NVvP-Nieuwsbrief ISSN nummer 1568-4237 nr. 89, september 2015
Fundamenteel Woord van de voorzitter
Nieuws update Met een enthousiast ‘PS’ onder mijn editorial meldde ik u in de vorige Fundamenteel dat alle betrokken partijen op 18 mei een handtekening onder het KiMo hadden gezet. Geheel onverwachts echter bleek de KNMT op het laatste moment af
De voorbereidingen daartoe zijn in volle gang, verderop in deze
te zien van het plaatsen van haar paraaf. In plaats daarvan
editie lichten we alvast een tip van de sluier op. Het lustrum
besloot de KNMT om nieuwe statuten op te stellen, die aan-
benutten wij tevens om ons vakgebied in Nederland volgend jaar
zienlijk afweken van de oorspronkelijk opgestelde – en reeds
extra voor het voetlicht te brengen, zowel bij de professie alsook
door alle partijen goedgekeurde – statuten. In de nieuwe
bij de patiënt. Dat we hierbij social media niet onbenut laten,
statuten was met name de stem van de wetenschappelijke
spreekt voor zich.
verenigingen en opleidingen zeer beperkt, terwijl de invloed van
De richtlijn rondom de preventie, diagnostiek en behandeling
de besturen van de oprichtende partijen was toegenomen.
van peri-implantaire infecties, krijgt eerder exposure.
Een onwenselijke ontwikkeling, die de onafhankelijkheid van het
De samenstellers van de richtlijn, te weten Daniël Wismeijer,
KiMo niet ten goede zou komen. Hoe deze situatie is opgelost,
Anna Louropoulou, Yvonne de Waal en Fridus van der Weijden,
heeft u ongetwijfeld inmiddels in de vakpers gelezen. Vlak vóór
zijn daartoe dit najaar aanwezig in Groningen, Amsterdam en
het ter perse gaan van deze Fundamenteel werd bekend dat
Nijmegen. Tijdens regionale avonden wordt de richtlijn uitgebreid
de KNMT besloten heeft om niet te participeren in de oprichting
gepresenteerd, voor u een prettige manier om snel op de hoogte
van het richtlijneninstituut, maar de wetenschappelijke
te raken. Nadere informatie over deze avonden volgt.
verenigingen in de tandheelkunde en universiteiten alle ruimte geeft voor het oprichten daarvan. De onafhankelijkheid van
Tot slot: wàt een succes was Europerio8 in Londen. Was u erbij?
het KiMo blijft dus gewaarborgd. Een positieve ontwikkeling,
Dan heeft u net als ik ongetwijfeld genoten van dit prachtige
die de weg vrijmaakt om verder te werken aan een richtlijnen-
visitekaartje van de EFP, dat het hoogste bezoekersaantal ooit in
programma voor de mondzorg. Verder zal de Federatie
de geschiedenis van EuroPerio trok: bijna 10.000 mensen
Wetenschappelijke Verenigingen nieuw leven worden
kwamen naar het Londense ExCel, zo’n 115 landen waren
ingeblazen. Deze Federatie werd in het verleden al opgericht,
vertegenwoordigd.
maar is tot nu toe ‘slapend’ geweest. De statuten zullen worden
Voor een krachtige reprise (weliswaar op een iets kleinere schaal,
aangepast conform de huidige maatstaven, ook de NVvP
maar toch!) kunt u terecht op ons NVvP-najaarscongres
participeert hierin.
‘Perio up•to•date’ op 27 november a.s.. Wereldwijde kennis, voor u in Ede gebundeld. Ik begroet u graag.
Positief nieuws is er eveneens over onze vereniging, die in april 2016 met een bijzonder congres haar 80-jarig bestaan viert.
Monique Danser, voorzitter NVvP-bestuur
nr. 89 • Fundamenteel
1
NVvP Nieuwsbrief / nr. 89
Colofon NVvP-Nieuwsbrief ISSN nummer 1568-4237 nr. 89, september 2015 Secretariaat, ledenadministratie Postbus 34 1633 ZG Avenhorn telefoon: 0229-540148 telefax: 0229-543467 E-mail:
[email protected] Website: www.nvvp.org Voor correspondentie aangaande het Consilium Parodontologicum, aanvragen erkenning parodontoloog etc: Simone Binnema Molenweg 4 9967 TG Eenrum Mobiel: 06-4068 2526 email:
[email protected] Redactie: Hankie Bulthuis – Menke de Smit – SACHA tekst & pr Vormgeving: Aat Doek bno Basisontwerp: PeterVanPeetzen bv Mission Statements NVvP • De Nederlandse Vereniging voor Parodontologie (NVvP) is een wetenschappelijke organisatie van tandheelkundige zorgverleners. • De NVvP streeft naar algemene erkenning van het inzicht dat gezonde weefsels rond tanden, kiezen en tandheelkundige implantaten deel zijn van/horen bij een goede algemene gezondheid en de basis vormen voor duurzame tandheelkundige zorg. • De NVvP spant zich ervoor in noodzakelijke parodontale en peri-implantaire zorg voor iedereen toegankelijk te maken. • De NVvP ondersteunt tandheelkundige en andere medische zorgverleners bij het verkrijgen van kennis op het gebied van de parodontologie en peri-implantologie.
Nieuw redactielid
Inhoud Inhoudsopgave:
Parodontoloog Menke de Smit, nieuw in onze redactie:
In deze NVvP-Nieuwsbrief treft u onder
Nieuw redactielid: Menke de Smit
3
‘Literatuur bijhouden schiet er vaak bij in’
Abstract
4
Op de vraag van Jeroen Craandijk of zij wellicht voortaan de Abstracts in Fundamenteel wilde verzorgen,
Jan Tromp over 35 jaar NVvP
7
hoefde parodontoloog Menke de Smit niet lang na te denken. Met ingang van deze editie leest u Abstracts
Verslag congres 23 april jl
8
Promotie Martijn Rosema
10
andere de volgende onderwerpen aan:
van haar hand. “Literatuur kritisch bekijken en er iets mee doen, daar hou ik van.”
Nadat zij in 2004 in Groningen afstudeerde als tandarts, besloot Menke de Smit zich in Leuven te specialiseren tot
EuroPerio 8 / EFP Nieuws
11
parodontoloog. “De interactie tussen geneeskunde en tandheelkunde heb ik altijd interessant gevonden. Die relatie
De missie van de stichting Goed Gebekt 12
komt het meest aan bod in de parodontologie. Mijn Masterscriptie schreef ik over platelet-rich plasma, samen met
Nieuwe folder: Uw tandvlees gaat
Johan van Dijk. Ik was in de parodontologie aanbeland, wilde hier graag in verder.”
in rook op De NVvP wordt 80!
13 14
Kijken naar de hele mond Wat maakt parodontologie zo interessant? “Het mooiste vind ik dat je met een relatief eenvoudige behandeling patiënten
Gezocht: Ped talks
14
gezonder kunt maken. Dat zijn dan veelal patiënten die zich niet bewust zijn van de ontsteking in hun mond. Als parodontoloog
Uit de paropraktijk
16
kijk je bovendien naar de hele mond en de totale mens. Vervolgens lever je zorg op maat, bijzonder vind ik dat.”
Agenda
18
Missie
Wetenschap onder de aandacht brengen
In 2009 rondde Menke haar opleiding tot parodontoloog
Inmiddels werkt Menke ruim een jaar in de Parodontologie
succesvol af, waarna ze in de Parodontologiepraktijk
Praktijk Emmen. “In deze parodontologiepraktijk van Heleen
Groningen aan de slag ging. Tegelijkertijd startte ze aan het
Botterman staat patiëntenzorg echt centraal, ik werk hier met
UMCG een promotieonderzoek, dat ze eerder dit jaar voltooide.
veel plezier. En nu mijn promotieonderzoek beeïndigd is, kijk
Haar proefschrift richt zich op de relatie tussen reumatoïde
ik ernaar uit om Abstracts voor Fundamenteel te schrijven.
artritis en parodontitis en specifiek de rol van P. gingivalis
Literatuur kritisch bekijken en er iets mee doen, daar hou ik van.
hierin. “Ik hoop 4 november te promoveren, daarmee sluit ik
Toegankelijke Abstracts zijn bovendien voor velen echt
een bijzonder leuk promotie-onderzoek af. Het is min of meer
nuttig, vooral omdat het bijhouden van literatuur er in de
mijn missie geworden om de mondgezondheid méér onder de
praktijk vaak bij inschiet. Er zijn zoveel interessante weten-
aandacht te brengen van zorgverleners in andere disciplines.
schappelijke onderzoeken die weinig bekendheid krijgen, het
Voor mijn proefschrift heb ik bijvoorbeeld zes wetenschappelijke
is boeiend om die onder de aandacht te brengen. Ik doe dit
artikelen geschreven, waarvan er vier verschenen zijn in
met genoegen voor Fundamenteel.”
vaktijdschriften voor reumatologen.”
2
NVvP, een gezond fundament
nr 89 • Fundamenteel
3
NVvP-Najaarscongres 2015
Abstract
Prognostische indicatoren voor resectieve chirurgische behandeling van peri-implantitis (1)
Wereldwijde kennis, in Ede voor u gebundeld:
Dit Abstract is verzorgd door Menke de Smit, parodontoloog NVvP te Emmen
Peri-implantitis komt vaak voor. Na gemiddeld 10 jaar is de frequentie gemiddeld 19% op patiëntniveau en 10% op implantaatniveau (2). Deze frequenties nemen toe in geval van roken en een historie van parodontitis; aanwezigheid van plaque is een risicofactor voor het ontstaan van peri-implantitis (2-4). Patiënten met een verhoogd risico op het ontwikkelen van peri-implantitis zouden ook gevoeliger kunnen zijn voor het falen van behandeling van peri-implantitis. Om dit te onderzoeken combineerden De Waal et al. in hun meest recente studie data van twee door hen eerdere uigevoerde randomized controlled trials (RCTs) naar klinische, röntgenologische en microbiologische uitkomsten van resectieve chirurgische behandeling van peri-implantitis (5,6).
Methoden Peri-implantitis werd gedefinieerd als een gesondeerde pocketdiepte >5 mm met bloeding of pus na sonderen en röntgenologisch botverlies >2 mm. De interventie werd steeds uitgevoerd door dezelfde behandelaar en bestond uit afschuiven van full-thickness mucoperiostale flaps, verwijdering van granulatieweefsel met curettes, hercontoureren van bot en decontaminatie van het implantaatoppervlak met steriel gaas met fysiologisch zout en/of chloorhexidine, en sluiten van de apicaalwaarts verplaatste flaps. Lokale of systemische antibiotica maakten geen onderdeel uit van het behandelprotocol. Naast post-operatieve nazorg na 2 weken vond follow up plaats na 3, 6 en 12 maanden, waarbij uitgebreide data werden vastgelegd van mogelijke voorspellende factoren op patiënt- en implantaatniveau, ook steeds door dezelfde behandelaar. Primaire uitkomstmaat van deze studie was falen van de periimplantitisbehandeling, gedefinieerd als: afwezigheid van het implantaat, röntgenologisch botverlies >1 mm tijdens follow up, pus na sonderen, bloeding na sonderen op 3 of 4 plaatsen per implantaat of een gesondeerde pocketdiepte >5 mm in combinatie met bloeding. De studie had een degelijk statistisch analyseplan, waaronder een multilevel (patiënt- en implantaatniveau) univariate regressieanalyse met alle mogelijke voorspellende factoren en een multilevel multivariaat logistisch regressiemodel met alleen voorspellende factoren met een significante associatie met de primaire uitkomstmaat.
Resultaten en conclusies In deze studie werden volledige data van 185 implantaten in 72 patiënten geanalyseerd. Na 12 maanden was er bij 106 (56%) in 48 patiënten (67%) sprake van falen van peri-implantitis behandeling. Na multivariate analyse bleken de volgorde van inclusie van peri-implantitisbehandeling en botverlies tijdens inclusie hiervoor prognostische indicatoren. Nadere bestudering van de voorspel4
NVvP, een gezond fundament
lende factor ‘volgorde van inclusie van behandeling’ liet een prachtige leercurve van het chirurgische behandelteam zien (zie illustratie). Omdat na ongeveer 40% van de behandelde implantaten de curve minder steil werd, werden dezelfde analyses uitgevoerd met de data van alleen de tweede RCT. In deze groep faalde de peri-implantitisbehandeling bij 46 van de 107 implantaten (43%) in 26 van de 43 patiënten (60%). Volgorde van inclusie was nu geen voorspellende factor meer. Na multipele regressieanalyse waren nu roken en botverlies bij inclusie prognostische indicatoren voor het falen van peri-implantitisbehandeling. Twee van de 3 belangrijkste risicofactoren voor peri-implantitis bleken ook prognostisch te zijn voor het falen van peri-implantitisbehandeling, te weten roken en (in mindere mate) aanwezigheid van plaque (alleen een voorspellende factor in univariate analyses). De reden dat een historie van parodontitis geen prognostische indicator bleek, zou te wijten kunnen zijn aan het feit dat dit anamnestisch werd vastgesteld en aan het grote aantal edentate personen in beide RCTs (54%). Dat de uitkomst van behandeling van peri-implantis in grote mate afhankelijk is van de ervaring van het chirurgisch team, is niet alleen belangrijk voor de klinische praktijk, maar ook voor de interpretatie van RCTs naar de behandeling van peri-implantitis. %success of peri-implantitis treatment
Achtergrond en doel van de studie
Leercurve van het chirurgisch behandelteam 100 80 60
•
40
•
20 0
0
1
• •
•
•
•
3
4
5
6
7
8
9
Heeft u behoefte aan een kennisupdate? Waarbij u snel en makkelijk geïnformeerd wordt over de nieuwste wetenschappelijke inzichten in de parodontologie/implantologie? Bezoek dan op 27 november het NVvP Najaarscongres ‘Perio up-to-date’ in CineMec Ede!
10
n th decile of treated implants
Referenties (1) de Waal YC, Raghoebar GM, Meijer HJ, Winkel EG, van Winkelhoff AJ: Prognostic indicators for surgical peri-implantitis treatment. Clin Oral Implants Res 2015. (2) Atieh MA, Alsabeeha NH, Faggion CM,Jr, Duncan WJ: The frequency of peri-implant diseases: a systematic review and meta-analysis. J Periodontol 2013, 84:1586-1598. (3) de Waal YC, van Winkelhoff AJ, Meijer HJ, Raghoebar GM, Winkel EG: Differences in peri-implant conditions between fully and partially edentulous subjects: a systematic review. J Clin Periodontol 2013, 40:266-286. (4) Heitz-Mayfield LJ: Peri-implant diseases: diagnosis and risk indicators. J Clin Periodontol 2008, 35:292-304. (5) de Waal YC, Raghoebar GM, Huddleston Slater JJ, Meijer HJ, Winkel EG, van Winkelhoff AJ: Implant decontamination during surgical peri-implantitis treatment: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. J Clin Periodontol 2013, 40:186-195. (6) de Waal YC, Raghoebar GM, Meijer HJ, Winkel EG, van Winkelhoff AJ: Implant decontamination with 2% chlorhexidine during surgical peri-implantitis treatment: a randomized, double-blind, controlled trial. Clin Oral Implants Res 2014.
pErIo up • to • date
HOOFDPROGRAMMA:
PARALLELPROGRAMMA:
Meest recente EFP-inzichten
Focus op nieuwe richtlijn peri-implantitis
Moderator: Dagmar Else Slot
Moderator: Daniëlle van Strydonk
8.30 – 9.15
Algemene ledenvergadering
9.30 – 9.40
Opening congres
9.40 - 10.30 Jeanie Suvan: Principles in Prevention of
9.40 – 10.30 Anna Louropoulou: Richtlijn peri-implantitis
Periodontal Diseases 10.30 – 11.15 Koffiepauze
10.30 – 11.15 Koffiepauze
11.15 – 12.05 Roberto Farina: Management of halitosis and
11.15 – 12.05 Sergio Bizzarro: Effect van parodontale
professional mechanical plaque removal in the secondary prevention of periodontitis 12.05 – 12.55 Philip Preshaw: Consequences of traumatic
• • • 2
Perio up•to•date, najaarscongres NVvP 2015
behandeling met en zonder antibiotica: nieuwe inzichten! 12.05 – 12.55 Gordon van der Avoort: Het opstellen en
toothbrushing and management of
uitvoeren van een individueel nazorgprotocol
hypersensitivity
bij implantaten
12.55 – 14.15 Lunch
12.55 – 14.15 Lunch
14.15 – 14.30 Uitreiking NVvP – Oral-B Preventie prijs
14.15 – 14.30 Uitreiking NVvP – Oral-B Preventie prijs
14.30 – 15.20 Jan Derks: Epidemiology and risk factors
14.30 – 15.20 Martijn Rosema: Wetenschap in de praktijk:
of peri-implant disease
tandenpoetsen anno 2015
15.20 – 16.00 Theepauze
15.20 – 16.00 Theepauze
16.00 – 16.50 Giovanni Salvi: Efficacy of patient -and profes-
16.00 – 16.50 Joyce van der Horst: Mondhygiëne-
sionally- administered plaque control protocols
instructie en professionele reiniging
in the management of peri-implant mucositis.
van implantaten
16.50 – 17.00 Afsluiting
16.50 – 17.00 Afsluiting
17.00 – 18.00 Borrel
17.00 – 18.00 Borrel
De congresfolder met uitgebreide informatie over deze dag,
Heeft u zich al ingeschreven?
vindt u bijgesloten bij deze editie van Fundamenteel.
Dat kan snel en eenvoudig via www.nvvp.org.
Abstracts van de lezingen vindt u op onze site: www.nvvp.org.
nr 89 • Fundamenteel 5
Oproep / Column
Afscheid Jan Tromp
Jan Tromp over 35 jaar NVvP:
inroeien. We hebben hard gewerkt, maar wisten
‘Mijn inzet voor de NVvP heeft mijn leven verrijkt’
naal eveneens mooie contacten opgeleverd.
Bijna 35 jaar lang was parodontoloog Jan Tromp continu actief voor de NVvP. Onlangs nam hij afscheid van
“Dat denk ik wel. We hebben al die jaren voorzichtig
het Consilium en daarmee ook van het commissiewerk voor de vereniging. Zes vragen aan een NVvP-veteraan
gemanoeuvreerd om de acceptatie van de paro-
‘pur sang’. “Paro biedt een eigen dynamiek in de tandheelkunde. Dat heeft me altijd aangetrokken, in ons
functionaris door niemand binnen de tandheelkunde
waar we naartoe moesten. Dat heeft me internatio-
VAKANTIELEED
Mijn inzet voor de NVvP heeft mijn leven in de parodontologie dus wel verrijkt. Het is fantastisch dat ik die kansen kreeg.”
5. Moet de parodontoloog NVvP een erkend specialisme worden?
dontoloog NVvP te vergemakkelijken. Nu deze meer kan (en wil) worden weggedacht, lijkt het
vakgebied èn de vereniging.”
mij de tijd om als volgende stap te werken aan de
1. Welke functies heb je sinds 1980 in de NVvP bekleed?
instelling van het specialisme Parodontologie. Zoals
“In 1976 begon ik als staflid bij de afdeling Parodontologie
landen is gerealiseerd.”
dat trouwens op voorspraak van ‘Europa’ al in veel
van de Universiteit Groningen, waar ik vrijwel meteen met de de secretarisfunctie in het bestuur en fungeerde daarna enkele
6. Je vertrekt niet helemaal uit de parodontologie?
jaren als voorzitter van de vereniging. In 1990 verliet ik het
“Dat klopt, ik werk sinds een jaar parttime als
bestuur.
klinisch docent bij de ACTA postgraduate opleiding
Niet veel later werd ik gevraagd om als hoofdredacteur van
Parodontologie. Hier mag ik super gemotiveerde
onze Nieuwsbrief aan de slag te gaan. Ook die klus vond ik
mensen begeleiden, op een leuke afdeling waar de
boeiend om te doen. Net als bij het bestuurswerk heb je
sfeer goed is. Het is fantastisch om te zien hoe deze
continu je antennes uit, je bent voortdurend bezig met kijken
mensen zich ontwikkelen, daar kan ik echt trots op
naar ontwikkelingen of onderwerpen die interessant kunnen
zijn. Deze baan was aanvankelijk niet de bedoeling,
zijn voor de vereniging. Zo’n houding bevalt me wel.
maar kwam op mijn pad en leek me aardig om te
Sinds maart 1998 maakte ik deel uit van het Consilium,
doen. Achteraf gezien had het niet beter gekund, ik
waarvan de laatste vier jaar als voorzitter. Toen ik in 2013
krijg er veel energie van. Ik blijf dus nog wel even in
het actieve beroepsveld verliet, na 27 jaar in de Praktijk voor
de parodontologie actief.”
vereniging in aanraking kwam. Ik werd NVvP-lid, kreeg in 1980
Parodontologie Groningen te hebben gewerkt, was dat tevens
Opr
reden om afscheid te nemen van het Consilium. Een beslissing die afgelopen april geëffectueerd werd.”
oep
Foto: H.J.E. Beune
Mentoren gezocht!
2. Wat maakt parodontologie zo bijzonder voor jou?
parodontoloog en het Consilium neergezet, daar is met heel
“Parodontologie betreft een ander stuk tandheelkunde dan
veel mensen keihard aan gewerkt. Beide instituten ‘staan’
de – met alle respect - gebaande paden in ons vakgebied.
inmiddels als een huis, een prachtig resultaat. Maar ook het
Vakkennis delen werkt inspirerend en we hébben met
Het gaat over genezing, regeneratie, gedragsbeïnvloeding,
50 jarig NVvP-lustrumcongres en de 3rd NorthSea Conference
elkaar zó veel kennis te bieden! Daarom lijkt het ons
het is veel minder technisch dan de andere tandheelkundige
waren echte toppers met ongelofelijk veel belangstellenden.
een boeiend idee om nieuwe, jonge, NVvP-leden de
aandachtsgebieden. Deze eigen dynamiek trok mij meteen
Dat zijn wel een paar mooie mooie resultaten, die we met
mogelijkheid te bieden om samen met een ervaren
vanaf het begin aan. En is tevens een kwaliteit die ik in de NVvP
elkaar in een geweldige sfeer bereikt hebben.”
mentor het vak meer diepgang te geven. Een keer
terugvond. Ik heb me hier altijd thuisgevoeld.”
Uit de pocket
meelopen in de praktijk, samen een casus bespreken
4. Reden genoeg om met voldoening terug te kijken?
of eens inzoomen op de uitdagingen die de
3. Wat zijn ‘jouw’ NVvP-hoogtepunten in de afgelopen jaren?
“Absoluut. Door mijn inspanningen heb ik in teamverband het
paropraktijk met zich meebrengt: wellicht wilt u als
nodige voor anderen kunnen betekenen. Dat ging niet altijd
mentor fungeren? Laat het ons weten via een mail
“Tijdens mijn bestuursperiode hebben we het instituut tandarts-
zonder slag of stoot, soms moesten we tegen de stroom
naar
[email protected]. Uw reactie is welkom.
Afgelopen zomer bevond ik mij voor de Kroatische kust aan boord van de Andante, een zeilboot van het genre Bavaria, waarvoor de ervaren zeiler een beetje de neus ophaalt. Eén van mijn reisgenoten werd plotseling geplaagd door pijn in de mondholte. Ik omschrijf dit ongemak opzettelijk zo vaag mogelijk, om tunnelvisie uit te sluiten. Omdat ik door de andere opvarenden als de meest deskundige bij het oplossen van het probleem werd geacht, kon ik mij niet drukken. Zeg nou zelf, wie zit er nou op werk tijdens zijn vakantie te wachten? Maar een vriend in nood wil je wel helpen. Mijn gedachten gingen terug naar mijn militaire dienst bij de Koninklijke Marine, waar elke dienstplichtige of aanstaand ‘beroeps’ meteen na opkomst gesaneerd diende te zijn. Malheur op zee moest voorkomen worden. Dat hield begin jaren zeventig nog in dat vele totaalextracties noodzakelijk waren. Soms omdat behandelen nauwelijks mogelijk was, maar vaak ook op verzoek van de patiënt zelf (Katwijker-vissers doen dit al generaties zo). Kroon- en brugwerk was incidenteel voorbehouden aan beroepspersoneel en parodontologie bestond bij de Koninklijke Marine al helemaal niet. Weigeren van de indicatiestelling ‘totaalextractie’ was vanuit de beroepsethiek niet eenvoudig. Het landsbelang was ermee gediend, dus waar had je het over als je vond dat een gebit soms heel simpel behouden kon blijven. Ik herinner mij een matroos die al zijn gave gebitselementen als ketting onder zijn uniform droeg en die mij vroeg of ik de door mij geëxtraheerde laatste M3 van een rijggaatje wilde voorzien. Nee, dan de Duitse collega Friedrich Ritter en zijn vriendin/ patiënte Dore Strauch, die in 1929 op Floreana - één van de Galapagos eilanden - een nieuw leven begonnen. Beiden lieten op zoek naar avontuur op een vrijwel onbewoond eiland een huwelijkspartner achter. Ritter voorzag tandheelkundige malheur, liet bij beiden alle gebitselementen verwijderen en vervaardigde één metalen prothese die beiden gebruikten om te kunnen eten. Waarmee hij de succesvolle cariëspreventie van het eiland Nexø lang vóór was. Alle te bedenken romantiek over deze ‘Adam en Eva van de Galapagosarchipel’ verdween bij mij als sneeuw voor de zon, maar de excentriciteit won er aanzienlijk mee. Ik las dit verhaal in het boek Floreana van Margret Wittmer, een andere latere bewoner van het eiland. Voor wie ooit naar de Galapagos eilanden gaat, is dit hilarische boek wat mij betreft verplichte literatuur. In het voorgaande zien we de beroepsethiek aan alle kanten onder druk staan. Extractie in landsbelang, een amoureuze relatie met een patiënt en het advies van Ritter aan zijn ‘patiënte’ preventief te extraheren. In het eerste geval is er sprake van protocolair handelen. In het tweede is de vlucht naar de Galapagos wel een voorwaarde en dat liefde blind maakt, blijkt ook van invloed te zijn op behandelvariaties. Hoe is het afgelopen met mijn reisgenoot? Omdat ik altijd spiegel en sonde bij mij heb, dental floss en tandenstokers, kon ik het stukje lamsvlees succesvol verwijderen, hetgeen mij ’s avonds een heerlijk flesje wijn van de Malvaziadruif opleverde. Maar ja, dàt was - met vijf man - snel naar de Malakiezen. Otto Nelemans
6
NVvP, een gezond fundament
nr 89 • Fundamenteel 7
Symposiumverslag
Symposiumverslag
Verslag Symposium 23 April
‘The best evidence for dental hygiene practice’
nadruk op dat patiënten geïnformeerd worden over de status
de boodschap, het karakter van de boodschap, sociale druk,
van hun mond en vervolgens vanuit een eigen intrinsieke
geslacht, reclame, sociaaleconomische status, cultuur,
motivatie vragen om advies over wat daaraan te doen is.
omgeving, life-style, opleiding, de beschikbaarheid en
Aan de hand daarvan kan samen met de patiënt een actieplan
betaalbaarheid van producten. Een mooie consequentie van
worden opgesteld voor de implementatie van adequate
deze benadering is dat, wanneer een oorzakelijke component
zelfzorg. Na de eerste zitting kan bijvoorbeeld gestart worden
gereduceerd wordt, ook de ontsteking van het parodontium
door één keer per dag met de juiste techniek te poetsen.
afneemt. Dit kan een effect hebben op andere geassocieerde
Tijdens de tweede zitting kan het gebruik van interdentale
ziekteprocessen.
ragers worden toegevoegd. Tevens kan de patiënt een dagboekje bijhouden, waaruit bijvoorbeeld kan blijken dat de
Professor Christof Dörfer uit Kiel gaf een lezing over diverse
patiënt in het weekend na het uitgaan te moe is om grondig te
aspecten van interdentale reiniging. De lezing begon met een
reinigen. Via een vraag zoals: ‘Wat kunnen we hieraan doen?’
samenvatting van de uitkomst van de EFP-workshop die in
kan de patiënt wellicht zelf voorstellen om te poetsen vóór het
het aprilnummer van Journal of Clinical Periodontology is
en Dagmar Else Slot, beiden onder supervisie van promotor Fridus van der Weijden. Om de feestvreugde te
uitgaan. Zo’n individueel educatieprogramma, op de mond-
verschenen. Dörfer introduceerde het fenomeen meta-review,
verhogen, werd op 23 april 2015 een mooi symposium georganiseerd met als sprekers onder andere de
gezondheid van elke patiënt afgestemd, is effectief gebleken
een samenvatting en evaluatie van systematische reviews die
in lange termijn therapietrouw. Vooral approximale reiniging
zou moeten dienen als een opmaat naar een klinische praktijk-
opponenten van de promovendi en als moderator de promotor.
vraagt om deze individuele aanpak. Nadere evaluatie toont
richtlijn. Zoals reeds eerder veelvuldig is gecommuniceerd, blijkt
aan dat de stapsgewijze aanpak de kosten laag maakt en
op basis van onderzoek dat interdentale ragers de eerste keus
Het symposium in ‘Het Heerenhuis’ te Middenbeemster werd
dat patiënten een belangrijke positieve verandering in hun
zijn. Zeker bij paro-patiënten komen floss en stokers niet in de
mede mogelijk gemaakt dankzij een financiële ondersteuning
welzijn ervaren.
wortelgroeven; de haren van een rager wel, waardoor ze de
De derde week van april 2015 was voor de sectie parodontologie van het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) een feestelijke week. Er stonden twee promoties op de agenda: Martijn Rosema
plaque beter verwijderen. Hij waarschuwde ervoor dat de punt
van de ‘Stichting NVvP’ en ‘Procter & Gamble’. Ruim honderd collega’s genoten, mede dankzij het heerlijke lenteweer en
Een belangrijk deel van de lezing van Professor Peter Robinson
van de rager naar beneden gaat als de ruimte tussen twee
de prachtige omgeving, omringd door tulpenvelden van zes
uit Sheffield had als basis de Cochrane Systematic reviews met
gebitselementen slecht toegankelijk is. In een extreem
prachtige lezingen.
betrekking tot elektrische tandenborstels. Daaruit kwam naar
voorbeeld liet Dörfer zien dat de rager dwars door het
voren dat er qua effectiviteit en veiligheid voldoende bewijs is
tandvlees heen komt. Keuze van de juiste maat rager is
Professor Rodrigo Lopez uit Århus Denenmarken beet het spits
voor de oscillerende roterende elektrische borstel. In het tweede
daarom belangrijk en een mooie taak voor ons om de patiënt
af met als basisvraag “Wat is de oorzaak van parodontitis”?
deel van zijn lezing ging hij meer de diepte in over een
hierin te begeleiden.
Veel mensen willen en kunnen het liefst ’monocausaal’ denken.
Het voorbeeld dat prof. Lopez gebruikte.
Maar in werkelijkheid bestaat één enkele oorzaak niet en is
ontvangen van een instructie niet vanzelf gaat, maar via een
Professor David Herrera uit Madrid behandelde het onderwerp
parodontitis een multifactoriële aandoening. Om dit beter te
Over plaque werd verder gesproken door Professor
proces verloopt zoals getoond in onderstaande figuur. Een
chemische spoelmiddelen. Hij besprak eerst de definities die de
kunnen begrijpen, gebruikte Lopez het taartmodel van
Wim Teugels uit Leuven. De samenstelling en formatie van
patiënt handelt lang niet altijd naar de boodschap. Daarom is
American Dental Association voor haar claims hanteert. Wat in
Rothman. Een oorzakelijke component die bijdraagt aan de
een biofilm; de communicatie, hechting en samenwerking
het van belang om niet alleen op het individu gefocust te zijn,
Europa als ‘anti-gingivitis’ wordt geclaimd, wordt in Amerika als
ziekte wordt weergegeven als een taartpunt. Wanneer alle
tussen bacteriën; alles kwam in vogelvlucht voorbij. Wat zijn de
maar ook rekening te houden met de context: de kwaliteit van
‘anti-plaque’ bestempeld, zo legde Herrera uit. Anti-gingivitis is
taartpunten op hun plek vallen, treedt de ziekte op. Alle
consequenties van een biofilm? Deze beschermt de bacteriën
oorzakelijke componenten bij elkaar worden de ‘sufficiënt
tegen de afweer van de gastheer, tegen antibiotica (met als
cause’ genoemd. Een ziekte kan meerdere combinaties van
gevolg resistentie) en mondspoelmiddelen.
oorzakelijke componenten hebben, die wel of niet kunnen
Het meest tot de verbeelding sprekende gedeelte van zijn
overlappen. Een component die in elke taart voorkomt
verhaal betrof een studie waarbij plaque en speeksel van
(in naaststaande figuur is dat bijvoorbeeld component A),
patiënt A en B werden afgenomen. Wanneer de plaque van
wordt een ‘noodzakelijke oorzaak’ genoemd. Zonder deze
patiënt A bij het speeksel van patiënt B werd gestopt, bleek er
component treedt de ziekte niet op. Bij parodontitis is plaque
geen biofilm-formatie op te treden, terwijl dat wel het geval
een noodzakelijke oorzaak. Daarom is een goede mond-
was wanneer de plaque en het speeksel van dezelfde patiënt
hygiëne zo belangrijk! We kunnen in onze behandeling plaque
afkomstig waren. Met een knipoog melde prof. Teugels dat de
wel reduceren, maar helaas niet radicaal verwijderen. Andere
praktische implicatie van dit onderzoek is: zoenen is veilig!
Boodschap ontvangen Boodschap begrijpen ➔
Boodschap herinneren ➔ De kracht/het vermogen om te handelen naar de boodschap ➔ Handelen naar de boodschap ➔ Poetst consequent en effectief ➔ Minder plaque ➔
Professor Kerstin Öhrn uit Falun hield een pleidooi voor een
economische factoren, afweer, erfelijkheid en bacteriën.
gestructureerde aanpak voor patiënteducatie. Het concept heeft gelijkenissen met motivational interviewing, maar legt er de
Minder gingivitis ➔
zijn: roken, stress, ongecontroleerde diabetes, sociaal-
NVvP, een gezond fundament
daar een product dat wel de ontsteking vermindert, maar niet ➔
oorzakelijke componenten bij parodontitis - die we kennen -
8
‘instructie’ mondhygiëne. Robinson gaf aan dat het geven en
de hoeveelheid plaque. In zijn verdere verhaal baseerde hij zich op het resultaat van de EFP-workshop. Uit het literatuuronderzoek dat ten grondslag ligt aan de aanbevelingen uit de workshop, bleek dat 82 van de 87 geïncludeerde studies een positief effect op gingivitis lieten zien. Dit zou er op kunnen wijzen dat studies met een negatief resultaat niet zijn gepubliceerd. Daarom is voorzichtigheid geboden met het doen van absolute uitspraken. De meta-analyses onderbouwen dat spoelmiddelen met chloorhexidine, essentiële oliën, cetylpyridinium chloride en tandpasta’s met tin-fluoride en triclosan effectief zijn tegen plaque en gingivitis. Tot een anti-parodontitis product is het tot op heden nog niet gekomen.
Minder parodontitis
Fawn van der Weijden & Dagmar Else Slot, ACTA
nr 89 • Fundamenteel 9
EuroPerio 8 / EFP Nieuws
Toothbrushing efficacy
EuroPerio 8:
Dr. Martijn Rosema over vervanging tandenborstels:
‘Tijd is niet het juiste criterium’ Een tandenborstel poetst niet effectiever met tandpasta en qua instructie mondhygiëne valt er nog veel te verbeteren: het zijn slechts enkele conclusies in het proefschrift ‘Toothbrushing efficacy’, waarmee mondhygiënist Martijn Rosema op 22 april j.l. promoveerde. “We weten het allemaal wel, maar dóen we het ook?” Tijdens zijn opleiding tot mondhygiënist liep Martijn Rosema stage bij de afdeling parodontologie op het ACTA en hij is er nooit meer weggegaan. Hij kreeg de kans om als assistent in een onderzoeksgroep te starten en gaandeweg werd zijn takenpakket uitgebreid. Op een bepaald moment kreeg hij de vraag gesteld of hij interesse zou hebben in een promotie. Martijn: “Dat leek me wel wat, ik hou van een beetje nadenken en wilde aan iets nieuws beginnen.”
een niet te missen evenement
EFP Nieuws
Afgelopen juni vond in Londen het driejaarlijkse EuroPerio plaats. Vanuit de hele wereld waren meer dan 10.000 bezoekers naar Londen gekomen, 350 daarvan waren uit Nederland afkomstig. Het ExCel Exibition Centre was goed bereikbaar per Londense metro. Naast prachtige ruimtes voor de lezingen was tevens een groot gedeelte vrijgemaakt voor de sponsoren. Per dag waren er simultaan
‘Thank you for being part of EuroPerio 8’:
verschillende sessies. Via een
met deze zin nodigt de EFP u op haar site
Conclusies
handige App, die je op de mobiele
uit om de impressies van haar recente
Voor zijn onderzoek onderzocht Martijn de vele factoren die een rol spelen bij de effectiviteit van tandenpoetsen. Dat leverde relevante conclusies op. “Het gebruik van tandpasta draagt er niet toe bij dat een tandenborstel effectiever wordt in het weghalen van plaque. En om te bepalen wanneer een tandenborstel vervangen moet worden, is het belangrijk om te kijken wanneer de tandenborstelharen uit elkaar gaan staan. Dat kan bij de één eerder zijn dan bij de ander. Het veelgehoorde advies ‘na drie maanden een nieuwe borstel’ is dus niet aan de orde, tijd is niet het juiste criterium.”
telefoon kon downloaden, was het
congres te bekijken.
goed mogelijk om een keuze te
In de Photogallery vindt u ‘good
maken uit een keur van inter-
memories and conference highlights’.
nationale sprekers. Woensdag
In de rubriek Latest news treft u het
stond in het teken van de sponsor-
EuroPerio8 book of abstracts, het JCP
sessies, de openingsceremonie was aan het begin van de avond gepland. Donderdag
biedt een special issue dat geheel
werd de mucogingivale chirurgie uitgebreid belicht. Kritische factoren bij het plaatsen
gewijd is aan het congres. Boeiend en
van implantaten en de huidige stand van zaken, etiologie en inzichten bij behandeling
nuttig, ook als u afgelopen juni geen
van parodontitis kwamen aan de orde.
bezoek aan Londen heeft gebracht:
Uitgebreide poetsinstructie Wat al vermoed werd, maar door dit promotieonderzoek definitief werd bevestigd: de elektrische borstel is effectiever dan de handtandenborstel. Niet alleen in het verwijderen van plaque, maar ook in het voorkomen van gingivitis. “Voorwaarde is uiteraard wel dat iemand goed poetst,” vult Martijn aan. “Uit mijn systematic review blijkt dat alleen een mondeling of schriftelijk advies om beter te poetsen, niet voldoende is. De patiënt moet ècht via een duidelijke en uitgebreide instructie in de mond getoond worden wat goed poetsen inhoudt. Dat weten we allemaal wel, maar dóen we het ook? Ik krijg regelmatig patiënten in de stoel die zeggen dat ze niet eerder zo uitgebreid zijn voorgelicht. Een instructie hoe je ècht goed moet poetsen, is onmisbaar voor een goed resultaat.”
Foto: Charles Dumas
duidelijk: “Voor het meten van plaque hanteren we diverse plaque indices, onder andere de Quigley & Hein index en de Navy index. Tijdens mijn onderzoek werd duidelijk dat er een verschil in percentage plaquereductie bestaat tussen de verschillende indices. Je moet dus goed weten welke percentages je met elkaar vergelijkt. Met de Navy index is het percentage reductie bijna twee keer zo hoog.”
Hollandse avond Donderdagavond werd volgens goed gebruik ‘de Hollandse avond’. In het financial
De EFP-site is sowieso het bekijken
district werd ‘Gibson Hall’ door een grote groep enthousiaste Nederlanders bezocht.
meer dan waard.
Stimulans
De avond werd mede mogelijk gemaakt door Dentaid en Laboral Diagnostics en gaf
U vindt er regelmatig nieuwe pubcasts,
Zijn promotieonderzoek verrichtte Martijn de afgelopen jaren naast zijn fulltime werk als mondhygiënist-onderzoeker op ACTA. Hij kijkt tevreden op deze periode terug. “Mijn persoonlijke ontwikkeling heeft een flinke stimulans gekregen. Ik heb plezier gekregen in statistiek en beheers de Engelse taal inmiddels goed, twee vakken waar ik op de middelbare school helemaal niet zo goed in was. De promotieceremonie zelf was bijzonder. Iemand zei vooraf tegen me: ‘vergeet niet om ervan te genieten’. Dat heb ik dan ook heel bewust gedaan. Het was een mooie bekroning op enkele intensieve jaren.”
de gelegenheid het congres tot dan toe met elkaar te evalueren, het werd laat!
interviews en interessante nieuws-
Weten wat je vergelijkt
Meer lezen?
Naast deze bevindingen vanuit patiëntperspectief werd Martijn tevens een opmerkelijk aspect vanuit wetenschappelijk oogpunt
http://hdl.handle.net/11245/1.471563
10 NVvP, een gezond fundament
www.efp.org/EuroPerio.
berichten: www.efp.org.
Gevarieerd programma Vrijdag werd er uitgebreid stilgestaan bij de regeneratieve technieken die bij
Heeft u al een agenda van 2018?
parodontitis kunnen worden toegepast en werd er specifiek ingegaan op lastige
Dan kunt u daarin alvast een paar
implantaatbehandelingen in zowel de esthetische zone alsook de posterieure
dagen blokkeren voor EuroPerio 9.
maxilla en mandibula. Als afsluiting werd er zaterdag over verschillende manieren van
U hoeft niet ver te reizen: dit congres
botopbouwen voor implantologie gepraat, de pathogenese van peri-implantitis kwam
vindt van 20-23 juni 2018 plaats in
aan bod alsook bio-engineering van tanden.
Amsterdam.
Wij kunnen trots zijn op de verschillende Nederlandse topsprekers die met hun bijdrage
Monique Danser, EFP-afgevaardigde
dit congres tot een niet te missen evenement hebben gemaakt! Johan Cossé nr 89 • Fundamenteel 11
Stichting Goed Gebekt
Jubilea etc. / Nieuwe folder / Websitenieuws
Fenne Hoogteijling namens Stichting Goed Gebekt:
‘Wij willen dat mensen zelf nadenken over hun tandvlees’ Vier vrijgevestigde mondhygiënisten vormen samen de drijvende kracht achter ‘Goed gebekt’, een stichting die gezond tandvlees beter op de kaart wil zetten en de patiënt eerlijk wil voorlichten over de verschillende behandelaars in de mondzorg. Daarvoor hebben zij de visueel aantrekkelijke website www.tandvleescijfer.nl ontwikkeld, plus een serie aansprekende posters. “We hopen tandartsen, mondhygiënisten en parodontologen in actie te krijgen.”
“We hopen met ons initiatief collega’s enthousiast te krijgen om op lokaal niveau contact te leggen met zorgverleners, zoals een diabetesverpleegkundige, huisarts, internist en gynaecoloog. Deze medische professionals kunnen dan hun patiënten adviseren om het tandvleescijfer te laten bepalen bij de tandarts. We willen heel graag de steun van al onze collega’s. Wie affiniteit heeft met dit initiatief en ons project wil volgen, kan zich aanmelden op www.tandvleescijfer.nl/professional. Wij hopen dat heel Nederland na de zomer blauw ziet van onze posters!”
De dames van de stichting Goed Gebekt, v.l.n.r. Fenne Hoogteijling, Tiffany Claus, Annemarie Frederiks en Maja Koster-Faasen. Foto: Esmee Franken.
Wat is er dan zo slecht aan de bestaande communicatie tussen patiënt en behandelaar? “De tandarts die een DPSI afneemt, deelt dit niet altijd met de patient terwijl dit toch nuttige informatie is. Patiënten hebben bovendien vaak geen enkel idee door wie ze behandeld worden. Neem de paropreventieassistent. Dankzij de wet BIG mogen deze assistenten na een korte cursus een deel van het werk van de mondhygiënist uitvoeren. Dat kan zonder MBO-vooropleiding, 40% heeft zelfs geen enkele opleiding. Het feit dat de wet BIG dit faciliteert, wil niet zeggen dat dit een goede ontwikkeling is. Maar alleen het veroordelen van die ontwikkeling levert patiënten geen positieve resultaten op. We willen dat mensen zelf de keuze gaan maken op basis van goede basisinformatie. Ze moeten het antwoord weten op de vragen ‘welk cijfer krijgt mijn tandvlees’ en ‘door wie kan ik
12 NVvP, een gezond fundament
“Om de site en ons vak bij patiënten te promoten, zijn diverse series posters ontwikkeld. Verwacht geen degelijke posters met een mevrouw achter een mondlapje en een setje instrumenten in de hand. Wij hebben gekozen voor korte slogans en een mooie meid. De eerste serie posters is bedoeld om mensen bewust te maken van het bestaan van de mondhygiënist. De tweede serie is vooral gericht op het bekend maken van het fenomeen tandvleescijfer of DPSI. Deze posters stimuleren patiënten om zelf na te denken over tandvleesproblemen. ‘Vraag zelf uw cijfer aan uw tandarts!’ De laatste serie posters wordt nu ontwikkeld met behulp van de medische kennis van de NVvP en daar zijn we zeer dankbaar voor. Het bewijs tussen de relatie gezondheid en tandvleesproblemen schreeuwt immers eveneens om samenwerking en aandacht.”
Affiniteit
De communicatie rondom gezond tandvlees en de behandeling daarvan kan beter. Dat constateerden de vier vrijgevestigde mondhygiënisten Fenne Hoogteijling, Tiffany Claus, Annemarie Frederiks en Maja Koster - Faasen eerder dit jaar. “Wij zien de vercommercialisering van de tandheelkunde met lede ogen aan”, zegt Fenne namens het viertal. “Wij willen ons prachtige vak graag promoten, maar hoe kunnen we objectief het belang van gezond tandvlees benadrukken en tegelijkertijd een brug slaan tussen tandheelkundige zorgverleners en andere medische professionals? Met die vragen zijn we aan de slag gegaan.”
Zelf kiezen
Korte slogans en mooie meid
daarvoor behandeld worden?’ We hoeven niet opnieuw het wiel uit te vinden, maar willen de informatie vooral anders naar buiten brengen. Namelijk direct naar de patient”.
Openheid bieden Het resultaat is www.tandvleescijfer.nl, een moderne site die duidelijk uitleg geeft op bovenstaande vragen. “We hebben de site in recordtempo ontwikkeld. Dat ging prima ondanks onze drukke levens, we zijn namelijk naast onze praktijken erg actief binnen ons vakgebied. Op de site brengen we niet alleen de DPSI onder de aandacht, maar laten we tevens het opleidingsverschil tussen de zorgverleners zien. Deze aanpak is tweeledig: het zet mensen aan tot vragen naar hun DPSI-score en geeft openheid in de keuze van behandelaar.”
Nieuwe folder: Uw tandvlees gaat in rook op. Roken vormt een belangrijke cofactor bij parodontitis. Daarom ontwikkelden de Praktijk voor Parodontologie Utrecht en de Kliniek voor Parodontologie Amsterdam al vele jaren geleden - onafhankelijk van elkaar - een patiëntenfolder over roken en parodontitis. De NVvP vroeg de auteurs van bovengenoemde folders - Fridus van der Weijden en Leo Kroon - om samen een nieuwe folder te ontwikkelen die via de NVvP voor alle tandartsen en mondhygiënisten beschikbaar is. Inmiddels heeft de folder het licht gezien, deze kan vanaf nu bij de NVvP besteld worden.
Extra motivatie De folder beschrijft de negatieve invloed van roken op de algemene gezondheid, op de mond en specifiek op het tandvlees. Nadrukkelijk wordt aangegeven dat roken een cofactor is bij het ontstaan van parodontitis, de ernst daarvan en de vaak teleurstellende resultaten van behandeling. Tevens wordt de negatieve invloed van roken op implantaten belicht. De folder biedt een ondersteuning bij de voorlichting door de tandheelkundige professionals en vormt hopelijk een extra motivatie voor patiënten met parodontitis om te stoppen met roken. Voor meer informatie over prijzen en/of bestellen: www.nvvpshop.nl
Jubilea & Symposia Viert uw praktijk een jubileum? Of organiseert u een symposium danwel ander evenement? In Fundamenteel kunt u uw collegae hierover bijtijds informeren óf na afloop een impressie bieden. Voor tijdige publicatie is het raadzaam om uw tekst (maximaal 250 woorden) en duidelijke foto (minimaal 800 kB) op tijd in te sturen naar ons secretariaat. Deadline in 2015 december-editie: inleverdatum kopij: 15 oktober (verschijndatum: 18 december) De redactie behandelt ieder ingezonden bericht op integere wijze en behoudt het recht om een bijdrage waar nodig te redigeren danwel niet te publiceren. Berichten worden geplaatst op volgorde van binnenkomst en op basis van beschikbare ruimte.
Websitenieuws Nieuw: Webwinkel! Heeft u onze webwinkel al ontdekt? Hier kunt u alle NVvPfolders snel en eenvoudig bestellen, op het moment dat het u goed uitkomt. Meer weten? Kijk op www.nvvp.org en klik op de link ‘webwinkel’ in de linkerkolom. Op deze site vindt u tevens alle informatie over onze vereniging, de lijst van erkende parodontologen (en hun praktijkadressen) en uitgebreide informatie over congressen en de historie van onze vereniging. nr 89 • Fundamenteel 13
NVvP Lustrumcongres 2016
Lidmaatschapsvoordeel
15-16 april 2016, lustrumcongres, Hoorn
wordt Als je tachtig jaar oud wordt, het zogeheten ‘eiken jaar’, dan mag dat groots gevierd worden. Het eiken fundament wordt bekeken en opnieuw geijkt. In het geval van de NVvP betekent dit een lustrumcongres mèt een party zoals onze leden van ons gewend zijn. ‘Feest’ is dan ook het sleutelwoord op 15-16 april volgend jaar in Hoorn. Komt u het met
8O!
Save the date 15-16 april 2016: NVvP Lustrumcongres, Van der Valk Congreshotel, Hoorn
ons meebeleven? Er wordt nog volop gewerkt aan de invulling van het lustrumcongres, maar een tip van de sluier kan wel alvast worden opgelicht. Het lustrumcongres bestaat uit een programma. Tijdens de hoofdsessie gaan sprekers uitvoerig in op de vraag ‘wat is wetenschap waard?’. Tegelijkertijd wordt de link tussen wetenschap en praktijk gemaakt. Als gastsprekers voor het parallelprogramma zijn Nederlandse
Welk inspirerend nieuws deelt ú?!
professoren bereid gevonden, die samen de ‘crème de la
TED talks zijn een nieuwe, aantrekkelijke manier om snel en
crème’ van de parodontologie vormen. In een tweede
praktisch kennis te delen. De presentaties zijn kort, veelzijdig en
parallelsessie passeren de Hollandse Meesters nogmaals de
kunnen op talloze manieren gegeven worden. Redenen genoeg
revue. Heeft u deze tijdens een eerder NVvP-congres gemist?
om op ons Lustrumcongres tijd in te plannen voor vijf ‘PED’ talks:
Geniet dan van ‘Over de kunst van het ouder worden – revisited’
boeiende TED talks met een link naar de parodontologie.
tijdens het NVvP-lustrumcongres.
Meedoen is leuker èn makkelijker dan u denkt!
Feest!
1. Kies uw onderwerp
Het NVvP Lustrumcongres 2016 vindt plaats op 15-16 april 2016
Als algemeen practicus, mondhygiënist of parodontoloog heeft u
in het gloednieuwe Van der Valk Congreshotel in Hoorn. Het
ongetwijfeld iets in uw praktijk waar u trots op bent. Een favoriete
congres is verspreid over anderhalve dag, waarbij de eerste
werkwijze of ideaal behandelinstrument, een knap wetenschap-
buitengewone congresdag wordt afgesloten met een grandioze
pelijk onderzoek, een grandioos idee over de beloningsstructuur
feestavond. Lekker eten, goede muziek, volop bijpraten of
van uw medewerkers of een unieke manier om uw netwerk met
dansen tot in de kleine uurtjes: we maken er met elkaar een
collega’s optimaal te houden. Hoe zorgt u ervoor dat de kwaliteit
echt NVvP-feest van. Voor wie niet naar huis wil rijden, biedt
in uw praktijk aan alle normen voldoet? Vormen social media
Van der Valk genoeg accommodatie om te overnachten,
voor u de ideale manier om uw praktijk te profileren? Kortom: wat
waarbij de NVvP speciale, aantrekkelijke prijsafspraken heeft
motiveert u en wilt u dat met uw vakgenoten delen? Elk onder-
gemaakt.
werp leent zich voor een TED talk (of, in ons geval: PED talk).
14 NVvP, een gezond fundament
Sommige mensen bekleden met plezier een podium. Anderen zijn daarin wat terughoudender. En dat is juist het prettige van PED talks: voor elke boodschapper is er een passend medium. U kunt zelf uw verhaal vertellen, geïllustreerd met powerpoint of ander ondersteunend materiaal, of kiezen voor een prezi met van tevoren ingesproken tekst (voice-over) of videofilm. Een duopresentatie mag natuurlijk ook. Kies de vorm die bij u past.
Haal méér uit uw lidmaatschap! Bij de NVvP kunt u diverse informatieve folders bestellen die een waardevolle ondersteuning bij de uitoefening van uw praktijk zijn. Ter opfrissing van uw kennis biedt de vereniging u tevens de keuze uit verschillendewetenschappelijke naslagwerken. Extra aantrekkelijk: als NVvP-lid krijgt u korting op uw bestelling.
3. Doe waar u goed in bent
Niet-lid
Lid
Niet iedereen is bedreven in het maken van een filmpje, prezi of powerpointpresentatie. Hulp nodig? Via Google of
Uw tandvlees krijgt een cijfer
Youtube achterhaalt u snel hoe u makkelijk een videofilmpje
100 stuks
26,42
23,59
maakt (leuke informatie over een prezi vindt u op
200 stuks
50,00
44,34
https://prezi.com/support) of vraag een jongere generatie om hulp. Op veel middelbare scholen bijvoorbeeld (ook in úw omgeving) moeten jongeren mediaprojecten doen, waarvoor
Mondverzorging: een bewuste keuze
ze op zoek zijn naar bedrijven met een vraag hiernaar. Zo kunt u doen waar u goed in bent, gratis ondersteund door kwaliteiten van anderen.
4. Hou het kort en krachtig maar krachtig dus. U kunt dus ook kiezen voor bijvoorbeeld zes minuten, gevolgd door discussie. De ervaring leert echter dat twaalf minuten, zeker bij een aansprekend onderwerp,
50 stuks
33,02
26,41
100 stuks
65,09
50,94
Parodontitis 1: mondhygiëne, gebitsreiniging
Een PED talk mag maximaal twaalf minuten bedragen, kort
8O
Engelstalige hoofdsessie en Nederlandstalig parallel-
Gezocht: PED talks voor NVvP Lustrumcongres!
2. Zelf vertellen of liever een filmpje?
50 stuks
38,68
33,02
100 stuks
76,41
65,09
snel gevuld zijn. Nieuwsgierig naar opbouw van een talk of
inspirerende voorbeelden? Kijk dan op http://www.ted.com/ talks/nancy-duarte-the-secret-structure-of-great-talks. of
Parodontitis 2: mondhygiëne, gebitsreiniging, flapoperatie
http://www.ted.com/talks/christina-warinner-tracking-ancient-
50 stuks
43,40
37,74
diseases-using-plaque.
100 stuks
85,85
74,53
5. Ervaar de voordelen voor uw praktijk
Uw eigen ‘Periodontology Education Design talk’ plaatst u van-
Uw tandvlees gaat in rook op
zelfsprekend eveneens op uw praktijksite, om zo uw praktijk te
50 stuks
22,73
profileren. Zo motiveert u patiënten, medewerkers, collega’s en,
100 stuks
45,46
21,49 43,19
niet in de laatste plaats, uzelf. Welk inspirerend nieuws deelt ú?!
Interesse gewekt?
Parodontologie in de Praktijk
Lijkt het u wel wat om een PED talk te houden? Dat kan tijdens
J.P. van Hoeve (172 p.)
56,60
42,45
het NVvP Lustrumcongres op 15-16 april 2016 in Hoorn. Tijdens het hoofd- en parallelprogramma is tijd gereserveerd voor vijf PED talks. Uw aanmelding voor een PED talk - maximaal 1 A4 - kunt u insturen naar
[email protected].
Uw inzending moet uiterlijk 1 november a.s. door het
secretariaat ontvangen zijn, een lustrumcommissie kiest de vijf meest aansprekende voorstellen.
Alle vermelde prijzen zijn exclusief 21% BTW en verzendkosten. Bestellen kan snel en simpel via: www.nvvpshop.nl. Als lid krijgt u korting op de folders. Hiervoor dient u in te loggen op de webshop. Extra voordeel dus van uw NVvP-lidmaatschap! Uw bestelling wordt via de post bij uw praktijk bezorgd.
Namens de lustrumcommissie,
Renske Thomas, parodontoloog NvvP
nr 89 • Fundamenteel 15
Uit de paropraktijk / Dr. Mady Ann Lie
Uit de paropraktijk / Dr. Mady Ann Lie
Uit de paropraktijk:
Lokaal ernstige adulte parodontitis Een 51-jarige vrouw wordt verwezen voor parodontale chirurgie bij de molaren. Verder vermeldt de verwijsbrief dat zij lang geleden in de Parodontologie Praktijk Groningen initieel is behandeld.
Algemene anamnese Mevrouw heeft last van migraine en gebruikt hiervoor medicatie. Verder rookt zij af en toe een sigaret.
Tandheelkundige anamnese Mevrouw heeft geen klachten. Zij gaat iedere 2-3 maanden naar de mondhygiënist en deze ontdekte diepe pockets. Vanwege orthodontische redenen zijn in haar jeugd de eerste premolaren verwijderd. In 1985 blijkt mevrouw initieel behandeld te zijn in de PPG, zij was toen 22 jaar. De diagnose was gesteld op “rapidly progressive periodontitis”. De behandeling heeft bestaan uit initiële behandeling. Bij de evaluatie hiervan bleek nog een enkele pocket van 5 en 6 mm in de molaarstreek aanwezig. Vervolgens heeft, door persoonlijke omstandigheden, 2-3 maal per jaar nazorg plaatsgevonden. De herbeoordeling, pas na 5 jaar liet geen pockets dieper dan 4 mm zien. In 1991 was mevrouw voor het laatst voor nazorg in de praktijk. Vervolgens is zij van de radar verdwenen.
Tijdens chirurgie overhangende restauraties en subgingivaal tandsteen bij de 36 en 37.
Klinische dia’s vooraanzicht en zwelling 3e kwadrant.
X-foto’s en OPT bij 1e onderzoek.
Behandeling
Parodontiumstatus bij eerste onderzoek.
Bij de 36 en 37 bleek buccaal een forse zwelling aanwezig met pusafvloed. De 36 was verhoogd mobiel en verkleurd. Beide elementen waren buccaal gerestaureerd met composiet, dat zich deels subgingivaal bevond. Lokaal waren er recessies tot 3 mm waarneembaar. In de molaarstreek was nog subgingivaal tandsteen sondeerbaar.
Extra-oraal onderzoek
Röntgenologisch onderzoek
Hierbij waren geen afwijkingen waarneembaar.
Angulaire defecten waren aanwezig bij de 36 en 46. Bij de 36 bevond zich een afgebroken vijl in het mesiale kanaal. Mogelijk waren de overige kanalen geoblitereerd. Lokaal was subgingivaal tandsteen waar te nemen. Diagnose Lokaal ernstige adulte parodontitis. Prognose Voor de 16, 26, 27 is deze dubieus door de furcatieproblematiek. De prognose van de 36 is uitermate dubieus door fors steunweefselverlies en de compicaties bij de endodontische behandeling in het verleden.
Intra-oraal klinisch onderzoek. De eerste premolaren waren afwezig. De plaquescore bedroeg 27%, waarbij de plaque voornamelijk linguaal en approximaal in de onderkaak aanwezig was. De bloedingscore was 42% met lokaal pusafvloed. Verdiepte pockets tot 10 mm werden waargenomen bij de 1e molaren. Sterk toegankelijke furcaties waren er bij de 16, 26 en 27. 16 NVvP, een gezond fundament
Het behandelvoorstel bestond uit enkele intensieve nazorgafspraken bij de mondhygiënist, omdat bij verdere subgingivale reiniging nog verbetering van de conditie van het parodontium was te verwachten. Gedurende deze behandelingen bleek inderdaad lokaal fors wat tandsteen aanwezig, met name bij de 36 en 37. Bij de herbeoordeling bleek de situatie aanzienlijk verbeterd. De zwelling bij de 36 was flink verminderd. Bij de 37 was het beeld nog wat onrustig. Het behandelvoorstel was om dit element onder direct zicht te reinigen. Bij opening bleken beide elementen forse overhangende composietrestauraties te hebben. Bij beide elementen was subgingivaal tandsteen aanwezig, dit werd verwijderd. De composiet restauraties werden netjes afgewerkt. Het botdefect mesiaal van de 36 bleek zich te beperken tot het buccale deel van de mesiale radix. De prognose van beide element blijft dubieus: bij de 37 is dit
Parodontiumstatus bij herbeoordeling na intensieve nazorg.
het geval door de zeer nauwe toegankelijke furcatie en bij de 36 door een combinatie van lokaal buccaal botverlies en endodontale problematiek. Hoe lang de situatie in de toekomst stabiel blijft, hangt eveneens sterk af van het niveau van mondhygiëne ter plaatse. Dr. Mady Ann Lie, Parodontoloog (NVvP), Implantoloog (NVOI), Parodontologie Praktijk Groningen in Groningen en Veendam.
nr 89 • Fundamenteel
17
Agenda congressen / symposia / cursussen / etc.
Sponsors
Informatie van onze sponsors De teksten die in deze rubriek worden gepubliceerd, vallen buiten de verantwoordelijkheid van de redactie
Agenda Deze agenda wordt samengesteld uit gegevens zoals bekend bij de NVvP en het PAOT. Cursusgegevens voor deze rubriek kunt u inzenden naar het secretariaat NVvP.
Congressen, symposia 2015/2016
Nieuwe techniek voorkomt ‘grote bindweefseltransplantaten’
Hoofdsponsors 2015 van de NVvP Platina: Braun Oral B®
Goud: Dentaid BeNeLux (Perio.Aid®,
‘It’s Showtime’, lustrumcongres KvPA
Na een grote botaugmentatie is er vaak een tekort aan zacht
16 oktober 2015, Amsterdam
weefsel en wordt veelal gebruik gemaakt van grote autologe
Halita®, Desensin R, Interprox®)
transplantaten uit het palatum. Hierdoor ontstaat een grote en Najaarscongres NVvP ‘Perio up•to•date’
pijnlijke wond. Prof. Istvan Urban, Hongarije/USA, publiceerde
27 november 2015, Cinemec, Ede
een prospectieve serie casussen waarbij een alternatieve methode is toegepast. Hierbij gebruikt hij enkel een smalle free
Lustrumcongres NVvP
gingival graft van ongeveer 2-3 mm breed en combineert deze
14-15 april 2016, Van der Valk Congreshotel Hoorn
met een Geistlich Mucograft® collageen matrix. De achter-
Zilver: Gaba Dental (Elmex® en Meridol®)
liggende gedachte: het autologe transplantaat, appicaal en
Cursussen, compact clinics, workshops okt. t/m dec. 2015
parallel aan de collageen matrix geplaatst, zorgt ervoor dat de collageen matrix wordt vervangen door nieuw gekeratiniseerd weefsel in plaats van niet gekeratiniseerde mucosale cellen. Na één jaar is 6.33 mm gekeratiniseerd weefsel gewonnen.
Parodontologie, the evidence part 4
Het gebruik van analgetica en de door patiënten
2 oktober 2015, NVM, Breukelen
gerapporteerde morbiditeit waren zeer laag.
Helder over water. Alles over totale bacteriële
Voor meer informatie: www.dent-medmaterials.nl
SponsorPlus: EMS Electro Medical Systems
belasting, Legionella en waterkwaliteit. 2 oktober 2015, LabOral, Houten
Sponsors:
De invloed van stress in de parodontologie
Dent-Med Materials
en implantologie.
(Geistlich Bio-Gide® Perio,
4 december 2015, LabOral, Houten.
Bio-Oss® Collagen,Mucograft®
en Mucograft®Seal)
Parodontologie, jaarlijkse update
Laboral Diagnostics®
11 december 2015, NVM, Breukelen
(microbiologische en genetische
Voor actuele informatie verwijzen wij u naar de websites van de betreffende cursusaanbieders.
diagnostiek bij parodontitis, cariës- en legionella-onderzoek) Philips Oral Health Care (Sonicare®) Straumann BV (Emdogain®) Zimmer Biomet
Meer informatie en/of aanmelden: • • • • • •
18
www.acta-de.nl www.paotumcn.nl www.kvpa.nl www.laboral.info www.mondhygienisten.nl
[email protected]
NVvP, een gezond fundament
Henry Schein Oral Comp
nr 89 • Fundamenteel 19