E-zine Provinciale Bibliotheek Westflandrica AANWINSTENLIJSTEN
Aanwinsten januari 2013
UIT HET NIEUWS
Beperkte dienstverlening Provinciale Bibliotheek tijdens de maand maart Collega Jeroen Cornilly van de afdeling Erfgoed (Provinciale dienst Cultuur), doctor in de ingenieurswetenschappen/architectuur Tentoonstelling: De bode van Ensor: August Van Yper, Ensorhuis Oostende
PUBLICATIE IN DE KIJKER
Schatten van de Duinenabdij. Van De Gilde tot het Algemeen Christelijk Werknemersverbond in de XXste eeuw in Roeselare. Deel I ACW De koepel van Christelijke werknemersorganisaties. Deel II ACW De Christelijke werknemersorganisaties. Véron De Deyne 1861-1920. Kapellen in Harelbeke - Bavikhove - Hulste. Deserteurs voor de Vlaamse zaak. Over de Vlaamsgezinde militairen die naar de vijand overliepen.
AANWINSTENLIJSTEN Aanwinsten januari 2013 De boeken en tijdschriftartikels die in de afgelopen maand in de catalogus van de Provinciale Bibliotheek werden opgenomen kunt u raadplegen via de website.
UIT HET NIEUWS Beperkte dienstverlening Provinciale Bibliotheek tijdens de maand maart VUBIS, het informatiesysteem van de Provinciale Bibliotheek krijgt in de maand maart een grondige update. De volledige herwerking van VUBIS zal er voor zorgen dat tijdens de week van van 18 tot 24 maart 2013 het systeem niet toegankelijk is. Bezoekers van de bibliotheek kunnen dan niets meer opzoeken. De Provinciale Bibliotheek blijft evenwel open. Wenst u in die week toch opzoekwerk te doen in de bibliotheek, wil dan de plaatsingskenmerken van de stukken die u wilt consulteren vooraf noteren. Collega Jeroen Cornilly van de afdeling Erfgoed (Provinciale dienst Cultuur), doctor in de ingenieurswetenschappen/architectuur Op 14 januari 2013 verdedigde collega Jeroen Cornilly, bekend van meerdere (provinciale) publicaties en onder meer verantwoordelijk voor het provinciaal erfgoedmagazine In de Steigers, aan de KU Leuven zijn proefschrift 'Architect / ambtenaar - De betekenis van het ambt van provinciaal architect voor de 19eeeuwse architectuur in West-Vlaanderen'. Voor dit doctoraal proefschrift deed hij onder meer ook veelvuldige opzoekingen in de collectie van de Provinciale Bibliotheek Tolhuis. De leden van de jury kenden hem voor dit proefschrift de graad van doctor in de ingenieurswetenschappen/architectuur toe. De personeelsleden van de Provinciale Bibliotheek Tolhuis willen hem via deze weg feliciteren met deze uitzonderlijke West-Vlaamse wetenschappelijke studie.
Het doctoraatsonderzoek ‘Architect/Ambtenaar’ bestudeert het ambt van provinciaal architect in de provincie West-Vlaanderen in de periode 1807-1914. De provinciaal architecten zijn belangrijke actoren in de Belgische (publieke) architectuur van de 19e eeuw en leverden met hun ontwerpen voor gemeentescholen, parochiekerken en pastorieën een belangrijke bijdrage aan de transformatie en modernisering van het dorpsbeeld in de 19e eeuw. Het proefschrift werd opgevat als een ‘biografie van het ambt’, aan de hand waarvan de relaties tussen overheid, administratie, ambtenaren en architectuur in de 19e eeuw geanalyseerd werden en waarin het publieke bouwen in het 19e-eeuwse dorp in beeld komt. Tentoonstelling: De bode van Ensor: August Van Yper Ensorhuis Oostende 1.12.2012 > 14.04.2013 Vanaf 1 december is August van Yper te gast in het Ensorhuis en doet er zijn uitzonderlijk verhaal uit de doeken. August Van Yper, of kortweg Guustje genoemd, was jarenlang de trouwe huisknecht van James Ensor. Hij kwam vanaf 1915 in dienst van ‘menère’ samen met zijn levensgezellin Ernestine Mollet. Na de dood van Ensor in 1949 mochten ze in het huis in de Vlaanderenstraat blijven wonen; ook toen de Vrienden van Ensor en later Stad Oostende het huis hadden gekocht om er een museum van te maken. In al die jaren tot aan zijn dood in 1963, verwelkomde Guustje in hoogsteigen persoon de bezoekers en leidde hen rond. De Oostendse fotograaf Maurice Anthony maakte tientallen foto’s van Ensor met zijn kamerbediende: beroemd is de foto waarop de imposante James Ensor staat afgebeeld op een van zijn ochtendwandelingen in Oostende in gezelschap van August van Yper. Het verhaal van de man die een bijna devote eerbied had voor zijn meester en al zijn geheimen kende, komt nu tot leven via verschillende interviews met familieleden en vrienden, afgenomen door de beroemde schrijfster Charlotte Mutsaerts. Deze dossiertentoonstelling wordt rijkelijk geïllustreerd met foto- en archiefmateriaal. Meer info kun je vinden op deze webpagina.
PUBLICATIE IN DE KIJKER Schatten van de Duinenabdij. door Nick Herweyers en Dirk Vanclooster, m.m.v. Jan Van Acker Brugge, Van de Wiele, 2012 De imposante abdij O.L.V. Ten Duinen bepaalde vijf eeuwen lang het uitzicht van de Koksijdse duinen. Op haar hoogtepunt telde het domein van de duinenabdij 10.000 hectare verspreid over Vlaanderen, Frankrijk, Nederland en Engeland. Na de ontbinding van de gemeenschap in 1796 werden de bezittingen van de cisterciënzermonniken achtergelaten, verstopt, meegenomen of vernield. Anno 2012 liet het Abdijmuseum een aantal van de mooiste archeologische vondsten en goed bewaarde waardevolle kunstobjecten uit de Duinenabdij zien op de tentoonstelling ‘Schatten van de Duinenabdij’. Parallel daarmee liep een uitgebreide publieksbevraging over de gehele museale collectie. De eerste resultaten legde een museumteam voor aan zeventien bekende personen die stuk voor stuk iconen zijn in hun vakgebied. Ze delen met de leze van deze publicatie hun kijk op de collectie van het Abdijmuseum Ten duinen 1138. Wat is hun favoriete ‘Schat van de Duinenabdij’? Wat vinden zij van het museum? Hun ongezouten mening en toekomstvisie resulteren in vaak verassende en ontnuchterende uitspraken over dit erfgoed, maar ook over erfgoed in het algemeen. Van De Gilde tot het Algemeen Christelijk Werknemersverbond in de XXste eeuw in Roeselare. Deel I ACW De koepel van Christelijke werknemersorganisaties.
Beeld : James Ensor en August Van Yper, 16 juli 1948 Collectie Mu.ZEE © Foto: Maurice Antony
Deel II ACW De Christelijke werknemersorganisaties. door Ferdy Callewaert Roeselare, ACW Roeselare en Beveren, 2012 Bijna vier jaar opzoekings- en schrijfwerk vergde het, maar het resultaat mag gezien worden. Eind vorig jaar stelde Ferdy Callewaert zijn boek ‘Van de Gilde tot het Algemeen Christelijk Werknemersverbond' voor. De gewezen conservator van het Roeselaarse Wielermuseum schetst daarin de geschiedenis van het ACW van Roeselare en Beveren in de twintigste eeuw. In het eerste deel komt de koepelorganisatie aan bod, in het tweede de vele deelorganisaties. De auteur beschrijft onder meer hoe de christelijke arbeidersbeweging, ontstaan als anti-socialistische beweging en sterk verbonden met de Kerk, mee evolueerde in het geseculariseerde Vlaanderen. Via het ACW komt ook een brok politieke geschiedenis van Roeselare aan bod, maar het boek is ook en vooral een hommage aan de vele vrijwilligers die zich voor de beweging inzetten.
Véron De Deyne 1861-1920. door Jan Dewilde en Frederik Vandewiere Ieper, Stadsbestuur, 2012 In de reeks Inventarissen van het Ieperse kunstpatrimonium verscheen eind vorig jaar een monografie over Véron De Deyne. De vrij onbekende Véron De Deyne, maakte prachtige foto's van Ieper voor en tijdens de Eerste Wereldoorlog. De oorlogsfoto's van fotograaf Maurice Antony mogen dan heel bekend zijn, die van De Deyne zijn minstens even indrukwekkend. Met deze publicatie worden ze vanonder het stof gehaald. Véron De Deyne studeerde in 1883 af als leraar en kreeg vervolgens een betrekking aan de Rijksmiddelbare School van Ieper. In een tijd dat de fotografie nog in haar kinderschoenen stond, raakte hij in de ban van dit nieuwe medium en legde hij zich toe op de projectie van dia's. Als pedagoog zag hij al vlug de interessante mogelijkheden voor het onderwijs. Hij werd één van de belangrijkste voorvechters van het aanschouwelijk onderwijs in België. De Deyne gaf talloze voordrachten met behulp van diaprojectie op het eind van de 19de en in het begin van de 20ste eeuw. Hij gaf in 1897 ook de allereerste Ieperse toeristische gids uit: Ypres. Guide illustré du Touriste à Ypres et aux environs.
Ypres. Guide illustré du Touriste à Ypres et aux environs. – Véron De Deyne (Collectie Provinciale Bibliotheek
Ypres avant et après la guerre mondiale. – Rodolphe De Deyne (Collectie Provinciale Bibliotheek
Tolhuis – Brugge)
Tolhuis – Brugge)
De Eerste Wereldoorlog veegde Ieper van de kaart en De Deyne besefte dat zijn gids geen waarde meer had. Hij schreef een nieuwe tekst en fotografeerde uitgebreid het puin van de verwoeste stad. Hij overleed voordat de nieuwe gids uitgegeven werd. Zijn zoon Rodolphe nam het werk over en publiceerde Ypres avant et après la guerre mondiale . De publicatie Véron De Deyne 1861-1920 van Jan Dewilde en Frederik Vandewiere is een heerlijk fotoalbum geworden die het werk van deze vrij onbekende Ieperse figuur, die geboren werd in Beselare en overleed in Sint-Gillis onder de aandacht brengt. Kapellen in Harelbeke – Bavikhove - Hulste. samengesteld door Dirk Viaene, Frans Lampaert, Gerard Opsomer en Willy Baert Harelbeke, Heemkundige Kring De Roede van Harelbeke, 2012 [Tijdingen van de Roede van Harelbeke 15(2012) nr.2] Dat religieus erfgoed, in het bijzonder kapelletjes, op heel wat belangstelling kan rekenen mocht de Provinciale Bibliotheek eind vorig jaar en begin dit jaar ondervinden met de ruime belangstelling die er was voor de tentoonstelling ‘Langs deze weg zet gene voet… West-Vlaamse kapelletjes in devoties, legenden en verhalen’. Aan de hand van uitzonderlijk beeldmateriaal maakte de bezoeker aan deze tentoonstelling een boeiende tocht doorheen de hele provincie en ontdekte de verschillende aspecten van deze kapelletjes. Waarom werden ze gebouwd? Wat is hun belang? Welke verhalen, legenden en devoties zijn aan deze eeuwenoude bouwwerkjes verbonden. Ook de Harelbeekse Heemkundige Kring De Roede van Harelbeke onderkent de waarde van deze kapelletjes. Het recentste nummer van haar ‘Tijdingen’ is een volledig themanummer gewijd aan de Kapellen in Harelbeke – Bavikhove – Hulste. De samenstellers beschrijven de kapelletjes eerst per deelgemeente en vervolgens per straat. Hoewel de uitgave expliciet geen aanspraak maakt op volledigheid is ze toch weer een extra aanvulling voor Groot-Harelbeke op het al bestaande inventarisatiewerk die op dit vlak al gebeurde. Deserteurs voor de Vlaamse zaak. Over de Vlaamsgezinde militairen die naar de vijand overliepen. door Jos Monballyu Brugge, De Klaproos, 2012 In de nacht van 30 april op 1 mei 1918 liepen de korporaals Jules Charpentier, Karel De Schaepdrijver en Marcel Torreele, de brancardier Vital Haesaert en de soldaat Bernard Coolen aan het IJzerfront bij Stuivekenskerke over naar de Duitse vijand. Vier nachten later deden brancardier Carlos Van Sante en soldaat Isidoor De Rocker hetzelfde ten zuiden van Diksmuide. Over deze Vlaamsgezinde deserteurs is reeds heel wat inkt gevloeid. Zo staat vast dat Charpentier en De Schaepdrijver in opdracht van de top van de geheime Frontbeweging overliepen om in bezet België contact op te nemen met de activisten. Door hun strafdossiers uit te spitten werpt prof. dr. Jos Monballyu een nieuw licht op de controversiële geschiedenis van deze onverschrokken flaminganten. Hij onderzocht hun positie in het Belgisch leger en in de geheime Frontbeweging vooraleer zij naar de vijand overliepen. Wat zette hen uiteindelijk aan om zich naar het bezette België te begeven? Hoe verliep de risicovolle overtocht van de Belgische linie naar een Duitse voorpost? Vervolgens analyseert de auteur hun gevangenschap en hoe ze door Duitse officieren ondervraagd werden. In plaats van naar Duitsland te worden afgevoerd, werden de deserteurs ingeschakeld in de activistische en dus anti-Belgische propaganda. Zo begonnen ze met flamingantische manifestaties in het doorgangskamp voor krijgsgevangenen in Kortrijk. Maar ze werkten ook voluit mee aan de Duitse propaganda, nl. door vlugschriften te maken die de Vlaamse soldaten aan het IJzerfront moesten aanzetten om de wapens neer te leggen.
CONTACT
Provinciale Bibliotheek Tolhuis Jan van Eyckplein 1 8000 Brugge T 050 40 74 61 E
[email protected] W www.west-vlaanderen.be/bibliotheek Meer cultuurnieuws krijgt u via Cultuur Cocktail, het e-zine van de Provinciale Dienst voor Cultuur. Surf naar www.west-vlaanderen.be/ezine en schrijf u daar in.
Wil je je niet langer abonneren op dit e-zine, schrijf je hier uit. Wil je meer informatie over de e-zines van de Provincie West-Vlaanderen, surf dan naar www.westvlaanderen.be/ezine.
