Onderneemt December 2013
Voorwoord Het jaar 2013 nadert zijn einde. Was het een goed jaar? Elke ondernemer zal hier een ander antwoord op hebben. De afgelopen maanden sprak ik enkele ondernemers voor wie 2013 het beste jaar uit hun bestaan gaat worden. Hoe krijgen ze dat voor elkaar? Ik zag twee belangrijke patronen. Het eerste is: flexibel zijn om de onderneming aan te passen aan wijzigende omstandigheden. In de geest van Johan Cruijff's uitspraak: "Ieder nadeel heb z'n voordeel" mag je ook verwachten dat een (financiele) crisis kansen met zich mee brengt. Het is de kunst om deze kansen te herkennen en te durven grijpen.
DELS bruisend op weg om samen van 2014 een succesvol jaar te maken Het tweede patroon is meer samenwerken met andere ondernemers. Dat kan voor een langere periode, voor een enkele opdracht of voor een project. Win-win oplossingen kunnen ontstaan. Bijvoorbeeld als de bank de omzetgroei van de ene ondernemer niet wil financieren en een collega-
ondernemer niet voldoende werk heeft voor zijn machines of zijn bedrijfsruimte gedeeltelijk leeg heeft staan. De uitroep "Ondernemen is ook een kwestie van gunnen!" krijgt dan een andere betekenis: het durven gunnen van een (deel van de) opdracht aan je 'concullega' leidt tot voordeel van beiden.
"Liever wat minder avonden van een zo hoog mogelijke kwaliteit". Daarnaast kwam men met een groot aantal programma-ideeën. Het moge duidelijk zijn, dat wij deze initiatieven om mee te helpen bij de organisatie van de DELS-bijeenkomsten zeer op prijs stellen.
Op het moment van schrijven van dit stuk hebben we net een uiterst succesvolle DELSavond achter de rug: "Voor ieder wat wil(d)s bij De Peerdestal". Verderop vindt u een verslag. Vaak spreek je op zo'n avond met diegenen die je al kent. Door de opzet van deze avond hebben veel DELS-leden nieuwe contacten opgedaan en nog belangrijker: er is een aantal nieuwe initiatieven ontstaan.
Voor een aantal ondernemers wordt het de komende weken een heel drukke en hopelijk succesvolle tijd. Voor anderen is er misschien wat vrije tijd ter overdenking: nieuwe plannen voor het komende jaar. Graag wens ik u allen fijne feestdagen en een goede (boek-)jaarwisseling. Uiteraard kijken we als bestuur uit naar onze nieuwjaarsreceptie (9 januari in Restaurant Vale Nieuwe in Dieren) om u dan persoonlijk een goed en voorspoedig ondernemersjaar 2014 toe te wensen.
Verder is er op deze avond heel goed meegedacht met het bestuur over de invulling van de ondernemersavonden voor het komende jaar. De afgelopen jaren hebben we, met uitzondering van juli en augustus, elke derde donderdag van de maand een bijeenkomst georganiseerd. Een aantal leden gaf het volgende signaal:
Misschien is dat tegelijk de ideale gelegenheid om eens op een collegaondernemer af te stappen om die afspraak voor samenwerking, die u al lang in uw hoofd had zitten en nog niet had kunnen of willen maken, nu ook daadwerkelijk in gang te zetten. Willem van Arragon, Voorzitter
Kom ook naar de DELS-Nieuwjaarsreceptie 9 januari Traditioneel is de eerste donderdag van januari onze nieuwjaarsreceptie. Remco Jacobs zal de avond muzikaal omlijsten, Restaurant Vale Nieuwe serveert heerlijke tapas en "Aqua de Valencia" en de voorzitter houdt natuurlijk een inspirerende speech. Daarnaast is er de mogelijkheid om uw behendigheden in schieten en rijden op een Segway te vergroten. U bent van harte welkom met uw partner bijVale Nieuwe (het restaurant van Polysport Dieren), Aanvang 20.15 uur.
www.dels.nl
Gierpont: Steeds Zijwaarts “Ik breng de mensen heen, ik breng weer anderen terug, Mijn pont is als het ware ongeveer een soort van brug, En als de pont zo lang was als de breedte van de stroom, Dan kon hij blijven liggen, zei mij laatst een econoom”Beroemde regels uit het lied “De veerpont (heen en weer)” van Drs P.
Onze pont is een gierpont. Dat heeft niets met gier te maken maar alles met gieren. Een schip achter zijn anker giert op de stroom. Komt de stroom van links, dan giert het schip achter het anker naar rechts. Aan het eind van zijn zwaai gekomen, geeft de ankerketting een ruk, het schip klapt om, stroom komt van rechts en het schip zwaait naar links. Dat is bij het ankeren op stroom een (misselijkmakend) probleem. Voor onze pont is het echter de voornaamste motor. Onze pont is als een schip, voor anker middenin de IJssel met de boeg tegen de stroom in (in de richting van Doesburg dus). De ankerketting loopt via de kleine bootjes. Als de Dierense kant een stukje stroomafwaarts zakt, duwt de stroom de pont, die dan als een zeil werkt, opzij en daarmee naar de overkant. Als daar de Dierense kant naar Doesburg wordt getrokken en de Olburgse kant zakt, vaart hij terug. Het geratel dat je bij vertrek hoort, is het doorvoeren van de gierketting (die is een soort driehoek, zie de tekening) om de stand van de pont in het water te veranderen. De motor die op onze pont zit dient alleen ter ondersteuning om van de kant af te komen en om aan te leggen, De motor zou voor een vrij varende pont veel te zwak zijn. De stroom doet bijna al het werk. Het principe van de gierpont is uitgevonden in de 16ee eeuw: In april 1600 werd er octrooi op verleend. De oudste commerciële gierpont voer in de 17e eeuw bij Nijmegen. Er zijn er nog maar weinig in Nederland, een stuk of 10. Dit zeer bijzondere technische aspect van onze pont is maar bij weinigen bekend. Net zoals de windmolen herontdekt is, geldt dat de gierpont. Nog maar enkele jaren geleden is namelijk een nieuwe gierpont in gebruik genomen. Een gierpont had grote voordelen en heeft die nog steeds.
Voordelen nu: er ligt geen kabel dwars over de IJssel die deze voor scheepvaart (opgeduwd door stroom van achteren) blokkeert, veilig dus, je kunt er altijd langs aan een kant. Milieuvriendelijk, want een kleine motor volstaat en je hebt aan een kleine bemanning voldoende, dus is de exploitatie goedkoop. Onze pont bestaat sinds de 13e eeuw. Het is pas deze eeuw een gierpont geworden. Voor de geschiedenis van onze pont, zie de site www.veerpont-dieren.nl
www.dels.nl
Contact met de Gemeente Ondernemers kunnen met hun vragen terecht bij het publieksbureau van de gemeente Rheden. Tel.: 026-4976911.
Heeft u veel verschillende vragen en wilt u één aanspreekpunt, dan kunt u contact opnemen met de Accountmanager Bedrijven, de heer Rachid Haouli, Tel.: 026-4976926; Mail:
[email protected].
Contact met de Provincie Provincieloket telefoon: (026) 359 99 99 E-mail:
[email protected]
Herstel zet door De Nederlandse economie staat op een omslagpunt. Maar het duurt nog zeker tot 2015 voordat de consument dat in zijn portemonnee merkt en ook daadwerkelijk meer gaat uitgeven. Dat blijkt uit de jongste economische ramingen van De Nederlandsche Bank (DNB). Na een krimp van 1 % in 2013, rekent DNB voor volgend jaar op een bescheiden groei van 0,5 %. Dat herstel wordt nog hoofdzakelijk gedreven door de export. Pas in 2015 trekt ook de particuliere consumptie iets aan (0,3 procent), geholpen door een 2,5 procent hogere koopkracht. De economie groeit dan naar verwachting met 0,9 %. (Bron: deOndernemer.nl)
Bedrijfsintroductie: Roosmarij Even kort voorstellen. Ik ben Stephanie Nachtegaal en ben sinds 1 december 2012 de nieuwe eigenaar van Bloembinderij Roosmarij in Dieren. Hiermee is de winkel, die ooit door mijn moeder is opgericht, na 15 jaar weer terug in de familie. Vele Dierenaren zullen mij nog kennen als de jongste dochter van... In mijn jeugd heb ik vele uurtjes op de werkvloer gestaan. Tijdens de zoektocht naar een mogelijke overnamekandidaat in 2012, wist ik het: ik moest en zou deze winkel voortzetten. Het was puur een emotionele keuze. Slim? Nee!! Juiste keuze; JA! Ik ben misschien geen ervaren ondernemer maar wel een ervaren, gedreven bloemist met een duidelijke visie. Ik was, toen ik aan dit avontuur begon, voorbereid op een heel zware en moeilijke tijd. Roosmarij is dan wel een bestaand bedrijf, maar het was duidelijk dat er iets moest veranderen. Dat heb ik dan ook gedaan. Maar je weet van tevoren nooit zeker of een verandering als een verbetering wordt gezien en of deze zo uitpakt als je hoopt. De eerste maanden bleek mij dat ik iets te hard van stapel liep. Daar heb ik van geleerd en het tempo van de veranderingen aangepast. Terugkijkend op het afgelopen jaar, ben ik van mening dat de veranderingen goed zijn geweest. Met enthousiasme, passie, kwaliteit , creativiteit en gezelligheid hebben we heel veel mensen positief verrast. Het assortiment bestaat uit bijzondere soorten bloemen van het seizoen, boeketten die net even wat anders zijn, kwaliteitsaardewerk en glaswerk van oa. Dutz. Ik ben blij dat ik mijzelf kan zijn in mijn eigen winkel en in ons dorp waar nog tijd is voor een praatje en waar je nog wat voor iemand kan betekenen. Iedere week komen er nieuwe mensen de winkel binnen die zeer positief verrast zijn en tevreden de winkel uit gaan. Goed luisteren naar wat de mensen willen, maar vooral naar jezelf… Bloembinderij Roosmarij kunt u vinden op Wilhelminaweg 80 Dieren, Telefoon:0313 415 545
De Tender zoekt voortdurend stageplekken leuk en nuttig vinden om te leren. Daarmee worden hun kansen op een geschikte baan sterk vergroot.
De Tender, onderdeel van Het Rhedens, staat bekend om zijn plezierige sfeer en persoonlijke aanpak van bijzondere leerlingen. Met uitstekend praktijkonderwijs, worden de leerlingen heel gericht voorbereid op een toekomst op de arbeidsmarkt die bij hen past. Daarbij besteedt de Tender vooral aandacht aan hun sterke kanten en aan de dingen die zij
Onlangs introduceerde Het Rhedens, de Tender een nieuw onderwijsconcept, waarin de leerlingen meer dan ooit centraal staan. In het onderwijsprogramma wordt uitgegaan van het talent en de belangstelling van de leerling voor een bepaald vak. Het stage lopen is een zeer belangrijk onderdeel van de opleiding geworden. Immers, een stage geeft de leerlingen inhoudelijk zicht op hun mogelijke toekomstige werkzaamheden en daarmee op hun toekomst. De Tender is daarom altijd wel op zoek
DELS Onderneemt
naar bedrijven met goede stageplekken. Is er een WIN-WIN mogelijk? JA: Leerlingen die stage lopen bij DELS leden !
Voor meer informatie, neem contact op met Dhr. B. Nab: Tel. 0313 - 422 765; E-mail:
[email protected]
Opmerkelijke ondernemingen uit het verleden Ter overdenking en inspiratie wordt in DELS Onderneemt stilgestaan bij opmerkelijke initiatieven van ondernemers uit ons lokale verleden. Het betreft samenvattingen van artikelen die verschenen zijn in ‘Ambt en Heerlijkheid’, het kwartaalblad van de Oudheidkundige Kring Rheden - Rozendaal (www.oudheidkundigekring.nl).
Onderstaande bijdrage is ontleend aan een serie van twee artikel door R.H. C. Van Maanen, getiteld “Een aardappelmoutwijnbranderij in Dieren tussen 1841 en 1844” en “Nogmaals de aardappelmoutwijnbranderij “Volharding” te Dieren 1844-1846” (A&H nrs 127 en 128). Een van de meer opmerkelijke ondernemingen in de geschiedenis van het DELS-gebied is die van de aardappelmoutwijnbranderij “De Volharding”. Aardappelmoutwijn is een bijzonder product voor deze regio, dat werd geproduceerd in crisistijd op een aparte locatie. Tussen de jaren '30 en '50 van de 19e eeuw, verrezen in Nederland tientallen fabrieken waar aardappels en mout werden omgezet in aardappelmoutwijn. Tot dan toe werd alcohol vooral geproduceerd uit graan. Omdat de graanprijzen in die tijd hoog opliepen en omdat de aardappelteelt van overheidswege werd gestimuleerd, werden aardappels een aantrekkelijke alternatieve grondstof. In het productieproces werden aardappels gestoomd en gemalen, gemengd met mout en na gisting drie maal gedestilleerd tot een alcoholpercentage van 46% was verkregen. Deze alcoholische vloeistof werd vervolgens gebruikt bij de fabri-
cage van azijn, jenever, likeuren en industriële alcohol. Het restproduct bij de fabricage heette “spoeling” en werd gebruikt als veevoer. De jaren '40 van de 19e eeuw kunnen gekarakteriseerd worden als een crisisperiode. De staatsfinanciën waren niet op orde. Er dreigde een staatsbankroet dat pas in 1845 werd afgewend. Tegen deze achtergrond verzocht in 1841 de Gorinchemse wijnkoopman Cornelis de Blij aan de heer Adriaan Frantsz Bouricius of hij op diens eigendommen te Dieren een aardappelmoutwijnfabriek mocht oprichten. De beide heren werden het eens en gingen ingaande 1 september 1842 een vennootschap aan, waarbij De Blij alle technische zaken voor zijn rekening zou nemen en Bouricius jaarlijks tot 10.000 mud (700 ton) aardappelen zou leveren. Daarvoor moest Bouricius 25 hectare aardappels verbouwen. De locatie waar de fabriek “De Volharding” werd gesticht, zal de lezer vandaag de dag wat ongebruikelijk voorkomen. Het betrof een perceel ten westen van Dieren, langs het huidige fietspad “Lange Juffer”, komende vanuit de Hof te Dieren, voorbij de Carolineberg, juist achter de Nieuwe Plantage, aan de rechterkant. Tegenwoordig is dit een dicht begroeid bosperceel, dat zich niet zichtbaar onderscheidt van de omringende bospercelen. In dit bosperceel ligt een ven, dat ge-
voed wordt door welwater en als drenkplaats voor het wild dient. Dit ven is al oud en kan goed een van de redenen zijn geweest om de fabriek hier te vestigen. Voor de productie waren
www.dels.nl
tot 250 vaten water per dag nodig. Naast de fabriek werd ook een veestal voor 70 runderen en vier paarden gebouwd. De zolder van de veestal diende voor de opslag van hooi, stro en mout. Het bouwland werd verkregen door het aangrenzende heideterrein te ontginnen. Het vee werd met de spoeling gevoerd en de mest werd gebruikt om de voormalige heidegrond productiever te maken.
In 1843 werd 46.743,50 liter moutwijn verkocht. Daarbij kwamen ca. 1600 vaten spoeling vrij die eveneens verkocht werden. Bouricius kon deze voor fl. 0,10 per vat van De Blij kopen. De rest werd aan derden verkocht voor fl. 0,20 per vat. De combinatie van aardappelmoutwijnfabriek en veehouderij, waarbij de grondstoffen aardappels en water op korte afstand beschikbaar waren, maakte de samenwerking vruchtbaar. Donkere wolken pakten zich echter samen boven de fabriek. Bouricius verkeerde, na een eerder bankroet, in 1844 opnieuw in geldnood en in 1845 sloeg ook in Nederland de beruchte aardappelziekte fytoftora toe. In augustus 1846 werden de landerijen en de fabriek openbaar verkocht. Een doorstart als aardappelmoutwijnfabriek, aardappelzetmeelfabriek of moutwijnfabriek zat er niet meer in. De gebouwen werden gesloopt en het terrein werd door de koper ingeplant als bos. De topografische kaart van 1894 geeft ter plaatse een bosperceel aan. Tussen de bomen zijn vandaag de dag nog wel wat bouwresten te vinden die herinneren aan deze kortstondige en bijzondere industriële periode langs fietspad “Lange Juffer”.
Column: Maatschappelijke verantwoordelijkheid pakken (Door CDA wethouder Tjebbe Vugts, Portefeuille: WMO, inkomensvoorzieningen, werkgelegenheid, jeugd, coördinerend wethouder Velp). Allereerst dank ik de redactie voor het podium dat mij als wethouder wordt geboden om een grote groep ondernemers te bereiken. Graag maak ik hiervan gebruik. Werkgelegenheid en inkomen maken deel uit van mijn portefeuille. Het zijn onderwerpen die nauw verbonden zijn met de belangen van u als ondernemer. De economische crisis gaat ook aan onze regio niet voorbij. De werkloosheid stijgt en het aantal vacatures neemt af. Tegelijk kennen een aantal sectoren tekorten. Ook is bekend dat het rijk al jaren inzet op een nieuwe koers in de sociale wetgeving. De verantwoordelijkheid wordt meer en meer teruggelegd bij burgers en werkgevers. De term ‘participatiesamenleving’ heeft al behoorlijke bekendheid gekregen. Naast inhoudelijke argumenten speelt de betaalbaarheid van sociale voorzieningen een grote rol in de keuze voor de nieuwe koers. Iedereen die kan werken moet werken naar vermogen. Belangrijke rol voor werkgevers Van werkgevers wordt verwacht dat ze hun maatschappelijke verantwoordelijkheid pakken. De vraag is alleen: hoe? Iedereen heeft hier zijn eigen rol en verantwoordelijkheid in. Samenwerking is natuurlijk belangrijk. Mensen begeleiden naar werk, vraag en aanbod van werk op elkaar afstemmen en het economisch klimaat in de regio versterken: we hebben elkaar hard nodig om deze doelen te bereiken. Werkgeversservicepunt Alert Als gemeente Rheden hebben we de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in de dienstverlening aan werkgevers. In 2008 is de gemeente Rheden en Rozendaal in samenwerking
met het UWV Werkbedrijf en Presikhaaf Bedrijven gestart met het werkgeversservicepunt ‘Alert’. Doel was om vraag en aanbod op de lokale arbeidsmarkt beter op elkaar af te stemmen. Lokale werkgevers kunnen bij Alert terecht voor informatie, advies en vragen over het inzetten van personeel. De accountmanagers hebben kennis van de arbeidsmarkt en een groot netwerk om te zorgen dat de juiste persoon op de juiste plek komt.
nemen aan een regionale pilot om gezamenlijk (Rheden, Rozendaal, Renkum, Arnhem, Lingewaard, Overbetuwe, Doesburg en De Liemers, UWV WERK bedrijf en Presikhaaf Bedrijven) een werkgeversdienstverlening te ontwikkelen. We willen nadrukkelijk de ‘couleur locale behouden’; de regionalisering gebruiken we om een nog professioneler pakket van diensten te kunnen bieden.
Deze aanpak is succesvol gebleken. De accountmanager is met velen van u in gesprek geweest om te bepalen welke dienstverlening nodig is. In 2013 zijn er tot op heden 106 vacatures ‘opgehaald’ bij Rhedense werkgevers. Er zijn 85 personen vanuit de uitkering bemiddeld op deze vacatures. Een resultaat waar ik trots op ben, maar wat zonder uw medewerking ‘never nooit niet’ was gelukt.
Wij zien u als partner en de focus ligt op het aangaan van een relatie voor de lange termijn. Wederzijdse kennismaking is van belang, op die manier wordt duidelijk wat we voor elkaar kunnen betekenen en welke dienstverlening daarbij past. We zoeken totaaloplossingen en investeren in kennis om u als werkgever zo goed mogelijk van dienst te zijn.
Wethouder Tjebbe Vugts: ‘Samenwerken om uitdagingen op de arbeidsmarkt aan te gaan’ Regionalisering een must Maar het is nog niet voldoende; het moet efficiënter en effectiever. Daarnaast houdt de arbeidsmarkt niet op bij gemeentelijke grenzen. We streven naar een arbeidsmarkt waar geen tekort is aan geschikt personeel en de werkgelegenheid voldoende divers en ontwikkeld is om de regionale beroepsbevolking aan het werk te houden. Uitgangspunt: zoveel mogelijk mensen doen naar vermogen mee, of met een duur woord: ‘participeren in de samenleving’. Couleur locale behouden Om onze doelen te bereiken gaan we onze samenwerking verbreden in de
Een aanspreekpunt U krijgt één professioneel aanspreekpunt, waarbij u met al uw vragen terecht kunt. U wordt dus niet meer gebeld door accounthouders, adviseurs en relatiemanagers van de verschillende overheidsorganisaties. De regionale werkgeversdienstverlening is nog in oprichting. Zodra het besluit is genomen om structureel de dienstverlening regionaal vorm te geven, laat ik u dat weten. Voorlopig kunt u nog terecht bij uw vertrouwde accountmanager of mailen naar
[email protected]. Heeft u wensen en ideeën? Neem contact op met de projectmanager Petra van Gaal (06-25044544) van de regionale werkgeversdienstverlening, we willen u graag betrekken bij het inrichten en verbeteren van de dienstverlening.
regio. We hebben besloten om deel te
DELS Onderneemt
MVO: Business as usual levert meer op met een duurzame basis Streven naar een hoog bedrijfsresultaat, een beter milieu én naar het welzijn van al uw medewerkers. Dat is in een notendop wat Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) inhoudt. Voor veel ondernemers is dit een basisprincipe dat standaard in hun bedrijfsvoering wordt meegenomen, zonder hier al te veel woorden aan vuil te maken. Maar...eigenlijk zou iedere ondernemer dat wél moeten doen. Gebleken is namelijk, dat communicatie over uw MVO-beleid goed valt bij uw stakeholders en klanten. Zij doen graag zaken met u als duurzaam bedrijf.
Een paar weken geleden bezocht ik de ondernemersavond ‘Het Grote Groene
Geld’ in Lochem. Een avond met interessante sprekers, veel voorbeelden van duurzaam ondernemen en de bekendmaking van het beste ondernemersidee van Oost-Nederland. Eén van de deelnemers was een lokale aardappelverwerkingsfabriek. Het is een interessant voorbeeld van een bedrijf dat zeer duurzaam produceert, maar hier nauwelijks over communiceert. Zo wordt het plaatselijke zwembad verwarmd met restwarmte van de fabriek, wordt biogas gewonnen uit het afvalwater en maakt de fabriek zoveel mogelijk gebruik van lokale boeren voor de toelevering (dat dus ook weer de uitstoot van CO2 verlaagt). Ik, als eindgebruiker, had er geen idee van dat ik zulke verantwoorde frietjes at en was blij verrast. Met mij, blijkbaar, nog veel meer mensen. Uit onderzoek van SE Consultancy en het onderzoeksbureau Motivaction blijkt dat een dikke 80 procent van de Nederlanders het (zeer) belangrijk vindt dat bedrijven aandacht besteden aan mens, maatschappij en milieu.
Een beetje ondernemer ruikt hier de marktkansen al op afstand. Een duurzame bedrijfsvoering onderscheidt u dus van uw concurrenten op een positieve manier. Niet verkeerd in deze tijd. Wanneer u slim met uw energieverbruik en afvalstromen omgaat, zoals dat een duurzaam bedrijf betaamt, bespaart u ook nog eens op uw kosten. De win-winsituatie in haar meest perfecte vorm. Misschien heeft bovenstaande wat opheldering gebracht voor wie een duurzame bedrijfsvoering nog een ver van mijn bed show was. Wie weet brengt het u zelfs zover dat u gaat nadenken over uw eigen MVO-beleid. Uw klanten wachten gespannen af...
Sarah Monkau, Ecotrigger & Commissie Duurzaam Ondernemen en Innovatie (DOI) DELS
Gevraagd: Meedenken, anticiperen en uw wijsheid Elders in dit blad vindt u een verslag van het overleg tussen DELS en de gemeente Rheden over de Spankerenseweg. Het bestuur van DELS heeft over dit onderwerp, waarover binnen onze vereniging meerdere meningen bestaan, de leden geraadpleegd. Daar is massaal op gereageerd. Hartelijk dank daarvoor. De inbreng van de leden heeft het bestuur geholpen bij het voor het voetlicht brengen van onze bezwaren. DELS wordt door de gemeente als een serieuze gesprekspartner gezien. Daarbij wil DELS gemeenschappelijke belangen behartigen. Zo mogelijk, wil DELS daarbij in overleg met de overheid tot een oplossing komen. Procedures waarin DELS als partij optreedt, willen wij het liefst voorkomen. Uiteraard staat het u als individu altijd vrij om een procedure te voeren over een onderwerp dat u aangaat. Als bestuur en/of commissie van DELS zien wij onze taak echter meer in de fase daarvoor, bij het overtuigen van de overheid van ondernemersstandpunten en bij het zoeken naar oplossingen. Aan u allen de vraag om het bestuur te waarschuwen als er een probleem is waarbij een taak voor DELS zou kunnen zijn weggelegd. Wij kunnen als bestuur immers niet alle problemen zelf herkennen. Seint u ons dus a.u.b. in.
Gebruik s.v.p. ook de vrijdagmail om andere DELS-leden van belangrijke zaken op de hoogte te houden Stuur uw bijdrage uiterlijk op donderdag naar Ben Baris voor plaatsing de dag erna.
www.dels.nl
Ledenavonden - een belangrijke kern van DELS Sinds de uitgave van DELS Onderneemt in het voorjaar, zijn er weer verschillende DELS avonden geweest. Een impressie geven van deze genoeglijke avonden is moeilijk; je moet er bij zijn geweest! De avond bij Burton Car Company. Niet alleen: hoe je van een lelijke eend een mooie zwaan maakt (een Nederlandse sportwagen met een Alabel), maar ook een avond vol innovatief ondernemersschap van kunstenaars met ondernemerskwaliteiten en bijzondere ideeen. Wat dacht u van: - een vibratoropzetstuk voor je electrische tandenborstel (goedkoop en milieubewust); -.een internetwinkel die de detailhandel niet stuk maakt, maar juist steunt tot beider voordeel; - een andere kijk op milieuwinst (een t erugverdientijd van 5 jaar is niet lang, maar betekent een rendement van 20% waarbij in het verleden behaalde resultaten wel degelijk.....).
Toch maar zelf eentje kopen of bouwen?
hun vaardigheden. Ook wie de school heeft verlaten, kan voor raad en daad De Zomerborrel begon bij Villa Veertien. Wij werden overgezet door onze eigen gierpont en daarna volgde een kleine fietstocht aan de andere kant van de IJssel voor een bezoek aan bierbrouwerij Rodenburg in Rha. Wij werden zeer gastvrij ontvangen door uitbater Steve Gammage en zijn familie die ons in hun passie voor speciale bieren lieten delen. Ook was er gelegenheid om te oefenen met de Segway. Op zich misschien een merkwaardige combinatie, maar ondernemen is ook risico durven nemen.
Het bezoek aan De Tender opende de ogen van een aantal van ons. Het is allereerst een schitterend gebouw waarin de leerlingen zich thuis kunnen voelen. De avond werd zeer goed verzorgd door leerlingen van De Tender zelf. Het docententeam legde ons uit op welke wijze hun leerlingen worden geholpen bij het ontwikkelen van
bij het betrokken team terecht. Heel belangrijk is de bereidheid van ondernemers om deze leerlingen op te nemen in hun bedrijven (zie de oproep elders in dit blad). Ons lid Geurt van Steenbeek legde uit dat en hoe zijn bedrijf dat al jaren tot volle tevredenheid doet. Wild-avond bij de Peerdestal en inventarisatie voor invulling DELS-avonden
volgend jaar. De avond was nuttig, maar bovenal heel gezellig. De tafelindeling werd opgelegd waardoor nieuwe contacten ontstonden. Terugkijkend hebben in 2013 veel verschillende onderwerpen de revue gepasseerd. We zien dan ook uit naar uw komst bij de volgende DELS avonden (zie ook de kalender).
Rheden officieel Fairtrade gemeente De gemeente Rheden heeft op 29 oktober officieel het predikaat FAIRTRADE ontvangen. Op zich is dat niet zo bijzonder. Wel dat dit binnen een jaar gerealiseerd is. Uit de toekenning van het predikaat blijkt dat intussen veel instellingen en bedrijven in de gemeente Rheden fairtrade producten in hun assortiment hebben. Wat is Fairtrade? Fairtrade betekent eerlijke handel: dat producenten in ontwikkelingslanden een eerlijke prijs krijgen voor hun product. En dat de omstandigheden waarin zij werken menswaardig zijn. Dus geen kinderarbeid noch extreem lange werkdagen. Met aandacht voor milieuvriendelijke productieprocessen. Door een gecertificeerd fairtrade product te kopen, draag je bij aan de vooruitgang van mensen die het een stuk minder goed hebben dan wij. Opmerkelijk De actieve deelname vanuit het bedrijfsleven, ook van DELS-leden, scoorde hoog in het juryrapport en laat zien dat de maatschappelijke betrokkenheid in Rheden blijft groeien. En omdat DELS-leden mede hebben bijgedragen aan deze toekenning, kunnen wij daar zeker trots op zijn.
DELS Onderneemt
Het bodemvoorrecht Al eerder is in DELS Onderneemt geschreven over het bodemvoorrecht van de fiscus. Dat komt erop neer dat de fiscus soms eigendom van derden niet hoeft te respecteren bij bepaalde belastingschulden (loon- en omzetbelasting zijn de belangrijkste). Stel u levert machines aan een fabriek of tafels aan een kroeg. U levert op krediet en er wordt een afbetalingsregeling getroffen. U spreekt af dat de machines of de tafels van uw bedrijf blijven tot dat zij zijn betaald. U loopt dan het risico dat de fiscus uw eigendomsvoorbehoud negeert en dat uw machines en tafels voor de belastingschulden van de ondernemer worden verkocht. De regeling is ingewikkelder dan hierboven wordt aangegeven, maar het gaat om een schets. Deze regeling heeft nu een nieuwe dimensie gekregen.
Vroeger gold: debiteur in nood: snel de machines en tafels ophalen; wie het eerst komt… Dat is veranderd in 2013. U moet nu voordat u uw machines en tafels ophaalt de fiscus melden dat u dat van plan bent. Dan kan de fiscus alsnog besluiten zijn rechten uit te oefenen (beslag leggen dus en u vist achter het net). Als u het niet vooraf meldt en uw machines en tafels gewoon ophaalt loopt u zelfs het risico dat er een aanslag voor de waarde van uw spullen wordt verstuurd….aan u. Wat kunt u doen? Ook deze regeling is ingewikkelder dan hier kan worden aangegeven. Er zijn formulieren, regels en uitzonderingen. Een uitzondering betreft in sommige gevallen een situatie waarbij er sprake is van een achterstand van minder dan 4 maanden. Dus wees er snel bij en win tijdig advies in. Ga niet duwen en trekken met de debiteur die u niet kan betalen indien u goederen die tot de inventaris van een bedrijf horen op krediet levert. De 4 maanden zijn zo voorbij. Bovendien, hoe langer u wacht, des te groter de kans dat uw debiteur belastingschulden heeft. Leuker is het weer niet gemaakt door de fiscus.
Kijk op de zaak: Passende arbeid of gewijzigde overeenkomst? (door Sander van der Zwan) Als een werknemer ziek wordt, heeft de werkgever de verplichting het loon 104 weken door te betalen en in passende arbeid te voorzien. Wat nu als die situatie ongewijzigd blijft en de werknemer later weer ziek wordt? De feiten De werknemer werd ziek in 1998. In 1999 begon hij met passende arbeid en kreeg een gedeeltelijke WAO-uitkering. In 2002 ging hij halve dagen werken, in 2003 werd een nieuwe taakomschrijving gemaakt. Vanaf 2009 was de werknemer weer ziek en werkte niet meer. De werkgever wilde niet opnieuw 104 weken betalen. Het UWV vond dat de werkgever onvoldoende meewerkte en kwalificeerde de opstelling van de werkgever zelfs als “kwalijk”. De werknemer vorderde doorbetaling van loon wegens ziekte vanaf 2009.
De uitspraak De Hoge Raad stelde uiteindelijk de werkgever in het gelijk (30 september 2011, NJ 2013, 187). De reden daarvoor was dat de werknemer nog steeds bezig was met “passende arbeid” sinds 1998. De inhoud van de arbeidsvoorwaarden was niet veranderd. Partijen hadden daar geen afspraken over gemaakt en dat betekent dat hier geen sprake was van een nieuwe ziekte maar van (na 10 jaar!) uitval tijdens het reïntegratietraject. Bijzonder aan de uitspraak is dat veel lagere rechters (de Hoge Raad is de hoogste Nederlandse rechter) in dit soort situaties de zijde van de werknemer kiezen, bijvoorbeeld door aan te nemen dat na bepaalde tijd de passende arbeid vast is geworden en onderdeel is geworden van de arbeidsovereenkomst. www.dels.nl
De uitspraak leert dat dat niet te gemakkelijk kan worden aangenomen. Of dat in een concrete situatie kan worden aangenomen, hangt af van alle omstandigheden van het geval. Vanuit werkgeversperspectief kan het dus verstandig zijn de arbeidsverhouding niet formeel aan te passen aan de capaciteiten die de werknemer wel heeft, maar de werkzaamheden te blijven zien als passende arbeid en te blijven hopen (al is dat tegen beter weten in) op terugkeer in de oude functie vanwege het risico op hernieuwde uitval. Dat is eigenlijk niet de bedoeling van de reïntegratieregelingen. De Hoge Raad wijst er echter op dat de regering zich destijds het probleem heeft gerealiseerd, maar ervoor gekozen heeft het niet op te lossen. Daarom kiest de Hoge Raad hier voor de werkgever en niet voor de werknemer.
Renovatie Spankerenseweg DELS heeft een aantal malen overleg gehad met de gemeente Rheden over het ontwerp voor de herinrichting van de Spankerenseweg. DELS heeft in dat kader de mening van de leden gepeild en aan de hand daarvan een reactie gegeven. Er is vervolgens een gezamenlijke vergadering geweest met het ontwerpteam waarbij ook de stichting Spankerenseweg aanwezig was. De bewoners van de Spankerenseweg zijn nauw betrokken bij het nieuwe ontwerp. Dat ontwerp voorziet erin dat de Spankerenseweg een fractie wordt versmald (om ruimte te creëren voor bomen in de stoep), dat alle kruispunten gelijkwaardig worden en dat op de kruispunten verkeerstafels worden aangebracht. Ten slotte wordt de hele Spankerenseweg beklinkerd. Dit onwerp sluit aan op het verkeerscirculatieplan dat door de gemeenteraad is goedgekeurd. De Spankerenseweg is daarin geen hoofdontsluitingsweg (zoals bijvoorbeeld de Harderwijkerweg). Naar huidige verkeersinzichten heeft de Spankerenseweg de status net daaronder (erftoegangsweg type 1). Moderne verkeersinzich-
ten houden in dat de constructie van de weg logisch moet zijn voor weggebruikers en dat zaken als snelheid en voorrang moeten passen bij het ontwerp. Bij dit ontwerp hoort volgens de door de gemeente ingeschakelde (externe) deskundigen dat de weg een 30 km zone wordt met gelijkwaardige kruisingen en plateaus. De bewoners van de Spankerenseweg willen de Spankerenseweg liefst vrachtauto-luw maar dat is niet de bedoeling van de gemeente. De ontwerpers en de gemeente menen dat het uiteindelijk ontwerp voldoet aan het verkeerscirculatieplan. Voorts blijft de weg bruikbaar voor vrachtverkeer, maar tegelijkertijd oogt deze niet als een racebaan. DELS heeft aangegeven dat 30 km geen bezwaar hoeft te zijn maar dat de Spankerenseweg een voorrangsweg zou moeten blijven. Daarvoor zijn 2 redenen aangevoerd. Allereerst de veiligheid (de weg is nu niet onveilig maar als iedere fietser van rechts voorrang krijgt, kan een onveilige situatie ontstaan) en ten tweede de milieubelasting (optrekken en afremmen van vrachtauto’s vanwege de voorrangssituatie en de drempels). De ontwerpers delen de bezwaren van DELS niet met als verkeerskundig argument de logica van het ontwerp (een 30 km voorrangsweg is niet logisch).
De bewoners en de stichting zijn het daarmee eens. DELS heeft voorts de vrees geuit dat bij een zich in de toekomst voordoend probleem, een ongeluk bijvoorbeeld, alsnog gekozen wordt de weg voor vrachtverkeer af te sluiten. Ons werd verzekerd dat dat niet de bedoeling is. DELS heeft overwogen of deze discussie tot een procedure zou moeten leiden en dat ook aangegeven in het overleg. De gemeente heeft naar aanleiding daarvan een brief aan DELS geschreven met de volgende passages: - Dit betekent dat de weg altijd toegankelijk moet zijn voor vrachtverkeer; - Als er al aanleiding zal zijn om wijzigingen aan te brengen zal dit in overleg met bewoners en belanghebbenden gebeuren waarbij de functie van de weg altijd het uitgangspunt blijft. Het bestuur van DELS heeft besloten met deze toezegging genoegen te nemen. Mocht er zich een probleem voordoen in de toekomst, dan zal DELS onder verwijzing naar haar eerdere bezwaren het standpunt kunnen innemen dat de voorrangssituatie hersteld moet worden.
Nieuwsflits rechtsbijstandsverzekering (door Sander van der Swan) Op 7 november 2013 heeft het Europees Hof van Justitie een belangrijke uitspraak gedaan over de vrije advocaatkeuze bij rechtsbijstandsverzekeringen. De uitspraak komt erop neer dat de verzekerde recht heeft op een advocaat van zijn eigen keuze zodra een procedure moet worden gevoerd.
Dat wijkt af van de tot nu toe door Nederlandse rechtsbijstandsverzekeringen gehanteerde praktijk. In die praktijk had de verzekerde slechts recht op een advocaat van zijn eigen keuze indien een procedure moest worden gevoerd waarvoor de inschakeling van een advocaat verplicht is. In veel procedures is dat echter niet verplicht (zoals bij de kantonrechter, de bestuursrechter en geschillencommissies bijvoorbeeld). Met deze uitspraak is het dus makkelijker geworden om op kosten van de rechtsbijstandsverzekeraar een eigen advocaat in te schakelen. Heeft u een lopende procedure waarin u wordt bijgestaan door een medewerker van de verzekering zelf, kunt u overstappen naar een advocaat van uw keuze. Daar moet u zelf aan denken. Rechtsbijstandsverzekeraars zeggen verrast te zijn door deze uitspraak maar eigenlijk tekende deze zich al af in 2009. In mijn bijdrage voor dit blad toen heb ik daar op gewezen. Of rechtsbijstandsverzekeraars naar aanleiding van deze uitspraak hun polissen of dekkingen zullen gaan aanpassen, staat nog te bezien.
DELS Onderneemt
Social Media - Niet meer weg te denken Ook in 2013 is het social media gebruik weer toegenomen. Enkele highlights uit een onderzoekresultaten laten zien dat 93% van de marketeers social media gebruikt voor zakelijke doeleinden. Steeds vaker gebeurt dit via de mobiele telefoon. In de laatste twee jaar bezochten bijna een biljoen mensen een sociaal netwerk via een smartphone. En hoe vaak kijkt u wel niet per week even op uw favoriete sociale netwerk? Waar moet u zijn in de wereld van social media? Wanneer we kijken naar de cijfers van populaire sociale netwerken staat Facebook (nog steeds) op de eerste plaats. Het snelstgroeiende netwerk van begin 2013 was Twitter, maar Google Plus blijkt aan een opmars bezig. Met name veertigplussers weten de weg naar Google Plus te vinden. Verder blijkt uit de cijfers dat steeds meer organisaties een bedrijfspagina op LinkedIn aanmaken. Ook worden steeds meer vacatures via LinkedIn aangeboden.
Daarnaast zijn er ontwikkelingen waar te nemen, zoals het gebruik van visuele content. Platformen als YouTube, Pinterest en Instagram spelen hier op in. Op Instagram worden dagelijks bijna 50 miljoen foto’s gepubliceerd. En, iedere minuut wordt er meer dan 100 uur aan video’s op YouTube geplaatst. De populariteit van social media kent dus nog geen einde.
Duidelijkheid over de Traverse?
Kansen voor onze toeristische ondernemers Veluwe moet toeristische topbestemming blijven De Veluwe moet weer aan de top van binnenlandse vakantiebestemmingen komen. Daarvoor slaan meer dan tien Veluwse gemeenten, Recron, Koninklijke Horeca Nederland, de Veluwse Attracties en de provincie Gelderland de handen ineen. Zij gaan het toeristisch bedrijfsleven ondersteunen in het verbeteren van hun product. Op 4 december 2013 is daarvoor een convenant ondertekend. 'De Veluwe is een uniek gebied met veel toeristische mogelijkheden. Om de Veluwe ook voor de toeristen weer op de eerste plaats te krijgen, moeten we aan de slag. Goed om te zien dat zoveel partijen hier samen aan willen werken. Dat is goed voor de Veluwe, haar inwoners, recreanten en de economie’, aldus gedeputeerde Jan Jacob van Dijk. Om het toerisme op de Veluwe te stimuleren, gaan tien projecten van start op het gebied van innovatie en ruimtelijke ordening. Bijvoorbeeld, een acquisitieteam onder leiding van de gemeente Barneveld stelt een geografische vlekkenkaart op voor nieuwe initiatieven en uitbreidingsmogelijkheden. Ook de gemeente Rheden heeft het convenant ondertekend. Bovenstaand artikel is gepubliceerd op de site van de provincie Gelderland, waar ook het convenant zelf is in te zien. Vermeldenswaard is het werkplan, dat voorziet in onder andere een acquisitieteam (trekker van dat team is de gemeente Barneveld) dat initiatieven moet inventariseren en stimuleren. Deelnemende gemeenten wordt gevraagd aan te geven waar zij ruimte voor ontwikkelingen in hun gemeente zien. Stimuleren daarvan kan geen kwaad, dus als u met een idee rondloopt, benader dan onze gemeente of de “trekker”. www.dels.nl
Op 20 december heeft de Raad van State zich over de Traverse in Dieren gebogen. Afgelopen zomer stelden Provinciale Staten het inpassingsplan voor de Traverse vast. Echter tegen dat besluit is een aantal beroepschriften ingediend. Alle beroepschriften worden tegelijk behandeld door de Raad van State. Zij zal naar verwachting begin 2014 uitspraak doen. De Raad van State is de hoogste Nederlandse bestuursrechter. Als de Raad van State het huidige inpassingsplan in stand laat, wordt het plan daarmee definitief. Als de Raad van State het vaststellingsbesluit vernietigt, dan zal het van het oordeel afhangen wat er moet gebeuren. Vaak zal na een vernietiging opnieuw moeten worden besloten, rekening houdend met de uitspraak.
Spambox Iedere vrijdag krijgen DELS-leden een mail, de vrijdagpost. Soms komt deze mail onbedoeld in uw spambox terecht. Als u geen vrijdagmail van DELS ontvangt, controleert u dan of dit ook bij u het geval is. Checkt u verder regelmatig de site op nieuws of verslagen.
Acht tips voor een groene werkplek Thuis scheid je je afval, heb je je gloeilampen vervangen door LEDlampen en alleen nog biologisch vlees. Maar hoe kun je groener op je werk zijn? Hoe word je milieuvriendelijk, duurzaam en maatschappelijk verantwoord op je werk?
minder apparaten, hoe beter de luchtkwaliteit. Zaak is het dus om het aantal apparaten terug te brengen. Kan jouw afdeling of bedrijf overgaan op multifunctionele apparaten? Zorg voor milieuvriendelijke, hervulbare cartridges en dat elektronica het Energy Star of GEA keurmerk heeft.
1. Eerst het grote denkwerk 3. Het zijn de kleine dinOm groener te worden, moet je eerst gen... weten wat je precies verbruikt op je werk. Bestudeer je werkplek: welke zaken liggen er? Kijk naar je bureau zelf, de tl-balk erboven, het open raam met de airco ernaast en de vele stapels printjes op je bureaublad. Wat gebruik je vaak en wat minder? Bekijk vervolgens de milieu-impact: met welke zaken
2. Energieslurpers tasten de luchtkwaliteit aan Hoeveel printers staan op en rond jouw werkplek? Zijn er aparte faxapparaten, scanners, kopieermachines? Hoe
Besef dat kleine zaken grote impact hebben. Als iedereen een nietje per dag bespaart, scheelt dat al gauw tonnen staal. Bedenk daarom telkens of je echt die post-it nodig hebt, dat nietje Onthoud: Small change x many people = big change.
4. Papier Papier: geen enkele werkplek kan zonder. Maar we kunnen wel slimmer met papier omgaan. Door papier te kopen met het FSC-keurmerk. Door dubbelzijdig te printen en te kopiëren, met aan elke kant van het blad meerdere pagina’s. Gebruik mislukte kopieën en eenzijdig bedrukte blaadjes als notitiepapier en leg dit handig naast de telefoon. Maar het belangrijkste? Is het wel nodig om te printen? Kun je niet gewoon van je scherm lezen?
5. Zorg voor bewustwording Een beter milieu begint bij jezelf. Maar op je werkplek ben je afhankelijk van
leidinggevenden en collega's. Maak daarom een groene werkplek bespreekbaar. Praat met je leidinggevende over de mogelijkheden voor de afdeling of het bedrijf. Vertel collega’s over je plannen en wensen. Creëer je betrokkenheid en bewustwording. Bijvoorbeeld door afdelingen tegen elkaar te laten strijden: wie is deze week duurzamer geweest? Hoe gaan we project X milieuvriendelijk oppakken. En plaats standaard onder elke e-mail de volgende tekst: Do you really need to print this e-mail?
6. De groene lunch Hoe groen is de catering van jouw bedrijf? Hoe biologisch is het aanbod? Bij niet-biologisch kun je natuurlijk altijd suggesties doen. Of je eigen lunchbox meenemen. Wordt er Max Havelaar koffie gedronken, of Good origin van Douwe Egberts? En vervang die CO2uitstotende 4 uur cup-a-soup voor een heerlijke, fairtrade chocoladereep van Tony Chocolonely of een verantwoorde, mooie, groene appel.
8. Groene auto Op weg naar werk kan altijd groener. Verruil je benzineslurper voor een hybride en geniet van slechts 14% fiscale bijtelling. Ga carpoolen, of neem carpoolers mee. Schoner kan ook: verdiep je in een eventuele fietsregeling of een OV-jaarkaart.
Provinciaal beleid tegen bureaucratie
Introduceer jezelf Nieuwe leden krijgen de gelegenheid zich tijdens een DELS-avond kort voor te stellen. Meld je hiervoor aan via de secretaris:
[email protected]
Daarnaast kun je als nieuw lid (of als bestaand lid) jouw bedrijf introduceren middels “DELS Onderneemt” (maximaal 300 woorden en een foto). Je kunt de input hiervoor mailen naar de redactie.
De provincie Gelderland wil ruimte voor actie en ontwikkeling. Dat betekent minder regels en bureaucratie. Daarvoor heeft de Provincie een 'Meldpunt minder regels' ingesteld. Bedrijven kunnen hier problemen melden die door overregulering zijn ontstaan. Zo hoopt de gemeente inzicht te krijgen in de 'regellast' die wordt ervaren. Meldingen en suggesties worden gebruikt voor het verbeteren van regels en procedures. Als het mogelijk, is wordt overbodige regelgeving geschrapt. De Provincie stelt dat u binnen een maand een reactie krijgt op uw vraag of reactie, waarin staat wat er met de reactie wordt gedaan. De dienst is in principe opgezet voor bedrijven. U kunt direct naar http://www.antwoordvoorbedrijven.nl/ gaan. Antwoord voor Bedrijven is dé overheid voor ondernemers. Een portaal waar ondernemers terecht kunnen voor alle voor hen relevante en actuele overheidsinformatie.
DELS Onderneemt
www.editoo.nl
Indien onbestelbaar retour: beverodelaan 10, 6952 JJ Dieren
DELS Zonnepanelenactie een groot succes Doel van de DELS commissie Duurzaam Ondernemen en Innovatie (DOI) is onder andere het stimuleren van een CO2 neutrale omgeving. Om dat te stimuleren, hebben we sinds vorig jaar juli de zonnepanelenactie gevoerd. Deze was eigenlijk voor 1 jaar bedoeld, maar effectief liep het tot vorige week door. Er zijn via deze actie 889 panelen geplaatst door Pfixx Solar (de door DOI geselecteerde leverancier) in de gemeente Rheden. Daarnaast zijn er onbekende aantallen geplaatst door andere leveranciers. De panelen zijn geplaatst bij zowel particulieren, instellingen als bedrijven. Dat zo'n actie niet gelijkmatig verloopt, blijkt wel uit de grafiek van het aantal geplaatste zonnepanelen (de rode lijn; de blauwe lijn is het aantal kWh). De verkoop van de laatste maanden is dan ook opmerkelijk te noemen. Het succes van de actie is behalve het aantal geplaatste zonnepanelen, dat ruim boven de verwachting ligt, ook de stimulerende werking die ervan uitgaat. Twee voorbeelden springen eruit. Het eerste is de Speeltuin in Dieren. Deze populaire speeltuin heeft vorig jaar via het DELS Fonds reeds zonnepanelen aangeboden gekregen. Dankzij een nieuwe gift van het Buurtschap in Dieren, gaan ze nu extra panelen plaatsen. Na de verbouwing zal al hun electriciteit door zonnepanelen opgewekt gaan worden. Het andere voorbeeld is de Spelerij/Uitvinderij. Zij gebruiken de relatief rustige wintermaanden om van en met de zonnepanelen zelf er weer een bijzonder kunstzinnig (en zonnig) project van te maken dat past bij hun bijzondere uitstraling. Er zullen zeker persmomenten komen als deze twee projecten begin volgend jaar afgerond zijn.
Algemene Leden Vergadering 21 februari Reserveer nu alvast deze avond want het belooft weer een bijzondere avond te worden!
Errata In de vorige editie is de website van T. J. Goudswaard weggevallen. De website van zijn bedrijf is www.brandom.nl
www.dels.nl
Redactie Ben Baris (vrijdag update)
[email protected] Arie Rijneveld
[email protected] Niek van Duivenbooden
[email protected] Sander van der Zwan
[email protected] Meer DELS Nieuws... elke vrijdag per e-mail en via www.dels.nl
DELS Agenda We zien u allen graag op de komende DELS avonden. 9 januari Nieuwjaarsreceptie, Vale Nieuwe (bij Polysport) te Dieren 21 februari Algemene LedenVergadering met vrolijke opnoot, Theothorne, Dieren 27 maart Duurzame Mobiliteit ontbijtsessie
Kijk op www.DELS.nl voor meer informatie en de actuele agenda.