E-zine Provinciale Bibliotheek Westflandrica AANWINSTENLIJSTEN
Aanwinsten januari 2011
UIT HET NIEUWS
West-Vlaamse krantencollectie Provinciale Bibliotheek op online databank Abraham Depotwerking: Publicatie Erfgoeddepots, uit het oog, uit het hart biedt praktische tips Terugblik: Opendeurdag Provinciehuis Tolhuis op 5 februari 2011 Tientallen bezoekers maken kennis met Provinciale Bibliotheek Tolhuis
PUBLICATIE IN DE KIJKER
Twee boeiende studies over Ieper { Ieper in(ge)prent. Ieper doorheen de grafische kunsten van de 16de eeuw tot op heden. { De geschiedenis van de middeleeuwse grootstad Ieper. Van Karolingsche villa tot de destructie in 1914 Architectuur in Kortrijk in de kijker { Kortrij(k)woning. Drie stadswandelingen langs de mooiste rijwoningen van woonstad Kortrijk { Kortrijk met grote K. Van klooster tot koopcentrum { Metamorfosen. Een ruimtelijke biografie van de regio Kortrijk Als drie hanen kraaien in de roerkuip. De brouwerij Sint-Andries (18de-20ste eeuw) in Merkem Veldegem van proosdij tot parochie 1865-2010 De Seizoenen
AANWINSTENLIJSTEN Aanwinsten januari 2011 De boeken en tijdschriftartikels die in de afgelopen maand in de catalogus van de Provinciale Bibliotheek werden opgenomen kunt u raadplegen via de website.
UIT HET NIEUWS West-Vlaamse krantencollectie Provinciale Bibliotheek op online databank Abraham De Provinciale Bibliotheek Tolhuis bezit een uitgebreide collectie West-Vlaamse kranten. Nagaan of een bepaald nummer van een West-Vlaamse krant in de leeszaal van de bibliotheek te raadplegen is kon al via onze eigen online catalogus. De collectie is sinds enige tijd echter ook te consulteren via Abraham, een online databank van Belgische kranten vanaf ca. 1830 tot 1950, die bewaard worden in Vlaamse bibliotheken, archief- en andere erfgoedinstellingen. Deze databank is het eerste resultaat van een project dat de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in 2007 indiende bij de Vlaamse Gemeenschap. Het is de bedoeling Abraham uit te bouwen tot een belangrijk referentie- en onderzoeksinstrument, waarin iedereen met een eenvoudige zoekopdracht te weten kan komen in welke instelling(en) een bepaalde krant zich bevindt. Abraham schetst een vrij volledig beeld van wat aan Belgische kranten wordt bewaard in Vlaanderen en Brussel. Niet alleen de grotere, nationale titels zijn opgenomen, maar ook een groot aantal lokale en regionale.
Naast de collectie van de Provinciale bibliotheek krijgt u via de databank ook een overzicht van de collecties van andere instellingen uit de provincie WestVlaanderen. In Abraham vindt u gegevens over de krantentitels, de instellingen die ze bezitten en de vorm waarin ze worden bewaard (papier, microvorm of digitaal). Het is mogelijk te zoeken op type krant, ideologische strekking en doelgebied. De databank werd vernoemd naar de Antwerpse uitgever Abraham Verhoeven (1575-1652). Hij gaf in 1605 een van de allereerste kranten ter wereld uit en is een pionier van de dagbladpers. Depotwerking: Publicatie Erfgoeddepots, uit het oog, in het hart biedt praktische tips
Het Cultureel-erfgoeddecreet van 23 mei 2008 wijst een regierol toe aan de provincies en de VGC Brussel voor de uitbouw van een regionaal depotbeleid. Daartoe zijn er convenants afgesloten tussen de Vlaamse overheid en de vijf Vlaamse provincies. Hetzelfde gebeurde met de Vlaamse Gemeenschapscommissie Brussel (VGC). Daarin is onder meer afgesproken dat de provincies en de VGC de ontwikkeling van een regionaal depotbeleid ter harte nemen. De provincies en de VGC doen dit in overleg met de lokale besturen en de erfgoedorganisaties zowel lokaal, regionaal als landelijk. “Erfgoeddepots, uit het oog, in het hart. Aanbevelingen bij het bouwen, verbouwen en inrichten” is het resultaat van de samenwerking tussen de 5 Vlaamse provincies, de VGC en het erfgoedsteunpunt Faro. Met deze publicatie wensen ze op een laagdrempelige manier praktische tips en aanbevelingen aan te reiken aan cultuurbeleidscoördinatoren, museumconservatoren, registratoren, archivarissen, depotbeheerders, heemkundigen en kerkbesturen voor een kwalitatieve bewaring van het erfgoed dat zij beheren. Tegelijk hopen ze op die manier depotbeheer hoger op de beleidsagenda te plaatsen van de lokale besturen en de erfgoedorganisaties. Meer info op de webstek van de afdeling erfgoed van de provinciale dienst voor cultuur of via contactpersoon: Livia Snauwaert, T 050 40 34 18, E
[email protected] Terugblik: Opendeurdag Provinciehuis Tolhuis op 5 februari 2011 Tientallen bezoekers maken kennis met Provinciale Bibliotheek Tolhuis Op zaterdag 5 februari 2011 werd ter gelegenheid van de tiende verjaardag van het Provinciaal Informatiecentrum een opendeurdag georganiseerd in het Provinciehuis Tolhuis. Meer dan 800 personen kwamen die dag een kijkje nemen. Verschillende onder hen maakten van de gelegenheid gebruik om ook het historisch waardevolle Tolhuis onder begeleiding van een gids te ontdekken. Ongeveer 250 bezoekers kregen onder meer toegang tot de indrukwekkende 19de-eeuwse neogotische bibliotheekruimtes en maakten ondertussen kennis met de collectie en de werking van de Provinciale Bibliotheek.
PUBLICATIE IN DE KIJKER
Twee boeiende studies over Ieper Ieper in(ge)prent. Ieper doorheen de grafische kunsten van de 16de eeuw tot op heden. Hugo J. Constandt, Jan Dewilde, Frederik Vandewiere Ieper, Stadsbestuur, 2010 Bij het openslaan van dit boek begint u een boeiende reis naar het verleden. Dankzij de vele illustraties kan je met dit boek een virtuele wandeling maken door de straten van Ieper vanaf de 16de eeuw. Kunstenaars doorheen de eeuwen tekenden, schilderden, schetsten heel wat mooie, knusse en gezellige plekjes in Ieper. Veel hiervan is verloren gegaan, maar er blijft genoeg over om de sfeer te ervaren. In dit negende deel van de reeks “inventarissen van het Ieperse kunstpatrimonium” dat de titel “Ieper in(ge)prent” kreeg, ontmoeten we grafische kunstenaars van de 16de eeuw tot heden. Voor het eerste deel van het boek schetst Hugo J.Constandt een beeld van de rijk geïllustreerde geschiedenis van de grafische kunst en geeft een mooi overzicht van de vele gebruikte technieken. In het tweede deel ziet u in chronologische volgorde 150 van de mooiste prenten in kleur. Het boek wordt besloten met een geïllustreerde inventaris van alle prenten. De laatste twee delen namen Frederik Vandewiere en Jan Dewilde voor hun rekening. Wie dus graag nog even weg mijmert bij het Ieper van vroeger, is met dit boek aan het juiste adres. De geschiedenis van de middeleeuwse grootstad Ieper. Van Karolingische villa tot de destructie in 1914. Octaaf Mus Ieper, Stadsbestuur, 2010 Deze uitgave wordt het historische testament van Octaaf Mus, ere-bibliothecaris, ere-archivaris en ere-conservator van de stad Ieper. De tekst van dit boek werd reeds jaren geleden geschreven voor een reeks uitgaven over historisch Vlaanderen onder auspiciën van het toenmalige Gemeentekrediet. Het bleef echter bij een eerste deel. Het deel over Ieper verscheen nooit. Mevrouw Mus lichtte het Ieperse stadsbestuur in over het bestaan van dit manuscript. Nog een laatste maal voert de pen van Octaaf Mus de lezer mee naar het middeleeuwse Ieper en leidt hij hem feilloos naar tientallen plekken. Voor de redactie van deze publicatie werd een beroep gedaan op professor Paul Trio en conservator Jan Dewilde.
Architectuur in Kortrijk in de kijker Kortrij(k)woning. Drie stadswandelingen langs de mooiste rijwoningen van woonstad Kortrijk. Filip Canfyn Kortrijk, Stadsbestuur, 2010 Kortrijk bezit vele pareltjes van rijwoningen: imposante burgerhuizen, nieuwe of recent gerenoveerde rijwoningen, een mix van eclecticisme, jugendstil, art nouveau, art deco en modernisme. Ook vindt u er woningen van de uit Kortrijk afkomstige architect Jan Robert Vanhoenacker die onder andere de Antwerpse Boerentoren ontwierp. Om al deze gebouwen meer onder de aandacht te brengen lanceert Kortrijk drie rijwoningenwandelingen langs boeiende, interessante en verassende rijwoningen kriskras door de binnenstad. De publicatie Kortrij(k)woningen gidst u langs deze schat aan rijwoningen. De achtergrondinformatie, historische herinneringen en sappige anekdotes zorgen ervoor dat u Kortrijk met heel andere ogen gaat bekijken. Kortrijk met grote K. Van klooster tot koopcentrum. Dominique Viaene Oostkamp, Stichting Kunstboek; Kortrijk, Stadsbestuur, 2010 Vandaag is de impact van ‘K in Kortrijk’ op de ruimtelijke omgeving heel groot.
Eeuwenlang waren het voormalige klooster, het rusthuis en de school van OnzeLieve-Vrouw van Bijstand een begrip in Kortrijk. Dit ‘tijd-schrift’ geeft u een idee van het belang van de werken van Joanna Francisca Amerlinck of hoe één individu de hele geschiedenis van een wijk kan beïnvloeden. In en rond het voormalige klooster werden heel wat archeologische opgravingen gedaan, die ons een realistische kijk geven op de tijd, de ruimte en de omgeving. Dit cahier over Kortrijk is het eerste in een reeks van ‘tijd-schriften’ over de stad in verandering. Aantrekkelijke foto’s illustreren zowel voor de Kortrijkzaan als de geïnteresseerde lezer of bezoeker dit hartje Kortrijk in al haar facetten. Een visueel aantrekkelijk tijdsbeeld over Kortrijk als urban village.
Metamorfosen. Een ruimtelijke biografie van de regio Kortrijk. Samengesteld door Bruno De Meulder, Steven Hoornaert en Karina Van Herck Brussel, Leiedal-Dexia, 2010 Naar aanleiding van haar vijftigjarig bestaan, stelde Intercommunale Leiedal onlangs het boek “Metamorfosen, een ruimtelijke biografie van de regio Kortrijk” voor. Niet de geschiedenis van de intercommunale staat centraal, maar wel de streek waar Leiedal al vijftig jaar in al haar vezels mee verbonden is. Het boek biedt een veelzijdig antwoord op een eenvoudige vraag: “Waarom ziet de regio er vandaag uit zoals ze er uitziet? Waar komt het unieke karakter van onze streek vandaan?” Met kaarten, teksten en beelden proberen een twintigtal onderzoekers dit te achterhalen. Een boeiende publicatie die aantoont hoe het landschap is geworden tot wat het anno 2010 is. Reeds vijftig jaar timmert Leiedal mee aan de ontwikkeling van Zuid-WestVlaanderen. De streek kennen, haar doorgronden, haar geschiedenis beheersen, haar uiterlijke verschijning kunnen duiden, het helpt om de doortastende beleidsvoering die de streek kenmerkt te onderbouwen. Daarom nam Leiedal een viertal jaar geleden het initiatief om een ruimtelijke biografie te maken van de regio Kortrijk. Een regio die, door een hele reeks maatschappelijke, politieke, technologische, culturele en economische ontwikkelingen, verschillende metamorfosen heeft ondergaan. Het boek brengt in drie delen de historische ontwikkelingen en ruimtelijke veranderingen in kaart die tot op heden de identiteit van de regio bepalen. In de ‘atlas’, het eerste deel van het boek, worden al de ruimtelijke veranderingen weergegeven met kaarten. Zowel chronologisch als thematisch tonen ze hoe de streek vorm heeft gekregen, en zich decennium na decennium omvormde. Gebouw na gebouw en ingreep na ingreep werden getraceerd in de tijd en cartografisch vastgelegd. In het tweede deel, de ‘biografie’, wordt deze cartografie aangevuld met elf thematische geschiedenissen. Deze snijden dwars door de eeuwen heen en werpen telkens een licht op één van de belangrijkste motoren die de zichtbare veranderingen van deze streek stuurden. In het laatste deel, de ‘verbeelding’, werpen fotografe Marie-Françoise Plissart en Bruno De Meulder een blik op onze streek vandaag, in woord en in beeld. Als drie hanen kraaien in de roerkuip. De brouwerij Sint-Andries (18de-20ste eeuw) in Merkem. Chris Vandewalle s.l.: Westhoek Monumenten v.z.w., 2010 [Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 15] Over de brouwerij St.-Andries ofwel Brouwerij Dehaene in Merkem, verscheen onlangs van de Diksmuidse archivaris Chris Vandewalle, een interessante publicatie. Dit vijftiende nummer sluit aan bij de monografieën over het lokaal brouwbedrijf. Deze studies worden sedert enkele jaren door het Mout- & Brouwhuis de Snoek in Alveringem gepubliceerd in de reeks Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief. Brouwerijen in Vlaanderen zijn vaak aan familiebanden vastgeklonken: brouwerszoons trouwen met brouwersdochters, zo werden tradities doorgegeven en werd concurrentie beperkt. In de genealogie van de familie Syoen vinden we de mout- en brouwactiviteiten terug vanaf het eind van de 18de eeuw. De studie bespreekt in viertal hoofdstukken de evolutie van de Brouwerij St.Andries in Merkem die vanaf 1798 werd uitgebouwd door de familie Syoen, La Grange en Buysschaert en in 1906 werd de brouwerij overgenomen door de familie Dehaene. In 1966 werden de brouwactiviteiten definitief stilgelegd. De
uitgave combineert grondig historisch onderzoek o.m. in kadasterarchieven, notariaatsarchieven, lokale pers, briefwisseling uit familiearchief, historisch fotomateriaal, met onderzoek in situ. In de collectie van de Provinciale bibliotheek vindt u natuurlijk ook de voorgaande delen uit de boeiende reeks Het Vlaamse brouwbedrijf in historisch perspectief. Veldegem van proosdij tot parochie 1865-2010. Bertrand Denys Veldegem, Onze Lieve Vrouwparochie, 2010 In het kader van het Zedelgemse cultureel ambassadeurschap 2010 greep de parochie Veldegem haar 145-jarig bestaan aan om de geschiedenis van Veldegem en haar parochie in de kijker te plaatsen. Hiervoor schreef de Loppemse historicus Bertrand Denys de verzorgde brochure Veldegem van proosdij tot parochie 1865-2010. De publicatie beschrijft het ontstaan van Veldegem als kerkdorp, dat in 1896 van proosdij overging tot volwaardige parochie met pastoor en onderpastoor. Eigenlijk vormde deze parochie in 1920 het embryo van de zelfstandige gemeente Veldegem, op afgestaan grondgebied van Zedelgem, Ruddervoorde, Torhout en Aartrijke. De historische schets van Veldegem wordt in de publicatie opgehangen aan enkele grote data, met name het ontstaan van de proosdij in 1865 en de verheffing tot parochie in 1896. Daarna volgt een opsomming van de achtereenvolgende pastoors die elk op hun manier een stempel drukten op de groei en bloei van Veldegem. De Seizoenen. Clem Schouwenaars Sint-Jacobskapelle (Diksmuide), De Gevallen Engel, 2009 1968. Clem Schouwenaars verlaat vrouw en kinderen en kiest voor zijn grote liefde Lutgart. Hij droomt van een toekomst met haar, maar helaas toont de werkelijkheid zich minder rooskleurig. Lutgart verkiest uiteindelijk de zekerheid van haar gezin en Clem blijft alleen achter, in de echt gescheiden - in de liefde verlaten. De tegenslagen stapelen zich op, Clem verzeilt in een depressie en onderneemt een zelfmoordpoging, die door toedoen van een alerte vriend ternauwernood kan verholpen worden. Ziek en overspannen besluit de schrijver in 1970 het lawaai en de stank van de stad Antwerpen in te ruilen voor de gezonde buitenlucht, de rust en de stilte van het West-Vlaamse plattelandsdorpje Lampernisse bij Diksmuide. Een jaar lang woont hij er in bijna volstrekt isolement, schrijft er een dichtbundel en een roman, maar probeert vooral zichzelf terug op het spoor te krijgen, met veel vallen en een beetje opstaan. Lange wandelingen in de prachtige natuur van de Westhoek, een geleidelijke toenadering van en tot de weinige mensen uit de buurt, poëzie, Bach en een sterk overlevingsinstinct helpen hem er stilaan bovenop. Na een jaar is zijn therapeutische kuur volbracht en keert een herboren schrijver terug naar Antwerpen. Hij huurt er een piepklein studiootje aan de meest lawaaierige boulevard in het stadscentrum en schrijft er in enkele weken tijd ‘De Seizoenen’, een lijvige roman over het fictieve personage Anton Zevenbergen, een schrijver die, teleurgesteld in de liefde, zich een jaar lang terugtrekt in de verlatenheid van een plattelandshuisje om er te genezen van de liefde en de wanhoop.
Al is De Siezoenen geen autobiografisch boek in de strikte zin van het woord, de gelijkenissen tussen Clem Schouwenaars en Anton Zevenbergen stapelen zich op. Fictie en werkelijkheid vervagen overigens niet enkel in het hoofdpersonage van het boek. Ook andere personages en plaatsen in de roman vertonen verregaande gelijkenissen en overeenkomsten met bestaande personen, gebouwen, vergezichten, straten en pleintjes uit de omgeving van Lampernisse bij Diksmuide. Recent gaf uitgeverij De Gevallen Engel uit Diksmuide de roman De Seizoenen opnieuw uit. Ze zit opgeborgen in een foedraal waarin als extra bijlage nog een DVD met getuigenissen en twee publicaties omtrent Clem Schouwenaars steken. Het gaat om de brochure De Seizoenen Clem Schouwenaars uit de reeks Verhalen voor onderweg. Een wandeling van 10 km in het Regionaal Landschap IJzer & Polder en de fietskaart van de Clem Schouwenaars fietsroute – Fietsen door zijn Westhoek.
CONTACT Provinciale Bibliotheek Tolhuis Jan van Eyckplein 1 8000 Brugge T 050 40 74 61 E
[email protected] W www.west-vlaanderen.be/bibliotheek Meer cultuurnieuws krijgt u via Cultuur Cocktail, het e-zine van de Provinciale Dienst voor Cultuur. Surf naar www.west-vlaanderen.be/ezine en schrijf u daar in.
Wil je je niet langer abonneren op dit e-zine, schrijf je hier uit. Wil je meer informatie over de e-zines van de Provincie West-Vlaanderen, surf dan naar www.westvlaanderen.be/ezine.
