Highlights. nummer

VELUX Highlights is een uitgave van: VELUX Nederland B.V. Bezoekadres: Molensteijn 2 | 3454 PT De Meern Postadres: Postbus 142 | 3454 ZJ De Meern

Internet: www.velux.nl E-mail: [email protected] Ontwerp: Carree visuele & interactieve communicatie, Capelle a/d IJssel Layout: BouwStijl Media, Rotterdam Copyright: Overname van artikelen of delen hiervan uit deze uitgave is alleen toegestaan met bronvermelding en schriftelijke toestemming van de redactie. De uitgever stelt zich niet aansprakelijk voor kleurafwijkingen en/of inhoudelijke onjuistheden die ondanks onze zorgvuldigheid toch in deze uitgave voor mochten komen. Editie: Oktober 2012 Verschijnt 4 x per jaar Oplage: 22.000 stuks 13e jaargang nummer 3 V-NL - 003 - 2012 ©2012 VELUX GROEP Redactie: BouwStijl Media, Rotterdam VELUX Nederland B.V.

nummer 3

Telefax: 030 - 6 629 680

2012

Telefoon: 030 - 6 629 629

Highlights

Highlights

Column Wim Hof The Iceman Als ik iets over mezelf mag schrijven, dan is het eerste wat in me opkomt: “Ik heb zin in het leven”. En dat terwijl ik gevaarlijke stunts doe in de kou, die de grenzen van leven en dood tot dichtbij het netvlies brengen. Mezelf meten in de extremen en buiten de normale grenzen van het bekende treden maakt me alert en geeft me energie. Twintig Guinness World Records zijn behaald en er zullen er nog een aantal bijkomen. Zoals een 220 kilometer lange tocht over het ijs van de grootste gletsjer van Europa, in korte broek en midden in de winter. Of vijf minuten onder het ijs verdwijnen om een nieuw lengterecord zwemmen onder ijs neer te zetten. Mijn lichaam en geest raken hiervan in een hoger bewustzijn. Wetenschappelijke onderzoeken hebben uitgewezen dat ik het autonome zenuwstelsel kan beïnvloeden en daarmee het menselijk immuunsysteem. Binnenkort zal ik in het UMC St Radboud in Nijmegen twaalf mensen mijn technieken leren zodat ook zij hun immuunsysteem kunnen aansturen. Als zij laten zien dat ze dit kunnen, is dat een regelrechte wetenschappelijke doorbraak en zullen we voortaan anders tegen ziektevorming aankijken. Het leven is een uitdaging om de grenzen van de geest en het lichaam te verleggen. Durf en het overwinnen van angst leiden tot diepere werkelijkheden die in elk van ons zitten. Ik nodig dan ook graag iedereen uit om deel te nemen aan de workshops die ik hierover binnenkort namens VELUX Nederland zal geven. Het leven is inderdaad interessant en nieuwe inzichten leiden tot nieuwe conceptualisatie waardoor de mens verder kan kijken en vooral kan voelen. Voelen is begrijpen zeg ik altijd. En dat gevoel heeft me zelfs in de meest extreme en gevaarlijke situaties nog nooit in de steek gelaten. “Scientea demonstrativea non omnes factea sunt, sed plures adhoc inveniendea.De wetenschap heeft nog niet alles ontdekt, er is meer. Het is aan ons om dit te ontdekken!”

Wim Hof, The Iceman Meer informatie: www.innerfire.nl Foto: Enahm Hof

inhoud Project: Interview: Innovatie: Evenement: Project:

Onderscheidende architectuur werpt nieuw licht op thema eenvoud Wim Hof, The Iceman: “Ik ga voor een wetenschappelijke doorbraak” Eerste woningen in Nederland gerenoveerd volgens Active House visie De nieuwe generatie dakramen wordt een ware belevenis Revolutionaire vergunningvrije dakserre zorgt voor optimale lichtinval

2

column

6 10 14 18 22

Lees meer over de activiteiten van Wim Hof op pagina 10-13 en over de workshops die hij namens VELUX Nederland geeft op pagina 18-19.

3

Vernieuwde VELUX rolluiken ontvangen eervolle vermelding Red dot design award

Model Home 2020 één van de 100 meest duurzame projecten ter wereld

Home for Life voldoet nu al aan Europese regelgeving voor 2020

De vernieuwde rolluiken van VELUX zijn bekroond met de prestigieuze ‘red dot product design honourable mention’ in de categorie Interior Design. De VELUX Groep sleept de award in de wacht voor het vernieuwde smallere ontwerp van de VELUX rolluiken.

Model Home 2020, gecreëerd door de VELUX Groep, is geprezen voor haar bijdrage aan duurzame gebouwen van de toekomst. Het project is opgenomen in de Sustainia100, een lijst van de 100 meest duurzame projecten van de wereld. Deze werd in juni bekendgemaakt tijdens de Wereldtop Rio +20 in het Copacabana Palace in Rio de Janeiro.

De woning van de toekomst, met een uitstekend binnenklimaat, unieke daglichttoetreding en een energieverbruik dat aan de Europese regelgeving van 2020 voldoet. Het is vandaag de dag al mogelijk. De laatste resultaten van Home for Life, de eerste demonstratiewoning in het VELUX Model Home 2020 project, bewijzen het.

Jurycommentaar De red dot product design award is sinds 1955 uitgegroeid tot één van de grootste en meest prestigieuze competities voor productdesign. De VELUX Groep sleepte de award in de wacht voor het vernieuwde ontwerp van de VELUX rolluiken. Die hebben een smallere cassette en slankere zijgeleiders. VELUX rolluiken zijn gemaakt om precies te passen op VELUX dakramen en kunnen eenvoudig van binnenuit worden gemonteerd. Dankzij hun elegante design, dat aansluit op het dakraam, zorgen ze voor een naadloze integratie in het dakoppervlak. De jury vond zowel de vorm als de technische aspecten van het slanke ontwerp van de rolluiken zorgvuldig doordacht, omdat ze zorgen voor een eenvoudige en probleemloze montage.

Sustainia100 is een internationale lijst van 100 actuele, duurzame initiatieven uit de hele wereld. Ieder project is een voorbeeld van innovatie en inspiratie achter duurzame oplossingen in tien verschillende sectoren: energie, gebouwen, steden, transport, hulpbronnen, levensmiddelen, mode, gezondheid, onderwijs en IT. Sustainia100 maakt deel uit van Sustainia, een model voor de duurzame maatschappij van de toekomst gebaseerd op bestaande groene oplossingen en technologieën. Het model is gecreëerd door de Deense denktank Mandag Morgen samen met een aantal internationale voorvechters van de klimaatkwestie, waaronder de voormalige gouverneur van Californië Arnold Schwarzenegger, EUcommissaris voor Klimaat Connie Hedegaard en een groot aantal internationale particuliere bedrijven, waaronder de VELUX Groep.

VELUX rolluiken zorgen voor warmtewering, verduistering, geluidswering en isolatie. Daarnaast verbeteren ze de energiebalans van een dakraam, zorgen ze voor privacy en een gevoel van veiligheid. Door verschillende bedieningsmogelijkheden kunnen de rolluiken ook elektrisch worden geopend of gesloten. De integratie van de zonnepanelen op de rolluikcassette is bij deze nieuwe versie geoptimaliseerd. Daardoor is de aandrijving in de automatische versies sneller en stiller. Over de Red dot design award De red dot product design award is geïntroduceerd in 1955 en is in de loop der jaren uitgegroeid tot één van de grootste en meest prestigieuze competities voor productdesign. In 2012 registreerden 1800 bedrijven en ontwerpers uit 58 landen hun producten voor de red dot award - product design. Ze grepen hiermee de kans om hun ontwerpkwaliteiten te vergelijken met internationaal gerenomeerde ontwerpers en opkomend talent. In totaal zijn er in 19 verschillende categorieën 4515 registraties ingeschreven. Alleen de besten ontvingen een award. Meer informatie: www.red-dot.org, www.velux.nl/rolluik

Model Home 2020 bron van inspiratie voor de toekomst De bedoeling van de Sustainia100 lijst is enerzijds het stimuleren en motiveren van gewone mensen, politici, handel en commercie. Anderzijds willen ze bestaande projecten gebruiken om een overzicht te geven van de bouwstenen die vandaag de dag al beschikbaar zijn om de duurzame samenleving van de toekomst te creëren. Door de verschijning op de Sustainia100 lijst zal het Model Home 2020 project als bron van inspiratie voor toekomstige projecten fungeren. Het toont de wereld hoe we in staat zijn om de duurzame gebouwen van de toekomst te bouwen met producten die vandaag de dag al bestaan. De zes gebouwen zijn ontworpen en gebouwd als voorbeeld om aan de eisen van de EU-wetgeving op energiegebied voor 2020 te voldoen, zonder afbreuk te doen aan een goed binnenklimaat. Dit kan door gebruik te maken van grote hoeveelheden daglicht en frisse lucht.

Lees meer over Sustainia en Sustainia100 op: www.sustainia.me/solutions en over VELUX Model Home 2020 op: www.velux.nl/modelhome2020.

4

kort nieuws

Martin Liebregts is directeur van de BouwhulpGroep. Hij stond aan de wieg van dit architecten- en adviesbureau dat zich richt op bouwen en wonen in de bestaande stad. In de afgelopen dertig jaar is hij in verschillende functies betrokken bij renovatie en onderhoud van de gebouwvoorraad. Als adviseur, onderzoeker, docent, publicist en in het bijzonder als architect.

Column Martin Liebregts Zomer- en winterwonen

Focus op duurzame energie Home for Life richt zich op duurzame energie en is ontworpen en gebouwd als een CO2-neutrale woning. Berekend volgens de bouwregelgeving produceert Home for Life meer energie dan het gebruikt. Het resultaat voor het tweede jaar is -25 kWh/m2/jr. De woning voldoet daarmee nu al aan de Europese regelgeving voor 2020 voor energieverbruik. Uit metingen blijkt dat de natuurlijke ventilatie, automatische zonwering en het grote raamoppervlak van 40% van het vloeroppervlak (vergeleken met de normale 20-25%) allen bijdragen aan een uitstekend binnenklimaat. De toetreding van daglicht is buitengewoon en komt uit alle richtingen. De automatische zonwering en natuurlijke ventilatie zorgen dat er altijd frisse lucht en een aangename binnentemperatuur is. Uitstekend binnenklimaat “De nieuwe metingen laten zien dat we nu al kunnen voldoen aan de regelgeving voor energieverbruik van 2020. Daarnaast is het mogelijk om in dezelfde duurzame woning het hele jaar door te zorgen voor een goed binnenklimaat. De metingen tonen aan dat natuurlijke ventilatie een voorwaarde is om een goed thermisch binnenklimaat in de zomer te behouden en oververhitting te voorkomen. Zelfs in een woning waarin van alle kanten daglicht naar binnen komt”, zegt Project Directeur Lone Feifer van de VELUX Groep. De metingen tonen aan dat het natuurlijke verzamelpunt van de familie, de keuken/eetkamer, de Categorie I status voor thermisch comfort bereikt in termen van oververhitting. Dat is de beste van de vier klassen (I, II, III, IV) in de Europese norm EN 15251 voor binnenklimaat. Omdat er automatische ventilatie via de gevel en de dakramen plaatsvindt, is het binnenklimaat uitstekend, zelfs in de hete zomermaanden.

In het verleden heb ik voor mezelf het begrip zomer- en winterwonen geïntroduceerd. Het was een hulpmiddel om bij het ontwerp aan de bewoners duidelijk te maken dat je een woning in de zomer anders gebruikt dan in de winter. In de winter zoek je naar knusheid, maar in de zomer zet je het liefst alles open. Het zijn bijvoorbeeld de tuindeuren die goed weergeven dat je ze per seizoen anders benut. In de winter bieden ze uitzicht en in de zomer verbinden ze optimaal de ruimten. De woonkamer gaat over in de tuin en omgekeerd. Zonder hier een nieuw geloof of nieuwe theorie te verkondigen, probeer ik wel meer aandacht te krijgen voor het dagritme en de jaargetijden bij het ontwerpen van woningen en gebouwen. Juist als het gaat om de aanpassing van bestaande woningen en gebouwen, verdient dit aspect extra studie. De tientallen jaren gebruikservaring en de bredere context van de ruimten geven daar in de praktijk voldoende aanleiding en mogelijkheden toe. We moeten meer oog krijgen voor de veranderende ruimtebeleving in de tijd. Op vakantie loop je de ene na de andere kerk binnen om hier iets van te proeven. En als we ’s morgens de zon in het appartement binnen voelen en zien komen, kan de dag niet meer kapot. Helaas zijn we deze ruimtebeleving in de loop der tijd een beetje vergeten. Bijvoorbeeld, de afmeting van een kamer kent veelal alleen een lengte en een breedte. Zonder de hoogte levert het echter een tweedimensionale ruimte op. Nu wordt er weer schoorvoetend gepleit voor meer hoogte in de vertrekken van een woning. Er komt nog een tijd dat we eindelijk begrijpen dat lengte, breedte en hoogte nauw met elkaar verbonden zijn en samen de ruimtelijke kwaliteit mede bepalen. Laten we gaan wonen op het ritme van de seizoenen. Martin Liebregts Meer informatie: www.bouwhulp.nl

Lees meer over de zes verschillende experimenten en de Active House principes waarop ze gebaseerd zijn op www.velux.nl/modelhome2020 en www.activehouse.info.

column

5

Gebroeders Kloosterboer bouwen korfwoning in Almere:

Onderscheidende architectuur werpt nieuw licht op thema eenvoud Fantasievol, uniek, maar vooral ook anders. Dat zijn de twaalf huizen in de Eenvoud, een kleine experimentele woonwijk vlakbij de Noorderplassen in Almere. Architect Wim Kloosterboer van MADE Architecten tekende samen met zijn broer, kunstenaar Klaas Kloosterboer, voor één van de woningen in dit project. Hun ‘Korf’ onderscheidt zich door de opvallend ronde vorm en een uitbundig gebruik van daglicht, dat door maar liefst 26 ogenschijnlijk willekeurig geplaatste dakramen de koepelwoning binnenvalt.

6

project

7

De Eenvoud is in 2006 gestart als prijsvraag van de gemeente Almere. Deelnemers werd gevraagd voor relatief weinig geld een vrijstaande, maar eenvoudige woning te ontwerpen waarin hun eigen wensen en fantasieën doeltreffend tot uiting kwamen. De winnaars kregen de mogelijkheid hun ontwerp te realiseren. Klaas Kloosterboer greep deze uitdaging met beide handen aan en stuurde een opvallend en uniek ontwerp in voor een woning met een enkelvoudige, ronde vorm, die nog het meest doet denken aan een bijenkorf. Nadat hij tot één van de twaalf prijswinnaars was uitgeroepen, werd het definitieve ontwerp samen met zijn broer Wim uitgedacht. Laatstgenoemde schrok wel even toen hij het ontwerp voor de eerste keer onder ogen kreeg, vertelt hij met een glimlach. “Traditionele bouwwerken zijn niet voor niets vrijwel nooit rond. Een cirkelvormige plattegrond is vaak al een uitdaging om goed vorm te geven. Een compleet koepelvormig huis is een echte uitdaging. Zo loop je in de praktijk bijvoorbeeld snel tegen allerhande uitzonderingen aan, zoals een ventilatiepijp of de entree, die je toch een plaats moet geven.” Het definitieve ontwerp van de woning kent twee woonlagen. Op de fundering ligt een cirkelvormige betonnen broodjesvloer met een diameter van 10 meter. Hierop staan prefab betonnen wanden, waarop op locatie de betonnen verdiepingsvloer is gestort. Om deze constructie heen is een lichte schil van houten sandwichpanelen geplaatst. Deze is geïsoleerd en afgewerkt met in totaal 108 dunne metalen panelen die het pand een moderne uitstraling geven. Duurzaam gebouwd De keuze voor een zware, betonnen kern is niet alleen gemaakt om het gebouw constructieve stevigheid te geven, vertelt Wim Kloosterboer. “Het geeft de woning accumulerend vermogen. Een lichte woning is makkelijk warm te krijgen en te isoleren, maar die warmte kun je niet vasthouden. Daar is massa voor nodig. Dankzij het betonnen geraamte kan het huis al naar gelang het seizoen warmte of kou opslaan en vasthouden. Dat maakt de woning duurzamer en prettiger om in te wonen dankzij een stabieler binnenklimaat.” De entree zorgde in eerste instantie voor veel hoofdbrekens, maar de oplossing bood uiteindelijk alleen maar voordelen, vertelt Kloosterboer. “Met het thema eenvoud in het achterhoofd wilden wij de cirkelvorm zo puur mogelijk houden. Maar ergens moest de lijn toch doorbroken worden om een ingang te maken. Hiervoor hadden we drie opties: een toevoeging aan de cirkel, er juist een stuk afsnijden of een inham maken. Na diverse studies hebben we gekozen voor de laatste optie. Om de symmetrie zo veel mogelijk te bewaren, hebben we aan weerszijden van de koepel een inham gemaakt voor de deur. Dit bood ons gelijk de mogelijkheid om in de zijkanten van de inham verticale ramen te plaatsen. Deze voorzien de aangrenzende vertrekken van een plens extra daglicht.”

Daglicht speelt een belangrijke rol in het ontwerp, verklaart Kloosterboer. “In een traditionele woning is het vrij eenvoudig om een groot raamoppervlak te creëren. Door de ronde vorm van de Korf was dat echter geen optie. We hebben er daarom voor gekozen om over de gehele gevel liefst 26 VELUX dakramen te verdelen. Deze zijn in grootte aangepast aan de omtrek van de koepel. Naarmate je hoger komt, worden de dakramen steeds kleiner. Doordat de dakramen asymmetrisch zijn geplaatst, creëren ze binnen in de woning een speelse lichtinval.” Totaalbelevenis Deze oplossing gaat volgens Kloosterboer niet ten koste van het uitzicht. De ogenschijnlijk willekeurige verdeling van de dakramen versterkt het ruimtelijke gevoel en geeft de bewoners een uitzicht om bij weg te dromen. “Op de eerste verdieping zitten dakramen tegen de vloer aan, waardoor je op de tuin neerkijkt. Via dakramen op ooghoogte zie je de bomen en het landschap en via de hoge ramen kijk je naar de wolken die voorbij trekken. In tegenstelling tot een ‘traditionele woning’ is er sprake van een gefragmenteerd beeld. Maar opgeteld zorgt de overvloed aan dakramen juist voor een totaalbelevenis van de omgeving.” Onlangs is de laatste hand gelegd aan de bouw van de Korf. Het pand is klaar voor de eerste bewoner. De scepsis waarmee Kloosterboer het ontwerp oorspronkelijk zag, is met het vorderen van de bouw als sneeuw voor de zon verdwenen. “Als je zo’n ontwerp voor het eerst ziet, is het toch een lastig en apart geval. Hij leek in zijn vorm ook afwerend naar de omgeving. Maar als je het gebouw van dichtbij tot leven ziet komen verandert dat volkomen. Nu het gebouw er staat, oogt het vriendelijk en uniek. Het past precies in de unieke omgeving van de Eenvoud.” Meer informatie: www.madearchitecten.nl www.eenvoud-almere.nl Foto’s: Jeroen Musch

Eenvoud van het interieur De eenvoud die de buitenkant van het ontwerp kenmerkt, is ook doorgevoerd in het interieur. De betonnen vloer en houten platen van de gevel vormen de hoofdbestanddelen. Vloerbedekking ontbreekt. Ook de kamerindeling is bewust eenvoudig gehouden. Beneden zijn twee slaapkamers, een keuken en de badkamer. Op de eerste verdieping is één grote leefruimte gecreëerd waar dankzij een zee aan daglicht en ruimte een loftgevoel overheerst.

8

project

Highlights Online

9

Wim Hof, The Iceman:

“Ik ga voor een wetenschappel ijke doorbraak” Hij stelt de wetenschap voor een raadsel. Wim Hof, beter bekend als The Iceman, doet op blote voeten mee aan hardloopwedstrijden boven de poolcirkel, zwemt zonder hulpmiddelen onder een dikke laag ijs en zit probleemloos ruim vijf kwartier tot aan zijn kin in een bak ijsklontjes. In andere landen is hij misschien nog wel bekender dan in eigen land door de vele wereldrecords die hij op zijn naam heeft staan. Zijn hoogste doel is echter niet het verbreken van records, maar aantonen waar het menselijk lichaam werkelijk toe in staat is als je je er fysiek en mentaal toe zet.

Al op jonge leeftijd had Hof interesse in disciplines als karate, yoga en kungfu. “Ik voelde dat er iets diepers was, maar kon daar geen contact mee maken, ook niet via deze technieken. Om die diepte wel te bereiken had ik een spiegel nodig.” Kou bleek voor The Iceman een goed medium. Op zijn zeventiende stapte hij voor het eerst midden in de winter in water met een dun vliesje ijs. Daarna is het volgens Hof snel gegaan: “In de kou heb ik effectieve ademhalingstechnieken ontwikkeld. Zo kon ik al gauw minutenlang onder het ijs verdwijnen. Kou brengt je naar de diepte omdat je dat nodig hebt om er weerstand aan te bieden. Als je in contact komt met kou ga je anders ademhalen, je zal wel moeten. Je raakt een diepere fysiologie, maar daardoor ook een groter vermogen in jezelf.” Wereldrecords Inmiddels heeft Hof twintig wereldrecords op zijn naam staan. Zo liep hij een halve marathon op blote voeten boven de poolcirkel bij temperaturen tussen de 20 en 30 graden onder nul en verbrak hij meerdere keren het record in ijs staan. Daar blijft het echter niet bij. “Eind dit jaar zullen het er drie- of vierentwintig zijn. Er staan nog een aantal recordpogingen op stapel, zoals de langste afstand zwemmen onder ijs en vijf minuten onder ijs verdwijnen. Ook ga ik in mijn korte broek een tocht van 220 kilometer maken op de grootste gletsjer van Europa, waar het min dertig graden is. Begin volgend jaar ga ik met een groep van tien personen de hoogste vulkaan ter wereld beklimmen, de Kilimanjaro van 5.895 meter. Het is een extreme tocht, van tropische warmte naar arctische koude en dat allemaal in onze korte broek. Ik wil laten zien dat iedereen met de juiste motivatie en training tot veel meer in staat is dan we voor mogelijk houden.” Hier ligt ook de link met VELUX producten die al decennia de natuurlijke elementen het hoofd bieden.

10

interview

Wetenschap Hof gaat verder dan alleen laten zien waartoe een mens werkelijk in staat is. Hij wil het ook bewijzen en stelt de medische wetenschap daarmee voor een raadsel. “Ik heb een koude fysiologisch onderzoek ondergaan in het UMC St Radboud te Nijmegen. Daar stond ik tachtig minuten in ijs, terwijl mijn lichaam uitgebreid gemonitoord werd.” De uitkomsten waren verbazingwekkend. Zijn lichaamstemperatuur bleef constant rond de 37 graden, terwijl de artsen verwachtten dat dit veel lager zou zijn. Ze concludeerden dat Hof invloed kan uitoefenen op zijn autonome zenuwstelsel, dat onder andere de hartslag, ademhaling en bloedcirculatie regelt. Iets wat medisch gezien onmogelijk is. “In een ander onderzoek ben ik geïnjecteerd met een dood deel van een bacterie waar mensen heel heftig op reageren. Normale gezonde mensen krijgen vijf uur lang hevige koorts, een zwaar griepgevoel en hoofd- en rugpijnen. Ik had deze bacterie binnen zeven minuten onder controle, dat was nog nooit eerder gebeurd.” De wetenschap heeft gezien dat hij invloed kan uitoefenen op zijn autonome zenuwstelsel en daarmee het immuunsysteem, maar de grootste doorbraak moet volgens Hof nog komen: “Er wordt nu gewerkt aan een onderzoek waarin ik een groep gezonde, mannelijke proefpersonen ga instrueren om hetzelfde te doen. Het onderzoek is al helemaal uitgewerkt door twee professoren van het UMC St Radboud. Ik ga deze personen begeleiden om binnen tien dagen wetenschappelijk aan te tonen dat ook zij het immuunsysteem kunnen beïnvloeden. Daarna krijgen deze mensen ook ziektekiemen ingespoten en wordt gekeken hoe hun immuunsysteem reageert. Er moet nog groen licht voor het beoogde onderzoek komen van de ethische

11

Missie Wat The Iceman doet gaat natuurlijk een stuk verder dan alleen geloof in jezelf en een koude douche, “Maar”, zegt hij, “om het immuunsysteem te beïnvloeden heb je veel minder nodig dan hetgeen ik doe. Met relatief makkelijk te adopteren technieken die binnen tien dagen te leren zijn, kun je al een meer dan significante invloed uitoefenen op het immuunsysteem. Dat ga ik aantonen.”

commissie, maar als het goed is start het onderzoek binnen een aantal maanden en kunnen de resultaten volgend jaar al bekend zijn. Het is heel spannend, hier heb ik jaren op gewacht!” Mogelijk kan dit onderzoek ook bijdragen aan het onderzoek naar de oorzaak en behandeling van reuma. Het Reumafonds hoopt van wel en subsidieert het experiment daarom. Boerenwijsheid Hof hanteert eenvoudige methodes die hij geleerd heeft in de natuur. De basis bestaat uit ademhalingstechnieken en koudegewenning. “Met ademhalingstechnieken kun je het zenuwstelsel beïnvloeden. Het zenuwstelsel is weer direct verbonden met het cardiovasculair systeem oftewel de bloedsomloop. Als je daar invloed op kunt uitoefenen gaat de bloeddoorstroming veel beter en worden de witte bloedlichaampjes, oftewel het immuunsysteem, veel beter door het lichaam verspreid. Koudegewenning, bijvoorbeeld in de vorm van een koude douche, zorgt er op zijn beurt voor dat de aderen veel beter openen en sluiten. Hierdoor wordt de bloeddoorstroming beter en hoeft het hart 24 uur per dag veel minder hard te pompen. Het zijn eigenlijk vrij basale boerenwijsheden, die ik weer terug wil brengen bij de mensen.”

Als dat lukt zal het beeld op ziekten en ziektevorming blijvend veranderen. “Dan geldt dit niet alleen voor reuma, maar dan geldt dat voor alle ziektes. Moet je je voorstellen dat iedereen zijn immuunsysteem met zijn eigen inzet kan beïnvloeden. Dat je op deze natuurlijke manier pijn kunt bestrijden en dat iedereen weer zijn eigen vermogen en verantwoordelijkheid kent om ziektes te voorkomen. Dat houdt een wetenschappelijke doorbraak in!” Naast de top van de Mount Everest en alle wereldrecords is dit eigenlijk wat Wim Hof echt wil bereiken; “Dit is mijn missie en mijn boodschap, al het andere is daar ondergeschikt aan.” Meer informatie: www.innerfire.nl Foto’s: Enahm Hof

“En dan heb je natuurlijk ook nog de mindset”, legt Hof uit. “Mensen moeten ook weten dat ze ziekte kunnen voorkomen door weer goed naar hun lichaam te luisteren. De technieken helpen daarbij, maar het is in feite allemaal om het natuurlijke vermogen weer wakker maken. Ik geef mensen de gereedschappen waardoor ze de hoop, kracht en macht in hun eigen lichaam terugvinden. Ik geloof er in dat alle ziektes te overwinnen zijn door terug te keren naar de eigen kern. Die connectie zit er al, maar we zijn er vervreemd van geraakt. Mensen moeten de energiebalans in hun lichaam weer terugkrijgen.”

Wim Hof alias The Iceman is één van de gastsprekers bij de energieke belevenissen die VELUX Nederland eind dit jaar in diverse ijsstadions organiseert om de nieuwe generatie VELUX dakramen te introduceren. Hierbij legt hij de link tussen eenieders energiebalans en de positieve energiebalans van de nieuwe generatie VELUX dakramen. Hij zal niet alleen spreken over de macht en kracht in het lichaam, maar ook alle aanwezigen overtuigen door ze te laten voelen wat hij bedoelt. “Voelen is begrijpen, dus dat gaan we doen!”, aldus Hof. Wilt u het verhaal van Wim Hof persoonlijk horen, kijk dan op pagina 18-19 of op www.velux.nl/denieuwegeneratie en meld u aan voor de evenementen.

12

interview

13

Bij een renovatieproject in Montfoort worden 92 woningen duurzaam gerenoveerd met de focus op een comfortabel binnenklimaat. 82 woningen zijn reeds gerenoveerd en opgewaardeerd van energielabel E naar energielabel A. De laatste tien woningen worden binnenkort gerenoveerd en gaan zelfs onder energielabel A++ vallen. Om dit te bereiken wordt voor het eerst in Nederland een nieuw renovatieconcept toegepast. Dit concept is ontwikkeld door het consortium Active House Montfoort. Doordat het ontwerp van de renovatie de Active House principes volgt, ontstaat in de woningen een ideale balans tussen energieontwerp, binnenklimaat en omgeving.

De Woerdense woningcorporatie GroenWest is eigenaar van de woningen in Montfoort. De organisatie wil het energiegebruik van de woningen die zij beheert verlagen en tegelijkertijd zorgen voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. Tien woningen in de Poorterstraat in Montfoort zijn veertig jaar oud en hebben momenteel een energielabel E. Bij normaal groot onderhoud worden dergelijke woningen meestal opgewaardeerd naar een energielabel C. Vanwege de goede ligging, maar ook omdat het ruime woningen zijn met een hoge toekomstwaarde, besloot de woningcorporatie de energieprestatie van deze woningen verder te verhogen naar een energielabel A++. Duurzaam renovatieconcept De renovatie in de Poorterstraat in Montfoort is het eerste project in Nederland waarbij woningen gerenoveerd worden volgens de principes van Active House. Energiebesparing is hierin niet leidend, maar één van de kwaliteiten. Naast comfort, gezondheid, duurzaamheid en gebruikersgemak wordt met Active House een

integrale oplossing nagestreefd. Het renovatieconcept voor deze woningen is door een consortium uitgewerkt en gebaseerd op het Solar Prism concept dat volgens de principes van Active House door de VELUX Groep en Danfoss is ontwikkeld. Hierbij wordt ruimte aan een woning toegevoegd om meer daglicht en buitenlucht ter beschikking te stellen aan de gebruiker. BAM Woningbouw neemt de renovatie voor haar rekening. Keuzemogelijkheden Er wordt een nieuwe goed geïsoleerde schil om de woning gecreëerd. De combinatie met (natuurlijke) ventilatie, zonneenergie en technologie voor energie- en klimaatbeheersing brengt de energieprestatie naar een topniveau. In de Active House visie staat de gebruiker centraal. Daarom hadden de bewoners van de woningen aan de Poorterstraat uitgebreid inspraak in het ontwerp. Naast een goede isolatieschil krijgen deze woningen meer ruimte, meer daglicht, een comfortabel binnenmilieu en vindt er energieopwekking plaats.

Labels niet belangrijkst Yuri van Bergen van architecten adviesbureau BouwhulpGroep is vanaf het begin betrokken bij het project om de tien woningen door middel van Active House van een E-label naar een energielabel A++ te tillen. “Dat verschil in labels is eigenlijk niet het belangrijkste”, geeft hij aan. “Active House onderscheidt zich door te ontwerpen vanuit de gebruiker. Die wil natuurlijk zo min mogelijk energiekosten, maar ook een comfortabel binnenklimaat dat eenvoudig aan te passen is aan de individuele wensen. Dus als je met de woning energie gaat opwekken, zorg je er voor dat de installaties en motoren waarmee dit gebeurt niet in de buurt van de slaapkamer staan. Zo heeft de bewoner een goede nachtrust én een energiezuinige woning. Dit is slechts één voorbeeld van de integrale benadering.” Blik op de toekomst De Active House visie streeft naar oplossingen die zo goed mogelijk passen bij de wensen van de huidige gebruikers én bij de gebruikers van de toekomst. “Om dat te bereiken, ontwerpen we met onze blik op de toekomst. We willen ervoor zorgen dat de oplossingen die we verzinnen minimaal 45 jaar mee kunnen. Dat zorgt ervoor dat we daadwerkelijk op de lange termijn focussen. We vragen ons af welke technieken die nu beschikbaar zijn, het best passen bij de bewoner, de opdrachtgever en de omgeving. Daarmee bedienen

we niet alleen de huidige gebruiker, maar ook de toekomstige gebruikers. Binnen het concept zorgen we er bovendien voor dat het skelet van de woning degelijk is en ruimte biedt voor aanpassingen. Op die wijze kan de woning zijn levensduur van 120 jaar volmaken.” Beleving Van Bergen heeft gemerkt dat Active House niet alleen zorgt voor meer comfort en minder energiekosten. “Deze manier van ontwerpen zorgt voor meer beleving bij de gebruiker. Dat is op zich niet vreemd, want je stelt de gebruiker centraal in het proces. Bij de tien woningen in Montfoort hebben we geluisterd naar de bewoners en hun wensen waar mogelijk verwerkt in het ontwerp. Dat sluit aan bij de visie van Active House waarbij de gebruiker centraal staat en per project gezocht wordt naar het optimum tussen (dag) licht, frisse lucht en ruimte.” Meer informatie: www.activehouse.info www.bouwhulp.nl www.velux.nl/solarprism www.bamwoningbouw.nl www.groenwest.nl www.danfoss.com

Eerste woningen in Nederla nd gerenoveerd volgens Active House visie

Huidige situatie

Toekomstige situatie

14

innovatie

Huidige situatie

Toekomstige situatie

15

Lichtkoepels laten hotelgasten baden in daglicht Sinds 1967 is het kleine hotel Castell dels Hams gevestigd op het Spaanse eiland Mallorca. Door subtiele verbeteringen en uitbreidingen groeide deze accommodatie in de loop der jaren uit tot één van de meest opvallende hotels op het oostelijk deel van het eiland. Bij de laatste ingreep is aangrenzend een spa gerealiseerd en zijn de muren en het dak van het verwarmde binnenzwembad aangepakt. Dit is gedaan om het mediterrane licht en de idyllische band van de locatie met de natuur te benadrukken. Het maakt van het hotel veel meer dan alleen een vakantiebestemming. Het zwembad is aan de zonzijde van het hotel gesitueerd. Daglicht speelde daarom een belangrijke rol in het ontwerp van bureau a2arquitectos. De spa, bedoeld voor zowel ontspanning als behandeling, brengt de natuur naar binnen via een enorme glazen gevel. Dit effect wordt binnenin versterkt door het gebruik van hout. Het dak van het zwembad is verfraaid met een reeks VELUX lichtkoepels in verschillende formaten. Hierdoor stroomt de zon letterlijk het zwembad binnen en ontstaat er een wonderbaarlijk spel van reflecties op het wateroppervlak, de muren en het dak zelf. Meer informatie: www.2arquitectos.com

inspiratie

inspiratie 16

17

De nieuwe generatie dakramen wordt een ware belevenis In 2013 brengt VELUX Nederland een nieuwe generatie dakramen op de markt. Deze nieuwe generatie dakramen zorgt voor meer daglicht, meer wooncomfort en vermindert tegelijkertijd het energieverbruik. We laten u de nieuwe generatie dakramen van VELUX graag als eerste ervaren tijdens één van onze evenementen. Laat u verrassen en beleef het mee! Wellicht heeft u al eerder iets gelezen over onze evenementen. In zes verschillende regio’s zal de nieuwe generatie VELUX dakramen op een feestelijke en energieke wijze worden gepresenteerd. Wat kunt u verwachten? Gastheer Erben Wennemars, meervoudig wereldkampioen schaatsen, ontvangt diverse VELUX experts op de ijsvloer voor een dynamisch en inspirerend evenement. Daarbij dagen we u

Wim Hof

zelf ook uit om in actie te komen! Natuurlijk vertellen we u alles over de unieke eigenschappen van het nieuwe dakraam, zoals de vernieuwde inbouwmogelijkheden, het verbeterde design en de uitstekende energiebalans. Beleef het inspirerende verhaal van Wim Hof, alias The Iceman. Hij vertelt over de macht en kracht van het lichaam en legt hierbij het verband met de energiebalans van de nieuwe generatie dakramen. En vanzelfsprekend laat VELUX Nederland het u aan niets ontbreken.

De nieuwe generatie ziet het licht!

Schrijf nu in! Schrijf u nu samen met uw collega’s kosteloos in voor het evenement in uw eigen regio. Let op: het aantal plaatsen is beperkt! Ga snel naar: www.velux.nl/denieuwegeneratie

Erben Wennemars

Locaties: De evenementen vinden plaats op zes verschillende locaties. Het programma begint rond 16:00 uur en zal tot ongeveer 20:00 uur duren. Kies de locatie bij u in de buurt: Donderdag Dinsdag Dinsdag Donderdag Dinsdag Dinsdag

18

Evenement

8 november 13 november 20 november 22 november 4 december 11 december

Nijmegen, Triavium Enschede, IJsbaan Twente Dordrecht, Drechtstedenhal Amsterdam, Jaap Edenhal Heerenveen, Thialf Eindhoven, IJssportcentrum

Mis het niet en schrijf u nu samen met uw collega’s kosteloos in via www.velux.nl/denieuwegeneratie 19

Woningrenovatie in Bergen:

Revolutionaire vergunnings vrije dakserre zorgt voor optimale lichtinval Mieke Schoch en haar man verhuisden onlangs vanuit de drukke Leidse binnenstad naar de rust van het Noord-Hollandse kunstenaarsdorp Bergen. Aan de badkamer van de jaren ’70 woning schortte het behoorlijk: te klein en te donker. Een standaard dakkapel bood geen adequaat antwoord. Samen met bouwkundig adviseur Henk de Reus, VELUX Nederland en Opstalan bedacht Schoch een oplossing: de eerste vergunningsvrije dakserre opgebouwd uit VELUX dakramen.

20

project

21

Zee van ruimte en licht Zo gezegd, zo gedaan. Met dank aan de detailleringen van De Reus en de hulp van Opstalan daarbij, is er een ontwerp ontstaan met daarin zes VELUX dakramen. Deze is in de meeste gevallen vergunningsvrij, omdat het hoogste punt niet meer dan 60 centimeter uit het dak steekt. Door ook in het dak van de dakkapel dakramen toe te passen, komt er zoveel mogelijk daglicht binnen. Schoch: “Het is verbazingwekkend, hoeveel licht en ruimte je creëert door alleen de uiterste punt 60 centimeter boven het dakvlak uit te tillen en zowel de voorkant als het dak van glas te maken.”

“Ik ben geboren in een piepklein dorpje, maar woonde vanaf mijn achttiende altijd in grote steden. De hang naar natuur en rust is echter gebleven. Nu we wat ouder zijn, is het moment daar om weer terug te keren”, zegt Mieke Schoch vanuit haar nieuwe keuken. Ze schenkt koffie in, gaat aan de eettafel zitten en vertelt verder. “Eén van de belangrijkste voorwaarden voor onze nieuwe woning was daarom de locatie.” Deze blijkt een schot in de roos. De ruim opgezette, vrijstaande jaren ’70 woning waarnaar het echtpaar Schoch verhuisd is, ligt ingeklemd tussen weiland en bos en op fietsafstand van duin en strand. De woning zelf was echter verre van perfect. “Het leek alsof de tijd had stil gestaan. Het huis was zowel binnen als buiten ernstig verwaarloosd.” Hoog tijd dus voor een flinke verbouwing. De deurbel gaat, Henk de Reus schuift aan. Deze bouwkundig adviseur heeft de woning bij de aankoop bouwtechnisch gekeurd. Schoch heeft hem vervolgens gevraagd het tekenwerk op zich te nemen en samen met haar de bouwbegeleiding te realiseren. Zij is bouwkundig ingenieur van zowel de HTS als de TU en staat ingeschreven in het architectenregister, maar werkt als projectontwikkelaar. Samen zijn ze de ingrijpende verbouwing aangegaan. De Reus: “De keuken, de badkamer en de elektrische installatie zijn vervangen, er zijn nieuwe kozijnen en deuren geplaatst. Er zit ook een nieuw dak op en alle muren en plafonds hebben een nieuwe stuclaag gekregen.” Alternatief voor een dakkapel De badkamer vormde de grootste uitdaging. Schoch: “Mijn man en ik willen oud worden in dit huis en hebben het huis verbouwd voor zo’n 30 jaar. Dit betekent bijvoorbeeld dat de badkamer ook toegankelijk moet zijn met een rollator. Daar was door het schuine dak echter te weinig ruimte voor. Als oplossing werd eerst gedacht aan een vergunningsvrije dakkapel opgebouwd uit VELUX dakramen. Deze bestaat net als onze vergunningsvrije dakserre uit VELUX dakramen die door een opstand verder uit het dak worden getild, maar is aan de bovenkant dicht. De dakkapel bood weliswaar genoeg ruimte, maar lang niet de beoogde hoeveelheid daglicht.” Daarom is besloten om contact op te nemen met VELUX Nederland. “Zij hadden al een dakserre bestaande uit VELUX dakramen, waarbij door dakramen aan de bovenkant ook daglicht van boven komt. Maar deze is niet vergunningsvrij. VELUX Nederland bleek zeer geïnteresseerd om samen met ons aan de ontwikkeling van een vergunningsvrije dakserre te werken.”

22

project

Vanuit hun jarenlange ervaring met ruwbouw dakkapellen is Opstalan nauw betrokken geweest bij de uitwerking van het concept. De zijwangen zijn gefabriceerd door Opstalan en zij leverden ook de dakplaten voor het nieuwe dak. “Het is een voordeel dat de zijwanden ruwbouw zijn”, vertelt De Reus. “Hierdoor konden we onze eigen afwerking en look aan de buitenzijde geven. Een dakraam mag meestal zonder vergunning geplaatst worden, omdat deze nauwelijks opvalt. Het is fijn dat VELUX met dit concept ook een vergunningsvrije dakserre kan leveren. Door de grijze tinten van de VELUX dakramen en de zwarte gevelbekleding op de zijwangen valt het element nu vrijwel weg in het dakvlak.” Waterdichtheid cruciaal Cruciaal was de waterdichtheid van de nieuwe dakserre. De Reus: “Niet al het regenwater valt op de pannen, er komt ook altijd wat lekwater onder. Dit moet natuurlijk goed afgevoerd worden om lekkages te voorkomen. Gelukkig is hier door VELUX al goed over nagedacht. Bij dit project zijn de waterkerende manchetten van VELUX toegepast. Dit voorkomt problemen door condensvorming of lekwater en verzekert een waterdichte en dampdoorlatende aansluiting tussen dakraam en dakbeschot. Dankzij een dampremmende folie krijgt verzadigde warme lucht van binnenuit evenmin de kans de dakconstructie binnen te dringen.” Het geheel is afgewerkt met elektrisch bediende VELUX buitenzonweringen. “De onderste drie tuimelvensters hebben tevens jaloezieën aan de binnenzijde, tegen inkijk”, aldus Schoch. “Met name de buitenzonwering doet wonderen. Wanneer deze naar beneden is, wordt oververhitting voorkomen, terwijl de zon in de koudere periodes door zoveel ramen meehelpt aan verwarming van de ruimte.” Geslaagd resultaat na soepele verbouwing De complete verbouwing nam zo’n vier maanden in beslag. De dakserre is echter in enkele werkdagen geplaatst. Schoch: “Het gaat hier om een pilot. Onze dakserre is de eerste die ooit op deze manier is gerealiseerd. Voor de volgende keer zijn er natuurlijk leerpunten. Zo was de sparing in het dak aan de bovenzijde wat te ruim en zaten de ramen aan de onderzijde wat te strak. Maar al met al ging de montage van een leien dakje. Door de dakserre is zelfs zoveel ruimte ontstaan, dat we een groter bad konden nemen dan we oorspronkelijk van plan waren. We zijn bijzonder gelukkig met het resultaat. De badkamer is het mooiste en lichtste vertrek van het hele huis met het fraaiste uitzicht.”

Highlights Online

Meer informatie: www.velux.nl/dakkapel www.opstalan.nl Foto’s: Irene Kievit

Mieke Schoch & Henk de Reus zijn zeer tevreden met het resultaat

23

Om de stagnerende markt het hoofd te bieden, worden de beste en meest creatieve ideeën voor gebouwen geboren. Zo komen er verschillende concepten tot stand waarin de bewoner zelf alle vrijheid heeft om het klimaat en de daglichttoetreding te bepalen. De VELUX Groep heeft ruime internationale ervaring met het ontwikkelen en realiseren van dergelijke woningen volgens de Active House principes. Vanuit deze achtergrond willen we ook Nederlandse concepten steunen en realisatie een stap dichterbij brengen. De rubriek Conceptueel biedt u een platform om uw ideeën te presenteren.

Heeft u ook een concept waarin goede daglichttoetreding en een gezond binnenklimaat centraal staan? En wilt u in aanmerking komen voor plaatsing in de volgende editie van Highlights? Neem dan contact op met onze architect Raymond van Hattum ([email protected]).

Zes huizen op een duurzaam erf Door: Job Mouwen, Urban Symbiose

De gevel en het dak lopen als één vlak in elkaar over. Een belangrijk element hierin zijn de dakramen die over de gevel en het dak verspreid zijn. De dakramen zorgen voor een karakteristieke lichtinval in de diverse ruimtes. Door gebruik te maken van de VELUX Daylight Visualizer konden eenvoudig de verschillende positioneringen en eigenschappen van de dakramen getest worden. Tegelijkertijd gaf het de opdrachtgevers een goed beeld van het eindresultaat. Duurzaam gebruik en sociale cohesie De bewoners delen een erf, een paar bomen, een moestuin, een schuur en alle energie-opwekkers zoals zonnepanelen,

zonnecollectoren en een warmtepomp. Tevens wordt er gedacht aan het delen van een elektrische auto en het gezamenlijk inkopen van kinderopvang.

conceptueel

Van opdrachtgevers kregen we de vraag om een cluster huizen te ontwerpen die betaalbaar, duurzaam, licht en open zijn. Dit heeft geleid tot een concept van een lege schuur met een transparante voor- en achtergevel. De bewoners kunnen zelf de indeling bepalen of eigenhandig inbouwen. De woningen zijn zeer goed geïsoleerd en de voor- en achtergevel zijn geheel demontabel. Hierdoor is de lengte van de woning flexibel en uitbreidbaar.

Volgens de architecten van Urban Symbiose is dit een goed voorbeeld van een project waarbij het totaalconcept zorgt voor een duurzaam gebruik. Tegelijkertijd wordt de sociale cohesie tussen de bewoners op een vanzelfsprekende manier bevorderd. De verwachting is dat het eerste project in het najaar van start gaat. Op dit moment is Urban Symbiose met verschillende gemeenten in gesprek om vervolgprojecten te ontwikkelen. Bent u geïnteresseerd in dit concept? Bezoek de website: www.urbansymbiose.com of neem contact op via telefoonnummer: 06-29580020 of per e-mail: [email protected]. De rechten van dit concept liggen bij Urban Symbiose. De afbeeldingen in dit artikel zijn gemaakt met de VELUX Daylight Visualizer. Dit programma is ook voor uw ontwerp gratis beschikbaar op www.velux.nl/visualisatietools.

conceptueel

24

25

dreaming Optimaal daglicht, uitzicht en isolatie

26

27

De familie Van Aalst betrok acht jaar geleden hun huidige woning, een zogenoemde ‘chaletwoning’ uit 1971. Het huis heeft twee verdiepingen, inclusief een zolder. Aan de voorkant zit over de hele lengte een balkon. De woonkamer heeft een vide, waardoor je vanaf de begane grond de hele schuinte van het dak kunt zien tot wel negen meter hoogte. ”Het is een heel bijzonder huis dat we al een tijdje op het oog hadden”, vertelt Edgar van Aalst. “We woonden hiervoor aan de overkant van de straat, maar hadden toen al in ons hoofd dat we ooit graag zo’n chaletwoning wilden kopen.” Toen die gelegenheid zich acht jaar geleden voordeed hoefden ze dus niet lang te twijfelen. Van Aalst: ”Er kwam er eentje vrij op de goede hoek, met een achterom en een extra grote tuin. Het was een uitgelezen kans.” De woning had wel een nadeel: er was sinds 1971 niets meer aan gedaan. “Het interieur was behoorlijk verouderd en heel donker, met van die bruine plavuizen. We hebben het compleet gestript en helemaal vernieuwd.” Drie verbouwingen, zes dakramen Daarnaast is er een grote aanbouw van bijna twee meter diep geplaatst. Dit gaf veel extra ruimte in de woonkamer, maar maakte hem ook donker, ondanks het nieuwe lichte interieur. “Drie jaar geleden hebben we daarom besloten een VELUX daglichtsysteem met twee dakramen boven de keuken te plaatsen. Het effect was enorm”, aldus Van Aalst. “Toen het gat in het dak werd gezaagd, leek het net of de zon werd aangezet. Het was heerlijk licht boven de eettafel en in de keuken. Alleen bij de zithoek vonden we het nog steeds wat duister. Daar hebben we een jaar later nog een daglichtsysteem geplaatst. Vorig jaar hebben we een laatste daglichtsysteem laten plaatsen, weer met twee dakramen. In totaal zitten er nu dus zes dakramen over de hele breedte van het huis.” De lichte en sfeervolle woonkamer die de familie Van Aalst nu heeft, is niet alleen voor het eigen plezier. “We werken in de woninginrichting. We verkopen verschillende merken via Loods 5, daarom verandert ons interieur heel vaak. Maar we doen ook complete inrichtingen en dan komen mensen hier vaak thuis kijken. Dat was voor ons ook een reden om de dakramen te plaatsen. Ons huis is bijna onze showroom, daarom is goed licht extra belangrijk.” Genieten met de ramen open De vide heeft door de dakramen een nieuwe functie gekregen. “Toen we hier net kwamen wonen stond er een bureautje, maar dat werd eigenlijk nooit gebruikt. We hebben er zelfs aan gedacht om de vide dicht te maken en de ruimte bij de badkamer te trekken. Nu is het een leeshoekje met een comfortabele loungestoel en zitten we er vaak. Door de dakramen kun je er volop genieten van het vrije uitzicht achter ons huis. En je zit er ook nog heerlijk in de zon als de ramen open staan.”

voor

Tegen de verwachting in gebeurt dat regelmatig. “Het eerste daglichtsysteem is niet op afstand te bedienen. We dachten dat we ze toch niet vaak open zouden zetten. Maar de dakramen in het tweede en derde daglichtsysteem zijn wel met een afstandsbediening te bedienen en die zijn in de zomer eigenlijk altijd open.” Er is gekozen voor VELUX Solar dakramen. Deze hebben stroomvoorziening op zonne-energie, lekker energiezuinig en doordat er geen bedrading nodig is ook eenvoudig te plaatsen. Daarnaast hebben de elektrische dakramen nog een groot voordeel. “Door de regensensor gaan ze automatisch dicht als het gaat regenen”, legt Van Aalst uit. “Zeker omdat ze vaak open staan is dat heel handig. Op de afstandsbediening kun je ook instellen dat ze na bijvoorbeeld een uur automatisch dicht gaan. De buitenzonwering op deze vier dakramen gaat met één druk op de knop van diezelfde afstandsbediening naar beneden.” Optimaal licht, uitzicht en isolatie Er zitten nu zes dakramen in de woonkamer en zelfs nog twee in de slaapkamer op de eerste verdieping, maar als het aan Van Aalst ligt blijft het daar wellicht niet bij. “Het werkt wel een beetje verslavend. De laatste dakramen zijn niet eens zozeer vanwege het extra daglicht geplaatst, maar meer voor de symmetrie. Nu zitten de dakramen mooi verdeeld over de hele breedte van het huis. Maar er kunnen er nog vier boven. Dan bestaat de ene kant van het dak in zijn geheel uit glas en hebben we optimaal daglicht en uitzicht.” De VELUX dakramen leveren voor Van Aalst nog een onverwacht voordeel op. “De isolatie van het dak is in een gebrekkige staat, omdat het een oud huis is. In de loop der jaren is het aanwezige isolatiemateriaal naar beneden gezakt. Het is een enorm karwei om dat te repareren. De installateur vertelde echter dat de dakramen ook veel beter isoleren dan het bestaande dak. In de wintermaanden hebben we nu inderdaad veel minder last van tocht en kou. Reden te meer om in de toekomst in de rest van het dak misschien ook dakramen te laten plaatsen.” Foto’s: Irene Kievit Meer informatie: www.loods5.nl [email protected]

NA

28

dreaming

29

design

Concept actief daglichtsysteem, Thomas Wijnands

Woonzorgcentrum De Tuinen, Bleiswijk, Foto: VVKH architecten

Appartementencomplex De Muzen, Almere Foto: Leon Thier

Haus Art 5 green (r)evolution, Foto: HUF HAUS GmbH

Senioren-wooncentrum De Ruskenborg, Hoogkerk, Foto: Joost Brouwers

Active House voor senioren Nederland vergrijst. Bouwen voor senioren staat hierdoor de komende jaren in de spotlights. Ingenieursbureau Aldus bouwinnovatie is betrokken bij het vertalen van de Active House visie naar de Nederlandse bouwpraktijk. Zij zien voor dit duurzame en gezonde bouwconcept een grote rol weggelegd binnen de bouw en renovatie van seniorenwoningen. Innovatie- en duurzaamheidsadviseur bij Aldus, Dennis Hauer, legt uit: “Een woning volgens het Active House principe bespaart energie, produceert duurzame energie maar zorgt tegelijkertijd ook voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. Wanneer je bouwt voor senioren, vormt dit laatste aspect het vertrekpunt voor een goede woning.” Hauer vertelt waarop in het bijzonder gelet moet worden bij bouwen voor senioren. “Senioren hebben minimaal drie keer meer licht nodig om hetzelfde te zien als de gemiddelde mens. Ouderen willen daarom in de praktijk een lichtere woning. Dit licht moet bovendien op een bepaalde manier worden aangeboden. De pupillen van ouderen werken trager waardoor het voor hen moeilijk is om met lichtintensiteitverschil om te gaan. Daarom moet je zorgen voor een gelijkmatige spreiding. Wij adviseren daarnaast ook om te werken met indirect licht. Dit neemt grote helderheidverschillen weg en gaat verblinding tegen. Hiermee wordt de veiligheid vergroot.” Licht is ook van belang voor de gezondheid. Ouderen komen vaak minder buiten waardoor de daglichtbehoefte niet goed wordt ingevuld, met klachten zoals depressies tot gevolg. Rode draad door dit verhaal is dat een goed ontwerp altijd begint met de gebruiker en zijn specifieke wensen en behoeften. Dit is ook het uitgangspunt van het Active House principe.

Onderzoek naar innovatief gevelconcept Een lichtere woning betekent in de praktijk vaak meer daglichtopeningen. Hauer waarschuwt dat er echter ook oog moet zijn voor het thermisch comfort: “Hittestress is voor ouderen een groot probleem, zeker in de bestaande bouw. Senioren hebben het sneller koud in de winter en sneller warm in de zomer. Meer glas betekent echter vaak dat een woning ook sneller opwarmt. Beter isoleren zorgt ervoor dat de warmte ook minder goed de woning weer uit kan. Ontwerpers moeten hiermee rekening houden in hun ontwerp.” Student bouwtechniek Thomas Wijnands onderzoekt momenteel bij Aldus bouwinnovatie hoe daglichtcondities in bestaande seniorenwoningen verbeterd kunnen worden via een innovatief renovatieproduct. Hij hoopt de ideale lichtcondities voor slechtziende ouderen te bereiken via een integraal gevelsysteem. Hoewel hij zijn onderzoek pas eind 2012 verwacht af te ronden, vertelt hij al enkele bevindingen: “De oplossing zal komen te liggen in het optimaliseren van de bestaande daglichtopening in combinatie met het gebruik van actieve daglichtsystemen. Hierbij gaat het niet per se om een groter raam, maar vooral om een betere lichtverdeling en gelijkmatiger overgang van buiten naar binnen om verblinding te voorkomen.” Hij gaat momenteel uit van een daglichtopening met zichtdeel en lichtdeel. “Het bovenste deel is bedoeld om licht te sturen en binnen te laten. Het onderste deel zorgt voor een onbelemmerd uitzicht voor de bewoner en dient verblinding te voorkomen.” Aan het einde van het onderzoek zal via een testopstelling gemeten worden of de beoogde doelen van de gevel worden bereikt. Dit zal onder andere via een schaalmodel in een lichtkamer gebeuren en via 3D-simulaties. En wellicht wel via de eerste gerealiseerde Active House seniorenwoning in Nederland? Meer informatie: aldusbouwinnovatie.wordpress.com

30

design

31