepen Een taalwerkgroep maakt meestal onderdeel uit van een begeleiding op maat en zorgt voor een gedragen en doordacht taalbeleid, eigen aan de organisatie. De werkgroep bestaat uit de procesbegeleider taalbeleid van het Huis van het Nederlands en medewerkers van de betreffende organisatie, bij voorkeur uit verschillende afdelingen om de gedragenheid te vergroten. Het Huis zorgt voor de opstart en begeleiding van de eerste 4 à 5 samenkomsten. Daarna blijft de werkgroep meestal wel bestaan maar op minder intensieve basis. De werkgroep kan ook dan nog steeds rekenen op advies van het Huis indien nodig. - vzw IN-Z De taalwerkgroep bij vzw In-Z zocht naar manieren om het Nederlands bij zijn anderstalige werknemers te verbeteren en naar hulpmiddelen en ondersteuning voor het begeleidend personeel. Ze voerden ook discussie over de nood aan een minimum instapniveau. Via enkele oefeningen kwamen we tot een visie en actieplan voor 2013. - Televil Vilvoorde (kringwinkel) In 2011 gaf het Huis 2 vormingen ‘duidelijke taal’ voor de werkvloerbegeleiders en de doelgroepmedewerkers van deze kringwinkel uit Vilvoorde. Maar Televil wilde, naast de taalcoach van CBE Halle-Vilvoorde die er al actief was, nog extra inzetten op taal. Men wilde onder begeleiding van het Huis werken aan een doordacht taalbeleid. In de werkgroep werd bekeken waarom Nederlands voor Televil en haar medewerkers belangrijk is. Dit kreeg vorm in een taalvisie voor Televil. Daarnaast probeerde de werkgroep ook acties en afspraken te formuleren om deze visie te concretiseren (zie bijlage). We bekeken op welke manier de organisatie omgaat met anderstalig personeel en klanten. Hiervoor kwam de werkgroep 4 keer bij elkaar. - CAW Delta regio Halle-Vilvoorde Tijdens de eerste bijeenkomst van de werkgroep konden de teamleiders de talige situatie in hun team uit de doeken doen. Het was voor hen een moment om bestaande frustraties te uiten. De tweede bijeenkomst konden we deze frustraties kanaliseren en de taalsituatie rationeel analyseren. De deelnemers aan de werkgroep vervielen in het begin in ‘de hulpverlenersreflex’ (‘wij praten wel een andere taal want we willen de mensen zo goed mogelijk helpen’). Geleidelijk aan zagen ze het nut in van zoveel mogelijk Nederlands te gebruiken in contacten met hun cliënten. Ook dit is een manier om de cliënten te helpen en het draagt bij tot een integrale hulpverlening. - nv Maiderop Drogenbos De eerste bijeenkomst van de taalwerkgroep stond in het teken van het anderstalig personeel. Hoeveel anderstaligen werken er op de verschillende diensten? Welke taal spreken ze? Kunnen ze al (een beetje) Nederlands? Welke taal spreken de Nederlandstaligen met hen? Het resultaat van deze rondvraag was voor de directie en hoofdverplegers verrassend: verschillende anderstaligen spreken al wat Nederlands maar worden toch steeds aangesproken in het Frans. Dus men besefte dat er zeker ook nood was aan een mentaliteitswijziging bij de Nederlandstaligen. Tijdens de tweede bijeenkomst bekijken we mogelijke acties. Wat kan Maiderop ondernemen om meer Nederlands op de werkvloer te krijgen? Dit resulteert in een voorlopig actieplan. De derde bijeenkomst vullen we de acties concreet in: wie doet wat? En proberen we concreet te maken wanneer Maiderop van haar medewerkers verwacht dat ze Nederlands spreken. Werkingsverslag 2012 Huis van het Nederlands Vlaams-Brabant vzw

25

1.3. Taalscans Een taalscan brengt de taalsituatie in een bepaalde omgeving of organisatie in kaart. Het is een analyse van het taalgebruik (geschreven en gesproken) bij een specifieke doelgroep. Een taalscan kan dienen als beginpunt voor het opzetten van een breder taalbeleid. Het zorgt voor een duidelijk beeld van mogelijke knelpunten en zwaktes en het geeft adviezen voor mogelijke verbeteracties. Een taalscan gebruiken we ook vaak als hulpmiddel om taalprofielen op te stellen. We brengen het taalgebruik voor een specifiek functie of beroep in kaart en op basis daarvan stellen we een taalprofiel op. De vereiste taalvaardigheden kunnen dan opgelijst worden en de werkgever krijgt een realistisch beeld van het taalniveau voor deze functie.

- Sara Lee Grimbergen De vestiging van dit internationaal bedrijf in Grimbergen concentreert zich op het fabriceren van de bekende senseo-pads. Voor de functie van machineoperator wilde Sara lee graag een taalprofiel laten opstellen om de communicatie op de werkvloer te verbeteren. Het Huis stelde na observatie aan de productielijnen en gesprekken met de opleidingsverantwoordelijken en teamleiders een taalprofiel en bijhorende adviezen op. Sara Lee wil hier verder zelf mee aan de slag. Als extraatje vereenvoudigde het Huis een deel van de hygiëneregels in de productieruimtes. - vzw IN-Z In-Z wilde bekijken of het nodig was om bij nieuwe aanwervingen een instapniveau Nederlands op te leggen. Het Huis had verschillende gesprekken met HR-medewerkers, regioverantwoordelijken en huishoudhulpen zelf. Er kwamen twee uitgesproken opinies naar voren. Vanuit het management wil men iedereen kansen geven, dus ook anderstaligen zonder enige kennis van het Nederlands. De regioverantwoordelijken die de huishoudhulpen direct moeten aansturen, gaven aan dat dit weliswaar een mooi principe is, maar voor hen zeer moeilijk werkbaar. Dit twistpunt namen we mee in de taalwerkgroep waar we overeenkwamen dat er geen instapniveau nodig is maar dat regioverantwoordelijken die veel anderstaligen begeleiden meer tijd en middelen krijgen om hen ook talig te ondersteunen en iets minder afgerekend worden op prestaties. - LWBOB (leerwerkbedrijf Oost-Brabant) -Wonen en Werken: Deze organisatie uit de sociale economie kent al langer een instroom van anderstaligen in werkervaringsprojecten. De taalscan had hier een aantal verschillende doelen. De vzw wilde een beter zicht krijgen op de taalkennis van de nieuwe instromers en een richtniveau opstellen. Daarnaast hoopte men bij Wonen en werken dat deze taalscan een hulp kon zijn bij het verkleinen van de kloof tussen de taalkennis nodig in de sociale economie en de taalkennis nodig in het NEC (Normaal Economisch Circuit). De taalscan zou ook de aandacht voor taal bij de instructeurs moeten aanwakkeren. Eén van de adviezen die het Huis gaf was het vastleggen van een instap(taal)niveau en een streefniveau bij uitstroom om op die manier de kloof tussen sociale en normale economie te verkleinen. De anderstalige doelgroep medewerkers krijgen de kans om tijdens de werkuren een cursus Nederlands te volgen. Zij krijgen ook taalondersteuning van een interne taalcoach -IGO Tienen Maakt net als Wonen en Werken deel uit van LWBOB. We voerden ook hier een taalscan uit, die werd samengevoegd met de taalscan van Wonen en Werken en de Vlaspit. -De Vlaspit Maakt net als Wonen en Werken en IGO Tienen deel uit van LWBOB. We voerden ook hier een taalscan uit die werd samengevoegd met die van Wonen en werken en IGO.


26

- Lokaal dienstencoöperatief Leuven LDC biedt thuishulp aan via dienstencheques. De huishoudhulpen gaan poetsen bij particulieren. Een groot deel van het personeelsbestand van het Leuvens kantoor is anderstalig. Het grootste deel van de sollicitanten voor openstaande vacatures is anderstalig. LDC Leuven wil nagaan welke kennis Nederlands hun huishoudhulpen nodig hebben om optimaal te kunnen functioneren. Het Huis ondersteunt hen in deze zoektocht. - Thuiszorg OCMW Leuven Net als LDC biedt OCMW Leuven thuiszorg aan via dienstencheques. Ook zij willen nagaan hoe hun huidige anderstalige medewerkers functioneren en aan welke (taal)eisen nieuwe medewerkers moeten voldoen.

1.4. Taalscreenings - vzw Acacia (RVT Tombeek Heide Overijse, deel van groep Vulpia) Het anderstalig personeel van dit rusthuis screende ik als startpunt van een taalbeleidsproces. Een volgende stap is het afnemen van een taalscan begin 2013. - Groep Soprimat Zellik Het personeel van drie kleine rusthuizen in Zellik die allen deel uitmaken van de groep Soprimat, screende ik eind 2012 om na te gaan of deze mensen tijdens hun tewerkstelling vorderingen maakten wat betreft hun kennis Nederlands. De meesten van hen werden al een eerste keer gescreend in de eerste helft van 2011. De meesten onder hen stagneerden echter. Zij zullen hierop aangesproken worden tijdens een functioneringsgesprek. - Distributiecentrum Delhaize Zellik Het personeel van de verschillende afdelingen van het distributiecentrum in Zellik kon zich laten screenen eind 2012. De medewerkers die hiervoor in aanmerking komen, kunnen een cursus Nederlands volgen in een lokaal van Delhaize in Zellik. De cursus zal starten in januari 2013 en wordt gegeven door CVO Meise-Jette. De personen die, na de screening, hier voor niet in aanmerking komen, verwezen we door naar andere cursussen Nederlands in de centra in de regio uit het regulier aanbod. - vzw IN-Z De screening in de vestiging Merchtem was een eerste stap in het taalbeleidsproces van deze vzw. De taalkennis van de anderstalige medewerkers werd in kaart gebracht. Aan de directe leidinggevenden gaven we door met wie ze – op basis van het vastgestelde taalniveau - wel een (eenvoudig) gesprek konden voeren. Dit was voor veel leidinggevenden een eyeopener. Tot dan toe dachten zij er niet eens aan om een gesprek te proberen in het Nederlands terwijl het wel kon.

1.5. Vormingen (zie ook deel 5) -

Vorming in open aanbod van PRIC

In 2012 gaf het Huis in totaal 7 vormingen ‘Duidelijke taal’ die waren opgenomen in het open aanbod van het Pric. Twee van deze vormingen waren voorbehouden voor de doelgroep van medewerkers van organisaties uit de sociale en welzijnssector. Deze twee vormingen werden gegeven door de medewerker verbonden aan dit project. 30 mensen namen deel aan deze twee sessies.


27

-

Vorming op maat - Groep intro Nationaal Voor de verschillende afdelingen van Groep Intro gaf het Huis een volledige vormingsdag onder de noemer ‘Taal op de werkvloer’. Bedoeling van deze dag was de instructeurs uit werkervaringsprojecten meer inzicht te geven in het omgaan met anderstaligheid op de werkvloer. Hoe kunnen ze inspelen op een gemengde ploeg medewerkers? Hoe kunnen ze oefenkansen bieden tijdens het werk? Hoe kunnen zij hun anderstalige doelgroepmedewerkers ook talig voorbereiden op de stap naar een reguliere job? Op al deze vragen probeerden we samen antwoorden en mogelijke oplossingen te formuleren. 15 instructeurs namen deel aan deze vormingsdag. - Leerwerkbedrijf Oost-Brabant Net als voor Groep Intro gaf het Huis ook voor LWBOB een vorming voor instructeurs in werkervaringsprojecten. Ditmaal ging het om een sessie van 3u en was de focus ‘Duidelijke taal’. 12 personen volgden de vorming. - CAW Vilvoorde Dit Caw vroeg ons om een vormingssessie te geven voor haar hulpverleners die allen vaak in contact komen met anderstalige cliënten. Zij wilden vooral samen nadenken over een gezamenlijke aanpak. 18 personen volgen deze sessie.

1.6.Samenwerking en netwerking Organisaties die een nood ervaren aan een taalbeleid, weten niet altijd waar ze daarvoor terecht kunnen. Daarom probeert Huis van het Nederlands Vlaams-Brabant haar aanbod bekend te maken via haar partners en haar netwerk steeds uit te breiden. Voor de uitvoering van bepaalde acties uit een taalbeleid doet het Huis ook een beroep op externe partners. Ook de workshops in verband met taalbeleids(acties) vermelden we hier onder punt 2. Deze workshops zijn geen volledige vormingen en passen meestal in een groter geheel van een studiedag of trefdag.

1.6.1. Samenwerking - RESOC Het Huis werkt nauw samen met de projectontwikkelaars van Resoc Halle-Vilvoorde. Zij stellen diversiteitsplannen op voor bedrijven en organisaties. Voor organisaties en bedrijven die taalacties in hun diversiteitsplan opnemen werkt Resoc samen met het Huis. Ook omgekeerd stelt het Huis organisaties voor om hun taalacties in een diversiteitsplan op te nemen. - VDAB Op dezelfde manier werkt het Huis samen met de NODW (Nederlands op de werkvloer)-instructeurs van VDAB. Het Huis kan organisaties voorstellen om een cursus NODW voor personeelsleden te organiseren. De instructeurs van VDAB van hun kant kunnen het bedrijf dan weer aanraden om, naast een cursus NODW nog andere taalacties te ondernemen en daarvoor samen te werken met het Huis.


28

- CBE, VOKANS, KOPA Genoemde organisaties bieden allen taalcoaching (op de werkvloer) aan. Als er binnen een procesbegeleiding de nood naar boven komt om anderstalige personeelsleden en hun omgeving (leidinggevenden en collega’s) intensiever te begeleiden kan het Huis aan raden om met één van deze organisaties in zee te gaan. Ook deze samenwerking werkt in beide richtingen. Taalcoaches kunnen veel, maar soms merken ze dat de organisatie zelf best structureel ondersteund zou worden. In zulke gevallen raden zij aan contact op te nemen met het Huis. - PWK Halle-Vilvoorde De Permanente werkgroep kansengroepen is een initiatief getrokken door Resoc. Elke maand komen alle organisaties die werken met/voor kansengroepen samen om initiatieven te nemen voor deze doelgroepen. Nieuwe ontwikkelingen krijgen daar een platform, goede voorbeelden worden besproken, noden worden in kaart gebracht, … Het Huis neemt deel aan dit overleg omdat ook ‘taal’ een vaak terugkerend agendapunt is.

1.6.2. Netwerking In 2012 gaf het Huis verschillende workshops, nam deel aan studiedagen en trefmomenten om haar aanbod taalbeleid bekend te maken. Hieronder een kort overzicht. -

Streekcongres Haviland Het Huis nam deel aan de werkgroepen ‘leren en onderwijs’ en ‘ondernemen en werk’ op het congres voor het streekpact 2030 van Haviland.

-

Lerend Netwerk Trajectbegeleiders OCMW’s Hageland Het Huis gaf een workshop over het aanbod taalbeleid binnen dit lerend netwerk.

-

Trefmoment VOKA Halle-Vilvoorde rond werkbaar werk Op dit netwerkmoment voor werkgevers stelde het Huis haar aanbod taalbeleid voor.

-

LSB-lunch CAW Leuven Het Huis begeleidde een gesprekstafel op de Lokaal Sociaalbeleidslunch van CAW Leuven met als thema ‘Taal’.

-

Studiedag Taalbeleid OCMW Halle Op de studiedag die OCMW Halle over haar taalbeleidsproces gaf het Huis een workshop over het succesvol implementeren van een taalbeleid.

1.7. Andere Projecten - Proper Nederlands Huis van het Nederlands Brussel ontwikkelde een vormingspakket voor poetshulpen van schoonmaakbedrijven en dienstenchequesbedrijven. Het pakket bestaat uit een boekje, dvd, startsessie van 3u en een NODW-pakket van 20u, 30u of 40u. De Huizen van het Nederlands zorgen voor de bekendmaking van dit pakket en geven de startsessie binnen de bedrijven (VDAB zorgt voor het vervolg). In 2012 werd het vormingspakket gelanceerd. In het najaar gaf het Huis 2 startsessies voor PWA Midden-Brabant waar samen 23 anderstalige poetshulpen aanwezig waren. Het Huis had al verschillende verkennende gesprekken met andere dienstencheques bedrijven. (assist@home Asse, Hestia services Asse, Dienstenchequesbedrijf Ternat)


29

- Zap met je klas In het voorjaar 2012 diende het Huis een projectaanvraag ‘Zap met je klas’ in bij ‘Managers van diversiteit’. We maakten al afspraken met mogelijke partners (alle cvo en cbe uit de provincie, vzw de rand en Rob-tv en Ring tv). De uitvoering van het project kan van start gaan vanaf maart 2013. - Trefmoment taalcoaches Op 29 november organiseerde het Huis samen met Resoc Halle-Vilvoorde een trefdag voor taalcoaches uit heel Vlaanderen. Taalcoaching is een vrij recente methodiek en voor veel organisaties is het niet duidelijk wat het precies inhoudt en wat men precies kan verwachten. Voor veel taalcoaches zelf is het ook nog zoeken naar de ideale manier van werken. Het Huis wil hen een platform geven om uit te wisselen, van elkaar te leren en nieuwe ideeën op te doen. Een 50-tal taalcoaches nam deel aan het trefmoment. - Film WZC Tervuren Begin 2012 maakte het Huis een video-opname met drie interviews van anderstalige personeelsleden van WZC Zoniën in Tervuren. Deze interviews gebruiken we tijdens vormingen en workshops. De anderstaligen vertellen over hun ervaringen in verband met Nederlands leren. Dit werkt sensibiliserend op vormingen. De deelnemers horen anderstaligen zelf aan het woord en bekijken de realiteit vanuit een andere hoek. - Kalenders In samenwerking met de Provincie Vlaams-Brabant ontwikkelde het Huis een bureau- en verjaardagskalender met tips voor klare taal (zie bij ‘vormingen’, productontwikkeling)


30

DEEL 2: Procesbegeleiding taalbeleid in lokale besturen

Met subsidies van de Provincie Vlaams-Brabant, dienst Vlaams karakter, kunnen we verschillende lokale besturen begeleiden bij het uitwerken van een eigen taalbeleid. We willen hen helpen op structurele en strategische wijze te reageren op de taalsituaties die zich voordoen om zo de communicatie met anderstalige inwoners en cliënten te verbeteren. Dit project verloopt in nauwe samenwerking met vzw de Rand, de provincie Vlaams-Brabant en het Provinciaal Integratiecentrum.

1. Lopende begeleidingen De volgende besturen hebben het proces doorlopen en hebben een taalbeleidsplan dat goedgekeurd werd door het beleid. Het Huis fungeert nog als helpdesk en biedt nazorg. • •

OCMW Zaventem Politie Sint-Pieters-Leeuw

De meeste lokale besturen vragen naar een intensieve begeleiding bij de uitwerking van de meest prioritaire taalacties. • • • • • • •

OCMW Sint-Pieters-Leeuw Gemeente Sint-Pieters-Leeuw Gemeente/OCMW Liedekerke OCMW Meise Gemeente Dilbeek Gemeente/OCMW Grimbergen Stad Vilvoorde

Het verder uitwerken van een taalvisie en taalactieplan is een opdracht voor de laatst opgestarte procesbegeleiding, namelijk: • • • • • • • • • • • •

OCMW Vilvoorde Gemeentebestuur Asse OCMW Asse Gemeente Machelen OCMW Machelen Stad Landen OCMW Landen Gemeentebestuur Beersel OCMW Beersel Gemeente Zemst OCMW Zemst Gemeentebestuur Overijse

Onderstaande tabel geeft een uitgebreid taalactieplan weer. Elke gemeente bepaalt zelf de invulling, prioriteiten en uitwerking. Toch zijn er veel gelijkenissen tussen de verschillende lokale besturen.


31

Schematische voorstelling van een taalactieplan:


32

2. Stand van zaken per gemeente 2.1. OCMW Zaventem Het taalbeleidsplan werd goedgekeurd door het Vast Bureau en vervolgens voorgesteld aan de sociale dienst. Voor de uitwerking van de taalacties werd de medewerking gevraagd van het volledige team. Vijf werkgroepjes werken rond de volgende thema’s: • Interne en externe bekendmaking van het taalbeleid. • Infostand met informatie over de Nederlandse lessen en andere zaken rond taalbeleid en taalpromotie. • Afbeeldingen en pictogrammen ter ondersteuning van gesprekken op de sociale dienst. • Positieve beeldvorming rond het Nederlands. • Documenten toegankelijk maken. 2.2 Sint-Pieters-Leeuw 2.2.1 Politie De taalafspraken werden geformuleerd door enkele beleidsmedewerkers. Ze werden voorgelegd aan de taalwerkgroep, vervolgens aan de andere medewerkers en als laatste heeft de zonale veiligheidsraad de afspraken goedgekeurd. De politie wenst geen verdere stappen te ondernemen, voor hen is een duidelijk afsprakenkader voldoende. Wel blijven ze deel uitmaken van de overkoepelende stuurgroep (gemeente, OCMW, politie) om gemeenschappelijke acties mee uit te werken. 2.2.2 OCMW Het volledige taalbeleidsplan werd goedgekeurd door managementteam en Vast Bureau. Er werden enkele workshops georganiseerd voor medewerkers uit verschillende diensten, waarin we in de eerste plaats de taalafspraken en taalacties hebben bekend gemaakt. Er was ook ruimte voor meer informatie over tweedetaalverwerving en tips en tricks rond duidelijke taal. Ook de andere acties uit het actieplan werden uitgewerkt, bijvoorbeeld: infostand in de wachtruimte van de sociale dienst, brieven van de sociale dienst toegankelijk maken, thema taalbeleid heeft vaste plaats in de interne nieuwsbrief, duidelijke doorverwijsbrieven naar partners,… 2.2.3 Gemeentebestuur De taalvisie, taalafspraken en taalacties werden voorgelegd aan het schepencollege en goedgekeurd. De taalwerkgroep heeft beslist om als eerstvolgende stap het gemeentepersoneel in te lichten over het taalbeleid. We doen dit begin 2013 in combinatie met een vorming ‘Duidelijke taal’. Nadien, wanneer iedereen op de hoogte is, kunnen de andere acties uit het actieplan uitgewerkt worden. 2.2.4 Overkoepelende stuurgroep Het is belangrijk dat de drie partners (gemeente, OCMW en politie) gezamenlijk de inwoners van SintPieters-Leeuw kunnen informeren over het taalbeleid. De stuurgroep werkt deze bekendmaking uit. Er werd reeds een folder en affiche in meerdere talen ontworpen.

2.3 Liedekerke Een stuurgroep van leidinggevenden uit gemeente en OCMW heeft een taalbeleidsplan uitgewerkt met taalvisie, taalafspraken en duidelijke strategische en operationele doelstellingen. Dit taalbeleidsplan werd goedgekeurd door schepencollege en Vast Bureau. Via verschillende vormingen werden alle personeelsleden op de hoogte gebracht en er werd een flyer ontwikkeld om de inwoners van Liedekerke te informeren over het taalbeleid van de gemeente. 2.4 OCMW Meise Het volledige taalbeleidsplan werd goedgekeurd door de OCMW-Raad. Op de opendeurdag begin september 2012 heeft het OCMW enkele acties uitgewerkt ter sensibilisering van cliënten en andere geïnteresseerden. Via een aantal vormingen werden de verschillende diensten geïnformeerd.


33

2.5 Dilbeek De gemeente Dilbeek heeft een integratieambtenaar aangeworven en deze werd meteen aangesteld als nieuwe interne taalcoördinator. De taalwerkgroep heeft taalafspraken geformuleerd en een taalactieplan opgesteld. Deze werden goedgekeurd door het schepencollege en de gemeenteraad. Er vond een infomoment plaats voor enkele partners van de gemeente, zoals CC Westrand en het zwembad ‘Dilkom’. De reacties waren zeer positief en men wil in de toekomst graag betrokken worden bij de uitwerking van sommige taalacties. We organiseren begin 2013 verschillende korte infomomenten en langere vormingen om het gemeentepersoneel te informeren over het taalbeleid van de gemeente. Ook andere geïnteresseerden kunnen hieraan deelnemen.

2.6 Grimbergen Schepencollege en OCMW-Raad hebben een taalrichtlijn geformuleerd. De ambtelijk-politieke werkgroep heeft deze richtlijn besproken en op basis hiervan werd een taalactieplan geschreven. Er werd een vorming ‘Duidelijke taal’ georganiseerd voor de werkgroep. Op het einde van deze vorming werd het taalactieplan voorgesteld. 4 werkgroepjes werken rond de volgende thema’s: • Externe communicatie • Toegankelijke schriftelijke communicatie • Nederlands positief in de kijker • Visuele ondersteuning

2.7 Vilvoorde 2.7.1 Stad De taalwerkgroep heeft taalafspraken geformuleerd die we begin 2013 in een infomoment voorstellen aan het schepencollege. Ondertussen werd een taalcoach aangenomen, die extra ondersteuning biedt aan een anderstalige poetshulp in CC Het Bolwerk en werd een selectie gemaakt van andere prioritaire taalacties. 2.7.2 OCMW De taalwerkgroep heeft aan de hand van een taalomgevingsanalyse de belangrijkste doelstellingen bepaald. Aan elk van deze doelstellingen werden taalacties gekoppeld. De eerste actie die gepland werd, was een vorming over tweedetaalverwerving en de niveaus NT2. Op het einde van deze vorming kregen de deelnemers een reflectie-opdracht met enkele richtvragen over het taalgebruik in contact met anderstalige cliënten. De resultaten uit de reflectie-opdracht vormen naast de taalwetgeving het uitgangspunt om begin 2013 taalafspraken neer te schrijven.

2.8 Machelen In de periode januari – februari zijn er verkennende gesprekken geweest met de gemeente en het OCMW van Machelen. Om voldoende gedragenheid te creeëren werd er besloten om ook een algemene voorstelling van een taalbeleidsproces te geven voor alle geïnteresseerde personeelsleden. Na goedkeuring van het gemeentebestuur, vonden observaties van de werkvloer plaats in de periode maart-april 2012. Ondertussen werd de taalwerkgroep samengesteld. In april 2012 kwam deze groep, bestaande uit personeelsleden van de gemeente en van het OCMW een eerste keer samen. Al snel werd op basis van de taalomgevingsanalyse taalprioriteiten bepaald. Na overleg met de taalwerkgroep is ervoor gekozen om in juli 2012 met een kleinere werkgroep, bestaande uit de communicatieambtenaar van de gemeente, de integratieambtenaar en de beleidsondersteuner van het OCMW van Machelen een aanzet van een gemeenschappelijke taalvisie uit te schrijven. Eind augustus is de taalwerkgroep voor een derde keer bijeengekomen om op basis van deze aanzet een taalvisie op te stellen.


34

In de periode oktober-december heeft de werkgroep de gemeenschappelijke taalafspraken voor het OCMW en de gemeente opgesteld. Ook mogelijke taalacties zijn in grote lijnen door de werkgroep in een taalactieplan gebundeld. Samen met de integratieambtenaar is in december bekeken of een taalcoach kan aangesteld worden vanuit het dichtbijgelegen Centrum voor Basiseducatie Halle-Vilvoorde. Dit is eind december door het schepencollege goedgekeurd voor de periode januari-juni 2013. De begeleider zal gedurende 5 uur per week ten dienste staan van OCMW en gemeente, in nauw overleg met de integratieambtenaar en het Huis van het Nederlands. De uitwerking van de taalcoaching zal in lijn liggen met de noden en wensen die de taalwerkgroep aangeeft. De taalvisie en de taalafspraken worden op 22 januari ter goedkeuring voorgelegd aan het nieuwe schepencollege. Begin februari van het volgend jaar wordt dit op de OCMW-raad voorgelegd. Daarna gaat de taalwerkgroep aan de slag met het uitwerken van concrete acties.

2.9 Asse

Op 19 maart 2012 werd een verkennend gesprek gehouden in de gemeente Asse. Op basis daarvan werd beslist om in de periode april- mei een taalomgevingsanalyse te maken in de gemeente en in het OCMW van Asse. Ondertussen werd er gezocht naar een belangstellende personeelsleden voor de vorming van de werkgroep. De eerste werkgroep kwam samen op 24 mei 2012. Gezamenlijke taaldoelstellingen werden in kaart gebracht. De werkgroep gaf aan om niet te lang stil te staan bij de ontwikkeling van een visie, en om snel in actie te schieten. We hebben er dan ook voor gekozen om met de integratieambtenaar en de communicatieverantwoordelijke van de gemeente een eerste aanzet van een taalvisie op te stellen op basis van de prioritaire doelstellingen die de werkgroep tevoren had uitgewerkt. In augustus heeft de werkgroep de taalvisie verder ontwikkeld. Daarna is de werkgroep snel van start gegaan met het uitwerken van taalafspraken. Ook andere taalacties werden in de werkgroepvergaderingen bedacht. Deze bundelden we in een voorlopig taalactieplan eind december. Net zoals de taalwerkgroep van Machelen, heeft de taalwerkgroep van Asse ervoor gekozen om de taalvisie en taalafspraken eerst voor te leggen bij de gemeentesecretaris begin december. Deze is echter onverwacht overleden. Eind januari 2013 zullen we het afgelegde traject bij de burgemeester duiden. Op zijn beurt gaat hij de documenten ter goedkeuring aan het schepencollege voorleggen. Ook in het OCMW plannen we een overleg met de OCMW-raad. Daarna gaat de taalwerkgroep aan de slag met het uitwerken van concrete acties aan de hand van het taalactieplan. 2.10

Landen

In Landen werd een eerste verkennend gesprek gehouden in het najaar van 2012 met de secretaris en enkele diensthoofden van de stad en de OCMW-diensten. Na het gesprek is beslist om te wachten tot na de samenstelling van het nieuwe gemeente bestuur en de OCMW-raad om echt van start te gaan met het taalbeleidsproces.

2.11

Beersel

Na een eerste kennismakingsgesprek op 28 juni 2012 is er beslist om te starten met een vorming Duidelijke Taal voor de bevolkingsdienst. Deze vorming is doorgegaan op 13 november 2012. Bij de aanstelling van een nieuw bestuur zal worden bekeken of een integratieambtenaar kan worden aangesteld. Deze kan dan als interne trekker beginnen met de opstart van een taalbeleidsproces.


35

2.12

Zemst

De integratieambtenaar van de gemeente Zemst heeft in 2012 een aantal keren contact opgenomen met het Huis van het Nederlands. Informeel werd alvast een taalbeleidsproces in lokale besturen uit de doeken gedaan. De gemeente heeft in november 2012 beslist om te wachten na de verkiezingen om te starten met een taalbeleidsproces. Begin januari 2013 zal men opnieuw contact opnemen voor een eerste verkennend gesprek.

2.13

Overijse

In Overijse gingen we normaalgezien van start gaan met de uitwerking van een taalbeleid, nadat het integratiebeleidsplan zou worden goedgekeurd. Dit beleidsplan is echter door het schepencollege van Overijse niet goedgekeurd, waardoor ook de opstart van een taalbeleidsproces in het gedrang kwam. In een brief naar de burgemeester en schepenen van 14 juni 2012 heeft het Huis van het Nederlands gevraagd voor een onderhoud om mogelijkheden voor een taalbeleidsproces alsnog af te toetsen. Hierop heeft het Huis echter nooit een antwoord ontvangen. Daarom is beslist om de opstart van een taalbeleidsproces in deze gemeente on hold te plaatsen totdat de gemeente Overijse zelf een stap onderneemt.

3. Extra

3.1 Vorming ‘Taalbeleid’ De VVSG organiseert in samenwerking met Thomas Leys, jurist bij Taalwetwijzer, de vorming ‘Taalwetgeving voor lokale besturen’. De deelnemers stellen zich na deze vorming echter vaak de vraag hoe ze dit alles in praktijk kunnen brengen. Daarom hebben de Huizen van het Nederlands Vlaams-Brabant en Antwerpen, op vraag van de VVSG, een vorming ontwikkeld over het taalbeleid in lokale besturen.

3.2 Werkgroep ‘Speelpleinwerking’ Een aparte werkgroep met speelpleinverantwoordelijken uit Dilbeek, Sint-Pieters-Leeuw en Halle werkt aan meer toegankelijke brochures, een duidelijke regelgeving en een betere communicatie met de ouders van de kinderen die deelnemen aan de speelpleinen. Deze werkgroep wordt getrokken door het Huis.

3.3 Brief gericht aan handelaars Verschillende gemeenten in de Rand schrijven de lokale handelaars aan wanneer ze publiciteit maken in andere talen dan het Nederlands. Ze wijzen hen daarbij op het Vlaams karakter van de gemeente en vragen de handelaars alleen het Nederlands te gebruiken. Vaak nodigen deze brieven echter niet uit om gelezen te worden. We hebben enkele voorbeeldbrieven herschreven en de reacties van de gemeentebesturen hierop zijn positief.


36

Deel 3: Taalbeleid in onderwijs: EIF: Geïntegreerde taaltrajecten in beroepsopleidingen

Het project geïntegreerde taaltrajecten in beroepsopleidingen draagt bij tot het vergroten van de integratie van anderstaligen in de Vlaamse samenleving. Het project wil opleidingen talig toegankelijker maken zodat ook anderstaligen kansen krijgen om met een opleiding te starten en deze met succes kunnen afwerken. Het EIF-project oproep 192 liep van 15/11/2010 tot 30/06/2012. Het vervolg, oproep 237 loopt van 01/07/2012 tot 30/06/2013.

Voor oproep 192 lag in Vlaams-Brabant de focus van het project op de opleidingen in de zorgsector en ‘algemene vorming’ binnen tweedekansonderwijs. Voor oproep 237 focussen we niet meer op een bepaalde opleiding. We baseren ons bij de selectie van de opleidingen op de populariteit ervan bij anderstaligen (derdelanders). We verkregen deze informatie bij onze partners Consortium L4 en Consortium In.

1. Welke opleidingen en centra zijn intensief begeleid in 2012? Oproep 192 (01/01/2012 – 30/06/2012) 1. CVO Meise-Jette: opleiding polyvalent verzorgende in Wolvertem. 2. CVO VTI: opleiding polyvalent verzorgende in Tienen met sensibilisering naar jeugd-en gehandicaptenzorg en Algemene Vorming. 3. CVO De Oranjerie: opleiding Algemene Vorming met sensibilisering naar kinderzorg. 4. CVO TKO Leuven: opleiding Algemene Vorming met sensibilisering naar jeugd- en gehandicaptenzorg en kinderzorg. 5. Landelijke Thuiszorg i.s.m. VDAB: opleiding polyvalent verzorgende in Wijgmaal. Oproep 237 (01/07/2012 – 31/12/2012) 1. CVO Leuven-Landen: opleidingen informatica in Leuven. 2. HBO5 Sint-Franciscusinstituut voor verpleegkunde in Leuven. Via een diepgaande procesbegeleiding krijgen deze centra ondersteuning van het Huis om een taalbeleid te implementeren. We brengen eerst via een taalomgevingsanalyse de knelpunten, noden en behoeften binnen de opleiding in kaart. Via een verkennend gesprek met directie/opleidingscoördinator, observaties van lessen, bevragingen bij cursisten en docenten, screening van cursus- en evaluatiemateriaal maken we een analyse en formuleren een advies. Het centrum stelt een werkgroep taalbeleid samen en geeft feedback op de adviesnota van het Huis. De werkgroep werkt concrete acties uit naar vakdocenten, cursisten, directie, etc. op basis van de taalomgevingsanalyse. Deze acties worden in een taalbeleidsplan opgenomen en binnen een bepaalde periode uitgevoerd en geëvalueerd.


37

2. Welke acties realiseerden we in 2012?

Oproep 192 (01/01/2012 – 30/06/2012)

1. CVO Meise-Jette: opleiding polyvalent verzorgende in Wolvertem: Cursisten: - Opstart geïntegreerd traject leerondersteuning door CBE (effectieve start sept 2012). - Optimaliseren intakeprocedure: aanpassen nieuwe taaltest (doel: gericht kunnen oriënteren naar geïntegreerd traject leerondersteuning en/of taalcoaching). Vakdocenten: - Vorming 'Algemeen taalgericht vakonderwijs'. - Vorming ‘Taaltoegankelijk evalueren en toegankelijk lesmateriaal’. Toekomst: In juni 2012 liep de intensieve procesbegeleiding ten einde. We evalueerden het proces (bevraging vakdocenten, evaluatie binnen de werkgroep taalbeleid) en kwamen tot volgende acties voor de toekomst: - Herbekijken invulling taken taalcoaches. - Eerste aanzet tot een taalbeleidsvisie. Het centrum zal zelf verder aan de slag gaan met deze acties. Zij kunnen in de toekomst nog steeds terecht bij het Huis voor advies.

2. CVO VTI: opleiding polyvalent verzorgende in Tienen met sensibilisering naar jeugd-en gehandicaptenzorg en Algemene Vorming: Cursisten: - Verderzetting geïntegreerd traject taal- en leerondersteuning door CBE. - Infosessie ‘duidelijke taal’ voor Nederlandstalige meters en peters binnen de opleiding. Vakdocenten: - Vorming 'Feedback en taaltoegankelijke toetsen'

Toekomst: In juni 2012 liep de intensieve procesbegeleiding ten einde. We evalueerden het proces (bevraging vakdocenten, evaluatie binnen de werkgroep taalbeleid) en kwamen tot volgende acties voor de toekomst: - De vakdocenten maken actief gebruik van de aangekochte CINOP-kaarten. - Het thema taalbeleid wordt minstens eenmaal per semester geagendeerd op de personeelsvergadering. - Organisatie van een terugkommoment/opfrisworkshop ‘taalgericht vakonderwijs’ in het voorjaar 2013. Het centrum zal zelf verder aan de slag gaan met deze acties. Zij kunnen in de toekomst nog steeds terecht bij het Huis voor advies.


38

3. CVO De Oranjerie: opleiding Algemene Vorming met sensibilisering naar Kinderzorg: Cursisten: - Uittesten van de nieuwe taaltest gelinkt aan NT2-niveaus. - Verderzetting individuele ondersteuning via buddy-project (i.s.m. SLO-opleiding). Vakdocenten: - Vorming: 'Werken met spreek- en schrijfschema's en hoe mondelinge en schriftelijke feedback geven?'. Toekomst: In juni 2012 liep de intensieve procesbegeleiding ten einde. We evalueerden het proces (bevraging vakdocenten, evaluatie binnen de werkgroep taalbeleid) en kwamen tot volgende acties voor de toekomst: - CINOP taalkaarten bestellen. - Symbolenlijst voor verbetering schrijfproducten ontwikkelen en toepassen. - Nieuwe taaltest: gegevens oplijsten en marges scores aanpassen + verder digitaliseren. - Lijst voor aanmaak dyslexie-contract opstellen. Het centrum zal zelf verder aan de slag gaan met deze acties. Zij kunnen in de toekomst nog steeds terecht bij het Huis voor advies.

4. CVO TKO Leuven: opleiding Algemene Vorming met sensibilisering naar jeugd- en gehandicaptenzorg en kinderzorg: Cursisten: - Voorbereiding taal- en leerondersteuning buddyproject i.s.m. CVO VTI SLO-opleiding. Vakdocenten: - Sensibiliseringscampagne woordenschat (schooltaalwoorden). - Vorming ‘Algemeen taalgericht vakonderwijs ’ i.s.m. OKAN opvolgcoach. Toekomst: In juni 2012 liep de intensieve procesbegeleiding ten einde. We evalueerden het proces (bevraging vakdocenten, evaluatie binnen de werkgroep taalbeleid) en kwamen tot volgende acties voor de toekomst: - De werkgroep taalbeleid zal niet blijven bestaan, opvolging van acties taalbeleid worden overgenomen door de cursistenbegeleiders. - Idee voor een standenmarkt ‘projecten’ waar het Huis aanwezig zou kunnen zijn met een stand rond taalgericht vakonderwijs.

5. Landelijke Thuiszorg ism VDAB: opleiding polyvalent verzorgende in Wijgmaal: Het Huis van het Nederlands voerde de taalomgevingsanalyse uit en stelde deze samen met VDAB voor tijdens de kick-off van het VDAB Nodo+-project. Het Huis gaf in samenwerking met VDAB Nodo+ een vorming ‘taalgericht vakonderwijs’ voor de drie afdelingen van Landelijke Thuiszorg op Vlaams niveau (Wijgmaal, Herentals en Bilzen) die een opleiding polyvalent verzorgende inrichten. VDAB coachte de vakdocenten individueel op vlak van taalgericht lesgeven via uitgewerkte scenario's.


39

Oproep 237 (01/07/2012 – 31/12/2012)

1. CVO Leuven-Landen: opleidingen informatica in Leuven: Tijdens het eerste semester van schooljaar 2012-2013 voerden we een taalomgevingsanalyse uit. De voorstelling hiervan aan alle vakdocenten gebeurt bij aanvang van het tweede semester. Daarna zal een werkgroep taalbeleid samen met de adviseur taalbeleid van het Huis de taalbeleidsacties voor dit schooljaar bepalen. Advies Huis op basis van de taalomgevingsanalyse: Niveau opleidingscoördinator: - Opstart werkgroep taalbeleid. Niveau cursisten: - Toeleidingsacties vanuit NT2 naar de opleidingen informatica. - Intakeprocedure herbekijken. Niveau vakdocenten: - Taaltoegankelijker maken van cursussen. - Vormingen taalgericht vakonderwijs.

2. HBO5 Sint-Franciscusinstituut voor verpleegkunde in Leuven: Tijdens het eerste semester van schooljaar 2012-2013 voerden we een taalomgevingsanalyse uit. De voorstelling hiervan aan alle vakdocenten gebeurt bij aanvang van het tweede semester. Daarna zal de werkgroep taalbeleid samen met de adviseur taalbeleid van het Huis de taalbeleidsacties voor dit schooljaar bepalen. Tijdens een interne studiedag op 30/11/2012 gaf het Huis al een vorming ‘taalneutraal evalueren en toegankelijk lesmateriaal’. De opleiding startte ook al een werkgroep taalbeleid. Advies Huis op basis van taalomgevingsanalyse: Niveau opleidingscoördinator: - Intakeprocedure in kaart brengen en herbekijken, instapniveau bepalen. Niveau cursisten: - Peter- /meterschap door Nederlandstalige studenten. - Herbekijken/aanpassen faciliteiten voor anderstalige studenten. Niveau vakdocenten: - Taaltoegankelijker maken van cursussen. - Vormingen taalgericht vakonderwijs.

3. Welk andere acties werden gerealiseerd in 2012 (disseminatie, toeleiding, sensibilisering, …)?

Social profitbeurs Halle-Vilvoorde Tijdens deze beurs organiseerde het Huis in samenwerking met VDAB meerdere infosessies voor anderstaligen over opleidingsmogelijkheden binnen de zorgsector. Geïnteresseerde anderstaligen konden hier eveneens hun niveau Nederlands laten bepalen om zo een zicht te krijgen op mogelijke instap in een opleiding. Daarnaast was het Huis ook aanwezig met een algemene infostand.


40

EIF-studiedag ‘sleutels voor educatie’ De Huizen van het Nederlands en de Consortia Volwassenenonderwijs organiseerden in juni 2012 een gezamenlijke studiedag rond de verschillende EIF-projecten. De studiedag bood een brede waaier aan workshops en presentaties met als doel ervaringen uit te wisselen en behaalde resultaten te delen.

Screening materiaal Via Educatie (Consortium L4) Op vraag van Consortium L4 werd het materiaal dat zij zullen gebruiken voor infosessies binnen de werking van Via Educatie samen bekeken en talig toegankelijker gemaakt. Het Huis neemt eveneens deel aan de stuurgroep ‘Via Educatie’ van het Consortium L4.

4. Welk materiaal werd er ontwikkeld?

NT2-lespakket voor beroepsopleidingen: Tijdens oproep 192 (2011) ontwikkelde het Huis i.s.m. CVO Meise-Jette en CVO De nobel het NT2lespakket ‘Informatie over opleidingsmogelijkheden’. Dit werd geëvalueerd in juni 2012 en aangepast. Sinds het najaar 2012 verspreiden we de aangepaste versie. Dit lespakket werd in 2012 31 keer aangevraagd (21 door CVO’s, 2 door CBE’s en 8 door andere partners).

Folder ‘Klare taal in opleidingen’: Het Huis ontwikkelde in samenwerking met de andere vier Huizen waar het EIF-project loopt een folder ‘Klare taal in opleidingen’. Het doel van deze folder is ons aanbod taalbeleid in opleidingen bekend te maken bij alle opleidingsverstrekkers in onze regio.

Promofilm taalbeleid Huis van het Nederlands Vlaams-Brabant Het intern taalbeleidsteam van het Huis stelde een promofilmpje samen vanuit de verschillende taalbeleidswerkvelden (opleiding, werkvloer, lokale besturen, …). Het volledige interne taalbeleidsteam van het Huis kan dit filmpje als promomateriaal en als sensibiliseringsmateriaal gebruiken.


41

DEEL 4: Project taalpromotie: Bijt in je vrije tijd Elk jaar volgen duizenden anderstaligen cursussen Nederlands in Vlaams-Brabant. Maar waar ze dat Nederlands kunnen oefenen, is vaak helemaal niet duidelijk. Nochtans leer je een taal pas echt, door ze te spreken en dus te oefenen. Bijt in je vrije tijd helpt cursisten om ook in de vrije tijd deel te nemen aan activiteiten in het Nederlands. Met het project ‘Bijt in je vrije tijd’ wil het Huis van het Nederlands cursisten dus stimuleren om het ruime aanbod vrijetijdsactiviteiten in de provincie VlaamsBrabant te leren kennen. Daarnaast motiveert Bijt in je vrije tijd ook vrijetijdsorganisaties om een meer toegankelijke taal te gebruiken in de communicatie met anderstaligen. Ook in dit project is er voor de Vlaamse rand een zeer nauwe samenwerking met vzw ‘de Rand’.

1. De Rand A. Vervolg tweede editie In de Vlaamse rand liep het eerste pilootproject in de periode januari-juni 2011 in de regio AsseMeise-Wemmel. Eind 2011 (schooljaar 2011-2012) kwamen er een aantal nieuwe gemeenten bij, namelijk Hoeilaart, Kraainem, Overijse, Tervuren en Wezembeek-Oppem. Vooral in de regio Tervuren, Hoeilaart, Wezembeek-Oppem kenden de meeste activiteiten een groot succes Femma Vossem kreeg er een nieuw lid bij en Femma Tervuren zelfs 2, via het project. Voor het schooljaar 2011-2012 schreven 190 cursisten zich in voor 1 of meerdere activiteiten van dit project. We merken dat activiteiten die in gezinsverband kunnen gedaan worden, die iets te maken hebben met koken en of proeven meestal veel succes hebben. De tweede editie omvatte 24 verenigingen met 25 verschillende activiteiten. De verenigingen kregen ter voorbereiding opnieuw of voor de eerste keer een vorming duidelijk gesproken taal. Wanneer er niemand kon aanwezig zijn, werden de tips en belangrijkste aandachtspunten telefonisch besproken en per post opgestuurd. Over het algemeen waren de verenigingen positief over de inhoud van de vorming. Dit werd als nuttig gezien voordat hun activiteit plaatsvond. De leerkrachten vonden de meeste activiteiten leuk als oefenkans voor hun cursisten. Zij maakten ook voor deze editie volop reclame in hun NT2 klassen en zorgden voor behoorlijk wat inschrijvingen. Wij kregen leuke en positieve reacties van deelnemende cursisten en van de verenigingen Het blijft een arbeidsintensief project, dat niet altijd in cijfers te evalueren valt. We blijven proberen om activiteiten zo veel mogelijk op de doelgroep en taalniveaus af te stemmen en blijven op zoek naar manieren om meer cursisten aan te trekken.

B. Opstart derde editie Deze derde editie omvat 44 verenigingen met 63 verschillende activiteiten. De regio's van de eerste twee edities deden terug mee, samen met nieuwe gemeenten Dilbeek, Grimbergen, Machelen en Sint-Genesius-Rode. In de gemeenten waar een integratieambtenaar werd aangesteld, werken wij met hen samen. Deze samenwerking verloopt goed en doordat de integratieambtenaren de juiste weg kennen om de verenigingen binnen hun gemeente te contacteren, hebben wij de mogelijkheid om meer gemeenten bij het project te betrekken, omdat we taken kunnen delegeren en niet meer zelf actief op zoek moeten naar verenigingen. Doordat het project nu al voor de derde keer loopt, zijn er ook een aantal verenigingen die elk jaar opnieuw willen deelnemen. In de periode mei-juni werd een nieuw programmaboekje opgesteld, aan de hand van vereenvoudigde tekstjes en beeldmateriaal van de verenigingen. In augustus-september startte ook opnieuw de promotieronde. Het project werd voorgesteld aan de leerkrachten van cvo en cbe en de gemeentelijke taallessen.


42

Op hun beurt motiveerden de leerkrachten de cursisten om mee te doen. Zij konden hierbij opnieuw gebruik maken van de lestips die het Huis van het Nederlands voor hen had gemaakt. In de periode september-december 2012 schreven 181 cursisten zich in voor de activiteiten die in deze periode plaatsvonden. De activiteiten die opnieuw plaatsvonden binnen de projectweek van CVO Hoeilaart-Tervuren waren ook opnieuw succesvol. C. Toekomst We merken tijdens deze derde editie dat we al wat ervaring opgedaan hebben en deze goed kunnen gebruiken voor de voorbereidingen van de volgende edities. Voor het schooljaar 2013-2014 zullen er opnieuw drie nieuwe gemeenten deelnemen, namelijk Vilvoorde, Drogenbos en Sint-Pieters-Leeuw.

2. Bijt-dag in Tienen In Tienen is de eerste editie van Bijt in je Vrije Tijd gestart in het schooljaar 2011-2012. Vanuit de stad Tienen kwam de vraag om dit op te starten in hun stad voor cursisten van CVO de Nobel en Open School. De stuurgroep die in 2011 werd opgericht, bestaande uit schepenen van de stad Tienen, de preventieambtenaar, NT2-coördinatoren van de twee scholen, de voorzitter van cultuurraad, het Pric, enz. kwam opnieuw samen in 2012 voor de volgende editie van “Bijt in je vrije tijd” Met deze stuurgroep werd in de periode 20/04/2012 tot en met 31/01/2013 verschillende evaluatie- en voorbereidende vergaderingen georganiseerd om het project te evalueren en voort te zetten. Op 28 maart 2013 zal de tweede editie van “Bijt in Tienen” plaatsvinden. In plaats van over een heel schooljaar, werd deze keer gekozen voor een grote ‘Bijt-dag’ waarop de leerkrachten van CVO en CBE zowel overdag als ’s avonds workshops zullen volgen in en rond het centrum van Tienen.

3. Bijt in je vrije tijd te Diest Van midden september 2012 tot midden december 2012 vond de eerste editie van ‘Bijt in je vrije tijd’ in Diest plaats. Het project werd voorbereid in de periode februari-juni 2012 met Huis van het Nederlands, de dienst diversiteit van de stad Diest, CVO De Oranjerie en CBE Diest. Met deze stuurgroep kwamen wij 4 keer samen. Op woensdag 19 september 2012 ging een voorbereidende vorming door voor de deelnemende verenigingen. Behalve één persoon die zich verontschuldigde, was er van de andere 7 verenigingen iemand aanwezig om de vorming te volgen. In totaal vonden er 11 activiteiten plaats over 6 weken. Slechts bij 1 activiteit waren er minder dan de helft van de ingeschrevenen aanwezig. De cursisten die niet deelnamen, vertelden dat zij de locatie niet gevonden hadden. Bij de vereniging ‘De Breisterren’ namen 6 cursisten deel aan de activiteit, die zowel door de leden van de vereniging als door de cursisten als erg positief ervaren werd. 1 persoon is ook effectief doorgestroomd en gaat nog steeds wekelijks naar de activiteiten. Deze eerste editie werd zowel door de dienst diversiteit van de Stad Diest, als door leerkrachten van CVO en CBE, de cursisten en een deel van de verenigingen goed geëvalueerd. Begin 2013 startten we dan ook met de voorbereidingen van een volgende editie.


43

4. Bijt in je vrije tijd te Leuven Ook in Leuven plannen we voor het schooljaar 2013-2014 een tweede editie van het project. Hiervoor planden we doorheen 2011 5 vergaderingen met de stuurgroep, die bestond uit de CVO’s van Leuven, het ILT, CBE, Huis van het Nederlands en de integratiedienst van de stad Leuven. De eerste editie van het project werd op 1 dag georganiseerd. Deze keer kozen we ervoor om cursisten aan bestaande activiteiten van de verenigingen te laten deelnemen, gedurende 2 maanden. Het project zal doorgaan van september 2013 tot eind november 2013.

DEEL 5: Vormingen Duidelijke Taal of ook 'communiceren met anderstaligen

1. Vormingen duidelijke taal Heel wat bedrijven en organisaties stellen zich vragen over hoe ze het best kunnen communiceren met anderstaligen die het Nederlands nog niet heel goed machtig zijn. Vragen zoals: • Hoelang duurt het vooraleer iemand een basiskennis Nederlands verwerft? • Hoe kunnen we anderstaligen ondersteunen in hun taalverwerving? Hoe kunnen we hen meer kansen geven om hun Nederlands te oefenen? • Hoe kunnen we op een positieve manier in de kijker brengen dat kennis van het Nederlands een troef is? • Hoe kunnen we onze communicatie met anderstaligen die weinig Nederlands spreken zo eenvoudig mogelijk houden? • Hoe weet u zeker dat een anderstalige uw uitleg begrepen heeft? Zijn er manieren om dit indirect na te gaan? • Hoe kunnen we op een positieve manier communiceren naar de buitenwereld dat we een Nederlandstalige organisatie, dienst of bedrijf zijn? • Zijn de schriftelijke documenten die wij gebruiken, toegankelijk voor anderstaligen? • Hoe kunnen we zorgen dat we in onze organisatie of bedrijf eenzelfde gedragen taalvisie hebben? Het Huis van het Nederlands geeft daarom vormingen op maat, waarin het handvaten aanreikt om te communiceren met anderstaligen en waarin deelnemers een zicht krijgen op het taalverwervingsproces van anderstaligen. Het Huis gaf verschillende vormingen in 2012 en de aanvragen blijven binnenlopen (zie tabel verderop).


44

2. Productontwikkeling •

Bureaukalender en verjaardagskalender

Voor het tweede jaar op rij heeft het team taalbeleid van het Huis van het Nederlands in samenwerking met de Provincie Vlaams Brabant en vzw ‘ de Rand’ een ludieke bureaukalender ontwikkeld met tips over duidelijk gesproken en geschreven taal. Deze kalender delen we uit na de vormingen 'Duidelijke taal’ of in organisaties die we begeleiden bij het uitwerken van een taalbeleid. Naast de bureaukalender voor 2013 is er nu ook een verjaardagskalender die we het hele jaar door kunnen verspreiden.

•

Website Klare Taal Rendeert

Het Huis van het Nederlands Antwerpen heeft in samenwerking met de Huizen van het Nederlands Vlaams-Brabant en Brussel de website ‘Klare Taal Rendeert’ uitgebreid met een extra link ‘Taalbeleid in contact met klanten’. Deze link bevat informatie, instrumenten, tips en goede voorbeelden over hoe je een taalbeleidsproces kan voeren, hoe je anderstaligen kan stimuleren Nederlands te leren,… http://www.klaretaalrendeert.be. •

“Jouw vragen ondertiteld” (vzw ‘De Rand’)

Op vraag van loketbedienden van de diensten bevolking en burgerlijke stand uit verschillende gemeenten heeft vzw ‘De Rand’ een vertaalwoordenboekje ontworpen met als titel “Jouw vragen ondertiteld”. Het boekje is een ‘ondertiteling’ bij een eerste contact met de gemeente én een aansporing om Nederlands te leren. Het bevat een aantal vragen en zinnen die de anderstalige moeten helpen om basisinformatie te vragen aan het loket. De woordenschat is vertaald in het Frans, Duits en Engels. Tegelijkertijd kan het boekje voor de loketbedienden een hulpmiddel zijn in hun communicatie met anderstalige inwoners die nieuw zijn in de gemeente. Het Huis heeft hierbij advies gegeven over vorm en feedback gegeven op inhoud. •

Leidraad voor een goed Vlaams beleid

Deze pocket richt zich tot de gemeenten van de Vlaamse Rand en is een handleiding voor elke mandataris die wil werken aan het Nederlandstalige karakter van zijn/haar gemeente. Een algemeen kader wordt geschetst op basis van vier pijlers: juridische achtergrond en taalwetgeving, woonbeleid, taal- en integratiebeleid. Vanuit onze expertise rond taalpromotie en taalbeleid hebben we deze pocket mee vorm gegeven.


45

Acties taalbeleid en taalpromotie 2012 in cijfers

Screenings: 4

Aantal screenings Totaal aantal personen

gescreende

74

Taalscans Aantal scans

7

Taalwerkgroepen Aantal werkgroepen

20

Aantal taalvisies

10

Taalprofielen: Aantal organisaties

1

Aantal functies

1

Vormingen: Sessies Deelnemers Totaal aantal begeleidingen

50 867

Zorgsector

7

Sociale economie

6

Openbare besturen Opleidingsverstrekkers Verenigingen en culturele sector Andere Totaal


12 7 13 2

46

Project logopedie in de klas Eind 2009 startte het Huis met het project 'logopedie in de NT2-klas'. Het doel van dit project is tweeledig: enerzijds streven we ernaar de deskundigheid van de NT2-lesgevers te bevorderen, anderzijds biedt de logopedist van het Huis op beperkte schaal ook ondersteuning aan NT2-cursisten met verstaanbaarheidsproblemen. Na een inwerkperiode eind 2009 ging het project begin 2010 effectief van start. In juni 2012 rondde de logopediste in 1/5 VTE het project af. Er waren geen individuele begeleidingen meer voor cursisten in 2012 gezien de tijdsbeperking. Er vonden nog enkele vormingen plaats, vooral vormingen op maat (o.a. in CBE Halle-Vilvoorde en CVO Leuven-Landen). Daarnaast vonden ook 2 logotrajecten plaats (één in CVO Leuven-Landen en één in CBE LeuvenHageland). In een logotraject leren lesgevers in kleine groepjes van collega's (max 4) samen hoe ze door kleine aanpassingen aandacht kunnen besteden aan verstaanbaarheid in de klas. De werkvorm en het thema van deze ondersteuning gebeuren in samenspraak met de deelnemers.

Verder werd een cd-rom en dvd ontwikkeld voor de centra in Vlaams-Brabant waarop alle interessante tips en beeldmateriaal verzameld werd van dit 2-jarig logopedie-project.

BIJLAGEN In bijlage ter illustratie het taalactieplan van vzw In-Z, de taalvisie en taalafspraken van CAW Delta en de taalvisie, taalafspraken en actieplan van de gemeente Machelen. Deze documenten zijn dynamisch: ze worden voortdurend herwerkt, aangepast, aangevuld,… We voegen ze toe als illustratie.


47

Taalactieplan vzw IN-Z

2012-2013

De visie en dit actieplan werd uitgewerkt door de projectgroep Taal. De bedoeling is dat deze groep de acties blijft opvolgen en de visie eventueel bijstuurt waar nodig. De projectgroep komt twee keer per jaar samen. Visie Vzw IN-Z is een organisatie die maximaal inzet op diversiteit, kwaliteitsvolle dienstverlening en duurzame tewerkstelling voor kansengroepen. IN-Z wil niemand uitsluiten maar net mensen kansen geven. Daarom wil IN-Z zich ook actief profileren naar anderstalige medewerkers en klanten. Samen met en op maat van de anderstalige medewerkers wil IN-Z een taalgroeiproces doorlopen. Dit zal hun integratie in de organisatie en in de samenleving verbeteren en hun eigenwaarde vergroten/verhogen. Om dit te bereiken zal IN-Z een aantal concrete afspraken maken en acties ondernemen. Acties 2012-2013 1. We voorzien een begeleiding op maat voor de anderstalige medewerkers. We bepalen in welke regio de nood het grootst is en evalueren achteraf. Timing en verantwoordelijke: We starten met taalcoaching door Wonen en Werken in regio VBO en Vokans in VBW in juni 2012, in Limburg vanaf oktober2012. Voor VBO zal An dit opnemen voor VBW en Limburg zal Kirsten dit opnemen. 2. We stimuleren onze anderstalige medewerkers om Nederlands te leren en te spreken. Bij onthaal en bij elk functioneringsgesprek peilen we naar motivatie om Nederlands te leren. We geven informatie (flyer) mee over het dichtsbijzijnde loket van het Huis van het Nederlands (www.huizenvanhetnederlands.be) Timing: vanaf nu Verantwoordelijke: alle begeleiders 3. Om actie 2 te realiseren is het belangrijk dat alle coördinatoren en verantwoordelijken hier achter te staan. Daarom zullen we een vorming 'duidelijke taal' voorzien waarin zij hulpmiddelen en tips aangeboden krijgen om gesprekken te voeren met anderstalige medewerkers. We vertrekken in deze vorming vanuit onze visie op taal en dit actieplan. We organiseren ook intern (samen met Pric Limburg) workshops rond omgaan met anderstaligheid en andere culturen. Timing: workshops: najaar 2012; vorming duidelijke taal: voorjaar 2013 Voor wie: alle coördinatoren en verantwoordelijken Verantwoordelijke: workshops: Annemie; vorming duidelijke taal: Lidwien 4. We hertalen onze schriftelijke documenten (nieuwsbrief, afsprakennota's, onthaalmap, ...) Timing: voorjaar 2013 Verantwoordelijke: Leggen we vast na goedkeuring ESF-dossier (Lidwien)


48

5. We zorgen voor een goed onthaal en inwerking van de anderstalige medewerkers.

-

We hebben aandacht voor taal en onze visie op taal bij aanwerving en het onthaal van nieuwe medewerkers.

-

Bij de start van hun tewerkstelling kunnen ze meelopen met een Nederlandstalige helpster. => dit zetten we op de agenda van het het regiooverleg in juni

-

Helpsters die nog geen volledig rooster hebben, schakelen we in om de eigen gebouwen te poetsen. => dit zetten we op de agenda van het het regio-overleg in juni

-

We voorzien ook een fictieve werkplek waar de nieuwe medewerkers kunnen oefenen. Lidwien vraagt dit na bij Groep Intro.

-

We voorzien voor elke medewerker een pictogrammenboekje (Proper Nederlands). Lidwien

6. We zorgen voor zoveel mogelijk oefenkansen Nederlands voor de anderstalige medewerkers door: -

informele groepsmomenten te organiseren waarop de focus niet op taal ligt maar door interactie wel de taal gestimuleerd wordt. (Alle verantwoordelijken).

-

projecten te zoeken waar in gemengde ploegen kan gepoetst worden. (Lidwien)

7. Om dit actieplan te realiseren gaan we op zoek naar bijkomende middelen via ING, Armoede, Welzijn, Provincie Vlaams-Brabant, Vlaamse overheid (zie document "financieringsmogelijkheden"), ... . 8. Project taalduo: klant-helpster. we zoeken klanten die geïnteresseerd zijn om een taalduo te vormen met één van onze anderstalige help(st)ers. Timing: oktober 2012 Verantwoordelijke: Annemie

Mogelijke toekomstige acties 1. Taalcoördinator: kunnen we iemand vrijstellen (voor een aantal uren) die alle taalacties opvolgt?.... 2. ….


49

Taalbeleid – Bijlage 1

Omkaderingstekst visienota taalbeleid CAW Delta is een Nederlandstalige dienst en werkzaam op Vlaams grondgebied. Onze voertaal is dan ook de Nederlandse taal. Gezien echter de ligging van onze regio in de rand rond Brussel (relatief veel anderstalige cliënten in onthaal) en onze opdracht naar de meest kwetsbare doelgroepen toe, vond CAW Delta het noodzakelijk een doordacht beleid over hulpverlening aan anderstalige cliënten uit te zetten. We willen een laagdrempelig hulpverleningsaanbod uitwerken voor alle cliënten in het werkingsgebied. CAW Delta is een eerstelijnsdienst en is in onthaal toegankelijk voor alle inwoners van haar werkingsgebied, dus ook voor anderstaligen. Laagdrempeligheid vertaalt zich in deze dat mensen die de Nederlandse taal niet (helemaal) machtig zijn, toch een volwaardige en kwalitatieve hulpverlening krijgen die voor hen begrijpbaar is. Onze eerste opdracht is mensen helpen. Taal is hierin geen uitsluitingscriterium. Als mensen ons een hulpvraag stellen, dan is het onze primordiale taak deze te beluisteren en een hulpverlenend antwoord te bieden. Dit gebeurt onafgezien van welk criterium ook (overtuiging, godsdienst, leeftijd, geslacht, …). Ook een andere taal mag geen belemmering zijn om een gepaste eerstelijns hulp te bieden. We streven ernaar om onze cliënten een kwaliteitsvol en uniform aanbod te doen. De hulp aan de cliënt mag niet afhankelijk zijn van situationele elementen bij de cliënt en/of de kennis of gevoeligheden van de hulpverlener. Als CAW willen we een goed onderbouwd en professioneel hulpverleningsaanbod realiseren dat voor elke cliënt gelijkwaardig is. De cliënt heeft recht op duidelijkheid. De cliënt komt met welbepaalde verwachtingen en met veel hoop naar het CAW. Van meet af aan moet duidelijk in het gesprek ingebracht worden wat we wel en niet kunnen aanbieden, wat onze mogelijkheden en beperkingen zijn. Onhaalbare verwachtingen scheppen frustratie bij cliënt en hulpverlener.. Er zijn grenzen aan hulpverlening in een andere taal. Taal is ons belangrijkste expressie-middel. Door het gegeven dat noch hulpverlener noch cliënt de nuanceringen in de commu-nicatie voldoende vatten, gaat de essentie en de verfijning van de boodschap vaak verloren. Beiden begrijpen mekaar niet goed genoeg om van een kwalitatieve hulp te kunnen spreken. Taal is een onderdeel van de integrale hulpverlening. Door mensen te stimuleren in hun taalgroeiproces verhogen we hun welzijnskansen. Integrale hulpverlening impliceert dat we werken met alle levensdomeinen van de cliënt. De integratie in de maatschappij is er één van. Een integratie verloopt altijd beter als men zich de officiële taal van zijn woonplaats eigen maakt. Als CAW hebben we dan ook de opdracht cliënten hierin te stimuleren en de nodige informatie door te geven. Deze visie dragen we uit naar cliënten en partners. Het is belangrijk dat alle betrokkenen goed weten voor welk aanbod CAW Delta staat. Het is noodzakelijk dat zowel cliënten als partners goed weten wat we kunnen aanbieden en waarom. Het mensgerichte en de kwaliteit van de hulpverlening hebben hier de prioriteit.


50

Taalbeleid - Bijlage 2

Afspraken inzake taalbeleid We starten een gesprek altijd in het Nederlands. Zo maken we duidelijk dat CAW Delta een Nederlandstalige dienst is en moedigen we onze cliënten aan om ook Nederlands te spreken. Overschakelen naar een andere taal (Frans en Engels) kan in de onthaalfase. Voor deze talen schakelen we in principe geen tolk in. Van deze laatste afspraak kan uitzonderlijk worden afgeweken na overleg met de teamverantwoordelijke: als de taal een drempel is om een kwalitatieve hulpverlening aan te bieden, dan kan tijdens de onthaalfase beroep gedaan worden op een tolk. De TV beslist. Haven 21 Aangezien het verblijf in Haven 21 binnen de kerntaak onthaal gezien wordt, worden de afspraken inzake het inschakelen van tolken volgens het onthaal gevolgd (zie bijlage 3 Werken met tolken). In principe laten we begeleidingen enkel in het Nederlands verlopen. Spreekt de cliënt niet voldoende Nederlands, dan verwijzen we deze voor een begeleiding naar een andere (Franstalige) dienst. Uitzonderingen: - In de bezoekruimte kunnen we de begeleiding alleen opnemen als één van de ouders Nederlands spreekt tenzij er geen andere mogelijkheid bestaat voor deze cliënt. Dan kunnen begeleidingen ook in een andere taal worden opgenomen. Hiervoor kan een tolk worden ingeschakeld. - Voor andere deelwerkingen: wanneer er geen passend hulpverleningsaanbod voor anderstaligen in de regio gevonden wordt dan kan er kritisch bekeken worden of er vanuit CAW Delta een (tijdelijk) aanbod kan gecreëerd worden. Het is de ISOco die hierover beslist. We vragen steeds naar de kennis van het Nederlands bij onze cliënten. We informeren hen ook over de mogelijkheden om Nederlands te leren via een cursus of via praatcafés, websites, vrijetijdsactiviteiten… We promoten systematisch het aanbod van het Huis van het Nederlands. Als er interesse is geven we flyers mee en leggen we uit welke informatie ze daar kunnen krijgen. Formulieren worden enkel in de Nederlandse versie ondertekend. Formulieren worden nooit in een andere taal ondertekend, bv. document aanmaak dossier, contracten binnen SBM en BR, … Als er een anderstalige versie werd aangemaakt van een document dan geldt deze enkel als “leesdocument”. Zo kun je als hulpverlener aan de cliënt laten lezen wat hij ondertekend heeft. Van de onthaalbrochures van de verschillende deelwerkingen werden Franstalige en Engelstalige versies gemaakt. Hulpverleners kunnen op deze manier uitleggen wat er in de Nederlandstalige onthaalfolder staat. Deze documenten zijn bedoeld als


51

hulpmiddel voor de medewerkers en mogen dus niet worden meegegeven aan de cliënten zelf. Taalvisie uitdragen. Het is belangrijk onze taalvisie zowel intern al extern uit te dragen en zo duidelijk te maken waaruit ons hulpverleningsaanbod voor anderstalige cliënten bestaat.


52

OCMW MACHELEN

Taalbeleid: taalvisie

Machelen-Diegem is een Vlaamse gemeente * Als Vlaamse gemeente streeft Machelen-Diegem naar een sociale en leefbare omgeving die laagdrempelig en verwelkomend is voor al haar inwoners.

Een duidelijke taalvisie en afspraken Enerzijds wil de gemeente met een heldere visie en duidelijke afspraken werken aan een goede relatie tussen gemeentelijke diensten en inwoners. Anderzijds streeft de gemeente naar een meer geïntegreerde werking binnen en buiten de diensten wat taalbeleid betreft. Op die manier willen we een goede en eenduidige dienstverlening voor alle inwoners garanderen. De gemeente streeft ernaar haar taalbeleid kenbaar te maken bij al de inwoners op verschillende manieren. Via duidelijke en correcte communicatie wil de gemeente al haar inwoners bereiken.

Oefenkansen geven en krijgen Nederlands vormt een gemeenschappelijke basis om elkaar te verstaan. Vanuit het gemeentebestuur en het OCMW geven we zoveel mogelijk oefenkansen gebaseerd op wederzijds respect en ondersteunen we taalstimulerende initiatieven in de gemeente. Op die manier kan iedere inwoner, rekening houdend met zijn persoonlijk verhaal op een gelijkwaardige manier deelnemen aan alle aspecten van de Machelse en Diegemse samenleving.

Positieve beeldvorming De kennis van het Nederlands biedt veel voordelen: meer tewerkstellingsmogelijkheden, sociaal contact, meer kansen op vlak van onderwijs, huisvesting, vrijetijdsbesteding… . Als gemeente willen we hier op een positieve manier aan bijdragen.

Voor bovenstaande punten biedt het gemeentebestuur van Machelen-Diegem de nodige ondersteuning voor haar personeel, zodat de inwoners vanuit eenzelfde visie en aanpak worden geholpen. * = gemeentebestuur en OCMW


53

OCMW MACHELEN

Taalbeleid: taalafspraken Mondelinge communicatie met inwoners/sensibiliseren van anderstaligen: ONTHAAL VAN INWONERS EN CLIËNTEEL Machelen-Diegem is een eentalige Vlaamse gemeente waar de voertaal Nederlands is. Het personeel van de gemeente en het OCMW spreekt verplicht Nederlands. Daarom wordt bij een (eerste) gesprek de Nederlandse taal gebruikt en kaderen we dat Machelen-Diegem eentalig Nederlands is. We tasten af of de burger Nederlands begrijpt. Indien de gesprekspartner de Nederlandse taal niet machtig is, wordt verwezen naar het tolkenblad over de Nederlandse taal in de gemeente. Hierop wordt het beleid in verschillende talen uitgelegd. De ambtenaar creëert een veilige en respectvolle context waar de anderstalige inwoner de kans en ruimte krijgt om Nederlands te praten. We moedigen anderstalige inwoners permanent aan om het Nederlands te leren en te spreken. Indien nodig wordt er doorverwezen naar het Huis van het Nederlands. Daar krijgen ze informatie over Nederlandse lessen. We brengen hen op de hoogte van andere taalinitiatieven. We reiken het gemeentelijk personeel en inwoners verbale en non-verbale hulpmiddelen aan die we tot onzer beschikking hebben. In de wandelgangen van het gemeentehuis en OCMW spreken we met personeelsleden onderling en met cliënten uitsluitend Nederlands. VERBALE EN NON-VERBALE HULPMIDDELEN Indien nodig passen we ons taalgebruik aan: -

door trager te praten

-

door transparante woorden te gebruiken

-

m.b.v. gebarentaal

-

m.b.v. pictogrammen

Lukt dit niet dan vragen we (volgende keer) een tolk mee te brengen. GEBRUIK VAN TOLKEN Als er intensieve hulp nodig is voor uitvoerige communicatie, kan er beroep gedaan worden op een tolk. De tolk is een persoon die de Nederlandse taal machtig is. In delicate situaties verwachten we dat de tolk meerderjarig is. In situaties waarin de gewone hulpmiddelen (trager praten, transparante woorden gebruiken, gebarentaal, pictogrammen) niet voldoen, kan de gemeente of het OCMW beroep doen op een professionele tolk (PaSTa, Babel). Dit wordt betaald door de gemeente of het OCMW (in overleg met de integratiedienst).


54

ANDERE TAAL Uitzonderlijk schakelen we om naar een andere taal wanneer de primaire basisbehoeften in het gedrang zijn (gezondheid, huisvesting, psychisch en fysiek gevaar, veiligheid). We maken de reden van omschakeling duidelijk en melden dat het eenmalig is. In het OCMW primeert de hulpvraag altijd met blijvende aandacht voor de Nederlandse taal. Indien mogelijk, voeren we dit gesprek in een discrete ruimte. We starten en eindigen het gesprek in het Nederlands. Het volgende gesprek wordt opnieuw gestart en geëindigd in het Nederlands. Het OCMW zal inspanningen doen om het gebruik van het Nederlands in contacten met de cliënt op te voeren. TELEFOON Aan de telefoon, antwoorden we enkel in het Nederlands en gebruiken hierbij de hulpmiddelen (trager praten, transparante woorden gebruiken). We kaderen dat Machelen-Diegem eentalig Nederlands is. We brengen de boodschap zo eenvoudig en kort mogelijk over. De persoon kan zijn moedertaal hanteren, indien de ambtenaar deze taal voldoende machtig is. Begrijpt die persoon ons niet, dan vragen wij een Nederlandstalige persoon aan de telefoon te krijgen (of terug te laten bellen).

Schriftelijke communicatie met inwoners/sensibiliseren van anderstaligen: De schriftelijke communicatie verloopt in het Nederlands. We werken aan 'duidelijke en correcte taal’ in onze documenten. Informatieve documenten kunnen in uitzonderlijke gevallen vertalingen bevatten onder volgende voorwaarden18: 1. De dienst maakt geen systematisch gebruik van de vreemde taal, maar slechts ten uitzonderlijken titel of als overgangsmaatregel. 2. Het gebruik van de vreemde taal dient een bijzonder doel, zoals het informeren van bepaalde doelgroepen over het bestaan van een welbepaalde dienstverlening. 3. De anderstalige boodschap wordt in de eerste plaats ook in het Nederlands gesteld en is slechts een vertaling van de Nederlandse tekst (er wordt dus niet meer of andere informatie gegeven in de vreemde taal dan in het Nederlands); bovendien wordt aangegeven dat de anderstalige tekst een vertaling is (door dit te vermelden op het document). 4. De anderstalige tekst is bestemd voor een bijzonder doelpubliek. Mits uitdrukkelijk akkoord van het schepencollege of Vast Bureau.

18

T. DE PELSMAEKER, L. DERIDDER, F. JUDO, J. PROOT en F. VANDENDRIESSCHE, Taalgebruik in bestuurszaken, in Administratieve Rechtsbibliotheek, 15, Brugge, die keure, 2004, pp.83-86.


55

COMMUNICATIE MET DERDEN (BUITEN DE GEMEENTE) In toepassing van het hoffelijkheidsprincipe 19 van de taalwetgeving heeft de ambtenaar de keuze de mondelinge communicatie met inwoners, bedrijven en diensten uit het Franstalig en Duitstalig gebied in het Nederlands, Frans of Duits te voeren, indien de ambtenaar deze taal machtig is. Schriftelijke communicatie (administratie, documenten) wordt in het Nederlands behandeld. Communicatie met bedrijven en openbare diensten uit het tweetalig gebied, Brussel, gebeurt enkel in het Nederlands. Voor communicatie met inwoners uit het tweetalig gebied, Brussel, kan het hoffelijkheidsprincipe worden toegepast.

19

Hoffelijkheidsprincipe: artikel 12 van de taalwetgeving voor lokale besturen “ iedere plaatselijke dienst (…) gebruikt uitsluitend de taal van zijn gebied voor zijn betrekkingen met de particulieren, onverminderd de mogelijkheid die hem gelaten wordt aan de particulieren, die gevestigd zijn in een ander taalgebied, te antwoorden in een taal waarvan de betrokkenen zich bedienen.


56

Overzicht taalbeleidsacties 2013-2014

ACTIES OP HET NIVEAU VAN DE INWONERS VAN MACHELEN Operationele doelstelling: De gemeente Machelen maakt het taalbeleid bekend bij haar inwoners. ACTIE: TAALBELEID en/of AFSPRAKEN AFFICHEREN doel - De gemeente Machelen informeert haar anderstalige inwoners over het taalgebruik van de stadsdiensten. - Het gemeentebestuur schept duidelijke verwachtingen t.o.v. de anderstalige inwoners. omschrijving

Duidelijke en positieve tekst of folder waarin wordt verwezen naar het belang van het Nederlands. - Info over het taalgebruik in Machelen - Waarom promoot de gemeente het Nederlands? Wat zijn de voordelen? - Info over het Huis van het Nederlands. -Blad over tolken uitbreiden naar verschillende andere talen zoals Pools,

Roemeens, Albanees, Turks, Russisch timing

ACTIE: PUBLICATIES IN INFOBLAD MACHELEN doel De gemeente informeert haar inwoners over de mogelijkheden om Nederlands te leren en te oefenen. omschrijving

Het taalbeleid van de gemeente krijgt een vaste plaats in het gemeentelijke infoblad Publicaties kunnen informatie bevatten over:

timing

LUDIEKE ACTIE AAN ONTHAAL doel De dienstverlening aangenamer en klantvriendelijker maken. omschrijving

Een 2-tal ludieke acties uitwerken om tijdens drukke momenten het taalbeleid onder de aandacht van de inwoners te brengen aan het onthaal Denk aan: kerstboomactie, letterspel, … van OCMW Halle

timing


57

Operationele doelstelling De gemeente Machelen zet in op taalpromotie om zoveel mogelijk anderstalige inwoners toe te leiden naar de lessen Nederlands. ACTIE: INFOSTAND AANPASSEN doel De gemeente Machelen informeert de inwoners over de mogelijkheden om Nederlands te leren en te oefenen. omschrijving

In de wachtruimtes van het OCMW en de gemeente staat een infostand met flyers en folders i.v.m. de lessen Nederlands en andere taalstimulerende initiatieven centraler. Benoemen van de ‘balie’ ‘info’ ‘onthaal’ zodat anderstaligen dit leren kennen en er vertrouwd mee raken

timing

ACTIE: NIEUWE INWONERS TIJDENS DE EERSTE INSCHRIJVING OP DE BEVOLKINGSDIENST STIMULEREN doel - De gemeente wil op een klantvriendelijkere manier nieuwe inwoners onthalen. Daarom wil de gemeente tijdens dit eerste contact de nodige informatie meegeven en deze op een actieve manier samen doorlopen. - Nieuwe inwoners zijn meer op de hoogte van onze dienstverlening en over de stappen die ze kunnen nemen om gemakkelijker te integreren. Verwijzen waar ze moeten zijn, indien ze interesse hebben voor Nederlandse les. omschrijving

Bekijken of er afspraken kan gemaakt worden om de onthaalmappen al tijdens de eerste inschrijving op een actieve manier te doorlopen en de nodige info over de onthaaldag en over Nederlandse lessen mee te geven.

timing

ACTIE: SAMENWERKING MET HET HUIS VAN HET NEDERLANDS doel - De personeelsleden van de gemeente verwijzen anderstalige inwoners door naar het Huis van het Nederlands. - Het aanbod aan Nederlandse lessen voldoet aan de vraag. omschrijving

- We informeren personeelsleden die in contact komen met anderstalige inwoners over de werking van het Huis van het Nederlands en stimuleren hen om hen door te verwijzen. - We verspreiden de flyers van het Huis van het Nederlands over alle diensten die in contact komen met anderstaligen. - We onderzoeken of het aanbod aan Nederlandse lessen voldoet aan de vraag. Wanneer het aanbod onvoldoende blijkt, wordt gezocht naar de mogelijkheden tot uitbreiding van het aanbod.

timing


58

Operationele doelstelling De gemeente Machelen creëert een positief, stimulerend klimaat ten aanzien van het Nederlands en ondersteunt oefenkansen voor anderstalige inwoners. ACTIE: PRAATGROEP COMBINNE doel - Anderstaligen die Nederlands leren, hebben de kans om de taal te oefenen. - De integratie wordt bevorderd en de sociale cohesie tussen verschillende culturen wordt versterkt. omschrijving

Nieuw- en oudkomers vinden de weg naar deze initiatieven, waar Nederlands gesproken wordt. Anderstaligen ontmoeten er Nederlandstaligen om te praten over heel diverse dingen: werk, hobby's, koken,...

timing

sinds ....

ACTIE: PROJECT 'OEFEN HIER JE NEDERLANDS' doel - Anderstaligen krijgen de kans hun Nederlands te oefenen in de winkel om de hoek. - Nederlandstalige winkeluitbaters stimuleren om niet te snel om te schakelen naar een andere taal. - Nederlandstalige winkeluitbaters tonen dat anderstaligen gerust in het Nederlands iets kunnen bestellen. omschrijving Lokale handelaars en diensten krijgen de vraag om anderstalige inwoners maximaal kansen te geven om het Nederlands te oefenen. Dit project werd door Unizo i.s.m. verschillende gemeenten uit de regio ingediend in het kader van 'Managers van Diversiteit oproep 2012'. Onder voorbehoud van goedkeuring door de Vlaamse overheid zal een voltijds medewerker van Unizo ingezet worden om dit project uit te werken in de Vlaamse Rand. timing

ACTIE: PROJECT 'BIJT IN JE VRIJE TIJD' doel - Anderstaligen stimuleren om deel te nemen aan activiteiten van de lokale verenigingen. - Lokale verenigingen toegankelijk maken voor anderstalige inwoners. omschrijving

Het project is een initiatief i.s.m. vzw 'de Rand' en het Huis van het Nederlands, waarbij anderstaligen worden gestimuleerd om deel te nemen aan activiteiten van de lokale verenigingen. Lokale verenigingen zetten hun deuren open voor cursisten NT2. Vooraf krijgen ze tips over toegankelijk taalgebruik.

timing

Sinds …


59

Operationele doelstelling De gemeente Machelen sensibiliseert de inwoners over het omgaan met diversiteit in de samenleving. ACTIE: ONTHAALMAP VOOR NIEUWE INWONERS EVALUEREN doel - De gemeente heeft een onthaalmap voor nieuwe inwoners, die hen de nodige informatie biedt over het leven in de gemeente. - Nieuwe inwoners zijn meer op de hoogte van onze dienstverlening en over de stappen die ze kunnen nemen om gemakkelijker te integreren. omschrijving

Onthaalmap in duidelijkere taal. Opgesteld vanuit relevante documentatie van alle betrokken diensten. Eventueel gepersonaliseerd, bvb: anderstaligen, senioren, jonge gezinnen,... Eventueel in verschillende talen- nagaan of dit wel kan? Met info over Nederlandse lessen en info over feit dat Machelen een Nederlandstalige gemeente is. Dit is belangrijk, want inwoners nemen deze mee naar huis.

timing

ACTIE: ONTHAALDAG VOOR NIEUWE INWONERS EVALUEREN doel - De gemeente Machelen heet haar nieuwe inwoners welkom. omschrijving

Nieuwe inwoners op een interactieve en meer toegankelijke manier wegwijs maken binnen de gemeente - Meer anderstalige nieuwkomers nemen deel aan de onthaaldag voor nieuwe inwoners. - De Nederlandse taal dat gebruikt wordt in de uitnodiging en tijdens het welkomstwoord screenen op taaltoegankelijkheid. - infostanden screenen

timing

ACTIE: SAMENWERKINGSOVEREENKOMST SOCIALE TOLKENDIENST doel De dienstverlening voor anderstalige nieuwkomers toegankelijker maken. omschrijving

- tolkentelefoon Ba-bel - tolkendienst PASTA voor tolken ter plaatse - bekijken of Integratiedienst het budget voor alle diensten kan coördineren - Werking van Ba-bel, Pasta toelichten: iemand van deze organisaties laten komen om dit te doen

timing

ACTIE: PROJECT 'SAMEN INBURGEREN' doel Het stimuleren van omgaan met meertaligheid en diversiteit omschrijving

Er worden duo’s gevormd tussen een inburgeraar en een coach. De inburgeraar krijgt de kans Nederlands te oefenen en leert de gemeente


60

kennen. De coach komt in contact met andere culturen. timing

2013

ACTIES OP HET NIVEAU VAN DE NEDERLANDSTALIGE PERSONEELSLEDEN Operationele doelstelling Het gemeentebestuur ondersteunt haar personeelsleden in de omgang met anderstalige inwoners. ACTIE: TAALAFSPRAKEN EN TAALACTIEPLAN COMMUNICEREN doel - Het personeel heeft een duidelijke leidraad voor de communicatie met anderstalige inwoners zowel voor mondelinge als schriftelijke communicatie. omschrijving

Via een vorming informeren we alle personeelsleden over het taalbeleid van de stad. Inhoud vorming: - situatieschets Machelen - opstart taalbeleid - belangrijke aandachtspunten - taalafspraken en taalactieplan

timing

voorjaar 2013

ACTIE: VORMING DUIDELIJKE TAAL doel Personeelsleden die regelmatig in contact komen met anderstaligen weten hoe ze hun taalgebruik het best kunnen aanpassen. omschrijving

timing

Het Huis van het Nederlands Vlaams-Brabant geeft een vorming op maat van het gemeente en OCMW-personeel over tips rond duidelijk geschreven en gesproken taal. Voorjaar 2013

ACTIE: KALENDER MET TAALTIPS VERDELEN doel Personeelsleden die regelmatig in contact komen met anderstaligen weten hoe ze hun taalgebruik het best kunnen aanpassen. omschrijving

timing

Het Huis van het Nederlands Vlaams-Brabant heeft een ludieke bureaukalender en verjaardagskalender ontwikkeld met kant-en-klare tips voor klare taal. Deze kalenders worden als reminder uitgedeeld na het informatiemoment voor het personeel. op het einde van de voorstelling van het taalbeleid

ACTIE: TAALTIP VAN DE MAAND VERSPREIDEN doel Personeelsleden die regelmatig in contact komen met anderstaligen weten


61

hoe ze hun taalgebruik het best kunnen aanpassen. omschrijving

Het Huis van het Nederlands Vlaams-Brabant verstuurt op regelmatige basis een e-mail met een taaltip. We kunnen deze taaltip: - doorsturen - afdrukken en afficheren - ...

timing

ACTIE: BLADWIJZER MAKEN MET INTERNE TAALAFSPRAKEN doel Personeelsleden informeren over de taalafspraken die binnen de gemeente gelden. omschrijving timing

ACTIE: NIEUWE PERSONEELSLEDEN WORDEN SYSTEMATISCH ONDERSTEUNT MBT TAALBELEID doel Personeelsleden informeren over de taalafspraken die binnen de gemeente gelden. omschrijving Nieuwe personeelsleden leren taalbeleid en afspraken kennen. Personeelsleden die regelmatig met anderstaligen in contact komen, volgen een vorming Klantvriendelijk communiceren en een vorming Duidelijke Taal voor gemeentebesturen. Personeelsleden leren van collega’s hoe hun taal kan aangepast worden om positief in te spelen op de concrete vragen en noden van anderstaligen in de gemeente. timing

ACTIE: VORMING KLANTVRIENDELIJK ZIJN VOOR ANDERSTALIGEN doel Personeelsleden informeren over de taalafspraken die binnen de gemeente gelden. omschrijving Personeelsleden die de vorming nog niet hebben gevolgd of een opfrissing wensen: laten deelnemen aan deze vorming. timing September 2013?

ACTIE: Via intern krantje personeel regelmatig informeren doel Personeelsleden informeren over nieuwe initiatieven en thema’s die in Machelen opgestart worden. omschrijving

Intranet?

timing


62

ACTIES OP HET NIVEAU VAN DE WERKPLEK Operationele doelstelling De gemeente Machelen zorgt voor een toegankelijke dienstverlening in duidelijke taal. ACTIE: DOCUMENTEN VEREENVOUDIGEN doel De schriftelijke communicatie gebeurt in duidelijke taal, zodat anderstalige of laaggeletterde inwoners de boodschap begrijpen. omschrijving

Brieven, folders en andere documenten nakijken op taalgebruik en vereenvoudigen waar mogelijk. Niet alleen in onthaalmap, maar over de diensten heen. Eerst met tekstadvies van het Huis van het Nederlands of Wablieft. Voorstel: Om de expertise intern op te bouwen organiseren we voor de betrokken personeelsleden de training 'toegankelijk schrijven' van Wablieft.

timing

ACTIE: VISUALISEREN doel Personeelsleden kunnen gebruik maken van beeldmateriaal in hun contact met anderstalige inwoners. omschrijving

- pictogrammen; - foto's; - concreet materiaal - Voorstel: soort boodschappenlijst- document aanmaken waar aangevinkt kan worden wat mensen de volgende keer moeten meenemen soort map voor een dienst aanmaken met beeldmateriaal?

timing

ACTIE: TAALRIJKE HOEK IN WACHTRUIMTE VAN OCMW EN GEMEENTE doel Nederlands onder de aandacht brengen, zowel bij volwassenen als kinderen die aan het wachten zijn. omschrijving - Info over NDLse les - Info over taalinitiatieven - De Wablieftkrant - Boekjes, strips, … in het Nederlands - Boekje ‘jouw vragen ondertiteld’ verspreiden, ook bij diensten zelf timing


63

ACTIES OP HET NIVEAU VAN DE ANDERSTALIGE PERSONEELSLEDEN Operationele doelstelling Het gemeentebestuur voert een diversiteitsbeleid op de werkvloer ACTIE: TAALCOACHING VOOR NEDERLANDSTALIGE EN ANDERSTALIGE PERSONEELSLEDEN doel Anderstalige personeelsleden ondersteunen op het vlak van taal. omschrijving

Uitwerking aan de hand van afspraken CBE

timing

Voorjaar 2013?


64

HUIS VAN HET NEDERLANDS VLAAMS-BRABANT JAARVERSLAG 2012

Recommend Documents