Vertrouwen in elkaar Rabobank Woudenberg-Lunteren Financieel verslag 2008
1
Vertrouwen in elkaar Rabobank Woudenberg-Lunteren Financieel verslag 2008
Inhoudsopgave Voorwoord
05
Inleiding: vertrouwen in elkaar
07
Klanten kiezen voor zekerheid en vertrouwen
11
De coöperatie: uniek en actueel
15
Jaarrekening 2008
25
Bankgegevens/Colofon
54
4
Voorwoord In 2007 en 2008 hebben Rabobank Harskamp-De Valk-Lunteren en Rabobank Woudenberg en Omstreken zich georiënteerd op een toekomst samen. Een proces dat in zorgvuldige samenspraak met de leden is doorlopen. Als belangrijkste uitgangspunten golden onder andere: het handhaven van het marktleiderschap, het waarborgen van hoogwaardige klantbediening, efficiency en waar mogelijk kostenreductie. Nadat de leden op 20 oktober 2008 bijna unaniem vóór de fusie stemden is Rabobank WoudenbergLunteren sinds 31 december 2008 een feit. Het voor u liggende jaarverslag geeft dan ook een totaalbeeld van Rabobank Woudenberg-Lunteren. Maar 2008 stond niet alleen in het teken van de fusie, ook de kredietcrisis behoorde wereldwijd tot de actualiteiten. De crisis heeft ons echter beperkt geraakt. Dat heeft te maken met onze coöperatieve identiteit en de triple A-status van de Rabobank. De coöperatie is onze kracht. Ons streven is dan ook om Rabobank Woudenberg-Lunteren te profileren als dè coöperatieve financiële dienstverlener. Zo zijn en blijven wij dichtbij en betrokken en werken we graag duurzaam samen met onze leden en klanten. Rabobank Woudenberg-Lunteren heeft vertrouwen in de toekomst en in haar klanten. Geurt Boon Directievoorzitter
5
6
Het werkgebied van Rabobank Woudenberg-Lunteren bestrijkt 10 gemeenten, zie verdeling naar aantal inwoners en man - vrouw hieronder. Lunteren (10.820)
Vertrouwen in elkaar 2008 stond in het teken van de fusie tussen Rabobank Harskamp-De Valk-Lunteren en Rabobank Woudenberg en Omstreken. Twee banken die samen verder willen. Vertrouwend op elkaar en op een vruchtbare toekomst samen. Vrijwel unaniem stemden de leden van beide banken dan ook op 20 oktober 2008 vóór de fusie. Per 31 december 2008 is Rabobank Woudenberg-Lunteren een feit.
Woudenberg (10.470)
Scherpenzeel (8.930)
Maarn/maarsbergen (5.330)
Renswoude (4.350)
Dynamiek en dialoog Aan de fusie heeft een grondige voorbereiding ten grond-
Harskamp (3.450)
slag gelegen. Een fusiecommissie is opgericht om erop toe te zien dat het gehele proces goed zou verlopen. De commissie Ederveen (3.090)
bestond uit de voorzitter en vicevoorzitter van bestuur en de algemeen directeur van Rabobank Woudenberg en Omstreken, de voorzitter en vicevoorzitter van de raad van commissarissen
wekerom (2.550)
en de directievoorzitter van Rabobank Harskamp-De ValkLunteren en een fusiebegeleider van Rabobank Nederland. Juist bij een ingrijpend fusietraject is de dialoog met
de valk (1.670)
onze leden heel belangrijk. Door middel van bijeenkomsten, nieuwsbrieven en het ledenmagazine Dichterbij werden leden en klanten gehoord en geïnformeerd.
Otterlo (1.470)
Elk figuurtje staat voor 500 inwoners
7
8
Door de fusievoorbereidingen was 2008 een extra dynamisch jaar voor onze medewerkers. Personeelsbijeenkomsten,
Economisch klimaat en zorg voor de klant
Het jaar 2008 was niet alleen het jaar van de fusie, maar
nieuwsbrieven en werkgroepen droegen bij aan begrip voor de
wereldwijd ook van de kredietcrisis. De kredietcrisis begon
nieuwe situatie. Bovendien bleek de fusie voor medewerkers
in Amerika als hypotheekcrisis doordat mensen met een laag
een ‘natuurlijk’ moment om na te denken over ambities en
inkomen hun hypotheeklasten niet langer konden dragen.
carrièrekeuzes. Het merendeel van de medewerkers heeft
In korte tijd sleepte het echter de rest van de wereld met zich
de eigen functie behouden of promotie gemaakt.
mee, omdat banken en beleggers immers overal zaken met elkaar doen.
Voorbereidingen
Met de fusie is besloten om Rabobank Woudenberg-
Lunteren in te richten naar het directiemodel. In 2008 zijn hiervoor volop voorbereidingen getroffen. Zo werd de
Het merendeel van de medewerkers heeft de eigen functie behouden of promotie gemaakt.
zevenhoofdige raad van commissarissen samengesteld en De crisis heeft ons beperkt geraakt. Dat heeft ongetwijfeld
48 ledenvertegenwoordigers voor de ledenraad gekozen. Vanaf 1 september 2008 was Geurt Boon actief als directievoorzitter
te maken met de triple A-status van de Rabobank. Maar zeker
in Harskamp-De Valk-Lunteren. En per 31 december 2008 trad
ook met onze coöperatieve identiteit. Hierdoor zijn we lokaal
een nieuw directieteam aan bestaande uit Theo Eigenberg
georiënteerd en streven duurzame relaties na, gericht op
(directeur Bedrijfsmanagement), Alexander van de Koevering
continuïteit en de lange termijn. Ook nemen wij onze zorg-
(directeur Bedrijven), Cécile Loosen-van de Loo (directeur
plicht zeer serieus. We gaan zorgvuldig om met de belangen
Particulieren) en Geurt Boon als voorzitter. Met de fusie is
van elke klant. We zorgen dat producten en diensten aansluiten
afscheid genomen van de directeuren, de leden van bestuur
bij doelstellingen van de klant en dat deze goed geïnformeerd
en de raad van toezicht van de twee fusiebanken. Wij danken
is en blijft. Onze klanten hebben daardoor vertrouwen in ons.
hen voor hun inzet en betrokkenheid.
En dat vertrouwen is wederzijds.
9
10
Klanten kiezen voor zekerheid en vertrouwen
In 2008 is gebleken dat consumenten in moeilijke tijden voor zekerheid en vertrouwen kiezen. Bestaande klanten brachten meer bankzaken en verzekeringen bij ons onder. Ook mochten we veel nieuwe particuliere relaties, Private Banking relaties en ondernemers verwelkomen.
De Rabobank onderscheidt zich van andere banken doordat zij een coöperatie is. Wij hebben geen aandeelhouders maar leden en zijn lokaal geworteld waardoor we veel kennis van de lokale markt hebben. In 2008 is zelfs een BovenLokaal Food & AGRI Team met een aantal andere Rabobanken opgericht om onze klanten nog beter te kunnen adviseren. We willen dichtbij en betrokken zijn en blijven. De klant staat centraal.
Erik Smink met collega’s Johan van Leijenhorst (links) en Evert Schimmel (rechts) bij Heiko Schipper van Restaurant De Verrassing (Lunteren): “Met Heiko Schipper werken we graag samen, De Verrassing is een mooi bedrijf. Maar ook na het werk kom ik hier graag, het is hier goed vertoeven en het eten is heerlijk!” 11 11
Marktaandelen stijgen
Doordat een groot aantal klanten in 2008 voor ons koos,
steeg ons marktaandeel op veel fronten. Het marktaandeel sparen steeg flink en in de hypotheekmarkt nam het markt aandeel woninghypotheken toe tot 34,6 %. Ook in de zakelijke markt deden we het goed: over de hele linie van klein naar groot hebben we onze marktpositie weten te verbeteren. De marktpenetratie was 41,7 %. Binnen de agrarische sector
12
zijn en blijven we dé bank (marktpenetratie 70,4 %). Gezien de economische situatie verwachten we geen groei
De populariteit van Rabo Mobiel, de portemonnee van de toekomst, is landelijk maar ook lokaal in 2008 enorm toe
in 2009. Maar omdat de uitgangspositie van de Nederlandse
genomen. Ook de e-mail nieuwsbrieven, zoals het MailMoment
economie relatief gunstig is ten opzichte van onze belangrijk-
Bedrijven, worden door steeds meer klanten gelezen. Dankzij
ste handelspartners, valt de economische teruggang in Neder-
de inzet van verschillende virtuele kanalen kan de klant op ieder
land tot nu toe mee. Er is dus geen reden om het vertrouwen
gewenst tijdstip voor informatie en bankzaken bij ons terecht.
in de toekomstige economische ontwikkeling van ons land te laten varen. Het zal echter wel enige tijd duren voordat het vertrouwen van de consument volledig hersteld is.
Klanttevredenheid
Marktleiderschap en financiële resultaten zijn voor ons
geen doelen op zich maar een middel om onze continuïteit
Virtueel toegankelijk en dichtbij
te waarborgen. Zodat we onze klanten nu en in de toekomst
passeerde in 2008 de drie miljoen. Ze kiezen daarmee voor
De klant staat centraal. En heeft in 2008 duidelijk laten blijken
gemak en snelheid, maar wel op een persoonlijke en betrokken
vertrouwen in de bank te hebben.
Het aantal klanten dat landelijk via internet bankiert,
kunnen helpen bij het realiseren van hun ambities.
manier. De website van de Rabobank bevat onder meer infor-
Niet alleen de klanten van de bank zijn tevreden, ook
matieve filmpjes, tests en checklists. Klanten vinden er steeds
medewerkers geven aan dat zij hun werk met plezier doen.
makkelijker zelf hun weg. Gebruikers zijn tevreden. De landelijke
Er is binnen de bank ruimschoots aandacht voor professio
Rabobanksite is bovendien verkozen tot de beste en populairste
nalisering en persoonlijke ontwikkeling. Wij streven naar een
financiële site en viervoudig winnaar van ‘Website van het Jaar’
blijvende en vitale inzetbaarheid van onze medewerkers.
in de categorie financiële producten en diensten.
Zo krijgen medewerkers de mogelijkheid om een persoonlijk
Per 1 januari 2009 heeft Rabobank Woudenberg-Lunteren ook een eigen lokale site namelijk www.rabobank.nl/
ontwikkelingsplan (POP) samen met de leidinggevende op te stellen en om opleidingen te volgen.
woudenberg-lunteren om de bereikbaarheid en informatievoorziening van de bank te vergroten. Ter voorbereiding op de fusie werd gedurende 2008 het
Gedurende het fusietraject is regelmatig met medewerkers gecommuniceerd door middel van nieuwsbrieven, werkgroepen en personeelsbijeenkomsten. Medewerkers zijn begeleid bij het
Klant Contact Centrum van de bank opnieuw ingericht, zodat
vinden van een (eventuele nieuwe) plek binnen de fusiebank.
onze klanten beter en effectiever telefonisch te woord worden
Om medewerkers in de toekomst nog beter te kunnen bege
gestaan. Op het Klant Contact Centrum komen namelijk de
leiden zullen directie, managers en teamleiders
meeste telefoontjes binnen. De medewerkers van de afdeling
in 2009 een leiderschapstraject volgen. Dit traject ondersteunt
hebben een heleboel kennis paraat waardoor zij de klant in
directie, managers en teamleiders bovendien bij het ontwik
de meeste gevallen direct kunnen helpen.
kelen van een visie voor succes in de toekomst.
13
14
De verdeling van agrarische bedrijven in het werkgebied van Rabobank Woudenberg-Lunteren.
melk- en rundvee (388)
varkens (147)
De coöperatie: uniek en actueel Een samenwerkingsverband van boeren die elkaar kredieten verstrekten is de oorsprong van de Rabobank. Kenmerkend was de lokale oriëntatie, het lidmaatschap en de maatschappelijke betrokkenheid. Het doel was de continuïteit van de onderneming waarborgen door op een duurzame manier samen te werken. Nu, ruim 100 jaar later, is deze visie behouden. De bank is nog steeds dichtbij en betrokken. Niet alleen via haar kantorennet maar juist ook via nieuwe wegen zoals het internet. Leden hebben invloed en zeggenschap. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is een belangrijke prioriteit van de bank. In 2008 bleef de bank, ondanks de kredietcrisis, sterk en succesvol. Dit leverde niet alleen het vertrouwen van nieuwe klanten in de bank op, maar ook kwam de coöperatie landelijk in de spotlights te staan. De coöperatie is uniek en actueler dan ooit.
pluimvee (94) overig (62)
Klanten bieden wij de best mogelijke financiële diensten om
akkerbouw/veeteelt (78)
boomkwekerijen (21) geiten (12) grasland (50)
15
Leden hebben een streepje voor
hun ambities te realiseren. Leden delen daarbovenop kennis en ervaring, krijgen voordeel, kunnen meepraten over belangrijke onderwerpen én invloed uitoefenen. Nu en in de toekomst willen
16
we leden samenbrengen, samenwerken en hun klankbordfunctie
jongerenraad aangesteld, bestaande uit jonge leden tussen de
benutten.
18 en 30 jaar die de belangen van jongeren vertegenwoordigen.
In 2008 is de fusie volop met de leden besproken. Niet alleen
De jongerenraad wordt bij Rabobank Woudenberg-Lunteren
vonden de jaarlijkse vergaderingen plaats zoals de Algemene
gehandhaafd en aangevuld met jonge leden uit Woudenberg
Ledenvergadering in Woudenberg en de Afdelingsvergadering
en omgeving.
in Lunteren. Ook werden alle leden van beide banken in het voorjaar en najaar geïnformeerd en gehoord over hun mening met betrekking tot de fusieplannen. Waarna de leden bijna
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)
MVO is terug te vinden in onze producten, maatschappelijke
unaniem hun vertrouwen in de fusie kenbaar maakten tijdens
betrokkenheid, ons personeelsbeleid en onze bedrijfsvoering.
de stemming op 20 oktober 2008. Gedurende het hele jaar
Enkele voorbeelden hiervan zijn de klimaathypotheek, computer-
werden de leden bovendien via nieuwsbrieven en Dichterbij
cursussen voor ouderen en volop opleidingsmogelijkheden voor
op de hoogte gehouden van de fusieontwikkelingen.
onze medewerkers. Daarnaast hebben we 100% groene stroom, gebruiken papier met het FSC-keurmerk, kopen duurzaam in,
Dit leverde niet alleen het vertrouwen van nieuwe klanten in de bank op, maar ook kwam de coöperatie landelijk in de spotlights te staan. De coöperatie is uniek en actueler dan ooit. Directiemodel
Met de fusievoorbereidingen is ervoor gekozen om Rabobank
Woudenberg-Lunteren in te richten volgens het directiemodel.
rijden in leaseauto’s met een energiezuinig label, stimuleren thuiswerken en we reizen waar mogelijk met het openbaar vervoer. Als eerste Europees bedrijf gebruikt de Rabobank bovendien een nieuwe, biologisch afbreekbare omslagfolie voor de verzending van onze relatiemagazines zoals Dichterbij.
MVO tintje aan 100-jarig bestaan van de coöperatie in Woudenberg 2008 was niet alleen het jaar van de fusievoorbereidingen,
Vier directieleden zijn verantwoordelijk voor het dagelijks be-
maar ook vierde Rabobank Woudenberg en Omstreken haar
stuur van de bank. Een zevenhoofdige raad van commissarissen
100ste jaar. Op 15 december 2008 vond een feestelijke receptie
houdt toezicht op het gevoerde beleid en geeft gevraagd en
plaats om het jubileum van de bank samen met de leden te
ongevraagd advies aan de directie. Daarnaast zijn 48 ledenraads-
vieren. En wie jarig is trakteert. Daarom ontvingen alle leden
leden aangesteld die de taken van de Algemene Ledenvergade-
een speciaal voor de Rabobank vervaardigde uitgave van het
ring op zich nemen (o.a. vaststellen jaarrekening en decharge
boek ‘Canon van de Nederlandse geschiedenis’. Bovendien
verlenen). De ledenraad behartigt bovendien de belangen van
schonk de bank aan alle gemeenten (Maarn, Woudenberg,
de leden en fungeert als schakel tussen de leden en de bank.
Scherpenzeel en Renswoude) een geldbedrag, met een totale
Rabobank Harskamp-De Valk-Lunteren heeft in 2008 een
waarde van 200.000 euro, voor duurzame culturele projecten.
17
18
Coöperatief Dividend
De Rabobank draagt bij aan de blijvende verbetering van de
economische, sociale en culturele omgeving en de leefomgeving van onze klanten. Dit doen we via ons coöperatief dividend. Landelijk steunt de Rabobank Foundation in Nederland kwets bare en kansarme groepen in de samenleving (bijvoorbeeld het Ronald McDonald Kinderfonds). In ontwikkelingslanden doet de Foundation aan armoedebestrijding door spaar- en krediet coöperaties en boerenorganisaties met kennis en geld te steunen. Een bijzonder eenmalig project van Rabobank Woudenberg en Omstreken was de bouw van tien huisjes in India (Hunsur). Een medewerker bezocht India tijdens zijn vakantie en trof daar mensen aan die in erbarmelijke omstandigheden leefden. Samen met de stichting vanuit waar hij deze reis maakte ging hij in gesprek met de directie van de bank. Zo ontstond het plan om met een financiële bijdrage van de bank en met de hulp van zeven collega’s tien huisjes te bouwen. In maart 2008 reisden de medewerkers af naar Hunsur om de huisjes in het dorp af te bouwen zodat de inwoners veilig en droog kunnen wonen. Rabobank Woudenberg en Omstreken ondersteunde de lokale samenleving in 2008 door middel van haar Coöperatiefonds en Harskamp-de Valk-Lunteren met behulp van het Stimuleringsfonds. De ondersteuning vanuit een coöperatief fonds kan bestaan uit een donatie, maar ook uit de kennis en inzet van medewerkers, het beschikbaar stellen van ruimtes en communicatiemiddelen, het benutten van ons netwerk of een combinatie hiervan. In 2009 wordt een coöperatief fonds door Rabobank Woudenberg-Lunteren gelanceerd.
19
Dea en Aart Jonkers: “Al enkele generaties is ons melkveebedrijf in Otterlo in handen van de familie Jonkers. In 2009 opende onze kampeerboerderij De Peppelenburg haar deuren. Onze groepsaccommodatie kan het hele jaar door afgehuurd worden voor o.a. schoolreizen, sportkampen en familiereünies.” 20
Overzicht gehonoreerde aanvragen coöperatieve fondsen (Rabobank Harskamp-De Valk-Lunteren en Woudenberg en Omstreken) Stimuleringsfonds Harskamp-De Valk-Lunteren
Afdeling Scherpenzeel • Scouting De Willaergroep, vervanging CV-ketel (2.463 euro) • Basisschool De Bruinhorst, speeltoestel (3.821 euro) • CBS De Maatjes, De boekenkast moet vol! (2.500 euro) • Vrienden Zwembad ’t Willaer, verbouwing zwembad
• Dorpsraad Lunteren, huisnummerpaaltjes buitengebied
(10.000 euro)
Lunteren (8.000 euro) • Voetbalvereniging Lunteren, verlichting trainingsveld V.V. Lunteren Jeugd (7.000 euro)
Afdeling Renswoude • T V Dicke Rijst, speeltoestel jeugd (2.005 euro)
• Jong Harskamp, opknapbeurt houten fort (5.000 euro)
• Basisschool De Borgwal, speeltoestel bovenbouw (4.000 euro)
• St. Oud Lunterse Dag, vervangen muziektent (5.000 euro)
• Sporthal De Hokhorst, defibrillator (1.696 euro)
• Muziekvereniging Excelsior uit Harskamp, opknappen
• IntraZorgplus locatie de Meent, Kippenhok en tuinmeubilair
verenigingsgebouw (15.000 euro) • St. Het Luntersche Buurtbos, restauratie ‘de Koepel’
(3.144 euro) • Promotiecommissie Renswoude, dorpsversiering Renswoude
(15.000 euro) • Wooncentrum De Bongerd, aanschaf vervoer (auto)
(4.500 euro) • Sportvereniging Renswouw, aanschaf dikke mat en trampoline
gehandicapten (13.000 euro)
(4.591 euro)
• Algemene Belangenvereniging Ederveen De Klomp, Inventaris recreatieruimte zorgcentrum Opella te Ederveen (7.000 euro)
Afdeling Maarn • Maarn Maarsbergen Natuurlijk, kwartetspel natuur en
Coöperatiefonds Woudenberg en Omstreken Afdeling Woudenberg
cultuurhistorie (1.500 euro) • St. Peuterspeelzaal Maarn Maarsbergen, opstart dreumesgroep
• St. Bibliotheken Eemland, historisch informatiepunt (2.500 euro)
(500 euro)
• Zorgboerderij De Breehoef, partytent (828 euro)
• OBS Merseberch, techniektorens (7.298 euro)
• Vrienden van de Prangelaar, techniektorens (2.500 euro)
• Sociaal Cultureel Centrum ‘De Twee Marken’,
• St. Welzijn Ouderen, internetcafé De Schans (2.331 euro) • Sportpark De Grift, defibrillator (1.849 euro)
defibrillator (1.643 euro) • St. Vrienden van Historische Buitenplaats Maarsbergen,
• St. Kunst en Cultuur Woudenberg, Kunst en Cultuur te Kijk (4.502 euro)
21
actieve en educatieve tocht voor kids (500 euro) • Basisschool De Ladder, speeltoestel (2.575 euro)
22
Duurzame sponsorrelaties geven vertrouwen
Sponsoring Woudenberg en Omstreken
jaren voor duurzame relaties en hechte samenwerking. Dat geeft
• K leding alle jeugd Mixed Hockey Club Maarn
vertrouwen. Want ook in lastige tijden zullen wij onze steun
• Hoofdsponsor Jeugd Voetbalvereniging Woudenberg
niet zomaar intrekken. Met de sponsorprojecten tonen we onze
• Culturele activiteiten zoals Rabo Shantyfestival (Poortzangers)
De Rabobank kiest bij de lokale en landelijke sponsoring al
Enkele voorbeelden:
maatschappelijke betrokkenheid maar we verwachten ook een tegenprestatie. Zodat er sprake is van een win win situatie.
en Oud Woudenbergse Dag/Oude Werktuigen. • Schoolschaatsen Schaatsvereniging Woudenberg
Naast sponsoring doet de bank ook donaties. Bij donaties
(basisschoolleerlingen maken kennis met schaatsen)
wordt, in tegenstelling tot bij sponsoring, geen tegenprestatie
• Lokale fietstochten en wielrenclubs
verlangd. Het gaat om kleinere bedragen. Het doel van donaties
• Samengestelde wedstrijd Landgoed Maarsbergen
is invulling geven aan onze lokale betrokkenheid.
Sponsoring
Sponsoring Harskamp-De Valk-Lunteren Enkele voorbeelden: • Muziekvereniging Excelsior in Harskamp • Voetbalvereniging Advendo Ederveen • Muziekvereniging Irene, Ederveen • De Valkse Dag • Skeelerronde Otterlo • Gymnastiekvereniging E.L.S., Lunteren • K .N.A. (Muziekvereniging) Lunteren
23
24
Daniëlle van Geest – teamleider Marketing, Communicatie en Coöperatie van Rabobank Woudenberg-Lunteren: “In 2008 hebben we de shirts van alle jeugdteams van de Mixed Hockey Club Maarn gesponsord, een actieve club die meer dan 300 jeugdleden heeft!”
Jaarrekening 2008 Coöperatieve Rabobank Woudenberg-Lunteren U.A. gevestigd te Lunteren, gemeente Ede
Aan de ledenraad, Ter voldoening aan de statuten leggen wij u de jaarrekening 2008, voorzien van de accountantsverklaring en het advies van de raad van commissarissen, ter vaststelling voor. De jaarrekening, het jaarverslag en de overige gegevens van de Rabobank Groep, waarin de cijfers van onze bank mede zijn begrepen, zal ter inzage worden gelegd ten kantore van de bank. De directie
26
Tot 31 december 2008:
Directie
Rabobank Woudenberg en Omstreken
C.H. Otto MMO, directievoorzitter (tot 01-09-08)
Raad van toezicht
R. Schuddebeurs, directievoorzitter a.i. (van 01-05-08 tot 31-08-08)
ir. S. van den Bosch, voorzitter (tot 02-06-08)
H.W. Hartman QC MFE (tot 01-09-08)
J. van den Essenburg-Appeldoorn
Th. Moons (van 01-09-08 tot 31-12-08)
W.J. Frens RA NMI
mr. C.F.M. Loosen-van de Loo MFP (vanaf 01-09-08)
G. Boon MBA, directievoorzitter (vanaf 01-09-08)
G.J. van Ginkel mr. G.M. Meerbeek-Schimmel A.H. van der Poel Bestuur J.C. Schreuder, voorzitter J.T. Wolleswinkel
Vanaf 31 december 2008: Rabobank Woudenberg-Lunteren Raad van commissarissen
H.J. Zandbergen
J.T. Wolleswinkel, voorzitter
L.M.J. Sterenborg-Pinxt MFP, directeur-bestuurder
W.J. Frens RA NMI mr. G.M. Meerbeek-Schimmel ing. A. Mijnhardt
Rabobank Harskamp-De Valk-Lunteren
drs. M. Roseboom
Raad van commissarissen
drs. W.A. Slotboom
J. van de Heetkamp, voorzitter
ing. A.J. van den Top
W.J. Dekker ing. A. Mijnhardt
Directie
drs. M. Roseboom
G. Boon MBA, directievoorzitter
A.M.J. Ruitenbeek
T.J. Eigenberg MBA QC
drs. W.A. Slotboom
drs. A.C. van de Koevering
ing. A.J. van den Top
mr. C.F.M. Loosen-van de Loo MFP
27
28
Balans per 31 december 2008 (na winstbestemming)
Activa (bedragen in duizenden euro’s)
2008
2007
4.401
1.716
144.325
158.354
1.562.890
1.452.193
Deelnemingen
14.200
4.386
Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen
13.615
15.089
5.585
7.575
1.745.016
1.639.313
Groepsmaatschappijen en maatschappijen waarin wordt deelgenomen
565.169
553.387
Spaargelden
680.040
606.450
Andere schulden aan cliënten
357.794
353.965
27.744
22.080
114.269
103.431
1.745.016
1.639.313
74.650
77.372
Kasmiddelen Groepsmaatschappijen Vorderingen op cliënten
Overige activa Totaal activa
Passiva
Overige passiva Algemene reserve Totaal passiva
Niet in de balans opgenomen verplichtingen
29
30
Winst-en-verlies rekening over 2008 (bedragen in duizenden euro’s)
2008
2007
Rentebaten
91.268
78.988
Rentelasten
-56.470
-46.318
Rente
34.798
32.670
Opbrengsten uit deelnemingen
5.012
29
Provisie
6.511
6.812
5
5
46.326
39.516
19.187
14.876
9.080
8.888
884
781
-29.151
-24.545
17.175
14.971
-4.072
-3.665
13.103
11.306
-1.995
-2.857
11.108
8.449
Baten
Overige baten Totaal baten Lasten Personeelskosten Andere beheerskosten Afschrijvingen Totaal lasten Bedrijfsresultaat vóór waardeveranderingen van vorderingen Waardeveranderingen van vorderingen Bedrijfsresultaat vóór belastingen Belastingen bedrijfsresultaat Nettowinst 31
32
Hoe vaak werd er gemiddeld per maand gepind in 2008 bij Rabobank Woudenberg-Lunteren?
Toelichting
Scherpenzeel (11.840)
Woudenberg (11.286)
Inleiding
Alle bedragen luiden in duizenden euro’s, tenzij anders vermeld.
Lunteren (11.035)
In verband met de juridische fusie, welke per 31 december
Renswoude (6.617)
2008 heeft plaatsgevonden tussen:
Harskamp (6.365)
Coöperatieve Rabobank Harskamp-De Valk-Lunteren U.A.;
Ederveen (5.226)
Coöperatieve Rabobank Woudenberg en Omstreken U.A.;
wekerom (4.255)
Coöperatieve Rabobank Harskamp U.A., in liquidatie;
Otterlo (4.239)
Coöperatieve Rabobank “Renswoude” B.A., in liquidatie; Coöperatieve Rabobank De Valk U.A., in liquidatie,
Maarn (3.420) de valk (1.776)
zijn in de vermelde resultaten over 2008 de resultaten van de Elk figuurtje staat voor 500 transacties
opgeheven bank over de periode 1 januari tot de fusiedatum begrepen. De ter vergelijking opgenomen cijfers over 2007 hebben betrekking op de genoemde banken tezamen.
Hoeveel geld wordt daarbij gemiddeld opgenomen?
In verband met de fusie heeft de bank haar naam gewijzigd van Coöperatieve Rabobank Harskamp-De Valk-Lunteren U.A.
de valk (E275)
in Coöperatieve Rabobank Woudenberg-Lunteren U.A.
Harskamp (E195) Lunteren & ederveen (E185) wekerom (E15o) Scherpenzeel & Renswoude & MAARN (E145) Otterlo & woudenberg (E135)
Elk muntje staat voor 10 euro
34
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
Deelnemingen
Algemeen
De bank maakt gebruik van vrijstellingen voor de inrichting van de jaarrekening en het jaarverslag in overeenstemming
Deelnemingen in het aandelenkapitaal van Rabobank Nederland en Rabohypotheekbank NV zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs.
met artikel 425 van Titel 9, Boek 2, Burgerlijk Wetboek. Het aandeel in de resultaten van de deelnemingen De activa en passiva zijn gewaardeerd tegen nominale
gewaardeerd tegen netto vermogenswaarde, het dividend
waarde, tenzij een andere waarderingsgrondslag is vermeld.
van de overige deelnemingen en de resultaten uit de verkoop
Bedragen in vreemde valuta zijn omgerekend tegen de laatst
van deelnemingen worden in de winst-en-verliesrekening
bekende koersen van het boekjaar.
opgenomen onder opbrengsten uit deelnemingen. Dividenden worden verantwoord na vaststelling door de aandeelhouders.
Vorderingen op cliënten Op de balanspost vorderingen op cliënten heeft naast de noodzakelijke afwaarderingen een extra afwaardering
Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen Onroerende zaken in eigen gebruik
plaatsg evonden die het karakter van een stille reserve heeft.
De waarderingsgrondslag van onroerende zaken in eigen
De toevoegingen en onttrekkingen aan deze extra afwaar
gebruik is verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Hiernaast vindt
dering geschieden stelselmatig onder waardeveranderingen
activering en afschrijving plaats volgens de componenten
van vorderingen in de winst-en-verliesrekening. Hierbij wordt
benadering.
gestreefd naar een minimumomvang van deze extra afwaardering, die in redelijke verhouding staat tot de risico’s die hiermee
Op onroerende zaken in eigen gebruik wordt lineair afge-
moeten worden opgevangen. De met de toevoeging of
schreven op basis van de geschatte levensduur. Per component
ontt rekking aan deze extra afwaardering samenhangende
wordt de volgende afschrijvingstermijn toegepast:
vennootschapsbelasting wordt over deze extra afwaardering
Grond: afschrijving nihil;
geleid. Bij de waardering van de actieve belastinglatentie
Casco (gebouw): afschrijvingstermijn 40 jaar (2,5% per jaar);
wordt rekening gehouden met afspraken zoals die binnen
Installaties: afschrijvingstermijn 20 jaar (5% per jaar);
de fiscale eenheid met Rabobank Nederland zijn gemaakt.
Inrichtingskosten: afschrijvingstermijn 10 jaar (10% per jaar).
Rabobank Nederland heeft de mogelijkheid vorderingen van de lokale bank te securitiseren. Deze transacties worden zodanig gestructureerd dat de economische positie van de lokale bank niet wijzigt. Ook de bediening van cliënten blijft ongewijzigd.
35
36
Overige onroerende zaken (niet eigen gebruik) De overige onroerende zaken zijn gewaardeerd tegen
Overige passiva Voorziening voor latente belastingverplichtingen
verk rijgingsprijs (danwel de boekwaarde op het moment van
Deze voorziening heeft betrekking op de latente belasting-
herclassificatie van eigen gebruik naar niet eigen gebruik)
verplichtingen ten gevolge van tijdelijke verschillen tussen
of lagere marktwaarde. De marktwaarde betreft de waarde
de fiscale en commerciële vermogens- en resultaatbepalings
waartegen bestens kan worden verkocht onder aftrek van
methoden. De voorziening wordt gewaardeerd tegen
te maken kosten.
nominale waarde.
Overige grondslagen
Pensioenverplichtingen
Onroerende zaken, waarvan het voornemen bestaat tot
De lokale bank heeft haar pensioenen ondergebracht bij
verkoop en waarvan verkoop mogelijk is, zijn gewaardeerd
Stichting Rabobank Pensioenfonds. Rabobank Nederland heeft
tegen marktwaarde, voor zover deze lager is dan de actuele
zich aansprakelijk gesteld voor potentiële tekorten/overschot-
boekwaarde.
ten welke uit deze toegezegde pensioenregeling voortkomen. Als gevolg hiervan heeft de lokale bank de pensioenlasten
Bedrijfsmiddelen
verwerkt als zijnde een toegezegde bijdrageregeling.
De bedrijfsmiddelen zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsof vervaardigingsprijs onder toepassing van jaarlijkse lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte levensduur op moment van aanschaf.
37
38
Toelichting op de balans Activa (bedragen in duizenden euro’s)
2008
2007
4.401
1.716
30.998
-
Niet direct opvraagbare tegoeden groepsmaatschappijen
113.327
158.354
Stand 31 december
144.325
158.354
46.993
43.166
Hypothecaire vorderingen inzake woonhuizen
798.485
778.189
Overige hypothecaire vorderingen
678.737
590.361
38.675
40.477
1.562.890
1.452.193
Kasmiddelen Hieronder zijn opgenomen de wettige betaalmiddelen Groepsmaatschappijen Rekening-courant Rabobank Nederland
In het kader van de nieuwe interne financiële verhoudingen binnen de Rabobank Groep heeft een financiële herstructurering plaatsgevonden, die effect heeft gehad op de opbouw van de Groepsmaatschappijen.
Vorderingen op cliënten Vorderingen met overheidsgarantie
Overige kredietverlening Stand 31 december
39
40
(bedragen in duizenden euro’s)
2008
2007
14.200
4.022
-
364
14.200
4.386
11.947
12.431
15
510
1.653
2.148
13.615
15.089
15.089
15.267
104
1.152
-512
-59
Afschrijvingen en waardeverminderingen
-1.066
-1.271
Boekwaarde 31 december
13.615
15.089
5.585
7.575
Deelnemingen Rabobank Nederland Rabohypotheekbank NV, 25% gestort Stand 31 december In het kader van de nieuwe interne financiële verhoudingen binnen de Rabobank Groep heeft in 2008 de eerste uitbreiding in het aandelenkapitaal van Rabobank Nederland plaatsgevonden. Er is tevens overeengekomen dat het belang in 2009 zal worden uitgebreid naar € 28.400 en in 2010 naar € 42.600. De deelneming in het aandelenkapitaal van Rabohypotheekbank N.V. is in 2008 volledig overgedragen aan Rabobank Nederland. Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen Onroerende zaken in eigen gebruik Overige onroerende zaken Bedrijfsmiddelen Stand 31 december Het verloop van deze post is als volgt: Boekwaarde 1 januari Investeringen in het boekjaar Desinvesteringen in het boekjaar
Overige activa Deze post bestaat uit nog te verrekenen rente, provisie en kosten, de te verrekenen vennootschapsbelasting en overige vooruitbetaalde en te ontvangen bedragen. 41
42
Passiva (bedragen in duizenden euro’s)
2008
2007
-
9.230
538.399
520.634
26.770
23.523
565.169
553.387
Spaarrekeningen
459.883
481.451
Deposito’s particuliere cliënten
220.157
124.999
Stand 31 december
680.040
606.450
237.859
228.250
Deposito's zakelijke cliënten
95.569
69.188
Overige niet onmiddellijk opeisbare schulden
24.366
56.527
357.794
353.965
Groepsmaatschappijen en maatschappijen waarin wordt deelgenomen Rekening-courant Rabobank Nederland Opgenomen leningen Rabobank Nederland Opgenomen leningen Interpolis NV Stand 31 december De opgenomen leningen Interpolis NV betreffen leningen van een maatschappij waarin indirect door Rabobank Nederland wordt deelgenomen. Spaargelden
Andere schulden aan cliënten Rekening-courant en betaalrekeningen
Stand 31 december
43
44
(bedragen in duizenden euro’s)
2008
2007
27.744
22.080
103.431
95.052
10.838
8.379
114.269
103.431
32.498
30.443
-
20.637
Overige onherroepelijke toezeggingen
42.152
26.292
Stand 31 december
74.650
77.372
Overige passiva Dit betreft de nog te betalen rente, overige vooruitontvangen en te betalen bedragen, alsmede voorzieningen. Tevens is hieronder opgenomen de verplichting uit hoofde van het fonds winstuitkeringen. Algemene reserve Stand 1 januari Toevoeging uit de winstbestemming Stand 31 december
Niet in de balans opgenomen verplichtingen Garanties Onherroepelijke accreditieven
Regeling omtrent bijdrage in tekorten Interne aansprakelijkstelling (Kruiselingse Garantieregeling) Tussen verscheidene rechtspersonen die tot de Rabobank Groep behoren, bestaat een verhouding van aansprakelijk stelling als bedoeld in artikel 3:111 van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Dit vormt een zodanige juridische regeling dat de nakoming van verplichtingen van iedere deelnemende instelling in geval van een tekort aan middelen wordt gewaarborgd door de overige deelnemers. Het resultaat van deze regeling is dat het gezamenlijke vermogen van de deeln emers als waarborg geldt jegens de crediteuren van iedere deelnemer.
45
46
w
Toelichting op de winst-enverliesrekening
(bedragen in duizenden euro’s)
2008
2007
16.118
11.812
Sociale lasten
1.533
1.411
Pensioenlasten
1.536
1.653
19.187
14.876
Personeelskosten Lonen en salarissen
Totaal personeelskosten
Rente
Onder de lonen en salarissen zijn tevens de kosten begrepen
Onder de rentebaten zijn opgenomen de renteopbrengsten
welke verband houden met de aanvullende arbeidsvoorwaarden.
uit hoofde van leningen en kredietverlening in rekening-
Het gemiddeld aantal personeelsleden, omgerekend in mens
courant, de van Rabobank Nederland ontvangen rente
jaren, bedraagt 186 (196).
alsmede de provisies uit hoofde van kredietverlening. Andere beheerskosten
De rentelasten bestaan uit de rente over de toevertrouwde middelen en de aan Rabobank Nederland en Interpolis NV
Onder dit hoofd zijn mede begrepen de kosten voor
betaalde rente. Opbrengsten uit deelnemingen Hieronder is het resultaat van de overdracht van de aandelen Rabohypotheekbank NV aan Rabobank Nederland per 1 januari 2008 ad € 4.980 begrepen. Verder is hieronder opge nomen het dividend op aandelen Rabohypotheekbank NV.
administratie, huisvesting en publiciteit. Afschrijvingen Afschrijving onroerende zaken
492
466
Afschrijving bedrijfsmiddelen
574
805
-182
-490
884
781
Overige mutaties Totaal afschrijvingen
Onder de overige mutaties is begrepen het boekresultaat Provisie Hieronder zijn begrepen de provisies uit hoofde van het
op af te stoten en afgestoten onroerende zaken en het boek resultaat op afgestoten bedrijfsmiddelen.
betalingsverkeer en de bemiddeling in assurantiën en effecten. Belastingen bedrijfsresultaat Overige baten Hieronder zijn begrepen de ontvangen huurbaten ter grootte van € 5 (€ 5).
Coöperatieve Rabobank Woudenberg-Lunteren U.A. maakt deel uit van de fiscale eenheid binnen de Rabobank Groep. In 2008 is het nationaal winstbelastingtarief van 25,5% van toepassing.
47
48
Overige gegevens
Accountants verklaring
A Statutaire bepalingen inzake winstbestemming
Aan: de raad van commissarissen en de directie van Coöperatieve Rabobank Woudenberg-Lunteren U.A.
Overeenkomstig de bepalingen van de statuten wordt het
voordelig saldo van de winst-en-verliesrekening, na aftrek van
Wij hebben de jaarrekening 2008 van Coöperatieve Rabobank
het bedrag dat eventueel wordt besteed voor doeleinden van
Woudenberg-Lunteren U.A. te Lunteren, gemeente Ede bestaande
plaatselijk of algemeen belang, toegevoegd aan de algemene
uit de balans per 31 december 2008 en de winst-en-verlies
reserve. De reserves mogen in geen geval onder de leden
rekening over 2008 met de toelichting gecontroleerd.
worden verdeeld. Verantwoordelijkheid van het bestuur
B Bestemming nettowinst
De leiding van de coöperatie is verantwoordelijk voor
Voorgesteld wordt de volgende bestemming te geven
het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het
aan de nettowinst 2008:
resultaat getrouw dient weer te geven, in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW, gebruik makende van de vrijstellingen
(bedragen in duizenden euro’s) Toevoeging aan algemene reserve Toevoeging aan fonds winstuitkeringen Totaal nettowinst
2008
2007
10.838
8.379
270
70
11.108
8.449
De voorgestelde winstbestemming is reeds in de cijfers verwerkt.
zoals genoemd in artikel 425 van Titel 9 Boek 2 BW. Deze ver antwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.
49
50
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel
informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel
Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Coöperatieve Rabobank Woudenberg-Lunteren U.A. per 31 december 2008 en van het resultaat over 2008 in overeen stemming met Titel 9 Boek 2 BW, waarbij de bank gebruik maakt van vrijstellingen voor de inrichting van de jaarrekening zoals genoemd in artikel 425 van Titel 9, Boek 2 BW. Utrecht, 2 juni 2009 Ernst & Young Accountants LLP
belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controle-
w.g. drs. P.J.A.J. Nijssen RA
werkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de coöperatie. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die de leiding van de coöperatie heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
51
52
Advies raad van commissarissen Aan de ledenraad, Ter voldoening aan het bepaalde in de statuten delen wij u mede dat wij de jaarrekening over het boekjaar 2008 hebben onderzocht. Mede op grond van de bij de jaarrekening 2008 afgegeven accountantsverklaring van Ernst & Young Accountants LLP, stellen wij u voor de jaarrekening vast te stellen en de bestuurders te dechargeren. Raad van commissarissen
Directieteam Rabobank Woudenberg-Lunteren: “Rabobank Woudenberg-Lunteren heeft een prachtig werkgebied. Van agrarische vergezichten tot oude dorpscentra en leuke restaurantjes. En de inwoners zijn gedreven en vriendelijk. We hebben een werkgebied om trots op te zijn!” 53
54
Bankgegevens Colofon Coöperatieve Rabobank Woudenberg-Lunteren U.A. gevestigd te Lunteren aangesloten bij de Coöperatieve Centrale RaiffeisenBoerenleenbank B.A.
Raad van Commissaren J.T. Wolleswinkel, voorzitter W.J. Frens RA NMI mr. G.M. Meerbeek-Schimmel
Dorpsstraat 69
ing. A. Mijnhardt
6741 AC Lunteren
drs. M. Roseboom drs. W.A. Slotboom
Datum oprichting: 16 februari 1917
Overige vestigingen:
ing. A.J. van den Top
Directie
G. Boon MBA, directievoorzitter
Hoofdweg 184, Ederveen
T.J. Eigenberg MBA QC
Kastanjelaan 5, Renswoude
drs. A.C. van de Koevering
Edeseweg 141 , Harskamp
mr. C.F.M. Loosen-van de Loo MFP
A
Arnhemseweg 14, Otterlo 5 mei-plein 2, Maarn Marktstraat 44, Scherpenzeel Gld Dorpsstraat 38, Woudenberg
Colofon
Idee, ontwerp en grafische productie: Vandenberg drukwerken, Maarn
Hoge Valkseweg 52 , Lunteren A
Fonteinkruid 4, Woudenberg
Fotografie: Studio van Leuveren bv., Scherpenzeel Arno Verkuil Fotografie, Woudenberg Redactie Rabobank Woudenberg-Lunteren: Daniëlle van Geest en Jamie Duijvestijn
55
56
CU-COC-805587
