PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
2
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
Inhoudsopgave
01
INLEIDING
5
02
PERSPECTIEF VEREVENINGSRESERVE GRONDEXPLOITATIES 2014-2018
7
02.01
Inleiding
7
02.02
Vijfjarig perspectief - samenvatting
7
02.03
Reeds besloten onttrekkingen (B)
9
02.04
Reeds besloten dotaties (C)
15
02.05
Aanstaande claims (D)
18
02.06
Verwachte dotaties (E)
20
02.07
Voeding Risicoreserves (F)
20
02.08
Conclusie
21
03
VOORSTELLEN OM TE KOMEN TOT EEN SLUITEND PERSPECTIEF
23
03.01
Voorstellen voor sluitend perspectief
23
BIJLAGE 1: REALISATIE VS BEGROTING JAARSCHIJF 2013 VEREVENINGSRESERVE GRONDEXPLOITATIES 28 BIJLAGE 2: PROGNOSE VEREVENINGSRESERVE 2014-2018
30
BIJLAGE 3: PROGNOSE VEREVENINGSRESERVE 2014-2018 – SLUITEND PERSPECTIEF
32
3
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
4
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
01
INLEIDING
In deze deelrapportage “Vermogensbeheer 2014-2018” wordt inzicht gegeven in de (verwachte) onttrekkingen en dotaties aan de Vereveningsreserve Grondexploitaties in de periode 2014-2018. Doel is inzicht verkrijgen in de vraag of de Vereveningsreserve Grondexploitaties voldoende vrij vermogen bevat om alle ambities van de gemeente Leiden te kunnen bekostigen. In tegenstelling tot vorig jaar zijn de ambities en financiële middelen niet in evenwicht de komende 5 jaar en is er sprake van een geprognosticeerd tekort de komende 5 jaar van circa € 19 mln. (zie hoofdstuk 2). Dit is een fors tekort, maar voor een groot deel geen verrassing aangezien in de halfjaarrapportage van 2013 het merendeel van de tegenvallers in meer of mindere mate reeds zijn aangekondigd.
In hoofdlijnen wordt de verslechtering van het perspectief veroorzaakt door : Oorzaak
Bedrag (€ * mln.)
Benodigde en niet voorziene extra storting in de voorziening negatieve grondexploitaties (zie PRIL – Grondexploitaties 2014 en jaarrekening 2013);
€6
Voor het weer terug verkrijgen in volledig eigendom van het Werninkterrein, was een krediet aangevraagd voor aankoop en financiering. Aangezien de aankoop door de accountant is aangemerkt als ‘afkoop’ moest de afkoopsom in een keer voldaan worden en is deze ten laste van de Vereveningsreserve gebracht
€ 2,5
e
Bij de 2 Bestuursrapportage 2013 bleek er een dekkingsprobleem in het krediet uitvoeringsbesluit Kooiplein, hetgeen als extra verplichting op de Vereveningsreserve is gelegd
€4
Door de ervaringen van de afgelopen jaren zijn de verwachtingen van de netto opbrengsten uit de verkoop gemeentelijk vastgoed naar beneden bijgesteld (o.a. risicoafslag en verwerking alle kosten)
€4
Beheerkosten strategisch vastgoed, die meerjarig incidenteel blijken zijn ‘structureel’ opgenomen (worden gereduceerd op het moment dat de panden in projecten worden opgenomen of verkocht worden)
€ 2,5
Resultaten positieve grondexploitaties zijn verminderd als gevolg van vertraging(en) en heronderhandeling, maar ook deels buiten het 5-jarig perspectief geschoven
€ 3,5
Hiertegenover staat dat risico’s werkelijkheid zijn geworden (en leiden tot deze verslechtering) waardoor risico’s vervallen en de risicoreserve kan worden verkleind. Voorgesteld wordt om per saldo een bedrag van € 3,3 mln. vanuit de risicoreserves terug te storten in de Vereveningsreserve. Dit leidt tot een tekort dat per saldo ongeveer € 19 mln. bedraagt de komende 5 jaar. In hoofdstuk 3 worden een aantal oplossingen gepresenteerd die resulteren in een sluitend 5-jarig perspectief, waarbij ook de cashflow gedurende die periode positief is.
5
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
6
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
02
PERSPECTIEF VEREVENINGSRESERVE GRONDEXPL OITATIES 2014-2018
02.01
Inleiding
Uitgangssituatie voor het vijfjarig perspectief is de stand van de Vereveningsreserve Grondexploitaties per 1-1-2014; deze bedroeg € 0,4 mln. Voor de onderbouwing van dit bedrag wordt verwezen naar bijlage 1. Om te komen tot een vijfjarig perspectief 2014-2018 wordt er vervolgens een aantal stappen gezet. Achtereenvolgens worden de volgende onttrekkingen en dotaties aan de vereveningsreserve beschreven en financieel inzichtelijk gemaakt (tussen haakjes is de nummering weergegeven die verwijst naar onderdelen in bijlage 2 en die ook weer terugkomen in de tabellen in dit hoofdstuk): 1.
Onttrekkingen aan de Vereveningsreserve waarover reeds besluitvorming heeft plaatsgevonden (Reeds besloten onttrekkingen, B);
2.
Dotaties aan de Vereveningsreserve waarover reeds besluitvorming heeft plaatsgevonden (Reeds besloten dotaties, C);
3.
Aanstaande claims op de Vereveningsreserve waarover nog geen besluitvorming heeft plaatsgevonden (Aanstaande claims, D);
4.
Resultaat af te sluiten projecten en overige middelen die ingezet kunnen worden (Dotaties overig, E);
5.
Mutatie risicoreserves (F).
In paragraaf 2.2 worden alle reeds besloten claims en dotaties alsook aanstaande claims en mogelijke opbrengsten van de gemeente Leiden voor de komende 5 jaar samengevat en wordt het resultaat na 5 jaar evenals de jaarlijkse cashflow inzichtelijk gemaakt. Vervolgens wordt in de paragrafen 2.3 t/m 2.7 ingegaan op de totstandkoming van dit perspectief, aan de hand van de hierboven genoemde 5 stappen. 02.02
Vijfjarig perspectief - samenvatting
Hieronder wordt het beeld geschetst per 01-01-2014 van de verwachte gevolgen van aanstaande onttrekkingen en dotaties aan de Vereveningsreserve tussen 2014 en 2018 als gevolg van het doorzetten van de voorgenomen ambities in 2013 en eerder. In eerste instantie op basis van reeds genomen Raadsbesluiten (B+C) en vervolgens ook op basis van aanstaande onttrekkingen en dotaties aan de Vereveningsreserve (D+E). Tot slot wordt de financiële impact van de mogelijke risico’s en kansen verwerkt. Totaal cumulatief leidt dit tot een tekort van ongeveer € 19 mln. in de Vereveningsreserve Grondexploitaties voor de periode 2014-2018 (zie tabel 2.1).
7
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
Tabel 2.1 Samenvatting vijfjarig perspectief Vereveningsreserve Grondexploitaties Totalen A. Vereveningsreserve (stand 1-1-2012) B. Besloten voorstellen (RB) C. Opbrengsten t.g.v. Vereveningsreserve
2014
2015
403 -18.377 11.806
-13.878 10.892
2016 -6.860 6.495
2017
Totaal 2014 t/m 2018
2018
-5.864 1.863
-2.478 1.879
Totalen A B C (besloten) per jaar
-6.168
-2.986
-365
-4.001
-599
Totalen A B C (cumulatief)
-6.168
-9.154
-9.519
-13.519
-14.119
-982 131 0
-537 2.102 0
-498 2.102 0
D. Aanstaande claims (nog niet besloten) E. Resultaat af te sluiten projecten & Overige middelen die ingezet kunnen worden F. Risicodekking
-8.195 1.622 2.034
Totalen D E F (niet besloten en overige opbrengsten) Saldo totaal A B C D E F (cumulatief)
-3.307 287 0
403 -47.457 32.935 -14.119 -14.119 -13.519 6.245 2.034
-4.539
-3.020
-851
1.566
1.605
-5.240
-10.707
-16.714
-17.929
-20.364
-19.359
-19.359
bedragen * € 1.000
Hieronder is dit resultaat in een cashflowdiagram weergegeven. Als er geen maatregelen worden getroffen zijn er in 2014 al onvoldoende middelen beschikbaar om aan de dekkingsvraag van de (reeds besloten) ambities te voldoen. De BBV schrijft voor dat een reserve, dus ook de Vereveningsreserve Grondexploitaties, niet negatief mag zijn. Maatregelen zijn derhalve onontkoombaar. Grafiek 2.1 Cashflow Vereveningsreserve Grondexploitaties 30.000
20.000
10.000
0
2014 -10.000
2015
2016
2017
2018
-10.707 -17.929
-20.000
-19.359
-16.714 -20.364
-30.000 Besloten onttrekkingen
Niet besloten onttrekkingen
Besloten baten
Niet besloten baten
Mutaties risicodekking
saldo VE cumulatief
8
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
02.03
Reeds besloten onttrekkingen (B)
Er is voor de periode 2014-2018 in totaal al voor ruim € 47,5 mln. aan claims gelegd op de Vereveningsreserve Grondexploitaties, waarover de gemeenteraad al een besluit heeft genomen (zie onderstaande tabel). Tabel 2.2 Reeds besloten onttrekkingen aan de Vereveningsreserve Grondexploitaties B. Besloten onttrekkingen 06.0035 06.0143 06.0037 10.0003 13.0127 09.0119 10.0049 09.0069 / 10.0149 10.0114 / 08.0120 10.0114
kaderbesluit Kooiplein Kaderbesluit Groenoordhallen Herinrichting Kaarsemakersplein Eenmalige bijdrage in realisatie Kooiplein oplossen probleem dekking krediet Kooiplein bij 2e Berap administratieve handeling ivm dekking renovatie Lakenhal (per saldo budgettair neutraal voor Verev.Res.) sloop, oprichting van een scheidingswand en sanering Garenmarkt 36-44 Taakstellende bijdrage vanuit Vereveningsreserve aan project Oostvlietpolder Dotatie aan bestemmingsreserve Strategische aankop. Dekking kosten nieuwe projectopdracht LBSP
10.0114 10.0114 / 10.0083 10.0114 - amendement 09.0069/10.0114 11.0042 11.0043 06.0144 11.0023 11.0088 12.0056 12.0057 12.0057 12.0058 12.0058 12.0057 12.0058 12.0059 12.0098 13.0065/13.0075 13.0075 13.0062 13.0062 13.0064 13,0096 13.0104 07.0099 / 13.00.. 07.0099 / 13.00.. 13.0142
taxatie panden in vastgoedportefeuille Dekking krediet aanleg Hallenweg/ herinrichting Floris Versterlaan gemeentelijke bijdrage aan grondexploitatie Stationsplein tbv fietsenstalling voorzijde station Krediet Lammenschanspark (dekking oorspronkelijk uit res.extra plankosten) nieuw krediet voor resterende werken LBSP bij afsluiten grondexploitatie Leeuwenhoek nieuw krediet voor resterende werken bij afsluiten grondexploitatie Luifelbaan aangroei voorziening negatieve grondexploitaties als gevolg van NCW-systematiek obv gemeentelijke rekenrente compensatie gestegen huurlasten Inloophuis, Informatiepunt GGZ en Stichting Zon Dekking Kapitaallasten Breestraat 46-48, Ir Driessenstraat e.d. Wateroverlast de Kooi (zie ook dotatie in 2013) Restkrediet LCP - Bargelaan (7100331) Restkrediet LCP - Dellaertweg (7100332) dekking krediet tijdelijk beheer en rentelasten agv vervroegd slopen ROC Lammenschans Verhuizing RAP narooikrediet Roomburg Terugbetaling reserve weerstandsvermogen parkeren en sted. Inv. ivm tijdelijke bijdrage ivm neg. Cashflow beheerkosten strategische panden Bijdrage aan concernreserve door vrijval reserveringen renterisico erfpacht Haagwegkwartier - grondexploitatie dekking rentelasten ROC-Terhaarkade restantkrediet voor de aansluiting Kooilaan op de Willem de Zwijgerlaan Coordinatie uitvoering WOP-Noord 2014-2016 e.d. De Steenstraat weer rode loper naar de binnenstad Bijdrage aan realisatie stedenbouwkundig masterplan Leiden BioSciencePark bouwrijp maken nabij Hallenweg 2 en 6 dekking kapitaallasten de Wissel (Bizetpad 1) taakstelling verkoop gemeentelijk vastgoed restant verplchting de Wissel na verkoop Bizetpad 1 exploitatiebijdrage boekwaarde Lammermarkt 25-27 (kredietnr. 7100482)
13.0142
storting in reserve kapitaallasten museum de Lakenhal
13.0142
beschikbaar houden risicoreserve de Nobel voor programma 8
13.0095
Programma begr. 2014 correctie kap.lasten ROC Lammenschans (ten onrechte tlv Vereveningsreserve, zie E)
2014 -10 -108 -100 -190 -4.100 -1.270 -68 -1.008 -100 -300
2015
-100 -300
2016
-100 -101
2017
2018
-100
-100
2014 t/m 2018 -10 -108 -100 -190 -4.100 -1.270 -68 -1.008 -500 -701
-204 -1.240 -2.564 -109 -56 -21 -1.008 -34 -100 -471 -37 -333 -30 -1.570 -1.136 -400 -475 -770 -54 -820 -410 -556 -300 -260 -84 -98
-105
-85
-3
-998 -34 -100 -2.200
-1.033
-772
-4
-100
-100
-100
-30
-30
-5.819
-4.618
-4.635
-84 -98
-84 -98
-475 -54 -200
-430 -84 -98
-98 -500
-480 -1.200
Totaal besloten uitgaven
-404
-547
-287
-131
-72
-72
-1.108
-18.377
-13.878
-6.860
-5.864
-2.478
-47.457
De Raad heeft op 15 juni 2006 (RB 06.0035) bij de vaststelling van het projectbesluit voor Kooiplein en omgeving besloten om € 1,179 mln. te doteren vanuit de Vereveningsreserve Grondexploitaties aan WOP Noord t.b.v. het Sociaal Programma en het Projectbureau WOP Noord. Vanaf 2014 is er nog restbedrag over van € 0,01 mln.;
De Raad heeft op 19 december 2006 (RB 06.0143), bij de vaststelling van het Projectbesluit voor de Groenoordhallen en omgeving, besloten om € 1,376 mln. te doteren vanuit de Vereveningsreserve Grondexploitaties aan WOP Noord t.b.v. kosten voor het Sociaal Statuut Woningbouwverbetering, de historische Plankosten, het Sociaal Programma en het Projectbureau WOP Noord. Vanaf 2014 is hiervan nog ca. € 0,1 mln. beschikbaar binnen de Vereveningsreserve Grondexploitaties;
9
-1.200
-404
Toelichting:
-204 -1.240 -2.564 -109 -249 -21 -3.816 -68 -500 -2.200 -471 -37 -333 -90 -1.570 -16.208 -400 -950 -770 -109 -1.020 -410 -556 -730 -260 -336 -491 -500 -480
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
Bedragen * € 1.000
De Raad heeft op 4 juli 2006 (RB 06.0037) bij de vaststelling van de Overeenkomsten met Woningstichting Portaal voor de Oranjegracht / Waardgracht € 0,235 mln. vrijgemaakt uit de Vereveningsreserve. Er is € 0,1 mln. beschikbaar gesteld voor de herinrichting van het Kaarsemakersplein (Portaal draagt hieraan € 0,3 mln. bij), en er is € 0,135 mln. beschikbaar gesteld voor gemeentelijke plankosten bij het plan (Portaal draagt hier € 0,65 mln. aan bij). Vanaf 2014 is nog € 0,1 mln. beschikbaar. Hoewel het onzeker is of de herinrichting door zal gaan, wordt voorgesteld de reservering vooralsnog te handhaven. Om de plannen in een andere vorm uit te kunnen voeren, zal de SOK aangepast dan wel ontbonden moeten worden. Bij de wijziging van de SOK zal ook een uitspraak over deze middelen gedaan moeten worden.
Bij de vaststelling van het uitvoeringsbesluit Kooiplein en omgeving (RB 10.0003) is besloten tot een bijdrage vanuit de Vereveningsreserve aan Kooiplein van € 13,2 mln. die reeds bij PRIL 2009 beschikbaar was gesteld. De afgelopen jaren is deze bijdrage in tranches onttrokken aan de Vereveningsreserve Grondexploitaties, de laatste in 2013 bedroeg ca. € 3 mln. Per 2014 resteert e
dan nog een bijdrage van ongeveer € 0,2 mln. Bij de 2 Bestuursrapportage 2013 bleek er echter een dekkingsprobleem te zijn in het krediet uitvoeringsbesluit Kooiplein van € 4,1 mln. dat herleidbaar was tot de reeds afgesloten grondexploitatie Willem de Zwijgerlaan. Dat was de reden waarom de Vereveningsreserve Grondexploitaties op dat moment als dekkingsbron is aangemerkt (resultaten van de grondexploitaties worden verevend middels de Vereveningsreserve Grondexploitaties). Vandaar dat er een verplichting van bijna € 4,3 mln. open staat in plaats van € 0,2 mln. Nader onderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat het krediet Kooiplein met € 3,2 mln. had moeten worden afgewaardeerd, waardoor de benodigde dekking ook € 3,2 mln. lager is. Dit dient nu alsnog te gebeuren en hiertoe is een besluit in het raadsvoorstel bij PRIL opgenomen (zie ook onder E, “nog niet besloten baten”). Dan rest er nog een niet voorziene verplichting op de Vereveningsreserve van € 0,9 mln. (€ 4,3-€ 3,2-€ 0,2 mln.) waarvoor wordt voorgesteld om deze te dekken uit de NUONreserve. Het uitvoeringsbesluit Kooiplein (RB 10.0003, besluitpunt 2-iv-6), biedt hiervoor de ruimte (zie ook onder E);
Bij RB 09.0119 (herbesteding financiële middelen ISV 2) is besloten om het gereserveerde ISV2bedrag van € 1.270.000 voor de renovatie van museum De Lakenhal her te bestemmen en dit bedrag te doteren aan de reserve Haagweg 4. De verplichting van € 1.270.000 ten behoeve van de renovatie van museum de Lakenhal wordt vervolgens overgenomen door de Vereveningsreserve. Bij het uitvoeringsbesluit renovatie en uitbreiding Lakenhal is de dekking volledig geregeld, waardoor het voorstel is om dit bedrag vrij te laten vallen in de Vereveningsreserve;
Bij besluit van RB10.0049 is besloten om de kosten van sloop, sanering en oprichting van een scheidingswand bij de Garenmarkt 36-44 voor een bedrag van € 369.000 te dekken vanuit de Vereveningsreserve Grondexploitaties. Anno 2014 is reeds € 301.000 hiervan besteed zodat per 11-2014 nog € 68.000 resteert. Tegenover deze onttrekking staat een opbrengst uit verkoop van de
10
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
grond (zie onder C). De verwachting is dat dit voor de Vereveningsreserve Grondexploitaties budgettair neutraal zal zijn;
Bij het afsluiten van de voormalige grondexploitatie Oostvlietpolder, is een bedrag van € 21,7 mln. vanuit de Vereveningsreserve door de raad beschikbaar gesteld, om dit op een verantwoorde manier te doen. Inmiddels zijn de geplande activiteiten grotendeels uitgevoerd waarbij ook meevallers genoteerd konden worden (aanbestedingsvoordelen bij de aanleg van de volkstuinen (€ 0,75 mln., vrijval kapitaallasten Oostvlietpolder € 1,1 mln., zie ook PRIL 2013). Per 1-1-2014 resteert er nog een verplichting in de Vereveningsreserve van € 1 mln. (naast een risicoreservering van € 1,4 mln.);
Bij PRIL 2010 (RB 10.0114) is besloten tot een structurele dotatie vanuit de Vereveningsreserve Grondexploitaties aan de bestemmingsreserve Strategische Aankopen van € 0,1 mln. per jaar. Voor dit perspectief is het een totaalreservering van € 0,5 mln.;
Bij PRIL 2010 (RB 10.0114) is besloten om een krediet beschikbaar te stellen ten behoeve van de nieuwe projectopdracht Leiden BioScience Park van € 1,5 mln. en dit in 5 tranches van € 0,3 mln. beschikbaar te stellen vanuit de Vereveningsreserve Grondexploitaties (2011-2015). Per 1-1-2014 resteert er nog circa € 0,7 mln.;
Bij PRIL 2010 (RB 10.0114) is besloten om een krediet van € 0,6 mln. beschikbaar te stellen ten behoeve van het taxeren van panden die de gemeente Leiden in de verhuur heeft, met als doel het verschil tussen huidige huur en markthuur te kunnen vaststellen (cfm. Beleidskader Vastgoed), en dit krediet te dekken vanuit de Vereveningsreserve Grondexploitaties. Per 1-1-2014 is er nog € 0,2 mln. beschikbaar;
In 2010 (RB 10.0114/RB 10.0083) is besloten om een krediet te vertrekken € 2,5 mln. voor de eerste aanleg van de Hallenweg. Bij PRIL 2012 is besloten om dit krediet, - dat te ruim bleek voor de eerste aanleg Hallenweg -, ook in te zetten voor de herinrichting van de Floris Versterlaan. Per 1-1-2014 is nog € 1,2 mln. beschikbaar;
Bij amendement A100114/1 (RB 10.0114) is besloten om een extra ‘risicoreservering’ van € 2.564.000 op te nemen ten behoeve van de grondexploitatie Stationsgebied e.o., en deze te bestemmen als gemeentelijke bijdrage voor een fietsenstalling aan de voorzijde van het station;
Bij besluit RB 10.0114 is de bestemmingsreserve extra plankosten afgesloten en zijn de lopende verplichtingen op deze reserve overgenomen door de Vereveningsreserve, onder andere dekking van het krediet Lammenschanspark (totaal € 0,25 mln.). Per 1-1-2014 is hiervan nog € 0,1 mln. beschikbaar;
Met het afsluiten van de grondexploitatie Leeuwenhoek in 2011 is er een krediet verstrekt voor resterende werkzaamheden, van € 320.000. Er resteert nog € 0,25 mln. per 1-1-2014;
Als gevolg van het nemen van voorzieningen voor BIE’s met een negatief resultaat op basis van de netto contante waarde (NCW) , dient er jaarlijks rente aan de voorziening worden toegevoegd op
11
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
basis van de gemeentelijke rekenrente (momenteel 3,5%). Voor de komende 5 jaar is dit op basis van huidige inzichten voor wat betreft saldi en verwachte jaren van afsluiten BIE’s, begroot op € 3,8 mln. Normaliter wordt dit gecompenseerd doordat er rente wordt vergoed over de voorziening negatieve grondexploitaties. Echter, in 2011 is als bezuiniging doorgevoerd dat er nog maar 2% rente over de reserves en ook deze voorziening wordt vergoed (zie onder C). Per saldo levert dat een nadeel voor de Vereveningsreserve op (nadeel per saldo € 1,6 mln. de komende 5 jaar) en is in het licht van de juiste toepassing van de BBV betwistbaar;
Huisvesting van het Inloophuis en het Informatiepunt GGZ is mogelijk gemaakt door de hogere huur gedurende vijf jaar te onttrekken uit de reserve Openbare Geestelijke Gezondheidszorg en uit Vereveningsreserve Grondexploitaties. Totaal is er besloten tot een bijdrage uit de Vereveningsreserve van € 135.000 in de jaren 2012-2015. Per 1-1-2014 resteert er nog een reservering van € 0,07 mln.;
Met de begroting 2012 is besloten om de dekking van de kapitaallasten van de panden Breestraat 46-48, LDM (Ir Driessenstraat en Middelst Gracht), Rijnsburgerblok en Rijnsburgerweg 124, voor een bedrag van € 119.000 structureel, te dekken uit de Vereveningsreserve Grondexploitaties. Inmiddels is de Ir. Driessenstraat verkocht en zijn de lasten teruggebracht tot € 0,1 mln. structureel;
In 2013 is een bijdrage van € 2,5 mln. in de Vereveningsreserve gestort ter dekking van wateroverlast in de Kooi. Volgens planning zullen deze middelen in 2015 worden besteed en onttrokken aan de Vereveningsreserve Grondexploitaties € 2,2 mln. + € 0,3 mln. middels bestemmingsvoorstel bij jaarrekening 2013 (zie onder D);
Bij het afsluiten van de grondexploitatie LCP moesten er nog resterende werken uitgevoerd worden aan de Dellaertweg en Bargelaan waarvoor een krediet verstrekt is van € 1,853 mln. (RB 12.0058). In 2014 is er nog circa € 0,5 mln. beschikbaar;
Bij PRIL 2012 (RB 12.0058) is een krediet geopend voor het tijdelijk beheer alsook de rentelasten als gevolg van het – uit oogpunt van (sociale) veiligheid -, vervroegd slopen van de ROCLammenschans voor een bedrag van € 0,5 mln. met als dekking de Vereveningsreserve Grondexploitaties. Per 1-1-2014 is nog € 0,33 mln. beschikbaar in de Vereveningsreserve Grondexploitaties;
Besloten is om in vijf tranches van € 30.000 ieder, in de jaren 2012-2016 een bijdrage te verlenen aan het RAP met als dekking de Vereveningsreserve Grondexploitaties (RB 12.0058). Deze bijdrage maakt het zoeken naar nieuwe huisvesting mogelijk voor het RAP, waardoor het pand aan de Nieuwstraat vrij komt en kan worden verkocht. Per 1-1-2014 resteert er nog een verplichting van € 90.000;
Bij het afsluiten van de grondexploitatie Roomburg moesten er nog resterende werken uitgevoerd worden waarvoor een krediet beschikbaar is gesteld van in totaal € 3,083 mln. In 2014 resteert er nog bijna € 1,6 mln. Aangezien er anno 2014 nog ca. € 0,8 mln. aan krediet nodig is wordt
12
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
voorgesteld om dit krediet met € 0,75 mln. af te waarderen en dit bedrag vrij te laten vallen in de Vereveningsreserve (zie ook onder E en besluit in raadsvoorstel PRIL);
In 2012 is er vanuit de bestemmingsreserve weerstandsvermogen parkeren en stedelijke investeringen (gevoed vanuit de reserve afkoopsommen erfpacht), een tijdelijke bijdrage aan de Vereveningsreserve Grondexploitaties gedaan om het cashflowprobleem al hier op te lossen. Aangezien het een tijdelijke bijdrage is dient dit bedrag ook weer teruggestort te worden. In 2013 is reeds een bedrag teruggestort waardoor er per 2014 nog een bedrag open staat van € 16,2 mln.;
Afgelopen jaren zijn er aanzienlijke bedrag aan beheerkosten van strategisch vastgoed op grondexploitatie algemeen geboekt. Deels kunnen deze kosten worden doorgelegd naar projecten en in mindering worden gebracht op de opbrengsten uit verkoop. Voor circa 40 panden is dit niet mogelijk. Om deze kosten te dekken is voor 2014 € 0,4 mln. begroot. NB Hoewel het aanvankelijk incidentele lasten leken die ad hoc vanuit de Vereveningsreserve werden gedekt, blijken dit toch jaarlijks terugkomende lasten te zijn. Vandaar dat er voor de komende jaren ‘structureel’ een bedrag in de Vereveningsreserve is opgenomen, gezien de lasten de afgelopen jaren ook een aanvulling voor 2014 (zie D). Het begrote bedrag voor 2013 van € 0,56 mln. bleek eveneens niet voldoende, vandaar dat er een bestemmingsvoorstel aan de raad wordt voorgelegd om nog eens € 172.000 extra aan de Vereveningsreserve te onttrekken (zie D, onder bestemmingsvoorstellen);
In de 2e bestuursrapportage (RB 12.0098) 2012 is besloten tot een bijdrage aan de concernreserve in het kader van de bezuinigingen van € 1,425 mln. wat mogelijk was door vrijval van de reserve renterisico’s erfpacht alsook het vervallen van de begrote dotaties aan deze reserve in de jaren 2012-2016, in verband met opheffen van deze reserve. De risicoreserve was door wijzigingen in de BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) niet meer nodig. Per 1-1-2014 resteert nog een verplichting van € 0,95 mln.;
Bij PRIL 2013 is een bedrag van € 5 mln. gereserveerd voor Haagwegkwartier in verband met een forse toename van het tekort op de grondexploitatie door verslechterde marktomstandigheden met als gevolg dat de corporaties zich terugtrokken. In 2013 is hiermee de inbrengwaarde van de ROCTerhaarkade afgewaardeerd met € 3,45 mln. Daarnaast is er een voorziening getroffen voor het deelplan Islamitisch centrum dat in 2013 in uitvoering is genomen van € 0,8 mln. Voorts is bij besluit RB13.0075 bepaald dat de resterende € 0,77 mln. beschikbaar blijft voor Haagwegkwartier. Tevens is besloten om de rentelasten van de afgewaardeerde boekwaarde van ROC-Terhaarkade, voor de jaren 2014 en 2015 ten laste te brengen van de Vereveningsreserve Grondexploitaties;
Besloten is om € 1,1 mln. van de vrijval bij afsluiten van de grondexploitatie Willem de Zwijgerlaan in 2013, aan te wenden voor een krediet aansluiting Kooilaan op de Willem de Zwijgerlaan. Hiervan is per 1-1-2014 nog ruim € 1 mln. over;
13
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
Besloten is om € 0,41 mln. van de vrijval bij afsluiten van de grondexploitatie Willem de Zwijgerlaan in 2013, aan te wenden voor dekking van een krediet coördinatie uitvoering WOP Noord 2014-2016. Hierop is in 2013 nog niets uitgegeven;
Bij PRIL 2013 is besloten om een bijdrage van € 0,56 mln. te leveren vanuit de Vereveningsreserve Grondexploitaties aan de motie ‘De Steenstraat weer rode loper naar de binnenstad’. Hiertoe is deze dekking in de begroting opgenomen maar is per abuis geen krediet aangevraagd, waardoor de middelen nog niet konden worden ingezet. In het raadsvoorstel bij PRIL 2014 is deze kredietaanvraag alsnog opgenomen;
In het uitvoeringsbesluit Ontsluiting BioSciencePark (OBSP), is € 0,73 mln. aan dekking geregeld vanuit de Vereveningsreserve Grondexploitaties, voor de jaren 2014 en 2015. Hierdoor is de reservering zoals al meerdere jaren in de Vereveningsreserve opgenomen voor Leiden BioScience Park (zie onder D) met dit bedrag verlaagd;
Ten behoeve van de uitbreiding van de bedrijfsactiviteiten van twee autobedrijven, is een krediet van € 260.000 verleend voor het dempen van een sloot en bouwrijp maken nabij Hallenweg 2 en 6, met als dekking de Vereveningsreserve Grondexploitaties. De Vereveningsreserve wordt daarvoor gecompenseerd door de opbrengsten uit grondverkoop aan deze autobedrijven (zie C);
e
In de 2 Bestuursrapportage 2013 is besloten dat de kapitaallasten van de Wissel alsnog ten laste worden gebracht van de Vereveningsreserve. De komende 4 jaar gaat het om een bedrag van in totaal ruim € 0,3 mln. Aangezien bij verkoop de verplichting niet volledig zal worden gecompenseerd, is aanvullend een stelpost van € 0,5 mln. opgenomen in afwachting van de taxatie;
In het uitvoeringsbesluit renovatie en uitbreiding Lakenhal (RB 13.0142) is besloten om Lammermarkt 17-19, 41, 45 en 55, Marktsteeg 10 en 12 en Fokkeplein panden 1A, 4-6, ongenummerd te verkopen, daaraan de panden: Oude Singel 28 en Lammermarkt 33, 35, 37 en 37a toe te voegen en de verwachte netto verkoopopbrengst van al deze panden, zijnde € 1.680.000, te storten in de Vereveningsreserve Grondexploitaties. Ook is besloten om deze middelen in te zetten voor de renovatie en uitbreiding van de Lakenhal; € 480.000 als exploitatiebijdrage voor de boekwaarde van Lammermarkt 25-27 (kredietnr. 7100482) en € 1,2 mln. te storten in de reserve kapitaallasten museum de Lakenhal (zie ook C). Om eventueel nadeel voor de Vereveningsreserve als gevolg van tegenvallende opbrengsten uit verkoop op te vangen, is tevens besloten om de risicoreservering van grondexploitatie de Nobel, die bij PRIL 2013 nog € 0,4 mln. bedroeg maar bij PRIL 2014 kon komen te vervallen, beschikbaar te houden. Deze reservering dient in geval van lagere opbrengsten dan de verwachte € 1,68 mln. afgewaardeerd te worden;
In de begroting 2014 zijn de kapitaallasten van de ROC-terhaarkade, een bedrag van € 1,1 mln. voor de komende 5 jaar, ten onrechte als verplichting op de Vereveningsreserve gelegd. Bij PRIL 2014 wordt deze omissie hersteld (zie raadsvoorstel en onder E);
14
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
02.04
Reeds besloten dotaties (C)
In deze paragraaf worden de dotaties aan de Vereveningsreserve waar al een besluit over is genomen inzichtelijk gemaakt. In totaal gaat het om een bedrag van € 32,9 mln. voor de komende 5 jaar. (zie tabel 2.3). Aangezien hier ook onder vallen de opbrengsten uit verkoop gemeentelijk vastgoed, kavelverkopen en resultaten van grondexploitaties met een positief resultaat, is weliswaar de afspraak dat deze opbrengsten worden gestort in de Vereveningsreserve maar kan/zal de precieze omvang van deze bedragen nog veranderen. Voor ca. € 3 mln. zijn het dotaties die zijn gerealiseerd in 2013 en middels een bestemmingsvoorstel worden toegevoegd aan de Vereveningsreserve. Tabel 2.3 Reeds besloten baten ten gunste van de Vereveningsreserve Grondexploitaties 2014
C. Besloten baten 05.0052 10.0039 10.0076 09.0073 10.0049 10.0003 05.0052 05.0129 / 13.0061 13.0142 06.0122 06.0122 06.0122 06.0122 06.0122 13.0104 12.0058
Dotatie cnf. Geldend rente% Vereveningsreserve en Voorzieningen Vastgoedtransactie Lorentzhof voorfinanc. zuidelijke sportvelden wordt gedekt door uitvoeringsbesluit HWK Noordelijke sportvelden terugbetaling dekking krediet sloop en bouwrijp maken Lammenschanspark (krediet 700226 € 0,3 mln.) Terugbetaling dekking krediet Garenmarkt uit verkoopopbrengst Bijdrage projectontwikkelaar tbv verplaatsing Marecollege (per saldo budgettair neutraal voor Verev.Res.) resultaat erfpachtbedrijf Opbrengsten uit verkoop gemeentelijk vastgoed: Lijst I t/m III (opbrengst 2014 zie E) verwachte opbrengsten panden Lammermarkt en evt. risicoreservering de Nobel (bij programma 8) Geprognosticeerd resultaat grex Het Gebouw (projectnr. 39) Geprognosticeerd resultaat grex Oppenheimstraat fase 2 (projectnr. 37) Geprognosticeerd resultaat grex Nieuw Leyden (projectnr. 18) Geprognosticeerd resultaat grex Groenoordhallenterrein-v. Voorthuijsenloc. (projectnr. 19) Geprognosticeerd resultaat grex A4W4 (projectnr. 13) opbrengst kleine grondverkopen (nabij Hallenweg 2 en 6 en Oosterkerkstraat/Waardgracht Opbrengst uit grondverkopen
BESTEMMINGSVOORSTELLEN 05.0052 resultaat erfpachtbedrijf 07.0115 / 13.0061 Exploitatieresultaat NUON terrein 13.0517 opbrengst grondverkoop Vondellaan e.o. 05.0129 / 13.0061 Opbrengsten uit verkoop gemeentelijk vastgoed: Lijst I t/m III (opbrengst 2014 zie E) 13.0061 / 06.0122
opbrengst kleine grondverkopen
2015
600
570 pm 707
2016 590
2017 441
2018
2014 t/m 2018 3
300 369 4.203 356 2.957
499 2.768
602 1.380 480
677 746
677 1.200
9 147 72 775 260
200 6.000
2.300
547 -106 289 2.147
547 -106 289 2.147
172
Totaal besloten opbrengsten
11.806
172 10.892
6.495
1.863
1.879
Bedragen * € 1.000
Toelichting:
Er is afgesproken om alle binnen het Vermogensbeheer Grondbedrijf ondergebrachte reserves en voorzieningen rentedragend te maken, zo ook de Vereveningsreserve. Aangezien er volgens de BBV geen rente bijgeschreven mag worden in voorzieningen, wordt de rentevergoeding over de voorzieningen eveneens gedoteerd aan de Vereveningsreserve Grondexploitaties. Met ingang van de begroting 2011 wordt er niet meer de rekenrente vergoed (momenteel 3,5%), maar nog slechts een ‘waardevast’-rente van 2,0%. De rentedotatie is uiteraard afhankelijk van het aanwezig vermogen binnen de reserve/voorzieningen. Voor 2014 tot en met 2018 is er rekening gehouden met een dotatie van € 2,2 mln. (zie ook de rentelast en toelichting onder B; per saldo negatief voor Vereveningsreserve);
De vastgoedtransactie Lorentzhof e.o. heeft een baat opgeleverd voor de Vereveningsreserve van € 0,5 mln. (RB 10.0039). Echter, doordat de initiatiefnemer (Ons Doel) zich heeft teruggetrokken, is deze opbrengst onzeker geworden. Vooralsnog is deze opbrengst op PM gezet. Taxatie zal moeten uitwijzen wat een reële opbrengst voor deze grondpositie is;
15
2.204 0 707 300 369 4.203 2.810 7.851 1.680 9 147 72 0 775 460 8.300
32.935
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
Bij het uitvoeringsbesluit Haagwegkwartier zal de voorfinanciering van de zuidelijke sportvelden vanuit de Vereveningsreserve worden overgenomen door de grondexploitatie Haagwegkwartier. Dit betekent een dotatie aan de Vereveningsreserve op dat moment van € 0,7 mln. (lager dan bij PRIL 2013 door aanbestedingsvoordelen bij de aanleg van de sportvelden die terug zijn gevloeid naar de Vereveningsreserve);
Bij besluit RB 09.0073 is besloten om vanuit de Vereveningsreserve een krediet van € 0,3 mln. te dekken voor sloop en bouwrijp maken Lammenschanspark. Dit was een voorfinanciering en zou uit de grondexploitatie te zijner tijd worden terugbetaald. Naar verwachting is dat in 2014;
Bij besluit van RB10.0049 is besloten om de kosten van sloop, sanering en oprichting van een scheidingswand bij de Garenmarkt 36-44 voor een bedrag van € 369.000 te dekken vanuit de Vereveningsreserve Grondexploitaties (zie onder B). Tegenover deze onttrekking staat een opbrengst uit verkoop van de grond. Vooralsnog wordt gerekend met een minimale opbrengst van € 369.000 waarmee dit voor de Vereveningsreserve budgettair neutraal is;
Bij de vaststelling van het uitvoeringsbesluit Kooiplein en omgeving ((RB 10.0003) is afgesproken dat de op te richten Grondexploitatiemaatschappij (GEM) € 4,2 mln. zal bijdragen aan de verplaatsing van het Marecollege naar de locatie van het Da Vinci College aan de Sumatrastraat. Dit gebeurt door tussenkomst van de Vereveningsreserve. Inmiddels is het bedrag al wel onttrokken aan de Vereveningsreserve en dient de dekking hiervoor in de Vereveningsreserve gestort te worden (administratieve handeling);
De opbrengsten van het erfpachtbedrijf zijn in het streven naar betere aansluiting tussen begroting en Vereveningsreserve, conform de gemeentebegroting opgenomen in de Vereveningsreserve voor de komende 5 jaar. Totaal gaat het om een verwachte baat van € 2,8 mln.;
Op 20 december 2005 (RB 05.0129) heeft de raad de Nota Verkoop Gemeentelijk Vastgoed lijst I t/m III vastgesteld, welke later nog zijn aangevuld met overige verkopen waarover afgelopen jaren besluiten zijn genomen. De verwachting is dat er tot en met 2018 totaal € 7,9 mln. aan netto resultaat kan worden gedoteerd aan de Vereveningsreserve Grondexploitaties. Dit is exclusief € 2,15 mln. van verkopen in 2013 dat middels een bestemmingsvoorstel aan de Vereveningsreserve zal worden toegevoegd (zie ook hieronder). De 5-jaarsverwachting is lager dan bij PRIL 2013. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door nieuwe inzichten en lerend van het verleden resulterend in behoudend ramen. Daarnaast is er een risico-afslag verwerkt die groter wordt naarmate de verkopen zich verder in de toekomst voordoen;
In het uitvoeringsbesluit renovatie en uitbreiding Lakenhal (RB 13.0142) is besloten om Lammermarkt 17-19, 41, 45 en 55, Marktsteeg 10 en 12 en Fokkeplein panden 1A, 4-6, ongenummerd te verkopen, daaraan de panden: Oude Singel 28 en Lammermarkt 33, 35, 37 en 37a toe te voegen en de verwachte netto verkoopopbrengst van al deze panden, zijnde € 1.680.000, te storten in de Vereveningsreserve Grondexploitaties. Ook is besloten om deze middelen in te
16
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
zetten voor de renovatie en uitbreiding van de Lakenhal; € 480.000 als exploitatiebijdrage voor de boekwaarde van Lammermarkt 25-27 (kredietnr. 7100482) en € 1,2 mln. te storten in de reserve kapitaallasten museum de Lakenhal (zie ook B);
Naar huidige inzichten wordt er een dotatie van € 1 mln. verwacht van positieve saldi bij het afsluiten van grondexploitaties de komende 5 jaar. Dit is aanzienlijk lager dan bij PRIL 2013. Enerzijds wordt dit veroorzaakt doordat de resultaten van de grondexploitaties met een positief saldo zijn verslechterd, maar nog in belangrijkere mate doordat de verwachte einddata van een aantal van deze projecten buiten het 5-jarig perspectief liggen. Hierdoor tellen deze resultaten nu niet mee in het bij PRIL 2014 gepresenteerde resultaat over het 5-jarig perspectief 2014-2018. Die opbrengsten komen bij de volgende 5-jaarsperspectieven uiteraard wel weer opnieuw in beeld;
Er worden opbrengsten verwacht in 2014/2015 in verband met kleine grondverkopen voor in totaal € 460.000;
Naast kleine grondverkopen zijn er nog enkele kavels die (nagenoeg) bouwrijp klaar liggen om verkocht te worden. De verwachte opbrengst voor deze kavels is € 8,3 mln.;
Tot slot zijn er nog een vijftal bestemmingsvoorstellen die baten leveren aan de Vereveningsreserve Grondexploitaties: o
Op 8 juni 2005 heeft de Raad (RB 05.0052) bij de vaststelling van het Vermogensbeheer bepaald dat de jaarlijkse resultaten van het Erfpachtbedrijf kunnen worden toegevoegd aan de Vereveningsreserve. Dit wordt middels een bestemmingsvoorstel aan de Vereveningsreserve toegevoegd. Het erfpachtresultaat over 2013 bedraagt € 0,55 mln.
o
Op 13 november 2007 heeft de Raad (RB 07.0115) besloten om het resultaat op de exploitatie van het NUON-terrein aan de Langegracht ten gunste of ten laste van de Vereveningsreserve te brengen. In 2013 is er een negatief resultaat gerealiseerd van € 0,1 mln. dat middels een bestemmingsvoorstel aan de Vereveningsreserve wordt onttrokken.;
o
In 2013 is de huuropbrengst van de Naturaliskavel alsook de opbrengst van verkoop gronden aan de Vondelweg gerealiseerd voor een bedrag van ca. € 0,3 mln. Deze baat dient middels een bestemmingsvoorstel in de Vereveningsreserve te worden gestort;
o
Op 20 december 2005 (RB 05.0129) heeft de raad de Nota Verkoop Gemeentelijk Vastgoed lijst I t/m III vastgesteld, die later nog is aangevuld. In 2013 is een opbrengst gerealiseerd van € 2,15 mln. die middels een bestemmingsvoorstel aan de Vereveningsreserve zal worden toegevoegd;
o
Tot slot is er in 2013 aan kleine grondverkopen een opbrengst gerealiseerd van € 172.000. Ook hiervoor is een bestemmingsvoorstel aan de raad voorgelegd om deze middelen in de Vereveningsreserve te storten.
17
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
02.05
Aanstaande claims (D)
Naast de door de Raad besloten claims voor onttrekking uit de Vereveningsreserve (B), zijn er ook claims die in de pijplijn zitten, maar nog niet door de Raad zijn besloten. In deze paragraaf worden de geprognosticeerde claims ten laste van de Vereveningsreserve, totaal € 13,5 mln., inzichtelijk gemaakt. Voor een bedrag van ca. € 3 mln. betreffen dit bestemmingsvoorstellen die aan de raad worden voorgelegd bij de jaarrekening 2013. Nadat de bestemmingsvoorstellen door de raad zijn geaccordeerd zijn het definitieve claims op de Vereveningsreserve. Tabel 2.4 Aanstaande, nog niet besloten, claims op de Vereveningsreserve Grondexploitaties D. Nog niet besloten onttrekkingen Grondexploitatieproject Uitvoeringsbesluit Groenoordhallen - bedrijventerrein en groenoord noord Stedenbouwkundig masterplan Bijdrage aan realisatie stedenbouwkundig masterplan Leiden BioSciencePark storting in reserve bodemsanering (verplichting narooikrediet Roomburg) beheerkosten strategische panden verhoging krediet Kooiplein
2014 -434 -946 -564 -336 -2.800
2015
2016 -411
2017
2018
2014 t/m 2018
-2.701 -607
-572
-537
-498
afkoopsom Hooglandse Kerkgracht 2/2A
-20
-20
aanvullende kredieten voor LBSP tbv grondverkoop van de kavel naast Naturalis
-75
-75
-2.500 -300 -172 -48
-2.500 -300 -172 -48
BESTEMMINGSVOORSTELLEN afkoopsom Werninkterrein wateroverlast de Kooi beheerskosten strategisch vastgoed advieskosten maatschappelijk vastgoed Totaal aanstaande claims
-8.195
-3.307
-982
-537
-498
Bedragen * € 1.000
Toelichting
In 2014 wordt naar verwachting een deelplan van Groenoord-Noord/Bedrijventerrein –Gabrielle Metsustraat-, in uitvoering genomen, met een geprognosticeerd tekort van € 0,43 mln. op NCW. De overige onderdelen van deze grondexploitatie worden naar verwachting omstreeks 2016 in uitvoering genomen of op de markt gezet. Het resterende tekort bedraagt hier ca. € 0,4 mln.;
Het stedenbouwkundig plan Leiden Bio Science Park behoeft aanpassing (stedenbouwkundig masterplan Leiden Biosciencepark). Hiertoe is een reservering in de Vereveningsreserve opgenomen van ca. € 3,6 mln. per 1-1-2014. Er is nog niets gerealiseerd maar in 2013 is wel een krediet verstrekt voor OBSP (ontsluiting Bio Science Park) van € 730.000. In 2014 dienen de benodigde investeringen heroverwogen te worden in verband met definitief niet doorgaan RGL;
Er dient een bedrag van € 564.389 te worden onttrokken aan de Vereveningsreserve Grondexploitaties ten behoeve van de reserve bodemsanering, aangezien bij de 2e bestuursrapportage 2013 het krediet Roomburg met hetzelfde bedrag is verlaagd (voordeel Vereveningsreserve) omdat de storting financieel technisch niet via een krediet kon worden uitgevoerd (zie besluit in raadsvoorstel);
-845 -3.647 -564 -2.548 -2.800
Afgelopen jaren zijn er aanzienlijke bedrag aan beheerkosten van strategisch vastgoed op grondexploitatie algemeen geboekt (OZB, onderhoud en energiekosten). Deels kunnen deze kosten worden doorgelegd naar projecten. Voor circa 40 panden is dit niet mogelijk en hoewel het aanvankelijk incidentele lasten leken die ad hoc vanuit de Vereveningsreserve werden gedekt, blijken dit toch jaarlijks terugkomende lasten te zijn. Vandaar dat er voor de komende 5 jaren een
18
-13.519
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
bedrag in de Vereveningsreserve is opgenomen. Door verkoop kunnen de kosten worden verminderd, vandaar dat het gereserveerde bedrag in de loop van de jaren wat lager wordt. Totaal is er voor de komende 5 jaar een bedrag opgenomen van € 2,5 mln., naast de eerder geraamde bijdrage van € 0,4 mln. in 2014 (zie B) en de extra benodigde bijdrage voor 2013 (zie D, onder bestemmingsvoorstellen);
Bij het PRIL 2014 – Grondexploitaties, is een verwachte overschrijding van € 5,1 mln. op krediet uitvoering Kooiplein gemeld (zie genoemde projectrapportage voor nadere details). Voorgesteld wordt om de overgenomen verplichting van de NUONreserve door de Vereveningsreserve Grondexploitaties (zie begroting 2011, pag. 20) in verband met het uitvoeringsbesluit Kooiplein van € 2,8 mln., welke inmiddels niet meer nodig is voor het in de begroting 2011 bedachte doel, in te zetten ter dekking van het onlangs geconstateerde nadeel op het krediet uitvoering Kooiplein (zie ook raadsvoorstel);
om de Hooglandse Kerkgracht 2/2A vrij van huur te krijgen heeft Atrium, om het vertrek van de laatste huurder te bevorderen, € 20.000 betaald aan de laatste huurder waarna het pand vrij van huur was. Tussen Portaal en Atrium is verschil van inzicht ontstaan over het verrekenen van dit bedrag met de verkoopprijs die Portaal met Atrium overeen kwam. Om deze impasse te doorbreken heeft de gemeente (portefeuillehouder RO) richting Portaal toegezegd om deze verrekening vanuit de gemeente te voldoen;
Er dienen aanvullende kredieten beschikbaar te worden gesteld ter dekking van plankosten in verband met de verkoop van de kavel aan de Mendelweg, voor in totaal € 75.000;
Tot slot zijn er nog een drietal bestemmingsvoorstellen die een beroep doen op de Vereveningsreserve Grondexploitaties: o
de ‘terugkoop’ van het Werninkterrein in volledig eigendom (was in erfpacht uitgegeven), is door de accountant bij nader inzien als afkoopsom bestempeld. De financiële dekking zoals bij het aankoopbesluit was bedacht (ook de kapitaalslasten voor 10 jaar waren meegenomen in het krediet) bleek vervolgens niet valide waardoor de volledige afkoopsom ten laste van de Vereveningsreserve wordt gebracht;
o
naast een begrote en reeds in 2013 gemuteerde onttrekking van € 0,47 mln. voor beheerskosten strategisch vastgoed is er nog een aanvullend bedrag nodig van € 172.000 ter dekking van de kosten in 2013;
o
In verband met facturen voor haalbaarheidsstudies met betrekking tot de Kaasmarktschool, het Scheltemacomplex, het Pieterskerkhof en Rapenburg 48, (advieskosten maatschappelijk vastgoed) wordt € 48.134 ten laste gebracht van de Vereveningsreserve Grondexploitaties.
19
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
02.06
Verwachte dotaties (E)
Investeringen dienen gedekt te worden. Aangezien Leiden nagenoeg geheel is aangewezen op de bestaande stad en transformaties hierin om ruimtelijke ambities te kunnen realiseren, is het welhaast onmogelijk om hieruit (extra) verdiencapaciteit te genereren. Onder C werd reeds duidelijk dat met name verkoop van gemeentelijk vastgoed en grondverkopen belangrijke maar wel eenmalige inkomstenbronnen zijn. Daarnaast zijn er nog enkele verdienmogelijkheden voor de komende jaren in beeld gebracht voor in totaal € 6,2 mln. waarvan ongeveer 25% het herstellen van omissies is. In onderstaande tabel is e.e.a. weergegeven. Tabel 2.5 Te verwachten dotaties aan de Vereveningsreserve Grondexploitaties E. Nog niet besloten baten
2014
stelpost potentiele opbrengst ontwikkellocaties Terugdraaien dotatie 2013 aan bestemmingsreserve Bodemsanering Afwaardering krediet Roomburg rentecorrectie lening erfpachtreserve (reserve weerstandsvermogen parkeren en stedelijke investeringen) Programma begr. 2014 correctie kap.lasten ROC Lammenschans (ten onrechte tlv Vereveningsreserve, zie E)
13.0095
Totaal af te sluiten en overige middelen
2015
2016
2017
2018
2.000
2.000
31 72
31 72
2014 t/m 2018
500 750 372 1.622
287 287
131 131
2.102
2.102
4.000 500 750 61 933 6.245
Bedragen * € 1.000
Toelichting
Voor de verkoop van nog beschikbare potentiële bouwgrond is een stelpost opgenomen van € 4 mln. voor de jaren 2017 en 2018;
In 2013 is er € 0,5 mln. vanuit de Vereveningsreserve Grondexploitaties gedoteerd aan de bestemmingsreserve bodemsanering. Het besluit dat hieraan ten grondslag ligt spreekt echter over tot en met 2012. Aangezien er op dit moment voldoende middelen in de reserve zitten om de komende jaren bodemsaneringsactiviteiten te kunnen ondersteunen, wordt voorgesteld om deze middelen terug te storten in de Vereveningsreserve;
Bij het afsluiten van de grondexploitatie Roomburg is er een krediet verstrekt van € 3 mln. voor resterende werken. Inmiddels is hiervan nog € 1,57 mln. beschikbaar. Voor de nu nog resterende werken is echter nog ca. € 0,8 mln. nodig waardoor € 0,75 mln. kan vrijvallen in de Vereveningsreserve;
In de programmabegroting 2014 zijn ten onrechte de kapitaallasten van ROC Lammenschans als verplichting op de Vereveningsreserve gelegd. Dit wordt hersteld in het raadsvoorstel bij PRIL 2014, vandaar dat hier de waarden staan die de begrote onttrekkingen onder B moeten compenseren (NB het bedrag in 2014 wijkt iets af van dat onder B staat vermeld. Dit is correct aangezien er ook toerekenbare kapitaallasten onder B zijn opgenomen die betrekking hebben op de ROCTerhaarkade).
02.07
Voeding Risicoreserves (F)
De hierboven geschetste ontwikkelingen leiden ook tot risico’s en kansen. Sinds enkele jaren worden voor de projecten in uitvoering hiertoe reserveringen gedaan, alsook voor de projecten die naar
20
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
verwachting in het voorliggende perspectief (komende 5 jaar) in uitvoering komen. Per 1-1-2014 is er € 12,7 mln. aanwezig in de reserve. Dit is opgebouwd uit € 8,8 mln. in de reserve risico’s projecten in uitvoering en € 3,9 mln. in de reserve risico’s bijzondere projecten (zie paragraaf 5.06 PRIL 2014 Grondexploitaties). Er wordt in het perspectief rekening gehouden met een vrijval in de Vereveningsreserve in 2014 van per saldo circa € 3,3 mln. (vrijval reserve risico’s projecten in uitvoering van € 4 mln. en storting in de reserve risico’s bijzondere projecten van € 0,7 mln.), wat vervolgens kan dienen als dekking van de toegenomen tekorten (risico’s zijn werkelijkheid geworden). De risicoreservering van de grondexploitatie de Nobel van € 0,4 mln. die anno 2014 niet meer nodig is, dient beschikbaar te blijven voor het verkooprisico panden Lammermarkt e.o. (zie besluitpunten onder B en C). Hiertoe is onder B rekening gehouden met een verplichting van € 0,4 mln. Als de opbrengsten van de te verkopen panden lager is dan € 1,68 mln. wordt dit aangevuld vanuit deze risicoreservering i.c. wordt de verplichting met hetzelfde bedrag afgewaardeerd. Tot slot wordt er rekening gehouden met een storting van € 1,3 mln. (€ 0,8 mln. projectrisico’s en € 0,5 mln. algemene risico’s) in de jaren 2014-2018 ten behoeve van de risicoafdekking van projecten die naar verwachting de komende 5 jaren in uitvoering gaan. Tabel 2.6 Benodigde voeding risicoreserves vanuit de Vereveningsreserve t/m 2018 F. Mutatie Risicoreserves
2014 4.033 -802 -507 -690
Projecten in uitvoering Projecten met kaderbesluit Projectrisico's Algemene risico's Bijzondere projecten Totaal mutatie risicoreserves
2015
2.034
2016
0 0
2017
0 0
2014 t/m 2018
2018
4.033 -802 -507 -690
0 0
0
Bedragen * € 1.000
Door middel van sturen op voorkomen van risico’s en benutten van kansen, zal getracht worden om de daadwerkelijke risicoreservering en de benutting daarvan, te beperken. De totstandkoming van de risico’s en kansen wordt toegelicht in hoofdstuk 5 van “PRIL Grondexploitaties 2014”. 02.08
Conclusie
Na verwerking van alle nieuwe ontwikkelingen , claims en verplichtingen op de Vereveningsreserve bedraagt het tekort in het 5-jarige perspectief circa € 19 mln. Daarbij moet nog worden opgemerkt dat de toekomstige opbrengsten uit vastgoed- en grondverkopen cruciaal zijn om alle ambities, ook reeds besloten ambities, te kunnen bekostigen. Het is derhalve meer dan ooit zaak om scherp aan de wind te zeilen om toekomstige afwaarderingen op onze NIEGG te voorkomen. Dit betekent goed sturen op de kosten(ontwikkeling) en de plannen op voorhand te optimaliseren waar mogelijk. Dit is met name van belang bij enkele projecten waar de activeringsruimte bij de huidige boekwaarde nog wel volstaat, maar niet voldoende is voor alle nu begrote investeringen (GEO en Haagwegkwartier);
21
2.034
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
22
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
03
VOORSTELLEN OM TE KOMEN TOT EEN SLUITEND PERSPECTIEF
.. 03.01
Voorstellen voor sluitend perspectief
€ 1,27 mln.
Reservering voor renovatie Lakenhal
Met besluit RB09.0119 is € 1,27mln. van het totaal budget van € 13,5mln. voor restauratie en uitbreiding van Museum De Lakenhal aan het IP onttrokken en als reservering in de Vereveningsreserve geoormerkt voor hetzelfde project. Met RV13.0142 is het volledige bedrag van € 13,5mln beschikbaar gesteld voor de restauratie en uitbreiding. Hiermee komt de reservering in de Vereveningsreserve te vervallen
Restkredieten na afsluiten grex Oostvlietpolder
€ 1,0 mln.
Kredieten zijn afgesloten, dekking vanuit Vereveningsreserve is daarmee vervallen
Bijdrage NUON vrij deel (2010-2014) ter dekking van gat krediet KEO
€ 0,2 mln.
In het uitvoeringsbesluit Kooiplein is besluitpunt 2.iv.6 opgenomen: “Wanneer zou blijken dat de direct hiervoor onder 2. en 3. genoemde middelen uiteindelijk niet of onvoldoende beschikbaar komen of zijn, zal ten behoeve van het ontbrekende bedrag de NUONreserve worden ingezet.” Dit besluit kan worden benut om het geconstateerde gat in de dekking van het krediet uitvoeringsbesluit Kooiplein dat bij 2e Berap 2013 is gebleken en ten laste Vereveningsreserve is gebracht, op te lossen (NUON reserve vrij deel, 2010-2014). Aangezien er nog slechts € 0,2 mln. vrij beschikbaar is in de NUON reserve wordt voorgesteld dit in te zetten ter dekking van het tekort.
Afwaardering krediet uitvoeringsbesluit KEO
€ 3,2 mln.
Dit krediet is ten onrechte nog niet afgewaardeerd, aangezien het is bedoeld voor de overkluizing van de Willem de Zwijgerlaan die reeds geruime tijd is gerealiseerd. Met de afwaardering kan ook de dekking vanuit de Vereveningsreserve – die onverwacht bij de 2e Berap 2013 is opgevoerd! – komen te vervallen
Dekking investeringen in het kader van het Masterplan LBSP overhevelen van Vereveningsreserve naar programma bereikbaarheid € 2,9 mln. Voorgesteld wordt de investeringen in de openbare ruimte van het Leiden Bio Science Park, wat feitelijk kapitaalsinvesteringen zijn, binnen het IP (investeringprogramma) als kapitaallasten te dekken binnen programma bereikbaarheid. Dat geeft ruimte in de Vereveningsreserve en bovendien sluit deze dekking beter aan bij het type investering.
Rentevergoeding over Voorziening Negatieve Grexen terug naar 3,5%
€ 1,6 mln.
Toelichting: Jaarlijks wordt sinds 2011 nog slechts 2% rente vergoed over de Voorziening Negatieve Grondexploitaties, terwijl de lasten 3,5% bedragen. Ergo; zonder dat er ook maar iets in de projecten in uitvoering (BIE’s) verandert, moet er jaarlijks per saldo 1,5% rente worden toegevoegd. Dit is nadelig voor de Vereveningsreserve (nadeel per saldo € 1,6 mln. de komende 5 jaar) en is in het licht van de juiste toepassing van de BBV betwistbaar.
Opbrengsten extra verkopen VGV (nieuwe verkopen)
23
€ 1,5 mln.
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
Van de gebouwen die niet tot de kerntaken behoren van de gemeente, komen er (in eerste instantie) ca. 40 in aanmerking voor verkoop is de verwachting. Dit levert extra opbrengsten op, bovenop de prognose van de opbrengsten van de panden die op de door het college goedgekeurde verkooplijsten staan. Hoewel de inschatting is dat er ruim meer potentie in zit, wordt voorgesteld om vanaf 2016 een voorzichtige € 0,5 mln. van de netto opbrengst per jaar te storten in de Vereveningsreserve Grondexploitaties. Aandachtspunt is wel dat opbrengsten niet ook worden ingezet voor sluitend maken vastgoedexploitatie.
Afkoopsom Werninkterrein boekhoudkundig oplossen waardoor dekking vanuit Vereveningsreserve kan komen te vervallen € 2,5 mln. Dit bedrag betreft de afkoopsom erfpacht van het Wernink-terrein. Bij de bestemming van het jaarrekeningresultaat 2013 is dit bedrag in één keer ten laste van de Vereveningsreserve gebracht. Voorstel is om dit bedrag in 2014 vanuit de concernreserve terug te storten in de Vereveningsreserve. De verkoopopbrengst zal te zijner tijd ten gunste van de concernreserve worden gebracht.
Rente over de risicoreserves vrij laten vallen in Vereveningsreserve
€ 0,6 mln.
Door de rente over de risicoreserves vrij te laten vallen in de Vereveningsreserve in plaats van in de risicoreserves zelf wordt de Vereveningsreserve geholpen en voor de risicoreserve maakt het niet uit aangezien jaarlijks de benodigde reserve vanuit de Vereveningsreserve wordt klaar gezet. De rente over risicoreserves is € 0,2 mln. in 2014, voor 5-jarig perspectief is er een inschatting van in totaal € 0,6 mln. (is afhankelijk van hoe reserves zich komende jaren ontwikkelen);
Het terugbetalingsritme van de lening bij de erfpachtreserve aanpassen op de ruimte die er binnnen de Vereveningsreserve is. Hiermee wordt het 5-jaars perspectief verder sluitend gemaakt. € 5,7 mln. Op verzoek van de accountant is een ‘afbetalingsschema’ opgenomen voor de ‘lening’ die de vereveningsreserve had gesloten met de reserve weerstandsvermogen parkeren en stedelijke investeringen (gevoed vanuit reserve afkoop erfpacht). Deze afbetaling (kasstroom) loopt vanaf 2015 en deels door buiten het meerjarenbeeld. Het terugbetalingsritme is afgestemd op de ruimte die de Vereveningsreserve naar huidige inzichten de komende jaren biedt. Concreet houdt dit in dat binnen het 5-jarig perspectief € 10,5 mln. kan worden teruggestort in de reserve afkoop erfpacht, waardoor er nog een restverplichting na 2018 over blijft van € 5,7 mln. (€ 0,3 mln. is reeds in 2013 teruggestort). Dat brengt enig risico met zich mee. Het ophogen van de concernreserve met 20 miljoen vanuit de Nuon reserve, biedt voldoende ruimte om dat risico op te vangen.
als gevolg van het aanpassen van het terugbetalingsritme van de € 16,5 mln. aan afkoop erfpacht dient ook de verschuiving van de te compenseren bespaarde rente bij erfpacht te wijzigen naar onderstaande reeks (vanwege de overheveling in 2012 van € 25 mln. van de reserve afkoopsommen erfpacht ontvangt de prestatie erfpacht een lager bedrag aan bespaarde rente, dit tekort wordt gecompenseerd door de rente over de € 25 mln. in de erfpachtexploitatie vrij te laten vallen via een onttrekking aan de Vereveningsreserve).
In onderstaande figuur is de cashflow en het resultaat van het 5-jarig perspectief weergegeven na verwerking van bovenstaande oplossingen. Zowel resultaat als cashflow is voor de hele periode positief.
24
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
25
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
Totale mutaties Vereveningsreserve 2014 - 2018 30.000
20.000
10.000
0
2.167
369
22 2014
2015
1.894
2016
201
2017
2018
-10.000
-20.000
-30.000 Besloten onttrekkingen
Niet besloten onttrekkingen
Besloten baten
Niet besloten baten
Mutaties risicodekking
saldo VE cumulatief
26
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
27
PRIL: Vermogensbeheer 2014-2018 versie 10 juni 2014
BIJLAGE 1: REALISATIE VS BEGROTING JA ARSCHIJF 2013 VEREVENINGSRESERVE GRONDEXPLOITATIES begroot
B. Besloten onttrekkingen 06.0035 06.0143 06.0037 10.0003 07.0057 & 08.0050 08.0050 09.0119 10.0049 10.0113 06.0137/11.0123 09.0069 / 10.0149 09.0073 10.0003 10.0035 10.0114 / 08.0120 10.0114 10.0114 10.0114 / 10.0083 10.0114 - motie 09.0069/10.0114 11.0042 11.0043 11.0066 06.0144 11.0069 11.0023 12.0013 12.0057 12.0057 12.0058 12.0058 12.0058 12.0059 12.0098 06.0144 07.0099/13.00 11.0088 13.0075
kaderbesluit Kooiplein Kaderbesluit Groenoordhallen Herinrichting Kaarsemakersplein Eenmalige bijdrage in realisatie Kooiplein Dotatie aan bestemmingsreserve Bodemsanering Dotatie aan bestemmingsreserve Bodemsanering agv gestegen kosten NUONsanering (totaal € 5,7 mln.) administratieve handeling ivm dekking renovatie Lakenhal (per saldo budgettair neutraal voor Verev.Res.) sloop, oprichting van een scheidingswand en sanering Garenmarkt 36-44 Verplichting NUONreserve overgenomen door Vereveningsreserve ivm uitvoeringsbesluit Kooiplein Rentelasten vervroegde aankoop Lammenschanspark Taakstellende bijdrage vanuit Vereveningsreserve aan project Oostvlietpolder sloop en bouwrijp maken Lammenschanspark (krediet 700226 € 0,3 mln.) Bijdrage Proper Stok aan verplaatsing Marecollege (per saldo budgettair neutraal voor Verev.Res.) bijdrage nieuwbouw Scylla tafeltennis (voorfinanciering) Dotatie aan bestemmingsreserve Strategische aankop. Dekking kosten nieuwe projectopdracht LBSP taxatie panden in vastgoedportefeuille Dekking krediet aanleg Hallenweg/ herinrichting Floris Versterlaan gemeentelijke bijdrage aan grondexploitatie Stationsplein tbv fietsenstalling voorzijde station Krediet Lammenschanspark (dekking oorspronkelijk uit res.extra plankosten) nieuw krediet voor resterende werken LBSP bij afsluiten grondexploitatie Leeuwenhoek nieuw krediet voor resterende werken bij afsluiten grondexploitatie Luifelbaan Bouw- en woonrijp maken Wagnerplein compensatie Voorziening Negatieve Grondexploitaties agv lagere rente Kaderbesluit Lammenschanspark compensatie gestegen huurlasten Inloophuis, Informatiepunt GGZ en Stichting Zon Aanvullende dekking entree parkeergarage, voorplein en fietsenstalling ROC-Lammenschans Restkrediet LCP - Bargelaan (7100331) Restkrediet LCP - Dellaertweg (7100332) dekking krediet tijdelijk beheer en rentelasten agv vervroegd slopen ROC Lammenschans Verhuizing RAP narooikrediet Roomburg beheerkosten panden Bijdrage aan concernreserve door vrijval reserveringen renterisico erfpacht Dotatie aan Voorziening Negatieve Grondexploitaties dekking kapitaallasten de Wissel Dekking Kapitaallasten Breestraat 46-48, Ir Driessenstraat e.d. dekking rentelasten ROC-Terhaarkade Totaal besloten onttrekkingen
07.0115 05.0129 09.0073 10.0035 10.0076 10.0049 10.0114 10.0003 11.0066 12.0058 12.0058 12.0056 13.0128 05.0052
-31.508
Rente over Vereveningsreserve Rente over Voorziening Negatieve grondexploitaties, voorz. Trekvaartplein Exploitatieresultaat NUON terrein Opbrengsten uit verkoop gemeentelijk vastgoed: Lijst I t/m III Terugbetaling voorfinanciering uit (toekomstige) grondexploitatie Lammenschanspark herontwikkeling oude locatie Scylla voorfinanc. zuidelijke sportvelden wordt gedekt door uitvoeringsbesluit Haagwegkwartier Terugbetaling dekking krediet Garenmarkt uit verkoopopbrengst dotatie NUONmiddelen groen en milieu tbv dotaties reserve bodemsanering Bijdrage projectontwikkelaar tbv verplaatsing Marecollege (per saldo budgettair neutraal voor Verev.Res.) Opbrengst Wagnerplein Vrijval kostenplaats stadsvernieuwing 6100342 Terugbetaling reserve weerstandsvermogen parkeren en sted. Inv. ivm tijdelijke bijdrage ivm neg. Cashflow Wateroverlast Oude Kooi bijdrage uit best.reserve herstructurering woongebieden Ons Doel ivm Het Gebouw onrend.park. resultaat erfpachtbedrijf Totaal besloten opbrengsten
Motie M120098/22
Uitvoeringsbesluit Herontwikkeling Stationsgebied Leiden Centraal (exclusief Morssingelblok) Uitvoeringsbesluit Groenoordhallen - Rijsbergenlocatie (13 woningen) Afwaarderen boekwaarde ROC-Terhaarkade (grondexploitatie Haagwegkwartier) De Steenstraat weer rode loper naar de binnenstad restantkrediet voor de aansluiting Kooilaan op de Willem de Zwijgerlaan Coordinatie uitvoering WOP-Noord 2014-2016 e.d. afboeken boekwaarden Groenoordhallen e.o. na kaderbesluit uitvoeringsbesluit krediet Oppenheimstraat fase 2 eenmalige onttrekking reserve erfpacht Totaal aanstaande claims
E. Nog niet besloten baten Positief besluit met betrekking tot de BLS-gelden Roomburg Impulssubsidie voor verleggen kabels en leidingen en bodemsanering Nieuw Leyden Verkoopopbrengst snipper en perceelverkopen Opbrengst tijdelijke verhuur Naturaliskavel Bijdrage Nieuw Leyden t.b.v. restkosten Marnixstraat en Flemingstraat Vrijval bestemmingsreserve renterisico erfpacht ivm opheffen reserve Vrijval reserve kapitaallasten Oostvlietpolder restant krediet aanleg volkstuinen 1e fase Oostvlietpolder Restant krediet aanleg Zuidelijke Sportvelden Totaal af te sluiten en overige middelen
F. Risicodekking Projecten in uitvoering
verschil -95 -156 100 -1.416 1.270 68 2.800 492 1.758 -0 -1 200 -111 204 1.240 2.564 109 27 21 67 337 5.500 471 37 251 2.135 50 -7.258 -84 -103 -54
-21.088
10.420
268 449 194 6.423 5.544 200 1.477 369 1.070 4.203 410 224 -292 -
268 449 194 1.721 1.070 410 224 -292 2.500 109 407
-4.702 -5.544 -200 -1.477 -369 -4.203 0 2.500 109 407
2013
D. Nog niet besloten onttrekkingen Grondexploitatieproject Grondexploitatieproject
2013 -148 -288 -2.956 -500 -570 -7 -445 -13 -37 -4.006 -100 -411 -48 -25 9 -48 -0 -81 -34 -1.670 -739 -178 -49 -30 -324 -465 -425 -7.258 -84 -103 -54
-53 -132 -100 -1.540 -500 -570 -1.270 -75 -2.800 -936 -1.771 -37 -4.006 -200 -100 -300 -252 -1.265 -2.564 -101 -75 -21 -148 -337 -5.500 -34 -1.670 -1.211 -214 -300 -30 -2.459 -465 -475 -
C. Besloten baten 05.0052
gerealiseerd
2013
Projectrisico's Totaal risico's €
saldo onttrekkingen/dotaties 2013 28
20.538
7.060
-13.478
2013 -300 -362 -5.000 -556 -1.051 -410 -2.710 -100 -175
-3.450 -31 -2.710 -100 -
300 362 1.550 556 1.020 410 175
-10.664
-6.291
4.373
2013 4.881 876 385 480 350 500 1.100 700 1.000
4.881 877 385 350 450 1.100 1.000
1 -480 -50 -700 -
10.272
9.042
-1.229
2013 -1.696
-1.700
-4
-1.696
-1.700
-13.059
€
-12.977 €
-4 82
Bijlage 2 PRIL 2014 Prognose Vereveningsreserve 2014 t/m 2018
1 versie
datum
5-6-2014
6-6-2014 bedragen * € 1.000
A. Vereveningsreserve
Stand per
1-1-2014
Vereveningsreserve Grondexploitaties Totaal
403
Uitgaven t.l.v. Vereveningsreserve
Totaal
B. Besloten onttrekkingen
2014
06.0035 06.0143 06.0037 10.0003 13.0127 09.0119 10.0049 09.0069 / 10.0149 10.0114 / 08.0120 10.0114
kaderbesluit Kooiplein Kaderbesluit Groenoordhallen Herinrichting Kaarsemakersplein Eenmalige bijdrage in realisatie Kooiplein oplossen probleem dekking krediet Kooiplein bij 2e Berap administratieve handeling ivm dekking renovatie Lakenhal (per saldo budgettair neutraal voor Verev.Res.) sloop, oprichting van een scheidingswand en sanering Garenmarkt 36-44 Taakstellende bijdrage vanuit Vereveningsreserve aan project Oostvlietpolder Dotatie aan bestemmingsreserve Strategische aankop. Dekking kosten nieuwe projectopdracht LBSP
-10 -108 -100 -190 -4.100 -1.270 -68 -1.008 -100 -300
10.0114 10.0114 / 10.0083 10.0114 - amendement 09.0069/10.0114 11.0042 11.0043 06.0144 11.0023 11.0088 12.0056 12.0057 12.0057 12.0058 12.0058 12.0057 12.0058 12.0059 12.0098 13.0065/13.0075 13.0075 13.0062 13.0062 13.0064 13,0096 13.0104 07.0099 / 13.00..
-204 -1.240
07.0099 / 13.00.. 13.0142
taxatie panden in vastgoedportefeuille Dekking krediet aanleg Hallenweg/ herinrichting Floris Versterlaan gemeentelijke bijdrage aan grondexploitatie Stationsplein tbv fietsenstalling voorzijde station Krediet Lammenschanspark (dekking oorspronkelijk uit res.extra plankosten) nieuw krediet voor resterende werken LBSP bij afsluiten grondexploitatie Leeuwenhoek nieuw krediet voor resterende werken bij afsluiten grondexploitatie Luifelbaan aangroei voorziening negatieve grondexploitaties als gevolg van NCW-systematiek obv gemeentelijke rekenrente compensatie gestegen huurlasten Inloophuis, Informatiepunt GGZ en Stichting Zon Dekking Kapitaallasten Breestraat 46-48, Ir Driessenstraat e.d. Wateroverlast de Kooi (zie ook dotatie in 2013) Restkrediet LCP - Bargelaan (7100331) Restkrediet LCP - Dellaertweg (7100332) dekking krediet tijdelijk beheer en rentelasten agv vervroegd slopen ROC Lammenschans Verhuizing RAP narooikrediet Roomburg Terugbetaling reserve weerstandsvermogen parkeren en sted. Inv. ivm tijdelijke bijdrage ivm neg. Cashflow beheerkosten strategische panden Bijdrage aan concernreserve door vrijval reserveringen renterisico erfpacht Haagwegkwartier - grondexploitatie dekking rentelasten ROC-Terhaarkade restantkrediet voor de aansluiting Kooilaan op de Willem de Zwijgerlaan Coordinatie uitvoering WOP-Noord 2014-2016 e.d. De Steenstraat weer rode loper naar de binnenstad Bijdrage aan realisatie stedenbouwkundig masterplan Leiden BioSciencePark bouwrijp maken nabij Hallenweg 2 en 6 dekking kapitaallasten de Wissel (Bizetpad 1) taakstelling verkoop gemeentelijk vastgoed restant verplchting de Wissel na verkoop Bizetpad 1 exploitatiebijdrage boekwaarde Lammermarkt 25-27 (kredietnr. 7100482)
13.0142
storting in reserve kapitaallasten museum de Lakenhal
13.0142
beschikbaar houden risicoreserve de Nobel voor programma 8
13.0095
Programma begr. 2014 correctie kap.lasten ROC Lammenschans (ten onrechte tlv Vereveningsreserve, zie E) Totaal besloten uitgaven
2015
2016
-100 -300
2017
-100 -101
2018
-100
2014 t/m 2018
-100
-2.564 -109 -56 -21 -1.008 -34 -100 -471 -37 -333 -30 -1.570 -1.136 -400 -475 -770 -54 -820 -410 -556 -300 -260 -84 -98
-105
-85
-3
-998 -34 -100 -2.200
-1.033
-772
-4
-100
-100
-100
-30
-30
-5.819
-4.618
-4.635
-84 -98
-84 -98
-475 -54 -200
-430 -84 -98
-98 -500
-480 -1.200
-10 -108 -100 -190 -4.100 -1.270 -68 -1.008 -500 -701 -204 -1.240 -2.564 -109 -249 -21 -3.816 -68 -500 -2.200 -471 -37 -333 -90 -1.570 -16.208 -400 -950 -770 -109 -1.020 -410 -556 -730 -260 -336 -491 -500 -480 -1.200
-404
-404 -1.108
-547
-287
-131
-72
-72
-18.377
-13.878
-6.860
-5.864
-2.478
-47.457 Totaal
2014
C. Besloten baten 05.0052 10.0039 10.0076 09.0073 10.0049 10.0003 05.0052 05.0129 / 13.0061 13.0142 06.0122 06.0122 06.0122 06.0122 06.0122 13.0104 12.0058
Dotatie cnf. Geldend rente% Vereveningsreserve en Voorzieningen Vastgoedtransactie Lorentzhof voorfinanc. zuidelijke sportvelden wordt gedekt door uitvoeringsbesluit HWK Noordelijke sportvelden terugbetaling dekking krediet sloop en bouwrijp maken Lammenschanspark (krediet 700226 € 0,3 mln.) Terugbetaling dekking krediet Garenmarkt uit verkoopopbrengst Bijdrage projectontwikkelaar tbv verplaatsing Marecollege (per saldo budgettair neutraal voor Verev.Res.) resultaat erfpachtbedrijf Opbrengsten uit verkoop gemeentelijk vastgoed: Lijst I t/m III (opbrengst 2014 zie E) verwachte opbrengsten panden Lammermarkt en evt. risicoreservering de Nobel (bij programma 8) Geprognosticeerd resultaat grex Het Gebouw (projectnr. 39) Geprognosticeerd resultaat grex Oppenheimstraat fase 2 (projectnr. 37) Geprognosticeerd resultaat grex Nieuw Leyden (projectnr. 18) Geprognosticeerd resultaat grex Groenoordhallenterrein-v. Voorthuijsenloc. (projectnr. 19) Geprognosticeerd resultaat grex A4W4 (projectnr. 13) opbrengst kleine grondverkopen (nabij Hallenweg 2 en 6 en Oosterkerkstraat/Waardgracht Opbrengst uit grondverkopen
BESTEMMINGSVOORSTELLEN 05.0052 resultaat erfpachtbedrijf Exploitatieresultaat NUON terrein 07.0115 / 13.0061 opbrengst grondverkoop Vondellaan e.o. 13.0517 05.0129 / 13.0061 Opbrengsten uit verkoop gemeentelijk vastgoed: Lijst I t/m III (opbrengst 2014 zie E) 13.0061 / 06.0122
opbrengst kleine grondverkopen Totaal besloten opbrengsten
D. Nog niet besloten onttrekkingen Grondexploitatieproject Uitvoeringsbesluit Groenoordhallen - bedrijventerrein en groenoord noord Stedenbouwkundig masterplan Bijdrage aan realisatie stedenbouwkundig masterplan Leiden BioSciencePark storting in reserve bodemsanering (verplichting narooikrediet Roomburg) beheerkosten strategische panden verhoging krediet Kooiplein
2016
570 pm 707
2017
590
2018
2014 t/m 2018
441
3
677 746
677
300 369 4.203 356 2.957
499 2.768
602 1.380 480
1.200
9 147 72 775 260
200 6.000
2.300
547 -106 289 2.147
547 -106 289 2.147
172 11.806
2014 -434 -946 -564 -336 -2.800
2.204 0 707 300 369 4.203 2.810 7.851 1.680 9 147 72 0 775 460 8.300
172 10.892
2015
6.495
2016 -411
1.863
2017
1.879
Totaal 2014 t/m 2018
2018
-2.701 -607
-572
-537
32.935
-498
-845 -3.647 -564 -2.548 -2.800
afkoopsom Hooglandse Kerkgracht 2/2A
-20
-20
aanvullende kredieten voor LBSP tbv grondverkoop van de kavel naast Naturalis
-75
-75
-2.500 -300 -172 -48
-2.500 -300 -172 -48
BESTEMMINGSVOORSTELLEN afkoopsom Werninkterrein wateroverlast de Kooi beheerskosten strategisch vastgoed advieskosten maatschappelijk vastgoed Totaal aanstaande claims
E. Nog niet besloten baten
13.0095
2015
600
stelpost potentiele opbrengst ontwikkellocaties Terugdraaien dotatie 2013 aan bestemmingsreserve Bodemsanering Afwaardering krediet Roomburg rentecorrectie lening erfpachtreserve (reserve weerstandsvermogen parkeren en stedelijke investeringen) Programma begr. 2014 correctie kap.lasten ROC Lammenschans (ten onrechte tlv Vereveningsreserve, zie E) Totaal af te sluiten en overige middelen
F. Mutatie Risicoreserves Projecten in uitvoering Projecten met kaderbesluitProjectrisico's Algemene risico's Bijzondere projecten Totaal mutatie risicoreserves
-8.195
2014
-3.307
2015
-982
2016
-537
2017
-498
2018
2.000
2.000
131
31 72
31 72
131
2.102
2.102
500 750 372 1.622
2014 4.033 -802 -507 -690
287 287
2015
2016
0
2.034
2017
0
0
2018
0
2014
2015
403 -18.377 11.806
-13.878 10.892
Totalen A B C (besloten) per jaar
-6.168
-2.986
-365
Totalen A B C (cumulatief)
-6.168
-9.154
-9.519
D. Aanstaande claims (nog niet besloten) E. Resultaat af te sluiten projecten & Overige middelen die ingezet kunnen worden F. Risicodekking
-8.195 1.622 2.034
-3.307 287 0
-982 131 0
-537 2.102 0
Totalen D E F (niet besloten en overige opbrengsten) Saldo totaal A B C D E F (cumulatief)
6.245
4.033 -802 -507 -690 0
Totalen A. Vereveningsreserve (stand 1-1-2012) B. Besloten voorstellen (RB) C. Opbrengsten t.g.v. Vereveningsreserve
4.000 500 750 61 933
Totaal 2014 t/m 2018
0
0
-13.519 Totaal 2014 t/m 2018
2.034 Totaal 2014 t/m 2018
2016
2017
2018
-6.860 6.495
-5.864 1.863
-2.478 1.879
403 -47.457 32.935
-4.001
-599
-14.119
-13.519
-14.119
-14.119
-498 2.102 0
-13.519 6.245 2.034
-4.539
-3.020
-851
1.566
1.605
-5.240
-10.707
-16.714
-17.929
-20.364
-19.359
-19.359
bedragen * € 1.000
Bijlage 3 PRIL 2014 Prognose Vereveningsreserve 2014 t/m 2018 - Sluitend perspectief
1 versie
datum
5-6-2014
6-6-2014 bedragen * € 1.000
A. Vereveningsreserve
Stand per
1-1-2014
Vereveningsreserve Grondexploitaties Totaal
403
Uitgaven t.l.v. Vereveningsreserve
Totaal
B. Besloten onttrekkingen
2014 -10 -108 -100 -190 -4.100
06.0035 06.0143 06.0037 10.0003 13.0127 09.0119 10.0049 09.0069 / 10.0149 10.0114 / 08.0120 10.0114
kaderbesluit Kooiplein Kaderbesluit Groenoordhallen Herinrichting Kaarsemakersplein Eenmalige bijdrage in realisatie Kooiplein oplossen probleem dekking krediet Kooiplein bij 2e Berap administratieve handeling ivm dekking renovatie Lakenhal (per saldo budgettair neutraal voor Verev.Res.) sloop, oprichting van een scheidingswand en sanering Garenmarkt 36-44 Taakstellende bijdrage vanuit Vereveningsreserve aan project Oostvlietpolder Dotatie aan bestemmingsreserve Strategische aankop. Dekking kosten nieuwe projectopdracht LBSP
!
-100 -300
10.0114 10.0114 / 10.0083 10.0114 - amendement 09.0069/10.0114 11.0042 11.0043 06.0144 11.0023 11.0088 12.0056 12.0057 12.0057 12.0058 12.0058 12.0057 12.0058 12.0059 12.0098 13.0065/13.0075 13.0075 13.0062 13.0062 13.0064 13,0096 13.0104 07.0099 / 13.00..
-204 -1.240
07.0099 / 13.00.. 13.0142
taxatie panden in vastgoedportefeuille Dekking krediet aanleg Hallenweg/ herinrichting Floris Versterlaan gemeentelijke bijdrage aan grondexploitatie Stationsplein tbv fietsenstalling voorzijde station Krediet Lammenschanspark (dekking oorspronkelijk uit res.extra plankosten) nieuw krediet voor resterende werken LBSP bij afsluiten grondexploitatie Leeuwenhoek nieuw krediet voor resterende werken bij afsluiten grondexploitatie Luifelbaan aangroei voorziening negatieve grondexploitaties als gevolg van NCW-systematiek obv gemeentelijke rekenrente compensatie gestegen huurlasten Inloophuis, Informatiepunt GGZ en Stichting Zon Dekking Kapitaallasten Breestraat 46-48, Ir Driessenstraat e.d. ! Wateroverlast de Kooi (zie ook dotatie in 2013) Restkrediet LCP - Bargelaan (7100331) Restkrediet LCP - Dellaertweg (7100332) dekking krediet tijdelijk beheer en rentelasten agv vervroegd slopen ROC Lammenschans Verhuizing RAP narooikrediet Roomburg ! Terugbetaling reserve weerstandsvermogen parkeren en sted. Inv. ivm tijdelijke bijdrage ivm neg. Cashflow beheerkosten strategische panden Bijdrage aan concernreserve door vrijval reserveringen renterisico erfpacht Haagwegkwartier - grondexploitatie dekking rentelasten ROC-Terhaarkade restantkrediet voor de aansluiting Kooilaan op de Willem de Zwijgerlaan Coordinatie uitvoering WOP-Noord 2014-2016 e.d. De Steenstraat weer rode loper naar de binnenstad Bijdrage aan realisatie stedenbouwkundig masterplan Leiden BioSciencePark bouwrijp maken nabij Hallenweg 2 en 6 dekking kapitaallasten de Wissel (Bizetpad 1) ! taakstelling verkoop gemeentelijk vastgoed restant verplchting de Wissel na verkoop Bizetpad 1 exploitatiebijdrage boekwaarde Lammermarkt 25-27 (kredietnr. 7100482)
13.0142
storting in reserve kapitaallasten museum de Lakenhal
13.0142
beschikbaar houden risicoreserve de Nobel voor programma 8
13.0095
Programma begr. 2014 correctie kap.lasten ROC Lammenschans (ten onrechte tlv Vereveningsreserve, zie E)
2015
2016
2017
2018
-68 -100 -300
-100 -101
-100
-100
-2.564 -109 -31 -21 -1.008 -34 -100 -471 -37 -333 -30 -1.570 -400 -475 -770 -54 -770 -410 -556 -300 -260 -84 -98
-105
-85
-3
-998 -34 -100 -2.200
-1.033
-772
-4
-100
-100
-100
-3.000
-30
-30
-2.000
-2.500
-3.000
-84 -98
-84 -98
-475 -54 -250
-430 -84 -98
-98 -500
-480 -1.200
!
Totaal besloten uitgaven
2014 t/m 2018 -10 -108 -100 -190 -4.100 0 -68 0 -500 -701 -204 -1.240 -2.564 -109 -224 -21 -3.816 -68 -500 -2.200 -471 -37 -333 -90 -1.570 -10.500 -400 -950 -770 -109 -1.020 -410 -556 -730 -260 -336 -491 -500 -480 -1.200
-404
-404 -1.108
-547
-287
-131
-72
-72
-14.888
-10.109
-4.742
-4.229
-5.478
-39.446 Totaal
2014
C. Besloten baten 05.0052 10.0039 10.0076 09.0073 10.0049 10.0003 05.0052 05.0129 / 13.0061 13.0142 06.0122 06.0122 06.0122 06.0122 06.0122 13.0104 12.0058
Dotatie cnf. Geldend rente% Vereveningsreserve en Voorzieningen Vastgoedtransactie Lorentzhof voorfinanc. zuidelijke sportvelden wordt gedekt door uitvoeringsbesluit Haagwegkwartier Noordelijke sportvelden terugbetaling dekking krediet sloop en bouwrijp maken Lammenschanspark (krediet 700226 € 0,3 mln.) Terugbetaling dekking krediet Garenmarkt uit verkoopopbrengst Bijdrage projectontwikkelaar tbv verplaatsing Marecollege (per saldo budgettair neutraal voor Verev.Res.) resultaat erfpachtbedrijf Opbrengsten uit verkoop gemeentelijk vastgoed: Lijst I t/m III (opbrengst 2014 zie E) verwachte opbrengsten panden Lammermarkt en evt. risicoreservering de Nobel (bij programma 8) Geprognosticeerd resultaat grex Het Gebouw (projectnr. 39) Geprognosticeerd resultaat grex Oppenheimstraat fase 2 (projectnr. 37) Geprognosticeerd resultaat grex Nieuw Leyden (projectnr. 18) Geprognosticeerd resultaat grex Groenoordhallenterrein-v. Voorthuijsenloc. (projectnr. 19) Geprognosticeerd resultaat grex A4W4 (projectnr. 13) opbrengst kleine grondverkopen (nabij Hallenweg 2 en 6 en Oosterkerkstraat/Waardgracht Opbrengst uit grondverkopen
2016
570 pm 707
2018
2014 t/m 2018
441
3
402 746
507
369
!
4.203 316 2.957
326 2.768
355 1.380 480
1.200
9 147 72 775 260
200 6.000
2.300
547 -106 289 2.147
opbrengst kleine grondverkopen
11.766
D. Nog niet besloten onttrekkingen
2014 -434 -175 -564 -336 -2.800
Grondexploitatieproject Uitvoeringsbesluit Groenoordhallen - bedrijventerrein en groenoord noord Stedenbouwkundig masterplan Bijdrage aan realisatie stedenbouwkundig masterplan Leiden BioSciencePark (stelpost niet activeerbaar) storting in reserve bodemsanering (verplichting narooikrediet Roomburg) beheerkosten strategische panden verhoging krediet Kooiplein
2.204 0 707 300 369 4.203 1.907 7.851 1.680 9 147 72 0 775 460 8.300 547 -106 289 2.147
172
Totaal besloten opbrengsten
172 10.718
2015
6.248
2016 -411
1.589
2017
1.710
Totaal 2014 t/m 2018
2018
-570 -607
-572
-537
32.032
-498
-845 -745 -564 -2.548 -2.800
afkoopsom Hooglandse Kerkgracht 2/2A
-20
-20
aanvullende kredieten voor LBSP tbv grondverkoop van de kavel naast Naturalis
-75
-75
-300 -172 -48
0 -300 -172 -48
BESTEMMINGSVOORSTELLEN afkoopsom Werninkterrein wateroverlast de Kooi beheerskosten strategisch vastgoed advieskosten maatschappelijk vastgoed Totaal aanstaande claims
-4.924
E. Nog niet besloten baten
2014
stelpost potentiele opbrengst ontwikkellocaties Terugdraaien dotatie 2013 aan bestemmingsreserve Bodemsanering bijdrage NUON reserve obv besluitpunt 2.iv.6 uitvoeringsbesluit Kooiplein (RB10.0003) Afwaardering krediet Kooiplein (na besluit verrekenen met verplichting onder B)
-1.177
2015
2016
200
200
Extra verkopen gemeentelijk vastgoed correctie rentelasten voorziening negatieve grondexploitaties door NCW-systematiek (zie ook B en C) Afwaardering krediet Roomburg Programma begr. 2014 correctie kap.lasten ROC Lammenschans (ten onrechte tlv Vereveningsreserve, zie B) Totaal af te sluiten en overige middelen
F. Mutatie Risicoreserves Projecten in uitvoering Projecten met kaderbesluitProjectrisico's Algemene risico's Bijzondere projecten Totaal mutatie risicoreserves
-982
-537
-498
! !
2018 2.000
500
500
500
1.500
200
4.000 500 200 3.200 600
408
428
443
331
2
1.612
750 372
287
131
72
72
750 933
5.630
915
1.274
2.903
2.574
2014 4.033 -802 -507 -690
2015
2.034
2016
2017
2018
0
0
0
0
0
0
2016
2017
13.295 Totaal 2014 t/m 2018 4.033 -802 -507 -690
0
Totalen A. Vereveningsreserve (stand 1-1-2012) B. Besloten voorstellen (RB) C. Opbrengsten t.g.v. Vereveningsreserve
-8.118 Totaal 2014 t/m 2018
2017 2.000
500 200 3.200
dotatie rentebijschrijving over risicoreserves
13.0095
2017
590
300
BESTEMMINGSVOORSTELLEN 05.0052 resultaat erfpachtbedrijf Exploitatieresultaat NUON terrein 07.0115 / 13.0061 opbrengst grondverkoop Vondellaan e.o. 13.0517 05.0129 / 13.0061 Opbrengsten uit verkoop gemeentelijk vastgoed: Lijst I t/m III (opbrengst 2014 zie E) 13.0061 / 06.0122
2015
600
2.034 Totaal 2014 t/m 2018
2014
2015
403 -14.888 11.766
2018
-10.109 10.718
-4.742 6.248
-4.229 1.589
-5.478 1.710
403 -39.446 32.032 -7.011
Totalen A B C (besloten) per jaar
-2.719
609
1.506
-2.640
-3.768
Totalen A B C (cumulatief)
-2.719
-2.109
-603
-3.243
-7.011
-7.011
D. Aanstaande claims (nog niet besloten) E. Resultaat af te sluiten projecten & Overige middelen die ingezet kunnen worden F. Risicodekking
-4.924 5.630 2.034
-1.177 915 0
-982 1.274 0
-537 2.903 0
-498 2.574 0
-8.118 13.295 2.034
2.740
-262
292
2.366
2.076
7.212
22
369
2.167
1.894
201
201
Totalen D E F (niet besloten en overige opbrengsten) Saldo totaal A B C D E F (cumulatief)
bedragen * € 1.000