A
gemeente Eindhoven
Raadsnummer
11R4288
Inboeknummer
10bst00505
Dossiernummer
11.13.451
29 maart 2011
Commissie notitie Betreft startnotitie over Open data in de gemeente Eindhoven Inleiding Er ligt een initiatiefvoorstel van D66 voor het introduceren van Open data in de gemeente Eindhoven. Eindhoven wil een betere service aan burgers en bedrijven bieden en Eindhoven wil een voortrekker op het gebied van innovatie zijn. In het voorstel wordt gesteld dat de gemeente de sleutel hiervoor in handen heeft in de vorm van Open Data. Voorstel De commissienotitie vaststellen en voorleggen aan de raadscommissie. Het begrip Open data Het hergebruik van overheidsinformatie is al sinds 2003 officieel in een Europese richtlijn vervat (Public Sector Information Directive 2003/98/EC). De richtlijn is een middel om de professionele markt voor hergebruik van overheidsinformatie te reguleren. Die markt bestaat al decennia en wordt gekenmerkt door monopolies en exclusieve overeenkomsten. De richtlijn is bedoeld om duidelijker regels te stellen voor de exploitatie van overheidsinformatie. Voor het publiek bleven deze kwesties grotendeels buiten het blikveld omdat het om een B2B-markt gaat met niet of nauwelijks verkoop aan consumenten. Een non-commerciële markt voor hergebruik bestond niet – burgers waren wel (eind)gebruikers van overheidsinformatie maar geen hergebruikers. Door de stormachtige groei van interactieve toepassingen op het internet is het hergebruik het afgelopen jaar in een stroomversnelling gekomen. Overheidsinformatie wordt in toenemende mate gezien als een belangrijk onderdeel van ‘open content’; informatie die de basis biedt voor allerhande (creatief) hergebruik door burgers en bedrijven. Het aanbod van commerciële diensten op basis van overheidsinformatie is sterk toegenomen (bijv. Carspotter, buienradar). Daarnaast zijn burgers zelf veel actiever geworden in het hergebruik van informatie, niet alleen van overheden mar ook van andere burgers en bedrijven. Via publicaties op de site van de gemeente Eindhoven worden veel data gepubliceerd. Hierbij kan worden gedacht aan de informatie over lopende aanvragen vergunningen en onderzoeksresultaten van de afdeling BIO. Daarmee zijn deze gegevens openbaar. Daarmee zijn het overigens nog geen 'open' data. Daarvoor
A
Raadsnummer
11R4288
moet het aan de principes van open data voldoen. Dat wil met name zeggen: iedereen kan er zonder hindernissen bij (geen registratie, geen kosten), er worden geen beperkingen gesteld aan hergebruik (overheid oefent auteursrecht niet uit), en de data is in machine-leesbare open standaarden (xml, csv etc.,) d.w.z. dataformats die meteen gebruikt kunnen worden door andere toepassingen Visie De gemeente Eindhoven heeft tot op heden geen expliciet standpunt geformuleerd over Open data. In het dienstverleningsconcept zijn hieromtrent ook geen passages opgenomen. Toch heeft de gemeente de afgelopen jaren via de website en het publiceren van rapportages over onderzoeken (o.a. BIO), via het CBS en vele andere wijzen data en/of informatie verstrekt. Bij het verstrekken van deze gegevens is tot op heden altijd sprake geweest van een aanbodgedreven werkwijze. Ontwikkelingen De ontwikkelingen rondom Open data, internationaal en nationaal, worden wel gevolgd. Hieronder volgt een inkijk in diverse van deze ontwikkelingen. Internationaal Over de hele wereld zijn overheden op dit moment bezig met het inrichten van een online catalogus waarin zoveel mogelijk bronnen van overheidsinformatie worden ontsloten. Voorbeelden zijn de VS (www.data.gov), het Verenigd Koninkrijk (www.data.gov.uk), Spanje (www.aporta.es/web/guest/index) en Canada (www.data.vancouver.ca) . Nationaal Ook in Nederland wordt op dit moment door het ministerie van Binnenlandse Zaken (ICTU-project) voorbereidingen getroffen voor een soortgelijke portal. De ideeën zijn nog niet volledig uitgewerkt. In de komende maanden worden de voorstellen aan het Kabinet voorgelegd. Het is nog niet bekend of de minister de benodigde financiële middelen beschikbaar wil stellen. Provinciaal De provincies (en dus ook Noord-Brabant) hebben eerder al een standpunt ingenomen over Open GEOdata. In de intentieverklaring die ondertekend is door de staatssecretaris van BZK en alle provincies is het volgende opgenomen: Verklaring 1. De provincies zullen geo-informatie, waarvan de provincie eigenaar is, leveren tegen maximaal de marginale verstrekkingkosten, tenzij uitzonderingsgronden en beperkingen van de Wet openbaarheid van bestuur verstrekking verhinderen. Informatie waarvan de intellectuele eigendomsrechten bij derden berusten of geoinformatie waarvan meerdere partijen eigenaar zijn valt buiten deze verklaring.
2
A
Raadsnummer
11R4288
2. De provincies zullen per dataset aangeven wat de kwaliteit is en waarvoor de gegevens gebruikt kunnen worden. Binnen dat kader aanvaarden de provincies aansprakelijkheid. 3. De provincies zullen de toegang tot geo-informatie vereenvoudigen, teneinde het gebruik ervan te bevorderen. 4. De provincies zullen de gemeenschappelijke condities waaronder zij geo-informatie gaan verstrekken uitwerken en deze condities zullen uiteraard van dien aard zijn dat benutting van geo-informatie zo gemakkelijk mogelijk wordt. 5. De provincies zullen de gemeenschappelijke condities voor verstrekking en hergebruik van geo-informatie behandelen in hun besluitvormende organen. 6. Het ministerie van BZK steunt het initiatief van de provincies om hun geo-informatie onder uniforme en aantrekkelijke condities toegankelijk te maken. Het ministerie zal zijn invloed aanwenden om ook andere overheden ertoe te bewegen om eventuele drempels voor de benutting van hun geo-informatie te slechten en de condities van verstrekking en hergebruik te uniformeren. Lokaal Tijdens het Open Innovatie Festival (OIF040) is een start gemaakt met de oprichting van een platform Open Data in Eindhoven. Bij deze start, onder initiatief van particulieren, waren de projectleider van ICTU- Open Data, een vertegenwoordiger van de provincie en vertegenwoordigers van de gemeente Eindhoven aanwezig. In december is de eerste bijeenkomst belegd van het platform met als doel gezamenlijk (overheid, onderwijsinstituten, bedrijven kunstenaars…) de mogelijkheden van Open Data te onderzoeken. Door het Platform Open Data Eindhoven worden diverse initiatieven ondernomen om Open Data in deze regio op de kaart te zetten. Inmiddels is bekend dat op 10 juni 2011 een symposium is gepland rondom Open Data. Daar zullen antwoorden op onderstaande vragen moeten komen (zie paragraaf onderzoek). De leden van het college van B&W en van de gemeenteraad zullen worden uitgenodigd. Halverwege 2010 hebben de B5 gemeenten in Brabant (Den Bosch, Tilburg, Breda, Helmond en Eindhoven) gezamenlijk een onderzoek gedaan naar toekomstige behoeften aan de beschikbaarheid van GEOdata en de technologische ontwikkelingen voor de komende jaren. In dat onderzoek is als een van de aanbevelingen ook het verstrekken van Open data aan de orde gesteld. De aanbevelingen zijn in het najaar besproken met KING (kwaliteitsinstituut van de VNG). Conclusie De ontwikkelingen gaan op dit moment razendsnel. Hergebruik van overheidsinformatie is jarenlang een slapend dossier geweest maar staat door de opkomst van nieuwe ontwikkelingen opeens in het middelpunt van de belangstelling. De gemeente Eindhoven kan en mag niet achterblijven in deze ontwikkelingen. We zullen daarbij slim gebruik moeten maken van de ervaringen die anderen inmiddels hebben opgedaan. Een actievere houding met dit snel in actualiteit groeiende onderwerp is nog niet verwerkt in de geprioriteerde
3
A
Raadsnummer
11R4288
programma’s bij ICT. Er is daarom ook geen financiële ruimte aanwezig om uit de bestaande budgetten dit belangrijk onderwerp op te pakken. De gemeente Eindhoven heeft besloten, gelet op alle bezuinigingsoperaties, nieuwe ontwikkelingen alleen ter hand te nemen als er een gedegen onderzoek c.q. BC aan ten grondslag ligt. Wil je je als gemeente Eindhoven profileren c.q. onderscheiden of wil je als volger opereren? De keuze die je maakt heeft wel consequenties voor de hoogte van de investering. Als het echt een blikvanger zou moeten worden kunnen we niet meer volstaan met het ‘er bij doen’ . Wat is er nodig? Het beschikbaar stellen van Open Data kost geld en menskracht. Van belang is het daarom om te weten aan welke data men behoefte heeft. Voordat we als gemeente Eindhoven echt met Open Data aan de slag gaan, zorgen we daarom dat er een antwoord komt op de volgende vragen: 1. Op welke wijze kan de gemeente Eindhoven aansluiten bij de provinciale en landelijke ontwikkelingen?; 2. Welke datasets komen (nu en in de toekomst) in aanmerking om als Open Data te worden aangemerkt, rekening houdend met aspecten als vraag en kwaliteit? Welke fasering kan worden toegepast?; 3. Wat zijn de juridische verplichtingen en consequenties van het werken met Open Data gelet op wet- en regelgeving?; 4. Welke voordelen levert het werken met Open Data op voor de diverse partijen in de regio?; 5. Welke risico’s kunnen worden onderkend en hoe kunnen deze ririsco’s beheersbaar worden gemaakt?; 6. Welke organisatorische consequenties zitten er voor de gemeente aan het werken met Open Data?; 7. Welke marsroute dient te worden gevolgd om te gaan werken met Open Data?; 8. Hoe kan de overheid en in het bijzonder de gemeente Eindhoven ook zelf gebruik maken van Open Data?; 9. Hoe kan de gemeente Eindhoven het proces van data ontsluiting inrichten? Argumenten b Gebruiksgemak voor burgers en bedrijven b Mogelijkheden tot innovatie b Kennis zal leiden tot betrokkenheid b Te verwachten kostenbesparing voor zowel burgers als overheid.
4
A
Raadsnummer
11R4288
Uitgangspunten, doelstelling en randvoorwaarden Open data is een actueel onderwerp dat een gedegen aanpak verdient. Momenteel is er niet voorzien in incidentele of structurele middelen voor dit onderwerp. Als resultaat van de bovenstaande stappen zal duidelijk worden welke structurele zaken (o.a. middelen, organisatie) nodig zijn. Een vervolgaanpak zal daarom moeten passen in de methodiek van businesscases. Procesafspraken Stap 1: Achterhalen van de behoefte van het gebruik door innovatiepartners. In het platform Open Data Eindhoven en het symposium dat in het voorjaar wordt georganiseerd zal de gemeente participeren. Op basis van de te verzamelen input kan in het vroege najaar een antwoord op de bovenstaande vragen worden geformuleerd. Ontwikkelingen zullen worden gesignaleerd, mogelijkheden worden verkend voor een samenwerking tussen burgers, overheden, kennisinstellingen en het bedrijfsleven (quadrupool helix) op het gebied van Open Data. Stap 2: Onderzoeken van de mogelijkheden om Open Data in te zetten in de gemeente Eindhoven Op grond van de bevindingen in het Platform Open Data Eindhoven en het symposium op 10 juni zal het college in het najaar met een voorstel over de aanpak van Open Data voor de gemeente Eindhoven komen. Ter inzage gelegde stukken Relevante websites:: http://www.eindhoven.nl http://en.wikipedia.org/wiki/Open_sciencedata http://en.wikipedia.org/wiki/Open_government http://www.openeindhoven.nl http://openoverheid.nu http://www.opendataoverheid.nu http://datzouhandigzijn.nl http://www.e-overheidvoorburgers.nl http://www.rotterdamopendata.org http://www.data.gov http://data.gov.uk http://www.opengov.se/sidor/english http://www.openbelgium.be Burgemeester en wethouders van Eindhoven, secretaris jbe/LA11010941
5
