NVvP-Nieuwsbrief ISSN nummer 1568-4237 nr. 76, juni 2012
Fundamenteel Woord van de voorzitter
Grensoverschrijdend Europerio 7 was een massaal succes. De grens van zesduizend bezoekers, waaronder ongeveer driehonderdvijftig uit Nederland, werd van 6-9 juni overschreden in de Messe bij het Prater in Wenen. Na zo’n groots opgezet congres heeft u wellicht behoefte aan een wat kleinere setting. Dat komt goed uit: op 23 november aanstaande organiseert de NVvP haar najaarscongres met de inspirerende titel: “Op de overgang Nederland - België”. Voor deze thuiswedstrijd kunt u afreizen naar het Mediaplaza in Utrecht, onderdeel van èn gelegen op het terrein van de Jaarbeurs. De Rode Duivels krijgen ruim baan op dit congres en dat voorspelt veel goeds: de uitgenodigde Belgische sprekers zijn ieder kopstukken in het vakgebied. Het Mediaplaza is bovendien voorzien van de nieuwste digitale
Intern leggen we onze NVvP-commissies onder de loep:
techniek en dat maakt een veelzijdige interactie tussen sprekers
per commissie wordt gekeken naar toekomstbeeld en het
en toehoorders mogelijk. Boeiend vooruitzicht!
‘kop-en staart’-principe. Commissies zijn gebaat bij duidelijke doelstellingen plus afgebakende opdrachten. Aan ons de
Er staan vanzelfsprekend meer aandachtspunten op onze
taak om hier actief meer richting aan te geven. De oproep
bestuursagenda. Zoals het paroprotocol: met de invoering
daarvoor in de vorige Nieuwsbrief heeft inmiddels al enkele
van de nieuwe tariefstructuur wordt van zorgverzekeraars en
reacties opgeleverd en dat stemt hoopvol.
behandelaars een bepaalde concurrentie verwacht en hierbij
Nieuwe enthousiaste commissieleden verwelkomen we
moeten we ervoor waken dat het paroprotocol niet in een
hartelijk, zoals we dat doen met nieuwe bestuursleden.
gevaarlijk grensgebied komt. Met name het al dan niet
Tijdens de recente ALV van 18 april jongstleden is Monique
vergoeden van de parodontale nazorg door zorgverzekeraars
Danser geïnstalleerd als NVvP-bestuurslid. Monique is
is een kwestie die niet uit het oog verloren mag worden. Een
werkzaam op ACTA en daar o.a. nauw betrokken bij
duidelijke communicatie hierbij is onontbeerlijk. In dat kader
wetenschappelijk onderzoek. We zijn blij dat zij ons bestuur
attendeerde Michiel Eijkman ons op een interessant aspect
komt versterken.
rondom het paroprotocol. Lees zijn artikel in deze Fundament en doe er uw voordeel mee.
Zelfs met de komende vakantieperiode voor de boeg blijft
Ook de verdere implementatie van onze nieuwe huisstijl
de NVvP in het najaar grensoverschrijdend bezig.
houdt ons bezig. Nadat de Nieuwsbrief en de website werden vernieuwd, zijn nu de NVvP-folders aan de beurt. De eerste
Paul Sipos, voorzitter NVvP
resultaten daarvan zijn zichtbaar in de vernieuwde paro 1 en paro 2 brochures, waarover collega Leo Kroon u op één van de volgende pagina’s meer vertelt. nr. 76 • Fundamenteel
1
SponsorPlus lezing / 114 e ALV
NVvP Nieuwsbrief / Nummer 76
..............................................................................................................................................................................................................................
Colofon
Inhoudsopgave:
NVvP-Nieuwsbrief
In deze NVvP-Nieuwsbrief treft u onder andere
ISSN nummer 1568-4237 nr. 76, juni 2012 Secretariaat, ledenadministratie + bestellen folders: Postbus 34
SponsorPlus lezing 2012 door Tommie van de Velde:
Restauratieve tandheelkunde in de esthetische zone
de volgende onderwerpen aan:
SponsorPlus lezing 2012 en ALV
3
Hoe kun je tegenwoordig op een verantwoorde wijze, met behulp van implantaten, elementen in de
Abstract
4
Vereniging voor Parodontologie (BVP), in de Sponsorplus-lezing tijdens de onlangs gehouden ALV. In een
1633 ZG Avenhorn telefoon: 0229-540148 telefax: 0229-543467 E-mail:
[email protected] Website: www.nvvp.org
België centraal tijdens
Voor correspondentie aangaande het
NVvP-najaarscongres
6
Column Otto Nelemans
7
Brochures paro 1 en 2 vernieuwd
8
Consilium Parodontologicum, aanvragen erkenning parodontoloog etc: Postbus 24 9649 ZG Muntendam Telefoon: 0598-633 313 Email:
[email protected] Redactie: Hankie Bulthuis – Jeroen Craandijk – SACHA tekst & pr Vormgeving:
EFP Nieuws
10
bespreekt !
11
Basisontwerp:
Case Presentation
12
Mission Statements NVvP • De Nederlandse Vereniging voor Parodontologie (NVvP) is een wetenschappelijke organisatie van tandheelkundige zorgverleners. • De NVvP streeft naar algemene erkenning van het inzicht
Agenda Informatie van onze sponsors
prachtige presentatie liet hij richtlijnen zien en bracht hij de aanwezigen op de hoogte van de ‘state of the art’. In zijn presentatie besprak Tommie verschillende in de literatuur beschreven evaluatietechnieken zoals SAEF (smile aesthetic evaluation form). In deze analyse, beschreven door Sousa Dias, wordt de esthetiek van de lach op een nieuwe manier vastgelegd. Er wordt gebruik gemaakt van digitale foto’s van de lach en een videoanalyse. Veel objectieve en subjectieve data worden gemeten en vastgelegd. Dit komt de communicatie met de tandarts en tandtechnicus beslist ten goede. Door deze analyse krijgt de patiënt ook meer inzicht in datgene wat er ‘mis’ is met de esthetiek van het gebit, zodat hij of zij de (on)mogelijkheden in zijn situatie beter kan begrijpen.
Stabiele zachte weefselzone
Noteer wat u met uw patiënt
Aat Doek bno
PeterVanPeetzen bv
esthetische zone vervangen? Deze vraag beantwoordde Tommie van de Velde, voorzitter van de Belgische
14 15
Tommie benadrukte dat er in de behandeling verschillende principes worden nagestreefd. In alle gevallen moet zo ‘atraumatisch’ mogelijk worden gewerkt. Dit begint al bij de extractie, waarbij de botresorbtie tot een minimum beperkt moet blijven. Harde- en zachte weefselopbouw kwamen eveneens aan bod. Hierbij streven we naar een stabiele zachte weefselzone voordat er implantaten worden geplaatst. Als de ideale indicatie zich presenteert, waarbij aan alle evaluatiecriteria wordt voldaan zoals brede botkam, dik biotype, maximale zone van aangehechte gingiva enzovoorts, dan behoort zelfs flapless implanteren tot de mogelijkheden. Minimaal invasief handelen kan dan leiden tot een uitstekend esthetisch eindresultaat.
dat gezonde weefsels rond tanden, kiezen en tand-
Minimaal invasief
heelkundige implantaten deel zijn van/horen bij een goede
Bij minimale invasieve chirurgie past behandeling onder vergroting, loep of microscoop, evenals het gebruikmaken van microchirurgisch instrumentarium en dunne hechtmaterialen. Deze werkwijze bevordert een betere adaptatie van de lap en een betere angiogenese. Na de chirurgie vormt ‘minimaal invasieve prothetiek’ een punt van aandacht. Abutment design, timing, keuze van materialen en manier van afdrukken horen daarbij. Platform switching, interne en externe connecties plus meer ruimte voor zachte weefsels passeerden eveneens de revue tijdens deze Sponsorplus lezing. Ook het Encode abutment werd belicht, waarbij er snel na het digitaal ‘afdrukken’ met tijdelijke kroon een abutment kan worden geplaatst.
algemene gezondheid en de basis vormen voor duurzame tandheelkundige zorg. • De NVvP spant zich ervoor in noodzakelijke parodontale en peri-implantaire zorg voor iedereen toegankelijk te maken. • De NVvP ondersteunt tandheelkundige en andere medische zorgverleners bij het verkrijgen van kennis op het gebied van de parodontologie en peri-implantologie.
2 NVvP. Gezond fundament 2 NVvP. Het gezond fundament.
Tommie Van de Velde studeerde in 2001 af als tandarts aan de Universiteit van Gent. In 2008 promoveerde hij op het onderwerp ‘Innovative Treatment Protocols in Oral Implantology’ aan de Universiteit van Gent. Tommie is deeltijds werkzaam als adjunct kliniekhoofd op de afdeling Parodontologie & Orale Implantologie bij de Universiteit van Gent. Daarnaast heeft hij een groepspraktijk in Antwerpen en is hij voorzitter van de Belgische Vereniging voor Parodontologie (BVP).
Al met al een presentatie waarbij keurig beeldmateriaal werd getoond van restauratieve tandheelkunde in de esthetische zone volgens de laatste inzichten. Deze SponsorPlus lezing 2012 werd verzorgd door Biomet 3i, NVvP SponsorPlus 2012. Johan Cossé, implantoloog, Amsterdam
114e ALV: levendige vergadering Diverse commissies die verslag uitbrachten over hun activiteiten en jaarverslagen van onder andere de penningmeester en het Consilium Parodontologicum: de 114e ALV van de NVvP op 18 april j.l. bood de toehoorders veel interessante informatie. De voorzitter opende deze vergadering, die plaatsvond in het Utrechtse Mediaplaza. De vergadering leek in het teken te staan van de jaarverslagen: de verschillende commissies binnen het bestuur deden verslag van hun activiteiten in 2011. Het NVvPlustrum stond hierbij vanzelfsprekend centraal: dit maakte 2011 voor iedereen tot een extra bijzonder jaar. De Kascommissie meldde een decharge en installatie en het Consilium Parodontologicum informeerde aanwezigen o.a. over examineren op het ACTA, de binnengekomen aanvragen tot erkenning parodontoloog, visitaties en verleende erkenningen. Het bestuur werd uitgebreid met assessor Monique Danser, nieuwe (buitengewone) leden werden geïnstalleerd en ook de stichting NVvP lichtte haar activiteiten toe. Al met al een levendige vergadering, die besloten werd met de aankondiging dat EuroPerio8 in 2015 in Londen zal plaatsvinden. Erik Blom nr 76 • Fundamenteel
3
Abstract
Abstract / Oproep
Effect van eenmalige dosis doxycycline naast mechanische therapie bij persisterende/recurrente parodontitis in de nazorgfase
Discussie
De ondersteunende parodontale behandeling door nazorg is een belangrijke pijler voor de lange-termijn beheersing van parodontitis.
Website Nieuws
In deze door de antibioticumfabrikant gesponsorde studie blijkt 3 maanden na applicatie een significant effect van doxycycline op het aanhechtingsniveau. Dit resultaat was echter niet blijvend. Het effect van de applicatie lijkt te verminderen bij het verstrijken van de tijd. De onderzoekers speculeren dat het vaker toedienen van de doxycycline bij een chronische ontsteking tot een meer bestendig resultaat kan leiden. Omdat hiervoor slechts beperkte extra tijd nodig is, zou dit binnen de nazorg goed inpasbaar kunnen zijn. Het belang van deze studie is dat het effect èn de beperking van nazorg worden
Professionele programma’s van secundaire preventie blijken
sonische behandeling werd herhaald bij pocketdiepten
onderstreept. Multicenterstudies kennen vanzelfsprekend
maar gedeeltelijk succesvol. Uit onderzoek blijkt dat routinematig
> 4mm, na 3, 6 en 9 maanden nazorg zonder herapplicatie
problemen, zoals verschillende behandelaars. In deze studie
subgingivaal instrumenteren van bloedende pockets bij slechts
van doxycycline. Variabelen waren pocketdiepteverandering
speelt nog het relatieve grote cohort (voormalig) rokers van de
50% van deze sites tot verbetering leidt. Eerder onderzoek toont
na 3, 6 en 12 maanden, reductie van bloeden na sonderen,
subjecten (58-62%), dat het resultaat kan hebben beïnvloed.
aan dat het lokaal toepassen van antibiotica in parodontale
microbiologische variabelen (volgende publicatie),
Het is jammer dat in de beoordeling geen rekening gehouden
pockets een aanvullend effect kan hebben op subgingivale
aanhechtingsniveauverandering en de noodzaak tot
wordt met de additionele kosten van de applicatie, die wellicht
instrumentatie. Aangetoond is dat de lokale toepassing van
herbehandeling. De pocketdiepten werden gemeten met
een chronisch karakter zou kunnen krijgen.
doxycycline (SRD, slow release doxycycline gel) naast scaling en
een drukgevoelige sonde.
Tenslotte is onduidelijk wat het effect van andere aanvullende parodontale therapie (met systemische antibiotica) en gedrags-
planing meer pocketdiepte reductie en relatieve aanhechtingswinst opleverde dan scaling-planing alleen. Het doel van deze
Resultaten
therapie (stoppen met roken) zou kunnen zijn. Dat komt wellicht
studie is het onderzoeken van het additionele effect van een
Na correctie van 22 subjecten (die geen consent konden geven
aan bod bij de publicatie van de microbiologische data.
lokaal subgingivaal antibioticum in vergelijking met alleen
of parodontale progressie vertoonden) resteerde een groep van
scaling-planing bij subjecten met persisterende-recurrente
181 subjecten. Zij waren klinisch en demografisch gelijk verdeeld
parodontitis, na een periode van 3 en 9 maanden nazorg.
over de test- en controlegroep (37% rokers, 26% voormalig
De vernieuwde NVvP-website heeft inmiddels al
Jeroen Craandijk, parodontoloog (NVvP), Leiden.
diverse lovende reacties opgeleverd. En daar zijn we
rokers). De gemiddelde instrumentatietijd bedroeg resp. 27 min Tonetti MS, Lang NP, Cortellini P, Suvan JE, Eickholz P, Fourmosis I,
(23,3-30,8 min) en 23,9 min (20,7-27 min) voor de controle- en
blij mee. We doen ons uiterste best om de website
Topoll H, Vangsted T, Wallkamm B. Effects of a single topical
testgroep (niet significant verschillend). De testgroep ontving
doxycyline administration adjunctive to mechanical debridement
gemiddeld 1,8 cartridges (= 66 mg doxycycline), aangebracht in
zo vaak mogelijk te voorzien van nieuwe informatie.
in patients with persistent/recurrent periodontitis but acceptable
gemiddeld 13,2 min. De testgroep ontving na 3 maanden een
oral hygiene during supportive periodontal therapy.
herinstrumentatie van de pockets > 4mm gedurende 18,5 min
J Clin Periodontol 2012; 39: 475-482.
(15,4-21,6 min); de controlegroep kreeg een herinstrumentatie
Kent ú projecten voor de Stichting NVvP?
voor 17,8 min (15,2-20,3 min) (niet significant). Na 6 maanden
4
Brochures bestellen tegen gereduceerd tarief
Materiaal & Methode
bedroeg de herinstrumentatietijd bij de testgroep 15,1 min
De Stichting NVvP is in het leven geroepen om parodontaal
Deze multinationale, praktijkgebaseerde, multicentre, geran-
(13,1-17 min) en bij de controlegroep 14,2 min (12,4-15,9) (niet
onderzoek en parodontaal onderwijs in Nederland te stimuleren.
domiseerde enkelvoudig geblindeerde studie met parallelle
significant). Bij de controle na 9 maanden was er sprake van
Projecten die hiervoor in aanmerking komen, kunnen worden
groepen betrof 203 subjecten uit 5 centra. Twee getrainde en
14 min (12-16 min) herinstrumentatietijd voor de testgroep en
aangemeld bij het secretariaat van onze vereniging. Voor meer
gekalibreerde onderzoekers waren aanwezig bij elk onderzoek.
14,2 (12,2-16,2) minuten voor de controlegroep (niet significant).
informatie over criteria en mogelijkheden kunt u contact
Belangrijkste inclusiecriteria waren: afgeronde initiële parodon-
Van de subjecten vertoonde 7,5% progressie van paro-
opnemen met het NVvP-secretariaat:
tale behandeling, zonodig met chirurgische pocketeliminatie en
dontitis, dit percentage werd geëxcludeerd. Beide groepen
telefoon (0229) 54 01 48 of
nazorg gedurende minstens 6 maanden, leeftijd minstens 35
toonden pocketdieptereductie tijdens de nazorg. De gemiddel-
[email protected].
jaar en een plaquescore < 30%. De nazorgbehandeling bestond
de pocketdiepte verandering was 0,7mm (0,46-0,95mm) voor
uit ultrasone/sonische supra- en subgingivale reiniging, zonder
de controlegroep en 0,8mm (0,57-1,06mm) voor de testgroep.
tijdlimiet en naar satisfactieniveau van de behandelaar. Bij een
Na 3 maanden was er een significant verschil in aanhechtings-
gerandomiseerde groep werd aansluitend nog éénmalig de
winst ten gunste van de testgroep van 0,14mm (0,04-0,23mm,
doxycyclinegel aangebracht in alle pockets van > 4mm. De
p = 0,003). Er waren geen significante verschillen aanwezig na
subjecten werden geïnstrueerd om alleen gedurende de eerste
6 en 12 maanden voor de genezingsratio, bloedingsscore en
36 uur geen approximale reiniging uit te voeren. De ultrasone/
aanhechtingsniveau.
NVvP. Gezond fundament
Zo vindt u op de homepage bijvoorbeeld de oproep voor de NVvP Onderzoeksprijs 2012. Deze prijs, die door de firma Procter & Gamble Nederland ORAL-B ter beschikking wordt gesteld, wordt éénmaal per twee jaar uitgereikt. Meer informatie over deze prijs in 2012 treft u dus op de NVvP-website. Natuurlijk vindt u op de site ook actuele congresinformatie. Zo verschijnt er in de loop van de komende periode aanvullende informatie over het aanstaande NVvPNajaarscongres. Als lid van de NVvP kunt u via de website het boekje ‘Van paroprotocol naar prestatielijst’ downloaden. Tevens
Opr
kunt u folders en brochures in onze winkel bestellen, zoals de
oep
gloednieuwe brochures Parodontitis 1 en Parodontitis 2.
!
Als NVvP-lid bestelt u deze uitgaven tegen gereduceerd tarief, dus dat is mooi meegenomen. Meer weten? Kijk dan op www. nvvp.org (voor het bestellen van folders of brochures gaat u naar de winkel en logt u vervolgens in).
nr 76 • Fundamenteel 5
Najaarscongres 2012
Programma Najaarscongres
23-11-2012 NVvP-najaarscongres ‘Op de overgang: België - Nederland’
Programma
België staat centraal tijdens het NVvP-najaarscongres Op 23-11-2012 vindt in de Polarzaal van het MediaPlaza Jaarbeurs Utrecht het NVvPnajaarscongres plaats. Dit is al weer het vierde congres in de reeks congressen met een landenthema. Dit keer staan onze zuiderburen centraal en het congres kreeg de uitdagende titel ‘Op de overgang: België - Nederland’. Uitgangspunt van dit najaarscongres is de (toegepaste) microbiologie en dat komt aan bod in een aantrekkelijk hoofdprogramma, een praktisch parallelprogramma èn tijdens een uitdagende slotwedstrijd ‘België-Nederland’. U kunt rekenen op een vernieuwend, interactief congres: de Polarzaal van het MediaPlaza Jaarbeurs Utrecht is voorzien van de nieuwste
• Lambrechts • Quirijnen • Teughels • De Bruyn • Cosyn
digitale technologie. Het podium bevindt zich bovendien
midden in de zaal, als deelnemers zit u daaromheen en de
Pittige wedstrijd: B-NL
projectie vindt rondom plaats op vier schermen.
Aan het einde van het congres wordt er in het hoofdprogramma een
Topsprekers aan het woord
pittige wedstrijd ‘België - Nederland’ gespeeld, waarbij een casus uit Leuven en een casus uit Gent bediscussieerd worden door drie
Tijdens het hoofdprogramma kunt u luisteren naar vijf
deskundige Nederlandse vakgenoten.
gerenommeerde sprekers uit ons vakgebied. Marc Quirijnen
In het parallelprogramma is plek ingeruimd voor een wedstrijd hand-
vertelt u meer over de flora-effecten na partiële- en totale
versus elektrisch poetsen. Het publiek wordt hierbij uitgenodigd om, via
extractie en het vervolgens plaatsen van implantaten, Paul
een vraag- en antwoordspel, interactief met het onderwerp aan de slag
Lambrechts frist uw kennis op inzake cervicale externe
te gaan. Het congres wordt in beide zalen tegelijk afgesloten, waarna u
wortelresorptie en Wim Teughels belicht de nieuwe inzichten
onder het genot van een hapje en een drankje in ontspannen sfeer met
in de toepassing van probiotica. Hugo de Bruyn en Jan Cosyn
collega’s kunt napraten.
tenslotte bespreken de duurzaamheid van implantaten bij verschillende behandelstrategieën en de microbiologie daarvan.
Aantrekkelijk parallelprogramma
Accreditatie
Dit congres is zowel in Nederland alsook in België in aanvraag voor accreditatie.
Uw preventieassistente kan terecht bij het parallelprogramma, dat natuurlijk vooral praktisch opgezet is en waarvan de thema’s betrekking hebben op de lezingen in het hoofdprogramma.
6
NVvP. Gezond fundament
U bent van harte welkom! Noteer in uw agenda: 23-11-2012, NVvP-najaarscongres, Utrecht.
Column
Uit de pocket
Hoofdprogramma 08.45 – 09.15
VAKTOURISME
Een jaar of zeven geleden werd in Zwitserland een onderzoek gehouden onder de algemene tandheel09.30 – 09.45 Opening congres kunde bedrijvende vakgenoten. Dit uiteraard (we zijn wetenschappers bij de NVvP!) representatieve onder09.45 – 10.45 Marc Quirijnen Van betand naar onbetand: zoek wilde duidelijk maken welke aspecten van het de pathogenen verdwenen? vak destijds speciale aandacht genoten. Dit leverde voor de parodontologie slechts een matige zevende 10.45 – 11.30 Koffiepauze plek op. Wat is er toch gebeurd met de parodonto11.30 – 12.30 Hugo De Bruyn / Jan Cosyn logie? Als algemeen practicus telde je in de begin De implantaat-abutmentspleet: jaren tachtig nauwelijks mee wanneer je niet bacteriën in de keet? regelmatig flapte, het liefst in zes sextanten tegelijk. 12.30 – 12.45 NVvP - Oral-B onderzoeksprijs De implantologen waren nog onbetrouwbare avonturiers, Hans Genet en Paul Wesseling waren hun kruistocht tegen de ‘Utrechtse’ endo nog maar net gestart, 12.45 – 14.15 Lunch de artistieke toepassing van porselein stond nog in de kinderschoenen en 14.15 – 15.15 Paul Lambrechts composiet was vooral alleen maar beter dan de inmiddels museale silicaatvullinkjes. De glazuurcementgrens: Kortom: de spectaculaire operaties in eigen huis, al dan niet gehandschoend en een zwakke schakel? soms voorzien van mondkapjes, leken te leiden tot eeuwige roem. De NVvP groeide 15.15 – 15.45 Theepauze als eerste vakgerichte wetenschappelijke vereniging snel naar een ongekend groot aantal leden en je wilde bij de vergaderingen gezien worden. Vergaderingen die 15.45 – 16.45 Wim Teughels Breekpunt in de microbiële therapie: haast legendarisch waren. Zoals de tweedaagse bijeenkomsten in de Koningshof, Veldhoven. Velen schieten nog spontaan in een huilbui omdat zij niet bij de selecte van anti naar pro. gezelschappen behoorden die de eerste North Sea Conferences on Periodontology 16.45 – 17.15 België – Nederland: bezochten in Velje (DK) en Cambridge. Want hier gebeurde het allemaal. Met de casus Leuven komst van Guided Tissue Regeneration, botgroeibevorderende middelen en chairside casus Gent kweken leek het parowereldje op weg de parodontale aandoeningen eerder de 17.15 Sluiting en borrel wereld uit te helpen dan cariës. De ledengroei bleef aanhouden, er kwamen tandarts-parodontologen en talloze mondhygiënisten begonnen de gelederen Parallelprogramma versterken. En wat gebeurde er: de uitstraling verbleekte. Algemeen practici bleven weg en hypten plotseling met cosmetische tandheelkunde, implantologie en met 09.30 – 09.45 Opening name de endodontologie eiste snel de status van de meest sexy innovatieve tak van sport voor zich op. 09.45 – 10.45 Paul Lambrechts Cariës: van maximaal naar minimaal ‘Parodontologie zou niet sexy zijn’, was een verklaring. Of: ‘het is zo moeilijk om voorspelbaar te behandelen’. De mondhygiënisten kunnen het allemaal veel beter. 10.45 – 11.30 Koffiepauze Flappen heeft nauwelijks nog zin. De operatietechnieken zijn te duur voor Jan en 11.30 – 12.30 Wim Teughels alleman, er is te weinig compliance bij een groot aantal patiënten en verwijzen naar De biofilm als doelwit: gebruik een specialist is wel zo makkelijk. Met andere woorden: het elan raakte op dood van probiotica spoor. Kijken we echter naar de enorme aantallen deelnemers aan congressen van 12.30 – 14.15 Lunch de EFP in Europa en de AAP in de VS, dan begrijpen we dat de parodontologie volstrekt niet op apegapen ligt. De vele congresgangers beoordelen op allerlei 14.15 – 15.15 Marc Quirijnen aantrekkelijke locaties de sprekers vaak alleen op inhoud, maar ook of hij of zij al Een luchtje: halitose nader bekeken dan niet de vorige keer beter op dreef was. Er is een aardig congrescircuit ontstaan, 15.15 – 15.45 Theepauze inclusief Hollandse avond in het Heerlijk Helder Chloorhexidinehuis. Het heeft wel wat: de (inter)nationale contacten worden bevestigd en nieuwe ontwikkelingen na 15.45 – 16.45 Jan Cosyn lang zoeken in het dikke programmaboek gevonden. Ik was er dit jaar niet bij, maar Een implantaat geplaatst: en dan? de naam van Jan Lindhe stond voor het eerst ook niet in het programma. Wel die van 16.45 – 17.15 België – Nederland Bob Genco en Klaus Lang, dus lang doorgaan kan beslist. Over drie jaar haak ik ook Hand versus elektrisch poetsen weer aan, want afkicken gaat langzaam. Dat kan in Londen, heb ik vernomen. 17.15 Sluiting en borrel Komt goed uit. Daar weet ik mij altijd heel goed te vermaken. Ledenvergadering NVvP
Otto Nelemans
nr 76 • Fundamenteel
7
Interview Leo Kroon
Interview Leo Kroon / Informatiekaart
Leo Kroon over de nieuwe brochures paro 1 en 2:
bestuurslid Fridus van der Weijden. “Hij had deze taak binnen het bestuur op zich genomen en hij heeft mij er vrij snel bijgevraagd.
Nuttige ondersteuning voor thuis èn in de praktijk
De inhoud van de brochures is waar nodig herschreven op basis van de nieuwste ontwikkelingen in het vakgebied. Zo komen nu bijvoor-
Informatieve folders
Haal méér uit uw lidmaatschap!
beeld ook afweer- en lifestylefactoren aan bod evenals peri-implantitis. Qua vormgeving zijn de brochures gerestyled naar de eisen van deze
Bij de NVvP kunt u diverse informatieve folders bestellen
tijd. Het zijn twee eigentijdse brochures geworden, ik ben benieuwd
die een waardevolle ondersteuning bij de uitoefening
hoe ze door vakgenoten worden ontvangen.”
van uw praktijk zijn. Ter opfrissing van uw kennis biedt de vereniging u tevens de keuze uit verschillende
Toen hij in 1984 op verzoek van het bestuur van de NVvP de brochure
Documentaire
wetenschappelijke naslagwerken. Extra aantrekkelijk:
Heeft Leo tot slot nog suggesties voor het aanpassen van andere
als NVvP-lid krijgt u korting op uw bestelling.
‘Mondhygiëne, waarom en hoe’ ontwikkelde, kon parodontoloog
brochures? “Niet echt. Wel denk ik dat een professionele
Leo Kroon niet bevroeden dat zijn brochure jarenlang door menigeen in
documentaire over parodontologie een waardevolle aanvulling
tandheelkundig Nederland benut zou worden. Dat geldt tevens voor de brochures ‘Paro 1’ en ‘Paro 2’, die hij op verzoek van de NVvP in 1992
op onze brochures zou kunnen vormen. De huidige patiënt is toch veel meer op bewegende beelden ingesteld. Hier kun je op inspelen
100 stuks 200 stuks 300 stuks 500 stuks 1000 stuks
met een kwalitatief goede film. Het realiseren daarvan is ongetwijfeld
ontwikkelde. Nu, 20 jaar later, zijn die gerestyled en aangepast aan de
een kostbare klus. Maar zo’n documentaire kan beslist meerwaarde
nieuwste wetenschappelijke inzichten. Een gesprek met een bevlogen en
bieden, op internet èn in vele praktijken. Wie weet kunnen we dit ooit nog eens realiseren.”
bescheiden vakgenoot. “De brochures voorzien in een duidelijke behoefte.” “In het begin van de jaren tachtig heb ik in Militaire Tandheel-
samen met Hans te kunnen ontwikkelen.” In de loop der jaren
kundige Dienst in Utrecht de afdeling Parodontologie opgezet.
is de brochure ‘Parodontitis’ enkele malen aangepast en zijn er
Daarbij had ik behoefte aan een duidelijke voorlichtings-
twee uitvoeringen ontstaan: één met en één zonder chirurgische
brochure, waarin de etiologie van cariës en parodontitis en de
behandeling.
juiste uitvoering van de mondhygiëne uitgebreid werden
Niet-lid Uw tandvlees krijgt een cijfer
Dít bedoelt u dus met parodontitis!
23,00 40,00 51,00 75,00 130,00
Lid 20,00 36,00 45,00 65,00 110,00
Mondverzorging: een bewuste keuze 50 stuks 100 stuks 200 stuks 300 stuks 500 stuks 1000 stuks
35,00 28,00 69,00 54,00 132,00 102,00 192,00 147,00 305,00 230,00 560,00 410,00
Parodontitis 1: mondhygiëne, gebitsreiniging
uitgelegd en geïllustreerd” vertelt Leo Kroon. “Zo’n brocure
Creatief proces
bestond echter niet en dus heb ik die toen maar zelf ontwikkeld.
Sommigen mensen zien er tegenop als ze een tekst moeten
Al snel daarna vroeg de NVvP mij om ook voor de vereniging
schrijven, Leo ziet dit juist als een leuke uitdaging.
een dergelijke brochure over mondhygiëne te maken. In
“Het ontwikkelen van zo’n brochure is een creatief proces,
Hoe vaak en duidelijk u het uw patiënten ook uitlegt: veel patiënten
samenwerking met Ingrid Veltkamp is zo de brochure
waarbij je tevens kunt nadenken over foto’s, illustraties en vorm-
onthouden uw voorlichting slechts gedeeltelijk of verkeerd. De NVvP
‘Mondhygiëne, waarom en hoe’ ontstaan.”
geving. En dat ligt me wel. Bovendien vind ik het leuk om teksten
ontwikkelde daarom een praktische voorlichtingskaart, die u bij uw
te schrijven. Dus toen de NVvP me vorig jaar vroeg om mee te
voorlichting in de praktijk als ondersteuning kunt gebruiken.
Parodontitis 2: mondhygiëne, gebitsreiniging, flapoperatie
Naar Zweeds voorbeeld
denken over een grondige herziening van beide brochures over
De geplastificeerde kaart heeft een handig formaat en bevat geen
Voor de NVvP was de brochure aanleiding genoeg om Leo te
parodontitis, heb ik daar positief op geantwoord.”
lange teksten, maar duidelijke foto’s en illustraties. Dít bedoelt u dus
50 stuks 100 stuks 200 stuks 300 stuks 500 stuks 1000 stuks
vragen voor een volgend project: het samenstellen van een
Praktische informatiekaart voor uw patiënten
als u het over parodontitis heeft!
brochure over parodontitis. De bestaande brochure over dit
Eigentijds
Als NVvP-lid ontvangt u hierbij een gratis exemplaar van de kaart.
onderwerp bevatte een beknopte (uit het Zweeds vertaalde)
Het verzoek om mee te werken aan het actualiseren van de
Meerdere exemplaren kunt u bestellen à € 7,50 per stuk (exclusief
tekst, die de nodige aanpassing vereiste. Leo stemde in met
bestaande brochures paro 1 en paro 2, kwam van NVvP-
verzendkosten) bij het NVvP-secretariaat.
dit verzoek: “Dit project heb ik samen met Hans Rodenburg opgepakt. Dat ging min of meer automatisch. We gaven immers allebei al dagelijks uitgebreide voorlichting over het ontstaan, behandelen en voorkomen van parodontitis. En ook
do Paro
g king: ndelin ontste beha vlees lg en Tand gevo aak, oorz
Pa
do nd
eli
40,00 79,00 154,00 225,00 370,00 730,00
32,50 67,00 128,00 189,00 310,00 610,00
Parodontologie in de Praktijk 60,00
45,00
Alle vermelde prijzen zijn incl. BTW en exclusief verzendkosten
nt
ng
itis
Bestellen kan snel en simpel via e-mail:
[email protected] Bellen of faxen naar het secretariaat mag natuurlijk ook:
maar die we eveneens konden meegeven aan onze patiënten.
het Zweedse voorbeeld. En bovendien méér toegespitst op
ro
Ta oo ndv rz lee aa s k, ont ge ste vo k lg ing en : be ha
niet alleen konden gebruiken als ondersteuning aan de stoel,
nieuwe brochure, die veel uitgebreider moest worden dan
35,50 28,00 70,00 55,00 134,00 104,00 195,00 150,00 320,00 245,00 630,00 480,00
J.P. van Hoeve (172 pag.)
ntitis
wij hadden behoefte aan een illustratieve brochure die we
We hadden dus al snel een goed idee over de inhoud van de
50 stuks 100 stuks 200 stuks 300 stuks 500 stuks 1000 stuks
M
giëne
hy Mond ging sreini Gebit
1
Fla
2
Ge p-
on
dh
y bit sre giën op inig e era in tie g
telefoon 0229 - 540 148, fax 0229 - 543 467. De bestelling wordt zo snel mogelijk per post bij u thuis bezorgd. Extra voordeel dus van uw NVvP-lidmaatschap!
de Nederlandse situatie. Het was prettig om deze brochure 8
NVvP. Gezond fundament
nr 76 • Fundamenteel
9
EFP-Nieuws
Interview Michiel Eijkman
Hoge ‘attendance’ tijdens EuroPerio 7
Noteer wat u met uw patiënt bespreekt!
Wenen, EFP 2012: in een zonovergoten Wenen speelde zich eerder deze maand de zevende
“Het nieuwe paroprotocol is prima opgezet, maar het valt me op dat er niets gezegd wordt over mogelijke
EFP-conferentie af. Na de openingsceremonie op woensdagmiddag, waar de Mozartiaanse
behandelrisico’s,” mailde prof. dr. Michiel Eijkman onlangs naar het NVvP-bestuur.
sfeer een hoofdrol vervulde, volgden drie dagen met zeer drukke, maar zeer goed
Die opmerking leidde tot een interessant gesprek, waarin het belang van juiste notatie nadrukkelijk
georganiseerde congresdagen.
onderstreept werd. “Het maken van een korte aantekening kan al voldoende zijn.”
In tegenstelling tot sommige vorige EFP-meetings was de logistiek
Sinds zijn emeritaat werkt prof. dr. Michiel Eijkman gemiddeld één dag per week bij het ACTA. Daarnaast is hij als adviseur verbonden aan een rechtsbijstandverzekeringsmaatschappij, waarbij hij vanuit tandheelkundige insteek inschat hoe groot de kans is dat ingediende klachten tegen tandartsen gegrond zijn. “Toen ik het nieuwe paroprotocol las, dat er overigens prima uitziet, viel het mij op dat er niets gezegd wordt over mogelijke behandelrisico’s. Terwijl je dat als tandheelkundige zorgverlener wel goed in de gaten moet houden. Of het nu om een groot of klein behandelplan gaat: het is verstandig de patiënt te wijzen op eventuele risico’s en dit duidelijk op de patiëntenkaart of in het patiëntendossier noteren. Dat kan al in de vorm van een simpele notatie ‘met patiënt besproken’.”
deze keer bijna foutloos. Er waren wel zalen die door de grote interesse geen zitplaatsen meer hadden, maar door de goed beloopbare afstanden (met als middelpunt de hal waar de sponsors zich bevonden) waren alternatieven gemakkelijk te vinden. Cateringpunten waren er genoeg en mocht dat niet voldoende zijn, dan was er na een korte trip met de metro (gratis op vertoon van de congreskaart) snel een terras in de zon te vinden.
Lastig kiezen In een dik maar toch overzichtelijk programmaboek was het vinden van de weg naar de juiste zalen niet moeilijk. Het kiezen van de gewenste sessie overigens wel. Het programma kende drie grote hoofdzalen die vanaf 10.30 tot 17.30 uur programma boden. Daarnaast waren er dagelijks aparte sessies voor de mondhygiënisten
Zoals bij iedere EuroPerio wordt er een ‘Hollandse avond’ georganiseerd, dit jaar gesponsord door Dentaid. Het is altijd een uitdaging om een prachtige locatie uit te zoeken en ook dit jaar is men daarin zeer goed geslaagd. Het ‘Weingut’ ligt op een heuvel net buiten Wenen welke vanuit de tuin een fantastisch uitzicht biedt over de stad. Mede door het zwoele weer was de ‘Hollandse avond’, met rond de 250 gasten (!), weer een enorm succes! We zijn nu al benieuwd naar de locatie in Londen in 2015!
met voor de wetenschappers een dubbel programma, ingestoken op vooral parodontale onderwerpen. Aan het einde van elke dag
Geen parostatus
kon men in de Poster Area de poster presenters bevragen.
De reden hiervoor is simpel: in ons land hebben we in het algemeen geen informed consent formulieren. “Als er een klacht ingediend wordt, vormen de notaties op de patiëntenkaart echter voor een behandelaar het enige verdedigingsmechanisme. En dat kun je soms hard nodig hebben,” stelt Eijkman. Als voorbeeld noemt hij de volgende casus die hem in zijn adviseursfunctie onder ogen kwam: een tandarts had een patiënt onder behandeling en controleerde haar gebit jaarlijks. Eerder had hij deze patiënt verwezen naar een vrijgevestigde mondhygiënist, die de patiënt trouw twee maal per jaar bezocht. Na drie jaar meende de tandarts dat het raadzaam was om de patiënt naar een parodontoloog te sturen. Eijkman: “Deze constateerde diverse pockets van 8 mm en legde de patiënt een behandelplan plus bijbehorend kostenplaatje voor. De patiënt reageerde verbaasd, hoe was dit mogelijk? Wat bleek: de mondhygiënist had nooit een paro-status opgenomen. De tandarts deed dit evenmin, in de veronderstelling dat de mondhygiënist dit wel zou doen. De patiënt klaagde vervolgens de mondhygiënist aan en eiste dat zij de parodontale behandeling betaalde.”
Hollandse Avond Op donderdagavond had Dentaid samen met de NVvP voor de Nederlanders de traditionele Hollandse Avond georganiseerd. Deze avond vond plaats op een mooie locatie, gesitueerd aan de rand van de stad met een prachtig overzicht op Wenen. Na het dankwoord van de NVvP-voorzitter, die memoreerde dat er nog nooit zoveel Nederlandse sprekers aanwezig waren op het EFP, barstte het feest los.
Druk bezocht De hoofdcongresdagen donderdag en vrijdag waren in vrijwel alle zalen druk bezocht. Door op deze dagen de lunch te serveren tijdens de lunchmeetings, was de verleiding om naar de stad te gaan beperkt. En bleef de ‘attendance’ hoog in het hele congresgebouw. De lezing over het onderwerp ‘Peri-Implantitis - A challenge for all’ vormde op zaterdag voor de parodontologie een waardige afsluiting van dit zeer succesvolle EPF in Wenen. Op naar London! Dick Barendregt, EFP Ambassador
10
NVvP. Gezond fundament
Empathie kweekt goodwill En dan komt de interessante vraag: bij welke partij is hier nu sprake van verwijtbaar handelen? De tandarts, mondhygiënist of beiden? Eijkman: “Feitelijk zou je beide partijen nalatigheid kunnen
verwijten. De patiënt koos er echter uiteindelijk voor om de tandarts niet aan te klagen omdat ze hem zo aardig vond. Aardigheid, ofwel empathie, kweekt veel goodwill.”
Heftig Eijkman stelt dat behandelaars ook voor minder aansprakelijk worden gesteld. Zoals de tandarts die bij een patiënt een bitewing maakte en meende dat hierop niets te zien was. De mondhygiënist, die de patiënt twee maal per jaar behandelde, constateerde echter lichte botafbraak rond de 46, hetgeen duidelijk op de foto te zien was. De patiënt vroeg zich af waarom de tandarts dat niet gemeld had? Vanwege haar smalle beurs (en het ontbreken van een aanvullende tandheelkundige verzekering) besloot de patiënt om de tandarts aansprakelijk te stellen voor de vereiste parodontale behandeling, met succes. Eijkman: “De tandarts moest de kosten betalen en dat is toch vervelend. Momenteel doen het ACTA, de NMT en ARAG samen een onderzoek naar de impact van klachten op tandartsen. En die is heftiger dan je denkt.”
De bitewing waarop rond de 46 lichte botafbraak zichtbaar is.
Simpel “Maar zo simpel kan het dus zijn. Hoe vaak komt het niet voor dat een behandelaar zegt ‘ik heb het uitvoerig besproken’, maar dat hiervan geen tastbare bewijzen zijn? In verslagen van klachtencommissies of tuchtrechtuitspraken lees ik dikwijls ‘niet in dossier genoteerd’. Daarom dus mijn mail aan het NVvPbestuur en haar leden. Zorg dat u sterk staat bij eventuele geschillen. Noteer alles wat u met uw patiënt bespreekt, iedere behandeling heeft risico’s. U weet nooit of dit u ooit nog eens van pas komt.”
nr 76 • Fundamenteel
11
Case presentation / Maarten van der Horst, Parodontoloog NVvP
Het gebruik van korte implantaten (2)
Casus 2 Achtergrond Vrouw, 45 jaar, ASA-score I Voornaamste klachten: bloedend tandvlees en losse kiezen Behandelvraag: oplossing voor de losse kiezen.
Twee casussen met implantaatplaatsing bij parodontale patiënten Casus 1 Achtergrond Man, 46 jaar, ASA-score II (astmatische bronchitis), niet-roker. Voornaamste klachten: af en toe last bij de 17 en 46, bloedend tandvlees, af en toe een vieze smaak.
Afb. 15 Parodontiumstatus bij het eerste onderzoek
Plan bij de herbeoordeling Parodontale chirurgie t.p.v. de regio 26, post-operatieve evaluatie en nazorg, verwijdering 17 en reconstructie occlusale eenheid 16 m.b.v. implantaatplaatsing en daarna reconstructie occlusale eenheid regio 36.
Afb. 16 Röntgenopname regio 17
Maarten van der Horst, Parodontoloog NVvP, Parodontologie en Implantologie Praktijk Hank.
Plan bij de herbeoordeling Parodontale nazorg en reconstructie occlusale eenheden regio 17, 16 en, op termijn, 46 m.b.v. implantologie (i.v.m. esthetische
Afb. 18 Plaatsing van 2 AnyRidge implantaten t.p.v. de 17 en 16 met resp. Ø 6.5 lengte 8.5 en Ø 4.0 lengte 10 mm
12
NVvP. Gezond fundament
Afb. 19 Augmentatie met een combinatie van autoloog bot en Bio-Oss, afgesloten met een Bio-Gide membraan
Afb 23 Röntgenopname bij het eerste onderzoek
In casussen met een beperkte hoeveelheid botvolume kunnen korte implantaten een goede behandeloptie zijn. Naast een goede behandelplanning om potentiële risicofactoren, zoals bijv. de aanwezigheid van parodontale problemen, zoveel mogelijk te beheersen, zijn maximaal behoud van corticaal bot i.c.m. een vergroot contactoppervlak succesverhogende factoren.
Behandeling Initiële parodontale therapie, verwijdering 17 (incl. dummy 16), verwijdering 46, herbeoordeling na 3 maanden en opstellen restauratief/implantologisch behandelplan.
wens patiënt wordt gestart met de regio 17, 16).
Afb. 22 Parodontiumstatus bij het eerste onderzoek
Behandeling Initiële parodontale therapie, verwijdering 36, endodontische herbehandeling 27, herbeoordeling na 3 maanden en opstellen restauratief/implantologisch behandelplan.
Behandelvraag Verhelpen pijnklachten, behandelen tandvleesproblemen en vervanging “plakbrug” (composietbrug) rechts-boven met uitdrukkelijk behoud van zoveel mogelijk eigen tanden. Diagnose Semi-gegeneraliseerde ernstige adulte parodontitis (Pocketing tot lokaal 14 mm., gegeneraliseerd bloeden bij sonderen (72%), furcatieproblemen t.p.v. 17, 27, pus bij de 17 en 46, onregelmatig botverlies tot lokaal 100%, angulaire defecten bij de 13 en 44, peri-apicale radiolucentie bij de 46, peri-apicale en interradiculaire radiolucentie t.p.v. de 17).
Diagnose Gegeneraliseerde ernstige adulte parodontitis, (Pocketing tot lokaal 10 mm., gegeneraliseerd bloeden bij sonderen, furcatieproblemen ter plaatse van 17, 26, 27, 36, 46, 47, onregelmatig botverlies tot lokaal 100%, angulaire defecten ter plaatse van 14, 22, 23, 24, 25, 36, interradiculaire radiolucenties bij de 17, 26, 36, 46, 47, periapicale radiolucenties bij de 17, 26, 27, 36).
Afb. 17 Parodontiumstatus na initiële therapie
Afb. 20 Röntgenopname direct na plaatsing
Afb. 21 Kronen direct na plaatsing
Afb. 24 Parodontiumstatus na initiële therapie
Afb.25 Klinische opname regio 17
Afb 26 Verwijdering 17, plaatsing AnyRidge implantaat t.p.v. de regio 16 met Ø6.0 en lengte 8.5 mm. i.c.m. een lokale sinuslift en augmentatie met autoloog bot en Bio-Oss en Bio-Gide.
Afb. 27 Röntgenopname direct na plaatsing
nr 76 • Fundamenteel
13
Congressen / Workshops
Parodontologie Praktijk Zwolle
Congressen, Symposia 2012
Informatie van onze sponsors
Sponsors
WAT UW PATIËNTEN NODIG HEBBEN
NVM Lustrumcongres 27-29 september, MECC, Maastricht NVvP Najaarscongres ‘Op de overgang’ 23 november 2012, Mediaplaza Jaarbeurs Utrecht
Hoofdsponsors 2012 van de NVvP Platina: Braun Oral B®
Meer informatie? Voor meer informatie over internationale congressen verwijzen wij u naar de desbetreffende agenda in het Journal of Clinical Periodontology of www.efp.net
Goud: Zendium®
In onderstaande rubriek worden uitsluitend cursussen aangekondigd die relevant zijn voor de Parodontologie en Implantologie. De redactie behoudt zich het recht voor om aanmeldingen zonder opgaaf van redenen niet in deze rubriek op te nemen. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de inhoud van het aangekondigde in overeenstemming hoeft te zijn met de opvattingen of het beleid van de NVvP.
Neem contact op met Straumann:
Halita®, Desensin R, Interprox®)
Start Weekend Parodontologie-basic 14 september 2012, DCM, Breukelen
In maart 1989 werd de Parodontologie Praktijk Zwolle (PPZ)
29.07.11 15:04
Brons: Gaba Dental (Elmex® en Meridol®)
Sponsor plus:
gevestigd aan het Groot Wezenland 15 in Zwolle. Het pand, een voornaam herenhuis uit 1850, werd in de loop der jaren telkens verbouwd om de behandelcapaciteit te laten meegroeien met
Alles over roken en parodontitis en stoppen met roken 21 september 2012, LabOral, Houten
de aanwas van patiënten. Om te kunnen blijven voldoen aan
Het paroprotocol anno 2012 21 september 2012, ACTA, Amsterdam
moest een keus gemaakt worden: verhuizen of uitbreiden van
Individuele cursus parodontale chirurgie: een praktische en klinische cursus drie dagen op afspraak, PAOT UMC St. Radboud, Nijmegen
www.straumann.nl
AD_210x148_All_Solution_NL.indd 1
Tandheelkundige preventie en mondhygiëne voor tandartsassistenten, nieuwe 8-daagse cursus start september 2012, PAOT UMC St. Radboud, Nijmegen
Parodontologie: the evidence, part 3 21 september 2012, DCM, Breukelen
[email protected]
Zilver: Dentaid BeNeLux (Perio.Aid®,
Parodontologie Praktijk Zwolle als herboren
Cursussen, Compact Clinics, Workshops juli/sept 2012
030-600 8900
de eisen die gesteld worden aan de PPZ als topklinisch centrum het bestaande pand. Er is na veel wikken en wegen gekozen voor uitbreiding op de bestaande locatie. De zeer ruim bemeten tuin bood voldoende ruimte voor nieuwbouw en parkeerplaatsen. In september 2010 kon met de bouw worden begonnen. In mei
Ultra strong - ultra light - dental instruments
2011 werd de nieuwbouw in gebruik genomen en werd gestart
Plastische, reconstructieve paro-chirurgie start in het nieuwe cursusjaar 2012-2013, ACTA, Amsterdam
met de renovatie van het bestaande pand. In de nieuwe
Meer informatie en/of aanmelden:
eeuwse stadsvilla, is het aangenaam werken. In de PPZ werken
• www.acta-de.nl • Kliniek voor Parodontologie Amsterdam, aanmelden via www.kvpa.nl of 06-48 83 6046 (uitsluitend voor informatie, niet voor aanmelding); • PAOT UMC St. Radboud Nijmegen, www.paotumcn.nl, telefoon 024-3619408 of
[email protected]; • www.dentalcoursesmondhygienisten.nl - telefoon 030-6571985 • www.laboral.info Van sommige cursusaanbieders was ten tijde van publicatie van deze Fundamenteel nog geen cursusinfo 2012 beschikbaar. Voor informatie verwijzen wij u naar de betreffende websites.
parodontologen, implantologen, mondhygiënisten en preventie-
behandelkamers met uitzicht op het groen, maar ook in het gemoderniseerde “oude gebouw” met de sfeer van een 19e-
assistenten aan patiëntenbehandeling, stagebegeleiding en het verzorgen van postacademisch onderwijs. In aansluiting op de verbouwing werden een nieuwe huisstijl en een geheel nieuwe
Nieuw in de BeNeLux; Utra sterke èn ultra lichte handinstrumenten Dentaid BeNeLux BV introduceert een geheel nieuwe productlijn handinstrumenten onder de naam Nordent. Nordent bestaat uit een zeer complete lijn tandheelkundige instrumenten voor diagnostiek, mondhygiëne en chirurgie en alle voorkomende restoratieve behandelingen. De Nordent instrumenten bieden dentale professionals een aantal belangrijke voordelen. De handgemaakte instrumenten zijn vervaardigd van de beste kwaliteit staal en hebben daardoor een uitzonderlijk lange levensduur. Een ander belangrijk voordeel is het zeer lichte gewicht van het heft. In de productlijn zijn tevens een aantal noviteiten te vinden zoals de Implamate Scalers en Curettes met tinanium tips om implantaatoppervlakken te kunnen reinigen. Nordent biedt daarbij een verassende service door geheel custom made instrumenten voor de praktijk te kunnen vervaardigen. Dit alles gecombineerd met een prima prijsstelling. Kortom genoeg interessante zaken voor een kennismakingsgesprek op de praktijk.
website ontwikkeld (www.paropraktijkzwolle.nl). Op die site vindt u meer foto’s van de praktijk.
Sponsors: Dent-Med Materials (Geistlich Biomaterials: Perio-System; Bio-Gide® Perio en Bio-Oss® Collagen) Laboral Diagnostics® (microbiologische en genetische diagnostiek bij parodontitis, cariës- en legionella-onderzoek) Philips Oral Health Care (Sonicare®) Straumann BV (Emdogain®) BioHorizons Henry Schein Oral Comp EMS Electro Medical Systems TePe Mondhygiëne Producten
Lichtschip 15 • 3991 CP Houten • Tel: 030 6343154 / Fax.: 030 6343145 E-mail:
[email protected] • Website: www.dentaid.nl 14
NVvP. Gezond fundament
nr 76 • Fundamenteel 15
