Verslag van het bestuur van Imagine IC over het jaar 2014 Op dreef In 2014 groeide de belangstelling voor de programma’s en producties van Imagine IC. Daarin is het dagelijks leven van jongeren in de verschillende delen van Amsterdam een stedelijke case met stads-overstijgende zeggingskracht. In zijn advies van april 2014 over immaterieel-erfgoedwerk in Nederland, noemde de nationale Raad voor Cultuur Imagine IC een ‘belangrijke speler’. In twee artikelen – één in het Boekmancahier en één in de peer-reviewed bundel getiteld Die Musealisiering der Gegenwart – deden we methodologische voorstellen voor immaterieel erfgoed van de eigen tijd. Onze thematische verzamelpraktijk, in 2014 onder meer gericht op actuele gelovigheid en partycultuur, was hiervoor een empirie, naast die van andere erfgoedinstellingen. Verzamelen zien wij daarbij als een duurzaam ‘groepsproces’ van niet alleen identificeren, documenteren en bewaren, maar ook blijven annoteren. Imagine IC komt op dreef als kennispartner over immaterieel erfgoed. In deze rol verwerven wij voor de stad Amsterdam ook een stem in het (inter-)nationale veld.
Foto uit het handtasarchief van Jaleesa, gemaakt op weg naar Encore en opgenomen in de installatie / collectie Let’s Party © Fotograaf en Imagine IC Imagine IC, jaarverslag 2014
1
Erfgoednetwerk: groeit Imagine IC documenteert, presenteert en bespreekt het dagelijks leven – offline en online – in de grote stad van vandaag. Imagine IC is een mix van een archief en museum, en samen met de bibliotheek gevestigd in een monumentaal gebouw in het centrum van de Amsterdamse Bijlmer. Van hieruit opereert Imagine IC in de stad en het land als kennispartner op ter-rein van immaterieel erfgoed. In de gemengde erfgoedpraktijk van Imagine IC is participatie, vooral van jongeren, de methodologische constante.
Het netwerk Imagine IC heeft zich verder uitgebreid. Zo is er met Archiefatelier 2020 hard gewerkt aan manieren om de samenleving te documenteren – vanuit methodologisch perspectief van zowel het archief als het immaterieel erfgoed. Met het Bijbels Museum resulteerde de samenwerking voor de vmbowerkweek en expositie Believe It Or Not in een partnerschap voor een verhalen-verzamelproject van dit Museum vanaf 2015. Met nieuwe, bekende en vaste partners realiseerde Imagine IC zijn vier programma’s: Kennis, Educatie, Expo en Collecties. In opdracht van Stadsdeel Zuidoost werd hiernaast Bijlmer Meer ontwikkeld. Dit is een vaste opstelling en een participatief buurtarchief. Bijlmer Meer brengt de focus in onze programma’s voorbij jongerencultuur alleen en versterkt ons netwerk met projectpartners als het Meertens Instituut, het ING Bedrijfsarchief, het Ajax Museum en het Museum Vrolik (AMC). Op de verschillende programma’s gaan we hieronder nader in.
19 maart: in het Bijbels Museum onderzoeken leerlingen van het Bindelmeer College wat collectie-items hun te zeggen hebben – en ze praten terug! Foto en © Imagine IC
2
Imagine IC, jaarverslag 2014
Imagine IC, jaarverslag 2014
3
4
Erfgoeddoeners: in de hoofdrol
Kennisprogramma: met musea en archieven
Maar niet voordat we de ‘erfgoeddoeners’ hebben bedankt! Zij zijn onmisbaar in het erfgoed-netwerk van Imagine IC. Immaterieel erfgoed is het erfgoed dat je ‘doet’ – niet het erfgoed dat je ‘hebt’ (al heb je er wel vaak ‘dingen’ voor nodig). De mensen die het doen, spelen bij Imagine IC de hoofdrol; onze participatieve signatuur en ervaring zijn daartoe cruciaal. Onder meer brachten in 2014 dertig party-goers, party-organisatoren en dj’s uit de hele stad ruim 11.000 online foto’s, filmpjes en sounds bij elkaar. 925 daarvan vertellen in de expositie Let’s Party samen hun verhalen van eigentijds feestvieren – en van wat daarbij wel en niet wordt gedocumenteerd en gedeeld. Ook in het kennisprogramma staan de performers van het dagelijks leven centraal. De hindoepriester Soeroedj Baladien en de jonge makers van het stuk OBIA over winti, namen met hun religieuze praktijken prominent deel aan het seminar Urban Spirits. In totaal telt 2014 2.204 actieve deelnemers.
De serie Immaterieel Erfgoed met Prik, in vaste samenwerking met de Reinwardt Academie, bracht weer twee seminars. In juni vond Urban Spirits plaats over religieus immaterieel erfgoed. Crispin Paine (UK) riep musea op tot meer ‘moed’ om emotie toe te laten en het museum niet te beperken tot een expositieruimte van de materiële benodigdheden voor het immateriële. Aanwezig waren het Amsterdam Museum, het Joods Historisch, het Bijbels en het Catharijne Convent. De twee laatste vroegen Paine om nader gesprek. Verder waren er collega’s van onder meer VIE, Rijksdienst Cultureel Erfgoed, OCW, UvA, VU en UU. In november volgde voor Archiefatelier 2020 een ‘Prik’ over ‘communities’ en hun effectiviteit in erfgoedmethodologie van nu. In totaal programmeerde Imagine IC 28 kennisevents voor 806 offline deelnemers. Online rekenen wij 5.878 websitebezoeken toe aan de kennispagina.
19 juni: deelnemers in het seminar Urban Spirits in de reeks Immaterieel Erfgoed met Prik bespreken de rol van musea voor religieus immaterieel erfgoed van de grote stad. Foto: Jordi Wallenburg © Imagine IC
19 juni: de expositie Believe It Or Not op de OBA-vloer van ons huis, fungeert als ontvangstruimte voor de deelnemers aan het seminar Urban Spirits. Foto: Jordi Wallenburg © Imagine IC
Imagine IC, jaarverslag 2014
Imagine IC, jaarverslag 2014
5
6
Educatie: erfgoedtalentontwikkeling
Tentoonstellingen: distributiesucces
In 2014 namen 754 leerlingen en studenten van 13 scholen / opleidingen (vo en vo+) deel aan de binnenschoolse educatie van Imagine IC. De educatie richt zich op erfgoed-talentontwikkeling en loopt door in het kennisprogramma. Naast tentoonstellings-lessen zette Imagine IC dit jaar zijn workshop-formules voort. Het ROC van Amsterdam nam in het kader van de exposities Panna’s en Akka’s en Let’s Party opnieuw de workshops af waarin een gesprek over burgerschap wordt gecombineerd met beeld- en geluidsproductie voor kleine, reizende exposities. De werkweek voor voscholieren sloot dit jaar thematisch aan bij De Gelovige Stad, een thema geïnitieerd door het Amsterdam Museum. 15 vmbo-ers van het Bindelmeer College onderzochten hierin wat de collectie van het Bijbels Museum hen te zeggen had. In de expositie Believe It Or Not praatten ze terug in preken, raps en collectie-voorstellen. Het Bijbels Museum was enthousiast over de commentaren van de tieners op hun objecten.
Imagine IC programmeerde vier tentoonstellingsprojecten voor een publiek van 97.202 (zie bijlage 2). Cruciaal voor het kwantitatieve bereik blijft de doorreis van de producties. Zo reisde Believe It Or Not door naar het Bindelmeer College. Vaste presentatiepartner van de exposities is de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Op de boekenvloer van ons gezamenlijke huis in Bijlmer-centrum gingen onderdelen van Panna’s en Akka’s (de winterexpo 2013-2014 over straatvoetbal) en Let’s Party (de nieuwe winter-expo van 2014 over ‘selfying’ en andere party-rituelen) in première. De reisversie van Panna’s en Akka’s stond in de OBA-vestigingen Reigersbos, Javaplein en Slotermeer. De OBA’s Slotermeer en Osdorp plaatsten bovendien de reisversie van de winterexpo Mijn God uit 2012-2013. Deze extra doorreis verklaart hoe het bereik zo’n 20.000 mensen hoger uitkomt dan in 2013 en begroot.
11 november: workshop Party Bytes met leerlingen van het ROC van Amsterdam over de skills van de dj en mixen als documenten van de tijd. Foto en © Imagine IC
Voorjaar: Mijn God, over hedendaagse gelovigheid van grootstedelijke jongeren, is te zien in de OBA’s Slotermeer en Osdorp. Foto: Jan van der Ploeg © Imagine IC
Imagine IC, jaarverslag 2014
Imagine IC, jaarverslag 2014
7
8
Collectievorming: +948
Bijlmer Meer: vaste opstelling
Imagine IC voegde aan zijn collectie in 2014 925 beeld- en geluidsitems toe over feesten anno nu. Ze zijn nog niet beschikbaar op de beeldbank omdat de technologie van beheerpartner Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid dit nu niet toelaat. Aan innovatie wordt samen gewerkt. Intussen zullen de items via een website beschikbaar komen, die wordt afgeleid van het Interarchive. Dit is de installatie waarin ze op dit moment in de expositie Let’s Party toegankelijk zijn. In het Interarchive stellen gebruikers een eigen party samen door te kiezen uit motieven (zoals ‘opmaken’ of ‘afterparty’) en subculturen. Let’s Party documenteert het ritueel van zelf- en privédocumentatie tegelijk met andere gewoontes en verhalen van dance events. Het project stelt bovendien archiveren voor als iets van alledag en iedereen; de waardering van archiefstukken als het besluit tot het delen ervan op social media. Behalve de collectie Imagine IC, is de werkcollectie op Soundcloud met 20 items uitgebreid uit Believe It Or Not en Party Bytes; en zijn 3 archieven in bewaring genomen voor de nieuwe archiefcollectie Bijlmer Meer.
In opdracht van Stadsdeel Zuidoost werd Bijlmer Meer, Vitrine van Zuidoost opgezet. Dit project is een vaste opstelling voor delen van de collectie van Imagine IC, en een permanente presentatie van een nieuwe participatieve archiefcollectie. Dit buurtarchief kreeg in 2014 al belangstelling van (erfgoed-)partners en -onderwijs. Meer dan 250 vertellers (zie bijlage 2) – bewoners van de Bijlmer tot Driemond en Almere; medewerkers van ING tot Rochdale en MKB – brachten verhalen, gewoontes, archieven en objecten in over de Bijlmer als icoon. Of je er nu woont, werkt of liever nooit komt, je hebt er een beeld van – en dat is incompleet. Bijlmer Meer gaat over de Bijlmer als buurt en als vlaggenschip van Zuidoost, maar ook over hoe hij Amsterdamser is dan je denkt en Hollandser dan Hollands. De eigentijdse kabinet-opstelling van 60 items komt op de boekenvloer van ons huis. Vanuit de OBA is zij een entree tot Imagine IC en zijn winterexpositiezaal op de eerste verdieping.
Voorjaar: online party-documentatie wordt gedeeld door partyorganisatoren, dj’s en party-goers. Foto: Jordi Wallenburg voor Vunzige Deuntjes © fotograaf en Imagine IC
16 september: Jules Rijssen (r) haalt voor Bijlmer Meer, Vitrine van Zuidoost het archief op van Heero Viel. Foto en © Imagine IC
Imagine IC, jaarverslag 2014
Imagine IC, jaarverslag 2014
9
10
Communicatie: van Facebook tot face-to-face
Marketing: onderzoek en samenwerking
Imagine IC zoekt drie doelgroepen als publiek en als deelnemer actief op: erfgoedprofes-sionals, jongeren en Zuidoosters. De eerste twee worden vooral online benaderd; de tweede en derde ook via (lokale) media. Online vergrootte Imagine IC zijn bereik in 2014 tot 71.190. Deze groei met een kleine 30.000 views komt door het succes op Facebook (zie bijlage 2). Inzet op dit medium was begin 2014 het resultaat van een onderzoek naar de verbetering van onze bekendheid onder de primaire doelgroepen, uitgevoerd door economie-studenten van de Hogeschool van Amsterdam. Offline bedient Imagine IC zich van event-marketing, in 2014 onder meer op het Kwaku festival en als de enige ADE Playground-locatie in Zuidoost. Face-to-face communiceren we ook met de ‘vertellers’ in verzamelprojecten als Let’s Party. Om hen te bereiken werken we bovendien met ambassadeurs, zoals DJ Charro, club-fotograaf Jordi Wallenburg en party-organisator Lisa Elsenburg van Vunzige Deuntjes.
Naast de naamsbekendheid onderzochten we het aanbod voor vo- en mbogroepen. Docenten noemen dat ‘modern en passend in deze tijd’. Toch sluit niet elk thema aan bij alle leeftijden. Zo bleek Let’s Party vooral geschikt voor mbo-ers. Om ook vo-ers komende winter goed te bedienen, is met leraren en leerlingen gekozen voor het thema straattaal (offline en online). Intussen lieten we voor het Cultuurplatform ZO een online cultuuragenda verkennen die het aanbod uit Zuidoost binnen en buiten dit stadsdeel promoot. Cultuurplatform ZO is een opdracht van het stadsdeel aan het Bijlmer Parktheater, CBK Zuidoost en Imagine IC, om samenwerking van het lokale culturele veld en profilering te bevorderen. Dit doen CBK, Bijlmer Parktheater en Imagine IC onder de titel Cultuurlijn 1102 jaarlijks ook gedrieën. We agenderen een thema dat actueel is in de Bijlmer én voor de hele stad. In 2014 was dat Urban Spirits. Publiek van het seminar bij Imagine IC voegde zich bij dat van de expositie Bezield in het CBK en het toneelstuk OBIA in het Bijlmer Parktheater.
15 oktober: DJ Charro in de workshop Party Bytes waarmee Imagine IC bijdraagt aan het Playground- programma van ADE. Foto en © Imagine IC
23 oktober: op de opening van Let’s Party worden gasten geïnterviewd door AT5. Foto: Jordi Wallenburg © Imagine IC
Imagine IC, jaarverslag 2014
Imagine IC, jaarverslag 2014
11
Baten: 33% privaat
Vermogensgroei: langzaam maar zeker
De omzet over 2014 is met € 582.501 sterk hoger dan begroot (zie bijlage 1). Dit komt door de opdracht voor Bijlmer Meer die Imagine IC in 2013 uit een aanbestedingsprocedure van het Stadsdeel Zuidoost verkreeg, en naast zijn Kunstenplan is gaan uitvoeren. In Bijlmer Meer investeerde ook de OBA; onder meer het Meertens Instituut sponsorde in natura. Ook op andere fronten van de realisatie valt de sponsoring op, net als de verbetering van de verdere directe en indirecte inkomsten. Hier tegenover staan lagere baten uit private fondsenwerving. Desalniettemin is het private-inkomstenpercentage 33. Onder verwijzing naar de opdracht voor Bijlmer Meer (dat per 2015 in de vorm van subsidie zal worden gefinancierd), zien wij dit voorlopig als een incidentele piek. Structureel blijft intussen de sterke afhankelijkheid van Imagine IC van aanvullende middelen – privaat én publiek – bovenop de stedelijke bijdragen.
De jaarrekening kent reserveringen voor Bijlmer Meer, inclusief de aangehouden post voor afronding van de herhuisvesting. Bijlmer Meer wordt op 12 maart 2015 met 3 maanden vertraging opgeleverd. Verder is een aanmerkelijke reservering voor de beeldbank aangehouden, afkomstig uit de frictiegelden van OCW. Dit budget is voor de navigatie van samenhangende beeld- en geluidsitems uit installaties. Het zal in de context van het lopende winterproject Let’s Party worden besteed en wachtte op technologische ontwikkeling. Al met al sluit de exploitatie af met een positief resultaat van € 3.573. Het vermogen groeit tot € 26.516. De liquiditeitspositie is onveranderd gezond. De current ratio van 1,09 indiceert dat Imagine IC aan alle verplichtingen kan voldoen. Wij rekenen met deze indicator omdat we geen verplichtingen hebben op de lange termijn en deze ook niet aangaan. Imagine IC voert projecten uit binnen begrotingen gedekt uit fondsenwerving. Vaste lasten hiertoe kunnen worden betaald uit de meerjarige subsidies van de stad en het stadsdeel (zie bijlage 1).
29 april: in de Res Publica werkweek nemen collega’s uit Krakau en Düsseldorf deel aan een workshops graffiti writing van Mick la Rock. Foto en © Imagine IC
18 februari: in het jongerendebatprogramma Club Panna’s bespreken straatvoetballers, straatvoetbal-liefhebbers en -geïnteresseerden de representatie van straatvoetbal. Foto: Jeremy Paesch © Imagine IC
1
12
Imagine IC, jaarverslag 2014
Imagine IC, jaarverslag 2014
13
14
Het team: klein maar groot
Het bestuur: voorzitterszoektocht
In 2014 bleef bevestigd dat het vaste team van vier mensen (3,45 fte) te klein is voor het potentieel van Imagine IC. Gelukkig wisten we dit jaar samen ook weer de financiële mogelijkheden van inhuur op projectniveau te bestendigden. Hiermee, en met stagiaires, werd de personele capaciteit voor de uitvoering opnieuw het gehele jaar lang uitgebreid tot gemiddeld zo’n 8 fte (zie bijlage 3). Wel zijn in dit scenario stafcapaciteit, kennisontwikkeling en -borging een punt van zorg. Ook is de bezetting van strategische marketing, van project-ontwikkeling en van de opzet en uitvoering van educatie, c.q. talent-ontwikkeling in de huidige opzet van het team te beperkt om de kansen te pakken die we zien. De vaste teamleden Tugba Özer, Martin van Engel, Yassine Boussaid en Marlous Willemsen werken intussen erg hard. Daarom heeft het bestuur net als in 2013, de sinds 2012 bevroren salarissen over 2014 achteraf aangevuld met € 1.000 netto.
De Stichting Imagine IC kent een bestuur-model en hanteert de Code Cultural Governance. Bestuursleden positioneren zich op afstand, maar zijn op initiatief van de directeur beschikbaar voor raad en daad. De bestuursleden zijn: secretaris en acterend voorzitter Joris Rijbroek, penningmeester Sabri Riahi en de leden Francio Guadeloupe, Saskia Grotenhuis en Anne Nigten (zie bijlage 3). Zij vergaderden in 2014 drie maal: op 18 maart, 10 juni en 6 november. Op de agenda’s stonden het bestuurlijk functioneren, het besluit tot doorhuur van ons huis tot en met 2017, het jaarverslag 2013 en de begroting 2015. Daarnaast stond telkens de bestuurs-bezetting centraal. Imagine IC is blij in 2015 Kai Pattipilohy als nieuw bestuurslid te zullen installeren. Intussen zoeken we nog steeds een voorzitter. Het gevraagde profiel en de bestuurlijke verantwoordelijkheid (ten opzichte van die in een Raad van Toezicht) maken de vervulling van deze vacature moeizaam.
6 september: Daniëlle Kuijten (l) en Tugba Özer verzamelen shopping stories en plastic tasjes op de verzameldag voor Bijlmer Meer. Foto en © Imagine IC
23 oktober: opening van de winterexpositie Let’s Party, een vijfdelige installatie over partying anno nu. Foto: Jordi Wallenburg © Imagine IC
Imagine IC, jaarverslag 2014
Imagine IC, jaarverslag 2014
15
Vooruitblik: vol vertrouwen Voor 2015 staat, naast inspirerende nieuwe seminars, debatten, workshops, tentoon-stellingen en partnerschappen, opnieuw de nieuwe voorzitter op de agenda. Verder willen we met de OBA de samenwerking intensiveren. De OBA gaat zijn vestigingen locatie-specifiek maken en ziet hoe ons werk zowel in de buurt als in de stad aanspreekt en uitstraalt. Imagine IC beoogt naast musea en archieven ook de bibliotheek meer te betrekken bij ons geëngageerde en disciplinair gemengde erfgoedwerk – en bij het sterk participatieve immaterieel erfgoed in het bijzonder. Voor 2015 is de onderstaande begroting vastgesteld. Het is een marginale bijstelling van de meerjarenbegroting voor het Kunstenplan 2013 - 2016. Het bestuur stuurt opnieuw op een kleine vermogensgroei. De doorfinanciering van Bijlmer Meer door Zuidoost kon nog niet worden opgenomen omdat deze niet was vastgesteld; een bedrag was niet geïndiceerd.*
BATEN Directe opbrengsten Indirecte opbrengsten Gemeente Amsterdam Stadsdeel Zuidoost Overige publieke middelen Private middelen
€ € € € € €
Totaal baten:
€ 490.750
LASTEN Beheer personeel Beheer materieel Activiteiten personeel Activiteiten materieel
€ € € €
Totaal lasten:
€ 486.750
26.400 4.000 249.730 65.000* 45.620 100.000
Intussen is de onzekerheid die wij in 2013 vanwege de nieuwe stedelijkbestuurlijke inrichting signaleerden op het punt van de continuering van de financiering door het Stadsdeel Zuidoost van Imagine IC als ‘erfgoedbroedplaats’, uitgesteld tot 2017. De voortzetting van de financiering door de centrale Stad Amsterdam in het Kunstenplan 2013 - 2016, specifiek bedoeld voor de kennisfunctie van Imagine IC op terrein van immaterieel erfgoed, is afhankelijk van de tussentijdse evaluatie door de Commissie Erfgoed en Musea van de Amsterdamse Kunstraad. Deze staat voor het voorjaar van 2015 op de rol. Met de jaren 2014 en 2013 als inleg, hebben wij vertrouwen in de uitkomst en in de toekomst. 19 februari 2015 Joris Rijbroek secretaris / acterend voorzitter
Sabri Riahi penningmeester
De volgende bijlagen zijn opvraagbaar bij Imagine IC via
[email protected]: Bijlage 1: Jaarrekening 2014 Bijlage 2: Prestatieoverzicht 2014 Bijlage 3: De mensen in 2014
58.750 37.250 164.250 226.500
23 oktober: opening van de winterexpositie Let’s Party, een expo over uitgaansrituelen anno nu. Foto: Jordi Wallenburg © Imagine IC
16
Imagine IC, jaarverslag 2014
Imagine IC, jaarverslag 2014
17