Visie 2015 BNG Vermogensbeheer
Ronald Balk Portefeuillebeheer BNG Vermogensbeheer 19 november 2014, Muntgebouw Utrecht
2 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Centrale banken bepaalden het beeld
– Centrale banken zijn de laatste jaren erg bepalend voor de ontwikkelingen op de financiële markten – Denk aan Draghi’s ‘whatever it takes’ in 2012 en het afbouwen van het opkoopprogramma van de Fed in 2013 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Deflatie was het thema van 2014
– Deflatie betekent dalende prijzen, het is negatieve inflatie – Veroorzaakt door vraaguitval en leidend tot uitstel van bestedingen en investeringen (vicieuze cirkel) – Deflatie is ongunstig voor mensen met schuld, maar gunstig voor spaarders 4 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Deflatie in de eurozone?
Inflatie gedaald tot 0,4% op jaarbasis
– De inflatie is in 2014 verder gedaald – Voor een deel gedreven door olie- en voedselprijsdalingen, de kerninflatie was stabiel
5 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Inflatieverwachtigen niet langer verankerd?
De verwachting was dat de inflatie zich min of meer stabiel tussen de 2 en 2,75% zou begeven
Draghi, Jackson Hole, 22 augustus 2014: “Don’t forget the ultimate test is the expectation of inflation expectations. And that we are going to gear our action according to how the medium-term outlook of our inflation expectations will develop in the coming months, not coming years, coming months”. 6 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Geen deflatie in de Verenigde Staten Favoriete maatstaf van Fed op 1,4%
– Ook in de VS is de door de obligatiemarkt verwachte inflatie gedaald – Binnen de bandbreedte van de afgelopen 10 jaar – De Fed kijkt liever naar de inflatieverwachtingen van consumenten die blijkt uit enquêtes. Het beeld dat hieruit naar voren komt is stabiel en wijst niet op deflatie 7 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Grondstoffenprijzen dalen, maar niet zo als in 2008/09
Olieprijs niet laag, daling politiek bepaald?
Doctor Copper voorziet geen recessie
8 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Let op Zwitsers referendum op 30 november!
Inflatie is pas sinds ca. 1935 de norm
– Sinds ca. 1930/40 is deflatie de uitzondering – Daarvoor wisselden inflatie en deflatie elkaar af
9 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
In 2014 is de rente behoorlijk gedaald
In 2012 en 2013 was 1,5% de bodem
- Rentes met vol procentpunt gedaald - Lange AAA-staatsobligaties kenden rendementen van ca. 10% - Aandelen: MSCI World +3% (maar in euro’s +13%), EuroStoxx 50 0% - Korte staatsrentes nu negatief | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Looptijden waar rente nog net 0,00% is: Duitsland:
oktober 2018 (47 maanden)
Finland:
september 2017 (34 maanden)
Oostenrijk:
september 2017 (34 maanden)
Nederland:
juli 2017 (32 maanden)
België:
juni 2017 (31 maanden)
Frankrijk:
februari 2017 (27 maanden)
Ierland:
februari 2015 (3 maanden)
Perifere obligaties behaalden een erg hoog rendement
Land
Rendement 2014
Portugal
29%
Spanje
20%
Ierland
17%
Italië
15%
Griekenland
9%
Nederland
9%
Obligatiekoersen Bankia nu op 124%
7-10 jaars staatsleningen, (31/12/13 t/m 31/10/14)
‘whatever it takes’
– Exit noodhulp Spanje, Ierland en Portugal – Spanje, Ierland en Portugal kenden economisch herstel, Italië staat er minder goed voor – Er waren diverse upgrades van landenratings: meer in het vat voor met name Ierland en Portugal
11 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Rente perifere staatsobligaties hoger dan corporates
Tot in 2009 gedroegen Italiaanse staatsleningen zich als AAA-corporates
Corporate spreads in 2014 stabiel tot iets lager
12 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Zo’n lage rente, is dat normaal?
De Amerikaanse rente daalt al meer dan 30 jaar Onder de 3% is niet ‘normaal’
- Wat we zelf meemaken vinden we normaal - De rente is nog nooit zo laag geweest
13 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Ook gecorrigeerd voor inflatie is de rente laag 7.0
7.0
6.0
6.0
5.0
5.0
4.0
4.0
3.0
3.0
2.0
2.0
1.0
1.0
D-13
D-12
D-11
D-10
D-09
D-08
D-07
D-06
D-05
D-04
D-03
D-02
D-01
D-00
-1.0
D-99
0.0
D-98
D-13
D-12
D-11
D-10
D-09
D-08
D-07
D-06
D-05
D-04
D-03
D-02
D-01
D-00
D-99
-1.0
D-98
0.0
-2.0
Amerikaanse 10-jaars rente (reëel) Amerikaanse 10-jaars rente (nominaal)
-2.0
Duitse 10-jaars rente (reëel)
- Zowel de nominale rentes als de reële rentes zijn de afgelopen jaren gedaald - Reële rentes van rond de 0% zijn laag, maar kwamen vaker voor
14 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Duitse 10-jaars rente (nominaal)
Japanse toestanden?
- De Japanse inflatie schommelde jaren rond de 0%, loopt recentelijk op. De reële rente was zelden negatief - De nominale rente op kortlopende Japanse staatsobligaties is nooit negatief geweest - Rekening houdend met het structurele verschil in inflatie is er nu sprake van ‘Japanse rentes’ 15 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
ECB voert zeer stimulerend beleid
2e LTRO
1e LTRO
– Herfinancieringsrente en depositorente verlaagd – Forward guidance (‘rente nog lang laag’) – Targeted Longer-Term Refinancing Operations – Opkopen covered bonds en asset-backed-securities – Balans vergroten van EUR 2000 miljard naar EUR 3000 miljard – Gaat de ECB bedrijfsobligaties en staatsobligaties kopen (QE)? 16 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
To QE or not to QE? - Binnen de Fed heerst een heftig debat over het vervolg: wanneer komt de eerste renteverhoging? Of toch QE4?
QE3 QE2
QE1
- Heeft QE geholpen? De waarde van beleggingen zoals aandelen is gestegen, maar het effect op de reële economie is twijfelachtig
- Yellen, december 2008: “As Japan found out during its quantitative easing program, increasing the size of the monetary base above levels needed to provide ample liquidity to the banking system had no discernible economic effects’’
QE3
Het geld rolt niet
QE2 QE1
17 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Europese rente beweegt mee met de Amerikaanse
De Duitse rente heeft een hoge correlatie met de Amerikaanse
- Van tijd tot tijd is er sprake van divergentie (2004/2005, nu) - Uiteindelijk is de richting altijd dezelfde 18 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Amerikaanse economie doet het goed
Meer banen dan ooit 5,5% natuurlijk evenwicht?
- In de Verenigde Staten bedraagt de groei van het BBP 3,5% op jaarbasis - De Amerikaanse werkloosheid daalt gestaag. Er zijn nu meer banen dan voor de kredietcrisis - Ook veel andere economische indicatoren staan op groen
19 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Eurozone in herstel, maar komt er een nieuwe dip?
- Consumentenvertrouwen en producentenvertrouwen wijzen weer iets omlaag
20 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
ECB nu gemeenschappelijk toezichthouder
- ECB is sinds 4 november jl. gemeenschappelijk toezichthouder voor de bankensector - Nieuw hoofdkantoor in gebruik genomen
- Internationale teams - Geen grote verrassingen balans- en stress tests 21 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Is er geen vraag naar krediet of zijn banken te streng?
Vraag trekt aan, aanbod niet
- ECB lending survey: de vraag naar bedrijfsleningen neemt toe, maar de verstrekking stokt - ECB survey on the access to finance of enterprises : beschikbaarheid bedrijfsfinanciering stijgend, behalve voor de kleinste ondernemingen en vooral stijgend in Duitsland en Spanje, maar dalend in Frankrijk en Italië
- Komt de kredietverlening op gang nu de balans- en stress-tests van de ECB achter de rug zijn? 22 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Liquiditeit steeds groter probleem
15-10-2014 ; 06.00 – 22.00 uur
15.30 uur
- Banken nemen minder risico’s, de eigen boeken zijn afgebouwd - Gebrek aan liquiditeit leidt tot meer volatiliteit - Rol High-Frequency-Trading, passief beleggen? - Voorbeeld is de flash crash van 15 oktober jl.
23 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Ander probleem is de legitimiteit en de sociale cohesie
HALT!
Jens Weidmann – Bundesbank
- Grote onenigheid binnen zowel ECB als Federal Reserve over het te voeren monetaire beleid - Polarisatie Amerikaanse politiek - Versnippering politieke macht in Europese landen, met invloedrijke protestpartijen - Onenigheid binnen eurozone over economisch beleid: groei (Frankrijk, Italië) vs. bezuinigen (Duitsland) - Geopolitieke spanningen (Oekraïne, IS, ebola) - Uiteenlopende belangen generaties en inkomensgroepen (oplopende staatsschuld, pensioendebat, Piketty) | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Visie 2015: wat doen de beleggingen? - Economisch gezien zitten we in de herstelfase, met een nog dalende rente en stijgende aandelenkoersen - VS verder in de cyclus - Volgens de investeringsklok moet je vooral aandelen hebben - De aandelenmarkt voelt als een ‘bull run’ - Vraag is echter of de ‘boom’ nog komt of dat we terugvallen in een recessie - Of is alles sowieso anders geworden door het ingrijpen van centrale banken? - Blijf overwogen aandelen - Deflatieangst? Nog geen afscheid nemen van obligaties - Verwacht rendement obligaties 1% - Voorkeur voor periferie, corporates en covered bonds - Wellicht contra-intuïtief, maar inflation linked bonds zijn goedkoop en vormen een interessante beleggingscategorie 25 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Eén ding lijkt zeker: centrale banken worden ook in 2015 zeer bepalend
OF
Recessie/ deflatie
Herstel/ geen deflatie
Rente omlaag
Rente omhoog
Lange obligaties vasthouden
Looptijd verkorten
Risicovolle assets
Inflation linked bonds
26 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
Disclaimer
Deze presentatie is samengesteld door BNG Vermogensbeheer B.V.
De inhoud van deze presentatie is gebaseerd op betrouwbaar geachte informatiebronnen. Er wordt echter geen garantie of verklaring gegeven omtrent de juistheid, volledigheid en actualiteit van die informatie, noch uitdrukkelijk, noch stilzwijgend. De verstrekte informatie is uitsluitend indicatief en aan verandering onderhevig. Aan de inhoud van deze presentatie, waaronder eventuele berekende waardes en weergegeven resultaten, kunnen geen rechten worden ontleend. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Alle copyrights en overige informatie in deze presentatie zijn eigendom van BNG Vermogensbeheer. De informatie is alleen bedoeld voor bepaalde (ontvangende) partijen en is vertrouwelijk. De in/via deze presentatie verstrekte informatie is geen aanbod, beleggingsadvies of financiële dienst. De informatie is ook niet bedoeld om enig persoon of instantie aan te zetten tot het kopen of verkopen van enig financieel product, waaronder rechten van deelneming in een beleggingsfonds, of tot het afnemen van enige dienst van BNG Vermogensbeheer of een andere partij, noch is de informatie bedoeld als basis voor een beleggingsbeslissing. Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing.
27 | 19 november 2014 | BNG Vermogensbeheer - Visie 2015
99