Over het bestuur van KLJ
Het bestuur of de leidingsploeg is de drijvende kracht achter elke KLJ-afdeling. Ook jij zorgt er mee voor dat jullie afdeling elke keer opnieuw leuke activiteiten kan aanbieden, een onvergetelijk kamp ineensteekt, een spetterende fuif organiseert, een lekkere eetdag organiseert,… Je hebt dus een belangrijke verantwoordelijkheid, de leden en hun ouders, maar ook je medebestuursleden rekenen op jou en willen ook samen met jou ervoor gaan! Ook wij willen jou helpen en ondersteunen in je taak als bestuurslid of leid(st)er. In dit onderdeel vind je heel wat belangrijke tips en aandachtspunten voor een goede begeleidershouding. Daarnaast geven we je ook de kwaliteiten of kenmerken van een KLJ-leid(st)er mee en ten slotte overlopen we de belangrijkste bestuursfuncties en de bijhorende taken.
Nota’s Trainingsdagen - Over het bestuur van KLJ - -
B
egeleidershouding
Willen of niet, wanneer je als bestuurslid met kinderen of jongeren omgaat, beïnvloed je hun ontwikkeling. Door je eigen voorbeeld, je taalgebruik, je manier van omgaan met kinderen of jongeren, je houding ten opzichte van andere personen,…beïnvloed je hun manier van denken over zichzelf en anderen, hun houding, hun taalgebruik,… Daarom is het belangrijk dat je bewust nadenkt over hoe je omgaat met een groep kinderen of jongeren op een goede manier, zodat je positief bijdraagt tot hun opvoeding. Onderstaande aandachtspunten kunnen je daarbij helpen, het is aan jou om er iets mee te doen! •
Consequent Stel je als bestuurslid niet autoritair op, maar wees consequent en fair. Afspraken zijn afspraken, als leden zich daar niet aan houden, moet er ingegrepen worden. Er moet echter altijd plaats zijn voor dialoog en afspraken gelden evenzeer voor jou als voor de leden.
•
Inspraak en keuzevrijheid Geef je leden inspraak in de keuze van activiteiten, vraag hen raad bij het uitwerken van een thema voor jullie kamp, stel zelfs samen met hen de afspraken op,…. Je zal merken dat ze dit geweldig vinden en zich mee verantwoordelijk zullen voelen voor het welslagen van een KLJ-actititeit. Daarnaast is het belangrijk om bewust keuzemogelijkheden in te bouwen, door hen af en toe de keuze te laten wat ze willen spelen, met wie, waar en hoe.
•
Observatie Als leid(st)er moet je goed zien, luisteren en trachten aan te voelen wat er bij de leden omgaat. Dat veronderstelt een goed observerend vermogen en inlevingsvermogen. Doet iedereen mee? Krijgt iedereen voldoende kansen, staat er niemand aan de kant? Zijn sommige leden stiller dan anders? Is er spanning, tweestrijd in de groep? Het mag natuurlijk niet blijven bij vast-stellen alleen, je moet er ook iets mee doen.
•
Aanpassing Het is cruciaal om je begeleidershouding aan te passen aan elke situatie en aan elk kind. Dit wil niet zeggen dat de afspraken om de haverklap veranderen naargelang de situatie of het kind/de jongeren, maar wel je houding. Je houding als begeleider zal anders zijn bij –9’ers dan bij –16’ers. Je houdt rekening met hun leeftijdskenmerken en past hieraan je begeleidershouding aan. Nota’s Trainingsdagen - Over het bestuur van KLJ - 67 -
Meer informatie hierover vind je eerder in deze nota’s in het onderdeel ‘Over de leden>Leeftijdskenmerken’ (p. 19-28). Los van de leeftijd, is elk lid verschillend, elke groep is verschillend en vraagt dus een aangepaste aanpak. Hoe beter je de leden leert kennen, hoe beter je weet hoe je hen het beste kunt benaderen. De situatie van een activiteit zal je begeleidershouding bepalen, op tocht zal je strikter en kordater reageren, dan tijdens een spel aan het lokaal. •
Waardering en respect Het is normaal dat het niet met alle leden even goed klikt, toch is het belangrijk om iedereen gelijkwaardig te behandelen en even graag te zien. De inbreng van elk kind is even waardevol, probeer voor ieders ideeën en suggesties open te staan.
•
Positieve bekrachtiging Kinderen en jongeren leren veel gemakkelijker als je wijst op het positieve gedrag dat zij stellen, dit zorgt ervoor dat ze een positief zelfbeeld krijgen. Straffen of steeds hameren op het negatief gedrag, kan zorgen voor een negatief zelfbeeld. Probeer je leden te stimuleren en je enthousiasme op hen over te dragen. De nadruk ligt dus op belonen en bekrachtigen van goed gedrag, pas als dat niet werkt, kan je overgaan tot straffen. Meer informatie over belonen en straffen, wat kan en niet kan, vind je eerder in deze nota’s in het onderdeel ‘Over de leden>Straffen en belonen’ (p. 37-41).
•
Voorbeeldfunctie, tijdens en naast de activiteit Leden, ook oudere leden, zien jou als voorbeeld. Zeker als ze je graag hebben, gaan ze jou imiteren. Het is belangrijk dat je je hiervan bewust bent, niet alleen tijdens de activiteit, maar ook als je op stap gaat op zaterdagavond en een aantal leden tegen het lijf loopt. Probeer het evenwicht te bewaren tussen jezelf kunnen/durven zijn en rekening houden met het feit dat je leden naar je opkijken en je gedrag en houding kopiëren.
•
Veiligheid Kinderen en jongeren kunnen zich pas echt uitleven als ze geen angst hebben. Als leid(st)er kan jij ervoor zorgen dat kinderen zich veilig voelen zowel fysisch als psychisch. Fysieke veiligheid heeft te maken met veiligheid van het lokaal, het materiaal waarmee jullie knutselen, de omgeving waar jullie gaan spelen, de route waarlangs jullie fietsen,… Psychische veiligheid bekom je door kennismakingsspelletjes bij het begin van het jaar, vriendschappelijk met de leden om te gaan, niet luid te roepen, laten zien wie je bent, hen thuis te laten voelen, hen een knuffel te geven, een luisterend oor aan te bieden,…
Nota’s Trainingsdagen - Over het bestuur van KLJ - 68 -
•
Duidelijke informatie Wees duidelijk over wat je gaat doen, waar men je kan vinden, wat hen te wachten staat (bv. als ze geblinddoekt worden), wat kan en niet kan (afspraken duidelijk ophangen),… Ook dat zorgt voor een gevoel van veiligheid en kan probleemgedrag voorkomen.
•
Durf dit onderwerp bespreekbaar te maken Wanneer een bestuurslid zich niet verantwoordelijk gedraagt, mag hier ook op gesproken worden! Kaart dit echter wel voorzichtig aan, spreek hierover met het bestuurslid zelf en vermijd zoveel mogelijk om dit te doen in het bijzijn van de leden.
Nota’s Trainingsdagen - Over het bestuur van KLJ - 69 -
K
waliteiten leid(st)er
Als leid(sdt)er of bestuuslid worden er verschillende taken van jou gevraagd, waarbij je verschillende kwaliteiten of competenties van jezelf moet aanspreken. Tijdens de cursus hebben we deze kwaliteiten gegroepeerd in 6 personages of rollen: de clown, de uitvinder, de scheidsrechter, de bouwvakker, de vriend en de gids. Belangrijk om te onthouden is dat iedereen van nature bepaalde eigenschappen en rollen meer of minder in zich heeft. Toch is het belangrijk om alle eigenschappen in te oefenen. Neem in de eerste plaats vooral de rol in die goed bij je past, maar afhankelijk van de situaties zal je af en toe andere rollen moeten innemen. Je kan bijvoorbeeld niet altijd de clown uithangen. Wanneer je met ouders omgaat, is het belangrijk om te tonen dat je ook een gids kan zijn. Zoals gezegd, heb je altijd een natuurlijke voorkeur en talent voor een bepaald personage, maar het is belangrijk om de andere personages en hun kenmerken in jou naar boven te halen! Binnen een bestuurs- of leidingsploeg zit je samen met een heleboel verschillende persoonlijkheden. Sommigen zorgen voor de vrolijke noot en zijn goed in inkleding, terwijl anderen geboren leiders zijn, goed zijn in het verzinnen van nieuwe activiteiten of ervoor zorgen dat niemand zich uitgesloten voelt in de groep. Bij het op zoek gaan naar een medebegeleider, is het belangrijk om weten in welke rol jij heel sterk bent en in welke rol jij nog gecompenseerd moet worden. Hopelijk helpen onderstaande rollen of personages jou om dit te achterhalen, zodat je, met behulp van ons en je medeleid(st)ers alleen maar kan groeien in het animator zijn! Onthoud: niemand heeft alle rollen evenveel in zich, dat zou een superleid(st)er zijn en die bestaat, gelukkig, niet. De 6 personages en hun kenmerken •
Clown Eigenschappen van een clown zijn onder andere: • Je bent goed in inkleding. • Je kan een groep motiveren en meetrekken. • Je speelt in op onverwachte gebeurtenissen of reacties uit de groep. • Je bent sociaal en legt makkelijk contacten. • Je brengt mensen aan het lachen op momenten dat het te serieus wordt (bv. op bestuursvergaderingen).
Nota’s Trainingsdagen - Over het bestuur van KLJ - 70 -
•
Uitvinder Eigenschappen van een uitvinder zijn onder andere: • Je bent goed in het bedenken van nieuwe spelen en concepten. • Je bent creatief. • Je zorgt voor voldoende variatie binnen de KLJ-werking. • Je bent flexibel. • Je durft nieuwe ideeën uit te proberen.
•
Scheidsrechter Eigenschappen van een scheidsrechter zijn onder andere: • Je geeft duidelijke instructies aan de groep (zowel aan leden als andere bestuursleden). • Je kan grenzen trekken en bewaren. • Je gaat gepast om met conflicten. • Je weet hoe je moet straffen en belonen. • Je reageert gepast bij een ongeval. • Je hebt oog voor een veilige omgeving. • Je neemt je verantwoordelijkheid op. • Jouw beslissingen en standpunten worden aanvaard.
•
Bouwvakker Eigenschappen van een bouwvakker zijn onder andere: • Je bent praktisch ingesteld. Vooral een doener en in mindere mate een denker. • Je hebt respect voor het materiaal. • Je bent goed in het organiseren van dingen. • Je toont initiatief. • Je kan zelfstandig werken, maar ook samenwerken.
•
Vriend Eigenschappen van een vriend zijn onder andere: • Je kan je inleven in de leefwereld van anderen. • Je hebt respect voor anderen. • Je bent een luisterend oor. • Je bent steeds jezelf. • Je ondersteunt anderen en treedt niet snel op de voorgrond. • Je biedt vertrouwen en veiligheid. • Je hebt oog voor de onderlinge verhoudingen binnen een groep en wil dat iedereen zich goed voelt.
Nota’s Trainingsdagen - Over het bestuur van KLJ - 71 -
•
Gids Eigenschappen van een gids zijn onder andere: • Je kan iets duidelijk uitleggen en maakt je verstaanbaar binnen de groep. • Je bent goed in het leiding geven. • Je bent een voorbeeld voor de groep. • Je gaat samen met je groep op verkenning. Je zorgt ervoor dat niemand achterblijft.
Nota’s Trainingsdagen - Over het bestuur van KLJ - 72 -
B
estuursfuncties
Een bestuursgroep bestaat uit een groep jonge mensen. Iedereen is in dezelfde mate verantwoordelijk voor het goed draaien van de afdeling. Ieder bestuurslid heeft zijn vaardigheden en zal zich minder of meer geroepen voelen om bepaalde taken en functies op zich te nemen. Het is belangrijk om dit in het achterhoofd te houden bij de taakverdeling. Denk voor jezelf goed na waar je interesses liggen, waar je sterk in bent of waar je nog wil in groeien. Hieronder vind je een opsomming van de belangrijkste bestuursfunctie en de bijhorende taken. De belangrijkste functies en hun taken • Hoofdleiding • Bestuursvergaderingen bijeenroepen, voorbereiden en leiden. • Algemene coördinatie van de afdeling verzorgen. • De opvolging van de gemaakte afspraken controleren en ingrijpen indien nodig. • Zorgen dat het goed gaat in de afdeling. • De sfeer binnen de bestuursploeg in het oog houden. • … •
Secretaris • Post doornemen en de belangrijkste dingen melden op de bestuursvergadering . • Het verslag van de bestuursvergadering maken, tijdig afwerken en opsturen of mailen. • Tijdig de nodige administratie indienen (ledenlijst, subsidieaanvragen, inschrijvingen voor kadervorming,…). • Uitnodigingen aan andere verenigingen bezorgen,… . • …
•
Kassier • De afdelingskas beheren. • Regelmatig verslag uitbrengen van de financiële toestand. • Een kasboek en de documenten van uitgaven en inkomsten bijhouden. • Van de grote initiatieven een overzichtelijke afrekening maken en voorstellen op de bestuursvergadering. • Geld ontvangen. • Betalingen doen. • …
Nota’s Trainingsdagen - Over het bestuur van KLJ - 73 -
•
Gewestbestuurslid • Aanwezig zijn op het gewestbestuur. • Actief deelnemen aan het gewestbestuur. • De afdeling op een goede manier vertegenwoordigen: data van allerlei initiatieven (eigen activiteiten) goed bijhouden en er rekening mee houden bij planningen. Bij discussies de mening van de afdeling aan bod brengen. • Verslag uitbrengen op de bestuursvergadering (data van initiatieven, standpunten en beslissingen) en hier rekening mee houden in de werking van de afdeling.
•
Jeugdraadslid • Aanwezig zijn op de jeugdraad. • Actief deelnemen aan de vergaderingen van de jeugdraad. • De afdeling op een goede manier vertegenwoordigen: data van allerlei initiatieven (eigen activiteiten) goed bijhouden en er rekening mee houden bij planningen. Bij discussies de mening van de afdeling aan bod brengen. • Verslag uitbrengen op de bestuursvergadering (data van initiatieven, standpunten en beslissingen) en hier rekening mee houden in de werking van de afdeling.
•
Parochieraadslid • Aanwezig zijn op de parochieraad. • Actief deelnemen aan de vergaderingen van de parochieraad. • De afdeling op een goede manier vertegenwoordigen: data van allerlei initiatieven (eigen activiteiten) goed bijhouden en er rekening mee houden bij planningen. Bij discussies de mening van de afdeling aan bod brengen. • Verslag uitbrengen op de bestuursvergadering (data van initiatieven, standpunten en beslissingen) en hier rekening mee houden in de werking van de afdeling.
•
Bestuurlid/Leiding • Regelmatig de bestuursvergaderingen bijwonen. • Regelmatig ledenactiviteiten begeleiden. • De gemaakte afspraken nakomen. • Uitnodigingen ronddragen. • Het huishoudelijk reglement naleven. • …
Nota’s Trainingsdagen - Over het bestuur van KLJ - 74 -