Entréa Maatschappelijk Verslag 2013 pagina 2 van 49

Maatschappelijk Verslag 2013

1

Inhoudsopgave Inhoudsopgave .........................................................................................................................2 Voorwoord ................................................................................................................................4 1. Profiel van de organisatie.................................................................................................. 5 1.1 Algemene identificatiegegevens ................................................................................. 5 1.2 Profiel ..........................................................................................................................5 1.3 Leeswijzer ...................................................................................................................6 2. Kernprestaties ...................................................................................................................7 2.1 In-, door- en uitstroom van cliënten ............................................................................ 7 2.1.1 Start Zorg .............................................................................................................7 2.1.2 Einde zorg ............................................................................................................7 2.1.3 Gemiddelde doorlooptijd ......................................................................................7 2.1.4 Zorg zonder indicatie van Bureau Jeugdzorg ......................................................8 2.2 Wachtlijst .....................................................................................................................8 2.3 Prestatie-indicatoren ...................................................................................................9 2.3.1 Cliënttevredenheid .............................................................................................10 2.3.2 Doelrealisatie .....................................................................................................11 2.3.3 Reden einde behandeling ..................................................................................12 2.3.4 Vermindering ernst klachten ..............................................................................12 2.4 Financiële prestaties in 2013 .................................................................................... 17 3. Maatschappelijk ondernemen ......................................................................................... 18 3.1 Samenwerking ..........................................................................................................18 3.1.1 Locatie ...............................................................................................................18 3.1.2 Samenwerking met opleidingen .........................................................................18 3.1.3 Samenwerking op provinciaal niveau ................................................................ 18 3.1.4 Ondersteuning bij maatschappelijke crisissituaties............................................ 19 3.1.5 Samenwerking met externe scholen ..................................................................19 3.1.6 Samenwerking in onderzoek .............................................................................19 3.2 Dialoog met cliënten ................................................................................................. 20 3.3 Milieu- en duurzaamheidaspecten ............................................................................ 20 3.3.3 Huisvesting ........................................................................................................21 3.3.4 Facilitaire zaken. ................................................................................................21 4. Toezicht, bestuur en medezeggenschap ........................................................................ 22 4.1 Governance code ......................................................................................................22 4.2 Toezichthoudend orgaan .......................................................................................... 22 4.3 Bestuur ......................................................................................................................23 4.4 Medezeggenschap ....................................................................................................24 4.4.1 Ondernemingsraad ............................................................................................24 4.4.2 Jongerenraad .....................................................................................................26 4.4.3 Cliëntenfeedback ...............................................................................................27 4.4.4 Pleegouderraad (POR) ......................................................................................28 5. Beleid, inspanningen en prestaties ................................................................................. 29 5.1 Kwaliteit .....................................................................................................................29 5.1.1 Kwaliteit van zorg ...............................................................................................29 5.1.2 Klachten .............................................................................................................31 5.1.3 Personeelsbeleid en kwaliteit van werk .............................................................33 5.2 Financieel Beleid .......................................................................................................36 5.2.1 Hoofdlijnen financieel beleid ..............................................................................36 5.2.2 Beschrijving positie op balansdatum .................................................................38 5.2.3 Toekomstverwachtingen ....................................................................................38 6 Entréa Onderwijs ..............................................................................................................40 6.1 Belangrijkste kenmerken van het gevoerde beleid in 2013 ....................................... 40 6.2 Personeelsbeleid .......................................................................................................42 6.2.1 Zaken met een behoorlijke personele betekenis ................................................42

Entréa Maatschappelijk Verslag 2013

pagina 2 van 49

6.3 Huisvesting ................................................................................................................42 6.4 Onderwijsprestaties ...................................................................................................43 6.4.1 Onderwijskundige en onderwijsprogrammatische zaken ................................... 43 6.4.2 Ontwikkelingen als gevolg van interne en externe kwaliteitszorg....................... 43 6.5 Ontwikkelingen bij of in relatie tot verbonden partijen ............................................... 44 6.6 Afhandeling van klachten .......................................................................................... 44 6.7 Samenwerking jeugdzorg en Praktikon ..................................................................... 44 6.8 Risico’s en onzekerheden ......................................................................................... 44 6.9 Financieel verslag .....................................................................................................45 6.9.1 Financiën op balansdatum .................................................................................45 6.9.2 Gang van zaken gedurende het verslagjaar.......................................................46 6.9.3 Treasury verslag .................................................................................................49 6.9.4 Toekomstige ontwikkelingen ..............................................................................49


pagina 3 van 49

Voorwoord Uitgedaagd en bevlogen heeft Entréa zich in het afgelopen jaar van zijn beste kant laten zien. Met Transitie en Passend Onderwijs op ons netvlies, hebben we binnen en buiten onze organisatie verandering in gang gezet. Onze drijfveer, dat elk kind het recht heeft om in een veilige omgeving te kunnen opgroeien en zich te ontwikkelen, heeft ons daarbij geholpen. De omgeving is een centralere rol gaan spelen in ons denken. En dan gaat het niet alleen om het betrekken van het netwerk van het kind en zijn gezin maar ook dat van onze organisatie. We zijn nieuwe samenwerking aangegaan binnen gemeenten om de toegang tot onze zorg en onderwijs voor gezinnen laagdrempelig te maken. En dat geldt ook voor de toegang tot onze expertise voor onze ketenpartners. Met Hogeschool en Universiteit is de samenwerking geïntensiveerd om onze zorg en onderwijs tot een nog hogere kwaliteit te kunnen brengen. En ook om voor die opleidingen van betekenis te kunnen zijn in opleiding, onderzoek en aansluiting met het werkveld. Ons netwerk heeft er voor gezorgd dat we, met kritische blik voor behoud van kwaliteit, durven te innoveren en los te laten waar het kan. We zijn in onze regio’s meer en meer een medespeler geworden die van betekenis is, verschil maakt en van belang is voor het welzijn van kinderen en gezinnen in een vorm die in die samenleving past. 2013 heeft ons een dynamische omgeving gebracht waarin we ertoe doen. Marie-Josée Vollebergh Raad van Bestuur

april 2014


pagina 4 van 49

1.

Profiel van de organisatie

In dit Maatschappelijk Verslag lichten we de activiteiten van de Stichting Entréa in 2013 toe. Entréa richt zich op jeugdzorg, onderwijs en onderzoek. De verantwoording van onze scholen vindt plaats in een separaat hoofdstuk binnen dit verslag. De activiteiten op het gebied van onderzoek vinden plaats in de dochteronderneming Praktikon BV met Entréa als enige aandeelhouder. Praktikon is in de jaarrekening van Entréa als deelneming opgevoerd. De stichting Entréa legt voor de Jeugdzorg verantwoording af aan zowel het Ministerie van VWS als aan de Provincie Gelderland en voor het Onderwijs aan het Ministerie van OC&W.

1.1

Algemene identificatiegegevens

Naam van de verslagleggende rechtspersoon: Adres: Postcode en plaats: Postbus: Postcode en plaats: Telefoonnummer: Identificatienummer Kamer van Koophandel: E-mailadres: Internetpagina:

1.2

Stichting Entréa Scheidingsweg 6 6551 AV Weurt 10545 6500 MB Nijmegen 024-3816111 41261288 info@Entréa.nl www.Entréa.nl

Profiel

Entréa combineert jeugdzorg, onderwijs, onderzoek in Gelderland-Zuid. Entréa biedt speciaal onderwijs voor kinderen in de basisschoolleeftijd en ondersteunt gezinnen in de opvoeding en ontwikkeling van hun kinderen van 0-18 jaar, passend bij de vraag van ouders en jeugdigen, maar ook bij de vraag van pleegouders, schoolteams in het reguliere onderwijs en andere instanties in de regio. Een groot aanbod via praktijkgerichte onderzoeksmethoden getoetst op effectiviteit en doelmatigheid. De naam Entréa staat voor een open organisatie die met de inzet van al haar medewerkers, ervoor zorgt dat ouders en kinderen na verloop van tijd zelf weer verder kunnen, vanuit de overtuiging dat elk kind het recht heeft om in een veilige omgeving te kunnen opgroeien en zich te ontwikkelen. Een organisatie waarin duidelijkheid, respect, openheid en professionaliteit vanzelfsprekend zijn. Binnen de jeugdhulp- en opvoedingsondersteuning zijn er vormen van training en begeleiding van ouders en kinderen, ambulante hulp en begeleiding in de thuissituatie, vormen van dagbehandeling, residentiële verblijfsvormen en pleegzorg. Het werkgebied van Entréa voor wat betreft de jeugdzorg bestrijkt het zuiden van Gelderland, d.w.z. de regio’s Nijmegen en Rivierenland. De scholen streven ernaar om met behulp van systematische behandelplanning orthopedagogische en ortho-didactische onderwijsleersituaties te creëren, waarin de kenmerken van het kind en zijn omgeving zo optimaal mogelijk op elkaar zijn afgestemd. Het onderwijs is aangesloten bij het REC Vierland en biedt op deze wijze ambulante begeleiding binnen het regulier onderwijs voor zogenoemde rugzakleerlingen: deze kinderen hebben wel een indicatie voor speciaal onderwijs met een toegekend budget, maar volgen het regulier basisonderwijs/voortgezet onderwijs in Gelderland-Zuid en N.O.-Brabant. Voor de kinderen die zowel een indicatie voor zorg als voor onderwijs hebben wordt intensief samengewerkt om de behandeling en ontwikkeling van het kind te optimaliseren. Dit gebeurt onder het motto: ‘één kind, één plan’. Mede daardoor is Entréa in staat om intensieve zorg en onderwijs te bieden aan kinderen met gedrags- en/of kinderpsychiatrische problematiek. De onderzoeksactiviteiten van Entréa zijn verzelfstandigd in Praktikon BV, met Entréa als enige aandeelhouder. Praktikon opereert onafhankelijk van Entréa en verricht


pagina 5 van 49

wetenschappelijk onderzoek voor een groot aantal jeugdzorgorganisaties. De bestuurder van Praktikon is tevens de bekleder van de door Entréa gevestigde bijzondere leerstoel aan de Radboud Universiteit te Nijmegen.

1.3

Leeswijzer

Dit jaardocument is ingericht volgens de eisen die het Ministerie van VWS stelt aan de verantwoording zoals die door instellingen voor Jeugd & Opvoedhulp wordt afgelegd. Het jaardocument is van toepassing op instellingen voor Jeugd & Opvoedhulp, inclusief de gesloten jeugdzorg. De hierin gedane verantwoording geldt ook jegens de Provincie, de belangrijkste subsidieverstrekker aan de jeugdzorg. Het Ministerie van OC&W is aangesloten bij het jaardocument. Het gaat dan om de jaarverantwoording van instellingen voor Jeugd & Opvoedhulp die door het ministerie bekostigd onderwijs leveren aan hun cliënten en waar de jeugdzorgfunctie het grootste bedrijfsonderdeel vormt. Zij leggen over de besteding van de van het Ministerie van OC&W ontvangen middelen verantwoording af in het jaardocument en dragen zorg voor dat de onderwijsactiviteiten daarin herkenbaar worden verantwoord. Het voorliggende jaardocument volgt de inrichting van het format Jaardocument Jeugdzorg 2013, versie 20 december 2013. De hoofdtekst richt zich primair op de jeugdzorgactiviteiten van Entréa. De onderwijsactiviteiten in 2013 worden in een separaat hoofdstuk behandeld. Daar waar in de tekst zaken betrekking hebben op zorg en onderwijs gemeenschappelijk, wordt dat expliciet benoemd. De activiteiten van Praktikon worden hier niet behandeld. Het exploitatieresultaat van Praktikon wordt als resultaat uit deelneming opgenomen in de jaarrekening van Entréa.


pagina 6 van 49

2.

Kernprestaties

In dit hoofdstuk over onze kernprestaties kijken we eerst naar onze cliënten (in- en doorstroom, wachttijden), dan naar de inhoudelijke zorgprestaties (de prestatie-indicatoren) en sluiten we af met een korte beschrijving van onze financiële prestaties.

2.1

In-, door- en uitstroom van cliënten

Entréa ontvangt subsidie van de provincie Gelderland. Aan de subsidievertrekking voor 2013 heeft de provincie de voorwaarde gesteld dat er 850 nieuwe unieke cliënten moeten instromen. Uiteindelijk werden dat er 892, waarmee ruimschoots aan de voorwaarde van de provincie is voldaan. Daarbij komt het heel regelmatig voor dat kinderen/gezinnen tegelijkertijd deelnemen aan meerdere hulpverleningsvormen van Entréa waardoor het totaal aantal trajecten groter is dan het aantal unieke cliënten. Onderstaande tabel geeft een overzicht van instroom, doorstroom en uitstroom.

unieke cliënten target

zorgaanspraken JH Thuis Individueel JH ZA Groep JH ZA Individueel

Start zorg

Einde zorg

892

924

Gemiddelde doorlooptijd (in dagen) 584

850

777 201 407 1385

735 168 440 1343

283 323 406

VF Pleegouder

87

87

1365

VF ZA Deeltijd VF ZA 24 uur

85 89 174

103 102 205

439 575

22 1668

29 1664

77

Observatiediagnostiek 24 uur

2.1.1 Start Zorg De doelstelling voor 2013 was 850 nieuwe unieke cliënten in behandeling te nemen. Uiteindelijk hebben we een instroom van 892 nieuwe cliënten gehaald. In 2012 was het aantal unieke instromers 901.

2.1.2 Einde zorg De uitstroom in 2013 is hoger dan de instroom; het aantal cliënten in zorg is dus in de loop van het jaar afgenomen.

2.1.3 Gemiddelde doorlooptijd De gemiddelde doorlooptijd (bij einde zorg) bedroeg in 2013: 584 dagen. Eén jaar geleden was dat 563 dagen. T.o.v. een jaar geleden is de doorlooptijd van pleegzorg gedaald, bij de andere zorgaanspraken is steeds sprake van een (lichte) stijging. Enige schommeling in deze doorlooptijden is niet ongebruikelijk omdat uiteenlopende zorgvarianten erg van elkaar


pagina 7 van 49

verschillen in doorlooptijd. Een verschuiving in afgenomen hulp werkt dan door in dit gemiddelde.

2.1.4 Zorg zonder indicatie van Bureau Jeugdzorg Naast geïndiceerde jeugdzorg is er – in het kader van samenwerking met gemeentes - ook zorg verleend aan cliënten zonder dat daarvoor een indicatie van Bureau Jeugdzorg was afgegeven. Deze zorg vindt plaats binnen het project Jeugdzorg Dichtbij, een pilot waarin NIM Maatschappelijk werk, Bureau Jeugdzorg, Entréa, de gemeentes in de regio Nijmegen en de provincie Gelderland samenwerken. Op 1 januari 2013 verleenden we zorg aan 106 cliënten zonder indicatie. De instroom in 2013 bedraagt 178 cliënten. Van 143 cliënten is de zorg beëindigd. Ultimo 2013 zijn er 141 cliënten zonder indicatie van Bureau jeugdzorg in zorg.

2.2

Wachtlijst

Onderstaande tabel geeft het verloop in 2013 weer van de wachtlijst. Ultimo 2013 staan in totaal 270 cliënten op een wachtlijst. Hiervan ontvangen 170 cliënten enige vorm van zorg, echter nog niet de geïndiceerde zorg. Er staan 100 cliënten op de wachtlijst zonder dat zij enige vorm van zorg wensen te ontvangen, waarvan 27 langer dan 6 weken. In het laatste kwartaal is het aantal wachtenden met 27 gestegen. Binnen de wachtlijst is een verschuiving te constateren. Het aantal cliënten dat langer dan 9 weken wacht op een vorm van zorg is afgenomen en het aantal cliënten dat wel zorg ontvangt, maar nog niet de geïndiceerde zorg, is gestegen. Ook is het aantal cliënten met een korte wachttijd gestegen. De gemiddelde wachttijd voordat cliënten in zorg komen is gedaald. 2013 1 jan 1 apr 1 jul 1 okt 31 dec Wachtenden (WL-NIZ) (Wachtenden die nog géén vorm van geïndiceerde provinciaal gefinancierde jeugdzorg ontvangen) 0-4 weken 41 60 75 32 49 4-5 weken 8 16 7 10 12 5-6 weken 13 14 7 8 12 subtotaal korter dan 6 weken 62 90 89 50 73 6-7 weken 7-8 weken 8-9 weken 9-26 weken > 26 weken subtotaal langer dan 6 weken

3 7 2 10 10 32

1 0 0 4 8 13

7 2 3 9 5 26

6 7 3 22 13 51

5 7 2 5 8 27

Totaal

94

103

115

101

100

Totaal

154

169

157

142

170

Wachtenden (WL-IZ) (Wachtenden die al wel een vorm van geïndiceerde provinciaal gefinancierde jeugdzorg ontvangen)


pagina 8 van 49

2.3

Prestatie-indicatoren

Entréa verzamelt gegevens om de prestaties te meten aan de hand van de landelijke prestatie-indicatoren voor de sector Jeugd en Opvoedhulp. Het gaat dan om de volgende prestatie-indicatoren: • Cliënttevredenheid In hoeverre zijn cliënten tevreden over het verloop en het resultaat van de behandeling? • Vermindering ernst van de klachten In hoeverre zijn gedragsproblemen van jeugdigen tijdens de behandeling verminderd en in hoeverre is de opvoedingsbelasting voor ouders afgenomen? • Doelrealisatie In hoeverre zijn de geïndiceerde doelen behaald in termen van behaald, verslechterd of verbeterd? • Reden einde behandeling Hoe is de behandeling afgerond? Met wederzijdse instemming of eenzijdig afgebroken dan wel opgezegd? In schema zien de instrumenten en scoring er als volgt uit: Prestatie-indicator

Instrument

Scoring

1. Mate van doelrealisatie

GAS

-1, 0, 1, 2

2. Cliënttevredenheid over resultaat

Exit-vragenlijst

- Resultaat/Verloop - Rapportcijfer

3. Reden einde behandeling

Gegevenswoordenboek Jeugdzorg

Reden beëindiging

4a. Vermindering ernst gedragsproblematiek

CBCL/YSR/ASR

Effectcategorieën

4b. Vermindering opvoedingsbelasting

VG&O/OBVL

Effectcategorieën

Verzamelen van gegevens op module niveau Entréa verzamelt de gegevens in eerste instantie om de kwaliteit en effectiviteit van het behandelaanbod te monitoren en waar mogelijk te verbeteren. Om daarvoor zinvolle informatie te verzamelen wordt gemeten op het niveau van afdeling, zorgmodules en teams. Zodoende kunnen de prestaties van afdelingen en afzonderlijke teams met verschillende modules in beeld worden gebracht en met elkaar worden vergeleken. De benodigde gegevens worden gehaald uit BergOp en Care4. Een keer per vier maanden worden deze gegevens als managementinformatie verwerkt in een rapport voor het management en voor de afdelingen. Verzamelen van gegevens op traject niveau Voor algemene rapportage, zoals het jaarverslag, volstaat echter een meting van de prestatie-indicatoren op het meer globale niveau van een zorgtraject, dus van aanvang tot einde van het zorgtraject. Hierbij gaat het om de meer algemene vraag of de geboden hulp, los van duur en methodiek, geholpen heeft.


pagina 9 van 49

Voor de beantwoording van de vragen op traject niveau worden de benodigde gegevens gehaald uit programma Initi8 dat gekoppeld is aan het cliëntregistratiesysteem Care4 en het door Praktikon ontwikkelde webbased programma voor praktijkgestuurd effectonderzoek BergOp. Om de gegevens zinvol en betrouwbaar te kunnen interpreteren is de respons buitengewoon belangrijk. In de literatuur wordt over het algemeen een respons van 70 % als toereikend ofwel voldoende beschouwd en een respons van 80 % en hoger als goed. Een respons onder de 60 % is onvoldoende. Ondanks de stijgende lijn van 2013 is dat helaas nog steeds het geval. In 2013 zijn de nodige stappen gezet om de respons te verhogen. Concrete stappen die daarin gezet zijn, zijn het digitaliseren van de invulling van vragenlijsten en het meer positioneren van de vragenlijsten als hulpverleningsinstrument, dit in tegenstelling tot de heersende opvatting in de organisatie als zouden begin- en eindmetingen van de ernst van de problematiek (zie ook 2.3.4) primair bedoeld zijn als het genereren van verantwoordingsinformatie. Door meer aan te sluiten bij de intrinsieke motivatie van hulpverleners – verbeteren van de kwaliteit van de hulp – zal de benutting van metingen tijdens de behandeling toenemen en daarmee de respons ook. Dat praktijk laat zien dat dat ook zo is. Deze stappen hebben in ieder geval geleid tot een verhoging van de respons. Bij de meeste modulen is nu sprake van een respons van 70 tot 90 %. Het gaat hierbij echter om modulen met relatief lage aantallen cliënten. Het totale gemiddelde valt nog laag uit omdat modulen met grote aantallen cliënten, zoals “instroom/intakefase” en “ambulante gezinsbegeleiding”, een lage respons kennen. Hoopgevend is echter dat in 2013 in BergOp de ROM-module is ingebouwd. Deze module ondervangt de problemen van de logistiek doordat vragenlijsten automatisch digitaal worden uitgezet en worden opgeslagen in BergOp. Dit verkleint de logistieke belasting van de organisatie en reduceert het aantal handelingen. Deze module wordt in 2014 operationeel voor de afdeling Centrale Aanmelding en Informatie (CAI). Deze afdeling vormt de voordeur voor alle cliënten van Entréa. Dat zou betekenen dat vanaf 2014 de respons voor geheel Entréa flink omhoog gaat simpelweg omdat de meeste cliënten vanuit de afdeling CAI doorstromen naar de afdeling waar de geïndiceerde zorg geboden wordt.

2.3.1 Cliënttevredenheid Bij de afsluiting van de hulpverlening wordt aan cliënten in een Exit-vragenlijst gevraagd in hoeverre zij tevreden zijn over het verloop en het resultaat van de behandeling. De respons op de Exit-vragenlijsten bedraagt rond de 40 % en dus onder het beoogde doel van 70%. Van de circa 1300 afgesloten behandelingen (een cliënt kan meerdere behandelingen binnen een jaar hebben gehad) zijn van 292 cliënten (ouders) en 118 cliënten (jongeren) Exit-vragenlijsten retour ontvangen. Dit sluit aan bij bovengenoemde opmerkingen over het tekort aan respons. Toch zijn de resultaten van degenen die invullen, niet ongunstig te noemen. De cliënten drukken hun tevredenheid uit in een rapportcijfer. Bij ouders en jongeren ligt dit cijfer op 8. Het aantal onvoldoendes dat wordt gegeven is uiterst beperkt. Het verloop en het resultaat worden door ouders en jongeren nagenoeg gelijk beoordeeld. Op een vierpuntschaal (lopend van zeer ontevreden naar zeer tevreden) wordt het resultaat van de hulpverlening beoordeeld met 3,31 en het verloop met 3,54. Volgens de normen, behorende bij de exit-vragenlijst, moet een score van 3 of hoger voor verloop en resultaat beoordeeld worden als goed.


pagina 10 van 49

Op de open vragen van de Exit-vragenlijst kunnen cliënten aangeven waarover zij minder tevreden zijn. Een klein aantal ouders maakt opmerkingen over: • De bereikbaarheid van medewerkers (onbekend; geen vervanging; receptie die onvoldoende geïnformeerd is). • Rapportage (te uitgebreid of te uitvoerige toelichting op rapportage). • Kinderen worden te gemakkelijk onder schooltijd belast met behandeling, zoals therapie. • Diagnostiek (onduidelijkheid; verschil van mening tussen behandelaars en ouders) • Veel tijd gaat kwijt aan het regelen van praktische zaken (zoals financiën; administratie; taxivervoer). • Bejegening (afspraken die niet nagekomen worden). • Behandelafspraken vallen bijna altijd onder kantooruren. De opmerkingen die door jongeren gemaakt worden betreffen: • Reacties van medewerkers (overdrijven, “maken van een mug een olifant”; te streng; laten hun voorkeur blijken voor bepaald gedrag/bepaalde jongeren/ouderen). • Afwezigheid van medewerkers (geen tijd hebben voor de cliënt; fysiek niet aanwezig zijn). • Gebrek aan privacy (doorvertellen of opschrijven van zaken die je in vertrouwen gedeeld hebt). • Medewerkers zitten vaak niet op één lijn.

2.3.2 Doelrealisatie In ieder hulpverleningstraject worden behandeldoelen afgesproken met de cliënt. Vaak worden per cliënt meerdere doelen geformuleerd. Deze doelen vallen binnen een aantal domeinen. Opmerkelijk is dat de helft van alle behandeldoelen niet met de persoon van de cliënt te maken heeft, maar met diens systeem (gezin en omgeving). De verdeling van doelen waaraan gewerkt is, is als volgt: • Onderlinge relaties 12 % • Gedragsregulatie 12 % • Klimaat en structuur 8% • Netwerk 8% • Opvoedingsvaardigheden 6 % • Opleiding en werk 6% • Identiteit 5% • Taal en spraak 5% • Sociale vaardigeden 5% • Vrije tijd 4% • Gezondheid 4% • Wonen 4% • Schoolvaardigheden 3% • Speel/werkhouding 3% • Kwaliteit van denken 3% • Lichamelijke functies 3% • Motoriek 2% • Aandacht, waarneming 2% • Zelfverzorging 2% • Gewicht 1%


pagina 11 van 49

• •

Diagnostiek Verwerking

1% 1%

De doelrealisatie wordt gemeten met behulp van een GAS-score waarbij elke score staat voor een van de volgende vier categorieën. De scoreverdeling per categorie wordt weergegeven in procenten. Categorie -1: 0: +1: +2:

Omschrijving Percentage het doel is niet behaald, gedrag is verslechterd 1% het doel is niet behaald, gedrag laat geen verandering zien 15 % het doel is conform verwachting verbeterd 53 % het doel is boven verwachting verbeterd 31 %

We constateren dat 84% van de behandeldoelen worden behaald. Echter: behandeldoelen worden in een behandelplan uiteengelegd in werkdoelen. Pas als alle werkdoelen gehaald worden, mag het behandeldoel als behaald gescoord worden. Het percentage werkdoelen dat behaald wordt ligt dus hoger dan 84%.

2.3.3 Reden einde behandeling In 2013 zijn 899 zorgtrajecten afgesloten. Bijna bij een kwart is de reden van beëindiging weliswaar gescoord en in het dossier opgenomen, maar niet zodanig dat de score ook automatisch in de telling kon worden meegenomen. Het systeem genereert dan een melding “reden onbekend”. We hebben wel kunnen vaststellen dat er géén redenen zijn om aan te nemen dat er binnen deze groep een afwijkende verdeling is. We geven beide verdelingen weer. Als de reden van beëindiging bekend en doorgegeven is, wordt de reden van beëindiging geregistreerd conform de Raamwerkafspraken waarbij een vijftal categorieën worden onderscheiden. De scores worden als percentage per categorie weergegeven. Het eerste percentage is gebaseerd op alle afgesloten trajecten, inclusief de administratieve afwijking, het tweede geeft een beter beeld van de redenen voor beëindiging. We zien dan dat 84% van de afgesloten trajecten in onderlinge overeenstemming is beëindigd. Categorie Percentage herberekend Zorg in overeenstemming beëindigd 64 % 84% Eenzijdig beëindigd door cliënt 8% 11% Eenzijdig beëindigd door Zorgaanbieder 3% 4% Zorg beëindigd door externe omstandigheden 1% 1% Reden onbekend 24 % -

2.3.4 Vermindering ernst klachten De vermindering van de ernst van de problematiek en van de opvoedingsbelasting wordt bij Entréa gemeten met specifieke instrumenten, zoals de Achenbach lijsten (CBCL/YSR/ASR) om de vermindering van de gedragsproblematiek te meten, en de OBVL/VG&O om de vermindering van de opvoedingsbelasting te meten. De CBCL en OBVL zijn genormeerde vragenlijsten waarvan de ruwe scores worden omgerekend in zogenaamde T-scores. Deze T-scores zijn standaardscores met een gemiddelde waarde van 50 en een standaarddeviatie van 10. Berekenen van T-scores zorgt


pagina 12 van 49

ervoor dat de scores op schalen en totalen onderling vergelijkbaar zijn. Voor de totaalscores geldt dat bij T-scores van 60 en hoger sprake is van aanzienlijke problemen. T-scores algemeen T-scores alle beoordelaars Bij aanvang Internaliseren 61.40 Externaliseren 63.93 Totale problematiek 64.36

Bij beeindiging 58.27 60.61 60.83

Er is een groot verschil tussen vaders en moeders als beoordelaar. Moeders zien meer problematiek bij aanvang dan vaders, maar moeders zien ook het verschil terwijl vaders geen verschil melden tussen het begin en einde van de behandeling. T-scores met moeder als beoordelaar Bij aanvang Internaliseren 62.29 Externaliseren 65.02 Totale problematiek 65.40


T-scores met vader als beoordelaar Bij aanvang Internaliseren 60.16 Externaliseren 62.00 Totale problematiek 62.47


De jongeren zelf rapporteren aanzienlijk minder problematiek maar zien wel een verschil op het eind van de behandeling in vergelijking met de start van de behandeling. T-scores met jongere als beoordelaar Bij aanvang Internaliseren 54.44 Externaliseren 55.26 Totale problematiek 54.91


Effectcategorieën Volgens de richtlijnen voor de prestatie-indicatoren kan de vermindering van de ernst van de problematiek ook worden weergegeven als het percentage van cliënten waarbij de ernst van de klachten verminderd, onveranderd, dan wel vergroot is. Deze indeling in effectcategorieën is weergegeven met de volgende symbolen, waarvan de betekenis ruwweg overeenkomt met de scoring van behandeldoelen: – = Verslechterd; – 0 = Onveranderd; – + = Verbeterd, maar niet klachtenvrij; – ++ = Verbeterd en klachtenvrij. Voor het jaar 2013 kunnen de gegevens dan als volgt worden ingedeeld in effectcategorieën.


pagina 13 van 49

Vermindering ernst problematiek volgens de gezagsdragers Categorie Omschrijving Percentage ++ verbeterd 35 % + verbeterd, maar niet klachtenvrij 12 % 0 onveranderd 46 % verslechterd 7%

Vermindering ernst problematiek volgens de jongeren Categorie Omschrijving Percentage ++ verbeterd 27 % + verbeterd, maar niet klachtenvrij 7% 0 onveranderd 60 % verslechterd 7%

Vermindering opvoedingsbelasting Categorie Omschrijving ++ verbeterd + verbeterd, maar niet klachtenvrij 0 onveranderd verslechterd

Percentage 22 % 3 % 76 % 0 %

Effectgrootte Naast de gemiddelde T-scores op beide meetmomenten is er de effectgrootte (effect size of ES) van het verschil tussen begin- en eindmeting berekend. De ES is een internationaal gehanteerde maat om de effectiviteit van interventies of zorgprogramma aan te geven. Een positieve ES duidt op een afname van de klachten/problemen, een ES rond de 0 betekent dat er geen verandering heeft plaatsgevonden, en een negatieve ES duidt op een toename van de klachten/problemen. Een effectgrootte tussen de 0,20 en de 0,49 wordt gezien als een klein effect, een effectgrootte tussen de 0,50 en 0,79 als een middelgroot effect en een effectgrootte van 0,80 of groter als een groot effect. Het meten van een verandering is enkel mogelijk als er zowel een voor- als nameting beschikbaar is en dan ook nog eens van dezelfde informant. Waar het aantal voormetingen nog redelijk te noemen is, zorgt het aantal terugontvangen vragenlijsten na afloop van de behandeling voor een lage en daarmee onbruikbare respons. Respondenten ontvangen de afsluitende meting per post thuis met het verzoek de lijst in te vullen en te retourneren. De prikkel om daaraan mee te werken is nihil. Door de eindmeting voorafgaand aan het eindgesprek te plannen en deze digitaal te laten zijn krijgt de nameting een functie in het eindgesprek. Een verhoging van de respons in de nameting leidt automatisch tot een hoger aantal beschikbare metingen om vermindering van de ernst van de klachten te kunnen vaststellen. Een beeld van de vermindering van de ernst van de klachten kunnen we nu enkel ontlenen aan specifiek modulegericht onderzoek. Een voorbeeld daarvan is het trainingsprogramma STOP4-7. Dat laat zien dat het externaliserend probleemgedrag van kinderen significant afneemt - zelfs uit het probleemgebied verdwijnt - en dat bovendien de opvoedingsbelasting zoals die door ouders ervaren wordt afneemt. STOP 4-7


pagina 14 van 49

Vermindering problematiek Effectgrootte Stop 4-7 (2013, n=11, CBCL 1.5-5 jr) Totaal scores ES Internaliseren 0.66 Externaliseren 0.93 Totale problematiek 0.83

Vermindering opvoedingsbelasting Effectgrootte Stop 4-7 (2013, n=12, OBVL) Categorie Problemen opvoeder-kind relatie Problemen met opvoeden Depressieve stemmingen Rolbeperking Gezondheidsklachten OBVL-Totaal

ES 0.9 0.78 0.6 0.79 0.74 0.9

Bemoedigend is dat Inmiddels ook bij ander modulen sprake is van een acceptabele respons op zowel de begin- als eindmeting. Fasehuizen: Vermindering problematiek Effectgrootte fasehuizen (2013, n=17, YSR) Syndroomschalen ES Angstig/Depressief - 0,08 Teruggetrokken/Depressief 0,59 Lichamelijke Klachten 0,49 Sociale Problemen 0,19 Denkproblemen 0,11 Aandachtsproblemen - 0,05 Regelovertredend Gedrag - 0,3 Agressief Gedrag - 0,22 Totaal scores ES Internaliseren 0.43 Externaliseren - 0.09 Totale problematiek 0.23 Dagbehandeling jonge kind: Vermindering problematiek Effectgrootte dagbehandeling jonge kind (2013, n=28, CBCL 1.5-5jr) Syndroomschalen ES Emotioneel reactief 0.08 Angstig/depressief 0.02 Lichamelijke klachten 0.01 Teruggetrokken 0.34


pagina 15 van 49

Slaapproblemen Aandachtsproblemen Agressief gedrag

0.3 0.38 0.48

Vermindering opvoedingsbelasting Effectgrootte Dagbehandeling jonge kind (2013, n=12, OBVL) Categorie ES Problemen opvoeder-kind relatie 0.9 Problemen met opvoeden 0.78 Depressieve stemmingen 0.6 Rolbeperking 0.79 Gezondheidsklachten 0.74 OBVL-Totaal 0.9

Behandelgroep 6-18 jaar Vermindering problematiek Effectgrootte behandelgroep 6-18 jaar (2013, n=19, CBCL) Syndroomschalen ES Angstig/depressief 0.23 Teruggetrokken 0.37 Lichamelijke klachten 0.45 Sociale problemen 0.56 Denkproblemen 0.37 Aandachtsproblemen 0.8 Regelovertredend gedrag 0.41 Agressief gedrag 0.45 Totaal scores Internaliseren 0,54 Externaliseren 0,39 Totale Problemen 0,58

Vermindering opvoedingsbelasting Effectgrootte Behandelgroep 6-18 jaar (2013, n=21, OBVL) Categorie ES Problemen opvoeder-kind relatie 0.61 Problemen met opvoeden 0.58 Depressieve stemmingen 0.23 Rolbeperking -0.04 Gezondheidsklachten 0.62 OBVL-Totaal 0.36 Concluderend kunnen we stellen dat de algemene respons nog achter blijft bij de verwachting. Zoals al eerder opgemerkt komt dit vooral door geringe respons bij de relatief grote modulen. Door de inspanningen op het niveau van training van medewerkers


pagina 16 van 49

(“benutten van vragenlijsten in de praktijk”) en de inbouw van de ROM-module in BergOp is de verwachting dat de respons in 2014 fors omhoog gaat. Op modulair niveau valt nu al te zien dat de respons vaak boven de 70 % ligt en dat er voldoende T1+T2 metingen zijn om effecten te kunnen berekenen. De gevonden effecten liggen in de lijn van de verwachting. Veel cliëntproblematiek is verweven met ontwikkelingsproblematiek waardoor het accent van de begeleiding vooral komt te liggen op het cliëntsysteem. In de huidige behandelvisie wordt vooral ingezet op de eigen kracht van de gezinssituatie, op de begeleiding van de cliënt in de thuissituatie, op de vergroting van de opvoedingsvaardigheden van ouders, en het inzetten van (familie)netwerken. Door de begeleiding wordt de ontwikkelingsproblematiek niet opgelost maar komt er wel weer een gezonde en evenwichtige verhouding tussen draaglast en draagkracht!

2.4

Financiële prestaties in 2013

Het exploitatieresultaat – exclusief onderwijs - kent een batig saldo van € 477.693 dat als volgt is samengesteld: Positief saldo provinciaal gefinancierde jeugdzorg Negatief saldo Vrij Toegankelijke Hulp (gefinancierd uit pgb’s) Winst op 100% deelneming in Praktikon BV Totaal

€ 483.501 -/- € 19.670 € 13.862 € 477.693

Het verlies op de Vrij Toegankelijke Hulp is ten laste van het stichtingskapitaal gebracht. Het positieve saldo op het provinciaal subsidie respectievelijk de deelneming in Praktikon zijn ten gunste van de desbetreffende reserves gebracht. Een gedetailleerd overzicht van de financiële prestaties van Entréa treft u aan in onze jaarrekening.


pagina 17 van 49

3.

Maatschappelijk ondernemen

De maatschappelijke impact van Entréa staat buiten kijf. Niet alleen heeft Entréa als werkgever een belangrijke regionale betekenis, ook de aard van de dienstverlening reikt verder dan enkel het onderwijs en de directe hulp aan kinderen en hun gezinnen. De doorwerking van deze ondersteuning in andere domeinen doordat gezinnen weer beter in hun eigen kracht worden gebracht is evident. In dit hoofdstuk staan we stil bij de wijze waarop we onze maatschappelijke taak vervullen. Omdat we dat niet alléén doen, beschrijven we eerst welke ketenpartners voor ons een belangrijke rol hierin spelen.

3.1

Samenwerking

Entréa is zich bewust van haar maatschappelijke positie en verantwoordelijkheid. Hierover zijn afspraken gemaakt met verschillende maatschappelijke instanties op diverse niveaus en de hulpverlening wordt geboden in voortdurende dialoog met overheden, collega-instellingen en cliënten.

3.1.1 Locatie De residentiële en semi-residentiële afdelingen van Entréa zijn gehuisvest in de regio’s Nijmegen en Rivierenland. Wij houden zoveel mogelijk rekening met de direct omwonenden met betrekking tot geluidsoverlast en andere vormen van beïnvloeding. Om onderling begrip en een goede verstandhouding te bewaken worden verschillende middelen ingezet, onder meer informatieavonden en een vaste contactpersoon voor de direct omwonenden.

3.1.2 Samenwerking met opleidingen Entréa werkt samen met diverse MBO-, HBO- en universitaire opleidingen. We bieden onder meer stageplaatsen aan voor Pedagogisch Medewerkers, Ambulant Hulpverleners, Gedragswetenschappers, Therapeuten en in ondersteunende functies. Medewerkers van Entréa geven gastcolleges op onder meer de Hogescholen en op de Radboud Universiteit. Daarnaast zijn er mogelijkheden voor docenten om stage te lopen om de verbinding tussen de praktijk en theorie te versterken. Entréa neemt deel aan de beroepenveld-adviescommissie van de opleidingen SPH en Pedagogiek van de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN). In het kader van de Wet op Professionalisering waarin beroepskrachten beter toegerust zijn op hun werk leiden Entréa en de HAN samen op en stemmen onderzoek en stages af. De HAN kent het lectoraat Werkzame Factoren in de Zorg voor Jeugd. Ook daar levert Entréa een actieve inbreng. In 2013 heeft het lectoraat en de HAN met Entréa een verzoek tot onderzoek ingediend over het maatschappelijke rendement van jeugdzorg. Naast de ‘klassieke’ focus op rendement van hulp voor het eerste leefmilieu (jeugdige/gezinssysteem) groeit het belang om zicht te krijgen op het rendement van jeugdhulp binnen het tweede/derde leefmilieu van jeugdige en gezin, respectievelijk hun sociale netwerk/leefwereld, buurt en samenleving. Dit heeft geleid tot de instelling van een professionele leerwerkplaats aan de HAN waarin de ontwikkeling van indicatoren voor het meten van maatschappelijk rendement centraal staat.

3.1.3 Samenwerking op provinciaal niveau Entréa maakt deel uit van de Branche Jeugdzorg Gelderland. Entréa participeert binnen diverse provinciale werkgroepen, ondermeer de Stuurgroep Consensus, waarbinnen samenwerkingsafspraken gemaakt worden op provinciaal niveau tussen de zorgaanbieders en Bureau Jeugdzorg Gelderland. Tevens participeert Entréa in twee regionale platforms.


pagina 18 van 49

Hierin vindt afstemming plaats tussen lokale maatschappelijke organisaties. Hierdoor is de samenwerking met o.a. gemeente en politie geregeld. In juli hebben Entréa en het NIM een intentieverklaring tot samenwerking ondertekend. Door een betere afstemming tussen maatschappelijk werk en jeugdzorg, hopen beide partijen de hulpverlening aan cliënten te verbeteren. De samenwerking tussen Entréa en NIM – die past in het kader van de transitie jeugdzorg – zal onder andere vorm krijgen binnen de sociale wijkteams. Het doel van de samenwerking is om de hulp aan jeugd en gezinnen door Entréa en NIM optimaal op elkaar te laten aansluiten. Uitgangspunt is dat NIM als ‘generalist’ de zogenaamde eerstelijnszorg verzorgt, evenals preventie en signalering. Entréa heeft de rol van ‘specialist’, en richt zich op de complexere problematiek; de zogenaamde tweedelijnszorg. Vanuit die rol zullen medewerkers van Entréa en NIM beschikbaar zijn voor deskundigheidsbevordering en consultatie aan elkaar. Samen zorgen we ervoor dat aan kinderen en hun gezin de juiste hulp op het juiste moment wordt aangeboden.

3.1.4 Ondersteuning bij maatschappelijke crisissituaties In samenspraak met collega-zorgaanbieders en Bureau Jeugdzorg probeert Entréa het aanbod zo goed mogelijk aan te passen aan de vraag. Entréa biedt Spoedeisende Zorg aan via het samenwerkingsverband van de Branche Jeugdzorg Gelderland en heeft zich bereid verklaard zo nodig bij te springen in crisissituaties buiten het directe werkgebied. Door vraaggericht te werken, het aanbieden van Spoedeisende Zorg en door participatie in gemeentelijke en provinciale werkgroepen levert Entréa een bijdrage aan de oplossing van maatschappelijke problemen.

3.1.5 Samenwerking met externe scholen Ook buiten Entréa wordt intensief en structureel samengewerkt met onderwijs. Voor het speciaal onderwijs is het REC-Vierland opgericht, waar Entréa deel van uit maakt. Met het gewone basis- en voortgezet onderwijs worden aparte afspraken gemaakt die tot samenwerking leiden. Gezamenlijke huisvesting, zoals aan de Tapirstraat in Nijmegen is daar een voorbeeld van.

3.1.6 Samenwerking in onderzoek Praktikon BV is de verzelfstandigde onderzoekseenheid van Entréa. Ondanks dat Praktikon onafhankelijk is in haar activiteiten, is de band met Entréa een intensieve. Zo voert Praktikon onderzoek uit voor Entréa (o.a. STOP4-7, Gezin Centraal, FRCM), ondersteunt Praktikon Entréa bij de organisatie van onderzoek en traint Praktikon medewerkers van Entréa in hun rol bij de uitvoering van onderzoek. Andersom heeft Entréa een bijzondere leerstoel gevestigd aan de Radboud Universiteit, welke bekleed wordt door de directeur van Praktikon en voert een van de medewerkers van Praktikon een promotieonderzoek uit dat gefinancierd wordt door (de Steunstichting van) Entréa. Met ingang van 1 oktober 2013 is de heer prof. dr. Ron Scholte benoemd tot directeur van Praktikon. Prof. dr. Scholte is per die datum tevens benoemd tot bijzonder hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen met als leeropdracht Effectiviteit en Professionalisering in de Jeugdzorg. Zijn leerstoel is gevestigd aan het Behavioural Science Institute, waar onder meer onderzoek wordt gedaan naar ontwikkeling van psychopathologie bij kinderen en adolescenten en methodieken voor preventie en interventie. Prof. dr. Scholte gaat zich inzetten voor verdere samenwerking tussen wetenschap en praktijkinstellingen. Verder neemt Entréa actief deel in de diverse landelijke onderzoeksoverleggen die via het Nederlands Jeugd Instituut worden georganiseerd, de diverse werkgroepen van het SEJN.


pagina 19 van 49

en in PI7 (de zeven pedologische instituten). Entréa hecht veel waarde aan een actieve participatie in de regionale onderzoeksinfrastructuur, i.c. van de Radboud Universiteit en de Hogeschool ArnhemNijmegen. Aan de RU is de door ZonMW als excellente onderzoeksgroep erkende Academische Werkplaats Inside Out gevestigd. Entréa is een van de deelnemers daarin. Ook zijn we zoals genoemd partner van het Lectoraat Werkzame factoren in de jeugdzorg van de Hogeschool Arnhem Nijmegen. In 2013 hebben we – samen met NIM, de Academische Werkplaats en de regio Nijmegen een opdracht van ZonMW gekregen voor een onderzoek naar de effectiviteit van Sociale Netwerk Strategieën. Rondom het thema Breakdown in de pleegzorg is in 2013 een omvangrijk onderzoek uitgevoerd in samenwerking met Lindenhout, Pactum, Praktikon en het lectoraat Werkzame factoren in de zorg voor jeugd van de HAN. In verschillende onderzoekslijnen (workshops met professionals, dossieronderzoek naar oorzaken van breakdown, interviews met pleegouders, literatuuronderzoek, expertmeeting) is inzicht ontwikkeld in oorzaken voor breakdown. Uiteindelijk zijn op basis van dat inzicht in een werkconferentie voor professionals oplossingen ontwikkeld voor oorzaken van breakdown. Die oplossingen worden in 2014 geïmplementeerd. Samen met collega-jeugdzorginstellingen Lindenhout en Pactum, de HAN en een drietal daaraan verbonden lectoraten hebben we in 2013 een programmatisch gestuurd aanbod van onderzoeksvragen voor afstudeerders van de HAN ontwikkeld. Daardoor is in 2013 een groot potentieel aan onderzoekscapaciteit beschikbaar voor de drie organisaties. Voor Entréa leidde dat tot de start van twee onderzoeken over oorzaken van breakdown in de pleegzorg, een follow-up onderzoek bij tienermoeders (m.b.v. de zelfredzaamheidsmatrix) en een onderzoek naar het maatschappelijk rendement van de module Stop 4-7. Ook onderzoeken we binnen deze samenwerking in hoeverre een wachtperiode voordat de zorg start van invloed is op de zwaarte van de uiteindelijk verstrekte zorg.

3.2

Dialoog met cliënten

Entréa hecht veel waarde aan de mening van cliënten als partners. Hoe we dat doen behandelen we in hoofdstuk 4 als we de vormen van medezeggenschap bespreken en in hoofdstuk 5 waarin we het klachtenbeleid toelichten.

3.3

Milieu- en duurzaamheidaspecten

Entréa is een maatschappelijke organisatie. Wij gaan duurzaam om met middelen. Duurzaamheid is een breed begrip. In 2014 gaan we een visie op duurzaamheid ontwikkelen. Omdat duurzaamheid niet alleen Facilitair Beheer betreft, zal na het vaststellen van de visie in een meerjarenplan organisatiebreed beschreven worden waar prioriteiten worden gelegd. In de volgende paragrafen behandelen we de in 2013 geboekte resultaten op dit vlak.

3.3.1 Energie De stroom die Entréa inkoopt is voor 100% groene stroom. De energie wordt geleverd door Eneco. Eneco werkt aan een volledig duurzame energievoorziening waarin alle energie uit hernieuwbare, natuurlijke en schone bronnen zoals wind en zon komt. Daarom levert Eneco standaard groene stroom opgewekt uit wind, water en biomassa. De gegevens over de herkomst van de elektriciteit worden gecontroleerd door de overheid. Op deze manier weten we dus zeker dat voor de duurzame energie van Eneco geen fossiele brandstoffen worden gebruikt.


pagina 20 van 49

Op plaatsen waar renovaties plaatsvinden of aanpassingen worden gedaan aan gebouwen wordt overgegaan op ’slimme verlichting’. Bij deze vorm van verlichting wordt door bewegingsmelders licht gegeven waar de behoefte ontstaat. In ruimtes waar niemand aanwezig is schakelt dan de verlichting automatisch uit.

3.3.2 Afval Het afval wordt gescheiden afgevoerd. We scheiden papier, glas, huisvuil, chemische materialen en grof vuil.

3.3.3 Huisvesting Begin 2013 is het terugbrengen van het aantal kantoorlocaties van acht naar vier gerealiseerd. Na deze beweging is het totale vastgoed in beeld gebracht. Dit is de basis voor het strategisch huisvestingsplan, korte en langere termijn, dat in 2014 beschreven wordt. Voor een optimale huisvesting en facilitaire ondersteuning van onze medewerkers willen we enerzijds zo compact mogelijk gehuisvest zijn om kosten te reduceren en anderzijds duidelijk en fysiek zichtbaar zijn in de regio.

3.3.4 Facilitaire zaken. Waar binnen onze hele organisatie de schoonmaak in eigen beheer is, is de microvezelmethode geïmplementeerd. Dit zorgt voor een betere schoonmaakkwaliteit, met minder fysieke inspanning én een kostenbesparing door betere efficiency. Daarnaast is er een kwaliteit- beheerssysteem ingezet. Dit systeem meet zowel de technische als de belevingskwaliteit door het uitvoeren van DKS-ronden (controlesysteem van de vereniging schoonmaak en research). Op alle plaatsen binnen Entréa, waar voedsel wordt bereid, worden voor de beheersing van het hele HACCP (Hazard Analysis Critical Control Points) proces externe audits uitgevoerd en worden maandelijks temperatuurmetingen uitgevoerd. Hiermee borgen we de veiligheid van de maaltijden. De veiligheid van de cliënt, medewerker en bezoeker wordt gewaarborgd door jaarlijkse controle van installaties en middelen (speeltoestellen, brandveiligheid, inbraak, onderhoud en legionella).


pagina 21 van 49

4.

Toezicht, bestuur en medezeggenschap

In dit vierde hoofdstuk staan we stil bij de vraag hoe de governance structuur van Entréa is ingericht en hoe de medezeggenschap van onze medewerkers en onze cliënten is geregeld.

4.1

Governance code

Stichting Entréa voldoet aan de Zorgbrede Governance Code (ZGC) en heeft de taakverdeling tussen Raad van Bestuur (RvB) en Raad van Toezicht (RvT) vastgelegd in een bestuursreglement. Daarin is aangegeven dat de bestuurder verantwoording over haar handelen aflegt aan de RvT middels een vastgestelde beleidscyclus (beleidsplan inclusief begroting, managementrapportages en jaarrekening). Daarnaast verstrekt de bestuurder de RvT voldoende informatie om haar toezichthoudende rol te kunnen vervullen. Eenmaal per jaar voert de voorzitter van de RvT, samen met een lid van de RvT, een gesprek met de bestuurder over haar functioneren. Dit gesprek is te beschouwen als een beoordelingsgesprek. Van deze beoordeling wordt op hoofdlijnen verslag gedaan aan de RvT.

4.2

Toezichthoudend orgaan

De leden van de Raad van Toezicht - inclusief hun nevenfuncties - zijn: De heer E. Borgmeijer (Ir) Partner Borgmeijer & Kroon, organisatie adviseurs Voorzitter vrienden van het Dr. Leo Kannerhuis De heer A.H.M. Verhoeven (MPM) Burgemeester Leudal Voorzitter Raad van Toezicht BJ Limburg Lid Raad van Toezicht GGzE Eindhoven en Kempen Lid Raad van Toezicht Stichting Intervizier Gennep De heer G.J.A.J. Peeters Gepensioneerd Mevrouw A.E. Verstand Verbogt (Mr) Verstand Bemiddeling en Advies, Bestuur en Toezicht Interim voorzitter Arnhem Mode Biennale Lid Raad van Toezicht SDW Zorg Lid Raad van Toezicht ROC Graafschap Voorzitter Paasheuvelgroep Voorzitter Raad van Toezicht Kenniscentrum voor kunst en cultuur (KCG) Vicevoorzitter Muzehof Vicevoorzitter Nederlands Kamer Opera Festival De heer A. Verburg Senior manager bedrijfsvoeringbeleid Openbaar Ministerie Penningmeester Alliance Francaise Zuthpen Voorzitter college van Kerk-Rentmeesters Protestantse gemeente Zuthpen Mevrouw D.S. Terporte Hop Officier van justitie bij het Regioparket Utrecht- Lelystad Lid Raad van Toezicht Stichting Kadera De heer W. Lensen Directeur Stichting Venlo-Loopstad


pagina 22 van 49

Bestuurslid Stichting Venloop Innovations Adviseur Trade Finance Lensen BV Adviseur Lensen Sigaren BV Lid Raad van Toezicht Stichting European Food Institute Benelux De Raad van Toezicht van Entréa is tevens Raad van Toezicht van de Stichting Kristallis . Uit het jaarverslag van de Raad van Toezicht komt de volgende informatie: De Raad van Toezicht is in 2013 acht maal bijeen gekomen. Aan de vergaderingen nam ook de Raad van Bestuur deel. De volgende onderwerpen werden besproken c.q. goedgekeurd: - Voortgangsrapportages - Juridische structuur - Begroting 2013 (besproken en goedgekeurd) - Maatschappelijk Jaarverslag over 2012 - Financiële verantwoording jeugdzorg en onderwijs (besproken en goedgekeurd) - Jaargesprek bestuurder - Lening aan Kristallis (besproken en goedgekeurd) - Zelfevaluatie Raad van Bestuur - Jaarplan 2014 - Onderzoek topstructuur (besproken en goedgekeurd) - Begroting 2014 (besproken en goedgekeurd) - Verder is het ‘Rooster van aftreden’ behandeld; besloten is dat twee leden van de Raad van Toezicht aftreden en dat in 2014 twee nieuwe leden geworven worden met kennis van - en bestuurlijke ervaring met onderwijs. De Raad van Toezicht heeft een rondgang langs diverse locaties van Entréa gemaakt, die werd afgesloten met een gezamenlijk gesprek met OR, GMR Entréa onderwijs en MR Kristallis. De Raad van Toezicht heeft daarnaast nog een gesprek gehad met de OR (voorzitter en vice voorzitter), een gesprek tussen de voltallige RvT en voltallige OR en een gesprek tussen een afvaardiging RvT en GMR.

4.3

Bestuur

Entréa is een stichting met de statutaire zetel in Nijmegen. In het verslagjaar wordt de Raad van Bestuur gevormd door mevrouw drs. M. Vollebergh MHA. De bezoldiging van de bestuurder wordt overeengekomen met de Raad van Toezicht conform de afspraken van de NVZD, de beroepsvereniging van bestuurders in de zorg. De bezoldiging van de bestuurder is ruimschoots onder de Balkenende-norm. De Bestuurder van Entréa is tevens bestuurder van de Kristallis school. Het organigram van Entréa zag er begin 2013 als volgt uit:


pagina 23 van 49

4.4

Medezeggenschap

Entréa kent verschillende medezeggenschapsorganen. Medewerkers, ouders, jongeren, kinderen en pleegouders hebben via hun eigen overlegorgaan de mogelijkheid op hun eigen wijze invloed uit te oefenen op beleid, hulpverlening of ontwikkelingen van onze organisatie. Entréa jeugdzorg kent de volgende medezeggenschapsorganen: Voor medewerkers De ondernemingsraad (OR) Voor cliënten De jongerenraad (JR) Voor pleeggezinnen De pleegouderraad (POR) Binnen de sector Onderwijs krijgt de medezeggenschap van ouders van leerlingen en leerkrachten vorm via de Medezeggenschapsraad (MR). De P.I.-school en Roelant-Berk en Beukschool hebben ieder een eigen MR. Bovenschools is er ook een Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR).

4.4.1 Ondernemingsraad In 2013 heeft de OR zowel intern als extern de focus gelegd op samenwerking om de invloed van de OR te vergroten en de positie van de OR te verbeteren. Dit alles met de focus op zowel de organisatie als de medewerkers. De ondernemingsraad heeft in 2013 de volgende drie adviezen uitgebracht. 1. Adviesaanvraag: Onderbouwing caseloadverhoging


pagina 24 van 49

In 2013 is een instrument (rekenmodel) ontwikkeld, waarmee de werkdruk van ambulant hulpverleners objectief meetbaar kan worden gemaakt. In het rekenmodel is vastgesteld wat de netto-werkuren op jaarbasis zijn en wat cliëntgebonden en niet-cliëntgebonden tijd is. Van de bestuurder heeft de OR de toezegging dat ook voor andere functionarissen, bijvoorbeeld behandelcoördinatoren, een dergelijk model gemaakt zal worden. Daarnaast zal de OR met de bestuurder de ervaringen met het huidige rekenmodel nauwlettend volgen. 2. Adviesaanvraag: Lening Kristallis Op het aangaan en verstrekken van grote kredieten heeft een OR adviesrecht, omdat een dergelijk besluit grote gevolgen kan hebben voor een organisatie. De OR heeft aangegeven, gezien het spoedeisende karakter van de financiële problemen bij Kristallis, een eventuele adviesaanvraag voor het verstrekken van een krediet aan Kristallis binnen een week te kunnen afwikkelen. De bestuurder en de Raad van Toezicht hebben echter de adviesaanvraag pas bij de OR ingediend na het besluit de lening aan Kristallis te verstrekken. Wel zou het advies van de OR nog kunnen worden meegenomen bij de verdere uitvoering. De OR heeft, na verkenning van alle kansen en bedreigingen met een adviseur van Atim, besloten advies te geven over het verstrekken van de lening en zich hierbij vooral geconcentreerd op het risico voor Entréa. De OR heeft van de bestuurder de toezegging gekregen dat de adviezen van de OR ook in dat licht gebruikt zijn en worden. 3. Adviesaanvraag: Verstrekken adviesopdracht aan een deskundige buiten de onderneming in kader topstructuur De ontstane financiële problemen bij Kristallis zijn voor de Raad van Toezicht van Entréa aanleiding een extern deskundige te vragen de topstructuur onder de loep te nemen en te adviseren welke aanpassingen kunnen leiden tot een betere borging. De OR heeft de adviesaanvraag met de bestuurder doorgenomen. De OR heeft geadviseerd dit onderzoek uit te voeren en daarbij meerdere geledingen van Entréa te betrekken. Dit heeft ertoe geleid dat ook de OR door de onderzoeker is bevraagd. De OR heeft de volgende zes aangepaste of nieuwe regelingen ter instemming ontvangen: 1. Vragenlijst RI&E Met enkele aanvullingen heeft de OR kunnen instemmen met de vragenlijst. 2. Wijziging protocol Omgaan met agressie en geweld De OR was van mening dat het protocol: - te uitgebreid en veelomvattend was; - keuzes en oplossingen aandroeg die niet (in alle gevallen) stroken met de intern gegeven training agressie en geweld; - onduidelijk is over de rechten van een medewerker ten aanzien van het fysiek aanraken van kinderen die vrijwillig binnen Entréa zijn opgenomen. De OR heeft niet ingestemd. Mede op grond van de bezwaren van de OR is besloten een nieuw protocol omgaan met agressie en geweld op te stellen. Dit nieuwe protocol is nog in ontwikkeling. 3. Instemmingsaanvraag Arbo-jaarplan 2013 en evaluatie Arbo-jaarplan 2012 De OR heeft het plan besproken in een overlegvergadering. Vanuit de aanbevelingen van de bedrijfsarts ten aanzien van het ziekteverzuim, doet de OR de aanbeveling om: - groepen medewerkers te selecteren met een verhoogde kans op ziekteverzuim en daarbij


pagina 25 van 49

specifiek beleid te maken op het voorkomen daarvan; - te onderzoeken wat de fysieke en ergonomische risicofactoren zijn bij functies waarbij de fysieke belasting hoog kan zijn (gastvrouwen en technische dienst). In de instemmingbrief van het Arbo-jaarplan benoemde de OR specifiek de data van deadlines in de gaten te zullen houden. 4. Aangepaste regeling ORT (OnRegelmatigheidsToeslag) Entréa wil in haar dienstverlening graag tegemoet komen aan de wens van cliënten om ook buiten kantooruren huisbezoeken te kunnen afspreken. De rechten op het ontvangen van een extra vergoeding (in tijd of geld) voor uren gewerkt buiten kantooruren, zijn vanuit de CAO beperkt tot die medewerkers bij wie het recht is opgenomen in de arbeidsovereenkomst. De OR heeft een nieuwe regeling ontvangen waarin opgenomen is dat deze betrekking heeft op medewerkers die hun werkzaamheden ook ’s avonds of in de weekenden dienen uit te oefenen en bij wie de verplichting tot onregelmatig werken niet standaard is vastgelegd in de arbeidsovereenkomst. De OR heeft hiermee ingestemd. 5. Aangepast protocol Weglopen en vermissing van cliënten en leerlingen De eerste versie die de OR kreeg aangeboden, was uitgebreid en veelomvattend en daardoor naar het oordeel van de OR te weinig handzaam. De OR is hierover in gesprek gegaan met de bestuurder. Het protocol is hierop aanzienlijk ingekort, waarmee het dienst kan doen als handzaam protocol wanneer een leerling of cliënt vermist is. De OR heeft ingestemd. 6. Aangepast protocol Kindermishandeling Inhoudelijk had de OR een aantal vragen die instemming in de weg stonden. Daarnaast heeft de OR gevraagd alle protocollen binnen Entréa volgens één (compact en eenduidig) format te maken en met eenzelfde schrijfstijl op te stellen. De bestuurder heeft de adviezen meegenomen en het protocol wordt herschreven. 4.4.2 Jongerenraad Volgens de ‘Regeling medezeggenschap cliënten’ (Wet op de Jeugdzorg; artikel 58) moet iedere organisatie een cliëntenraad instellen. De wet verstaat onder de cliënt: ‘een jongere, zijn ouders of stiefouders of anderen, die de jongere als behorende tot hun gezin verzorgen en opvoeden’. Entréa heeft als cliëntenraad een actieve Jongerenraad met dezelfde bevoegdheden als een officiële cliëntenraad. De Jongerenraad telde in 2013 negen leden en wordt intensief begeleid. Er zijn in het verslagjaar 14 reguliere vergaderingen geweest, waarin onderwerpen als financiën, bejegening van pedagogisch medewerkers, adviesaanvraag m.b.t. het Project professionalisering, internet, advies over uitvoer Veiligheidsbarometer e.d. aan bod zijn gekomen. Ook werden vragen doorgenomen die jongeren uit hun groep/dagbehandeling meekrijgen. Dit heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat jongeren in de groepen toegang hebben tot internet (via smartphones en laptops e.d.) en wanneer dit tot problemen leidt, er een behandeldoel van wordt gemaakt. In één vergadering van de Jongerenraad over de transitie is de wethouder van Nijmegen (de heer B. Frings) aangeschoven, zodat de gemeente beter op de hoogte is van wensen en behoeftes van jongeren in de transitie van de jeugdzorg. Naast de reguliere vergaderingen zijn de leden van de Jongerenraad ook extern erg actief: • Deelname aan activiteiten van de Week van de Jeugdzorg en van Zorgbelang Gelderland rondom de transitie. In het kader van de Week van de Jeugdzorg geven


pagina 26 van 49

• • • •

•

de jongeren ook op scholen en opleidingen voorlichting over de jeugdzorg. Ze vertellen hun ervaringen en geven aan wat Entréa kan betekenen als het thuis ‘even niet meer goed gaat en er hulp nodig is’. De jongeren zijn allemaal getraind in het ‘les geven’. Deelname aan een Pizzabijeenkomst met de Gedeputeerde over de transitie bij een wedstrijd van Matrixx Magics (eredivisie basketbal); Het Nationaal Fonds Kinderhulp organiseerde workshops en activiteiten, waaraan de Jongerenraad deelnam; Deelname aan het Jongerenplatform van Bureau Jeugdzorg; Vier keer heeft de Jongerenraad deel genomen aan een Jeugd Welzijns Beraad (JWB), drie regionale bijeenkomsten en één landelijke. In Utrecht zijn tijdens een manifestatie met een ‘flessenpostactie’ wethouders geïnformeerd over wensen van jongeren m.b.t. de transitie jeugdzorg; Ten slotte heeft de Jongerenraad van Entréa heeft een uitwisseling voor jongeren uit Polen, Noorwegen en Roemenie georganiseerd. De jongeren gingen op sportief, muzikaal, culinair en natuurlijk gebied ervaren wat de verschillen en overeenkomsten zijn tussen de diverse landen. Dit alles in het kader van de Europese eenwording met subsidie van Youth in Action.

4.4.3 Cliëntenfeedback Het cliëntproces staat centraal bij Entréa, we werken oplossingsgericht en we gaan uit van de kracht van de cliënt. Daarom wil Entréa graag naar cliënten luisteren en met cliënten denken en praten over de invulling van de hulpverlening. De inbreng van cliënten maakt ons professioneler. Een cliëntenraad in de zin van een vertegenwoordiging die een afspiegeling van álle cliënten is, ontbreekt bij Entréa. Wel zijn de jongeren vertegenwoordigd via een Jongerenraad (zie 4.4.2). Entréa heeft verschillende andere manieren om feedback van ouders te krijgen: • In alle wachtruimtes liggen ‘Tip/Top-kaarten’ (en in een digitale vorm op onze website) die gebruikt werden om een tip te geven of een compliment uit te delen, met als doel verbeteringen te kunnen doorvoeren. • Daarnaast verzamelen we op het einde van de hulpverlening feedback van onze cliënten in open vragen waarmee de Exit-vragenlijst (instrument voor meten cliënttevredenheid) wordt afgesloten. De uitkomsten en daaraan verbonden verbeteracties worden op afdelings- en organisatieniveau uitgevoerd. Tussentijds worden signalen van cliënten op casusniveau natuurlijk ook opgepakt. • Ten slotte worden Spiegelgesprekken gevoerd bij Entréa. Ook daarin verzamelen we belangrijke feedback van cliënten. Een Spiegelgesprek is een luistersessie waarin professionals horen wat een groep cliënten te vertellen heeft over bijvoorbeeld hun dienstverlening. Aan de hand van een semigestructureerde vragenlijst wordt door een onafhankelijk gespreksleider een gesprek gevoerd met klanten om te vragen naar hun ervaringen. Tot slot worden verbetervoorstellen geformuleerd. Hierna bestaat eventueel de mogelijkheid voor de professionals om vragen te stellen aan de deelnemers. In 2013 is in opdracht van de gemeente Culemborg een Spiegelgesprek bij jeugdzorg met acht ouders gehouden over de professionele- en netwerk ondersteuning en dat wat ouders zelf kunnen doen. Ook in 2013 is een Spiegelgesprek gevoerd over het speciaal onderwijs in Tiel waarbij met acht ouders is gesproken over de ervaringen met ondersteuning op school, buurt, netwerk en vervoer. Dit geeft Entréa input over wat onder meer de wensen van cliënten zijn m.b.t. de transitie.


pagina 27 van 49

In 2014 gaan we de cliëntenparticipatie verder versterken. Mede gebaseerd op advies van Zorgbelang Gelderland kiezen we er voor inspraak voor cliënten van jeugdzorg en onderwijs te regelen d.m.v. digitale mogelijkheden zoals een e-panel/forum, gekoppeld aan de community voor ouders op de nieuwe website van Entréa. Nieuwe cliënten van jeugdzorg en onderwijs worden hiervoor gericht benaderd via communities of digitale nieuwsbrief.

4.4.4 Pleegouderraad (POR) Entréa had samen met de twee Gelderse collega pleegzorgvoorzieningen Lindenhout en Pactum een Gelderse Pleegouderraad. Na het opheffen daarvan is bij Entréa in 2013 een nieuwe POR geformeerd. Het streven is om de nu nog smalle basis te verbreden en drie of vier pleegouders te werven die willen meedenken en praten over de belangen van pleegkinderen en pleegouders. De pleegouders worden meegenomen in de ontwikkelingen van Entréa door de manager van de afdeling Gezinsbegeleiding en Pleegzorg. Pleegouders kunnen vanuit hun ervaringsdeskundigheid meedenken en advies geven om de pleegzorg te verbeteren. In 2013 zijn de volgende onderwerpen aan bod gekomen: commissie Rouvoet, veiligheidsbeleid, nieuw pleegoudercontract, pleegzorgvergoedingen, nieuwe hulpvormen / methodieken en de reorganisatie. Pleegouders en de Commissie Rouvoet In november 2013 bracht de commissie Rouvoet een bezoek aan Entréa om met medewerkers, (pleeg)ouders en de bestuurder in gesprek te gaan over de voortgang van de invoering van het Kwaliteitskader Voorkomen seksueel misbruik. De commissie was zeer te spreken over de inzet en betrokkenheid van (pleeg)ouders en medewerkers en gaf aan dat het onderwerp seksuele ontwikkeling en voorkomen van misbruik binnen Entréa actueel is en in het hoofd van iedereen aanwezig is. Er is gediscussieerd over de balans tussen een pleegzorgbegeleider en de pleegouder. Hoe kun je de pleegouder goed begeleiden in dit proces, maar daarbij ook voldoende oog hebben voor het kind? Welke criteria spelen daarbij een rol? Het is ook van belang aandacht te hebben voor wat pleegouders aan ondersteuning/scholing nodig hebben/willen, want met soms jaren ervaring ligt er bij hen een heel andere vraag dan bij aspirant pleegouders. Hoe zeer verplichten wij pleegouders wel/niet tot deskundigheidsbevordering? Gezien het enthousiasme en de betrokkenheid van de pleegouders tijdens dit gesprek is afgesproken dat enkele pleegouders betrokken worden bij de vormgeving van nieuw opleidingsbeleid voor pleegouders in 2014.


pagina 28 van 49

5.

Beleid, inspanningen en prestaties

In dit vijfde hoofdstuk behandelen we vier hoofdthema’s, te weten de kwaliteit en kwaliteitszorg van Entréa, onze inspanningen ten aanzien van onderzoek, hoe het ging in 2013 met ons personeel en we blikken vooruit op wat 2014 ons brengen zal als het gaat over de bedrijfsvoering van Entréa.

5.1

Kwaliteit

In de paragraaf Kwaliteit van zorg richten we de aandacht allereerst op de kwaliteit van de zorg. Daarin staan we vooral stil bij de uitvoering van ons strategisch plan ‘Jij en ik maken Entréa’ en de belangrijkste ontwikkelingen in het kader van de transitie. Daarna richten we ons op de organisatie van ons kwaliteitsbeleid en het kwaliteitsmanagementsysteem om daarna in te gaan op enkele belangrijke ontwikkelingen die in 2013 hebben plaatsgevonden met betrekking tot het verbeteren van de kwaliteit voor onze cliënten. Daarna staan we stil bij de wijze waarop Entréa omgaat met cliënten die daar toch niet tevreden over zijn: klachten van cliënten.

5.1.1 Kwaliteit van zorg In 2013 hebben tal van beleids- en organisatieontwikkelingen plaatsgevonden. We stippen ze kort aan, zonder uitputtend te willen zijn. “Jij en ik maken Entréa” Een centrale plek nam de voortgang van de reorganisatie van Entréa in. Het programma “Jij en ik maken Entréa” loopt met het oog op de transitiedatum tot 1 juli 2014. We willen veranderingen tot stand gebracht hebben, waarmee onze toegevoegde waarde voor het kind en zijn ouders aantoonbaar is toegenomen en we tegelijkertijd klaar zijn voor de veranderende omgeving. En tegelijkertijd natuurlijk ook dat de kinderen en hun gezin– onze afnemers – positief zijn over onze dienstverlening. In 2012 en 2013 ‘zijn onze managementstructuur en -samenstelling veranderd. De organisatie is ‘verplat’. Managers zitten dichter bij hun professionals, maar ook bij de bestuurder. De professionals zijn in Resultaat Verantwoordelijke Teams georganiseerd om de nabijheid bij de klant en de ontwikkeling van de professional te stimuleren. Wellicht zijn de twaalf projecten die in het kader van ‘Tijd voor Jeugd’ zijn gestart nog de beste illustratie van de veranderende werkwijze. Het gaat om twaalf initiatieven om de cliënt sneller duidelijkheid te geven over wat hij kan verwachten en/of om meer tijd vrij te spelen voor directe aandacht voor de cliënt. In de tweede helft van 2013 is het project Tijd voor Jeugd, de zogenoemde doorbraakmethode, organisatiebreed ingevoerd. Door deze en andere projecten ervaren medewerkers dat ze mee mogen denken en werken aan verbetering in onze hulpverlening en de organisatie eromheen. Geleidelijk verandert de cultuur in onze organisatie. Resultaatgericht, met oog voor de afweging van interventie en behandeleffect, verbeterend en lerend. Naast Tijd voor Jeugd, is er ook op tal van andere onderwerpen een ontwikkeling in gang gezet die geleidelijk aan merkbaar wordt in de organisatie. Te denken is aan de methodiek voor intervisie, het professionaliseringstraject, projectmatig werken, effectief vergaderen, ontwikkeling adviesvaardigheden bij de adviseurs van het Bedrijfsbureau, het leiderschapsprogramma voor het management, de aangescherpte planning en control cyclus, de caseloadnormering, de startbijeenkomsten van de nieuwe afdelingen en de afdelingspecifieke veranderingsprocessen die hier weer uit voort komen. Het onderwerp Cliëntlogistiek is opnieuw geïntroduceerd en zal steeds intenser met onze hulpverlening verbonden zijn. Het gaat niet alleen om goede hulpverlening maar ook over duidelijkheid wat we van de cliënt zelf verwachten en binnen welk tijdskader we samen resultaat willen bereiken.


pagina 29 van 49

Transitie jeugdzorg In onze besprekingen met de gemeentes trekken we als Branche Jeugdzorg samen op, met name voor de bovenregionale voorzieningen. Entréa is binnen de regio’s Nijmegen en Rivierenland voor de Jeugd- en Opvoedhulp de belangrijkste partner. Wij stellen ons op het standpunt dat we de transitie een mooie kans vinden om (boven)regionaal en lokaal een goed sluitend, dekkend, op elkaar afgestemd aanbod voor jeugd neer te zetten. Daarbij benadrukken we steeds het belang van het behoud van de expertise die we in de loop der jaren hebben opgebouwd. Niet alleen voor nu, maar ook voor de toekomst. Deze expertise kan alleen behouden blijven als er specialistische organisaties blijven bestaan, die voor hun opdracht ook een bepaalde schaalgrootte moeten hebben. Een deel van de cliëntenpopulatie is immers dermate hulpbehoevend dat intensieve en specialistische hulp noodzakelijk is. Voor hen is het in stand houden van de daarvoor benodigde infrastructuur een voorwaarde. In de loop van 2013 zijn tal van experimenten gestart in het kader van de voorbereiding op de transitie. Die experimenten zijn zowel inhoudelijk van aard als dat ze betrekking hebben op de wijze waarop organisaties zullen gaan samenwerken. Samen met onze netwerkpartners zijn we doende onze werkwijze te herijken en op elkaar af te stemmen in een groot aantal regionale werkgroepen. Het gaat dan om de inrichting van sociale wijkteams en de wijze waarop de toegang tot zorg wordt ingericht, om de ontwikkeling van ambulante wijkteams waarin uiteenlopende aanbieders van hulp aan dezelfde gezinnen hun aanbod en hun werkwijze op elkaar afstemmen vanuit de gedachte één gezin – één plan, de inrichting van regionale expertiseteams, hoe de advies- en consultfunctie gestalte te geven, etcetera etcetera. Verbonden aan deze werkgroepen zijn veelal lokale proeftuinen waarin de samenwerking in de praktijk verder uitgeprobeerd en doorontwikkeld wordt. Kenmerkend voor dit proces is dat er veel ruimte is voor initiatief, maar dat tegelijkertijd ook wel eens gevoeld wordt dat er meer regie op zou kunnen zijn. Op het inhoudelijke vlak werken we samen met NIM Maatschappelijk Werk aan de introductie van de sociale netwerkstrategie (SNS) als wijze van benaderen van cliënten. NIM en Entréa hebben beiden een aantal hulpverleners opgeleid in het werken met SNS en deze hulpverleners voeren gemeenschappelijk hulpverleningstrajecten uit. Daarmee leren ze elkaars cliëntenpopulatie qua zwaarte en complexiteit beter kennen en ontwikkelen meer gevoel voor het moment waarop op- dan wel afgeschaald kan worden in hulpverlening. Beide organisaties investeren in een grotere beschikbaarheid van SNS-getrainde hulpverleners – onder meer gesubsidieerd door de provincie Gelderland – en zijn initiatiefnemer van een door ZonMW gesubsidieerd onderzoek naar de effectiviteit van SNS. Met NIM en Driestroom zijn we een gestart met het ontwikkelen van een aanbod op het thema Meeleefgezinnen. We hebben bepaald in welke mate we dit bestaande concept kunnen uitbreiden naar een veel bredere doelgroep en hoe we onze expertise hierin maximaal preventief en de-escalerend kunnen inzetten om verzwaring van problematiek te voorkomen. Ook hebben we het concept goed kunnen laten aansluiten op de behoeften die groepen jongeren hebben die de jeugdzorg verlaten, hetzij omdat ze uitbehandeld zijn, hetzij omdat ze 18 jaar oud worden. Denk daarbij aan tienermoeders en jongeren die het fasehuis verlaten. In 2014 gaan we in enkele proeftuinen hier concreet mee aan de slag. Daarbij is het expliciet de doelstelling gaandeweg ook andere ketenpartners hierbij te betrekken. Behalve dat de transitie voor Entréa betekent dat we hard werken aan vormen waarin onze jongeren eerder en dichter bij huis worden geholpen, doen we dat ook met onze partners in de derdelijnszorg. Hun pogingen om eerder af te schalen brengen met zich mee dat wij ook te maken krijgen met een instroom van kinderen en jongeren die tot het meest complexe deel van onze doelgroep behoren. Zo zijn we in 2013 gestart met het ontwikkelen van de samenwerking tussen onze fasehuizen en Jeugdzorg+ om een versnelde uitstroom uit het gesloten kader mogelijk te maken. Ook werken we aan de ontwikkeling van een aanbod


pagina 30 van 49

waarin pedagogische en psychiatrische begeleiding gecombineerd wordt, zodat kinderen jeugdpsychiatrie Karakter in staat is haar beoogde kortere behandelduur te realiseren zonder dat dat ten koste gaat van kinderen en jongeren. Kwaliteitszorg en veiligheid van cliënten -De Inspectie Jeugdzorg heeft zich in een eerder rapport kritisch uitgelaten over de veiligheid van onze pleegzorg en residentie. Van Entréa werden maatregelen verwacht. M.b.t. tot kwaliteitszorg lag in 2013 sowieso de nadruk op het thema veiligheid. D.m.v. prospectieve risico-inventarisaties op vijf afdelingen (samen met onderwijs) zijn multidisciplinair de risico’s van cliënten (en leerlingen) en oplossingen in kaart gebracht. Daarnaast zijn risicogerichte audits uitgevoerd bij pleegzorg, residentie en de gezinshuizen. De subjectieve veiligheid van jongeren is (semi)residentieel gemeten m.b.v. de Veiligheidsbarometer. Daar kwamen concrete aanbevelingen uit voort voor de pedagogisch medewerkers. Jongeren vinden de beschikbaarheid en toezicht van de pedagogisch medewerker(s) erg belangrijk, en hebben behoefte aan uniforme regels en voldoende informatieverstrekking. Van de Inspectie kregen we een groot compliment over de werkwijze van Entréa: de verandering in een jaar tijd, de kritische audits en de manier waarop wij de kritiek van Inspectie opgepakt hebben. ‘Van een organisatie op de rand van verscherpt toezicht naar een organisatie, die op sommige punten een voorbeeldfunctie kan vervullen’, gaf de Inspectie aan. -In 2013 zijn de actiepunten uit het Kwaliteitskader voorkomen seksueel misbruik organisatiebreed (hulpverlening, ondersteuning, klachten, toezicht, registratie) ingevoerd in verbinding met het project Veiligheid. Scholing van medewerkers wordt daarin meegenomen vanaf 2014 (Vlaggenmethode, Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling). De Commissie Rouvoet bezocht Entréa om de implementatie te monitoren en vanuit de praktijk te horen waar de aanbieders nog ondersteuning nodig hebben (zie ook 4.4.4). -In 2013 kregen we bij een surveillance bezoek van de HKZ-certificeerder een Minor. De Minor ging erover dat de PDCA-cyclus bij Entréa op meerdere thema’s stagneert bij inventarisatie. We maken goede risico-inventarisaties, maar vervolgens leidt dit nog niet (altijd) tot handelen. Wie ziet het als zijn verantwoordelijkheid om aan de slag te gaan met de opbrengsten van de inventarisatie? We hebben de verantwoordelijkheden in de organisatie duidelijk gemaakt, proceseigenaren en procesbeheerders zijn benoemd, de ‘check’ en ‘act’ wordt beter geborgd en ontruimingsplannen zijn weer op orde. Vanwege de zichtbare resultaten die dat opleverde heeft HKZ-certificeerder de Minor bij de eerstvolgende audit, een half jaar later, weer gesloten.

5.1.2 Klachten Bij het eerste intakegesprek met een medewerker over de hulpverlening ontvangt iedere cliënt een informatiemap met daarin informatie over de klachtenprocedure en folders over het cliëntenbeleid, dossierbeleid en de huisregels. Ook via de website van Entréa worden cliënten gewezen op de verschillende mogelijkheden om een klacht in te dienen en kan de folder over klachten worden aangeklikt. Bij Entréa behandelen we een klacht in eerste aanleg intern (als de cliënt dat ook wenst). Als dat niet tot een bevredigende oplossing voor de cliënt leidt, kan deze de klacht laten behandelen door de Gezamenlijke Klachtencommissie (GKC). We staan stil bij zowel de interne als de externe klachtenbehandeling.

5.1.2.1

Interne klachtbehandeling

De cliënt van Entréa kan met een klacht terecht bij de medewerkers, maar ook bij de manager. De medewerker die een klacht behandelt, verzamelt informatie over de klacht en


pagina 31 van 49

voert een of meerdere gesprekken. De afhandeling van de klacht vindt zo mogelijk binnen zes weken plaats. De cliënt kan ook terecht bij de klachtenfunctionaris (schriftelijk, telefonisch, via website of per e-mail). De klachtenfunctionaris helpt de cliënt met de klacht en de te volgen procedure en ziet toe op de termijnen. Vertrouwenspersoon (Zorgbelang Gelderland) De cliënt kan een zelfgekozen vertrouwenspersoon meenemen als steun. Het maakt daarbij niet uit of het een gesprek is met Entréa of met de klachtencommissie (GKC). Daarnaast kan een cliënt een beroep doen op de vertrouwenspersonen van Zorgbelang Gelderland. De vertrouwenspersoon jeugdzorg van Zorgbelang Gelderland ondersteunt cliënten bij vragen, problemen, klachten. In 2013 hebben drie cliënten samen vijf meldingen (geen klachten) gedaan bij de vertrouwenspersoon. Een moeder van een ondertussen 18 jarige dochter voelt zich onvoldoende ondersteunt, een vader vraagt zich af of een psycholoog die bij Entréa in dienst is ook BIG geregistreerd dient te zijn en een vader die een formele klacht wil indienen tegen een behandelcoördinator van de P.I.-school. Twee cliënten konden verder naar aanleiding van het advies wat de vertrouwenspersoon hen gaf. Een cliënt wilde een formele klacht indienen maar heeft na het eerste contact niets meer laten horen. De vertrouwenspersonen van Zorgbelang geven aan dat ze regelmatig betrokken medewerkers van Entréa tegenkomen, die cliënten echt het gevoel geven dat er naar hen geluisterd wordt. Interne klachten In 2013 zijn er 21 klachten geregistreerd door de klachtenfunctionaris. Klachten zijn overwegend van ouders over informatie/communicatie en beslissingen die genomen zijn. Bij 5 van de 21 klachten speelden conflicten tussen ex-partners een grote rol in de uitvoering van de hulpverlening en de communicatie hierover. Dat is één van de redenen dat in 2013 Spelregels zijn ontwikkeld bij de module Ouderschap na Scheiding (ONS). Het merendeel van de klachten is afgehandeld via een klacht- of bemiddelingsgesprek met de managers. Verder zijn er zeven klachten en signalen afgegeven door niet-cliënten (buurtbewoners, belangstellenden voor pleegouderschap of onbekenden).

5.1.2.2

Gezamenlijke Klachtencommissie (GKC)

De Gezamenlijke Klachtencommissie (GKC) behandelt klachten van cliënten van de jeugdzorgorganisaties Lindenhout, Entréa, Pactum en JOOZT (tot oktober 2013) en ontleent haar bestaan aan de Wet op de Jeugdzorg (en aan de nieuwe Jeugdwet). De GKC is bevoegd klachten die bij de instellingen zijn ingediend, in behandeling te nemen. De mogelijkheid om te klagen is onder meer ingesteld met als doel de positie van de cliënt te versterken en daarmee bij te dragen aan de verbetering van de kwaliteit van zorg voor kinderen en jongeren van 0 tot 18 jaar en hun gezinnen. De klachtenbehandeling betreft het onderzoek door de GKC leidend tot een oordeel over de (on)gegrondheid van een klacht en eventuele aanbevelingen. Hierbij is het streven om bij de klagers de onvrede weg te nemen, om genoegdoening te verschaffen en om het rechtsgevoel van klagers en aangeklaagden te dienen. De GKC stuurt de cliënt een ontvangstbevestiging, onderzoekt de klacht op ontvankelijkheid en vraagt zo nodig meer informatie op. Binnen twee weken wordt een cliënt uitgenodigd voor de hoorzitting waarin de klacht mondeling kan worden toegelicht. Ook de beklaagde krijgt een uitnodiging (hoor en wederhoor). Na de hoorzitting ontvangt de cliënt binnen zes weken een brief waarin staat of de GKC de klacht gegrond en/of ongegrond heeft verklaard en wat er aan gedaan kan worden. Binnen vier weken na de uitspraak van de GKC ontvangt de


pagina 32 van 49

cliënt een brief van de Raad van Bestuur van Entréa waarin staat of zij maatregelen gaat nemen, en zo ja, welke. De GKC is samengesteld uit externe leden uit verschillende disciplines en wordt ondersteund door een ambtelijk secretaris en een secretaresse. Informatie over de klachtenprocedure van de GKC wordt via onze website en bij de intake aan iedere cliënt aangeboden. Formele klachten in 2013 In het jaar 2013 zijn 14 klachten door het secretariaat van de GKC ontvangen, waarvan er vier op Entréa betrekking hadden. In twee klachten is de procedure gestopt omdat de commissie, ondanks meerdere verzoeken daartoe, geen reactie meer van klagers mocht ontvangen. Twee klachten zijn ter zitting behandeld: -Klager 1 stelt dat er door Entréa, tegen het advies van de gezinsvoogd in, géén hulp verleend is aan zijn dochter na uithuisplaatsing, anders dan het ONS traject (Ouderschap na scheiding). Klager stelt dat zijn dochter hierdoor schade heeft opgelopen; -Klager 2 stelt dat Entréa niet is ingegaan op haar hulpvraag thuis. De beide klachten zijn door de GKC ongegrond verklaard. De Klachtencommissie heeft bij het onderzoek naar de klachten geen aanleiding gevonden de Raad van bestuur van Entréa adviezen te geven tot het nemen van maatregelen. De Raad van Bestuur van Entréa kan zich vinden in het oordeel van de GKC dat verdere maatregelen niet nodig lijken te zijn. Wel werd in 2013 zowel door de GKC als door de aangesloten instellingen de noodzaak gevoeld om tot een revisie van de vigerende klachtenregeling te komen nu de vigerende regeling sterk verouderd is en nieuwe ontwikkelingen zoals het Kwaliteitskader Voorkomen Seksueel Misbruik en de Wet Verbetering Positie Pleegouder aanpassing noodzakelijk maken. De commissie verwacht dat de nieuwe regeling medio 2014 ter vaststelling aan de Raden van Bestuur van de aangesloten instellingen kan worden voorgelegd.

5.1.3 Personeelsbeleid en kwaliteit van werk 2013 kent de volgende thema’s op het gebied van personeelsbeleid en kwaliteit van het werk: • Ontwikkeling resultaatverantwoordelijke teams; • Professionalisering; • Opleidingen; • Duurzame inzetbaarheid; • Verzuim; • Digitalisering; • Arbobeleid. Per thema zal een korte beschrijving worden gegeven en indien van toepassing een vergelijking met vorig jaar worden gemaakt.

5.3.1.2

Ontwikkeling resultaatverantwoordelijke teams

In 2012 heeft een herijking van het strategisch beleid van Entréa plaatsgevonden om zo goed voorbereid te zijn op de transitie Jeugdzorg en Passend Onderwijs. Deze nieuwe koers heeft geleid tot reorganisatie van het primair proces met als doel dat jeugdzorg en onderwijs thuisnabij georganiseerd zijn en waarbij de professional in the lead is. Voorwaardelijk daarvoor is het werken vanuit resultaatverantwoordelijke teams en verplatting van de organisatie door niet meer coördinatiemechanismen te hebben dan noodzakelijk. Dit heeft geleid in 2013 tot minder management en een nieuwe indeling van de teams in het primair proces, waarbij er binnen de teams sprake is van meer regelruimte en autonomie ten aanzien van werkverdeling en resultaatverantwoordelijkheid binnen de eigen caseload.


pagina 33 van 49

De ontwikkeling van deze teams is in volle gang en wordt onder andere ondersteund door de inzet van oplossingsgerichte intervisie.

5.1.3.2

Professionalisering

Vorig jaar is een start gemaakt met een ontwikkelgroep professionalisering binnen Entréa. Deze projectgroep heeft in samenhang met regionale collega-instellingen de professionalisering van onze jeugdzorgmedewerkers opgepakt, met als doel dat alle jeugdzorgmedewerkers van Entréa per 1 januari 2014 zijn geregistreerd in het betreffende beroepenregister. Ook is het overleg gecontinueerd met collega instellingen en de HAN over het afstemmen van onze interne opleidingen met de HAN-curricula. In 2013 heeft professionalisering geleid tot een aanpassing van ons interne opleidingsaanbod aan de vereisten van het beroepenregister. Om zo herregistratie van onze medewerkers na 5 jaar mogelijk te maken. Tevens is de start gemaakt met EVC-trajecten voor onze MBO-geschoolde medewerkers. In de loop van 2014 zullen deze trajecten worden afgerond. Begin maart 2014 was van 42,7 procent van onze HBO-professionals de landelijke registratie afgewikkeld.

5.1.3.3

Opleidingen

In het kader van professionalisering is de nadruk meer komen te liggen op deskundigheidsbevordering en minder op employability. Het opleidingsbudget was net als in 2012 hoger dan de door de CAO Jeugdzorg voorgeschreven 1% van de loonsom, namelijk 1,39%. Dit jaar zijn onder meer de volgende opleidingen (naast verschillende studiedagen) aangeboden: • EVC-trajecten (in het kader van professionalisering); • GZ-opleidingen; • HBO-SPH; • Videohometraining; • FFT-therapie; • Systeemtherapie; • Oplossingerichte intervisie • Projectmatig werken; • Opleiding ambulant werken voor pleegzorgbegeleiders; • Opleiding pleegzorg voor ambulant hulpverleners; • Sociale Netwerk Strategie • Training van alle hulpverleners in het benutten van vragenlijsten binnen de hulpverlening. Daarnaast zijn er twee extra agressietrainers opgeleid in de RADAR-methode. De verwachting is dat in 2014 wel weer meer nadruk gelegd zal kunnen en ook moeten worden op employability en duurzame inzetbaarheid in het kader van de transitie jeugdzorg.

5.1.3.4

Duurzame inzetbaarheid

Met de komst van een nieuw personeelsinformatiesysteem zijn de afspraken m.b.t. verlof en het vitaliteitsbudget voor de oudere werknemer opnieuw afgestoft. In toenemende mate wordt het vitaliteitsbudget niet alleen gebruikt voor verlof of arbeidsduurverkorting, maar ook demotie, opleidingen en gezondheidsmanagement. Daarmee wordt het steeds meer een instrument voor duurzame inzetbaarheid van medewerkers.


pagina 34 van 49

5.1.3.5

Verzuim

In 2013 heeft zich ondanks de vernieuwde verzuimaanpak sinds 2011 toch een stijging van het verzuim voorgedaan. Een evaluatie van het nieuwe verzuimbeleid leert dat ondanks de stijging van het verzuim, van 4,6 naar 6,6 %, de nieuwe verzuimaanpak doorgezet moet worden. Verzuim is goed in beeld, het casemanagement uitgevoerd door leidinggevende gaat goed en voortzetting van het SMO (sociaal medisch overleg) is zinvol. De stijging van het verzuim lijkt veroorzaakt te worden door een stijging van psychosociale klachten bij medewerkers mede door werkdruk en onzekerheid over de toekomst van hun werkgelegenheid in de jeugdzorg. Voor 2014 de uitdaging voor Entréa om het verzuim weer terug te dringen. Dit zal onder meer gezocht moeten worden in goede begeleiding bij uitval van medewerkers door leidinggevende en bedrijfsarts, maar ook door preventieve maatregelen. Bijvoorbeeld door inzet van coaching en of workshops waarin medewerkers ondersteund worden om uitval door werkdruk en of psychosociale klachten te voorkomen.

5.1.3.6

Digitalisering

2013 stond in het teken van de implementatie van een nieuw personeelsinformatiesysteem, AFAS. De basis is gelegd en langzaam maar zeker worden de werkprocessen rondom personeel, verzuim, opleidingen enzovoort gedigitaliseerd. Management en medewerkers hebben rechtstreeks toegang tot het systeem ofwel digitaal dossier. De mogelijkheden om personeels- en salarisgegevens te registreren, te raadplegen en te analyseren worden stapsgewijs uitgebreid. Deze ontwikkeling zal zich ook in 2014 doorzetten. In 2013 is hard gewerkt aan een nieuwe website voor Entréa, jeugdzorg, onderwijs en onderzoek. Eén gezamenlijke website waar cliënten, verwijzers en professionals hun eigen informatie kunnen vinden over onze organisatie, onze manier van werken, de jeugdzorg en het onderwijs.

5.1.3.7

Arbobeleid

Met name de onderwerpen werkdruk, agressie en geweld hebben in 2013 de aandacht gehad. Eind 2012 is een medewerkertevredenheidsonderzoek (met de focus op werkdruk) gehouden. Leidinggevenden hebben in het eerste kwartaal van 2013 een plan van aanpak voor hun afdeling gemaakt. Deze plannen van aanpak richtten zich vooral op ervaren werkdruk (o.a. caseload), overleg en overlegvormen, en de ontwikkeling van resultaat verantwoordelijke teams. Begin 2013 is een begin gemaakt met flexwerken, het zgn. plaatsen tijdsonafhankelijk werken. Na wat aanloopproblemen is dit steeds verder geoptimaliseerd. Wel geven medewerkers aan dat er nog wel eens problemen zijn met de verbinding. Jaarlijks worden structureel agressietrainingen aangeboden. Ook is de poule van trainers met twee collega’s voor deze trainingen uitgebreid. Op deze wijze ondergaan alle professionals jaarlijks een herhaling agressietraining. Tevens is een start gemaakt met het uitvoeren van de RI&E’s op de verschillende locaties. De uitvoering van de RI&E’s loopt door in 2014. De uitkomsten zullen worden geanalyseerd en leiden tot een plan van aanpak. Ook is een nieuw Arbobeleid opgesteld. Daarnaast worden incidenten digitaal gemeld in het systeem Re Act. In 2013 zijn de volgende meldingen gedaan: 302 agressie-incidenten, 57 medicatiefouten, 22 arbomeldingen, 18 Fobo-meldingen (fouten, ongelukken/ bijna ongelukken), 31 zorggerelateerde incidenten en 3 meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag (van cliënten).


pagina 35 van 49

Duidelijk is dat medewerkers steeds meer en beter melden. Dit leidt tot zowel een veiliger werkomgeving als een betere hulpverlening.

5.2

Financieel Beleid

5.2.1 Hoofdlijnen financieel beleid Het financiële beleid van stichting Entréa en stichting Kristallis is ingericht met een tweeledig doel: - een optimale afstemming met het primaire proces - vermindering van financiële risico’s De instrumenten die worden ingezet om de doelen te bereiken zijn: 1. Planning en controlcyclus 2. Procuratie – en mandateringsreglement 3. Investeringsprocedure 4. Treasurystatuut Ad 1) Planning en controlcyclus Een planning & controlcyclus stelt Entréa in staat om haar maatschappelijke opdracht zo effectief en efficiënt mogelijk te vervullen; een goede balans tussen de doelstellingen van jeugdzorg en onderwijs enerzijds en de beschikbare middelen anderzijds. Om dit te realiseren is er voortdurend afstemming nodig en deze afstemming dient te worden gestructureerd. Entréa heeft als uitgangspunt voor de bedrijfsvoering dat er zoveel mogelijk middelen ten gunste dienen te komen aan het primaire proces en zo weinig mogelijk aan overhead. Een organisatie loopt voortdurend risico dat haar doelstellingen niet kunnen worden gehaald. Ten aanzien van de bedrijfsvoering kunnen een aantal van die risico’s worden ondervangen met een goede inbedding van de Planning & Controlcyclus. Ten aanzien van de bedrijfsvoering is het grootste risico het niet kunnen beheersen van de middelen met als grootste dreiging dat de organisatie haar opdracht niet meer kan vervullen. De beschrijving van de Planning & Controlcyclus van Entréa betreft de sectoren Jeugdzorg en Onderwijs. Het onderwijs bestaat uit Entréa Onderwijs (de Roelant-Berk en Beukschool en de Pedologisch- Instituutsschool) en Kristallis (Voortgezet Speciaal Onderwijs). De instrumenten van de Planning en Controlcyclus zijn: a) begroting b) managementrapportages en -gesprekken c) jaarrekening Ad a) begroting De begroting dient een weergave te zijn van de visie van de organisatie op de (nabije) toekomst, de strategische keuzes voor het realiseren van de hoofddoelstelling en de afstemming daarvan op de beschikbare middelen. Op basis van het visie- en strategisch document van de organisatie vindt er jaarlijks een beleidsconferentie plaats waar het bestuur en management met een afvaardiging van de organisatie in gesprek gaan over de belangrijke thema’s voor het komende jaar of komende jaren. Op basis daarvan wordt een kaderbrief geformuleerd, waarin zowel inhoudelijke als financiële uitgangspunten voor het komende jaar benoemd zijn. Aan de hand van de jaarplannen per organisatieonderdeel wordt een begroting opgesteld.


pagina 36 van 49

Op basis van deze werkwijze is een juiste afstemming tussen het primaire en secundaire proces gewaarborgd, met draagvlak binnen de organisatie en beheersing van financiële risico’s. Ad b) managementrapportages en -gesprekken De managementrapportages zijn bedoeld om de kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen die in de begroting zijn opgenomen te monitoren. Elke maand worden er overzichten verstrekt met de uitputting van budgetten. Elke vier maanden worden door de managers en directie onderwijs uitgebreide managementrapportages opgesteld, waarin zowel de bedrijfsvoering als meer inhoudelijke aspecten worden toegelicht. Met deze rapportages wordt verantwoording afgelegd aan de Raad van Bestuur in het bijzijn van de directeur bedrijfsvoering. Ad c) jaarrekening De jaarrekening is een belangrijk instrument om het gevoerde beleid te evalueren en als startpunt te dienen voor de begroting. Een goede en adequate monitoring gedurende het jaar zal er toe leiden dat de jaarrekening overeenkomt met de derde en laatste managementrapportage van het jaar. Ad 2) Procuratie- en mandateringsreglement Een procuratieen mandateringsreglement regelt wie voor welk bedrag (procuratie) en voor welk doel (mandaat) verplichtingen mag aangaan uit naam van de organisatie. Door slechts aan een beperkt aantal medewerkers deze bevoegdheid te geven is de verantwoordelijkheid voor het bestuur beter te overzien en worden risico’s beter beheerst. Bij Entréa is het procuratiereglement gekoppeld aan het managementstatuut dat op hoofdlijnen de mandatering beschrijft. Ad 3) Investeringsprocedure De investeringsprocedure is een nadere uitwerking van en een aanvulling op het procuratieen mandateringreglement. Investeringen hebben een bijzonder karakter vanwege de hoogte van de uitgaven en de termijn waarop het kosten met zich meebrengt De investeringsprocedure is een onderdeel van de begrotingscyclus. Ad 4) Treasurystatuut Het Treasurystatuut is van belang omdat het opgebouwde financieel actief onderhevig is aan risico’s en daarmee het vermogen van de organisatie kan aantasten. Voor Entréa geldt een uitermate conservatief beleggingsbeleid om risico’s zoveel mogelijk te minimaliseren.


pagina 37 van 49

5.2.2 Beschrijving positie op balansdatum De balanspositie, normen en doelstellingen voor de afzonderlijke organisatieonderdelen is als volgt: Entréa Jeugdzorg: Solvabiliteit Liquiditeit Rendement Omzetratio

Norm

Realisatie 2013

Doelstelling 2014

>30% < 40% >1,0 >1% >15%

38,2% 1,2 1,6% 20%

41,1% 1,5 1,8% 22%

De totale omzet van jeugdzorg in 2013 is € 30.149.928 met een positief resultaat van € 477.693.

Entréa onderwijs: Solvabiliteit Liquiditeit Rendement Omzetratio

Norm

Realisatie 2013

Doelstelling 2014

>50% >1,0 >1% >15%

42,5% 1,6 4,0% 22,5%

58,7% 1,6 0,0% 24,0%

De totale omzet van Entréa onderwijs in 2013 is € 8.567.342 met een positief resultaat van € 347.703 Entréa onderwijs had een begroot rendement voor 2013 van negatief 1,9%. Door een gerealiseerd positief rendement van 1,34% ontstaat er ruimte in de begroting van 2014 om rendement nul te laten zijn.

5.2.3 Toekomstverwachtingen Het jaar 2014 staat in het teken van Passend Onderwijs en de voorbereiding op de transitie vanaf 1 januari 2015. Ten aanzien van het Passend Onderwijs wordt intensief samengewerkt binnen de verschillende samenwerkingsverbanden, zowel op bestuurlijk als op uitvoerend niveau. De verwachting is dat pas vanaf het schooljaar 2015/2016 e.v. wezenlijke veranderingen kunnen optreden in het aantal leerlingen en in de financiering van de ambulante dienstverlening. De financiële risico’s zijn daardoor naar verwachting in 2014 nog beperkt, maar oplopend in de jaren daarna. In 2013 heeft Entréa een krediet verstrekt aan stichting Kristallis (waarmee een personele unie bestaat) dat maximaal € 750.000 kan bedragen. Dat was noodzakelijk om een dreigend faillissement van Kristallis af te wenden en ruimte te creëren om een reorganisatie uit te voeren. In 2013 heeft een opname van € 560.000 plaatsgevonden en de verwachting is dat dit bedrag – conform de afspraken - in 2014 en 2015 zal worden afgelost. Vanaf 1 januari zal de bekostiging van de jeugdzorg zijn overgegaan van de provincie naar de gemeenten. In het Maatschappelijk Verslag van 2012 is aangegeven dat Entréa zich al vanaf 2011 aan het voorbereiden is op deze transitie door middel van een reorganisatie; er is een directielaag verdwenen, de medewerkers zijn dichter bij de cliënt in kleine regionaal georiënteerde resultaatverantwoordelijke teams georganiseerd en een andere manier van werken heeft tot een reductie van overhead geleid. Ook in 2013 is onze formatie weer licht gedaald. In 2013 zijn er transitiearrangementen opgesteld door de gemeenten waarin de zorgaanbieders een globaal beeld hebben gekregen van de financiële consequenties van deze transitie. Er is veel contact tussen Entréa, de diverse vertegenwoordigers van de


pagina 38 van 49

gemeenten en/of regio’s en ketenpartners met als doel tot een goede overgang te komen die zoveel mogelijk recht doet aan de behoeften van onze cliënten. Er blijft echter tot op heden veel onduidelijkheid over wat de verschillende gemeentes van ons vragen en welke bekostiging daar tegenover staat. De verwachting is dat er vanaf juni 2014 concrete verwachtingen en bedragen worden genoemd. In de meest positieve scenario’s zullen onze inkomsten met ca 7% dalen. In de meest negatieve scenario’s is de daling ruim 25%. De vertaling van percentages in euro’s beschikbaar budget zal plaatsvinden met het verschijnen van de Meicirculaire, naar verwachting eind mei 2014. Pas in november 2014 zullen we zekerheid krijgen over beschikbare middelen in 2015, als gemeenten gunningsbeslissingen nemen. Het jaar 2014 zal daarom verder in het teken staan van de voorbereidingen op de transitie en de verwachte bezuinigingen. Er wordt een sociaal plan opgesteld dat rekening houdt met de veranderingen in personeelsomvang, er zal een reorganisatieplan voor het personeel worden uitgewerkt voor als de daadwerkelijke bezuinigingen bekend zijn en het benodigde vastgoed zal worden heroverwogen en waar mogelijk worden verminderd. De inhoudelijke veranderingen die direct ten gunste komen van onze cliënten blijven doorgang vinden, zoals het vergroten van de cliëntcontacttijd, de verdere ontwikkeling van de resultaatverantwoordelijke teams en professionalisering van de hulpverleners. Er zijn bij het schrijven van dit verslag CAO-onderhandelingen gaande waarvan de uitkomst nog ongewis is. In de jaarrekening 2013 wordt al rekening gehouden met een loonstijging van 2,5% vanaf mei 2013. De mogelijk structureel hogere loonkosten zijn slechts gedeeltelijk meegenomen in de begroting 2014 en dit kan tot een aanpassing leiden van het begroot resultaat, maar niet zodanig dat het resultaat negatief zal worden. Het uitgangspunt van Entréa is dat er zoveel mogelijk middelen beschikbaar dienen te zijn voor onze kinderen, ouders en pleegouders en dat we de overhead zo laag mogelijk willen houden. In 2013 heeft Entréa meegedaan aan een benchmark voor aanbieders van jeugden opvoedhulp, waarin de overhead van Entréa met verschillende aanbieders is vergeleken. Deze benchmark had betrekking op het jaar 2012. Uit deze benchmark bleek dat de totale overhead van jeugdzorgaanbieders ten opzichte van andere sectoren al erg laag is. Entréa zat weliswaar net boven dat gemiddelde, maar dat was vóór de reorganisatie van het management en het afstoten van gebouwen. Entréa heeft relatief iets meer overhead als gevolg van de residentiële voorzieningen en het in eigen beheer hebben van catering en klein onderhoud. In 2014 zal Entréa weer participeren in ‘de benchmark’ en hieruit zal blijken dat de overhead van Entréa verder is afgenomen.


pagina 39 van 49

6

Entréa Onderwijs

De P.I.-school en de RBB-school zijn zogenaamde ‘Cluster-4 scholen’, scholen die zijn gespecialiseerd in onderwijs aan kinderen met ontwikkelings-, gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen. Deze scholen werken in het Gelders Rivierengebied samen met andere onderwijsbesturen onder de naam REC Vierland (Regionaal Expertise Centrum Vierland). Op beide scholen sluit men zoveel mogelijk aan op het leerprogramma van de basisschool, maar daarbij wordt tevens zorgvuldig afgestemd op de individuele mogelijkheden van de kinderen. Er wordt gewerkt vanuit een individueel handelingsplan. Zo nodig worden de aanpak en het tempo aangepast of krijgt het kind individuele begeleiding. Daarvoor zijn aan de scholen diverse specialiteiten verbonden: remedial teaching, bewegingstherapie, logopedie, speltherapie, enzovoort. Vanzelfsprekend is de samenwerking met de sector jeugdzorg van Entréa van groot belang en er wordt voor veel kinderen dan ook intensief samengewerkt tussen onderwijs en zorg volgens het principe: één kind, één plan.

6.1

Belangrijkste kenmerken van het gevoerde beleid in 2013

Beide scholen hebben zich gezamenlijk verder doorontwikkeld met behoud van eigen identiteit binnen gemeenschappelijke beleidskaders naar één onderwijssector. Voor beide scholen van Entréa geldt dat de leerling en de voorwaarden om goed onderwijs te bieden centraal staan. Vanuit de missie en visie van de sector onderwijs van Entréa is er in 2013 veel werk verzet. De instroom van nieuwe leerlingen voor beide scholen vindt inmiddels geborgd plaats binnen een gezamenlijke ‘voordeur’; een aanmeldloket op één nieuwe centrale locatie met bemensing van functionarissen vanuit beide scholen aangestuurd door één van de locatiedirecteuren. De plaatsingsprocedure is op elkaar afgestemd. Ouder- leerlingtevredenheid De cliënt- of oudertevredenheid is in 2013 als volgt gemeten: - Intake: sinds juni 2013 wordt de tevredenheid over de intake aan ouders bevraagd en geanalyseerd voor de gehele organisatie (CVtB) - Daarnaast volgt de RBB-school de Jeugzorg-systematiek, middels de zogenaamde exit vragenlijsten.

-

-

Tussentijdse meting: P.I.-school: jaarlijks worden waarderingsformulieren uitgezet, waarin ouders hun oordeel over het betreffende schooljaar kunnen geven. Deze gegevens worden in ‘BergOp’ ingevoerd, maar tot op heden nog niet geanalyseerd. Praktikon levert desgevraagd ruwe gegevens aan. RBB-school: sinds schooljaar 2012/2013 volgt de RBB-school dezelfde systematiek als de P.I., met de bedoeling eenheid te krijgen in de systemen. Ook deze gegevens zijn op dit moment nog niet geanalyseerd.

In de loop van 2013 is besloten de keuze te maken voor een landelijk erkend model, met benchmark-mogelijkheden, voor de periodieke meting van de ouderen medewerkertevredenheid. De volgende tabel geeft een overzicht van de resultaten van de exit-vragenlijsten zoals die door ouders van schoolverlaters van de RBB-school zijn ingevuld.


pagina 40 van 49

Stellingen 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Het onderwijs van de RBB-school is goed verlopen Mijn kind heeft voldoende geleerd (gedrag) Mijn kind heeft voldoende geleerd (didactisch) De RBB-school heeft mijn kind geholpen met de dingen die ik belangrijk vind Ik heb door het onderwijs bij de RBB-school meer vertrouwen in de toekomst De RBB-school beslist met mij, in plaatst van over mij De RBB-school heeft mijn kind geholpen met waarvoor hij/zij kwam Ik voel me serieus genomen door de RBB-school Er is voldoende bereikt door het onderwijs van de RBB-school De onderwijzers van de RBB-school deden hun werk goed

2010-2011 N=24 3,7 3,5 3,5 3,7

2012-2013 N=17 3,7 3,5 3,1 3,6

3,4

3,3

3,6 3,6

3,5 3,3

3,6 3,3 3,7

3,6 3,4 3,8

Gemiddeld rapportcijfer 2010-2011 8,6 2012-2013 8,7 De volgende tabel geeft de tevredenheid over de intake plaats voor geheel Entréa Onderwijs. (regio Nijmegen) Cliënttevredenheid t.b.v. intake Entréa Onderwijs --

1

2

3

4

Ik weet waar ik de informatie kan vinden als ik Entréa Onderwijs nodig heb Ik ben tevreden over de manier waarop ik te woord ben gestaan tijdens het eerste contact met Entréa Onderwijs Ik ben tevreden over de( telefonische) bereikbaarheid van Entréa Onderwijs Ik ben tevreden over het contact met de intakeFunctionaris

(regio Tiel)

-

+

+ +

n

+

+ +

n

1

10

10

21

9

4

13

1

3

17

21

3

11

14

11

10

21

6

6

13

5

16

21

2

12

14

9

10

21

7

7

14

7

20

7

4

11

5

Ik ben tevreden over het verloop van het intakeproces

6

Ik weet waar ik terecht kan binnen Entréa als ik nog meer vragen of hulp nodig heb

13

7

Rapportcijfer gemiddelde

8,05

2

--

-

1

8,25

Sommige vragen zijn niet door alle ouders ingevuld

Samenwerking tussen de twee scholen, maar tevens met de sectoren jeugdzorg en onderzoek was net als in 2012 een belangrijk thema in 2013 en uitte zich in afstemming, bespreking en ontwikkeling op diverse niveau's.


pagina 41 van 49

6.2

Personeelsbeleid

De scholen kennen een gezamenlijk uitgewerkt personeelsbeleidsplan, waarin de visie m.b.t. personeelsbeleid en de CAO-afspraken bij elkaar zijn gebracht. Dit personeelsbeleidsplan is in juni 2008 geheel herzien en in overeenstemming gebracht met de nieuwe CAO. Dit is gebeurd in overleg met de GMR. Voor 2014 is een herziening en actualisering van dit plan voorzien.

6.2.1 Zaken met een behoorlijke personele betekenis Functiemix Ten aanzien van de functiemix is in 2013 vooralsnog pas op de plaats gemaakt. De bijgestelde sollicitatieprocedure, zoals opgenomen in het plan van aanpak van de functiemix, was ook dit jaar weer onderwerp van gesprek. In overleg met de GMR zal opnieuw geëvalueerd gaan worden en volgt er mogelijk bijstelling. Voor medewerkers blijft er onvoldoende duidelijkheid bestaan rondom functieomschrijving in relatie tot takenpakket. Doelmatigheid primair proces Ondanks dat Passend Onderwijs in principe geen bezuinigingsoperatie is, blijft Entréa onderwijs zich voorbereiden op mogelijke terugloop van inkomsten. We blijven terughoudend in personele aanstellingen waardoor de vacaturestop van kracht is gebleven. De gemiddelde groepsgrootte zal de komende jaren verder oplopen naar mogelijk 14, waardoor meer werkdruk voor personeelsleden ontstaat. Elke personele functie-inzet zal kritisch worden bekeken en mogelijk zullen er de komende jaren door reorganisatiemaatregelen functies geheel verdwijnen. Entréa onderwijs wil een financieel gezonde sector blijven met een kwalitatief sterk en doelmatig ingericht primair proces. Resultaatgericht werken: professional in the lead Belangrijke bouwsteen van het programma ‘Jij en ik maken Entréa’ is de idee dat de kwaliteit van dienstverlening en onderwijs een positieve impuls krijgt als de professionals die de diensten verlenen en het onderwijs verzorgen op basis van helder geformuleerde doelstellingen zoveel mogelijk regelruimte hebben om in teamverband tot resultaten te komen. De inrichting van de nieuwe managementstructuur ondersteunt dit, met als bijkomend effect dat meer middelen beschikbaar komen voor het primaire proces, doordat er minder management is. Vanaf 1 juni 2013 zijn de onderwijsteams van Entréa onderwijs samen met de nieuw benoemde regiodirecteuren op weg naar de nadere invulling van het concept resultaatgericht werken in teamverband. Reductie management Het organisatiemodel van Entréa onderwijs voorzag tot de vaststelling van het nieuwe model in één bovenschools directeur en locatie-directeuren (in totaal 6 FTE). Het nieuwe model voorziet in een part-time directeur Onderwijs, twee regiodirecteuren en een regiocoördinator (in totaal 3,5 FTE). Per saldo dus een reductie van 2,5 FTE aan management.

6.3

Huisvesting

De RBB-school is gevestigd op twee locaties. De P.I.-school is gevestigd op drie locaties. De locatie RBB Ubbergen is een gebouw in eigen onderhoud en beheer. Er is in 2012 geïnvesteerd in een nieuwe toegangscontrole, die voldoet aan relevante veiligheidseisen en aansluit bij andere Entréa-systemen.


pagina 42 van 49

De locatie RBB Tiel is met een locatie van de P.I.-school gevestigd in een verzamelgebouw waarin ook een afdeling van de jeugdzorg is gevestigd. Dit pand wordt gehuurd van de Stichting Volkshuisvesting Tiel. De vergoeding voor de ruimten en kosten voor onderhoud en beheer worden berekend volgens een vastgestelde verdeelsleutel. De P.I.-school locatie Hengstdal in Ubbergen is een gebouw in eigen onderhoud en beheer. P.I.-school locatie Nijmegen is gevestigd in een verzamelgebouw waarin ook een afdeling jeugdzorg en SBO de Windroos is gevestigd. De kosten van de ruimten t.b.v. de school worden berekend volgens een vastgestelde verdeelsleutel.

6.4

Onderwijsprestaties

Per 1 oktober 2012 werden de scholen van Entréa door 470 kinderen bezocht. Een jaar later waren dit er 504. De volgende tabel geeft de verdeling over de regio’s en onderwijslocaties weer. Huidige leerlingaantallen 1 Aantal leerlingen 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 Entréa Totaal 481 470 504 490 179 167 185 167 14OP geheel 302 303 319 323 00ON geheel

6.4.1 Onderwijskundige en onderwijsprogrammatische zaken Op de Entréa-scholen (P.I.-school en RBB) zijn de volgende zaken doorontwikkeld en in gang gezet: • Start scholing oplossingsgericht werken voor alle medewerkers. • Inspectiebezoek : aanpak verbetering procedure doelevaluatie. • Welzijnsonderzoek personeel. • LC leerkrachten gekoppeld aan vakgroepen en daarmee kartrekker voor een bepaald vakgebied. • Scholing al het personeel in Care4 en start optimaliseren hardware hiervoor. • Nadere samenwerking met P.I. (beleidsmatrix, reorganisatie, regiodenken, gezamenlijke schoolgids richting 2013/2014 etc.) vanuit effectiviteit, efficiency en inhoud. • Start gemaakt met uniformeren beleidsdocumenten binnen onderwijs en samen met jeugdzorg. • Steunklas locatie Tiel, vanuit jeugdzorg, RBB en P.I. samen (integreren jeugdzorg/onderwijs, maar ook doelgroepen P.I. en RBB op de locatie).

6.4.2 Ontwikkelingen als gevolg van interne en externe kwaliteitszorg RBB Ubbergen en Inspectiebezoek Naar aanleiding van signalen vanuit het team van de RBB-locatie Ubbergen is in het voorjaar van 2013 besloten extern onderzoek te doen naar het onderwijs en welbevinden op deze locatie, om op basis daarvan gerichte interventies te kunnen doen. Op basis van de onderzoeksresultaten heeft het team – met externe begeleiding- een schoolverbeterplan opgesteld, dat in het schooljaar 2013/2014 in uitvoering is genomen. Toevalligerwijs besloot de Onderwijs Inspecteur om voor deze locatie een vierjaarlijks bezoek (4JB) te plannen, dat op 13 januari 2014 heeft plaatsgevonden, met positief resultaat. 1

Op basis van oktobertelling in het voorafgaande jaar. Dus 2011/2012 is op basis van oktobertelling 2010.


pagina 43 van 49

Kwaliteit in beeld Sinds 2012 is het nieuwe toezichtskader van de Inspectie van het Onderwijs van kracht, dat zich met name richt op opbrengstgericht onderwijs en het interne toezicht daarop. Ter voorbereiding op het bestuursgesprek met de Inspecteur op 4 november 2013 is een zelfevaluatie uitgevoerd van de mate waarin Entréa onderwijs al voldoet aan de eisen die de wetgever stelt. De uitkomsten van de zelfevaluatie zijn gebruikt om een projectplan op te stellen, met als titel: ‘Kwaliteit in Beeld’. Doel van het project ‘Kwaliteit in Beeld’ is om vanaf het schooljaar 2014/2015 op alle fronten duurzaam te voldoen aan de eisen die de Inspectie stelt.

6.5

Ontwikkelingen bij of in relatie tot verbonden partijen

REC Vierland Binnen REC Vierland zijn in het kader van de ontwikkelingen rondom passend onderwijs initiatieven genomen in verdere verbinding met en positionering van de sector in de samenwerkingsverbanden in de verschillende regio`s. REC Vierland is daarnaast verder voorbereid op de aanstaande beëindiging van de activiteiten. Entréa vervult de voorzittersrol binnen het bestuur van REC Vierland en draagt actief bij aan een verantwoorde en risicoloze afbouw en ontmanteling van het REC. Passend Onderwijs In 2013 is Entréa onderwijs formeel toegetreden tot de regionale samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs

6.6

Afhandeling van klachten

In 2013 zijn er geen formele klachten geweest.

6.7

Samenwerking jeugdzorg en Praktikon

Er zijn vervolgstappen gezet om bedrijfsactiviteiten zoals P&O en de financiële administratie van Entréa onderwijs onder te brengen bij de ondersteunende diensten van Entréa en verantwoord weg te halen bij het administratiekantoor. Vanaf 1 januari 2013 wordt de personele en financiële administratie voor Entréa onderwijs uitgevoerd door het bedrijfsbureau dat voor het gehele Entréa concern is ingericht. In de loop van 2013 zijn nadere stappen gezet om te komen tot een verkenning van een Service Level Agreement, op basis waarvan een breed dienstenpakket tegen afgesproken kwaliteit en aanvaardbare kosten kan worden betrokken van het bedrijfsbureau.

6.8

Risico’s en onzekerheden

Passend Onderwijs leidt tot een belangrijke wijziging in de positie en bekostiging van ons onderwijs en de ambulante dienstverlening. Te verwachten valt dat de samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs actief zullen streven naar een verlaging van het deelnamepercentage in het speciaal onderwijs tot landelijke gemiddelden. Gecombineerd met het feit dat behalve in de gemeente Nijmegen binnen het gehele voedingsgebied van Entréa onderwijs sprake zal zijn van zogenaamde demografische ontgroening en krimp, kan dit tot een forse teruggang van het aantal leerlingen leiden. Een ander aspect betreft de ambulante begeleiding, die nu nog via REC Vierland is georganiseerd. De gelden die daarmee samenhangen worden vanaf 1 augustus 2016 zonder herbestedingsverplichting overgedragen aan de samenwerkingsverbanden. Entréa


pagina 44 van 49

neemt actief deel aan diverse vormen van samenwerking binnen Passend Onderwijs om de ambulante dienstverlening toekomstbestendig te maken.

6.9

Financieel verslag

6.9.1 Financiën op balansdatum De financiële kengetallen en (minimum) streefwaarden (voor het primair onderwijs) staan hieronder weergegeven. Kengetal Definitie Streef waarde 31-12-2013 31-12-2012 (minimum) Solvabiliteit 1 eigen vermogen (excl.voorz.) 60,5% > 50% 58,7% balanstotaal x 100% Liquiditeit vlottende activa 1,0 1,6 1,4 kortlopende schulden Rentabiliteit resultaat 1% 4,0% -0,3% totale baten x 100% Kapitalisatiefactor Balanstotaal minus gebouwen 40% 27,5% 23,3% totale baten x 100% Weerstandsvermogen/ eigen vermogen omzetratio 15% 22,5% 20,3% totale baten x 100% Bij de solvabiliteit gaat het erom in hoeverre een bevoegd gezag op lange termijn, ook in tijden van tegenspoed, aan haar verplichtingen kan voldoen. Dit blijkt uit de verhouding tussen eigen vermogen en het totaal van de passiva. Absolute normen voor solvabiliteit zijn moeilijk te geven. Beoordeling van het eigen vermogen kan niet los worden gezien van de beoordeling van de hoogte van de voorzieningen. Immers, wanneer die niet toereikend zijn om de toekomstige verplichtingen te dekken, zal aanvulling vanuit het eigen vermogen moeten plaatsvinden. Om een gezonde financiële positie te bewerkstelligen wordt voor het primair onderwijs een ondergrens van 50% aanbevolen. Bij liquiditeit gaat het erom of het bevoegd gezag in staat is om op korte termijn aan haar verplichtingen te voldoen. Dit blijkt uit de verhouding tussen vlottende activa en de kortlopende schulden. Voor een goede liquiditeit moet dit getal minimaal 1,0 zijn, omdat er geen andere activa zijn die op korte termijn in geld kunnen worden omgezet. De Commissie Don heeft de kapitalisatiefactor in het leven geroepen. De kapitalisatiefactor is de verhouding van het geïnvesteerd vermogen tot de gerealiseerde baten. Hierbij wordt het totaal van de debetzijde van de balans (minus de geactiveerde gebouwen) gedeeld door de totale baten. Nieuw is dat men in eerste instantie uitgaat van de kapitaalbehoefte en daarna kijkt naar de bepaling van de vermogensbehoefte, oftewel men kijkt in eerste instantie naar de debetzijde van de balans en niet naar de samenstelling van het vermogen (creditzijde van de balans). De samenstelling van het vermogen komt tot uitdrukking in de solvabiliteit, waarvoor de Commissie Don een ondergrens van 20% aanhoudt. Een hoge kapitalisatiefactor kan duiden op overkapitalisatie (spaargedrag) en een te lage kapitalisatiefactor kan duiden op een mogelijk te kort aan baten of een te lage waardering van de vaste activa. De signaleringsgrens / bovengrens voor de kapitalisatiefactor is voor Stichting Entréa 40 procent.


pagina 45 van 49

Het weerstandsvermogen geeft een indicatie van het risicomanagement voor de school. Door eliminatie van de bestemmingsreserves ontstaat een zuiver inzicht in het spaargedrag. Bekeken wordt in hoeverre de school zich een tekort kan permitteren in relatie tot de opgebouwde reserves. Het is van belang waartoe reserves worden aangehouden of - bij negatieve stand - waardoor een negatieve stand wordt veroorzaakt. Te hoge reserves duiden op "spaargedrag", te lage reserves kunnen duiden op zorgeloos financieel management. Negatieve reserves kunnen consequenties hebben voor de continuïteit. De meerjarige trend als indicator is belangrijk. Als indicator is de rentabiliteit een waardevol trendgegeven. Te grote positieve verschillen roepen vragen op inzake het bestedingspatroon. Negatieve verschillen duiden op een te ruim financieel management, met mogelijke consequenties in de komende jaren. De liquiditeit, solvabiliteit, kapitalisatiefactor en het weerstandsvermogen geven per 31 december 2013 een gezond beeld. De werkelijke kengetallen liggen vlakbij of boven de vastgestelde (minimum) streefwaarde. Het investeringsbeleid houdt in dat de afgeschreven activa worden vervangen.

6.9.2 Gang van zaken gedurende het verslagjaar A)

Realisatie 2013 versus begroting 2013

In de begroting 2013 werd uitgegaan van een negatief resultaat van De realisatie 2013 gaf een positief resultaat van Een positief verschil van

€ 157.550 -/€ 347.703 +/+ € 505.253 +

Dit verschil wordt hieronder verklaard (bedragen zijn afgerond op duizenden euro’s): Baten De totale gerealiseerde baten (exclusief financiële baten) zijn in 2013 € 674.000 hoger uitgekomen dan was begroot. Dit verschil wordt hieronder toegelicht. Rijksbijdrage Ministerie van OCW De gerealiseerde inkomsten vanuit MOCW zijn circa € 207.000 hoger uitgekomen dan begroot. De twee belangrijkste redenen voor deze positieve afwijkingen zijn enerzijds een tweetal extra eenmalige bekostigingen voortkomend uit het Najaarsakkoord (+ € 100.000). Anderzijds vielen de inkomsten uit de begeleiding van ambulante leerlingen + € 102.000 hoger uit dan begroot. Andere posten die in positieve zin afweken zijn de inkomsten uit Prestatiebox ( + € 37.000) en correcties op subsidies uit voorgaande jaren (+ € 7.000). Inkomsten uit Personeels- en arbeidsmarktbeleid en Personele bekostiging vielen respectievelijk € 8.000 en € 38.000 lager uit. Overige overheidsbijdragen en subsidies De overige overheidsbijdragen zijn in 2013 € 18.000 hoger dan begroot. Dit verschil wordt verklaard door een hogere huurvergoeding van € 16.000 vanuit de gemeente voor de huisvestingskosten in Tiel. Tegenover deze hogere huurvergoeding staat onder huisvestingslasten een hogere huurlast verantwoord en heeft daarmee een resultaatneutraal effect. Overige baten De overige baten komen € 449.000 hoger uit dan begroot. In de jaarbegroting waren enkel opbrengsten uit detachering opgenomen ter grootte van € 138.500. De werkelijke opbrengsten op deze post zijn ruim € 43.000 hoger uitgevallen. De belangrijkste afwijking ten opzichte van de begroting 2013 wordt echter veroorzaakt door een aantal niet begrote


pagina 46 van 49

uitkeringen vanuit REC Vierland ter grootte van € 372.000. Het betreft een uitkering vanuit de algemene reserve REC, liquidatie-uitkering REC, herverdeling afrekening 2012 REC en de afrekening Ambulante Begeleiding over heel jaar 2013. Lasten De totale gerealiseerde lasten (exclusief financiële lasten) zijn in 2013 € 174.000 hoger uitgekomen dan was begroot. Dit verschil wordt hieronder toegelicht. Personele lasten De totale personele lasten waren in 2013 € 33.000 lager dan begroot. De salariskosten (incl. sociale en pensioenlasten) minus de uitkeringen zijn € 15.000 lager dan begroot. Met ingang van 2013 is er binnen Entréa onderwijs gekozen voor een regionaal aansturingmodel. Om de organisatie op dit nieuwe model aan te passen is er een post Frictiekosten begroot ter grootte van € 185.000. Deze post diende ter dekking van de extra personele kosten voor afvloeiing, advisering en de inzet van extern interim management. Het totaal van deze en overige personeelslasten is in 2013 € 18.000 lager geëindigd dan begroot. Afschrijvingen De werkelijke afschrijvingskosten zijn € 9.000 lager dan begroot. Een oorzaak hiervan is dat op de geactiveerde uitgaven aan Terrein en Energievoorziening in Ubbergen in 2013 nog niet is afgeschreven omdat de werkzaamheden ultimo 2013 nog niet gereed waren. Huisvestingslasten De totale huisvestingslasten 2013 zijn € 103.000 hoger dan begroot. De belangrijkste reden voor deze overschrijding is een niet begrote dotatie aan de voorziening groot onderhoud ter grootte van € 67.000. Deze dotatie is gebaseerd op een 10 jarige onderhoudsplanning. De kosten voor energie en schoonmaak eindigden respectievelijk € 21.000 en € 22.000 boven de begroting. Op heffingen en Overige huisvestingslasten is in totaal € 39.000 minder uitgegeven. Overige lasten De overige lasten zijn € 114.000 hoger dan begroot. De grootste overschrijding wordt veroorzaakt door een niet begrote post Advieskosten ad € 50.000. Deze kosten houden direct verband met de juridische advisering rondom het sociaal plan van Entréa onderwijs en op onderzoek, advies en verbetertrajecten op één van de onderwijslocaties. Het frictie budget hiervoor staat echter opgenomen onder Personeelslasten. De ICT kosten 2013 zijn € 29.000 hoger dan begroot. Een deel hiervan heeft betrekking op niet juist begrote kosten voor de implementatie van een nieuw administratief systeem (insourcing vanaf 1 januari 2013) en aanpassingen aan de ICT netwerken voor de vestigingen in Ubbergen. B)

Realisatie 2013 versus realisatie 2012

Naast de vergelijking begroting 2013 – realisatie 2013 wordt in dit onderdeel een vergelijking opgesteld tussen de realisatie over de jaren 2013 en 2012. De realisatie 2013 levert een positief resultaat op van € 347.703 + De realisatie 2012 geeft een negatief resultaat van € 23.100 Een positief verschil van € 370.803 Dit verschil wordt hieronder verklaard (bedragen zijn afgerond op duizenden euro’s): Baten


pagina 47 van 49

Het verschil in baten (exclusief financiële baten) tussen 2012 en 2013 bedraagt € 783.000 positief. Hieronder zal dit verschil per categorie worden geanalyseerd. Rijksbijdrage Ministerie van OCW De rijksbaten OCW 2013 zijn € 305.000 hoger dan voorgaand jaar. De belangrijkste afwijkingen ten opzichte van voorgaand jaar deden zich voor op hogere inkomsten uit Ambulante Begeleiding (LGF) ter grootte van € 107.000. Daarnaast is er door het MOCW een tweetal extra eenmalige bijzondere aanvullende bekostigingen verstrekt ter grootte van € 100.000. Door een stijging van leerlingen aantallen is de stijging op de personele en materiële bekostiging € 96.000 gestegen. De correctie op bekostigingen uit voorgaande jaren heeft in 2013 een positief resultaat van € 7.000 opgeleverd. Overige overheidsbijdragen en subsidies De overige overheidsbijdragen zijn in 2013 € 264.000 hoger dan voorgaand jaar. De reden hiervoor is dat de huurvergoeding voor de vestiging Tiel sinds 2013 expliciet als opbrengst getoond wordt onder rubriek Overige Overheidbijdragen en subsidies. De huurlasten die hier tegenover staan, worden getoond onder de Huisvestingslasten. Overige baten De overige baten zijn € 108.000 hoger. De voornaamste reden is de financiële afrekeningen met REC Vierland. Deze opbrengst bestaat uit een liquidatieuitkering van REC reserves, herrekening van 2012 alsook de afrekening over het boekjaar 2013. Deze posten samen leveren een positief verschil op ten opzichte van de vorige verslagperiode van € 253.000. De resterende Overige baten komen circa € 145.000 lager uit dan voorgaand jaar. De redenen hiervan zijn een groot aantal baten (VF premiedifferentiatie, restitutie WGA premie, vrijval personele voorzieningen) ad € 97.000 die in 2012 verantwoord werden maar zich in 2013 niet voordeden. Daarnaast werden in 2012 opbrengsten vanuit het Vervangingsfonds (inzet externe inleen) verantwoord onder de overige baten (€ 31.000) en is de detachering richting Praktikon in 2013 gestopt (€ 18.000). Lasten De lasten zijn in 2013 gestegen met € 404.000 ten opzichte van 2012. Personele lasten De totale personele lasten zijn € 118.000 hoger dan in 2012. De salariskosten (incl. sociale en pensioenlasten) minus de uitkeringen zijn in 2013 zijn € 14.000 hoger dan in 2012. Het aantal fte’s aan het eind van 2013 is met 1 toegenomen ten opzichte van eind 2012. Het restant van de personeelskosten in 2013 was € 113.000 hoger dan een jaar daarvoor. De voornaamste posten die dit veroorzaakten waren de kosten in 2013 voor afvloeiing van een tweetal locatiedirecteuren (€ 87.000), werving en selectie (€ 16.000) en reis-en verblijfkosten (€ 39.000). De overige personele kosten 2013 eindigden (€30.000) lager dan voorgaand jaar. Afschrijvingen De afschrijvingskosten zijn met € 11.000 gestegen ten opzichte van 2012. Dit wordt geheel veroorzaakt door verhoogde afschrijvingen op gedane investeringen in Inventaris & Apparatuur. Huisvestingslasten De totale huisvestingslasten zijn in 2013 gestegen met € 248.000. De belangrijkste reden is dat in tegenstelling tot 2012, de huurlasten van de locatie Tiel expliciet gemaakt zijn. Deze huurlasten bedragen € 266.000 en zijn tevens als opbrengst verantwoord onder de “Overige


pagina 48 van 49

overheidsbijdragen”. Ook heeft er in 2013 een dotatie aan de voorziening groot onderhoud plaats gevonden ter grootte van € 67.000. De overige huisvestingslasten dit jaar vielen € 133.000 lager uit dan voorgaand jaar. De twee belangrijkste posten die onder deze noemer verantwoord werden in 2012 waren een rentecorrectie op ontvangen doordecentralisatie Tapirstraat (€ 92.000) en kosten Conexus (€ 33.000). Wat betreft deze laatste post: in 2013 zijn deze kosten verantwoord op de kostenrubriek waar ze betrekking op hebben. Hierdoor zijn/lijken de kosten in 2013 voor Onderhoud en Energie/Water € 35.000 hoger dan in 2012. Overige lasten De overige lasten zijn in 2013 met € 27.000 gestegen. De post Administratiekosten is fors gedaald (€ 82.000) ten opzichte van 2012. Dit is het gevolg van het in eigen beheer voeren van de financiële en personeelsadministratie. Direct verband houdend met deze keuze zijn de verhoogde kosten voor ICT (€ 51.000). Andere posten die hoger uitvielen waren de Advieskosten (€ 50.000).

6.9.3 Treasury verslag In 2013 is er geen geld belegd in risicodragend kapitaal. De beschikbare vrije middelen werden op depositorekeningen geparkeerd. Er hebben zich in het verslagjaar geen liquiditeitsproblemen voorgedaan.

6.9.4 Toekomstige ontwikkelingen In 2014 zal aandacht gegeven gaan worden aan het verder uitwerken van de het regionale aansturingsmodel. Daarnaast zal bovendien duidelijk worden hoe de op dit moment interim ingevulde directielaag vorm gaat krijgen. Ook de invoering van Passend Onderwijs en de samenwerking met de diverse Samenwerkingsverbanden zal in 2014 de volle aandacht krijgen. Veel nadruk zal komen te liggen op het reduceren van ondernemingsrisico’s die deze veranderingen met zich meebrengen. Onderstaande de begroting voor 2014 Baten Normatieve Rijksbijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten Totale baten

7.611.300 387.000 152.456 8.150.756

Lasten Personele lasten Afschrijvingslasten Huisvestingslasten Overige lasten Totale lasten

7.148.824 174.834 543.780 288.955 8.156.393

Resultaat Saldo financiële baten en lasten Netto resultaat


-5.637 7.500 1.863

pagina 49 van 49

Entréa Maatschappelijk Verslag 2013 pagina 2 van 49

Recommend Documents