h / t 1
DE N U K IJKS w
u R AARDr d e o n d e r b o K vo o E O B HAND
India
22
2
Over bevolking en cultuur Dit hoofdstuk gaat over bevolking en cultuur. Waar wonen mensen en waarom wonen ze daar? Hoe snel groeit de bevolking of neemt die juist af? Waarom verhuizen mensen? Waarom is cultuur belangrijk voor mensen? Dit zijn de vragen waar je in dit hoofdstuk een antwoord op kunt vinden.
Oriëntatie 1 India in beeld
24
Kern 2 3 4 5 6
Waar woont de bevolking? Hoe snel groeit de bevolking? Waarom verhuizen mensen? Waarom is cultuur zo belangrijk? Is er nog steeds ‘apartheid’ in de wereld?
26 28 30 32 34
Onderzoek 7 Nederland, een kleurrijke samenleving?
36
Afsluiting Begrippen
38
23
oriëntatie India
1
India in beeld India is een groot land in Azië. Het land is een van de snelst groeiende landen in de wereld. Nu al wonen er meer dan één miljard mensen. Niet alleen de bevolking van India groeit snel, maar ook de Indiase economie. India is een grote staalproducent en er
INDIA
NEDERLAND
New Delhi
Amsterdam
2 973 190
33 883
Bevolkingsaantal (milj.)
1 130
16,5
Bevolkingsdichtheid/km2
380
487
Religie
81% hindoe 13% moslim 6% overig 61%
31% katholiek 20% protestant 6% moslim 99%
Hoofdstad Oppervlakte (land)/km
2
Lezen en schrijven Levensverwachting
69 jaar
79,0 jaar
Kindersterfte/1000 geb.
35
5,0
Inkomen per hoofd per jaar
€ 2.814
€ 23.420
Beroepsbevolking
landbouw 60% industrie 12% diensten 28%
landbouw 2% industrie 19% diensten 79%
werken veel mensen in de ICT-sector. India is een land van verschillen en tegenstellingen, tussen arm en rijk en tussen bevolkingsgroepen met een eigen cultuur. werkboek §1 blz. 23
CHINA
PA K I S TA N
Delhi
H I M A L A N E P AY L A
Ga New Dehli Agra n
Mandawa Bikaner
ge
Jaipur Jaisalmer Pushkar Luni
s
INDIA
Udaipur
N
Kolkata
I N D I A 0
400 km
Mumbai Golf van Bengalen Bangalore
Indische Oceaan
0
400 km
SRI LANKA
bron 1 India is na China het land met de meeste inwoners ter wereld. Hier zijn een aantal grote godsdiensten ontstaan waaronder het hindoeïsme en het boeddhisme. Gedurende bijna honderd jaar vormde India een deel van het Britse Rijk. In 1947 werd India onafhankelijk.
bron 2 India ligt in de tropen. De regenperiode begint in juni. In drie maanden tijd valt er dan net zoveel regen als in één jaar in de West-Europese landen. De natste plaats van de wereld, Cherrapunji, ligt in het noordoosten van India.
24
Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur
bron 5 In India werken ongeveer 65 miljoen kinderen. Veel kinderen werken in gevaarlijke industrieën zoals de vuurwerk-, leer-, sigaretten- en tapijtindustrie.
bron 3 De stranden bij Goa aan de westkust van India zijn populair bij de toeristen. bron 3 bron 4 De Taj Mahal, een van de mooiste monumenten ter wereld.
bron 4
25
kern India
2
Waar woont de bevolking? In India wonen meer dan één miljard mensen. De bergketens van de Himalaya zijn dunbevolkt, hier wonen slechts enkele mensen. In de vallei van de Ganges wonen heel veel mensen dicht op elkaar. Deze vallei is zeer dichtbevolkt (bron 6). De bevolking van India is dus niet gelijkmatig over het land verdeeld. Nu wonen de meeste Indiërs nog op het platteland. Slechts 25% van de mensen woont in de steden. In de toekomst zullen de steden snel groeien. De grootste steden bevinden zich in het noorden van India of langs de kust (bron 6).
bron 6 Bevolkingsdichtheid en bevolkingsspreiding van India.
De Gangesvallei De rivier de Ganges slingert zich door een vlak gebied, waar veel mensen bij elkaar wonen. Landbouw is goed mogelijk op de vruchtbare grond. Een groot deel van de Indiase bevolking leeft in de Gangesvallei. Daar liggen de meeste dorpen en grote steden zoals New Delhi, de hoofdstad, en Kolkata (Calcutta).
0
Zuid-India De oost- en westkust in het zuiden van India zijn dichtbevolkt. In de vlakke kustgebieden wonen veel mensen. Ook werd hier al vroeg handel gevoerd met andere landen, waardoor de steden snel groeiden.
26
500 km
Voor de ongelijkmatige bevolkingsspreiding in India zijn verschillende oorzaken. In bergachtige gebieden is het te koud. De hellingen zijn te steil om er te wonen of om landbouw te bedrijven. Langs rivieren is het vlak en de grond is vruchtbaar. Ook de kustvlaktes zijn vlak. In die gebieden wonen ook veel mensen. werkboek §2 blz. 25
Kashmir In het hooggebergte in het noorden van India wonen weinig mensen. Een uitzondering is het dal van Kashmir, dat tegen de grens met Pakistan ligt.
bron 7 In de Himalaya ontspringt de Ganges. De rivier is voor de hindoes een heilige rivier. Alle hindoes moeten één keer in hun leven de Ganges gezien hebben. De Ganges is een van de meest vervuilde rivieren in de wereld.
Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur
Wereld
bron 8 Bevolkingsdichtheid en bevolkingsspreiding van de wereldbevolking.
Bevolkingsdichtheid van de aarde in 2006
60º N.B.
Atlantische Oceaan
30º N.B. Kreeftskeerkring
Grote Oceaan
Evenaar
0º
Grote Oceaan Indische Oceaan
Steenbokskeerkring 30º bron Z.B.
8 één stip = 100 000 mensen
60º
150º W.L.
120º W.L.
90º W.L.
60º W.L.
30º W.L.
30º O .L.
0º
60º O .L.
90º O .L.
120º O .L.
150º O .L.
180º
Kerntekst Op dit moment leven er ruim zes miljard mensen op de wereld.
De spreiding van de wereldbevolking wordt vooral beïnvloed
Die zes miljard zijn ongelijkmatig over de wereld verdeeld.
door:
Sommige delen van de wereld zijn dichtbevolkt (bijv. India),
1 Natuurlijke factoren zoals reliëf, klimaat en bodem. Mensen
andere delen zijn dunbevolkt (bijv. Mongolië).
gaan vooral wonen in die gebieden die er het meest geschikt
In bron 8 zie je de grote verschillen in bevolkingsdichtheid en
voor zijn (bron 9).
bevolkingsspreiding op de wereld.
Dunbevolkte gebieden
2 Economische factoren zoals de aanwezigheid van werk.
Voorbeeld
Hooggebergte met steile pieken en diepe dalen
Andes, Himalaya
Extreem droge gebieden
Sahara
Extreem koude gebieden
Groenland
Gebieden met moeilijk toegankelijke oerwouden
Amazone
Dichtbevolkte gebieden
bron 9 De invloed van natuurlijke factoren op de bevolkingsspreiding en bevolkingsdichtheid.
Voorbeeld
Vlakke gebieden (gemakkelijk om steden te bouwen)
Dal van de Ganges in India
Gebieden met vruchtbare bodems voor landbouw
West-Europa
Gebieden met een aantrekkelijk klimaat
Middellandse Zeegebied, West-Europa
Gebieden met belangrijke grondstoffen
Noordoosten van de VS 27
kern India
3 Hoe snel groeit de bevolking? Het gezin Phatak woont in een krottenwijk van Surat, een stad in het westen van India. Indira en haar man Sirdar hebben net hun zesde kindje gekregen, een dochtertje: Taruni. Voor veel gezinnen in India zijn kinderen belangrijk, omdat ze mee kunnen werken. Later, als Indira en Sirdar oud zijn, zullen de kinderen voor hun ouders zorgen. Taruni is een van de miljoenen baby’s die dit jaar in India worden geboren. Net als in de rest van India worden er in Surat veel meer mensen geboren dan dat er doodgaan. Hierdoor groeit de bevolking snel (bron 10).
bron 10 De bevolkingsgroei van India tussen 1950 en 2008, x miljoen.
x mln inwoners
1200
1130 1019
1000
1064
Door de snelle toename van de bevolking zal in 2050 India het land zijn met de meeste inwoners. Er wonen dan 1,6 miljard mensen in India en 1,4 miljard mensen in China. Vooral de bevolking in de Indiase steden groeit snel. Dat komt niet alleen door het hoge geboorteoverschot, maar ook omdat steeds meer mensen van het Indiase platteland naar de stad verhuizen. Daar komen ze meestal terecht in de krottenwijken (bron 11). werkboek §3 blz. 28
bron 11 In India groeien de steden snel. Veel mensen van het platteland verhuizen naar de stad in de hoop op een betere toekomst. Zij bouwen hun eigen huizen op een stuk grond dat braakligt. Zo ontstaan de sloppenwijken. Basisvoorzieningen zoals riolering, drinkwater en elektriciteit ontbreken.
839
800 679
600
541 434
400
359
200 0
1950 1960 1970 1980 1990 2000 2004 2008
Geboortecijfer Totale bevolking
Sterftecijfer
Tijd Fase 1 Fase 2 - hoog geboortecijfer - hoog geboortecijfer (schommelend) - dalend sterftecijfer - hoog sterftecijfer (schommelend)
28
Fase 3 - dalend geboortecijfer en sterftecijfer
Fase 4 - laag sterftecijfer - laag geboortecijfer (schommelend)
bron 12 Dit bevolkingsmodel laat de verschillende fasen in de ontwikkeling van een bevolking zien. Vooral in fase 2 zie je een sterk geboorteoverschot. In fase 4 wordt de bevolking steeds ouder en zie je ook het sterfteoverschot toenemen.
Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur
Wereld
Azië bron 13 De gemiddelde jaarlijkse groei van de bevolking 1995–2000. Minder dan 1% 1 - 1,4%
Minder dan 1%
1,5 - 2,1%
1 - 1,4%
2,2 - 3,0%
1,5 - 2,1%
Meer dan 3%
2,2 - 3,0%
Geen gegevens Meer dan 3% Geen gegevens
Kerntekst In arme landen groeit de wereldbevolking het snelst (bron 13).
In de rijke landen groeit de bevolking niet snel meer.
Het geboortecijfer is hoog en het sterftecijfer daalt. Zo ontstaat
• De bevolking wordt ouder, de levensverwachting stijgt.
een hoog geboorteoverschot, waardoor de bevolking snel groter
• Het geboortecijfer daalt en het sterftecijfer stijgt. Soms ontstaat zelfs een sterfteoverschot.
wordt. In arme landen daalt het sterftecijfer door:
De verschillen tussen landen kun je zichtbaar maken met het
• betere medische voorzieningen, zoals ziekenhuizen en betere
bevolkingsmodel (bron 12) en met leeftijdsgrafieken (bron 14).
medicijnen. • schoner drinkwater en bijvoorbeeld de aanleg van riolering. • verbetering van de voedselproductie.
bron 14 Drie leeftijdsgrafieken: piramidemodel, urnmodel en klokmodel.
6 10 8 % mannen
4
Piramidemodel 80+ 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 2 0 0 2
4
8 10 6 % vrouwen
a Piramidemodel. Dit model komt voor in landen met een snel groeiende bevolking. Er is een hoog geboortecijfer en een hoog sterftecijfer. De levensverwachting is laag.
6 10 8 % mannen
4
2
Urnmodel 80+ 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 0 0
2
4
8 10 6 % vrouwen
b Urnmodel. Dit model vind je in landen met een dalend geboorte- en sterftecijfer; mensen worden steeds ouder.
6 10 8 % mannen
4
2
Klokmodel 80+ 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 0 0
2
4
8 10 6 % vrouwen
c Klokmodel. Deze leeftijdsgrafiek komt voor in landen met een laag geboorte- en sterftecijfer. De levensverwachting is hoog. De vergrijzing neemt sterk toe.
29
kern India
Waarom verhuizen mensen? De migratie van Indiërs is al bezig vanaf 1950. Daarom is in 1983 een wet aangenomen. Hierdoor moeten Indiërs die zich in het buitenland willen vestigen, toestemming krijgen om India te verlaten. Op deze manier probeert de Indiase regering braindrain tegen te gaan. werkboek §4 blz. 31
4,0 3,5 3,0
3
Jaarlijks groeit de bevolking van India met ongeveer 18 miljoen mensen. Door deze sterke groei moet er steeds meer voedsel worden verbouwd. In de snel groeiende Indiase steden is voor steeds meer mensen schoon drinkwater en goed sanitair nodig. En denk ook eens aan voorzieningen zoals ziekenhuizen, scholen en energiecentrales. Veel Indiërs, vooral de armen, moeten vechten voor hun bestaan. Want de hulpbronnen zijn ongelijk over de bevolking verdeeld. Sommige Indiërs hebben de luxe om twee keer per dag te douchen en hun auto regelmatig te wassen. Anderen hebben niet eens de beschikking over schoon drinkwater. Het gebrek aan hulpbronnen leidt tot conflicten tussen Indiase staten, tussen dorpen en steden en zelfs tussen families. Om aan de armoede te ontsnappen, gaan Indiërs in het buitenland werken (bron 15). Deze laaggeschoolde migranten doen slecht betaald werk in de olie-industrie in het Midden-Oosten of ze zijn werkzaam als schoonmaker. Het zijn overigens niet alleen de laagopgeleiden die uit India vertrekken. Ook hoogopgeleide Indiërs, zoals artsen en ICTspecialisten, verlaten Indië. Zij vestigen zich vooral in de Verenigde Staten, Canada, Groot-Brittannië en Australië.
x 1000 km per jaar
4
2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0
1960
1970
1980
1990
2000 2003
Huishoudelijk gebruik Industrie Landbouw
bron 16 Bij de allereerste levensbehoeften hoort schoon drinkwater. Vooral in de arme landen is daaraan een tekort. Zoals je in de grafiek kunt zien, neemt het watergebruik niet alleen toe door de bevolkingsgroei.
x 1000
450 400 350
bron 18 Migratiestromen ontstaan door ongelijkheid tussen gebieden. Mensen vertrekken uit gebieden met veel afstotingsfactoren (minpunten). Zij vestigen zich in een gebied met veel aantrekkingsfactoren (pluspunten). Mensen verhuizen vooral omdat ze een beter leven willen. Vaak verhuist eerst de man en later volgen dan vrouw en kinderen. Dat noem je kettingmigratie (of volgmigratie). Soms ook vluchten mensen uit hun land vanwege oorlog, onderdrukking of vervolging.
300
bron 15 Emigratie vanuit India 1985–2002.
250 200 150 100 50
1985
30
1990
1995
2000
2002
Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur
Wereld
bron 17 Wereldkaart met migratiesaldo per land, 2006. Migratie heeft invloed op alle landen van de wereld. Uit sommige landen vertrekken mensen (emigratie). In sommige landen vestigen zich juist mensen (immigratie). Ongeveer 40% van alle migranten komt terecht in een rijk land. Soms keren mensen terug naar hun geboorteland (remigratie).
+ 0
–
Bron: CIA-factbook
Kerntekst Mensen verhuizen niet zomaar. Daarvoor hebben ze
afstotingsfactoren (minpunten). Zij gaan naar een gebied toe
verschillende motieven:
met veel aantrekkingsfactoren (pluspunten). In arme landen
• economische motieven (werk en inkomen).
verhuizen veel mensen van het platteland naar de stad. Soms
• sociale motieven (familiebanden, huwelijk of
verhuizen ze naar een ander land.
gezinshereniging). Vaak vertrekt eerst de man en komen later de vrouw en kinderen (kettingmigratie). • politieke motieven (mensen vluchten vanwege godsdienst, ras of politieke ideeën).
We kennen de volgende vormen van migratie: • emigratie • immigratie • remigratie
Migratiestromen ontstaan door ongelijkheid tussen gebieden
Het verschil tussen emigratie en immigratie in een gebied heet
(bron 18). Mensen verlaten hun woonplaats door
migratiesaldo (bron 17).
31
kern India
5
Waarom is cultuur zo belangrijk? De Taj Mahal (bron 19) is de belangrijkste toeristische trekpleister van India. Miljoenen mensen bezoeken deze graftombe, die door een vroegere keizer van India is gebouwd uit liefde voor zijn vrouw. Het verhaal gaat dat na afloop de handen werden afgehakt van de arbeiders die aan de bouw meewerkten. Zo konden ze nooit meer meewerken aan een nog mooier monument op de wereld. Tegenwoordig is de Taj Mahal een van de zeven nieuwe wereldwonderen. Toeristen komen niet alleen voor de Taj Mahal naar India. Zij willen zich met name onderdompelen
in de unieke cultuur. Die is zo bijzonder omdat er zoveel verschillen zijn. India is een multiculturele samenleving. Overal zie je verschillen in gewoonten, tradities, muziek en kunst. Ook worden er meer dan 415 talen gesproken en hebben mensen verschillende godsdiensten. India is een kleurrijk land met veel culturen. In 2007 heeft India een verdrag van de Verenigde Naties ondertekend om de culturele verschillen te beschermen. Zo blijft deze kleurrijke cultuur ook voor de toekomst behouden. werkboek §5 blz. 34 Ka
sm
iri
ari
P
Hin
di
Nepali Bothia m sa Bengali As Garo
eti -B u
ub
es rme e se
Pah
i
b ja
T ib
Rajahstani
H i n d i Guarati Oriya
Bengali
Marathi Telugu
a
ad
nn
Ka
m
aya
yal
Ma
Tamil
32
bron 19 Op de foto boven nemen Indiërs een heilig bad vlakbij de Taj Mahal. Op de foto onder bereidt een hindoepriester een ceremonie voor.
Indische talen Dravidische talen Tibeto-Birmaanse talen Hindi voorbeeld van een taal
Hindoeïsme Islam Boeddhisme Sikhisme Christendom Janinisme Natuurreligies
Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur
Wereld
Kerntekst Cultuur heeft betrekking op wat een bepaalde groep mensen
In een land zie je meestal een hoofdcultuur. Dit is de grootste
gemeenschappelijk heeft en waarmee ze zich onderscheidt van
groep mensen met vaak dezelfde taal en godsdienst. Daarnaast
andere groepen.
vind je ook culturele minderheden, groepen mensen met andere
Bij cultuur kun je twee kenmerken onderscheiden:
opvattingen en gewoonten, taal of godsdienst.
• zichtbare kenmerken, zoals muziek, kleding en kunst
In een land met een multiculturele samenleving wonen
(bron 22).
verschillende bevolkingsgroepen samen met ieder hun eigen
• onzichtbare kenmerken, zoals gewoonten, waarden en
cultuur.
normen.
bron 20 In India worden 415 verschillende talen gesproken. 15 daarvan worden door grote groepen Indiërs gesproken. Op de Indiase bankbiljetten staat de waarde in deze 15 verschillende talen gedrukt. India is een multiculturele samenleving. Het heeft een hoofdcultuur en vele culturele minderheden.
bron 22 Vanuit de Verenigde Naties probeert men de culturen in stand te houden. Een middel daarvoor is het aanwijzen van werelderfgoederen. Dit zijn belangrijke natuur- en cultuurmonumenten die in de toekomst niet verloren mogen gaan. Vroeger had je zeven wereldwonderen, waarvan nu alleen de piramides van Cheops nog bestaan. Tegenwoordig zijn er zeven nieuwe wereldwonderen gekozen, waaronder de Taj Mahal. Ze zijn met rode stippen en de naam op de kaart aangegeven.
Colosseum Chinese Muur Chichén Itzá
Rotswoningen Petra
Taj Mahal
Machu Picchu Cristo Redentor
Legenda bron 21
cultuur- en natuurmonumenten cultuur- en natuurmonumenten 7 nieuwe wereldwonderen 7 nieuwe wereldwonderen
De belangrijkste godsdiensten in India.
33
kern India
6 Is er nog steeds ‘apartheid’ in de wereld? De zon komt op aan de oevers van de Ganges, de heilige rivier van India. In Varanasi, de heiligste plaats aan deze rivier nemen mensen hun ochtendbad. Even verder op zijn de burning ghats (crematieplaatsen). Op deze trappen naar de rivier toe worden de doden verbrand. Voor veel Indiërs is het belangrijk om hier verbrand te worden, want zo gaan ze in één keer naar het Nirwana (het hiernamaals) toe. Normaal gesproken gaan alleen de mensen uit de hoogste kaste, de Brahmanen (priesters en geleerden) naar het Nirwana. De mensen uit de andere kasten: de kshatriya (strijders), vaishya (boeren en kooplieden) en de shudra (bedienden, landarbeiders) komen na hun dood terug in een andere kaste.
bron 23 De onaanraakbaren noemen zichzelf Dalit. Dit betekent vertrapten. Op de foto dragen zij een lijk naar een verbrandingsplaats op het strand. Alleen onaanraakbaren doen dit werk. Het aanraken van een lijk is onrein voor de andere kasten in India. Vooroordelen, racisme en discriminatie zijn in India een onderdeel van de samenleving.
bron 24 In India vinden mensen uit een hogere kaste het verschrikkelijk om in contact te komen met een onaanraakbare. Iemand uit een hogere kaste zal nooit van een bord eten of uit een glas drinken dat door een kasteloze is gebruikt, zelfs als dit afgewassen is. Om de contacten met de onaanraakbaren zoveel mogelijk te vermijden, wonen deze apart van de andere mensen in een dorp. Al jaren probeert de regering hier iets aan te doen en integratie van de Dalits te bevorderen. 34
Het is een drukte van belang. Op de bovenste etage zijn de grootste brandstapels, hier worden met name Brahmanen verbrand. Het sandelhout van de brandstapel geurt de lucht. Op de etage eronder zijn de wat kleinere brandstapels. Aan de voet van de ghat staan mensen tot hun knieën in de rivier. Dit is de plaats waar de resten van de overledenen de rivier ingaan. De Dalits, de onaanraakbaren, zoeken in het water naar overblijfselen van waarde zoals gouden kiezen en sieraden. Zij zijn de enigen die dit onreine werk mogen doen. In India is iedereen voor de wet gelijk, maar hier op de burning ghat zijn grote verschillen. werkboek §6 blz. 37
Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur
Wereld
Kashmir PAKISTAN
CHINA
Punjab
INDIA
bron 25 In Punjab en Kashmir zijn veel spanningen. In Punjab bestaat de bevolking voor bijna 60% uit Sikhs. Rond de Gouden Tempel in Amritsar ontstaan vaak gevechten tussen het Indiase leger en de Sikhs. Sinds 1981 zijn al 20 000 mensen door het geweld omgekomen. Kashmir is een deelstaat in het noorden van India. Er wonen, net als in het buurland Pakistan vooral moslims. Dit leidt tot spanningen tussen Pakistan en India. Pakistan zegt dat de bevolking van Kashmir bij Pakistan wil horen en niet bij India.
Conflict Turks-Cyprioten in het noorden en Grieks-Cyprioten in het zuiden
Irak: oorlog tussen Moslimgroepen onderling en het westen
Afghanistan: conflict radicale Islam (Taliban) tegenover het westen
Conflict Moslim-inwoners Kosovo en Orthodoxe Serviërs
India: toenemende spanningen tussen Hindoes en Moslims Oorlog tussen Joden en Arabieren
Ivoorkust: bloedige strijd tussen Christenen en Moslims
bron 26 Conflicten in de wereld hebben vaak met godsdienst te maken.
Molukken: conflict Christenen tegenover Moslims
Nigeria: spanningen tussen Christenen en Moslims Oost-Timor: conflict Christenen tegenover Moslims
Sudan: conflict Christenen in het zuiden tegenover Moslims in het noorden Nieuw-Guinea: spanning tussen natuurgodsdienst van Papoea’s en Moslims (Indonesië)
Christelijke wereld
Natuurgodsdiensten
Confucianisme
Orthodoxe wereld
Boeddhisme
Jodendom
Islamitische wereld
Hindoeïsme
Kerntekst Door migratie wonen er steeds meer mensen met verschillende
Onbekendheid met elkaars cultuur kan leiden tot vooroordelen.
culturen in een land. Naast de autochtonen komen veel allochtonen in een land wonen. Als in een gebied verschillende
Soms heeft dat discriminatie en racisme tot gevolg. Hierdoor
culturen bij elkaar wonen, kan dit leiden tot:
ontstaan conflicten tussen bevolkingsgroepen. De oorsprong
• cultuurverrijking (de culturen nemen dingen van elkaar over).
van het conflict heeft vaak met godsdienst te maken (bron 26).
• cultuurbotsing (er ontstaan conflicten tussen de culturen).
In het algemeen streeft een regering van een land naar integratie van culturele minderheden.
35
onderzoek Nederland
7
Nederland, een kleurrijke samenleving? Nederland wordt steeds kleurrijker. Er wonen hoe langer hoe meer culturele minderheden in ons land (bron 29). In Nederland is veel discussie over de integratie van deze groepen in de Nederlandse samenleving. Sommige Nederlanders vinden dat de groepen volledig moeten integreren. Anderen zijn van mening dat iedere groep de eigen cultuur moet kunnen behouden. In de grote steden ontstaan juist allerlei mixculturen (bron 30). In de discussie gaat het vaak om verschillende zaken, zoals witte of zwarte scholen, het uitzetten van asielzoekers, de spreiding van allochtonen over verschillende woonwijken van de stad, dubbele paspoorten en de positieve kanten van de multiculturele samenleving. werkboek §7 blz. 40
36
bron 27 Op weg naar een multiculturele samenleving.
Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur
Groot Amsterdam 1995 Turkije
Groot Amsterdam 2015
Marokko Suriname
Turkije
Marokko Suriname
Antillen Overige arme landen
Rijnmond 1995
bron 28 Inwoners van Nederland met meerdere nationaliteiten 1995–2002.
x 1000
1000
Rijnmond 2015 Marokko Suriname Antillen Overige arme landen
Turkije
Marokko Suriname Antillen Overige arme landen
autochtoon
autochtoon
Aggl. Den Haag 1995
Aggl. Den Haag 2015
Turkije Marokko Suriname
800
Overige arme landen autochtoon
autochtoon Marokko
Turkije
Antillen
Turkije Marokko Suriname
Antillen Overige arme landen
600
Antillen Overige arme landen
400 autochtoon
autochtoon
200 0
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
Bron: CBS
bron 29 Samenstelling van de bevolking in de drie grootste Nederlandse steden 1995–2015.
One2Blend? Maar wat is die multiculturele samenleving? Dat is de samenleving waarin de jongeren van one2blend opgroeien. En hun multiculturele samenleving is geen probleem, maar juist een manier om om te gaan met alle verschillen in opvattingen en culturen. Andere culturen zijn leuk, interessant en vooral ‘heel gewoon’. One2Blend wordt mede mogelijk gemaakt door DMO Gemeente Amsterdam (Wij Amsterdammers) en ETV.nl
bron 30 One2blend (spreek uit als ‘want to blend’) betekent ‘wil je mixen?’. In dit programma schrijven zeven jongeren samen met rapper Raymzter een rap. Het nummer gaat over de vraag: hoe is het om jong te zijn in een grote stad? De tegenstellingen en overeenkomsten in culturen komen erin naar voren. One2blend is gemaakt naar aanleiding van de negatieve sfeer die vaak om jongeren hangt. De media beschouwen veel jongeren als ‘hangjeugd’, terwijl veel groepen jongeren gezamenlijk projecten opzetten en prima met elkaar kunnen samenleven in de buurt.
37
afsluiting
Begrippen
emigratie verlaten van een land om in een ander land te gaan wonen
De cursieve begrippen horen bij de extra stof. aantrekkingsfactoren
geboortecijfer het aantal levendgeborenen per 1000 mensen per jaar
(pullfactoren) kenmerken van een gebied waardoor mensen en/of bedrijven worden aangetrokken
geboorteoverschot het aantal geboorten is groter dan het aantal sterfgevallen
afstotingsfactoren (pushfactoren) kenmerken van een gebied waardoor mensen
gezinsherenigende migratie
en/of bedrijven worden afgestoten
migratie waarbij iemand een of meer gezinsleden vanuit het buitenland naar zijn eigen land laat komen
allochtoon iemand, herkenbaar aan een eigen cultuur, die geboren en
gezinsvormende migratie
opgegroeid is in het buitenland, of waarvan minstens een van de
migratie waarbij iemand een buitenlander naar zijn land laat
ouders in het buitenland geboren is
komen om te gaan trouwen of samenwonen
autochtoon
hoofdcultuur
iemand die in zijn of haar woongebied is opgegroeid en er is
opvattingen en gewoonten van de grootste of belangrijkste
blijven wonen
bevolkingsgroep van een land
bevolkingsdichtheid
immigratie
gemiddeld aantal inwoners per km2
binnenkomen in een land om daar te gaan wonen
bevolkingsspreiding
integratie
verdeling van de bevolking over een gebied
proces van aanpassing en opname van culturele minderheden in een samenleving
culturele minderheid bevolkingsgroep die zich van de hoofdcultuur onderscheidt door
kettingmigratie
een andere afkomst, taal, gewoonten en geschiedenis
(volgmigratie) migratie als gevolg van gunstige berichten naar het land van herkomst
cultuur opvattingen en gewoonten van een volk of een groep mensen,
leeftijdsgrafiek
waarbij het om zowel zichtbare kenmerken gaat zoals taal,
grafiek die voor een bepaald gebied het aantal mannen en
godsdienst en muziek, maar ook om onzichtbare kenmerken
vrouwen en de leeftijdsopbouw laat zien
zoals waarden en normen
discriminatie ongelijk beoordelen en behandelen van een groep of persoon
levensverwachting gemiddeld aantal jaren dat je vanaf je geboorte (of vanaf een bepaalde leeftijd) te leven hebt
vanwege bijvoorbeeld afkomst, geloof of geslacht
migratie verhuizen van de ene woonplaats naar de andere
38
Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur
migratiesaldo positief of negatief verschil tussen het aantal migranten dat zich vestigt in een gebied en het aantal dat vertrekt
multiculturele samenleving samenleving waarin de hoofdcultuur en verschillende culturele minderheden samenwonen
ontgroening afname van het percentage jongeren beneden 20 jaar
pullfactoren (aantrekkingsfactoren) kenmerken van een gebied waardoor mensen en/of bedrijven worden aangetrokken
pushfactoren (afstotingsfactoren) kenmerken van een gebied waardoor mensen en/of bedrijven worden afgestoten
racisme de mening dat een bepaalde groep mensen beter is dan een andere groep
remigratie terugkeren naar het land van herkomst
segregatie apart wonen van bepaalde bevolkingsgroepen in eigen woonwijken
sterftecijfer het aantal sterfgevallen per 1000 mensen per jaar
sterfteoverschot situatie waarbij het aantal sterfgevallen groter is dan het aantal geboorten
vergrijzing toename van het percentage mensen van 65 jaar en ouder
vooroordeel mening die niet berust op feitelijke kennis, maar op een ongegronde mening
39
