Nieuws Nummer 116, november 2014
AANGESLOTEN BIJ
Woord van de voorzitter Zoals u weet zetten de bestuursleden van Stumico zich in voor de verenigingen op vrijwillige basis zonder enige financiële vergoeding voor de gemaakte uren. Dat doen ze altijd met veel plezier en inzet maar het moet wel altijd naast een volledige fulltime baan gebeuren. Dan kan het door drukke werkzaamheden wel eens voorkomen dat een of twee bestuursleden tijdelijk wat minder voor Stumico beschikbaar zijn. Dat was nooit een probleem omdat de andere bestuursleden dit dan met veel plezier overnamen. Tot op heden heeft dat nooit tot problemen geleid. Na de vakantie leidde dit ineens wel tot problemen. Werkelijk iedereen werd in beslag genomen door het dagelijks werk en was er nog nauwelijks tijd te vinden voor Stumico. De tijd die er nog was werd besteed aan het organiseren van de 3 evenementen in de tweede helft van dit jaar. Gedurende vele jaren hebben wij 4 nieuwsbrieven per jaar uit kunnen brengen maar twee nieuwsbrieven in de tweede helft van dit jaar zat er echt niet in. Vandaar dat we ervoor hebben moeten kiezen om maar één nieuwsbrief uit te geven. Wij willen u toch kwaliteit blijven leveren en om nu met twee niets zeggende nieuwsbrieven te komen vonden wij een devaluering van de nieuwsbrief. Ik hoop dat u begrip heeft voor deze afweging maar ook de positie van de bestuursleden. Daarnaast zijn wij wel blij dat we toch weer een nieuwsbrief met goede artikelen hebben. Zoals eerder gezegd zijn de evenementen wel gewoon doorgegaan, en wat voor evenementen. Ik denk dan direct aan de zeer goed bezochte bijeenkomst Mobiel werken en Augmented reality. Bij het organiseren wilden we voorkomen dat het een gadget bijeenkomst zou worden. Nu dat is zeker niet gebeurd. Toepassing van Ipads, Visualisatie en Google Glass in de harde praktijk en met resultaat. Eigenlijk liep als een rode draad door alle bijeenkomsten het vraagstuk “Hoe krijg ik uit de brei van informatie de benodigde informatie op de gevraagde tijd op de juiste plaats bij de juiste persoon” BIM is een hele mooie ontwikkeling met een grote toekomst maar een BIM omgeving bevat ook heel veel informatie die er weer voor zorgt dat alle informatie van
een bouwwerk bij elkaar te vinden is. Bijna niemand heeft alle informatie nodig voor zijn taak en als we dat dan toch aanbieden dan wordt het heel moeilijk om de benodigde informatie eruit te filteren. Tijdens de bijeenkomst zijn hiervoor diverse mogelijkheden getoond en ik ben er van overtuigd dat dit een van de belangrijkste vraagstukken wordt. Het filteren van informatie. Voor wie het heeft gemist staan alle videoopnames op de Stumico site Als vervolg op dit vraagstuk zou je onderhoud en beheer kunnen noemen. Ook hier gaat het om verrijken van informatie maar ook om het opvragen van de informatie die van een bepaald onder deel nodig is. Op 27 november organiseert Stumico een bijeenkomst met als onderwerp Onderhoud en Beheer. Ook hier weer verhalen uit de dagelijkse praktijk, maar ook wat heeft een opdrachtgeven nu voor informatie nodig om dit te kunnen toepassen in de verdere levenscyclus van het bouwwerk. Er zijn nog enige plaatsen dus u kunt u nog via de Stumico site inschrijven Ik wil namens het bestuur iedereen vanaf hier hele fijne feestdagen en een goed 2015 toe wensen. Misschien wat vroeg en niet minder gemeend. Ik hoop u dan in 2015 weer te mogen begroeten. Na 12 jaar wordt 2015 het jaar waarin ik de voorzittershamer overdraag maar daarover later meer Ruud van Tongeren
.
In dit nummer Woord van de voorzitter
1
BIM op de bouwplaat
2
Certificering rekenprogrammatuur
6
Brainstormsessie betonmodelleur
7
Beheers Engineering Collaboration in de cloud
8
Googe Glass bij de BAM
9
Uit de oude doos Stumico nieuwsbrief nr. 1
10
Column Peter Gloudemans
11
Welcom CADAC als nieuwe donateur
11
DONATEURS
BIM op de bouwplaats
Het genereren van taakgerichte tekeningen op verzoek, vanuit de bouwkeet L.A.H.M. van Berlo Netherlands organization for applied scientific research TNO, Delft, The Netherlands M.G. Natrop Solidu, Nijmegen, The Netherlands 1 INTRODUCTIE BIM (Bouwwerk Informatie Model) is een algemeen geaccepteerde technologie voor het ontwerp en voorbereiding van een bouwwerk, tijdens de samen- werking in een projectteam. De focus verschuift de laatste tijd steeds vaker naar de beheer- en onderhoudsfase. Er is veel onderzoek gedaan naar de BIM-informatie ten behoeve van beheer en onder- houd. Momenteel blijft een andere groep buiten be- schouwing, namelijk het bouwplaats personeel. Zij hebben een specifieke behoefte aan informatie. Ondanks het feit dat virtuele bouwwerken een techno- logie trend zijn, heeft het meeste bouwplaats perso- neel nog steeds behoefte aan tekeningen. Op dit moment zijn de meeste tekeningen die worden ge- bruikt op de bouwplaats, gemaakt op een bepaald moment in het proces. Het soort van informatie op deze tekeningen lijkt onveranderd, ondanks de komst van BIM. Het is een doorsnede op een be- paalde hoogte met veel aanvullende algemene in- formatie, ten behoeve van veel verschillende participanten in het proces. Het maken van deze tekeningen is met behulp van BIM technologieën eenvoudiger geworden maar het blijft de vraag of de informatie op deze tekening nog wel relevant is op hedendaagse bouwplaatsen. Daarnaast is het de vraag of deze te- keningen nog wel de informatie bevatten die nodig is op de bouwplaats. Mede door een toename van com- plexiteit van bouwwerken en een fragmentatie van expertise, zijn de meeste tekeningen niet specifiek genoeg voor bepaalde werkzaamheden. Huidige BIM technologieën maken het mogelijk om dynami- sche tekeningen (extracten) te genereren met taakge- richte informatie. Omdat het maken van deze extrac- ten eenvoudig is, kan het plaatsvinden op de bouwplaats. 2 PROBLEEMSTELLING Over het algemeen worden op dit moment tekenin- gen gemaakt op een bepaald moment gedurende het proces, onafhankelijk van wijzigingen die mogelijk nog plaatsvinden. Daarnaast geven traditionele teke- ningen niet de actuele relaties tussen verschillende aspecten weer, maar zijn het weergaven van een be- paalde discipline, gemaakt op een bepaald moment voorafgaand aan de uitvoering. De relatie moet hier- bij nog onderzocht worden. Het is de
vraag of BIM op de bouwplaats een oplossing biedt voor het ge- richt leveren van actuele informatie op verzoek. 3 WERKWIJZE Met huidige BIM-technologieën is het mogelijk om een taakgericht informatie-overzichten te genereren op de bouwplaats. Juist omdat het eenvoudig is, wordt de drempel laag om het toe te passen. Door deze aanpak kan iedereen een informatie- overzicht maken, op basis van de behoefte. Het overzicht kan in de bouwkeet worden geprint op een handzaam papierformaat, bijvoorbeeld A3. Dit over- zicht bevat alle informatie die het bouwplaats perso- neel nodig heeft voor de uitvoering van een specifie- ke taak of bewerking, op basis van de meest actuele BIM informatie. Mogelijk kan een 3d-impressie dui- delijkheid verschaffen, welke gemakkelijk aan het overzicht toe te voegen is. Zo kan een vakman alle relevante en actuele informatie meenemen naar de werkplek en daar een taak gericht uitvoeren. De hy- pothese is dat de taakgerichte informatie ervoor zorgt dat het bouwplaats personeel minder afgeleid en beter geïnformeerd is, ten gunste van de kwaliteit en met een kleinere kans op fouten. Deze aanpak is de laatste jaren toegepast op verschillende bouwpro- jecten in Nederland. Enkele van deze projecten zijn geanalyseerd en geëvalueerd. 4 PRAKTIJKSTUDIE Er zijn drie praktijksituaties onderzocht waarbij ge- experimenteerd werd met informatie-overzichten die op verzoek werden geleverd. In de periode 2010-2011 werd een utiliteit bouw- werk onderzocht van ongeveer 1900m². Hier werd geëxperimenteerd met taakgerichte informatie. In de periode 20112012 werd de aanpak onderzocht tij- dens de bouw van gestapelde woningen, gezamenlijk ongeveer 1700m². Tijdens dit project werden gedeel- ten van het BIM-model gebruikt voor het genereren van informatie. In 2012-2013 werd de aanpak onderzocht tijdens de bouw van een gezondheidscentrum van ongeveer 550m². Hierbij stond BIM centraal en informatie op de bouwplaats kwam van de modellen. Ook hier werd de taakgerichte informatie op verzoek geleverd aan het bouwplaats personeel.
4.1 Methode De uitvoerder verzamelde actuele informatie van verschillende aspectmodellen en gaf daarmee een re- presentatie van de onderlinge samenhang in een 2d- weergave. Aangevuld met specifieke informatie, niet perse afkomstig uit BIM, was dit de informatie waar op de bouwplaats behoefte aan was. Kenmerkend aan dit informatieoverzicht was de weergave van één of meerdere 3d-impressies, naast weergaven in 2d die gebruikt werden voor maatvoering. Het zorg- de voor meer inzicht, samen met extra informatie, afkomstig van verschillende bronnen.
Figuur 1 - Impressie van de keet van de
uitvoerder. Opmerkelijk is de tekeningenkast die bijna leeg is, dit door het ontbreken van tekeningen zoals traditioneel van toepassing. 5 PRAKTIJKVOORBEELDEN Gedurende de looptijd van de bouwprojecten, stond het model steeds meer centraal. Waar eerder een groot deel van de informatie afkomstig was van tra- ditionele werktekeningen, ging later het ge- bouwmodel een steeds belangrijkere rol spelen. Hi- erbij werden op de bouwplaats geen traditionele werktekeningen gebruikt, alle informatie kwam uit BIM, inclusief geometrische informatie, door toe- passing van het uitwisselbestand IFC. Bij gunning van het werk, waren enkel het BIM model ‘zoals besteld’ (As Ordered) en eisen en voorwaarden van de opdrachtgever beschikbaar. De uitvoerder creëerde 2d-extracten op basis van verschillende aspectmo- dellen (Berlo et.al, 2012) die werden gemaakt in de fase ‘zoals beloofd’ (As Promised), ten behoeve van een bepaalde taak of bewerking die plaatsvond con- form planning. Enkele praktijkvoorbeelden zijn hieronder
weerge- geven. Hiermee wordt geprobeerd om antwoord te geven op de volgende vragen: Welke informatie moet er op een extract uit BIM worden weergegeven?: Wie kan deze extracten maken?: Welk effect heeft deze aanpak op de kwaliteit van het bouwwerk en de kans op falen op de bouwplaats? 5.1 Houten stelkozijnen Voor het stellen van stelkozijnen is specifieke in- formatie nodig. Om deze informatie op een overzicht te plaatsen zijn verschillende aspectmodellen ge- bruikt. In dit voorbeeld zijn het aspectmodellen van de begane grondvloer, fundering, betonwanden (bin- nenblad van de spouwmuur) en van de stelkozijnen. Door deze modellen zichtbaar te maken in een mo- delleerapplicatie (in dit voorbeeld ArchiCAD), kun- nen extracten worden gegenereerd, aangevuld met informatie op basis van de behoefte. Zo ontstaan in- formatie-overzichten. Er kan maatvoering aan wor- den toegevoegd aan de hand van de hoek van een wand of het uiteinde van de fundering, afhankelijk van de vraag die komt van de bouwplaats.
Figuur 2. Impressie van een A3 papier met informatie 5.2 Afwijkingen paalfundering Door een afwijking in positie van de funderingspa- len, moesten er maatregelen worden getroffen aan de fundering. Een plaatselijke verbreding werd door de constructeur als oplossing geschetst. Deze oplossing is vertaald naar een model dat op de bouwplaats werd gebruikt. Er werd een informatie-overzicht gemaakt waarop de informatie, naar behoefte van het bouwplaats personeel, stond weergegeven. Door de aanpassing aan de funderingsbalk, veranderde de maatvoering van de vloer ten opzichte van de rand van een funderingsstrook. Bij het leggen van de vloer werd de actuele informatie gebruikt, de vloer- platen in relatie met de gewijzigde funderingsbalken. Doordat de actuele gegevens in de modellen, en daarmee ook op het overzicht, was
verwerkt, waren er geen onduidelijkheden tijdens de uitvoering op de bouwplaats. Traditioneel zou deze informatie van verschillende gewijzigde tekeningen komen. In sommige gevallen zou er pas een gewijzigde teke- ning komen wanneer de werkzaamheden hieromtrent al afgerond waren, op zogenaamde revisietekenin- gen. Dit vergroot de kans op fouten op de bouwplaats, mede doordat informatie niet actueel is.
Figuur 4. verschillende impressies van de geveldrager.
Figuur 3. De consequentie van de paalaf-
wijjking werd zicht- baar gemaakt in BIM en gebruikt voor de nieuwe ‘tekeningen’.
5.3 Geveldrager Een staalconstructie werd gebruikt als geveldrager. Voordat de montage plaatsvond, is een informatie- overzicht gemaakt. Verschillende weergaven op dit overzicht, gaven de relatie weer tussen de geveldrager en de betonwand waarop deze werd bevestigd. Na een kort overleg op de bouwplaats werd de gewenste maatvoering op een informatie-overzicht verwerkt. De belangrijkste vraag hierbij was; “welk informatie heb je nodig om de geveldrager te kunnen monte- ren?” Met behulp van een laser werd de hoogte uit- gezet en de horizontale maatvoering werd gemeten vanaf de betonwanden. Voordat de montage startte, gaf het gebouwmodel inzicht aan het bouwplaats personeel aangaande strategie en uitvoering. Op de werkplek gebruikte men een informatie-overzicht waar de informatie zoals gevraagd op vermeld stond. Traditioneel zou de benodigde informatie van ver- schillende tekeningen bij elkaar gezocht worden. Hoe meer relaties de geveldrager heeft of hoe com- plexer, des te groter wordt het aantal tekeningen. Deze tekeningen worden mogelijk niet allemaal meegenomen naar de werkplek, maar iemand heeft de relaties tussen al die tekeningen een keer onder- zocht. Er kan een goede tekening zijn van het beno- digde detail maar als er iets wijzigt dan zouden ook alle tekeningen moeten wijzigen. Handgeschreven aantekeningen zijn in de praktijk een oplossing om informatie van verschillende tekeningen te combine- ren en/of om wijzigingen te verwerken. Mogelijk is er op de bouwplaats geen tijd om op nieuwe tekeningen te wachten.
5.4 Ventilatiekokers De positie van de ventilatiekokers werd gepresen- teerd in relatie met de begane grondvloer en funde- ringsbalken. De oplegnokken van de begane grond- vloer, waren in het model zichtbaar. De ventilatiekokers moesten tussen deze opleggingen worden geplaatst. Omdat het bouwplaats personeel vroeg om de maatvoering vanaf de funderingsbal- ken, werd juist die informatie verwerkt op het over- zicht. Traditioneel wordt met behulp van een breek- ijzer of koevoet gezocht naar de positie tussen de opleggingen, door tegen het isolatiemateriaal aan de onderzijde van de vloer te stoten, ongeveer ter plaat- se van de positie zoals op de geveltekening staat aangegeven.
Figuur 5. impressie van ventilatiekokers op een plattegrond
Het probleem is de relatie met het metselwerk dat nog niet is uitgevoerd wanneer de ventilatiekokers worden geplaatst, terwijl deze wel belangrijk is in verband met de koppenmaat. 5.5 Sparing door funderingsbalk Voor de sparingopgave in de fundering werd ver- schillende informatie gebruikt, afkomstig van co- makers, leveranciers en adviseurs. De benodigde in- formatie voor de taak op de bouwplaats, werd op een informatie-overzicht samengevoegd weergegeven. Maatvoering werd herleid uit de relatie tussen de in- stallaties en fundering.
Op aangeven van het bouw- plaats personeel werd een informatie-overzicht gemaakt, de samenvoeging van de benodigde informatie, zodat de taak in het werk kon worden uitgevoerd. In dit geval was het papier, een A3 for- maat, geprint in de bouwkeet. In dit voorbeeld werd het model ‘zoals gebouwd’ (As Built) van de gewij- zigde funderingspalen gebruikt, samen met het mo- del ‘zoals beloofd’ (As Promised) van de fundering, zoals bepaald op aanwijzen van de constructeur. 5.6 Gelamineerde liggers De co-maker die de samenwerking aanging voor wat betreft de gelamineerde liggers van een project, gaf aan te kunnen werken met BIM. Deze co-maker ont- ving de meest actuele modellen in IFC van overige projectpartners, de referentie voor zijn eigen werk. Zijn model ‘zoals beloofd’ (As Promised), werd sa- mengevoegd met overige modellen in het verifica- tiemodel (samengevoegd gebouwmodel dat wordt gebruikt voor verificatie van de modellen). De signa- leringen die als uitkomst werden gepresenteerd, leidde uiteindelijk tot een aspectmodel (IFC) met ge- lamineerde liggers, inclusief een sparing ten behoeve van een kabelgoot. Deze sparing was in overleg met constructeur, installateur en co-maker tot stand gekomen. Ten behoeve van de uitvoering van de werk- zaamheden op de bouwplaats, werd actuele informa- tie op papier gebruikt. Dit overzicht liet relaties zien tussen betonwanden ‘zoals gebouwd’ (As Built), ge- lamineerde liggers ‘zoals beloofd’ (As Promised) en aanvullende aanwijzingen voor het uitvoeren van de taak. Een 3d-impressie op het overzicht gaf inzicht, de aanvullende gedetailleerde informatie over beves- tigingen hielp tijdens de montage. Traditioneel wordt de benodigde informatie gevon- den in de bouwkeet. Een veelvoud aan tekeningen en aanvullende informatie. Het bestuderen van de in- formatie in de bouwkeet, vergt veel tijd. Omdat niet al deze tekeningen worden meegenomen naar de werkplek, resteert mogelijk een blaadje met aanteke- ningen, met de hoop dat dit de juiste gegevens zijn. Het bestuderen van de informatie in de bouwkeet, vergt meer tijd dan het samenvoegen van benodigde informatie op een informatie-overzicht. 5.7 Experimenten Tijdens een aantal projecten werd geëxperimenteerd met het verwerken van informatie ten behoeve van het uitvoeren van een taak. Zo kwam er ook infor- matie die niet direct herleidbaar is uit BIM op een overzicht, zoals informatie over actuele weersom- standigheden bijvoorbeeld. Ook informatie over een gebeurtenis op een bepaald moment of een telefoon- nummer van een leverancier of ander aanspreekpunt. Niet direct taakgericht
maar mogelijk wel relevant.
Figuur 6. impressie van een experiment met brondata.
Andere experimenten hadden betrekking op niet- geometrische informatie op een overzicht die wel taakgericht is, zoals voorschriften en handleidingen. In een voorbeeld is de maximale randafstand van de schroeven in een volkernbeplating weergegeven op het overzicht, de aanwijzing van de leverancier van het product. Een gedeelte van de productinformatie werd hierbij gekopieerd op het informatie-overzicht. Om de herkomst en status van de overzichten te kunnen herleiden, is geëxperimenteerd met model- namen en bestandsnamen die worden weergegeven op een overzicht. De voorkeur voor bestandsnamen ging uit naar een combinatie met fase, aspect, omschrijving en datum. Hierdoor werd het eenvoudig te bepalen of een overzicht actueel was. 6 OBSERVATIES Uitkomsten van dit onderzoek laten zien dat deze methode een goede manier van communiceren is, tussen het bouwplaats personeel en de uitvoerder. Steeds vaker komt gespecialiseerd personeel voor korte tijd naar de bouwplaats, voor het uitvoeren van een specifieke taak. Zij zijn zich niet bewust van het grotere geheel, maar enkel dat aspect waar zij voor komen. Het verstrekken van taakgerichte informatie op papier, maakt het werk dat zij doen meer effici- ent. De samenwerking tussen het bouwplaats perso- neel en de uitvoerder, is de belangrijkste factor in deze voorbeelden. De benodigde informatie, moet op tijd beschikbaar zijn voor het bouwplaats personeel. Om zoveel mogelijk van deze aanpak te profiteren, is het nuttig wanneer ieder competent persoon de overzichten op verzoek kan maken in de keet. Zo zijn er bijvoorbeeld meer projecten geweest waarbij BIM modellen aan de basis lagen voor tekeningen op de bouwplaats. De projecten die zijn gebruikt voor dit onderzoek, laten zien
dat het niet enkel gaat om het extraheren van informatie uit BIM, maar om het geven van taakgerichte informatie. Het combineren van actuele informatie van verschillende bronnen en deze zonder afleiding van niet relevantie informatie presenteren op een handzaam papier. Voor sommige taken is het nuttig wanneer informatie wordt toegevoegd welke niet direct herleidbaar is uit BIM, maar voor een groot aantal taken volstaat de informatie die komt uit BIM. Kort samengevat zijn dit de observaties van de uit- voerder en het bouwplaats personeel: Voordelen: • Extra informatie naast info uit BIM (bijvoor- beeld montagehandleidingen, regels en richt- lijnen, contactinformatie leverancier en co- makers, etc.) • Informatie is taakgericht • Geen afleiding • Minder zoeken op tekeningen • Handzame overzichten (A3) • Gemakkelijk vervangbare tekeningen • Minder problemen tijdens de uitvoering (echter niet aangetoond in dit onderzoek) Nadelen: • Er moet voor iedere taak een overzicht gemaakt worden • Sterk afhankelijk van de planning (LEAN) • Wie vervangt de uitvoerder indien noodzake lijk? 7 CONCLUSIES Een voorlopige conclusie die kan worden getrokken is dat deze aanpak een effectieve communicatie me- thode is tussen uitvoerder en bouwplaats personeel. Met name bouwplaats personeel dat gericht een spe- cifieke taak gaat uitvoeren op de bouwplaats, voor een kort moment, heeft aangegeven dat deze aanpak een unieke manier is om snel inzicht te krijgen in de werkzaamheden op de bouwplaats. Belangrijk hier- bij is de samenwerking tussen de uitvoerder en het bouwplaats personeel. Een goede samenwerking zorgt ervoor dat de informa-
tie op tijd beschikbaar wordt gesteld en het bouwplaats personeel niet hoeft te wachten. Toch kan het voorkomen dat de informatie die be- schikbaar wordt gesteld op een overzicht, als te wei- nig wordt ervaren. Dit kan snel worden verholpen maar gaat ten kosten van de efficiëntie. De sleutel tot succes ligt in de handen van degene die de overzich- ten maakt. De informatie die op een taakgericht overzicht kan worden geplaatst, komt niet perse uit BIM. Tijdens de projecten in dit onderzoek, had de uitvoerder het overzicht op het hele proces. Hierdoor was hij in staat om juist die informatie eruit te filteren, welke van belang was voor een specifieke taak. Tijdens de projecten heeft dit niet tot problemen geleid .Het is echter een risico van deze aanpak (hoewel er uit- voerders zijn die te kennen gegeven hebben dat dit risico bij een traditioneel proces ook van toepassing is). De betrokkenen tijdens de projecten geloven dat iedereen die kennis en ervaring heeft met de proble- men op de bouwplaats, de overzichten kan maken. Dit is tevens een voordeel; problemen die op de bouwplaats leven, kunnen ter plekke worden opge- lost. Over het algemeen lijkt deze aanpak een gun- stige uitwerking te hebben op de efficiëntie op de bouwplaats, de effectiviteit van het bouwplaats per- soneel en de kwaliteit van het geleverde werk. 8 DISCUSSIE Deze aanpak omschrijft één van de vele methoden om informatie met het bouwplaats personeel te de- len. Andere methoden zijn bijvoorbeeld het gebruik van een smartboard in de keet, tablet of zelfs virtuele brillen (Helmolt et.al, 2009). Het onderzoek in deze publicatie is gebaseerd op projecten en interviews. Een vergelijk tussen ver- schillende methoden is daarom niet mogelijk. Er kan geen harde conclusie worden getrokken. Enkele uitvoerders denken dat deze aanpak, waarbij taakgerichte informatie wordt gegeven, ertoe kan leiden dat bouwplaats medewerkers niet meer na hoeven te denken en daarmee ‘dom’ gehouden wor- den. Een dergelijke observatie of conclusie komt uit dit onderzoek niet naar voren. Voor een goede vergelijking is dezelfde uitvoerder werkzaam geweest aan alle projecten die in dit on- derzoek zijn gebruikt. Dit kan aanleiding zijn voor een bevooroordeelde mening over deze aanpak. Conclusies omtrent efficiëntie, effectiviteit en resulterende kwaliteit, zijn allemaal gebaseerd op de me- ning van dezelfde personen. Aanvullend onderzoek is nodig om conclusies uit dit onderzoek te bevestigen.
9 VERVOLG ONDERZOEK Er is meer onderzoek nodig met andere bouwplaat- sen en andere betrokkenen, om conclusies uit dit on- derzoek te bevestigen. Een ander interessant vervolg onderzoek is mogelijk het automatisch genereren van dergelijke taakgerich- te overzichten. Hierdoor wordt de aanpak minder af- hankelijk van de competenties van een uitvoerder en het komt mogelijk ook ten goede aan de kwaliteit van het bouwwerk. De aanpak in dit onderzoek is gebaseerd op het combineren van informatie uit BIM en niet-BIM da- tabronnen, op een enkel overzicht dat gebruikt wordt door het bouwplaats personeel. Een andere aanpak, waarbij alle data in hetzelfde bestandsformaat wor- den gebruikt (Goedert et.al, 2008), kan het automa- tisch genereren van overzichten eenvoudiger maken. Het is nog onduidelijk welke (aanvullende) compe- tenties nodig zijn voor het uitvoeren van deze aan- pak. Vanzelfsprekend is projectinhoudelijke kennis noodzakelijk, echter dit is onveranderd ten opzichte van een traditionele situatie. De projecten in dit onderzoek zijn typisch Neder- lands, waarbij in samenwerking met veel verschil- lende participanten processen worden ingevuld. De gefragmenteerde sector heeft als gevolg dat er veel co-makers voor een bepaalde periode op de bouwplaats actief zijn. Nader onderzoek moet uitwijzen of deze aanpak waardevol is in andere landen 10 REFERENTIES Berlo, L.A.H.M. van & Beetz, J & Bos, P & Hendriks, H & Tongeren, R.C.J. van. 2012. Collaborative engineering with IFC: new insights and technology Proceedings of the
9th European Conference on Product and Process Modelling 2012 ECPPM, Reykjavik, 25-27 July. Goedert, J. & Meadati, P. 2008. Integrating Construction Pro- cess Documentation into Building Information Modeling. J. Constr. Eng. Manage. 134(7), 509–516. Helmholt, K.A. & Hoekstra, W & Berlo, L.A.H.M. van. 2009. C2B: Augmented reality on the construction site. Pro- ceedings of the 9th International Conference on Constructi- on Applications of Virtual Reality. Sydney, Australia, 5-6 November 2009
Advertorial
Certificering rekenprogrammatuur, bevestiging van kwaliteit Nadat de Betonvereniging met Kiwa Nederland een nieuwe beoordelingsrichtlijn voor rekensoftware binnen de betonsector heeft opgesteld, is Technosoft direct aan de slag gegaan met de certificering. Onlangs is het KOMO productcertificaat verleent op de software, waarmee een wens van Technosoft en haar klanten in vervulling is gegaan. Technosoft is daarmee de eerste en tevens de enige leverancier in de markt van constructieve rekensoftware die software heeft gecertificeerd. Met gecertificeerde rekensoftware kunnen gebruikers er vanuit gaan dat de kwaliteit van de software aan hoge eisen voldoet. Het productcertificaat geeft immers het vertrouwen dat de software de berekeningen die staan aangegeven correct uitvoert. Ook voor controlerende of toetsende instanties is certificering van rekensoftware belangrijk, zij moeten controleren of de berekeningen correct zijn uitgevoerd. Het KOMO productcertificaat maakt de beoordeling van de ingediende berekeningen eenvoudiger en betrouwbaarder. Gebruikers van de laatste versie van de software mogen het KOMO certificaatnummer en logo voeren op de uitvoer van hun berekeningen. Hiermee is duidelijk voor opdrachtgevers en controlerende instanties dat er gewerkt wordt met gecertificeerde software. Elke nieuwe versie van de software zal dan ook weer bekeken worden of het voldoet aan de eisen die de certificering stelt volgens de beoordelingsrichtlijn. De leverancier van de software moet eigen testsets ontwikkelen om te bewijzen dat de software voldoet. Technosoft is in staat geweest om de gehele certificering binnen een half jaar af te ronden, mede door gebruik te maken van het Technosoft programma “CodeForm”. Met de transparante rekensheets die gemaakt zijn in CodeForm is het een stuk eenvoudiger om testsets op te zetten en de door de software gegenereerde berekeningen te controleren. Gelukkig bleken er in de praktijk maar weinig aanpassingen noodzakelijk aan de software om aan de eisen te voldoen. Veiligheid is een belangrijk onderwerp binnen de bouwsector; met gecertificeerde software levert Technosoft hieraan een belangrijke bijdrage. Technosoft streeft er naar om, samen met marktpartijen en belangenorganisaties, meer beoordelingsrichtlijnen op te laten stellen, ook voor andere materialen, zodat zoveel mogelijk software gecertificeerd kan worden. De Nationale Beoordelingsrichtlijn 0207 De BRL 0207 is vastgesteld door het College
van Deskundigen Constructief Beton van Kiwa, waarin belanghebbende partijen op het gebied van rekensoftware voor betonconstructies zijn vertegenwoordigd. Dit college begeleidt ook de uitvoering van certificatie en stelt zo nodig deze Nationale Beoordelingsrichtlijn bij. Technosoft rekensoftware wordt door zijn gebruikers toegepast voor o.a. het ontwerp en de berekening van gebouwen en civieltechnische werken in gewapend beton. Vanaf de intrede van het Bouwbesluit 2012 worden constructieve berekeningen gemaakt op basis van Eurocode normen (bijv. Ontwerp en berekening van Betonconstructies NENEN 1992-1-1) aangevuld met Nederlandse Nationale Bijlagen. De software moet de gespecificeerde constructieve betonvoorschriften op een juiste wijze gebruiken. Vanaf de invoering van het Bouwbesluit in 2012 is er op initiatief van de Betonvereniging en diverse andere partijen gekozen om de certificering volgens de Eurocode betonnormen opnieuw te garanderen door middel van een KOMO® productcertificaat. Technosoft is hier vanaf maart 2014, toen de BRL 0207 beschikbaar kwam, mee aan de slag gegaan. Op 28 juli jl. heeft de Kiwa de certificeringsaudit uitgevoerd. Medio september is het productcertificaat aan Technosoft uitgereikt. KIWA en het KOMO® productcertificaat Kiwa is een onafhankelijke organisatie die hooggekwalificeerde certificering verzorgt. Kiwa creëert vertrouwen in organisatie, producten, diensten, processen, managementsystemen en medewerkers door de kwaliteit van alles wat gedaan wordt zichtbaar en meetbaar te maken. Zo helpt Kiwa de kwaliteit te verbeteren. Met het KOMO-productcertificaat kan de bouwsector van de kwaliteit van producten, processen, systemen en diensten op aan. KOMO is een collectief keurmerk en staat voor onbetwiste kwaliteit. Gebruik van KOMO-gecertificeerde producten en processen verhoogt de efficiency in het bouwproces en verlaagt de faalkosten. Nieuwe ontwikkelingen
Aardbevingssoftware Technosoft volgt de aardbevingsproblematiek in het Noorden van Nederland door zijn software portfolio en de aanwezige kennis daarop aan te passen. Zo beschikt AxisVM (de gebruiksvriendelijke 3D rekensoftware van Technosoft) over diverse uitbreidingsmodules specifiek voor het ontwerp van staal en betonconstructies in aardbevingsgebieden. Voorbeelden van berekeningen voor aardbevingen zijn onder andere; 1. de “berekening volgens het modale responsspectrum”, inzetbaar voor alle gebouwen 2. niet-lineaire statische (pushover) berekening, inzetbaar met een goede onderbouwing en berekening dat andere, conservatievere berekeningen[1] en [2] aantoonbaar hierdoor vervangen kunnen worden 3. niet-lineaire (dynamische) tijdsdomein analyse
In de praktijk zijn er veel (bestaande) gebouwen waar de hoofddraagconstructie bestaat uit metselwerk. Technosoft heeft hiervoor het internationaal veel toegepaste programma 3Muri geselecteerd als de oplossing voor seismische berekeningen voor bestaande gebouwen met metselwerk.Dit programma, welke ontwikkeld is in Italië op basis van een niet-lineaire (pushover) statische analyse, maakt gebruik van de FME methode (Frame by Macro Element). Een team van specialisten onder leiding van prof. Sergio Lagomarsino (Universiteit van Genua) heeft aan de basis gestaan van de ontwikkeling van deze software en zorgt voor een vergelijk van de theoretische berekeningsresultaten uit 3Muri en proeven in laboratoria.
De softwarepakketten AxisVM en 3 Muri worden constant aangepast aan de laatste inzichten met betrekking tot de Nederlandse interpretatie van de EuroCode 8 norm. Hiermee is de software voorbereid om het herstel van woningen en de nieuwbouw in aardbevingsgevoelige gebieden in Nederland te ondersteunen. Binnenkort komt Technosoft ook met opleidingen op het gebied van aardbevingen.
www.technosoft.nl
Brainstormsessie BetonModelleur Zo’n 20 experts namen op 30 oktober 2014 deel aan de brainstormsessie Betonmodelleur die Stumico samen met de Betonvereniging organiseerde. Deelnemers kwamen van ingenieursbureaus, aannemers, prefab-betonfabrikanten en wapeningscentrales. Alle bekleedden ergens in het proces een cruciale functie: constructeur, tekenaar, werkvoorbereider en wapeningsleverancier. De voorstelronde stond in het teken van de situatie nu en in de toekomst. In 1994 maakten we kennis met WUF, het Wapenings Uitwisselings Formaat. Volgens sommigen zijn we in zekere zin op dat punt niet veel verder gekomen. De grote veranderingen liggen in de overgang naar 3D-tekenen. Witteveen+Bos is al 10 jaar volledig over op 3D; Bartels en Volantis daarentegen tekenen nog hoofdzakelijk in 2D. Voor prefab-betonfabrikanten geldt eenzelfde situatie en dergelijke verschillen zijn ook bij de wapeningscentrales merkbaar; hier gaat het bovendien om het hebben van voldoende goede mensen. De aannemers, als coördinerende partijen, willen liefst vandaag nog geheel over op BIM, en dus 3D. Willen we dat in 2025 iedereen over is op 3D, dan is durf nodig, moet er meer worden samengewerkt en moeten verantwoordelijkheden worden gedeeld. Veel fouten ontstaan doordat de informatie in de keten niet goed wordt doorgegeven aan de volgende schakel. Er worden ook nog veel dingen dubbel gedaan, bijvoorbeeld het overtekenen van 2D- dan wel 3D-informatie. Ook is het ontwerp van het ingenieursbureau nogal eens niet uitvoerbaar. Een belangrijke vraag is of elke partij wel voldoende weet wat de na hem volgende partij aan informatie nodig heeft of wat de vorige partij met zijn ontwerp heeft bedoeld? Vervolgens konden de deelnemers met gele memobriefjes de situatie anno 2014 en de gewenste situatie anno 2025 inkleuren. In de keten van constructeur - tekenaar/ modelleur -werkvoorbereider/uitvoerder – wapeningsleverancier moesten de minimale input, de bijbehorende taken en de gewenste output worden aangegeven. Proces 2014 De constructeur bepaalt de wapening, is spil in het spel en controleert op de bouwplaats. De tekenaar krijgt een opgave van de hoeveelheid wapening, de vorm en de in te storten onderdelen. Hij is deel van het ontwerpteam en tekent de wapening i.r.t. maakbaarheid. De werkvoorbereider krijgt een 3D-model aangeleverd met een wapeningstekening.
Hij verzorgt de communicatie tussen ontwerper en wapeningsleverancier, is sparringpartner van de ontwerper in relatie tot de maakbaarheid en weet op basis van zijn vakmanschap een 2D-tekening uit te trekken. De wapeningsleverancier ontvangt 2D pdftekeningen van de aannemer. Op basis van deze info moet hij zijn wapening maken. Proces 2025 De constructeur maakt een uitvoerbaar ontwerp en kan dat omdat de vlechter ook deel uitmaakt van het ontwerpteam. Hij onderzoekt alternatieven , toetst het model en levert een gedetailleerd VO af. Zo mogelijk levert hij een 3D-model gekoppeld aan een 3D-berekening. De modelleur krijgt inzage in de beschikbare tijd en hoeveelheid geld. Het 3D-model wordt centraal beheerd en clash detection wordt uitgevoerd. Er is een nauwe samenwerking met de constructeur. Hij maakt een rijk BIM en een plan dat uitvoerbaar is voor uitvoering én wapeningscentrale. Hij modelleert alles passend, want: binnen niet passend is buiten niet passend. De aannemer gaat een vast partnership aan met een wapeningsleverancier. De wapeningsleverancier beheert een centrale BIM-database; de 3D-info gebruikt hij om zijn buigmachines aan te sturen. Hij doet volwaardig mee in het ontwerpproces en overlegt reeds in vroeg stadium met de constructeur. Hij is sparringpartner m.b.t. maakbaarheid en ARBO. Hij doet voorstellen voor de montage van de wapening en geeft daarbij zijn wensen en voorkeuren aan.
Cursus Betonmodelleur Vervolgens mochten de deelnemers zich uitlaten over het voorgestelde, tweejarrige curriculum Betonmodelleur ASEng. Allereerst werd duidelijk aangegeven dat een modelleur niet meer werkt op MBOniveau, maar dat minimaal HBO noodzakelijk is. Het eerste semester uit het curriculum – met vakken als betonconstructieleer en goniometrie - is bedoeld om MBO’ers op HBO-niveau te krijgen; HBO’ers krijgen vrijstelling hiervoor. In de communicatie naar buiten toe is dat echter niet duidelijk en schrikt dit potentiële cursisten zelfs af. Het advies is dus dit eerste semester los te koppelen van de opleiding en slechts in tweede instantie aan cursisten met een MBO-diploma verplicht te stellen. Verder werd de totale tijdsduur van de opleiding met 2 jaar wel erg lang gevonden. Sommige van de aangeboden vakken werden als niet direct noodzakelijk bestempeld (o.a. Regelgeving en bestek, Materiaaltechnologie en uitvoering). Door kritisch in het curriculum te snijden, kunnen de kernvakken (Wapenen en Modelleren) nu binnen één semester worden aangeboden. Blijven traditionele Engineering Content Management Systemen in de toekomst kosten efficient?
Advertorial
Beheers Engineering Collaboration in de Cloud BlueCielo biedt inzicht in de manieren om wereldwijde samenwerking in engineering projecten te verbeteren en op welke manier Microsoft SharePoint daarbij ingezet kan worden. Complexe samenwerkingsverbanden (consortia), technologische veranderingen, innovaties, meer specialisatie en kennis schaarste zorgen er voor dat leden van project teams verspreid zijn over de hele wereld. Vandaag de dag worden projecten steeds vaker gedeeltelijk of geheel uitbesteed om de beste expertise te gebruiken die er in de wereld beschikbaar is. In deze complexe markt situatie wordt samenwerking en data uitwisseling steeds kritischer, hetgeen een directe invloed heeft op de project risicos, de winstgevendheid en de veiligheid na oplevering van het project. Facilitiy managers en onderhoudsmedewerkers hebben allemaal accurate, up-to-date (as-built) technische data en documentatie nodig om hun werk efficient en veilig uit te voeren. Diezelfde as-built facility informatie is echter ook nodig als input voor optimalisatie- en wijzigingsprojecten. Zonder een toegespitst beheerssystem werken echter alle stakeholders met de verkeerde informatie en kan niemand op tijd en binnen budget het werk afleveren. Om aan de eisen van dit veranderende bedrijfs- en technology klimaat te kunnen voldoen is een systeem nodig dat waarborgt dat de facilities gerelateerde technische informatie as-built blijft en tegelijkertijd externe contractors en leveranciers mee kunnen werken in de engineering projecten. De Volgende Stap: BIM en de Cloud De complexiteit van de markt is toegenomen, maar ook de systemen om de engineering informatie te managen (BIM) zijn mee gegroeid. Papieren archieven zijn gedigitaliseerd voor wereldwijde beschikbaarheid van de informatie; handmatige processes zoals project management, goedkeuringscycli en voortgangscontrole zijn geautomatiseerd om tijd te bespraren en het process meetbaar te maken en daarnaast gebruiken steeds meer bedrijven Cloud oplossingen om efficiency te verbeteren en IT overhead te verlagen. Het werken in de Cloud biedt project teams de mogelijkheid in een gecentraliseerd systeem online samen te werken vanuit iedere locatie in de wereld. De Cloud biedt natuurlijk ook andere voordelen: snellere implementatie, flexibele schaalbaarheid, wereld-
wijde en veilige toegang vanaf vaste of mobiele devices. Waarom MS SharePoint alleen niet genoeg is Een van de meest populaire systemen om samen te werken in virtuele project teams is Microsoft SharePoint. Ondanks de vele mogelijkheden en voordelen biedt dit platform de stakeholders die met technische tekeningen en documenten specifieke uitdagingen waarvoor MS SharePoint geen toegespitste funcitonaliteiten biedt. CAD files, Revit modellen, technische tekeningen, documenten en specificaties hebben uitgebreide meta-data, specifieke document clasificatie en nummering systemen, hun specifieke revisie nummering, externe referenties, titleblock integraties en relaties met de faciliteiten (gebouwen, ruimtes, technische voorzieningen, etc.), welke beheerd moeten worden terwijl veel data uitgewisseld wordt met de externe aannemers en leveranciers. Bij voorkeur hebben de externe partijen geen directe toegang tot het interne netwerk, maar kunnen ze aan het project deelnemen via een portal. In de portal kan iedereen bij de data, Revit worksets en documenten die voor hun van toepassing zijn terwijl ook het project overzicht duidelijk is. De toegansrechten bepalen hoe formeel of informeel met de data uitwisseling omgegaan wordt, via document controllers kunnen formele transmittals worden gestuurd. Na acceptatie is de transmittal content beschikbaar voor de externe partij. Om met de externe partijen te werken, moet in de MS SharePoint gebaseerde portal voorzien zijn van site overstijgend document management, moet er onder andere specifieke funtionaliteit beschikbaar zijn om met CAD files om te gaan, data te valideren (inclusief Xrefs), batch upload mogelijk te maken en compleetheid te checken.
Image caption: Meer dan $1.5 trillion assets worden beheerd met BlueCielo solutions. Collaboration with Confidence & Control BlueCielo biedt de enige MS SharePoint gebaseerde oplossing dat samenwerking mogelijk maakt met de gehele leveranciers keten, zonder directe toegang te hoeven te verlenen tot het iterne netwerk, alle data en documenten en deel te moeten nemen aan de interne workflows. Hierdoor wordt data consistentie en compleetheid gegarandeerd, terwijl de kosten voor uitwisseling van critische engineering data wordt geminimaliseerd. Zonder client installatie, scheiding tussen de interne en de externe organisatie, eenvoudige opzet van de project omgeving, naadloze handover en data validatie om eenvoudig inspecties te doorstaan, bieden de MS SharePoint oplossingen van BlueCielo de volgende stap in de evolutie van engineering collaboration in de cloud. Belangrijkste voordelen: • Iedere gebruiker werkt altijd met de juiste versie van de informatie • Beschikbaarheid, controle en bescherming van de informatie op ieder moment in het process • Veilige samenwerking, data uitwisseling en transmittal management • Ondersteuning van concurrent engineering binnen het leveranciers netwerk • Integraties: Multi-CAD, Revit, SAP, Maximo, Office and MS SharePoint Meer Informatie Voor meer informatie over BlueCielo ECM Solutions, bezoek onze website www.bluecieloecm.com of stuur een email naar mail@ bluecieloecm.com
Afbeelding 1 Meer dan $1.5 trillion assets worden beheerd met BlueCielo solutions
Google Glass bij BAM Utiliteitsbouw Huib Tieleman Hoofd BIM Center - BAM Utiliteitsbouw Email:
[email protected] BAM Utiliteitsbouw wil de activiteiten op de bouwplaats aansturen met informatie welke direct afkomstig is vanuit het BIM model, teneinde faalkosten te reduceren. Eén van de hulpmiddelen welke hierbij een rol kunnen spelen is de Google Glass. Een aantal recente toepassingen laten een positief resultaat zien.
de engineeringstrajecten als de werkvoorbereiding. Het afleiden van tekeningen vanuit een kwalitatief hoogwaardige BIM model leidt per definitie tot informatieverlies.
De ervaring leert dat dit systeem van tekeningen en werkinstructies geen garantie vormt voor foutloos bouwen, in tegendeel. Bij het interpreteren van de tekeningen, van de werkinstructies en van de onderlinge samenhang ontstaat een aanmerkelijke foutkans, waarvan de mate bepaald wordt door het vakmanschap van de individu.
“Maar hoe krijgen we de BIM informatie dan wel op de werkvloer?” Dit is de vraag welke een antwoord verdient. BAM Utiliteitsbouw kijkt hierbij zowel naar de vorm waarin de informatie wordt aangeboden als naar het middel waarmee de informatie wordt ontsloten. Voor de vorm waarin de informatie wordt aangeboden is een parallel getrokken met de doe-het-zelf branche waarin veel gebruik wordt gemaakt van gevisualiseerde assemblage instructies, stripverhalen. Op basis van dit principe worden nu voor de bouwplaats taakgerichte 3D werkinstructies vervaardigd, rechtstreeks vanuit het BIM model. De bouwvakker krijgt per taak gevisualiseerd welke handelingen verricht moeten worden, in de vorm van een virtueel montageproces. De kans op interpretatiefouten wordt hiermee tot een minimum beperkt.
BAM Utiliteitsbouw is ervan overtuigd dat deze wijze van informatieverstrekking aan haar medewerkers op de bouwplaats niet meer past in het huidige tijdsbestek waarin BIM een prominente rol inneemt in zowel
De Google Glass wordt onder andere als middel ingezet om deze informatie te ontsluiten. Rekening houdend met de omstandigheden op de werkvloer zijn de ervaringen met de
Traditioneel ontvangt de bouwvakker op de bouwplaats een set tekeningen en werkinstructies voor het uitvoeren van een bepaald takenpakket. De tekeningen geven de uiteindelijke oplossing weer. De werkinstructies geven aan hoe en met welke middelen de bouwvakker de op de tekeningen aangegeven eindsituatie moet bereiken.
Google Glass overwegend positief. De in de Google Glass opgeslagen werkinstructies zijn relatief eenvoudig te ontsluiten en te doorlopen. In welke werkomstandigheid de bouwvakker zich ook bevindt, de vereiste informatie is voorhanden en hij heeft zijn handen vrij om zijn taken uit te voeren. Daarnaast is het met de Google Glass mogelijk op tijdens het uitvoeren van de taken de handelingen en de tussenfasen vast te leggen op foto of film. Tevens biedt de Google Glass de mogelijkheid om expertise op afstand in te roepen, zowel met beeld als geluid. Duidelijk is dat de huidige versie van de Google Glass nog verdere volwassenheid moet verkrijgen alvorens deze voor een breed gebruik op de bouwplaatsen uitgezet kan worden. Met name de grootte van het beeldscherm, en daarmee de omvang van de te ontsluiten informatie, vereist nog aandacht, evenals de robuustheid voor het werken in de Bouw. Met de combinatie van 3D werkinstructies en de Google Glass is een eerste stap gezet naar het taakgericht aansturen van onze medewerkers op de bouwplaats.
Figuur 1. 3D werkinstructies
Figuur 2 en 3 Google Glass op de bouwplaats
Figuur 4. Afbeelding van Google Glass
Uit de oude doos: Stumico nieuwsbrief nr 1 - juli 1984 Leuke vondst bij Matrix die we u niet willen onthouden Ron Weener, technisch directeur van Matrix, heeft een aantal kasten met vakliteratuur over mechanicaberekeningen en normtoetsingen die teruggaat tot de oprichting van Matrix Software in 1983. Nu de intrede van de Eurocode in rustiger vaarwater gekomen is, en omdat de kasten behoorlijk vol raakten, en ook omdat we tegenwoordig het meeste digitaal opslaan en verwerken, was de zomer een goede periode deze kasten eens goed uit te sorteren op wat nog relevant is, wat niet en wat de moeite waard is om de scannen voor digitale opslag. De Stumico nieuwsbrief is al geruime tijd digitaal. In de kasten kwamen we alle papieren nieuwsbrieven tegen. Het eerste nummer dateert van juli 1984. Het laatste papieren nummer dat we tegenkwamen is nummer 88 van juni 2005. Nummer 89 zou er ook nog moeten zijn, want vanaf nummer 90 is de Stumico nieuwbrief digitaal gegaan (zie bijlage). Nummer 90 is van juli 2006, zie ik. Dus zo’n 20 jaar papieren nieuwsbrieven en medio nu, zo’n 10 jaar digitale nieuwsbrieven.
Colofon Stumico Nieuwsbrief is een officiële uitgave van de Studievereniging voor Microcomputers. Missie Stumico heeft als missie om voor en door haar leden richtinggevend te zijn in bouw-ICT, waarbij wij de volgende twee strategische doelstellingen willen bereiken: 1. Hèt kennis- en praktijkplatform voor ICT in de bouw, de traditionele rol van Stumico. Een vereniging van en voor praktijkmensen die actief zijn in het bouwproces, om te leren van elkaars ervaring. 2. Richtinggevend in bouw-ICT, de nieuwe doelstelling vanaf 2013. Hierbij gaat het om het mede-bepalen van de strategische sectorale agenda, stellingname en meningen over actuele thema’s en toegepast onderzoek. Fundament van dit alles is nadrukkelijk de praktijkervaring van Stumico-leden. Statement Het plaatsen van een logo, advertentie, of een artikel waar een product wordt beschreven betekent niet dat Stumico een voorkeur uitspreekt voor de genoemde leverancier en/of producten Bestuur Voorzitter • Ruud van Tongeren Penningmeester • Frens Pries Secretaris • Herman Oogink Leden • Léon van Berlo • Bas van Loenen • Maarten Slee Secretariaat Postbus 411 2800 AK Gouda
[email protected] Lidmaatschap Aan- en afmeldingen of wijzigingen kunnen schriftelijk of via E-mail aan het secretariaat worden doorgegeven Website
www.stumico.nl
Column Hoe kunt u nog slimmer werken? In Europa moeten we het de komende jaren niet hebben van goedkoper en sneller werken, maar vooral met slimmer werken onze concurrentiepositie versterken. Dat kan zowel door te innoveren met nieuwe ICTtechnieken, als door bedrijfsprocessen zoveel mogelijk te optimaliseren. Uiteraard zijn die beide oplossingsrichtingen nauw met elkaar verweven. Hoe krijgt u dat slimmer werken voor elkaar, vraagt u zich misschien af? De meeste wielen zijn allang eerder uitgevonden, alleen kun je met slimmere toepassing daarvan nog steeds bijzondere resultaten behalen. Iedereen in de bouwwereld en civiele techniek is het er na ruim 15 jaar ontwikkeling over eens dat je met BIMmen in 3D de communicatie en samenwerking in projecten aanzienlijk kunt verbeteren. Toch zijn er nog maar weinig bedrijven die een BIM echt multidisciplinair tot op de bouwplaats gebruiken. Tijdens de laatste Stumico-bijeenkomst over mobiel werken, apps en augmented reality, presenteerden een aantal innovators de laatste stand van zaken. Daarbij werd duidelijk dat de sleutel tot slimmer werken niet bij het middel ligt (desktop, laptop, tablet, smartphone, bril), maar bij het taakgerichter aanbieden van informatie. Oftewel, hoe kunt u organiseren dat uw personeel minder tijd kwijt raakt met het zoeken naar de benodigde informatie en aan allerlei dagelijkse afleidingen? Dat kan door processen LEAN-er te maken en op het juiste moment de juiste informatie en eventueel benodigde expertondersteuning aan te bieden. Kijk voor de praktische invulling daarvan maar eens vaker naar de ‘best-practices’ uit de maakindustrie. Daar lopen ze zowel met LEAN, als werken in 3D, maar ook vergaande modulariteit van producten en systeemintegratie een aantal jaren voorop in vergelijking met de bouw en civiele techniek De trend van taakgerichter werken die tijdens de laatste Stumico-avond in twee presentaties werd belicht, is natuurlijk ook een mooie gouwe oude. Wie een managementopleiding heeft gevolgd weet namelijk dat Frederick Taylor al tijdens de 2de industriële revolutie pleitte voor taakgestuurde bedrijfsvoering, zonder overbodige poespas. Nu we met slimmere ICT aan de vooravond van een 4de industriële revolutie staan kunnen we misschien nog steeds van hem en de valkuilen uit die tijd leren. Verder bevatten het Industrie 4.0 whitepaper van Link Magazine en het Lean Construction Smart Market Report interessante inzichten. http://www.linkmagazine.nl/content/view/4552/ http://www.leanconstruction.org/media/docs/ Lean_Construction_SMR_2013.pdf
Welkom CADAC als nieuwe donateur Veel van het werk dat Stumico doet voor haar leden wordt gratis aangeboden. Dit kan alleen dankzij de medewerking van donateurs die het werk van Stumico onderschrijven en ook het werk via een jaarlijkse bijdrage financieel ondersteunt. Wij zijn deze bedrijven er dankbaar voor deze bijdragen. Het verheugt ons dan ook zeer dat wij weer een nieuw donateur mogen verwelkomen nl. de CADAC Group. CADAC zegt hierover het volgende: “De bouwwereld ontwikkelt zich de laatste jaren in rap tempo. Nieuwe technologieën worden bijna maandelijks geïntroduceerd. Vanuit Cadac Group waarderen wij de rol van Stumico hierin bijzonder. Richting geven aan de bouw-ict is benodigd, gezien de vele nieuwe mogelijkheden. Waar moet een organisatie juist wel rekening mee houden, en waar kan je beter nog even mee wachten? Vanuit Cadac Group ondersteunen we de rol van Stumico graag, en hopen de komende jaren hierin een actieve rol te kunnen vervullen. Cadac Group is gespecialiseerd in automatiseringsoplossingen voor het creëren, beheren en delen van digitale ontwerpinformatie onder andere voor de bouw. Het ondersteunen van bedrijfsprocessen staat daarbij voorop. Daarnaast ontwikkelen wij zelfstandig en onafhankelijk software voor het verbeteren en optimaliseren van ontwerpprocessen, documentbeheer en projectcommunicatie. Met ca. 250 medewerkers en meer dan 12 vestigingen wereldwijd is Cadac Group voor haar klanten een betrouwbare en pragmatisch partner.” Als bestuur en namens de leden zijn wij CADAC zeer erkentelijk voor deze steun en wij hopen dat de wederzijdse verwachtingen waarghemaakt kunnen worden
Agenda 2014 24 april • BIM en GIS interoperability • ALV 12 juni 2014 • BIM en de rol van de model leur deel 2 25 september 2014 • Mobiel werken, Apps en Augmented Reality 30 oktober 2014 • Rol modelleurs 27 november 2014 • Beheer en Onderhoud 11 december 2014 • Excursie naar timmerfabriek
