VERSLAG VAN HET BESTUUR OVER HET JAAR 2013
STERK IN WONEN DOOR DUURZAAM VERBETEREN
N E D E R W E E R T
WONINGVERENIGING Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
1
2
VERSLAG VAN HET BESTUUR OVER HET JAAR 2013 STERK IN WONEN DOOR DUURZAAM VERBETEREN 2013 was een intensief jaar voor onze organisatie. Na de invoering van diverse beleidsaanpassingen afgelopen 2 jaren, nodig om ons huishoudboekje op orde te houden, hebben we in 2013 kritisch naar de eigen organisatie gekeken; wat zijn de effecten van de beleidsveranderingen op het dagelijkse werk en wat betekent dit voor de personele inzet en organisatiestructuur? Financieel gezien klauteren we, dankzij de diverse maatregelen van de afgelopen jaren, uit het diepe dal omhoog. We bouwen weer eigen vermogen op, waardoor we komende jaren voorzichtig kunnen gaan kijken naar gewenste investeringen in duurzaamheid en transformatie van de bestaande woningvoorraad, naast een eventuele aflossing op onze leningenportefeuille. Keerzijde van de medaille is dat de beleidsveranderingen ook hebben geleid tot een terugloop van het dagelijkse werk, met name bij technisch beheer. Door een ander onderhoudsbeleid, meerjarenplanning en het stilleggen van de ontwikkelportefeuille, is de kwantiteit van het werk sterk afgenomen. We hebben dan ook moeilijke keuzes moeten maken. Het terugbrengen van onze personele bezetting met 3 fte’s (ruim 25% van onze personele bezetting) hakt erin, niet alleen kwantitatief, maar ook mentaal. Collega’s die jarenlang met elkaar hebben samengewerkt, moesten afscheid nemen van elkaar. Pijnlijk voor diegenen die weggaan, moeilijk voor de achterblijvers. Een dergelijke verandering is niet alleen gerealiseerd door de besluiten te nemen. De implementatie, nazorg en verankering zal ook nog in 2014 veel van ons vergen. De keuzes die zijn gemaakt, hebben als doel de woningvereniging zodanig te verbeteren, dat daarmee een gezonde organisatie wordt gerealiseerd die blijft staan voor een sterke volkshuisvesting en goede dienstverlening in Nederweert. We hebben daarbij van de nood een deugd gemaakt, door te kijken naar een structurele oplossing voor het onderhoud van ons woningbezit. Daarbij is gekozen voor het aangaan van een ketensamenwerking met 2 regionale onderhoudsbedrijven, waarin vakmanschap, schaalgrootte, transparantie en innovatieve houding bij de keuze centraal hebben gestaan. Naast de kostenreductie, door de inkrimping van het personeelsbestand, leidt de ketensamenwerking ook tot lagere inkoopsprijzen voor het onderhoud. Met de ketenpartners zijn prestaties en budgetten afgesproken, waarmee we nog eens 10% tot 15% zullen besparen op ons onderhoudsbudget. Jammer is dan dat een externe tegenvaller weer zal leiden tot het nemen van verlies. De slechte prognose van het WIF (Wooninvesteringsfonds) zal voor ons als certificaathouder financiële consequenties hebben. Niet iets waar we heel blij van worden. We zullen dan ook bij de uit te werken scenario’s in 2014 kritisch kijken naar de individuele gevolgen voor onze woningvereniging en willen in ieder geval niet 2 maal de dupe zijn; afboeken van de certificaten en ook nog eens een bijdrage leveren in een mogelijke saneringsheffing. Dat is solidariteit in doorgeslagen vorm wat ons betreft. Er ligt dus nog wel een uitdaging op het bord van het WIF en de sector. Laat ik afsluiten met het mooiste compliment voor onze woningvereniging. De huurder waardeert onze dienstverlening op het gebied van onderhoud en mutatie met gemiddeld een dikke 7,5 tot 8!. En dat is in deze roerige tijden, met de doorgevoerde veranderingen binnen onze corporatie, een extra pluim waard voor iedereen die zich daar dagelijks voor inzet! Corry Keulen, directeur-bestuurder
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
3
N E D E R W E E R T
WONINGVERENIGING Woningvereniging Nederweert Gutjesweg 6 6031 ET NEDERWEERT Postbus 2755 6030 AB NEDERWEERT T 0495-632050 F 0495-634719 I www.wvnederweert.nl
Colofon Tekst: Woningvereniging Nederweert Vormgeving: Grafisch ontwerpbureau Anne Halfers, Weert Verspreidingsvorm: digitaal en op de website www.wvnederweert.nl Nederweert, juni 2014
© Woningvereniging Nederweert, 2014. Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op ander wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgeefster, de Woningvereniging Nederweert.
4
INHOUDSOPGAVE JAARVERSLAG
I
Onze visie en missie: Wonen doe je niet alleen!
7
Positionering, visie en missie Ondernemingsplan 2011- 2015 Jaarplan 2013: Focus op klantprocessen, ketensamenwerking en financiële continuïteit
II
Onze klanten
10
Vervolg 2013: Thema’s enquête ondernemingsplan 2011-2015 Wat vindt u? Klantenwaardering ketensamenwerking Ons overleg met huurders Onze vereniging Onze communicatie en informatieverstrekking Onze stakeholders Ons overleg met collega corporaties
III
Onze vastgoedportefeuille: Differentiatie in prijs en kwaliteit
16
Onze lokale- en regionale woningmarkt Onze portefeuillestrategie tot 2020 Onze nieuwbouwportefeuille en ontwikkeling, pas op de plaats Ons verkoopbeleid
IV
Ons woningaanbod
21
Ons woningaanbodmodel Woningzoekenden Mutaties Ons huurbeleid Ons betalings- en incassobeleid
V
Ons onderhoud: Ketensamenwerking
26
Ons onderhoudsbeleid Organisatieveranderingen: Ketensamenwerking Onze onderhoudskosten 2013 Overige dienstverlening
VI
Naoberschap en leefbaarheid: Wonen doe je niet alleen
30
Ons Leefbaarheidsfonds Onze aanpak burenoverlast
VII
Wonen en zorg: Maatwerk door samenwerking
32
Senioren: Wonen en zorg op maat Bijzondere doelgroepen Vangnetoverleg
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
5
VIII
Onze organisatie: Slank, lenig en resultaatgericht
35
Onze structuur Onze personele inzet per 1-1-2014 Onze personeelsvertegenwoordiging
IX
Onze governance: Naar een betrokken, professioneel toezicht op gepaste afstand
37
Verslag Raad van Commissarissen 2013
X
Onze deelnemingen
43
Energiebedrijf Nederweert BV Wooninvesteringsfonds Verenigingen van Eigenaren
XI Ons financieel beleid en risicobeheer: Sturen op liquiditeit en solvabiliteit
45
Verbeterplan 2012-2013 Effecten rijksbeleid op onze meerjarenbegroting Risicobeheer Risico-inventarisatie 2013 De vermogenspositie De financieringspositie Onrendabele investeringen
XII
Onze klachtenadviescommissie 50
Jaarverslag 2013
XIII
Verklaring besteding middelen 52
6
I
ONZE VISIE en MISSIE: WONEN DOE JE NIET ALLEEN! Positionering De woningvereniging is uitsluitend werkzaam in de gemeente Nederweert. Nederweert is een landelijke gemeente met ca. 17.000 inwoners en een woningbestand van ca. 6.300 woningen waarvan ongeveer 2.100 sociale huurwoningen. De woningvereniging is lokaal de huisvester voor sociale huurwoningen, met een aanbod van 1.653 woningen inclusief woningaanbod ten behoeve van zorg en commercieel vastgoed, woonwagenstandplaatsen en parkeervoorzieningen. De gemeente bestaat uit de hoofdkern Nederweert-dorp en de kernen Budschop, Ospel, Ospeldijk, Eind en Leveroy. Op de woningmarkt is er een duidelijke relatie met de gemeente Weert.
Visie Wonen doe je niet alleen! Samenwerking en maatwerk voor een leefbare woonomgeving De woningvereniging kwam tot stand in 1968. Destijds werd in de statuten als doelstelling vastgelegd: “Het verzorgen van de sociale woningbouw in deze gemeente en het exploiteren van het woningbezit”. Anno 2013 is de taak van de woningvereniging meer dan het zorgen voor betaalbare woningen. De woningvereniging voelt zich als lokale huisvester medeverantwoordelijk voor de woonomgeving, waarbij inspelen op vergrijzing, zorg en welzijn thema’s zijn die in ons woning- en dienstenaanbod terugkomen. Medeverantwoordelijkheid, samen delen en maatwerk zijn de uitgangspunten in onze werkwijze, gericht op onze klanten en op onze stakeholders.
Missie Creëren van een veilige en prettige thuishaven voor diverse doelgroepen Het bieden van betaalbare woningen in een prettige en veilige woonomgeving, waarbij we onze klanten ondersteunen bij het zoveel mogelijk realiseren van hun woonwensen. Dat doen we met een divers woningaanbod en een pakket aan woondiensten, samen met andere partners.
Ondernemingsplan 2011 – 2015 In 2011 hebben we, in dialoog met onze stakeholders, leden en huurders, het ondernemingsplan 2011-2015 opgesteld. In dit plan staan 5 thema’s centraal:
Onze speerpunten voor 2011- 2015 • Klant: Naar een klantgerichte organisatie • Maatwerk in wonen • Maatwerk in welzijn en zorg • Naoberschap en Leefbaarheid • Financiële continuïteit
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
7
ONZE VISIE en MISSIE: WONEN DOE JE NIET ALLEEN!
Jaarplan 2013: Focus op klantprocessen, ketensamenwerking en financiële continuïteit Jaarlijks wordt er, gekoppeld aan het ondernemingsplan, een aantal activiteiten in een jaarplan vastgelegd, waar we dat jaar specifiek aandacht aan zullen schenken. De voortgang van het jaarplan komt terug in de kwartaalrapportages. De kwetsbare financiële positie van de woningvereniging, gezet naast de rijksmaatregelen voor corporaties komende jaren, heeft eind 2012 geleid tot het opstellen van een verbeterplan, waarin een aantal maatregelen is opgenomen voor het verbeteren van onze financiële positie. Het jaar 2013 heeft dan ook in het teken gestaan van het toekomstproof maken van de woningvereniging. Met het motto: “Sterk in wonen door duurzaam verbeteren”, is een veranderingstraject ingezet, waarbij vanuit de primaire klantprocessen onze organisatiestructuur en werkprocessen zijn heringericht, uitgaande van een vergaande ketensamenwerking op het gebied van onderhoud. De volgende resultaten zijn in 2013 behaald: Klant: Verbetering proces klachtenmanagement: Reparatieproces vanuit klant • Verbetering proces klachtenmanagement intern; opgenomen in de kwartaalrapportages vanaf 3e kwartaal 2013. • Herijking klachtenadviescommissie; na vertrek van 2 leden is besloten aan te sluiten bij de Geschillencommissie Noord-Midden-Limburg. De overgebleven 3 leden van de oude KAC blijven fungeren als klankbord voor het bestuur met betrekking tot het klachtenmanagement. • Reparatieproces; in samenwerking met de ketenpartners het proces zo ingericht dat intake, uitvoering en oplevering in één hand liggen, zodat de klant met één aanspreekpunt heeft te maken. • Meten klanttevredenheid bij reparatie en mutatie; door aannemer bij oplevering werk en nacontrole door aftersales vanuit de woningvereniging. Participatie: Onze achterban: Huurdersplatform en ledenvergadering • Het huurdersplatform heeft in 2013 haar draagvlak versterkt door bij de bewonerscommissies punten op te halen voor het regulier overleg met de woningvereniging. Centrale thema was de klachtenafhandeling en nazorg. • Ledenvergadering; per ledenvergadering actueel thema bespreken met de leden. In 2013 waren de thema’s: Klachtenmanagement en gewenste verbeteringen: Mogelijkheden zorgabonnement van zorginstelling Land van Horne en een presentatie ketensamenwerking. Financiën/Bedrijfsvoering: Versterken financiële positie Woningvereniging: Efficiënte en effectieve werkprocessen • Verbeterplan 2012 uitvoeren en monitoren via kwartaalrapportages: - Realisatie verkoopontvangsten € 1.800.000 (netto verkoopopbrengst € 761.000) - Realisatie extra huurinkomsten huurharmonisatie (€ 72.000 bij een mutatiegraad van 4,7%) - Realisatie terugbrengen onderhoudskosten met € 194.000. • Afronding complexbeheerplannen: huidige rendement vastgesteld en per complex afspraken gemaakt over huuropbrengsten en onderhoudsstrategie. • Onderzoek mogelijkheden overbrenging naar niet - DAEB portefeuille (diensten van algemeen economisch belang). Onderzoek uitgevoerd; nog niet geeffectueerd in afwachting op de verdere uitwerking woonakkoord en woningwet. • Invoering RJ 645; voorbereiding bedrijfswaardeberekening voor sociale woningen en marktwaarde voor commerciële woningen; jaarrekening 2012 uitgevoerd conform planning. • Risicoanalyse uitgevoerd met managementteam en Raad van Commissarissen. • Kwartaalrapportages verbeterd met kengetallen, gekoppeld aan resultaten ondernemingsplan en verbeterplan. • ICT; invoeren digitale werkomgeving voor Managementteam en Raad voor commissarissen.
8
ONZE VISIE en MISSIE: WONEN DOE JE NIET ALLEEN!
Wonen: Vraaggestuurd en Maatwerk • Vraaggestuurd binnenonderhoud; opgestart 2e helft 2013 in samenwerking met ketenpartner; uitvoering is gerealiseerd begin 2014. • Afronding complexbeheerplannen met onderhoudsstrategie per complex. • Aanpassen onderhoudsbudget (afname met € 430.000) en aanpassen uitgangspunten onderhoud, vertaald in meerjarenonderhoud. • Duurzaamheid; deelname provinciaal project Zonnepanelen voor huurwoningen; 22 geïnteresseerde huurders; 5 huurders hebben uiteindelijk zonnepanelen aangeschaft. • Nieuwbouw; onderzoek herinvulling locaties Bredeweg en Carisplan; geen haalbare businesscase vanwege onzekerheid woningmarkt in relatie tot kabinetsplannen. Leefbaarheid en naoberschap: Aanpak overlast ; initiatieven Leefbaarheid • Project buurtbemiddeling samen met maatschappelijk werk, politie en gemeente. In 2013 zijn 11 dossiers via deze werkwijze afgehandeld. • Leefbaarheidsfonds; in 2013 waren er 18 (waarvan 10 gehonoreerd) aanvragen voor een totaalbedrag van € 9.883,22. Welzijn en zorg: Scheiden wonen en zorg • Omzetten 7 huurcontracten op individuele bewoner. • Onderzoek huisvesting kwetsbare jongeren ten behoeve van de Maatman Zorggroep (6 verhuureenheden). Organisatie en personeel: Naar een professionele, klant- en resultaatgerichte organisatie • Organisatieonderzoek uitgevoerd en geïmplementeerd:
- Management teruggebracht van 3 naar 2 fte’s
- Beheer en onderhoud teruggebracht van 5 naar 2 fte’s
- Ketensamenwerking aangegaan met 2 partners
- Functieprofielen en waardering herijkt en afgerond.
• Resultaatgesprekken 2013 met coachingsafspraken op individueel niveau ingevoerd.
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
9
ONZE KLANTEN
II
ONZE KLANTEN
Vervolg 2013: thema’s enquête Ondernemingsplan 2011-2015 Uit de enquête, die in 2011 onder leden en huurder gehouden is, bleek dat men bij de thema’s van het ondernemingsplan de volgende prioritering gaf: 1 Klant 2 Wonen 3 Welzijn en zorg 4 Leefbaarheid en naoberschap In 2013 zijn de belangrijkste activiteiten op klantniveau geweest: 1 Klant • Verbeteren afhandelen klachten. • Themabesprekingen ledenvergadering. • Ketensamenwerking; intake reparatieverzoeken rechtstreeks bij ketenpartner. 2 Wonen • Duurzaamheid; deelname voor individuele huurders aan Provinciale actie Zonnig Limburg. • Implementatie vraaggestuurd binnenonderhoud per 1-1-2013. • Invoeren gedifferentieerde huurprijzen, gekoppeld aan kwaliteit woning.
3 Welzijn / Zorg • Omzetten huurcontracten van zorgpartij naar individuele huurder met zorg. 4 Leefbaarheid en Naoberschap (rol bewoners) • Aanvragen voor 2013 vanuit bewonerscommissies gestimuleerd en gehonoreerd.
Wat vindt U? Klantenwaardering en ketensamenwerking Geen KWH (Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huurscector) in 2013 vanwege organisatieveranderingen We vinden het belangrijk dat we weten hoe onze huurders onze dienstverlening ervaren. In 2012 heeft een continue meting plaatsgevonden vanuit KWH. De resultaten per 31 december 2012 lieten zien dat onze huurders, ondanks de veranderingen in ons onderhouds- en huurbeleid afgelopen 2 jaar, onze woningvereniging een ruime voldoende blijven geven. Ten opzichte van de meting in 2010 is er sprake van stabiliteit; gemiddeld van 7,6 in 2010 naar 7,6 in 2012. Vanwege de organisatieveranderingen, die in 2013 zijn doorgevoerd, is besloten om in 2013 geen continue meting vanuit KWH te laten plaatsvinden. Diverse procedures en informatiemateriaal zijn door de veranderingen niet meer actueel en dienen te worden aangepast in 2014.
10
ONZE KLANTEN
Twee onderdelen hebben in 2013 onze speciale aandacht gehad bij klanttevredenheid: 1 Meting klanttevredenheid ketensamenwerking Met de start van de testfase (4de kwartaal 2013) is telefonisch geënquêteerd door de woningvereniging bij de reparatieverzoeken en de afhandeling mutaties.
Type onderhoud
Min. score (kpi)
Realisatie
Reparatieverzoeken 8,0 8,1 Mutaties (vertrekkend huurder) 7,0 Moet nog starten Mutaties (nieuwe huurder) 8,0 7,7
2 Klachtenafhandeling De resultaten vanuit KWH 2012 op onze klachtenafhandeling waren minder positief. Uit de analyse, samen met KWH, is gebleken dat dit grotendeels veroorzaakt wordt doordat onze informatiebrochure niet voldoet aan een aantal kwaliteitseisen. Daarnaast bleek dat een deel van de huurders, welke niet tevreden was over de klachtenafhandeling, dit baseerde op negatieve ervaringen uit het verleden. Er is in de huidige opzet van KWH niet echt sprake van een ”real time” meting. In overleg met de Klachtenadviescommissie en onze leden zijn de volgende aandachtspunten voor 2013 afgesproken: • Afhandeling en nazorg; de klacht is naar tevredenheid opgelost. • Afspraken; de met de huurder gemaakte afspraken zijn (tijdig) nagekomen. • Persoonlijk contact; onze medewerk(st)er heeft goed geluisterd en vragen gesteld voor een volledig beeld. Er is nog geen volledige reguliere monitoring op dit onderdeel gerealiseerd binnen ons primaire systeem. In het eerste kwartaal van 2014 wordt dit afgerond.
Ons overleg met huurders Vereniging Huurdersplatform Regio-Weert Het Huurdersplatform is een zelfstandige, statutaire vereniging met als voornaamste doel het behartigen van de belangen van alle huurders in de gemeenten Weert en Nederweert. Het Huurdersplatform treedt in overleg met het bestuur ten aanzien van zaken over beleid en beheer die van belang kunnen zijn voor onze huurders. Het overleg met het Huurdersplatform is vastgelegd in de samenwerkingsovereenkomst huurdersoverleg. In de statuten van de woningvereniging is bepaald dat het voordrachtrecht, zoals bedoeld in artikel 7.1.E van het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH), om bindende voordrachten uit te brengen aan de Algemene Vergadering voor twee zetels in de Raad van Commissarissen is voorbehouden aan de huurders c.q. huurdersorganisaties. In het verslagjaar hebben 3 besprekingen plaatsgevonden met het huurdersplatform, waarbij in het najaar 2013 de 2 commissarissen, die op voordracht van de huurders in de Raad van Commissarissen benoemd zijn, aanwezig waren. Daarnaast heeft het Huurdersplatform, zoals ook afgesproken was in het activiteitenplan van hen, in 2013 de samenwerking met de bewonerscommissies versterkt.
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
11
ONZE KLANTEN
Onderwerpen huurdersplatform 2013 • Huurbeleid - Huurverhoging 2013; advies / instemming. • Onderhoudsbeleid - Ketensamenwerking onderhoud; advies. - Duurzaamheid; actie Zonnig Limburg. • Aanvragen leefbaarheidsfonds; advies. • Aandachtspunten vanuit overleg bewonerscommissies. • Wijziging klachtenadviescommissie; voordracht kandidaat vanuit de Woningvereniging voor Geschillencommissie Midden-Noord Limburg. • Begroting 2014 Huurdersplatform.
Onze bewonerscommissies; actief voor senioren Binnen ons bezit zijn 5 bewonerscommissies actief, allen gekoppeld aan complexen voor senioren. Het betreft de bewonersverenigingen: • De Drie Lelies en Burgemeester Hobusstraat die als doel hebben het beheren van de algemene ruimte in de seniorencomplexen aan de Schoolstraat en de Burgemeester Hobusstraat. • Bewonersverenigingen “Aan Stad-Thoês” en “Domus Bona Ventura” en sinds 2011 ook het complex “Antonius-Veste” die als doel hebben het mede invulling geven aan welzijnsactiviteiten in de algemene ruimte van het woon-zorgcomplex “Aan Stad-Thoês” te Ospel en de algemene ruimte van het woonzorgcomplex “Domus Bona Ventura” aan de Kapelaniestraat en het appartementencomplex “Antonius-Veste” te Nederweert. Overleg met de bewonerscommissies heeft in 2013 op afroep plaatsgevonden. Daarnaast heeft het Huurdersplatform de contacten met de bewonerscommissies versterkt om zodoende haar draagvlak te vergroten. Belangrijkste aandachtspunten in 2013 waren; • Kwaliteit poetsen; enquête onder bewoners van 1 complex. • Inbraak / beveiliging in seniorencomplexen. In woongebouwen zonder algemene ruimte wordt ernaar gestreefd één van de huurders als vaste contactpersoon te hebben met betrekking tot het beheer van de gemeenschappelijke voorzieningen van het woongebouw. Enkele bewonerscommissies hebben ook dit jaar weer actief gebruik gemaakt van de mogelijkheid aanvragen in te dienen bij het Leefbaarheidsfonds.
Onze vereniging Woningvereniging Nederweert is een vereniging waarvan elke inwoner, ouder dan 18 jaar, van de gemeente Nederweert lid kan worden. De ledenvergadering vormt in de vereniging het hoogste orgaan en kan dan ook invloed uitoefenen op het beleid in algemene zin. Tijdens de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering spreken de leden zich onder andere uit over dit verslag, de jaarrekening en benoeming van leden van de Raad van Commissarissen. Daarnaast dient de jaarlijkse onderhoudsbegroting en de begroting interne bedrijfskosten aan de ledenvergadering te worden voorgelegd. Met ingang van 2011 is er voor gekozen 2 maal per jaar een algemene ledenvergadering te beleggen, met als doel naast de formele verantwoordingsstukken ook de nieuwe ontwikkelingen en beleidszaken met de leden door te kunnen spreken.
12
ONZE KLANTEN
Aantal leden per 31-12-2013; 106 leden (31-12-2012 109 leden). Hiervan zijn 52 huurder. 2 leden zijn in 2013 geroyeerd omdat ze 3 achtereenvolgende bijeenkomsten zonder afmelding niet hebben deelgenomen, 5 leden zijn overleden, 3 leden hebben opgezegd en er waren 5 nieuwe aanmeldingen. Helaas zien we de afgelopen jaren een gestage achteruitgang van het aantal leden. Ook is er sprake van een toenemende vergrijzing. Als vereniging vinden we het belangrijk dat er sprake is van een representatief ledenbestand en actieve deelname van leden. Daarom is ook in de 2e helft van 2012 ingezet op een andere invulling van de ledenvergadering, om zo de deelname aan de bijeenkomsten te vergroten. Naast de formele verantwoordingsstukken wordt er per ledenvergadering een inhoudelijk thema gepresenteerd, waarbij we naast informatie ook de interactie met leden willen versterken. Verder is de nieuwjaarsborrel geïntroduceerd voor leden, bewonerscommissies en andere stakeholders.
Onderwerpen 2013: • Vaststelling jaarrekening en jaarverslag 2012. • Meerjaren financiële planning; ontwikkelingen en risico’s in relatie tot kabinetsbeleid - Verbeterplan. - Begroting 2014. • Onderhoudsbeleid; uitvoering begroting 2013. • Thema; zorg voor ouderen, presentatie door Land van Horne. • Thema; ketensamenwerking onderhoud, presentatie door Van Heur (één van onze ketenpartners).
Onze communicatie en informatieverstrekking Actuele informatie over de woningvereniging is te lezen op onze website. Twee maal per jaar verschijnt het huurdersblad Gehuurtj. In 2013 waren de onderwerpen zeer divers: • Ons huishoudboekje: Uitleg over onze financiële situatie; stand van zaken verbeterplan Woningvereniging. • Organisatieveranderingen. • Ketensamenwerking en de nieuwe aanpak voor onderhoud. • Onderhoud: Deelname actie Zonnepanelen; aanvragen voor vraaggestuurd binnenonderhoud; planning over onderhoud. • Huurbetalingen en voorkomen huurachterstand. • Hennepconvenant en de consequenties voor huurders. • Klachtenmanagement. • Leefbaarheidsfonds en de aanvraag hiervoor. • Bewonerscommissie in het zonnetje. • Oproep voor mailadressen.
Onze stakeholders Onze belangrijkste stakeholders op lokaal niveau zijn de gemeente, de zorg- en welzijnsorganisaties en de 2 collega-corporaties (Wonen Limburg en Wonen Zuid). Samenwerking met hen is essentieel om samen een goed aanbod op het gebied van wonen, welzijn en zorg in Nederweert te kunnen blijven garanderen.
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
13
ONZE KLANTEN
Overleg met de gemeente Nederweert De gemeente Nederweert en de woningvereniging zijn voor wat betreft de sociale volkshuisvesting elkaars voornaamste partners. In 2012 zijn, uitgaande van het ondernemingsplan, de prestatieafspraken voor de komende vier jaar door beide partijen vastgelegd. Hiervan heeft in maart 2013 een tussenevaluatie plaatsgevonden aan de themaraad. Op bestuurlijk niveau vindt in beginsel één maal per half jaar overleg plaats tussen de gemeente Nederweert en woningvereniging. Belangrijke onderwerpen, die in het verslagjaar in het bestuurlijk overleg aan bod zijn gekomen, zijn:
• • • • • • • • • • •
Prestatieafspraken 2012 – 2015; voorbereiding themaraad maart 2013. Ontwikkelingen woningmarkt Nederweert; betaalbaarheid. Provinciale Hennepconvenant; nadere afspraken met de Burgemeester. Regionale woonvisie; lokale woontafeloverleg. Landelijke ontwikkelingen; gevolgen kabinetsplannen voor de Woningvereniging. Voortgang haalbaarheidsonderzoeken locatie Bredeweg en Carisplan. Centrumplan Nederweert-Budschop; de te realiseren randweg. Nieuwe woongebieden/uitleglocaties met name woonwagenlocatie Hoebenakker. WMO-beleid; deelname WMO-platform. Project buurtbemiddeling. Huisvesting van statushouders.
Ouderenzorg: Overleg met de Stichting Land van Horne In juni 2006 heeft de woningvereniging een samenwerkingsintentie vastgelegd met Land van Horne, waarbij beide partijen zich inspannen om in samenwerking met elkaar een passend pakket van woonen zorgvoorzieningen te realiseren voor de gemeente Nederweert. In september 2013 heeft de oplevering van het nieuwe verzorgingscentrum Sint Joseph plaatsgevonden. Daarmee is het totale plan woonservicezone, waarin de woningvereniging afgelopen jaren ook enkele projecten heeft gerealiseerd, opgeleverd. In 2013 zijn verder geen gezamenlijke nieuwe initiatieven ontwikkeld. Voor de verschillende woon-zorgcomplexen heeft incidenteel overleg plaatsgevonden over activiteiten, in afstemming met het bestuur van de bewonerscommissie van het betreffende complex. Bijzondere doelgroepen: Samenwerking diverse partners Stichting Pedagogisch Sociaal Werk (PSW) Midden-Limburg De stichting PSW Midden-Limburg richt zich op de zorg voor mensen met een beperking. Met de woningvereniging bestaat al een aantal jaren een goede relatie, waarbij de woningvereniging de huisvesting levert. De samenwerking met PSW is in 2005 in een samenwerkingsovereenkomst geformaliseerd. We verhuren 8 woningen en 66 wooneenheden in complexen aan PSW ten behoeve van hun cliënten. Er worden 8 woningen aan individuele cliënten van PSW verhuurd; inmiddels zijn 7 nieuwe contracten omgezet op naam van de client op verzoek van PSW. Daarmee wordt uitvoering gegeven aan het rijksbeleid, waarin wordt ingezet op scheiden van wonen en zorg. Afstemmingsoverleg Begeleid Wonen Daarnaast participeert de woningvereniging actief in het afstemmingsoverleg begeleid wonen vanuit de gemeente Nederweert, waaraan diverse hulp- en zorginstellingen deelnemen. Partners hierin zijn: PSW, PGZ, Mensana, Wonen Plus, Maatman Zorggroep, SGL, De van Tongerloo Zorggroep, CMA, politie, Gemeente Nederweert, Gemeente Weert, Wonen Limburg en Woningstichting St. Joseph. In 2013 zijn geen woningen aangeboden (2012, 6).
14
ONZE KLANTEN
Woonzorgcomplex “Aan Stad-Thoês”: Samen delen en Maatwerk Dat de concepten met betrekking tot wonen en zorg zeer snel kunnen verouderen en niet meer aansluiten bij de vraag, blijkt uit de afnemende vraag naar appartementen in het woonzorg-complex Aan Stad-Thoês te Ospel. Dit woon-zorgcomplex (realisatie in 2004), bestaande uit 39 appartementen met 24 uurszorg vanuit Land van Horne, heeft sinds 2011 al te maken met leegstand. Er blijken te weinig ouderen met een zorgindicatie te zijn. Overige senioren hebben nog geen interesse om in dit complex te gaan wonen, zij hebben een negatieve associatie bij wonen in een woon-zorgcomplex. Om leegstand tegen te gaan, is met andere zorginstellingen en Land van Horne gekeken naar mogelijke cliënten, die passend zouden kunnen wonen in dit complex. In 2012 zijn 5 nieuwe bewoners geplaatst die elk individueel zorg krijgen vanuit verschillende instanties. In 2013 heeft geen nieuwe plaatsing plaatsgevonden, er was genoeg vraag vanuit senioren met een zorgvraag.
Ons overleg met collega corporaties Wonen Limburg Op lokaal niveau is Wonen Limburg onze sparringpartner op het gebied van project- en gebiedsontwikkeling. Afgelopen jaar is overleg geweest met betrekking tot het Centrumplan Nederweert. Omdat de woningvereniging op korte termijn geen middelen heeft om te investeren in gewenste appartementen sociale huur in het centrumplan, is met Wonen Limburg afgesproken dat zij deze investering zullen doen, waarbij bekeken zal worden of de woningvereniging te zijner tijd het dagelijks beheer op zich neemt. DOMaas De woningvereniging participeert actief in het samenwerkingsverband vereniging DOMaas, waarin 20 kleine Limburgse woningcorporaties kennis en kunde uitwisselen met behoud van hun eigen identiteit en zelfstandigheid. Op enkele terreinen worden schaalvoordelen met elkaar behaald door gezamenlijke inkoop, zoals inkoop extra modules NCCW, risicomanagement /beheer en HRM advies. Voor 2014 staat de gezamenlijke inkoop visitatie op de agenda. PLW (Platform Limburgse Woningcorporaties) De Woningvereniging is verder lid van het PLW (voorheen Aedes kieskring Limburg) waarin dit jaar onder andere aan de orde kwamen het Rijksbeleid met de actuele dossiers woningwet, verhuurdersheffing, inkomensafhankelijke huren, de krimpgebieden in Limburg, bedrijfsvoering en maatschappelijk ondernemerschap. Apart project vanuit het PLW is het project Zonnig Limburg, waaraan de woningvereniging deelneemt. Regionale overlegtafel Midden-Limburg De provincie heeft in 2013 opdracht gegeven voor het opstellen van een Regionale structuurvisie Wonen-Zorg en Woonomgeving voor Midden-Limburg. De 6 woningcorporaties in dit gebied, waaronder de woningvereniging, hebben hun krachten gebundeld en willen zo de toekomstige invulling en programma’s voor Wonen op elkaar afstemmen. Dit traject wordt bestuurlijk voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 in concept afgerond. Aedes Binnen Aedes wordt deelgenomen aan het netwerk MKW (Platform voor midden en kleine woningcorporaties).
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
15
III
ONZE VASTGOEDPORTEFEUILLE: DIFFERENTIATIE IN PRIJS EN KWALITEIT Onze lokale- en regionale woningmarkt Nederweert is van oudsher een kopersmarkt, waarbij het huuraandeel rond de 30% ligt, waarvan weer 70% eigendom van de woningvereniging is. In de Regionale woonvisie is door de gemeente Nederweert ingezet op kwaliteit van wonen en woonomgeving. Met een gefaseerd nieuwbouwprogramma op 6 uitleglocaties wordt in de periode tot 2020 voorzien in ca. 800 woningen, waarvan ca. 1/3 deel is bestemd voor starters. Op deze wijze hoopt de gemeente de verwachte ontgroening tegen te gaan. De woningvereniging participeert niet in deze ontwikkellocaties, waar alleen wordt ingezet op de kopersmarkt. De prognoses zijn dat na 2020 de vergrijzing meer dan gemiddeld zal zijn, waarbij het aantal 75-plussers in Nederweert stijgt met bijna 60% van ruim 1.000 naar ruim 1.600. Als gevolg van verdunning in de gezinsomvang groeit de woonruimtebehoefte tot ± 2025 heel licht. Daarna neemt de vraag naar woonruimte hard af. Ontwikkelingen vastgoedmarkt Ook op de Nederweertse woningmarkt heeft de economische crisis forse impact. Het duurt langer voor woningen verkocht zijn en verkoopprijzen staan onder druk. Dit heeft ook zijn effect op de huursector. Zittende huurders stappen minder gemakkelijk over naar de koopsector en doorstroming van koop naar huur (b.v. bij ouder worden) komt onder druk te staan. Dit heeft ook zijn weerslag op de mutatiegraad binnen ons bezit, die dit jaar net niet de 5% haalde (4,7%). Ondanks de sombere woningmarkt is het de woningvereniging in 2013 toch weer gelukt om het geplande aantal woningen te verkopen, namelijk 13 woningen. Beperkte kansen liggen er in het vergroten van het huursegment tussen 500 en 800 euro binnen de Nederweertse verhuurmarkt, rekening houdend met de kaders vanuit DAEB - niet DAEB (DAEB = diensten algemeen economisch belang). Een onderzoek naar de mogelijkheden hiervoor is begin 2013 uitgevoerd. Een eventueel vervolg wordt pas opgestart als er meer helderheid is over de beleids- en financiële kaders hiervoor vanuit het Rijk. Dit hangt samen met de Woningwet, waarvan de consultatieronde in maart 2014 is opgestart.
Onze portefeuillestrategie tot 2020 Medio 2011 heeft de woningvereniging haar strategisch voorraadbeleid daterend uit 2008, herbezien. Daarin zijn de volgende uitgangspunten vastgelegd:
• Focus op de centrumkernen Nederweert, Budschop en Ospel; geen nieuwe ontwikkelingen in de overige kernen. • Focus op starters en senioren, waarbij we uitgaan van aanpassingen bij bestaand bezit en minder in uitbreiding van ons bezit. • Selectieve afname van onze portefeuille met maximaal 10% (150 woningen). • Differentiatie in prijs en kwaliteit, vertaald in ons huurbeleid; beperkte niet-DAEB portefeuille. • Afname van de woningtypes < 60 m2. • Sturen op kostendekkende exploitatie.
16
ONZE VASTGOEDPORTEFEUILLE: DIFFERENTIATIE IN PRIJS EN K WALITEIT
Gekoppeld aan onze portefeuillestrategie zijn vervolgens ons huurbeleid, verkoopbeleid en onderhoudsbeleid in 2011 geactualiseerd en in 2012 doorgezet. Eind 2012 /begin 2013 is ons huurbeleid wederom geactualiseerd. Ontwikkelingen in de woningvoorraad Het huidig bezit Het woningbezit naar type en kerkdorp is in het verslagjaar gewijzigd als gevolg van de verkoop van 13 woningen uit het verkoopprogramma. Er zijn geen panden aangekocht. Overzicht naar wijk en type woning:
Gez.w. Sen.w. 1-2 w. Al.w. eenheden Zorgw. Woonwagens begeleid w.
Totaal
Nederweert 497 357 74 24 77
44
3 1.076
Ospel
127 58 14 - -
39
-
238
Budschop
80 21 6 - -
-
2
109
Eind
44 23 - - -
-
- 67
Leveroij
10 6 - - -
-
- 16
Ospeldijk
1 1 - - -
-
Totaal
759 466 94 24 77
83
-
2
5 1.508
• De gezinswoningen kunnen omschreven worden als traditionele woningen met drie of vier slaapkamers waarvan er 507 halfvrijstaand zijn en 252 geschakeld. • De 1-2 woningen, bedoeld voor alleenstaanden, zijn voornamelijk gelegen in gestapelde bouw tot maximaal drie bouwlagen. • De seniorenwoningen betreft voor een groot deel gelijkvloerse woningen met twee slaapkamers, halfvrijstaand (191) of geschakeld (75). Daarnaast zijn er 200 appartementen verspreid over verschillende complexen. 26 appartementen bevinden zich in 2 complexen waarbij geen lift aanwezig is. Deze appartementen worden bij mutatie gelabeld voor 1-2 persoonshuishoudens. Overzicht naar huurklasse (in euro) en type woning: Huurklasse Gez.w. Sen.w. 1-2 w. Al.w. eenheden Zorgw. Woonwagens begeleid w. < 374,44
Totaal
24
48
68
-
20
-
1
161
> 374,44 en < 574,35
650
368
26
24
46
76
4
1.194
> 574,35 en < 681,02
84
32
-
-
11
7
-
134
-
- 19
> 681,02 Totaal
1 18 - - - 759 466 94 24 77
83
5 1.508
Naast de verhuur van 5 woonwagens worden 17 standplaatsen voor woonwagens verhuurd. Van de 1.508 woningen zijn er 181 voorzien van een garage.
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
17
ONZE VASTGOEDPORTEFEUILLE: DIFFERENTIATIE IN PRIJS EN K WALITEIT
Niet-DAEB bezit Per ultimo 2013 bestond ons niet – DAEB bezit uit: • 19 vhe’s, waarvan 1 woning en 18 appartementen • 15 garageboxen en 89 parkeerplaatsen • 6 commerciële ruimten (medisch en daaraan gerelateerde functies; Thuiszorg Land van Horne en kantoorruimte voor Land van Horne)
Onze nieuwbouwportefeuille en ontwikkeling, pas op de plaats Na de herijking van ons strategisch voorraadbeleid en het benoemen van ons meerjaren financieel beleid medio 2011, is geconcludeerd dat we komende jaren zeer behoedzaam dienen om te gaan met nieuwbouwontwikkelingen. Gelet op onze financiële huishouding is in 2011 besloten de investeringen in de nieuwbouw drastisch terug te brengen en de financiering hiervan uit eigen middelen te doen, namelijk uit de opbrengsten van de verkoop bestaande woningvoorraad. Het kabinetsbeleid, met een zwaar verhoogde verhuurdersheffing, naast de forse saneringssteun die door het CFV (Centraal Fonds Volkshuisvesting) komende jaren bij corporaties wordt verrekend, heeft er echter toe geleid dat we onze verkoopopbrengsten moeten reserveren voor de betaling van deze heffingen. Eind 2012 is besloten om pas op de plaats te maken voor de uitvoering van de geplande nieuwbouwlocaties. De malaise op de woningmarkt, de voortdurende onzekerheid voor particulieren over de hypotheekmogelijkheden en de beperkingen van financieringsmogelijkheden, zowel voor zorgpartijen als voor commerciële ontwikkelaars, hebben ook een negatief effect gehad op de haalbaarheidsstudies voor 2 ontwikkellocaties, samen met externe partijen. Het jaar 2013 hebben we dan ook afgesloten zonder concrete plannen voor deze locaties. Als lokale volkshuisvester blijft de woningvereniging wel betrokken bij de verschillende ontwikkelingen in de gemeente. In goed overleg met de gemeente wordt de voortgang en ontwikkeling van locaties met elkaar besproken en afgestemd. Stand van zaken ontwikkelportefeuille 31-12-2013 • 11 levensloopbestendige woningen Nederweert-Eind: Op basis van de besluitvorming eind 2012 is de ontwikkeling van deze locatie stopgezet. Van de 18 ingeschrevenen voor dit project zijn 2 senioren inmiddels verhuisd naar vrijkomende seniorenappartementen in Nederweert. De 2 woningen, die als sloopwoning stonden opgenomen ten behoeve van de planontwikkeling zijn medio 2013 weer in de (tijdelijke) verhuur gebracht. • Bredeweg: Gezien de financiële positie van de woningvereniging is in 2011 besloten deze locatie af te stoten, mits er een passend plan op gerealiseerd kan worden. In 2012 is een intentieovereenkomst afgesloten met een projectontwikkelaar. In 2013 zijn verschillende concepten besproken; de (financiële) haalbaarheid van de plannen en de afzetmogelijkheden op de Nederweertse markt dienen nog verder te worden uitgewerkt. In 2014 wordt naar verwachting hierover een besluit genomen. De grondpositie wordt dan ook in portefeuille gehouden. • Carisplan: In 2013 heeft geen actieve planontwikkeling met derden plaatsgevonden. Ook voor deze locatie is besloten de grondpositie in portefeuille te houden.
18
ONZE VASTGOEDPORTEFEUILLE: DIFFERENTIATIE IN PRIJS EN K WALITEIT
• 5 Woonwagenstandplaatsen: In de 1e fase Hoebenakker zal een locatie voor 8 standplaatsen voor woonwagens worden gerealiseerd (2011-2012). De ontwikkeling van deze uitleglocatie, in handen van een commerciële ontwikkelaar, verloopt moeizaam. Met de gemeente is in 2011 onderzocht, mede in het kader van regulering van het aantal woonwagenplaatsen, op welke wijze een kwalitatieve invulling gegeven kan worden aan de locatie. Dit heeft geresulteerd in het aanpassen van het aantal standplaatsen op deze locatie van 8 naar 5, waarbij de verhuur van de standplaatsen door de woningvereniging geschiedt. Op de huurstandplaatsen kunnen dan woonwagens in de koopsector worden gerealiseerd. In december 2011 is hierover overleg opgestart met de ingeschrevenen voor de locatie. De ingeschrevenen zijn een juridische procedure gestart, inmiddels tot aan de Raad van State. Een uitspraak van de Raad van State was eind 2013 nog niet bekend. De woningvereniging heeft besloten eerst de uitspraak van de Raad van State af te wachten, voordat een besluit wordt genomen over de gewenste investeringen. Bovendien is dit ook afhankelijk van onze financiële mogelijkheden.
Ons verkoopbeleid Vanuit strategisch en financieel oogpunt worden door de woningvereniging komende jaren woningen afgestoten. Onze huidige financiele situatie, gezet naast de financiële meerjaren prognoses, maakt dat we komende jaren forse extra inkomsten uit verkoop dienen binnen te krijgen om onze financiële huishouding gezond te kunnen maken en te houden. Ons verkoopbeleid is medio 2011 bijgesteld, waarbij de volgende doelen worden nagestreefd: • Genereren van liquide middelen om op korte termijn onze kasstromen gezond te maken en te houden. • Investeringsruimte creëren voor toekomstige ontwikkelingen. • Mogelijkheid voor lage inkomens en starters om een koopwoning te verwerven. • Stimuleren van doorstroming naar de particuliere markt voor middeninkomens, die nu nog sociaal huren. Financieel betekent dit dat we op jaarbasis voor 2 mln. aan verkoopopbrengsten willen binnenhalen. Op jaarbasis betekent dit gemiddeld de verkoop van 12 a 14 woningen. Om de omloopsnelheid van de te verkopen woningen te verhogen is op basis van het bijgestelde strategisch voorraadbeleid in 2011 besloten onze potentiële verkoopportefeuille uit te breiden van 125 woningen naar 380 woningen, waarbij verkocht zal worden aan zittende huurders en bij mutatie. Dit programma is eind 2012 bijgesteld, op basis van de complexbeheerplannen/rendementsmogelijkheden. Maximaal worden er 150 woningen verkocht (10% van onze portefeuille) waarbij we ook gespikkelde verkoop in complexen toestaan. Voor zittende huurders geldt een 10% kortingsregeling. Starters op de woningmarkt kunnen vanaf januari 2012 ook gebruik gaan maken van de startersregeling, die de gemeente Nederweert heeft vastgesteld. Deze startersregeling geldt ook voor kopers van een woning van de woningvereniging. Tot nu toe hebben 6 starters een woning kunnen kopen met deze regeling. Het nieuwe verkoopprogramma is januari 2012 opgestart en is bijzonder positief verlopen. Ook in 2013 hebben we het geplande aantal te verkopen woningen gerealiseerd. Uiteindelijk resultaat verkoop 2013: Aantal
Totale verkoopbedrag
Netto opbrengst
13 € 1.831.000 € 760.857
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
19
ONZE VASTGOEDPORTEFEUILLE: DIFFERENTIATIE IN PRIJS EN K WALITEIT
Hiervan is 1 woning verkocht aan een zittende huurder. De netto opbrengst is bepaald op basis van de verkoopopbrengst ten opzichte van de boekwaarde op bedrijfswaarde. Resultaat totale verkoop eind 2013: Te verkopen woningen:
150; waarvan 83 woningen verkocht (55%).
Aan zittende huurders:
35 (42% van de verkochte woningen).
Startersregeling gemeente: 6 kopers hebben gebruik gemaakt van de startersregeling, die via de gemeente wordt aangeboden.
Bouw van woningen, bestemd voor verkoop Het bouwen van woningen voor de verkoop is geen onderdeel van de strategie van de woningvereniging. In 2011 is er wel voor gekozen om de 10 nieuwbouwappartementen, gelegen aan het Aerthijsplein, alsnog te koop aan te bieden, omdat dit dure huursegment niet past binnen onze vastgoedportefeuille. Helaas heeft dit ultimo 2013 pas geresulteerd in 1 verkoop. Aankoop van woningen Het beleid is niet gericht op het verwerven van bestaand bezit van derden, tenzij dit noodzakelijk is voor het realiseren van nieuwbouw op herontwikkelingslocaties. In 2013 hebben we in dat kader géén woningen aangekocht.
20
ONS WONINGAANBOD
IV
ONS WONINGAANBOD
Ons woningaanbodmodel Met ingang van 1 mei 2011 presenteren we ons woningaanbod op onze website, zodat geïnteresseerden zelf actief kunnen reageren. Daarbij zijn bindingseisen losgelaten en kunnen ook gegadigden van buiten Nederweert zich bij ons inschrijven. Ook 1-2 persoonshuishoudens kunnen reageren op ééngezinswoningen, waardoor we bijdragen aan de huisvesting van jongeren in onze gemeente. Toewijzing gebeurt op basis van inschrijvingsduur en toetsing van het inkomen, conform het Europadossier. Urgentie wordt alleen toegepast bij medische indicatie (op basis van onafhankelijk advies) en bij echtscheiding met kinderen, indien het gezin al woonachtig is in Nederweert. Vooralsnog is niet gekozen voor participatie in het provinciale woningaanbodmodel Thuis in Limburg vanwege de hoge bijdrage. Op de lokale markt hebben wij immers nog geen leegstand in onze verhuur, waardoor er nog geen noodzaak is om ons aanbod uit te breiden naar provinciaal niveau.
Woningzoekenden Overzicht aantal ingeschrevenen naar soort woning per ultimo: Per einde
2013 2012 2011 2010 2009
Gezinswoningen 119 135 132 131 133 Seniorenwoningen 273 1-2 woningen
88
269 67
269 71
273 101
291 95
Zorgwoningen 49 50 50 59 62 Totaal
509 521 522 564 581
De vraag naar woningen voor senioren- en zorgwoningen blijft onveranderd groot (63,3% van de woningzoekenden). Bij de toewijzing van seniorenwoningen wordt steeds meer gelet op leeftijd en (medische) urgentie. Overzicht aantal nieuwe inschrijvingen naar inkomen (doelgroep / niet doelgroep): Doelgroep Niet doelgroep 2013 2012 2011 2010 2009 Gez.w. 51
23
74 88 91 74 78
Sen.w. 37
14
51 59 65 77 69
1-2 w.
24
10
34 40 36 66 43
Zorgw. 19
5
24 16 13 30 17
Totaal 131
52
183 203 205 247 207
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
21
ONS WONINGAANBOD
Uitvoering van het toewijzingsbeleid Overzicht toewijzing woningen volgens passendheidscriterium BBSH: Eenpersoonshuishoudens Goedkoop Betaalbaar Duur Leeftijd Inkomen = < 366,37 > 366,37 - = < 524,37 > 524,37
Totaal
< 65 jaar
< 22.025,00
6
5
*3
> 22.025,00
*1
*2
1
14 4
> 65 jaar
< 21.100,00
0
12
*6
18
> 21.100,00 0 *1 1 2 Tweepersoonshuishoudens Leeftijd Inkomen
Goedkoop = < 374,44
Betaalbaar Duur > 374,77 - = < 535,91 > 535,91
Totaal
< 65 jaar
< 28.550,00
0
0
*3
3
> 28.550,00
0
0
2
2 14
> 65 jaar
< 28.725,00
0
8
*6
> 28.725,00
0
0
0
0
Betaalbaar Duur > 366,37 - = < 561,98 > 561,98
Totaal
Drie- en meerpersoonshuishoudens Leeftijd Inkomen < 65 jaar
< 28.550,00
Goedkoop = < 361,66 0
1
*11
12
> 28.550,00 0 0 2 2 > 65 jaar
< 28.725,00
0
0
0
0
> 28.725,00 0 0 0 0 Totaal alle huishoudens
7 (*1 + 6)
29 (*3 + 26)
35 (*29 + 6)
71 (*33+ 38)
De met * weergegeven aantallen, totaal 33, geven het aantal niet passende toewijzingen aan (in 2012: 30). Er is 1 goedkope woning die niet toegewezen is aan de primaire doelgroep (in 2012: 2). De toewijzing van 3 (in 2012: 11) qua huurprijs betaalbare woningen aan de niet primaire doelgroep is vooral een gevolg van het ontbreken van dure woningen in de woningvoorraad. De toewijzing van 29 dure woningen aan de primaire doelgroep zijn toegewezen op basis van 13 echtscheidingsurgenties met kinderen, 15 medische omstandigheden senioren en 1 gezin statushouders (in 2012: 17). Staatssteuncriterum: 98,59% in 2013 Bij de toetsing van passende toewijzing in het kader van staatssteuncriteria, is het criterium dat 90% van de toewijzingen (huurprijs < € 681,02) aan personen met een belastbaar inkomen beneden € 34.229,- moet plaatsvinden. Over 2013 voldeed 98,59% van onze toewijzingen aan dit criterium. Wij verwachten dat we, met de toepassing van de regelgeving staatssteundossier, ook in 2014 de markt voor lage inkomensgroepen meer dan voldoende kunnen bedienen. Wel zal er naar verwachting een hiaat ontstaan in het woningaanbod voor die inkomensgroepen die boven de inkomensgrens van € 34.678,- vallen. Huurwoningen in het segment (€ 699,48 tot € 800,-) zijn in Nederweert slechts beperkt aanwezig. Daarnaast is 1 woning van Wonen Limburg verhuurd aan woningzoekenden van Woningvereniging Nederweert.
22
ONS WONINGAANBOD
Mutaties In 2013 werden 71 woningen als gevolg van mutaties toegewezen: Overzicht woningmutaties naar type woning: Mutaties
2013 2012 2011 2010 2009
Gezinswoningen 20 13 42 31 19 Seniorenwoningen 25 44 28 24 18 1-2 woningen
8 7 11 6 1
Aanleunwoningen 6 2 4 4 3 Zorgwoningen
12 10 13 13 9
Woonwagen/standpl. 0 0 0 1 1 Totaal
71 76 98 79 51
De mutatiegraad ligt al jaren beneden het gemiddelde in de sector. Dit hangt deels samen met ons bezit, dat voor een groot deel bestaat uit ééngezinswoningen en we weinig appartementen hebben bedoeld voor de jonge startersmarkt, waarin gemiddeld meer doorstroom, dus mutatie plaatsvindt. De vrijkomende woningen (71 mutaties) hebben we aangeboden aan 91 woningzoekenden waarvan er 20 de aanbieding niet hebben geaccepteerd. Dit betekent een weigering percentage van 22% (in 2012: 17,4%). De meest voorkomende weigeringen betreffen dat de woning te klein gevonden wordt of dat de woning te duur is in relatie tot de betaalbaarheid. Huurderving: wegens leegstand, onderhoud en renovatie 1,5% totale huursom (€ 132.305 in 2012: € 87.579). De stijging wordt vooral veroorzaakt door de frictie leegstand in het woongebouw Aerthijsplein en de penthouses in het woongebouw Antonius-Veste (dure huur/niet-DAEB). Huurderving in afwachting van sloop of verkoop; 0,39% van de totale huursom (€ 34.122,- in 2012: € 47.847).
Mutaties als gevolg van sloop In 2013 zijn géén huishoudens vanwege sloop verhuisd.
Ons Huurbeleid Ons huurbeleid is in 2011 bijgesteld, mede op basis van onze strategische- en financiële uitgangspunten, vastgelegd in ons ondernemingsplan. We richten ons met ons huuraanbod primair op die doelgroepen, die gezien hun inkomen en achtergrond, afhankelijk zijn van de sociale huurmarkt.
Uitgangspunten huurbeleid: • Differentiatie op basis van prijs-kwaliteit van de woningen. • Vergroten verdiencapaciteit minimaal € 125.000 per jaar in relatie tot verhuurdersheffing: - Huurharmonisatie bij mutatie - Jaarlijkse huurverhoging, maximale voor alle woningen. • Beperkt aanbod voor inkomens vanaf € 34.678 (grens 1-1-2014; niet-DAEB).
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
23
ONS WONINGAANBOD
Doel is te komen tot een meer gedifferentieerder aanbod, gekoppeld aan de kwaliteit van de woning, een hogere kwaliteit wordt gekoppeld aan een hogere huur. Gezien de hoge kwaliteit van een deel van onze woningen zal de komende jaren voor 40% van onze woningen de huurprijs worden opgetrokken naar het segment 574-681 euro – prijspeil 2013 (562-665 euro – prijspeil 2012). Realisatie eind 2013 9% (eind 2012 6,5%). Geen inkomensafhankelijke huurverhoging Met betrekking tot de mogelijkheid vanuit het Rijk om inkomensafhankelijke huurverhoging te vragen aan huurders, met een inkomen boven de € 43.000 is bewust gekozen geen gebruik te gaan maken van deze mogelijkheid. Bij de voorbereidingen van de huurverhoging 2013 is, anticiperend op het concept – voorstel Rijk d.d. 6-3-2013, gekozen voor de verhoging van alle huren met 4% en nog geen inkomensafhankelijke huurverhoging door te voeren voor de inkomensgroepen > € 33.614 en < € 43.000. We willen naar onze huurders, die vaak al jarenlang trouwe huurder zijn, een consistent huurbeleid voeren en ons daarbij niet alleen laten leiden door (financiële) beleidsprikkels vanuit het Rijk, die vooralsnog niet in een samenhangende woonvisie zijn verwerkt. Voor huurders met een hoger inkomen dient ook een alternatief op de Nederweertse woningmarkt te zijn. Duurdere huur is nauwelijks aanwezig. Het maximum aan dure huur voor de Nederweertse markt bedraagt 800 à 900 euro, mits in het centrum van Nederweert gelegen. Wel zijn deze huurders potentiële kopers voor onze te koop staande woningen in de bestaande voorraad. De succesvolle verkoop in 2012 en 2013 bevestigt deze aanpak. Huurprijsaanpassingen De huursomaanpassing per 1 juli 2013 bedroeg 4,0%. Er is geen differentiatie toegepast. De gemiddelde huur- en puntprijzen per 1 juli 2013 bedroegen voor gezinswoningen € 481,65 / € 2,80; voor seniorenwoningen traditioneel € 421,30 / € 3,08; voor stapelbouw € 552,10 / € 3,99 en voor 1-2 woningen € 320,29 / € 3,26. Tegen de huuraanpassing per 1 juli 2013 zijn geen bezwaren gemaakt. Huren van commerciële ruimtes worden jaarlijks geïndexeerd met het ConsumentenPrijsindexcijfer (CPI). Bij mutatie wordt huurharmonisatie toegepast naar een gemiddeld huurprijsniveau van 70% (of meer) van de maximaal redelijke huur volgens het Woning Waardering Stelsel (WWS). Uit de huurprijsherwaardering incl. EPA-labeling is gebleken dat 12 woningen boven de liberalisatiegrens zouden uitkomen. Vooralsnog hebben we de huurprijzen van deze woningen dan ook vastgesteld op de maximale huurgrens (€ 681,02). Daar waar grote comfort verhogende investeringen in bestaand bezit worden uitgevoerd, wordt een huurprijsaanpassing overeengekomen. Huurtoeslag (HT) Het toewijzingsbeleid is en blijft gericht op het zoveel mogelijk passend toewijzen (inkomenscriterium) en daarmee op het beperken van de mate waarin huurders een beroep kunnen doen op huurtoeslag. In relatie tot de aanpassingen in ons huurprijsbeleid zal dit komende jaren echter naar verwachting gaan wijzigen. In overleg met de gemeente zijn de lokale aftoppingsgrenzen afgeschaft en gelden de hiervoor vastgestelde landelijke grenzen. Aantal aanvragen huurtoeslag: 209 (2012: 222). Uit te betalen bedrag huurtoeslag per maand € 37.958 (2012 € 40.253). Gemiddelde bedrag huurtoeslag per aanvraag € 181,62 (2012 € 181,32).
24
ONS WONINGAANBOD
Ons betalings- en incassobeleid Overzicht huurbetaling: (In duizenden Euro’s)
2013
2012
2011
2010
2009
Huuromzet (bruto) 8.583 8.438 8.332 7.676 7.440 Toename
145 106 656 236 251
Achterstand
96 83 53 45 40
Vooruitbetaling
58 50 51 53 46
De huur is maandelijks bij vooruitbetaling verschuldigd met uitzondering van 66 oudere huurovereenkomsten, destijds overeengekomen met de gemeente Nederweert. De huurinning verloopt over het algemeen goed. Ultimo 2013 maakte 78% van de huurders van de mogelijkheid van automatisch incasso gebruik. Bij huurachterstanden wordt een actieve en oplossingsgerichte houding aangenomen. Er wordt overleg gepleegd met de betreffende huurders en eventueel bijstandsorganisaties. De ervaring leert dat het vangnetoverleg een positieve bijdrage levert aan het beheersbaar houden van huurachterstanden. Door korte lijnen kan snel hulp worden geboden op het vlak van schuldhulpbegeleiding en budgetbeheer waardoor hoge huurachterstanden en ontruimingen zoveel mogelijk worden voorkomen. Lichte stijging huurachterstand Het percentage huurachterstand is desondanks gestegen van 0,70% ultimo 2012 tot 0,77% ultimo 2013. Betaalbaarheid/armoedebeleid wordt komende jaar een belangrijk aandachtsveld. Onduidelijk is nog welk effect de uitbetaling van huurtoeslag aan de individuele huishoudens op de huurachterstand zal hebben. Veel huishoudens zijn immers niet gewend de bruto huur maandelijks te betalen. Kerncijfers: • Invorderingen via de deurwaarder bedraagt 7 in 2013 (8 in 2012). • WSNP: Eind 2013 zitten 6 van onze huurders in de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen . • Bewindvoering: 43 van onze huurders staan onder bewindvoering. • Ontruiming 1 (2 in 2012; 0 in 2011).
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
25
ONS ONDERHOUD: KETENSAMENWERKING
V
ONS ONDERHOUD: KETENSAMENWERKING
Ons onderhoudsbeleid De negatieve effecten van de verhuurdersheffing en de verhoogde saneringssteun is niet zonder gevolgen voor de financiële stabiliteit van de woningvereniging. In het verbeterplan, dat najaar 2012 is opgesteld, zijn dan ook enkele noodzakelijke maatregelen getroffen in het onderhoudsbeleid, om zodoende de uitgaven voor onderhoud komende jaren te kunnen spreiden. Voordeel voor de woningvereniging is dat er een kwalitatief zeer goede voorraad staat, waarbij pas over enkele jaren investeringsbesluiten genomen dienen te worden over renovatie, gekoppeld aan verlenging levensduur. Na de bezuinigingen op onderhoud in 2012 heeft voor de begroting 2013 nogmaals een bezuiniging plaatsgevonden. In totaal is er vanaf 2011 € 594.000 bezuinigd op het onderhoudsbudget. Door kritische inkoop en selectie van uit te voeren activiteiten blijft het kwaliteitsniveau gehandhaafd.
Organisatieveranderingen: Ketensamenwerking De beleidsmaatregelen voor onderhoud en het wegvallen van de nieuwbouw bleek voor de workload grote gevolgen te hebben. Zowel bij planmatig onderhoud als bij de onderhoudsdienst bleek er te weinig werk te zijn voor de huidige bezetting. Uiteindelijk is het team onderhoud teruggebracht van 5 fte naar 2 fte, waarbij 1 fte is gedetacheerd bij een ketenpartner en van 2 mensen afscheid is genomen. Om kwalitatief goed werk te kunnen blijven leveren is gekozen voor het opzetten van een ketensamenwerking voor het totale pakket van onderhoud. Hiervoor zijn 2 partijen geselecteerd, waarmee een voorbereidingstraject is uitgewerkt. Bij de uitwerking van de processen is uitgegaan van de klant, efficiency, kostenbesparing, transparantie en sturen op KPI’s (Kern Prestatie Indicatoren). Scherpe inkoop; kostenbesparing Reparatieverzoeken en mutaties worden voor een vaste prijs op jaarbasis afgerekend, waarbij de opdrachtnemer het risico neemt bij overschrijding van dit bedrag. Bij onderschrijding van budget wordt het verschil verrekend tussen de woningvereniging en de aannemer. Vraaggestuurd binnenonderhoud en extra’s die door de huurder zelf worden betaald worden geoffreerd op basis van een vastgesteld prijzenboek. Daarnaast zijn de diverse onderhoudscontracten doorgelicht, waardoor in 2013/2014 ook een besparing kan worden gerealiseerd. De totale, structurele besparing op onderhoud door ketensamenwerking bedraagt € 150.000 euro op jaarbasis. Korte lijnen voor de klant; sturen op KPI’s Als eerste zijn de processen reparatieverzoek en mutaties uitgewerkt, waarbij de intake van de reparatieverzoeken rechtstreeks plaatsvindt bij de ketenpartner. De realisatie van deze werkzaamheden vindt plaats op basis van een vaste prijs per vhe, waarbij het risico bij de opdrachtnemer zit. Daarnaast zijn er enkele KPI’s afgesproken, waarop de sturing vanuit de woningvereniging plaatsvindt: • Klanttevredenheid minimaal een 8. • Afhandeling reparatieverzoek conform prioritering/afspraken. • Aansluitende verhuur bij mutatie 90%.
26
ONS ONDERHOUD: KETENSAMENWERKING
Vanaf oktober 2013 is de pilot gestart met onze ketenpartner Van Heur. De resultaten zijn positief, met name in de afhandeling naar de klant toe. Aandachtspunt is de gegevensuitwisseling tussen de ketenpartner en de automatisering hiervan, zodat sturing en transparantie real time te zien is. De processen vraaggestuurd binnenonderhoud en planmatig onderhoud zijn uitgewerkt en in gang gezet eind 2013. De eerste resultaten hiervan worden in het eerste kwartaal van 2014 zichtbaar. Belangrijke KPI’s hierbij zijn de kostenbewaking en de klanttevredenheid.
Onze onderhoudskosten 2013 Overzicht kostenonderhoud afgelopen 4 jaar: Onderhoud
2013 2012 2011 2010
Planmatig incl. leefbaarheid
e 565
e 751
e 633
e 1.320
Klachten
e 230
e 274
e 323
e 391
Mutatie
e
e 107
e 109
e 110
73
Reparatieverzoeken: In 2011 is besloten om, in aansluiting op ons ondernemingsplan, de huurder medeverantwoordelijk te gaan maken voor het huurdersonderhoud. In 2012 is gestart met het invoeren van dit beleid; klein onderhoud terug naar de huurder. Men heeft de keuze uit 2 serviceabonnementen om het klein onderhoud door de woningvereniging te laten uitvoeren.
Het effect van het invoeren van dit aangepast beleid heeft in 2013 geleid tot: • Daling van het aantal reparatieverzoeken met 38%. • Daling budget reparatie-onderhoud met 21% ten opzichte van het geraamde budget 2013. • Deelname huurders aan serviceabonnement; 16,4% van de huurders. - 145 standaard abonnementen - 92 uitgebreide abonnementen.
Overzicht reparatieverzoeken:
2013 2012 2011 2010
Aantal meldingen
1.995
2.041
3.053
2.838
54
92
46
33
Af: opgelost via inspectie Af: opgelost via ketenpartner Afgehandeld Opdracht eigen dienst Opdracht derden Opdracht ketenpartner
535
-
-
-
1.406
1.949
3.007
2.805
734
1.179
1.440
1.707
1.116
1.436
2.210
1.658
535
-
-
-
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
27
ONS ONDERHOUD: KETENSAMENWERKING
Mutatie-onderhoud: 86% aansluitende verhuur in 2013 Onze woningen verkeren gemiddeld genomen bij een mutatie in een goede staat. Onze huurders zorgen goed voor hun woning. In 2013 waren er 71 mutaties met een kostenpost van € 73.107. De totale mutatiekosten waren in 2013 13% lager dan was geraamd. 61 van de 71 mutatiewoningen zijn aansluitend verhuurd, zijnde 86%, waarmee we onze doelstelling nagenoeg gehaald hebben Dit beleid wordt doorgezet, waarbij ook nadrukkelijk een koppeling wordt gelegd met vraaggestuurd binnenonderhoud en ZAV (zelf aangebrachte voorziening) beleid; wat kan en wil de nieuwe huurder zelf realiseren in zijn woning? Planmatig onderhoud De begrote onderhoudsactiviteiten 2013 zijn voor 89% uitgevoerd. Een gedeelte van het schilderwerk, evenals de vervanging van een dak waren onderhanden, maar nog niet helemaal gereed. Vraaggestuurd binnenonderhoud vanaf 2013 In aansluiting op de uitgangspunten van ons nieuwe onderhoudsbeleid is in 2012 het vraaggestuurd binnenonderhoud verder uitgewerkt en in goed overleg met het huurdersplatform in september 2012 vastgesteld. Dit nieuwe beleid geeft onze huurders ruimere mogelijkheden om binnenonderhoud te laten uitvoeren op het moment dat zij dit willen, hetzij op basis van eigen wensen of conform het standaardpakket van de woningvereniging. Gerelateerd aan ons meerjarenonderhoudsprogramma wordt jaarlijks een budget gereserveerd voor dit onderhoud. Daar waar de woningvereniging voorheen onderhoud en renovatie toepaste met een zeer hoog kwaliteitsniveau, zonder daar een huurprijsverhoging tegenover te stellen, wordt nu meer gekeken naar standaardkwaliteit, waarnaast extra keuzes voor de huurder mogelijk zijn, mits daarvoor betaald gaat worden. Dit sluit aan bij de kernwaarden van ons ondernemingsplan: Medeverantwoordelijkheid. In de loop van 2013 waren er 14 aanvragen met betrekking tot vraaggestuurd binnenonderhoud, exclusief de aanvragen voor de vervanging van CV ketels. Renovatie In de periode 1998 t/m 2004 heeft een grootschalige renovatie (zowel inpandig als aan de buitenkant) plaatsgevonden aan 508 woningen. Incidenteel wordt nu bij mutatie een enkele te renoveren woning nog meegenomen. In 2013 heeft geen renovatie bij mutatie plaatsgevonden. Toekomstige investeringen zullen gekoppeld gaan worden aan een exploitatie/terugverdienmodel ook in relatie tot duurzaamheidsmaatregelen. Duurzaamheid / Energiebesparing Voor al onze woningen zijn EPA-certificaten opgesteld. Ons woningbezit heeft gemiddeld een groen C-label, mede doordat in de periode 2008-2013 een aantal maatregelen al heeft plaatsgevonden. Gegevens 2008:
54%
nulmeting groene label (A, B of C)
2009:
61.7%
uitvoering van een aantal maatregelen
2013:
71,8%
uitvoering van een aantal maatregelen (vloerisolatie & CV ketels)
Onze doelstelling is dat in 2018, 95,4% van alle woningen een groen label bezit, waarbij we gefaseerd voor een aantal woningen naar een B of A label willen gaan. Naast een selectieve toepassing van zonnepanelen (project Zonnig Limburg 2014 en verdere jaren) wordt, gekoppeld aan het meerjarenonderhoud en complexbeheerplannen gekeken naar een gefaseerde aanpak van duurzaamheid. Gezien onze beperkte investeringsmogelijkheden zal dit naar verwachting niet geheel uitgevoerd kunnen zijn in 2018. Een plan van aanpak, inclusief mogelijke financieringsmogelijkheden, wordt in 2014 verder uitgewerkt.
28
ONS ONDERHOUD: KETENSAMENWERKING
Gedeelde verantwoordelijkheid, ook in kosten Wij vinden dat energiemaatregelen niet alleen een verantwoording zijn van de verhuurder, maar dat ook de huurder hierin deels mag meebetalen, afhankelijk van de keuzes die hij maakt. De uitwerking hiervan wordt gekoppeld aan het herformuleren van ons duurzaamheidsbeleid. In afwachting van dit nog uit te werken beleid hebben in 2013 geen projectmatige activiteiten plaatsgevonden op het gebied van duurzaamheid/energiebesparing. Wel zijn bij mutatie of onderhoud op individueel niveau zaken uitgevoerd, bijvoorbeeld vervanging CV ketel door een HR combi 107 ketel (16 stuks ). Zonnig Limburg In 2013 heeft geen uitgebreid pakket van maatregelen op het gebied van duurzaamheid plaatsgevonden. Wel is aangesloten bij de provinciale actie Zonnig Limburg, waarbij huurders met subsidie van de provincie en een bijdrage van de corporatie, zelf zonnepanelen kunnen realiseren op hun woning. Bij de woningvereniging hadden zich eind 2012, 22 belangstellenden voor dit project aangemeld. Uiteindelijk hebben 5 huurders voor dit pakket gekozen. Woningvereniging Nederweert heeft zich najaar 2013 aangemeld voor deelname aan fase 2 van Zonnig Limburg. Uitwerking hiervan vindt plaats in 2014.
Overige dienstverlening Vanaf 1 januari 2010 geldt een collectieve glasverzekering en bestaat de mogelijkheid tot aansluiten bij het rioolfonds. Per einde 2013 nemen 893 huurders (61,8%) deel aan de collectieve glasverzekering en 1.068 huurders (73,9%) aan het rioolfonds. De diensten die werden verleend aan de huurders en bewoners zijn tegen kostprijs verrekend met de huurders. Daarnaast wordt een servicepakket geleverd aan de huurders van de 24 aanleunwoningen St. Joseph. Dit houdt in dat zij vrijblijvend gebruik kunnen maken van de faciliteiten in het verzorgingshuis St. Joseph en daar ook kunnen deelnemen aan de activiteiten welke worden georganiseerd. Na oplevering van het nieuwe verzorgingstehuis in 2013 wordt hier door de bewoners weer goed gebruik van gemaakt .
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
29
NAOBERSCHAP EN LEEFBAARHEID: WONEN DOE JE NIET ALLEEN!
VI
NAOBERSCHAP EN LEEFBAARHEID: WONEN DOE JE NIET ALLEEN! Uit de sessies en de enquêtes rondom ons ondernemingsplan bleek dat men veel waarde hecht aan een prettige, leefbare woonomgeving, waarin mensen elkaar helpen en ondersteunen in de gewone, dagelijkse zaken. Medeverantwoordelijkheid en samen delen zijn begrippen, die bij dit thema zeker thuishoren. Zowel organisaties als bewoners vinden dat de sleutel hiervan ligt bij de bewoners zelf. Gemeente en organisaties kunnen daarbij ondersteunen. De woningvereniging is één van die organisaties, die daarin kunnen faciliteren. Dorpsraden en bewonerscommissies zijn voor de woningvereniging partijen, die een initiërende rol kunnen vervullen in initiatieven op het gebied van leefbaarheid.
Ons Leefbaarheidsfonds Bij het 40 jarig jubileum in 2010 is door de woningvereniging een leefbaarheidsfonds opgezet. Per woning is daarvoor in 2013 een bedrag van 15 euro excl. BTW gereserveerd, totaal een bedrag van € 22.260, dat in een leefbaarheidsfonds wordt gestort. In 2013 hebben we, in overleg met het Huurdersplatform Regio-Weert, aan de volgende activiteiten een geldbedrag gedoneerd: 1 Bewonerscommissie Antonius-Veste – plaatsen zitbanken aan hoofdingangen. 2 Bewonerscommissie Antonius- Veste – opzetten welzijnsactiviteiten. 3 Bewonerscommissie Domus Bona Ventura – aanschaf materiaal ontmoetingsruimte. 4 Bewonerscommissie Antonius-Veste – installatie computer. 5 Bewonerscommissie Antonius-Veste – plaatsen bloembakken aan hoofdingangen. 6 Land van Horne – serviceabonnement St. Joseph voor huurder/lid woningvereniging. 7 Bewonerscommissie Antonius-Veste – aanschaf kast voor opslag materialen ten behoeve van activiteiten. 8 Bewonerscommissie Kloosterhof – aanbrengen ringleiding algemene ruimte. 9 Bewoners Pastorieweg – plaatsing naambord “Biblio-Veste”. 10 Gemeente – bijdrage aan inrichting speelveldje Mgr. Kreijelmansstraat. Een uiteenlopend scala aan verzoeken dus! Totale bedrag uitkering aanvragen: € 9.883,22. Ook voor 2014 zal weer budget worden gereserveerd, te weten 15 euro excl. BTW per woning (1452) totaal € 21.780,-. Uit het overleg met de gemeente in 2012 is duidelijk geworden dat de gemeente geen apart budget ter beschikking stelt voor dit leefbaarheidsfonds. In overleg en op basis van de aanvragen wil de gemeente eventueel gericht wel een éénmalige bijdrage verstrekken.
Onze aanpak burenoverlast In geval van meldingen van burenoverlast wordt de klager verzocht, als een onderlinge oplossing tussen klager en beklaagde niet (meer) mogelijk is, de melding schriftelijk te doen in het kader van dossiervorming. Alleen schriftelijke klachten worden in behandeling genomen. Na onderzoek wordt de beklaagde op basis van het huurreglement aangeschreven over de veroorzaakte overlast en wordt hij/zij (soms samen met de klager) uitgenodigd voor een (bemiddeling-) gesprek. Afhankelijk van de soort overlast worden
30
NAOBERSCHAP EN LEEFBAARHEID: WONEN DOE JE NIET ALLEEN!
in het traject ook wel eens partners uit het vangnetoverleg er bij geroepen voor een oplossing/aanpak van de overlast. Hiervoor gelden korte lijnen waardoor in de meeste gevallen snel en adequaat handelen mogelijk is. Daar waar de oplossing niet zo snel kan worden gevonden, wordt de casus via het vangnetoverleg nauwlettend gevolgd. Gemiddeld komen per jaar 25 casussen in het vangnetoverleg ter sprake, waarvan een groot deel huurders betreft. Mocht ook dit uiteindelijk geen soelaas bieden zal, de stap naar de kantonrechter worden ingezet. Dossiervorming, ook bij de partners uit het vangnetoverleg, is hierbij noodzakelijk en van belang voor de kans van slagen. Er hebben in het verslagjaar geen juridische procedures plaatsgevonden voor de aanpak van overlast. Wel signaleren wij een toename van met name het aantal kleine overlastklachten. Buurtbemiddeling: 11 casussen in 2013 Vanuit de doelstelling bewoners medeverantwoordelijk te maken voor het oplossen van kleine burenirritaties, is aansluitend op ons ondernemingsplan eind 2011 met de politie, maatschappelijk werk en de gemeente de pilot buurtbemiddeling opgestart. In 2013 zijn door buurtbemiddeling 11 casussen in behandeling genomen. Het maatschappelijk werk neemt hierbij een centrale rol in.
Evaluatiepunten: • De voorziene samenwerking tussen de partijen is bij alles verlopen zoals vooraf werd verwacht. • Het aantal casussen is ver achtergebleven bij het aantal dat werd verwacht. • Mensen vonden het prettig te worden “gehoord”. Dat was soms al voldoende om tot oplossing van het conflict te kunnen komen. • Communicatie zal actiever worden uitgezet onder andere in de vorm van foldermateriaal en/of flyers. Conclusie: Het project buurtbemiddeling zal worden voortgezet en verloopt nagenoeg kosteloos.
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
31
WONEN EN ZORG: MAAT WERK DOOR SAMENWERKING
VII
WONEN EN ZORG: MAATWERK DOOR SAMENWERKING Senioren: wonen en zorg op maat Bij het thema wonen en zorg moet worden gedacht aan de huisvesting van ouderen en andere zorggeïndiceerden. In de gemeente Nederweert is de komende jaren sprake van een meer dan gemiddelde vergrijzing van de bevolking. Afgelopen jaren is dan ook volop geïnvesteerd in de nieuwbouw van diverse seniorenappartementen. In totaal zijn in de periode 2007 tot 2011, 164 appartementen gerealiseerd. Binnen de gemeente Nederweert is het nieuwe aanbod appartementen geconcentreerd in de woonservicezone, waarin ook de herbouw van het verzorgingshuis St. Joseph van Land van Horne in 2013 is afgerond. Daarmee hebben senioren voldoende keuze in verschillende woonproducten. Komende jaren wordt vooral ingezet op het zo lang mogelijk kunnen blijven wonen in de huidige woning. Ons uitgangspunt is dat je aanbod levert op basis van de individuele vraag. Om dit mogelijk te maken ontwikkelt de woningvereniging een keuzepakket van aanpassingen binnen de woning, waarvan de huurder op vraag gebruik kan maken. Op het gebied van zorg en welzijn zal, samen met gemeente en zorginstellingen binnen het pakket van de woonservicezone gekeken worden naar uitbreiding van de diensten voor andere senioren.
Overzicht naar wijk en type woning:
Sen.w. DAEB Sen.w. niet DAEB Nederweert
A.l.w.
Zorgw.
347
10
24
44
Ospel
49
9
-
39
Budschop
21
-
-
-
Eind
23
-
-
-
Leveroij
6
-
-
-
Ospeldijk
1
-
-
-
447
19
24
83
Totaal
*A.l.w = aanleunwoning
Domotica Alle nieuwbouw levensloopbestendige woningen zijn voorzien van een basispakket domotica (huisautomatisering) mede ook om het leveren van zorg in thuissituaties voor zelfstandig wonende senioren te faciliteren. Appartementen voor de vrije sector verhuur zijn voorzien van een domotica plus pakket waarin ook beeld en geluidsvoorzieningen zijn geïntegreerd. Ook een ringleiding is daarbij voorzien. Met het aanbrengen van een gesloten wifi-netwerk in de seniorenappartementen in de woon-servicezone Nederweert en door een appartement als gemeenschappelijke ruimte in te richten, worden de communicatiemogelijkheden en ontmoetingsmogelijkheden van de bewoners vergroot. Samenwerking met zorgleveranciers en belangenorganisaties In het verslagjaar hebben we met diverse zorgleveranciers overleg gevoerd over het zolang mogelijk zelfstandig kunnen laten wonen van (potentiële) zorgbehoevenden. Wij overleggen op het gebied van wonen en zorg onder andere met Stichting Land van Horne (verzorging voor senioren) die vanuit verzorgingshuis St. Joseph zorg verleent aan de bewoners van de aanleun-
32
WONEN EN ZORG: MAAT WERK DOOR SAMENWERKING
woningen en de seniorencomplexen Kloosterhof, Domus Bona Ventura en Agneshof. Ook vanuit het woonzorgcomplex Ospel wordt zorg verleend in de wijk. Met PSW (begeleid wonen verstandelijk gehandicapten), die vanuit het Woonbegeleidingscentrum Nederweert (WBC) begeleiding verzorgt voor haar cliënten, wordt intensief samengewerkt. Wet maatschappelijke ondersteuning Naast de aandacht voor zowel senioren als begeleid wonen voor gehandicapten bestaat er ook een convenant met de gemeente Nederweert waarin woningaanpassingen en voorzieningen voor gehandicapten worden geregeld. Dit kan variëren van een enkele beugel, douchezitjes, trapliften tot woningen met complete nieuw aangebouwde voorzieningen. In overleg met betrokkenen, gemeente en de woningvereniging komt er een woningaanpassing tot stand al dan niet gebaseerd op medische adviezen met als uitgangspunt het leveren van maatwerk. Vanuit de woningvereniging wordt deelgenomen aan het platform WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning). Woningaanpassingen Van het woningbezit zijn 28 woningen voorzien van grotere aanpassingen (kosten meer dan € 4.500) ten behoeve van bewoners met een functiebeperking. Daarnaast is in een groot aantal woningen (189) kleinere aanpassingen aangebracht op grond van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). In 2013 hebben er twee kleine aanpassingen plaatsgevonden voor ± € 700 per woning. Met de gemeente Nederweert is, met het oog op een zo snel mogelijke uitvoering van aanvragen, afgesproken dat de gemeente de kleinere aanpassingen zelf laat uitvoeren.
Bijzondere doelgroepen Van de 71 mutaties is 1 woning (1,4%) toegewezen aan bijzondere doelgroepen. Asielzoekers en statushouders In het verslagjaar is één woning rechtstreeks verhuurd aan statushouders. Regionaal voldoen we jaarlijks (ruimschoots) aan de taakstelling (± 5 personen per half jaar); Ultimo 31 december 2013 was onze taakstelling gerealiseerd. Vrouwenopvang (Blijf van mijn Lijf) In het verslagjaar zijn geen woningen rechtstreeks verhuurd aan vrouwen uit opvanghuizen. Reden: Er was geen vraag (taakstelling is vraaggestuurd). Begeleid wonen OGGZ (Openbare geestelijke gezondheidszorg) In het verslagjaar zijn geen nieuwe woningen toegevoegd aan instellingen voor begeleid wonen/ maatschappelijke opvang. Maatman Zorggroep Wel zijn er in het najaar 2013 afspraken gemaakt met de Maatman Zorggroep om een aantal Hatjes, die aanvankelijk geoormerkt waren als sloopwoning, in te gaan zetten voor de cliënten van deze organisatie. De appartementen worden in overleg met de Maatman Zorggroep eind 2013/2014 weer verhuur klaargemaakt. Vanaf 1 april 2014 zal een gefaseerde verhuur aan cliënten gaan plaatsvinden.
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
33
WONEN EN ZORG: MAAT WERK DOOR SAMENWERKING
Overzicht naar organisaties begeleid wonen OGGZ en type woning:
Gez.w.
Sen.w.
1-2 w.
Zorgw.
Eenheden begeleid w.
PSW
-
7
-
1
7
Geef ze de Vijf
-
-
-
-
5
PGZ
-
-
6
1
-
Mensana
-
-
-
-
2
Maatman
-
-
3
-
-
Doornvogel
-
-
-
-
-
van Tongerloo
-
-
-
-
-
Wonen Plus
-
-
-
1
1
Totaal
-
7
9
3
15
De 15 eenheden begeleid wonen betreffen groepswoningen waar in totaal 77 cliënten worden gehuisvest. Daarnaast worden in verschillende complexen cliënten individueel gehuisvest, dit zijn er 19 afgelopen jaar. In totaal biedt de woningvereniging onderdak aan 96 huurders uit de categorie begeleid wonen.
Vangnetoverleg In het vangnetoverleg worden casussen van “zorgwekkende zorgmijders” ingebracht en besproken. Er is vaak sprake van multiproblematiek. Dit varieert van wanbetaling, overlast, hennepteelt tot vereenzaming, medische problematiek, verslaving, dakloosheid etc. Aan het vangnetoverleg nemen deel de Gemeente Nederweert, de politie, bemoeizorg, Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW), Gespecialiseerde Thuiszorg, MEE, Vorkmeer en de woningvereniging. Andere organisaties zoals jeugdzorg etc. schuiven ad-hoc aan bij bepaalde casuïstiek. De overlegfrequentie is zes weken. Gemiddeld komen er ongeveer 25 casussen aan bod. Door de korte lijnen kan er in de meeste gevallen snel en adequaat gehandeld worden. Personen zijn met hun hulpvraag snel bij de juiste organisatie en worden niet van het kastje naar de muur gestuurd. De voortgang van de casussen wordt nauwlettend gevolgd vanuit het vangnetoverleg.
34
ONZE ORGANISATIE: SLANK, LENING EN RESULTAATGERICHT
VIII
ONZE ORGANISATIE: SLANK, LENIG EN RESULTAATGERICHT Onze Structuur Omdat wij een verenigingsstructuur kennen is er naast de reguliere organisatiestructuur ook een relatie met de Algemene Ledenvergadering. Per 17 mei 2010 is een directeur-bestuurder aangesteld. In de statuten van de vereniging en in de samenwerkingsafspraken met de Raad van Commissarissen zijn de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de directeur-bestuurder vastgelegd. De organisatie van de woningvereniging kunnen we het duidelijkst weergegeven door middel van een organigram, waarin de diverse organen in onderling verband zijn terug te vinden.
Leden
Huurders/bewoners
Algemene Vergadering RvC
Huurder-platform Directeur/Bestuurder
KAC Werkapparaat
KAC = de Klachtenadviescommissie RvC = de Raad van Commissarissen
Organisatiescan/veranderingen 2013 Het verder doorvoeren van de in 2011 uitgezette noodzakelijke beleidsveranderingen, om onze financiële positie te versterken, de afname van het aantal woningen en het stilleggen van onze nieuwbouwportefeuille heeft ook gevolgen voor de workload van de organisatie. Uit de organisatiescan begin 2013 is gebleken dat met name binnen technisch beheer de formatie dient te worden aangepast. Op basis van dit onderzoek zijn de volgende organisatieveranderingen doorgevoerd: • Verminderen fte technisch beheer; van 5 fte naar 3 fte (waarvan 1 fte gedetacheerd bij ketenpartner). • Aanpassing managementteam; samenvoegen team technisch beheer en verhuur- en bewonerszaken naar 1 team wonen; team financiën wordt team bedrijfsvoering. • Herijken functieprofielen inclusief functieherwaardering. Alle veranderingen zijn afgerond per 1-1-2014.
Onze personele inzet per 1-1-2014 Door de aanpassingen in de organisatie is het personeelsbestand teruggebracht van 15 medewerkers naar 13 medewerkers (waarvan 1 gedetacheerd). Structureel wordt op jaarbasis 160.000 euro bezuinigd op personeelslasten. Veranderingen in de personele bezetting: • Opheffen eigen onderhoudsdienst met 2 fte’s; met 1 medewerker is een vaststellingsovereenkomst opgesteld; 1 medewerker is gedetacheerd bij 1 van de ketenpartners. • Vervallen functie technisch beheerder: 1fte. • Verminderen inzet woonconsulent (van 32 naar 20 uur).
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
35
ONZE ORGANISATIE: SLANK, LENING EN RESULTAATGERICHT
De dagelijkse uitvoering van de diverse werkzaamheden vindt plaats door 13 medewerkers (10,78 fte’s, inclusief 0,33 fte interieurverzorging en directie) verdeeld over: • Team wonen verhuur- en bewonerszaken: 6,4fte (1fte gedetacheerd). • Team financiële zaken (inclusief interieurverzorging) 2,82 fte. • Directie/managementassistente: 1,56 fte.
Directeur Bestuurder
RvC
Management assistente Manager wonen
Manager bedrijfsvoering
medewerker klantenservice
senior technisch beheerder
senior medewerker financiën
woon consulent
opzichter dagelijks onderhoud
financieel adm. medewerker
medewerker onderhoudsdienst
interieurverzorgster
Met de in corporatieland gehanteerde vuistregel van 1 fte op 100 vhe scoort de organisatie goed met een bezetting van 1 op 150 inclusief directie. Een dergelijke slanke bezetting vergt wel onderlinge flexibiliteit om in te kunnen spelen op fluctuaties in de dagelijkse werkzaamheden. De cultuur is erop gericht hierin te ondersteunen. De toenemende administratieve werkdruk in relatie tot eisen aan verslaggeving en financiële verantwoording en toezicht is een aandachtspunt voor de kwantitatieve en kwalitatieve bezetting. Tijdelijke inhuur personeel; professionalisering Bewust is gekozen voor een slanke, vaste formatie, waar op basis van gewenste kwaliteit, professionalisering en tijdelijke werkzaamheden gekozen wordt voor tijdelijke inhuur van professionals en advieswerkzaamheden. Ter ondersteuning van de organisatieverandering inclusief het gehele traject ketensamenwerking is een extern bureau ingehuurd voor gemiddeld 2 dagen per week. De totale eenmalige kosten hiervan bedroegen € 111.000 de structurele besparing op jaarbasis bedraagt € 193.000. Ontwikkeling; naar een klantgerichte, resultaatgerichte en kostenbewuste organisatie Gekoppeld aan ons ondernemingsplan wordt komende jaren ingezet op een meer klantgerichte organisatie, waarbij medewerkers meer verantwoordelijkheid krijgen en ook nemen en resultaatgerichter gaan werken. In de nieuwe functieprofielen is ingezet op deze kerncompetenties, naast klantgericht en kostenbewust werken.
Onze personeelsvertegenwoordiging In overleg met managementteam en medewerkers is gekozen voor het model van de personeelsvertegenwoordiging (PVT). In december 2012 is deze PVT formeel opgericht, met daarbij vanuit ieder team 1 personeelslid. Daarmee is in 2013 weer gestart met een formeel overleg met vertegenwoordigers vanuit het personeel en het bestuur. Centraal in 2013 stond het organisatieveranderingstraject, waarbij de PVT nauw betrokken is geweest en, met externe ondersteuning, ook een advies heeft uitgebracht.
36
ONZE GOVERNANCE: NAAR EEN BETROKKEN, PROFESSIONEEL TOEZICHT OP GEPASTE AFSTAND
IX
ONZE GOVERNANCE: NAAR EEN BETROKKEN, PROFESSIONEEL TOEZICHT OP GEPASTE AFSTAND Verslag Raad van Commissarissen 2013 Vanaf medio 2010 kent de woningvereniging een 2-lagenstructuur waarin de directeur-bestuurder verantwoordelijk is voor de uitvoering en de Raad van Commissarissen toezicht op afstand houdt. De gewenste verdere professionalisering van de werkorganisatie heeft ook zijn weerslag op het functioneren van de Raad van Commissarissen en het professionaliseren van de eigen werkwijze en de interactie met de directeur-bestuurder. In de samenwerkingsafspraken tussen directeur-bestuurder en Raad van Commissarissen is vastgelegd hoe de verantwoordelijkheden, besluitvorming en informatievoorziening met betrekking tot bedrijfsvoering en beleidsontwikkeling in de dagelijkse praktijk wordt vormgegeven. De gekozen werkwijze, waarbij de verschillende commissies de voorbereiding van de betreffende onderdelen uitvoeren, heeft geleid tot meer betrokkenheid en kennis van de diverse zaken binnen de woningvereniging bij de leden van de RvC. Daarnaast is de efficiency van de vergaderingen en de besluitvorming in kwaliteit toegenomen. Algemeen De RvC houdt zich in hoofdzaak bezig met drie zaken, te weten: • Functioneren als klankbord en daarmee bijdragen aan strategieontwikkeling door het bestuur. • Toezien op een adequaat risicomanagement/-beheersing bestuurder. • Instemmen met of afwijzen van majeure besluiten. Daarenboven verleent de RvC gevraagd en ongevraagd advies aan het bestuur en staat deze met raad en daad terzijde. De RvC is pluriform samengesteld om integraal toezicht te houden. Leden van de RvC worden geworven aan hand van een profielschets en benoemd door de ledenvergadering, waarbij twee commissarissen worden voorgedragen door de huurdersorganisatie “Huurdersplatform Regio Weert”. Er geldt binnen de RvC een collectieve verantwoordelijkheid, hoewel elke commissaris zijn eigen aandachtsgebied heeft. De RvC heeft zijn werkwijze vastgelegd in een reglement. Bijzondere commissies De RvC kent drie bijzondere commissies, de remuneratiecommissie, de auditcommissie en de commissie huurders die over haar werkzaamheden rapporteert aan de RvC en besluiten van de RvC voorbereidt op de verschillende terreinen. Elke commissie hanteert een door de RvC vastgesteld reglement. Samenstelling Op het einde van het verslagjaar 2013 was de Raad van Commissarissen als volgt samengesteld: • De heer P.M. Geerts (1962); stedenbouwkundige, vertegenwoordiger huurders, aandachtsgebied projectontwikkeling, volkshuisvesting en ruimtelijke ordening; lid huurderscommissie, remuneratiecommissie en lid auditcommissie; zittingstermijn 2011-2015 (2e en laatste termijn) voorzitter van de RvC. • De heer R.L.A.T. Zincken (1962); ondernemer; vertegenwoordiger huurders; aandachtsgebieden volkshuisvesting en huurders/klanten; lid huurderscommissie en lid auditcommissie; zittingstermijn 2011-2015 (1e termijn). • De heer J.A. van Nierop (1956); bestuurder middelbare scholengemeenschap; lid Raad van Toezicht Topsport Limburg en lid Raad van Commissarissen Vixia BV; aandachtsgebied personeel en organisatie;
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
37
ONZE GOVERNANCE: NAAR EEN BETROKKEN, PROFESSIONEEL TOEZICHT OP GEPASTE AFSTAND
voorzitter remuneratiecommissie en vicevoorzitter RvC; zittingstermijn 2013-2017 (2e en laatste termijn). • De heer E. Sentjens (1964); zelfstandig interim-controller; aandachtsgebied; financiën en ICT; voorzitter auditcommissie; zittingstermijn 2013-2017 (2e en laatste termijn). • Mevrouw M.H. de Corti (1960); juriste; aandachtsgebied juridische zaken en sociaal-maatschappelijke zaken; zittingstermijn 2011-2015 (1e termijn). Geen van de commissarissen heeft een arbeidsovereenkomst met de vereniging, zitting in het college van B&W van de gemeente Nederweert, nevenfuncties of anderszins een relatie met de woningvereniging die volgens de statuten onverenigbaar zou zijn met het commissariaat of anderszins de onafhankelijkheid van enig commissaris in het geding zou kunnen stellen. Governancecode Als lid van Aedes onderschrijft de woningvereniging de Governancecode en wordt deze integraal toegepast. Op basis van de aanbevelingen van het visitatierapport 2010, de vastgestelde Governancecode in juni 2011 en de voorliggende Herziening Woningwet zijn de aandachtspunten voor de woningvereniging door de RvC benoemd en grotendeels al in 2011 aangepast.
In 2013 zijn de voorgenomen actiepunten gerealiseerd: • Opstellen investeringsstatuut en actualiseren treasurystatuut • Beoordeling/effectuering WNT (Wet normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector) • Risicoanalyse met ondersteuning vanuit BDO • Teamevaluatie Daarnaast is er extra aandacht geweest voor de scholing van individuele leden RvC en de ontwikkelingen met betrekking tot de WNT (Wet normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector). Toetsingskader en werkwijze De werkwijze van de RvC volgt uit statutaire en wettelijke bepalingen. Daarnaast vormen de Governancecode en bevindingen uit onderzoeken als uitgevoerd door accountant en visitatiecommissie een leidraad voor de te hanteren werkwijze. De werkwijze ligt vast in een reglement en de samenwerkingsovereenkomst tussen RvC en directeur-bestuurder. Inhoudelijk vormden in 2013 de uitvoering van het 0ndernemingsplan 2011-2015, de uitgangspunten strategisch voorraadbeheer 2011-2020 en de prestatieafspraken 2011-2015 de belangrijkste beleidskaders. De financiële meerjarenprognoses (FMP) en de daarvan afgeleide jaarbegroting en activiteitenplan vormen het toetsingskader voor 2013. Aan de hand van de kwartaalrapportages wordt toezicht gehouden op de voortgang van de voorgenomen activiteiten en financiële risicobeheersing. Belangrijk kader voor de financiële toetsing is de CFV/WSW normering en de benchmark. In het nieuwe investeringsstatuut en het treasurystatuut is vastgelegd dat qua solvabiliteit wij de kengetallen van CFV willen volgen in relatie tot vergelijkbare corporaties in de branche. Naast mogelijke wijzigingen in wet en regelgeving, worden de kansen en bedreigingen die externe ontwikkelingen hebben voor Nederweert, Limburg en de corporatiesector als geheel en de invloed daarvan op de woningvereniging besproken. In het bijzonder hebben de rijksmaatregelen met betrekking tot de verhuurderheffing en de verhoging van de saneringssteun, mede als gevolg van het Vestiadossier, de nadrukkelijke aandacht van de RvC gehad, in relatie tot onze financiële positie.
38
ONZE GOVERNANCE: NAAR EEN BETROKKEN, PROFESSIONEEL TOEZICHT OP GEPASTE AFSTAND
Vergaderingen RvC 2013 De RvC kwam in 2013, 7 maal bijeen. Het betrof 6 reguliere bijeenkomsten met het bestuur en 1 themabijeenkomst risico-inventarisatie. In het verslagjaar heeft het activiteitenplan 2013 met de daarbij behorende begroting centraal gestaan, met daarin de focus op de financiën en maatwerk voor de klant. Prominente punten dit jaar waren de reorganisatie en de ketensamenwerking voor het onderhoud.
Besluiten: • Treasury- en investeringsstatuut. • Organisatie-aanpassing. • Intentieovereenkomst ketensamenwerking onderhoud. • Voorgenomen goedkeuring jaarverslag en jaarrekening 2012 ten behoeve van de Algemene Ledenvergadering inclusief jaarrekening EBN (Energiebedrijf Nederweert). • Financiële meerjaren prognoses en begroting 2013. • Aangepast verkoopbeleid; bijstelling complexen. • Besluit tot verkoop complex Aerthijsplein. • Opdrachtverstrekking voor fiscale werkzaamheden aan BDO.
Overleg accountant De RvC heeft in het verslagjaar 1 maal overleg gehad met de accountant in het kader van de jaarrekening 2012, waarbij presentatie en toelichting op de jaarrekening heeft plaatsgevonden naast een evaluatie van de procesgang met betrekking tot de jaarrekening 2012. Ter voorbereiding van de Algemene ledenvergadering zijn de verantwoordingsstukken over 2012, de begroting 2014 en financiële meerjarenprognoses van een advies aan de leden voorzien. Auditcommissie De auditcommissie ziet toe op de wijze waarop het bestuur een aantal specifieke aandachtsgebieden uitvoert en rapporteert hierover aan de RvC. De aandachtsgebieden waar de auditcommissie zich op richt zijn: • Risicomanagement, waaronder het toezicht of er door het bestuur voldoende voldaan wordt aan wet- en regelgeving en de werking van de integriteitscode. • Financiële informatieverschaffing. • Naleving van aanbevelingen en opmerkingen van de accountant. • Verslaggeving aan externe toezichthouders. De auditcommissie heeft in 2013 vijf maal vergaderd. Tijdens deze vergaderingen zijn onder andere de volgende agendapunten aan de orde geweest: • Voorbespreking en advisering aan de RvC voor de jaarrekening 2012 • Advisering van de RvC met betrekking tot de begroting voor 2014 en het financieel meerjarenplan • Bespreking van de kwartaalrapportages en advisering aan de RvC • Opvolging door het bestuur van de bevindingen van de accountant.
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
39
ONZE GOVERNANCE: NAAR EEN BETROKKEN, PROFESSIONEEL TOEZICHT OP GEPASTE AFSTAND
Daarnaast is in 2013 door de auditcommissie met het bestuur overleg gevoerd over de volgende bijzondere onderwerpen: • De veranderingen in de wijze waarop CFV en WSW het externe toezicht vormgeven. • De uitvoering van het opgestelde verbeterplan. • De voorbereiding en opvolging van een met de externe accountant uitgevoerde risicoanalyse. • De financiering van de woningvereniging. • De invoering van een andere waarderingsgrondslag. • De waardering van het belang van de woningvereniging in het WIF (Woon Investerings Fonds). De auditcommissie heeft tweemaal overleg gevoerd met de controlerende accountant waarbij onder andere de opdracht voor de interim-controle, managementletter en het accountantsverslag 2012 zijn besproken. Het overleg met de accountant vond deels buiten aanwezigheid van het bestuur plaats. Integriteit Sinds november 2009 kent de woningvereniging een op de website gepubliceerde integriteitscode en klokkenluidersregeling. Integriteitszaken staan op de agenda van elk overleg van de RvC en van het MT. De auditcommissie houdt toezicht op de werking van de code en rapporteert hierover aan de RvC. Er hebben in 2013 geen transacties plaatsgevonden waarbij tegenstrijdige belangen van leden van het bestuur en/of de RvC met de vereniging hebben gespeeld die van materiele betekenis waren voor de corporatie en de leden van het bestuur en/of commissarissen. In statuten en reglementen is aangegeven hoe in dergelijke gevallen te handelen. Remuneratiecommissie De remuneratiecommissie is in 2013, 3 maal bij elkaar geweest in het kader van de reguliere functioneringsbeoordelingscyclus van de directeur-bestuurder. De RvC heeft de directeur bestuurder per 1 mei 2012 opnieuw benoemd in een benoeming voor bepaalde tijd voor een periode van 4 jaar en daarbij de bezoldiging 2012 voor de bestuurder vastgesteld, passend binnen de vastgestelde beloningscode voor bestuurders. Overige aandachtspunten van de remuneratiecommissie in 2013 waren: • De ontwikkelingen en standpuntbepaling met betrekking tot WNT en de ontwikkeling van de beloningsstructuur opgelegd door de minister. • De voorbereiding van de interne evaluatie van de RvC. • Evalueren van elke vergadering van de RvC door de voorzitter. Wet Normering bezoldering topfunctionarissen (WNT) Naar aanleiding van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT), is per 1 januari 2013 door de minister voor Wonen en Rijksdienst (de heer Blok) de “Regeling bezolderingsmaxima topfunctionarissen toegelaten instellingen volkshuisvesting”, ingesteld. Hierin is onder meer een staffel aangegeven, die doorwerkt voor alle corporaties, grote en kleine, dus ook voor de bezoldiging van onze directeur-bestuurder en de vergoedingen van de leden van de RvC. De Vereniging van Toezichthouders is, namens een groot deel van alle corporaties, hiertegen in het geweer gekomen, omdat dit sectorbreed tot enorme salarisachteruitgangen leidt. Voor de woningvereniging is de overgangsregeling van toepassing zodat we de ontwikkelingen hieromtrent kunnen afwachten en vooralsnog geen veranderingen zullen doorvoeren. De Woningvereniging heeft nauwgezet de “Sector brede beloningscode voor bestuurders in woningcorporaties” en de “Honoreringscode commissarissen” uit 2010 gevolgd en vindt dat zij daarmee het salaris van de directeur-bestuurder correct en maatschappelijk verantwoord heeft vastgesteld. Zij zijn dan ook samen met de VTW in beroep gegaan bij de rechter tegen de regeling van de minister en hebben dat beroep gewonnen. Daarmee staat het salaris van de bestuurder en de leden van de RvC vast conform de
40
ONZE GOVERNANCE: NAAR EEN BETROKKEN, PROFESSIONEEL TOEZICHT OP GEPASTE AFSTAND
afspraken gemaakt in 2012. Dit geldt ook voor de leden van de RvC die in 2013 herbenoemd zijn. Wij blijven van mening dat gezien de excessen op het vlak van beloningen bij sommige andere corporaties dat salarissen van bestuurders die significant afwijken van de sector brede beloningscode daarop dienen te worden bijgesteld. Huurderscommissie Jaarlijks heeft de RvC enkele malen contact met het huurdersplatform, om lopende zaken te bespreken en/of om zaken bespreekbaar te maken. De verslagen van het overleg van het platform met het bestuur van de woningvereniging worden ter kennisgeving verstuurd aan beide commissarissen. Met het platform huurdersbelangen is afgesproken dat minimaal één maal per jaar de commissarissen, die namens de huurders vertegenwoordigd zijn in de RvC, tijdens het overleg in het 4e kwartaal aanwezig zullen zijn. In 2013 hebben met name de wijzigingen in de organisatie, met gevolgen voor het uitbesteden van onderhoudswerkzaamheden middels ketensamenwerking de aandacht gehad. In 2013 zijn er geen zaken geweest, die het huurdersplatform apart met beide commissarissen heeft besproken. Opleidingen/cursussen De RvC volgt de ontwikkelingen en discussies binnen de VTW rondom de professionalisering van de rol van de RvC actief. Het deelnemen aan ledenbijeenkomsten wordt gestimuleerd en heeft in 2013 geleid tot het volgen van een collegereeks “succesvol samenwerken in ketens en netwerken“ van Focus op Nijenrode, het bijwonen van de conferentie “Intern toezicht, oog voor cultuur en gedrag” georganiseerd door het Ministerie, deelname aan de ronde tafel woningcorporaties georganiseerd door Fin, het deelnemen aan de Aedes Dag 2013 en het bijwonen van de algemene ledenvergadering van het VTW. Verantwoording aan belanghouders Vanuit de verenigingsstructuur heeft in 2013, 2 maal een Algemene Ledenvergadering plaatsgevonden, waarbij bestuur en RvC verantwoording hebben afgelegd maar ook het voorgenomen beleid op hoofdlijnen besproken is met de leden. Daarbij wordt gezocht naar een werkwijze, waarbij naast informatie ook interactie met leden vergroot wordt. De commissarissen, die zijn benoemd op voordracht van de huurdervertegenwoordiging, hadden in het verslagjaar eenmaal overleg met het huurdersplatform. Verantwoording van het beleid met betrekking tot de beloning van bestuurders en honorering van commissarissen Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) in werking getreden. De directeur en de leden van het managementteam worden op grond van deze wet gezien als topfunctionaris. In het kader van de WNT worden de volgende gegevens gemeld.
Bestuurder: De directeur-bestuurder, mevrouw C.P.A.M. Keulen, heeft de volgende beloningen ontvangen:
2013
Bruto salaris
84.000
83.256
Voorz. t.b.v. beloningen betaalbaar op termijn (pensioenpremies)
17.958
17.994
2.582
1.570
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen Totaal
104.540
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
102.820
41
ONZE GOVERNANCE: NAAR EEN BETROKKEN, PROFESSIONEEL TOEZICHT OP GEPASTE AFSTAND
De duur van het dienstverband in het boekjaar bedraagt 12 maanden en betreft een arbeidsduur van 36 uur per week. De directeur-bestuurder valt in de overgangsregeling van de WNT, nu de met haar gemaakte bezoldigingsafspraak voor 1 januari 2013 is overeengekomen. Dat betekent dat de bezoldiging overeenkomstig de wettelijke regeling in zeven jaar zal worden aangepast. De bezoldiging van de commissarissen is als volgt: Dhr. P.M. Geerts • • • • Mw. M.H. de Corti • Dhr. J.A. van Nierop • • Dhr. H.W.M. Sentjens • • Dhr. R.L.A.T. Zincken • • •
2013 2012 voorzitter raad van commissarissen 7.125 6.001 lid huurderscommissie lid remuneratiecommissie lid auditcommissie lid raad van commissarissen 4.750 4.001 lid raad van commissarissen 4.750 4.001 voorzitter remuneratiecommissie lid raad van commissarissen 4.750 3.605 voorzitter auditcommissie lid raad van commissarissen 4.750 4.001 lid huurderscommissie lid auditcommissie
Raad van Commissarissen De WNT geeft ten aanzien van de bezoldiging van commissarissen aan dat deze per 1 januari 2013 maximaal 5% (lid) of 7,5% (voorzitter) mag bedragen van de voor de organisatie geldende maximale bezoldiging van de bestuurder. De bezoldiging van de raad van commissarissen bedroeg in 2013 in totaal € 26.125 (in 2012, € 21.609). Deze stijging wordt verklaard doordat vanaf 1 januari 2013 over de vergoeding van commissarissen BTW in rekening wordt gebracht.
42
ONZE DEELNEMINGEN
X
ONZE DEELNEMINGEN
EnergieBedrijf Nederweert BV In 2009 is besloten een (100%) dochtermaatschappij op te richten voor het beheer van de gemeenschappelijke warmte-koude opslag installaties voor complexen van de woningvereniging. Op 13 januari 2010 zijn de statuten gepasseerd bij de notaris. Eind 2010 is de WKO (warmte-koude opslag) installatie in het complex Sint Antonius Veste in exploitatie genomen. De huurders krijgen daarbij op basis van het principe “niet meer dan anders” de energiekosten, verbonden aan de opwekking van warmte en koeling en warm tapwater in rekening gebracht door EBN BV. Uit de meerjaren-exploitatieopzet is gebleken dat er jaarlijks een negatief saldo zal zijn van gemiddeld 22.500 euro. Dit exploitatietekort kan slechts beperkt gecompenseerd worden door aanpassing van de tarieven voor energielevering. De investeringen à € 559.000 euro blijken niet verrekend in de huurprijzen en exploitatie van het complex en zullen komende jaren dan ook maar beperkt worden gecompenseerd worden door een bijstelling van de huurprijzen bij mutatie. De vordering van de woningvereniging op EBN is in de jaarrekening 2012 afgewaardeerd. In 2013 bedraagt het verlies € 28.127. Dit verlies is grotendeels veroorzaakt door: • Terugbetaling teveel betaalde voorschotten 2012 • Te laag ingeschatte inkoop energie • Accountantskosten (geconsolideerde jaarrekening)
€ 10.322 € 6.503 € 1.500
Verbetering exploitatie Met ingang van 2014 zullen de volgende acties worden uitgezet ter verbetering van de exploitatie: • Verhoging GJ prijs naar wettelijk toegestane norm (cf. niet meer dan anders principe). • Bij nieuwe huurcontracten in rekening brengen van gebruik koeling. • Technische doorlichting WKO installatie om energieverbruik te verlagen. • Eventuele aanpassing huurprijs bij nieuwe huurcontracten. Met bovenstaande acties zal het verlies verminderd worden maar niet opgeheven.
Wooninvesteringsfonds Sinds 2005 bezit woningvereniging 2 certificaten van het Wooninvesteringsfonds (WIF) met een nominale waarde van € 500.000 per stuk. Met het aankopen van woningen van corporaties stelt het WIF verkopende corporaties in staat de liquiditeit van het eigen verkoopprogramma naar voren te halen en/of bezit direct om te zetten in liquiditeit tegen maatschappelijk aanvaardbare waarde (geen winstopslagen in aankoopwaarde). Eind 2012 is het WIF onder verscherpt toezicht van het CFV geplaatst. De financiële situatie is zeer precair. Gezien de voorliggende maatregelen in het concept herstelplan WIF en de achtergestelde positie als certificaathouder in dit plan gaan wij ervan uit dat onze certificaten niet meer verzilverd kunnen worden, evenals de rentevergoeding, die al enkele jaren niet meer is uitbetaald. Daarom is voor de jaarrekening 2013 al een afwaardering ingerekend.
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
43
ONZE DEELNEMINGEN
Vereniging van Eigenaren Daarnaast neemt de woningvereniging deel aan 4 Verenigingen van Eigenaren: • Woon-zorgcomplex Aan Stad-Thoês, waarin de woningvereniging eigenaar is van 39 woon-zorgappartementen en Land van Horne eigenaar is van de algemene ontmoetingsruimte. • Brugstraat: Dit is een gemengd complex van 9 appartementen, samen met Vastgoedbeheer Familie Wijen van Heugten. De woningvereniging is eigenaar van 6 appartementen. • Pastorieweg: Dit betreft een VvE met de gemeente, die eigenaar is van de bibliotheek die gehuisvest is in de onderplint van het complex. De woningvereniging is eigenaar van de 8 boven de bibliotheek gesitueerde appartementen. • Aerthijsplein: Dit betreft een VvE waarin de woningvereniging eigenaar is van 9 appartementen in het duurdere segment en er 1 eigenaar/bewoner is van een appartement.
44
ONS FINANCIEEL BELEID EN RISICOBEHEER: STUREN OP LIQUIDITEIT EN SOLVABILITEIT
XI
ONS FINANCIEEL BELEID EN RISICOBEHEER: STUREN OP LIQUIDITEIT EN SOLVABILITEIT Verbeterplan 2012-2013 De investeringen in de portefeuille afgelopen jaren en de hoge leningenportefeuille hebben voor de woningvereniging geleid tot een verzwakking van de liquiditeits-en solvabiliteitspositie. De overheidsmaatregelen op het gebied van integrale belastingplicht (25%), de bijdrage voor de huurtoeslag en de te heffen saneringssteun door het CFV werken negatief door in onze financiële meerjarenprognoses. Vanaf 2011 wordt er met gerichte maatregelen gewerkt aan het verbeteren van onze financiële positie, eind 2012 vastgelegd in een verbeterplan, dat via de kwartaalrapportages door MT en RvC gevolgd wordt. Naar aanleiding van het negatieve solvabiliteitsoordeel CFV oktober 2012 is kritisch gekeken naar het nemen van een aantal extra maatregelen, naast de beleidswijzigingen, die al in 2011/2012 waren doorgevoerd. Dit heeft geleid tot een integraal pakket van maatregelen, die ook op de Algemene ledenvergadering november 2012 zijn besproken.
De hoofdpunten van dit verbeterplan zijn: 1 Negatieve resultaat verhuuractiviteiten na rente op jaarbasis terugbrengen naar minimaal nihil. 2 Compensatie realiseren voor: • Verhuurdersheffing 2014 en verdere jaren. • Heffing Saneringssteun. 3 Liquiditeitspositie verbeteren: • WSW obligoverplichting (ruim 2.8 mln.) beschikbaar houden. • Na 2015 financiële ruimte uit eigen middelen ten behoeve van gewenste investeringen in onderhoud/duurzaamheid.
De maatregelen worden genomen op 3 hoofdonderdelen: Vergroten inkomsten • Doorzetten huurharmonisatiebeleid; optrekken huren eengezinswoningen naar aftoppingsgrens Jaarlijks genereren we hiermee gem. € 72.000. • 2 aanvankelijk voor de sloop bestemde complexen weer in verhuur nemen (relatie stilleggen nieuwbouwportefeuille). • Aansluitende verhuur; sturen op minimaal 80% aansluitend. • Getemporiseerde verkoop bestaand bezit; op jaarbasis 2 mln. • Eventuele verkoop grondposities. • Onderzoek mogelijkheden vergroten niet – DAEB portefeuille. Verlagen uitgaven • Reductie jaarlijkse uitgaven onderhoud door bijstellen onderhoudsnormen; scherpere inkoop contracten en invoeren vraaggestuurd onderhoud per 1-1-2013. • Invoering andere werkwijze reparatieverzoeken huurder.
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
45
ONS FINANCIEEL BELEID EN RISICOBEHEER: STUREN OP LIQUIDITEIT EN SOLVABILITEIT
Dit leidt op jaarbasis tot een vermindering van het onderhoudsbudget van € 400.000. • Onderzoek efficiency/effectiviteit bedrijfsprocessen in 2013. • Ketensamenwerking en aanpassingen organisatie. • De organisatie-aanpassingen leveren vanaf 1-1-2014 een structurele besparing op van € 160.000 op personele lasten. • De aanbesteding van onderhoud aan 2 ketenpartners levert een structurele besparing op van minimaal € 73.500. Nieuwbouwportefeuille; stilgelegd Ondanks de positieve financiële ontwikkelingen oordeelt het CFV ultimo 2013 de solvabiliteitspositie van de woningvereniging nog als onvoldoende. Wel onderkent zij de positieve lijn tot herstel, zeker als het huurbeleidsplan wordt geactualiseerd op mogelijkheden jaarlijkse huurverhogingen. In ons geactualiseerde huurbeleid is rekening gehouden met een opslag van 1,5% boven op inflatie t/m 2018.
Effecten Rijksbeleid op onze meerjarenbegroting Eind oktober 2013 zijn door het CFV/WSW pas de definitieve parameters bekend gemaakt, op basis waarvan de DPI en de begroting 2014/meerjarenprognoses dienden te worden opgesteld. De verhuurdersheffing en de saneringssteun leiden voor de woningvereniging tot een achteruitgang van financiële middelen op jaarbasis van € 362.000 in 2013, naar € 1.110.000 in 2015 (in 2013, 4% van de gerealiseerde huur naar 12% van de begrote huur in 2015). Om deze achteruitgang te kunnen opvangen is een verbeterplan opgesteld.
Jaar
Verhuurderheffing
Heffing saneringssteun
2013
27
335
Totaal 362
2014 738
304
1.042
2015
248
1.110
165
1.097
2017 1.008
83
1.091
2018
83
1.080
862
2016 932 997
Bedragen x € 1.000
Risicobeheer Risicobeheer hangt samen met de mate waarin risico’s vooraf zijn in te schatten en de wijze waarin de organisatie zelf in staat is deze risico’s te managen. Externe, niet beïnvloedbare factoren zijn echter een nog groter risico, zo is ook afgelopen jaar weer duidelijk geworden. Managementinformatie is dan ook noodzakelijk om bijtijds bij te kunnen sturen. Maand- en kwartaalrapportages geven inzicht in de stand van zaken met betrekking tot de voorgenomen activiteiten/uitgaven, inkomsten en aandachtspunten. De kwartaalrapportages zijn een vast onderdeel van de agenda RvC. In de kwartaalrapportages is een resultatenrekening, kasstroomoverzicht en een liquiditeitsprognose opgenomen. De rapportages worden voorgesproken met de auditcommissie.
46
ONS FINANCIEEL BELEID EN RISICOBEHEER: STUREN OP LIQUIDITEIT EN SOLVABILITEIT
Aandachtspunten in 2013 waren: • Kasstromen en liquiditeitsprognose. • Verfijning rapportages; benchmarking Aedes en normeringen. • Financiële Meerjarenprognoses in relatie tot investeringen. • Effecten implementatie RJ 645 per jaarrekening 2012. • Financiële effecten verbeterplan. • Ketensamenwerking en organisatieverandering
Risico-inventarisatie 2013 Voorjaar 2013 is er door de RvC en het MT een risico-inventarisatie opgesteld, begeleid door onze accountant BDO. De hoofdpunten van deze analyse waren: • Politieke risico’s met effecten op onze financiële positie. • Marktrisico afzetbaarheid woningen in relatie tot stijgende huurprijzen; speciale aandacht voor commercieel vastgoed. • Automatisering: toenemende kosten en risico’s koppelingen met externe partijen; softwarepakketten. • Inkoop. • Verplichtingenadministratie in relatie tot automatisering. De uitgangspunten voor risicomanagement en een risicobeheerplan/monitoring zijn in september 2013 in de RvC vastgesteld. De uitwerking hiervan is in voorbereiding en zal in 2014 worden geïmplementeerd.
De vermogenspositie De werkelijke cijfers over 2013 worden vergeleken met de in de financiële meerjarenbegroting geprognosticeerde cijfers voor 2013.
Overzicht vermogenspositie: Balanspost x € 1.000
Werkelijk ultimo 2013
Geraamd voor 2013
Eigen vermogen
74.898
57.627
Schulden lange termijn
66.592
66.583
Materiële vaste activa
138.933
120.472
Financiële vaste activa
1.722
3.300
De stijging van het eigen vermogen is te verklaren door de verlenging van de levensduur van een aantal complexen en de terugname van de afwaarderingen op de waarde van de complexen in het verleden. De verlenging van de levensduur leidt ook tot de stijging van de materiële vaste activa. De afwijking in de financiële vaste activa wordt veroorzaakt door de daling van de actieve latente belastingen en de afwaardering van de certificaten van het Wooninvesteringsfonds, wat ten tijde van het opstellen van de begroting nog niet bekend was.
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
47
ONS FINANCIEEL BELEID EN RISICOBEHEER: STUREN OP LIQUIDITEIT EN SOLVABILITEIT
De financieringspositie Leningenportefeuille De leningenportefeuille van de woningvereniging is fors, maar wel behoudend van aard. Er is gekozen voor langlopende annuïtaire leningen, waardoor onze leningportefeuille de komende jaren wordt afgebouwd. Het gemiddelde rentepercentage van 4,47% ligt onder de disconteringsvoet van WSW, zijnde 5,25%. Daarnaast heeft de woningvereniging een kredietfaciliteit bij de Rabobank voor € 2 mln (per 1 april 2014 verlaagt naar € 750.000).
Overzicht kengetallen: Financiële kengetallen
Werkelijk ultimo 2013
Solvabiliteit
Geraamd voor 2013
50,81% 44,54%
Rentabiliteit totaal vermogen
4,22%
2,85%
Rentabiliteit eigen vermogen
4,07%
0,92%
1,35
1,83
Current ratio
Solvabiliteit Na het negatieve solvabiliteitsoordeel is het beleid aangepast om de solvabiliteit te verhogen. De investeringen zijn stopgezet en er is scherp gekeken naar de kosten. Ook zijn aanvullende maatregelen genomen om meer inkomsten uit verhuur te genereren (verhoging maximaal redelijke huur). Vanaf 2013 wordt de activa niet langer gewaardeerd tegen kostprijs, maar tegen bedrijfswaarde. Tevens is op basis van de complexbeheerplannen besloten om de levensduur van een aantal complexen te verlengen. Gezien de kwaliteit van ons bezit en de genomen beleidsmaatregelen heeft dit een gunstig effect op onze solvabiliteit. De liquiditeitspositie In het verslagjaar is het saldo van de liquiditeit toegenomen van € 3.904.558 naar € 5.164.637. De stijging is vooral het gevolg van meer inkomsten uit de verkoop van woningen, de afkoop van de BWS subsidies, de daling van de onderhoudsuitgaven en de geringe investeringsuitgaven. We hebben nu een buffer opgebouwd om onverwachte tegenslagen te kunnen opvangen. De komende jaren zullen de verhuurderheffing en saneringsheffing een groot beslag leggen op onze liquide middelen. We zijn met BNG de mogelijkheden aan het onderzoeken om de overtollige liquide middelen aan te wenden om vervroegd af te lossen op onze leningen, om voor de toekomst lagere rentelasten te kunnen realiseren. Stelselwijziging met ingang van verslagjaar 2013 Met ingang van verslagjaar 2013 waardeert de woningvereniging haar bezit niet langer tegen kostprijs, maar tegen actuele waarde. Met deze waardering hebben we een realistischer beeld van de waarde van ons bezit: • Sociaal vastgoed (DAEB) wordt gewaardeerd tegen bedrijfswaarde. • Commercieel vastgoed (niet-DAEB) wordt gewaardeerd tegen marktwaarde. De waarde van dit bezit is per 1 januari 2012, 31 december 2012 en per 31 december 2013 vastgesteld door een externe taxateur. Uit de taxatie van het commercieel vastgoed is gebleken dat de waarde van een aantal objecten in waarde is gedaald. Hierdoor heeft in 2013 per saldo een afwaardering op ons commercieel bezit plaatsgevonden van € 23.000. € 437.999 betreft de terugname van de afwaardering lagere marktwaarde ten opzichte van de verkrijgingsprijs. Anderzijds is € 460.999 ten laste van het resultaat gebracht vanwege niet gerealiseerde waardeveranderingen. Indien de voorstellen van de minister met betrekking tot waardering van het vastgoed doorgang zullen
48
ONS FINANCIEEL BELEID EN RISICOBEHEER: STUREN OP LIQUIDITEIT EN SOLVABILITEIT
vinden (70% van de marktwaarde, indien in verhuurde staat) zal dat van negatieve invloed zijn op onze bedrijfswaardering, en dus gevolgen hebben voor de winst- en verliesrekening komende jaren. Conform de nieuwe richtlijn heeft de woningvereniging de vergelijkende cijfers over het boekjaar 2012 herrekend naar de nieuwe waarderingsgrondslagen. Als gevolg daarvan is de waarde van het sociaal vastgoed € 37.724.001 hoger en de waarde van het commercieel vastgoed is € 480.333 lager. Daarnaast heeft er een stelselwijziging plaatsgevonden op de waardering van de deelneming. De correctie ten laste van het eigen vermogen bedraagt € 567.728. Per saldo is ons vermogen € 36.675.940 hoger ten opzichte van het vermogen in de jaarrekening 2012 en het resultaat is € 1.698.148 lager dan begroot. Geconsolideerde jaarrekening Woningvereniging Nederweert is op basis van het grootte criterium aangemerkt als een “middelgrote” organisatie. Daardoor geldt er niet langer vrijstelling van de consolidatieplicht. Met ingang van de jaarrekening 2013 is een geconsolideerde jaarrekening opgesteld van Woningvereniging Nederweert en Energiebedrijf Nederweert B.V. Ook de vergelijkende cijfers zijn aangepast. De begrotingen 2013 en verder zijn opgesteld conform waardering tegen actuele waarde.
Onrendabele investeringen In het verslagjaar is per saldo een bedrag van € 5.168.860 teruggenomen op de afwaarderingen van het sociaal vastgoed omdat de bedrijfswaarde hoger is dan de voortbrengingskosten minus de afwaarderingen. Dit heeft een aantal oorzaken: • Aanpassing onderhoudsbeleid, waardoor lagere onderhoudskosten. • Verlenging levensduur van verschillende complexen. • Verhoging van de huur met 1,5% boven inflatie gedurende 2013 t/m 2018.
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
49
ONZE KLACHTENADVIESCOMMISSIE (KAC)
XII
ONZE KLACHTENADVIESCOMMISSIE (KAC)
De leden van de Klachtenadviescommissie worden benoemd door het bestuur. De Klachtenadviescommissie adviseert het bestuur ten aanzien van bij de commissie ingediende klachten. De Klachtenadviescommissie is een intern beroepsorgaan voor huurders en woningzoekenden. De KAC stelt ieder jaar een jaarverslag op. Uit het jaarverslag 2013 blijkt dat er in 2013 géén klachten ingediend zijn. Op basis van de adviezen vanuit de KWH rapportage 2010 en 2012 is wel de klachtenprocedure bijgesteld en geactualiseerd. Ook is in deze bijgestelde werkwijze afgesproken dat huurders, die niet tevreden zijn met het besluit van het bestuur betreffende een klacht actief gewezen worden op de mogelijkheden van de klachtenadviescommissie.
Jaarverslag 2013 Algemeen Iedere toegelaten instelling dient de huurders van haar woongelegenheden in de gelegenheid te stellen klachten over haar handelen of nalaten, of het handelen of nalaten van personen die voor haar werkzaamheden verrichten, in te dienen bij een klachtencommissie die tot taak heeft haar met redenen omkleed over de behandeling van die klachten te adviseren. Vaststelling van het reglement en benoeming van de leden van de commissie is een bevoegdheid van het bestuur van de woningvereniging .
Doelstelling De commissie heeft tot doel: 1 Huurders en woningzoekenden in de gelegenheid te stellen klachten in te dienen over zaken waarbij zij belang hebben. 2 Bij te dragen aan een goede behandeling van klachten van huurders en woningzoekenden en daarmee aan de verbetering van de relatie, die de woningvereniging met haar huurders en woningzoekenden heeft. 3 Tegemoet te komen aan de behoefte van huurders en woningzoekenden om op het niveau waar (de uiteindelijke) beslissingen worden genomen, die hen direct treffen, gehoord te kunnen worden en invloed uit te oefenen. 4 Bij te dragen aan de verbetering/optimalisering van het functioneren van de woningvereniging.
Samenstelling De commissie was per 1 januari 2013 als volgt samengesteld: Dhr. J. Dohmen, P. Holtenstraat 33 lid namens de leden niet-huurders, voorzitter Dhr. P. Theunissen, Ospelseweg 20 lid namens de leden niet-huurders, secretaris Dhr. P. Knapen, Beukenstraat 6 lid namens de leden huurders Dhr. J. Moors, Lemmenhoek 14 lid namens de leden niet-huurders Dhr. P. Hermans, Beukenstraat 26 lid namens de leden huurders
50
ONZE KLACHTENADVIESCOMMISSIE (KAC)
Aan de commissie is Dhr. W.P. de Bruin, hoofd verhuur en bewonerszaken, als ambtelijk secretaris toegevoegd. Vergaderingen De dato 22 mei 2013 heeft de commissie het jaarverslag 2012 vastgesteld en vervolgens aangeboden aan het bestuur. Behandeling klachten In het verslagjaar zijn geen klachten ingediend bij de commissie. Conclusie De commissie is van oordeel en constateert, gezien dat zij in 2013 geen klachten heeft hoeven te behandelen, dat het algemeen beleid van woningvereniging erop gericht is om klachten op een zorgvuldige en correcte wijze te behandelen en adequaat af te handelen. Zij blijft opteren, mag dit nodig zijn, bij te dragen aan de verbetering van het functioneren van de woningvereniging.
Aansluiting bij Regionale Geschillencommissie per 1-1-2014 Medio 2013 hebben 2 van de 5 leden aangegeven hun lidmaatschap van de KAC te willen beëindigen. Dit heeft geleid tot een heroriëntatie op de toekomstige invulling van de KAC. Daarbij heeft de gedachte centraal gestaan om aansluiting te zoeken bij regionale samenwerkingsverbanden. Per 1-1-2014 neemt de woningvereniging dan ook deel aan de regionale geschillencommissie MiddenLimburg. De overige 3 leden vormen een klankbord voor het bestuur ter toetsing van de werkwijze rondom intern klachtenmanagement.
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
51
Verklaring besteding middelen
XIII
Verklaring besteding middelen
Het bestuur verklaart dat alle middelen in het verslagjaar zijn besteed in het belang van de volkshuisvesting.
Nederweert, 15 mei 2014
Het bestuur van Woningvereniging Nederweert,
C.P.A.M. Keulen Directeur-bestuurder
52
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
53
54
INHOUDSOPGAVE JAARREKENING 2013
1
Geconsolideerde balans per 31 december 2013
56
2
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over het boekjaar 2013
58
3
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
59
4
Toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening
60
4 . 1 Grondslagen van waardering en van bepaling van het resultaat 4 . 2 Toelichting op de geconsolideerde balans 4 . 3 Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
60 69 80
5
Enkelvoudige balans per 31 december 2013
86
6
Enkelvoudige winst- en verliesrekening over het boekjaar 2013
88
7
Enkelvoudig kasstroomoverzicht
89
8
Toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening
90
8 . 1 Toelichting op de enkelvoudige balans 8 . 2 Toelichting op de enkelvoudige winst- en verliesrekening
90 102
9
Ondertekening van de jaarrekening
108
9 . 1 Ondertekening door het bestuur 9 . 2 Ondertekening door de Raad van Commissarissen
108 108
10
109
OVERIGE GEGEVENS
10 . 1 Statutaire regeling resultaatbestemming 10 . 2 Resultaatbestemming 10 . 3 Gebeurtenissen na balansdatum 10 . 4 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
109 109 109 109
55
1
GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2013
(na resultaatbestemming)
ACTIVA
in euro’s
in euro’s
31-dec-2013
31-dec-2012
133.185.049
111.509.721
-
-
-
109.088
931.552
990.261
VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Warmtevoorziening Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
134.116.601 112.609.070
Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie
4.816.000
4.839.000
Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies Actieve belastinglatentie Achtergestelde lening Wooninvesteringsfonds
-
143.244
1.295.662
1.540.724
426.128
1.068.113
1.721.790 2.752.081
VLOTTENDE ACTIVA Voorraden
1.406.069
1.411.332
91.538
79.470
-
38.083
Vorderingen Huurdebiteuren Gemeente Overige vorderingen
6.078
15.890
Overlopende activa
82.083
166.150
179.699
299.593
5.164.637
3.904.558
147.404.796
125.815.634
Liquide middelen
TOTAAL ACTIVA
56
GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (na resultaatbestemming)
PASSIVA
in euro’s
in euro’s
31-dec-2013
31-dec-2012
74.898.057
50.678.820
924.956
602.860
66.434.332
69.378.171
GECONSOLIDEERD EIGEN VERMOGEN Overige reserves
VOORZIENINGEN Voorziening latente belastingverplichtingen
LANGLOPENDE SCHULDEN Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen
157.682
159.950
66.592.014
69.538.121
2.943.839
2.818.732
255.161
202.226
61.232
42.553
8.219
7.237
KORTLOPENDE SCHULDEN Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden Overlopende passiva
1.721.318
1.925.085
4.989.769
4.995.833
147.404.796
125.815.634
TOTAAL PASSIVA
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
57
2
GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING
OVER HET BOEKJAAR 2013
in euro’s
in euro’s
2013
2012
8.450.353
8.302.725
174.737
172.028
BEDRIJFSOPBRENGSTEN Huren Opbrengsten servicecontracten Overheidsbijdragen
12
771
760.857
2.555.737
Netto omzet energieleveringen
29.219
63.187
Overige bedrijfsopbrengsten
79.155
5.075
9.494.333
11.099.523
Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille
Som der bedrijfsopbrengsten
BEDRIJFSLASTEN Afschrijvingen materiël vaste activa en vastgoedportefeuille
4.254.035
4.009.719
Overige waardeveranderingen materiële vaste activa en vastgoedportefeuille
-5.497.909
-3.887.391
Lonen en salarissen
657.602
629.563
Sociale lasten
107.134
109.667
Pensioenlasten
121.308
128.997
Onderhoudslasten
743.150
957.426
Leefbaarheid
60.797
40.519
Lasten servicecontracten
854.668
895.581
Heffingen
362.435
27.820
Lasten warmtevoorziening
51.281
50.070
522.161
535.616
Som der bedrijfslasten
2.236.662
3.497.587
BEDRIJFSRESULTAAT
7.257.671
7.601.936
460.999
-57.814
Overige bedrijfslasten
Niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille
FINANCIËLE BATEN EN LASTEN Waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Opbrengsten financiële vaste activa en effecten
-665.617
-
57.971
51.268
25.555
26.518
Rentelasten en soortgelijke kosten
3.164.031
3.301.526
RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING VOOR BELASTINGEN
3.050.550
4.436.010
-567.158
-621.138
RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING na BELASTINGEN
2.483.392
3.814.872
RESULTAAT NA BELASTINGEN
2.483.392
3.814.872
Belastingen
58
3
GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT
(bedragen X € 1.000)
2013 2012
Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat
7.263
7.656
4.254
4.010
-178
-487
-5.499
-4.198
1
278
Aanpassingen voor: • Afschrijvingen • Afschrijvingen desinvesteringen • Waardeveranderingen materiële vaste activa • Mutatie voorzieningen • Verandering in werkkapitaal - mutatie voorraden en onderhanden projecten - mutatie vorderingen - mutatie kortlopende schulden
4
151
123
11
-9
-1.282
118
-1.120
Kasstroom uit bedrijfsoperaties • Ontvangen rente • Betaalde rente • Belasting Kasstroom uit operationele activiteiten
58
51
-3.164
-3.301
-
415
-3.106
-2.835
2.853
3.304
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Mutatie financiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-8
-240
1.221
3.712
140
52
1.353
3.524
-
1
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten uit langlopende schulden Aflossingen langlopende schulden
-2.946
-2.819
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-2.946
-2.818
Mutatie liquide middelen
1.260
4.010
Liquide middelen ultimo boekjaar
5.165
3.905
Liquide middelen aanvang boekjaar
3.905
-105
Mutatie liquide middelen in boekjaar
1.260
4.010
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
59
4
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS
EN WINST- EN VERLIESREKENING
4.1.
GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN VAN BEPALING VAN HET RESULTAAT Deze jaarrekening heeft betrekking op de periode 1 januari 2013 tot en met 31 december 2013. Alle bedragen luiden in euro’s, tenzij anders vermeld. De jaarrekening is opgesteld met inachtneming van het Bbsh en dientengevolge de wettelijke bepalingen zoals vastgelegd in Titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving met in het bijzonder Richtlijn 645. Woningvereniging Nederweert is op basis van het grootte criterium aangemerkt als een “middelgrote” organisatie. De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder toepassing van de minimumwaarderingsregeling respectievelijk nominale waarde, tenzij anders vermeld. De balans en de winst- en verliesrekening worden na resultaatbestemming bepaald, waarbij het jaarresultaat aan het eigen vermogen wordt toegevoegd. Grondslagen voor de consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening van Woningvereniging Nederweert zijn de financiële gegevens verwerkt van de Woningvereniging Nederweert en Energiebedrijf Nederweert B.V. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling van Woningvereniging Nederweert. De financiële gegevens van Woningvereniging Nederweert en Energiebedrijf Nederweert B.V. zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties.
Algemeen Activiteiten Woningvereniging Nederweert en Energiebedrijf Nederweert B.V., statutair gevestigd te Nederweert, zijn uitsluitend werkzaam in het belang van de volkshuisvesting in de gemeente Nederweert. Het adres van de woningvereniging is Gutjesweg 6, 6031 ET te Nederweert.
STELSELWIJZIGING Woningvereniging Nederweert past vanaf verslagjaar 2012 de herziene Richtlijn voor de jaarverslaggeving, 645, Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting (2011) toe. In deze herziene Richtlijn is een aantal belangrijke wijzigingen opgenomen. Zo heeft Woningvereniging Nederweert haar vastgoed in exploitatie geclassificeerd naar de categorieën sociaal vastgoed en commercieel vastgoed, waarbij het sociaal vastgoed als bedrijfsmiddel wordt aangemerkt. Vanaf het verslagjaar 2013 kiest Woningvereniging Nederweert voor waardering tegen actuele waarde. Concreet betekent dit dat het sociale vastgoed gewaardeerd wordt tegen de bedrijfswaarde en het commerciële vastgoed tegen marktwaarde in verhuurde staat. Het aanpassen van de waardering van het vastgoed kwalificeert als een stelselwijziging. Conform de verslaggevingsvereisten heeft Woningvereniging Nederweert de vergelijkende cijfers over het boekjaar 2012
60
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
herrekend naar de nieuwe waarderingsgrondslagen en als zodanig verwerkt in de jaarrekening. De effecten van de stelstelwijziging zijn retrospectief verwerkt in het beginvermogen. Het cumulatieve effect van de stelselwijziging op het enkelvoudige beginvermogen bedraagt € 36.675.940 en het effect op het resultaat bedraagt € 1.698.148 en is als volgt weer te geven.
2013 2012
Eigen vermogen per 1 januari
50.064.954
5.130.366
Invloed van stelselwijziging sociaal vastgoed in exploitatie
-
37.724.001
Invloed van stelselwijziging commercieel vastgoed in exploitatie
-
-480.333
Invloed van stelselwijziging deelneming
-
-567.728
50.064.954
41.806.306
Herrekend eigen vermogen per 1 januari
2012
Resultaat 2012
5.513.020
Invloed van stelselwijziging afschrijvingslasten sociaal vastgoed in exploitatie
-400.023
Invloed van stelselwijziging netto verkoopresultaat sociaal vastgoed in exploitatie
-1.763.192
Invloed van stelselwijziging afwaardering commercieel vastgoed in exploitatie
210.139
Invloed van stelselwijziging waardeveranderingen commercieel vastgoed in exploitatie
193.752
Invloed van stelselwijziging voorziening deelneming
7.246
Invloed van stelselwijziging consolidatie
53.930
Herrekend resultaat 2012
3.814.872
BALANSWAARDERING Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs onder de huurtoeslaggrens, het maatschappelijk vastgoed en het overige sociale vastgoed. De huurtoeslaggrens is een algemeen huurprijsniveau dat jaarlijks per 1 juli door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt vastgesteld. Ultimo 2013 bedraagt deze grens € 681,02 (2012: € 664,66). Maatschappelijk vastgoed is bedrijfsonroerendgoed dat is verhuurd aan maatschappelijke organisaties, waaronder zorg-, welzijns-, onderwijs- en culturele instellingen en dienstverleners en tevens is vermeld op de bijlage zoals deze is opgenomen in de Beschikking van de Europese Commissie d.d. 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen. Woningvereniging Nederweert kwalificeert het sociaal vastgoed als bedrijfsmiddel, aangezien Woningvereniging Nederweert een beleid heeft dat gericht is op het realiseren van de volkshuisvestelijke taken. Het volkshuisvestelijk beleid staat hierbij centraal. Sociaal vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd op bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de geprognotiseerde kasstromen van de kasstroomgenererende eenheid uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende looptijd van de investeringen. De indeling naar kasstroomgenererende eenheid is gedefinieerd op complexniveau. Woningvereniging Nederweert kiest voor deze indeling van de kasstroomgenererende eenheden aangezien deze aansluit bij haar interne bedrijfsvoering en hierbij de basis vormt voor haar vastgoedsturing. De reële waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van de complexen. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden aangehouden.
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
61
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting van de directie weergeven van de economische omstandigheden die van toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De kasstromen zijn gebaseerd op de eind 2013 intern geformaliseerde meerjarenbegroting en bestrijken een periode van vijf jaar, behoudens de verwachte kosten van groot onderhoud, erfpacht en overige contracten met een werkingsduur van meer dan vijf jaar. De kosten van planmatig onderhoud worden gebaseerd op de in de meerjarenonderhoudsbegroting onderkende cycli per component. Voor latere jaren wordt uitgegaan van de verwachte gemiddelde groeivoeten voor inflatie, huurstijging en rente alsmede genormeerde lastenniveaus. Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten na-investeringen) die leiden tot een waardeverhoging van het actief, worden geactiveerd. Uitgaven die betrekking hebben op toekomstige herstructureringen, waarvan de feitelijke verplichtingen dan wel de in rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan, worden in de waardering betrokken. Herstructurering onderscheidt zich van renovatie door het verbeteren of vergroten van de oorspronkelijke capaciteit. Periodiek groot onderhoud wordt volgens de componentenbenadering geactiveerd. Hierbij worden de totale uitgaven toegewezen aan de samenstellende delen. De lasten van onderhoud, niet zijnde periodiek groot onderhoud, waaronder renovatie, onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief. De lasten van dergelijk onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen. Afschrijvingen worden berekend over de bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde is gesplitst naar de componenten grond, opstal en overige componenten. Over het aandeel van de grond wordt niet afgeschreven. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur per component en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. De initiële herwaardering van het sociaal vastgoed in exploitatie naar actuele waarde is rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt in een herwaarderingsreserve. De hierop volgende jaarlijkse waardeveranderingen worden als volgt in de jaarrekening verwerkt: • Een waardevermeerdering van een complex onder het sociaal vastgoed wordt in beginsel direct ten gunste van de herwaarderingsreserve gebracht. Uitzondering betreft het geval wanneer voor een complex in het verleden een afwaardering ten laste van het resultaat is gebracht. In die situatie worden waardevermeerderingen van ditzelfde complex als positief resultaat in de winst-en-verliesrekening verwerkt, voor zover dit een terugname betreft van deze eerdere waardevermindering. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de terugneming nooit hoger is dan de boekwaarde die bepaald zou zijn indien in voorgaande jaren geen bijzonder waardeverminderingsverlies voor het complex zou zijn verantwoord. • Een waardevermindering van een complex onder het sociaal vastgoed wordt in beginsel ten laste van het resultaat gebracht. Indien echter een herwaarderingsreserve voor dit complex gevormd is, wordt de waardevermindering direct ten laste van de herwaarderingsreserve gebracht tot het bedrag dat met betrekking tot het desbetreffende complex in de herwaarderingsreserve is opgenomen. Een bijzonder waardeverminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de bedrijfswaarde duurzaam overschrijdt en wordt direct in de winst-en verliesrekening verwerkt onder de post overige waardeverminderingen van materiële vaste activa. Onroerende zaken in ontwikkeling De onroerende zaken in ontwikkeling betreffen woningen in aanbouw en zijn gewaardeerd tegen de aanschafwaarde verminderd met het eventueel voorcalculatorisch onrendabele deel van de investering.
62
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde verminderd met afschrijvingen bepaald op basis van de verwachte economische levensduur danwel tegen lagere bedrijfswaarde. De afschrijvingen zijn bepaald volgens het annuïtaire danwel het lineaire systeem. Vastgoedbeleggingen Een vastgoedbelegging is een onroerend goed (of een deel daarvan) dat wordt aangehouden om huuropbrengsten of een waardestijging, of beide, te realiseren. Commercieel vastgoed in exploitatie Het commercieel vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs boven de huurtoeslaggrens, het bedrijfsmatig vastgoed (niet zijnde maatschappelijk vastgoed) en het overige commercieel vastgoed. Het commercieel vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd op basis van actuele waarde. De actuele waarde wordt vastgesteld aan de hand van courante prijzen op een actieve markt voor gelijksoortige onroerende zaken op dezelfde locatie en in dezelfde staat. Winsten of verliezen, ontstaan door een wijziging in de actuele waarde van het commercieel vastgoed, worden verantwoord in de winst-enverliesrekening over de periode waarin de wijziging zich voordoet, onder de categorie “Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille”. Daarnaast wordt ten laste van de resultaatbestemming, hetzij ten laste van de Overige reserves, een herwaarderingsreserve gevormd. De herwaarderingsreserve betreft het ongerealiseerde positieve verschil tussen de actuele waarde en de historische kostprijs. Winsten of verliezen ontstaan door een wijziging in de actuele waarde van het commercieel vastgoed worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening over de periode waarin de wijziging zich voordoet, onder de categorie “Nietgerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille”. Daarnaast wordt ten laste van de resultaatbestemming een herwaarderingsreserve gevormd. De herwaarderingsreserve betreft het ongerealiseerde positieve verschil tussen de actuele waarde en de historische kostprijs. Commercieel vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd op verkrijgingsprijs/vervaardigingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. Of sprake is van een bijzondere waardevermindering wordt jaarlijks getoetst op basis van boekwaarde versus actuele waarde. Een bijzonder waardeverminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de actuele waarde duurzaam overschrijdt en wordt direct in de winst-en verliesrekening verwerkt onder de post overige waardeverminderingen van materiële vaste activa. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met een eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Op grond wordt niet afgeschreven. Kosten voor periodiek groot onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen. Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies De uit hoofde van het Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) te vorderen subsidies worden eenmalig vastgesteld op basis van de contante waarde van de voorcalculatorisch bepaalde jaarlijkse exploitatietekorten, rekening houdend met veronderstelde toekomstige huur- en exploitatielasten-stijgingen over de periode totdat de exploitatietekorten omslaan in voorgecalculeerde exploitatie-overschotten. De vordering is rentedragend en wordt maximaal gedurende 30 jaar jaarlijks verminderd met de door de budgethouder beschikbaar gestelde bedragen. De uitbetaling loopt niet synchroon met de voorgecalculeerde jaarlijkse exploitatietekorten.
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
63
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
De te vorderen subsidies zijn op het moment waarop de aanspraak is ontstaan voor het totale bedrag opgenomen, onder aftrek van de jaarlijks ontvangen termijnen en verhoogd met de rente, over het jaarlijks resterend saldo. Deelnemingen De deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van Woningvereniging Nederweert. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer Woningvereniging Nederweert geheel of ten dele instaat voor de schulden van de desbetreffende deelneming, wordt een voorziening gevormd, primair ten laste van de vorderingen op deze deelneming en voor het overige onder de voorzieningen ter grootte van het resterende aandeel in de door de deelneming geleden verliezen, dan wel voor de verwachte betalingen door Woningvereniging Nederweert ten behoeve van deze deelnemingen. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen De vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Actieve belastinglatentie Actieve belastinglatentie voor verkoop bestemd vastgoed Voor in de toekomst te verrekenen belastingbedragen uit hoofde van verschillen tussen commerciële en fiscale balanswaarderingen wordt een actieve belastinglatentie getroffen ter grootte van de som van deze verschillen vermeningvuldigd met het geldende belastingtarief. De actieve belastinglatentie voor verkoop bestemd vastgoed heeft betrekking op de verschillen tussen de commerciële waarde van de vaste activa in exploitatie en de fiscale waarde per ultimo boekjaar. De fiscale waarde van het vastgoed is gebaseerd op de meest actuele WOZ-waarde. De actieve belastinglatentie is gebaseerd op het geldend vennootschapstarief en wordt contant gemaakt tegen de disconteringsvoet voor de bedrijfswaardeberekening minus het geldend vennootschapsbelastingtarief.
Het onroerend goed bestaat uit een drietal categorieën onroerend goed: • onroerend goed bedoeld voor duurzame exploitatie • onroerend goed bestemd voor verkoop (op termijn) • onroerend goed bestemd voor sloop/herstructurering (op termij
Aangezien er voor het onroerend goed bedoeld voor duurzame exploitatie en sloop/herstructurering onvoldoende informatie beschikbaar is om tot een betrouwbare schatting van de latentie te komen beperkt de latentie zich tot het onroerend goed bestemd voor verkoop.
64
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
Actieve belastinglatentie leningenportefeuille De actieve latentie heeft betrekking op het verschil tussen de commerciële waardering van de leningportefeuille (nominale waarde) en de fiscale waarde (marktwaarde). Als gevolg van de lagere fiscale waardering ontstaat er fiscaal een disagio welke naar rato van de looptijd van de leningen ten laste van de fiscale winst wordt gebracht. De actieve belastinglatentie die hiervoor wordt gevormd is gebaseerd op het geldend tarief van de vennootschapsbelasting en wordt contant gemaakt tegen de disconteringsvoet voor de bedrijfswaardeberekening minus het geldend vennootschapsbelastingtarief. Actieve latentie uit hoofde van verliesverrekening Voor beschikbare voorwaartse verliescompensatie wordt een latente belastingvordering opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn voor verrekening. Een betrouwbare inschatting van het uiteindelijk te verwachten fiscale afwaarderingsverlies uit hoofde van een mogelijke voortgezette daling van de WOZ waarde ultimo 2013 valt op dit moment niet te maken. Gezien de onzekerheid omtrent de omvang van het afwaarderingsverlies kan geen inzicht worden gegeven in de omvang en de waardering van de hiermee samenhangende actieve belastinglatentie. Overige financiële vast activa De overige financiële vaste activa worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Voorraden Voorraden onderhoudsmaterialen De voorraad onderhoudsmaterialen wordt gewaardeerd tegen de gemiddelde inkoopprijs of lagere marktwaarde. Voorraad grond Onder de voorraad grond zijn (strategische) grondposities verantwoord waarop nog geen concrete bouwbestemming rust. De waardering van deze grondposities vindt plaats tegen verkrijgingsprijs of lagere opbrengstwaarde. Indien de actuele waarde van deze gronden naar verwachting duurzaam lager is, vindt afwaardering plaats. Vorderingen De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde en staan, voor zover niet anders vermeld, vrij ter beschikking.
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
65
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
Eigen vermogen Overige reserves Aan de overige reserves wordt het saldo van het jaarresultaat toegevoegd. Deze post is tegen nominale waarde opgenomen. Voorzieningen Voorziening latente belastingverplichtingen Voor in de toekomst te betalen belastingbedragen uit hoofde van verschillen tussen commerciële en fiscale balanswaarderingen wordt een voorziening getroffen ter grootte van de som van deze verschillen vermenigvuldigd met het geldende belastingtarief. De belastinglatentie heeft betrekking op tijdelijke verschillen tussen waardering in de jaarrekening en de fiscale waardering. De latentie is gewaardeerd tegen nominale waarde. De opgenomen latentie heeft betrekking op de fiscaal gevormde onderhoudsvoorziening. Ultimo 2013 zijn er geen verhuureenheden bestemd voor sloop en herontwikkeling. Voor het overige bezit is niet aan te duiden wat de bestemming zal zijn en is vanuit het oogpunt van voorzichtigheid de latentie op nihil gewaardeerd. Schulden Langlopende schulden De langlopende leningen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag, rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de winst-en verliesrekening wordt verwerkt. De aflossingsverplichting voor het komend jaar is in de toelichting opgenomen. Kortlopende schulden De kortlopende schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde (indien deze lager is dan de verkrijgings-/vervaardigingsprijs) en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk kan zijn aan de nominale waarde.
RESULTAATBEPALING Het resultaat wordt bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Bedrijfsopbrengsten worden toegerekend aan het jaar waarin de prestaties zijn verricht. Voor de toerekening van de bedrijfskosten wordt, waar mogelijk de causale samenhang tussen baten en lasten als grondslag gehanteerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het boekjaar worden in acht genomen, indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Huren Betreft de te ontvangen nettohuren exclusief de vergoedingen voor leveringen en diensten en onder aftrek van huurderving.
66
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
Vergoedingen Betreft van huurders (boven de netto-huurprijs) en derden ontvangen vergoedingen voor leveringen en diensten onder aftrek van gederfde vergoedingen. Overheidsbijdragen Betreft de op grond van overheidsregelingen berekende jaarlijkse bijdragen in de exploitatietekorten van woningaanpassingen t.b.v. mindervaliden. Verkoop onroerende zaken Betreft de resultaten uit de verkoop van huurwoningen. De opbrengsten zijn verminderd met alle daarop betrekking hebbende kosten. Afschrijvingen op materiële vaste activa De afschrijvingen op materiële vaste activa worden gebaseerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Afschrijving van het actief vindt plaats tot de restwaarde is bereikt. De afschrijvingstermijnen en gevolgde systematiek luiden als volgt: • grond in eigendom geen afschrijving • bouw/renovaties/installaties lineair 25/50 jaar • inventaris lineair 5 jaar • automatisering lineair 5 jaar • vervoer lineair 6 jaar Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Hieronder zijn de onrendabele investeringen opgenomen inzake nieuwbouw alsmede de waardeverandering van de materiële vaste activa op basis van de toetsing aan de bedrijfswaarde. Lonen, salarissen en sociale lasten Hieronder zijn de lonen en salarissen en de sociale lasten met betrekking tot in het boekjaar werkzame medewerkers opgenomen. Lasten onderhoud Hierop worden verantwoord de jaarlijkse uitgaven wegens planmatig-, dagelijks- en mutatie-onderhoud. Overige bedrijfslasten Hierop worden verantwoord de overige kosten die zijn gemaakt in het kader van de gewone bedrijfsvoering zoals huisvestingskosten, bestuurskosten, algemene kosten en overige personeelskosten en voorts belastingen, verzekeringen en kosten die samenhangen met de levering van goederen en diensten. WNT Voor de uitvoering van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen in de (semi)publieke sector (WNT) heeft de instelling zich gehouden aan de Beleidsregels toepassing WNT. Woningvereniging Nederweert heeft de Beleidsregels toepassing WNT, waaronder het wetsvoorstel Aanpassingswet WNT, als normenkader bij het opmaken van deze jaarrekening gehanteerd. Eerder genoemd wetsvoorstel mag op grond van de mededeling van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties van 12 februari 2014 worden toegepast als ware de wettekst reeds in werking is getreden. Rentebaten en lasten De rentebaten betreffen de werkelijke rente ontvangsten uit hoofde van (tijdelijke) belegging van onder de vlottende activa begrepen liquide middelen en effecten alsmede geactiveerde bouwrente over het
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
67
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
geïnvesteerd vreemd vermogen. Onder de rentelasten zijn de verschuldigde rentelasten verantwoord alsmede de toegerekende rente aan de waarborgsommen. Belastingen De vennootschapsbelasting wordt berekend op basis van het resultaat uit normale bedrijfsuitoefening voor belastingen, rekeninghoudend met niet in de belastingheffing betrokken bestanddelen, (gedeeltelijk) niet aftrekbare kosten alsmede de mutaties in de belastinglatenties.
KASSTROOMOVERZICHT
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Bij deze methode wordt het nettoresultaat aangepast voor posten van de winst- en verliesrekening die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven in het verslagjaar, mutaties in de balansposten en posten van de winst- en verliesrekening waarvan de ontvangsten en uitgaven niet worden beschouwd als behorende tot de operationele activiteiten. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investerings- en financieringsactiviteiten.
68
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
4.2.
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS
ACTIVA VASTE ACTIVA
31-dec-2013
31-dec-2012
133.185.049
111.509.721
-
-
-
109.088
Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Warmtevoorziening Onroerende zaken in ontwikkeling Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
931.552
990.261
134.116.601
112.609.070
Het verloop in 2013 is als volgt: Sociaal vastgoed in exploitatie Waardering per 1 januari 2013: Aanschafwaarde historische kostprijs
107.172.441
Cumulatieve afschrijvingen
-17.802.404
Cumulatieve waardeveranderingen
-17.918.808
Cumulatieve herwaardering
40.058.492
Bedrijfswaarde
111.509.721
Investeringen
-
Desinvesteringen
-644.788
Afschrijvingen
-3.505.901
Correctie afschrijvingen desinvesteringen
164.456
Terugname afwaardering lagere bedrijfswaarde verkrijgingsprijs sociaal vastgoed
5.168.860
1.182.627 Herwaardering verkoop
-561.319
Herwaardering afschrijvingen
-681.825
Herwaardering
21.735.845
20.492.701 Waardering per 31 december 2013: Aanschafwaarde historische kostprijs
106.527.653
Cumulatieve afschrijvingen
-21.143.849
Cumulatieve waardeveranderingen
-12.749.948
Cumulatieve herwaardering
60.551.193
Bedrijfswaarde
133.185.049
WOZ-waarde Per 31 december 2013 heeft het sociaal vastgoed een totale WOZ-waarde van € 194.618.000 (peildatum 1 januari 2013). Desinvesteringen De desinvesteringen van 2013 betreffen de verkoop van 13 huurwoningen. Woningvereniging Nederweert heeft haar verkoopbeleid verankerd in een verkoopplan. In 2013 is dit verkoopplan gewijzigd. In totaal zijn per ultimo 2013 289 woningen geclassificeerd voor de verkoop, waarbij de verkoopverwachting voor 2014 en volgende jaren is vastgesteld op 14 woningen, met een maximum van 69 woningen.
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
69
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
Afschrijvingstermijnen De afschrijvingen zijn bepaald op basis van de volgende levensduur (jaren):
lineair
Bouw/cv
40/50 jaar
Lift
50 jaar
Renovaties
25 jaar
Zekerheden Voor de als zekerheid voor leningen verbonden materiële vaste activa wordt verwezen naar de toelichting op de langlopende schulden. Verzekeringen De onroerende zaken in exploitatie zijn per 31 december 2013 voor € 120.640.000 verzekerd tegen het risico van brand- en stormschade. De laatste wijziging van de verzekerde waarde heeft plaatsgevonden in 2013. Op de betreffende polissen is de indexclausule van toepassing, zodat de verzekerde waarden op de premievervaldatum automatisch worden aangepast aan de gewijzigde herbouwkosten. Historische kostprijs De historische kostprijs per 31 december 2013 bedraagt € 72.633.856 (31 december 2012 € 71.451.229). Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde van het sociaal vastgoed (inclusief garages) per 31 december 2013 bedraagt € 133.185.049 (ultimo 2012: € 111.509.721). De bedrijfswaarde wordt complexgewijs bepaald als het saldo van de contante waarde van de toekomstige bedrijfsopbrengsten (huren en bijdragen) en de variabele lasten exclusief rentabiliteitswaardecorrectie. Bij de bedrijfswaardeberekening zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd, gebaseerd op de door het WSW bepaalde parameters:
2013
2012
Jaarlijkse huurstijging eerste jaar:
3,50%
2,30%
Jaarlijkse huurstijging volgende 4 jaren:
3,50%
2,00%
Jaarlijkse huurstijging na 5 jaar:
2,00%
2,00%
Jaarlijkse variabele lastenstijging:
1e 5 jr 2%, daarna 3%
1e 5 jr 2%, daarna 3%
Jaarlijkse stijging onderhoudskosten
1e 5 jr 2%, daarna 3%
1e 5 jr 2%, daarna 3%
Jaarlijkse huurderving
0,59%
0,66%
Jaarlijkse inflatie
2,00%
2,00%
Grondwaarde per VHE Minimale levensduur complexen Variabele exploitatie-uitgaven (per woning)
€ 205,70 per m2 € 205,70 per m2 10 jaar
10 jaar
cf meerjarenbegroting
Disconteringsvoet externe financieringsrente (tot renteconversie werkelijke percentage):
5,25%
5,25%
Verkoopbeleid en huurharmonisatie
5 jaar
5 jaar
In de bedrijfswaardeberekening 2013 en in 2012 is de onderhoudsbegroting per complex opgenomen.
70
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
MUTATIE BEDRIJFSWAARDE De bedrijfswaarde in het verslagjaar is toegenomen met een bedrag van € 21.675.328 ten opzichte van de bedrijfswaarde ultimo het voorgaande verslagjaar. De mutatie in de bedrijfswaarde laat zich als volgt verklaren: (a) Autonome ontwikkeling Vervallen jaarschijf en opschuiven kasstromen
542.074
(b) Voorraadmutaties Nieuwbouw
-
Verbeteringen bestaand bezit
-
Sloop bestaand bezit
-
Aankoop bezit
-
Verkocht bezit
-411.770
Overige mutaties woninggegevens
4.139.904
3.728.134
(c) Parameterwijzigingen In de inflatie / lastenstijging
401.404
In de levensduur (gemiddelde levensduur van 26,7 naar 35,4 jaar)
18.948.290
In de mutatiegraad / huurbeleid
-
In de vermogenskostenvoet / methode van contant maken
-
19.349.694
(d) Wijzigingen in de uitgangspunten / niveauwijzigingen Huren
12.439.799
Huurderving
-25.065
Onderhoudsuitgaven
-153.899
Verhuurderheffing
-15.211.948
Overige exploitatieuitgaven
2.225.964
Grondwaarde
-434.442
Voorgenomen sloop
-
Voorgenomen verbeteringen
-
Voorgenomen verkopen
-784.983
-1.944.574
Totale mutatie bedijfswaarde
Warmtevoorziening
21.675.328
31-dec-2013
31-dec-2012
Aanschafwaarde
568.618
568.618
Cumulatieve afschrijvingen
-12.323
-12.323
-556.295
-556.295
-
-
Duurzame waardevermindering
Afschrijvingen De afschrijvingen vinden lineair plaats en het afschrijvingspercentage bedraagt 2% per jaar. Historische kostprijs De historische kostprijs per 31 december 2013 bedraagt € 533.554 (31 december 2012 € 544.926).
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
71
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde van de warmtevoorziening per 31 december 2013 bedraagt nihil (ultimo 2012: nihil). De bedrijfswaarde wordt complexgewijs bepaald als het saldo van de contante waarde van de toekomstige bedrijfsopbrengsten (levering energie) en de variabele lasten.
Onroerende zaken in ontwikkeling
31-dec-2013
31-dec-2012
109.088
79.197
Investering
-
29.891
Afboeking
-109.088
-
-
109.088
Eind - 11 appartementen voor senioren Stand per 1 januari
Stand per 31 december
Het project Eind is in 2013 definitief stopgezet. De reeds gemaakte projectkosten zijn ten laste van het resultaat geboekt.
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Boekwaarde per 1 januari 2013: Verkrijgingsprijzen
1.336.429
Cumulatieve afschrijvingen
-346.168
Boekwaarde
990.261
Investeringen
7.601
Desinvesteringen
-13.736
Afschrijvingen op desinvesteringen
13.736
Afschrijvingen
-66.310
-58.709 Boekwaarde per 31 december 2013: Verkrijgingsprijzen
1.330.294
Cumulatieve afschrijvingen
-398.742
Boekwaarde
931.552
WOZ-waarde Per 31-12-2013 bedraagt de WOZ-waarde van het kantoorpand € 540.000 (peildatum 1-1-2013). Desinvesteringen De desinvesteringen van 2013 betreft de verkoop van een bedrijfsbus. Afschrijvingstermijnen De afschrijvingen zijn bepaald op basis van de volgende levensduur (jaren): lineair Kantoorgebouw
50 jaar
Werkplaats
50 jaar
Inventarissen
5 jaar
Vervoersmiddelen
6 jaar
72
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
Verzekeringen De specificatie van de verzekeringen van de onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie is als volgt:
verzekerd bedrag
laatstelijk vastgesteld
Kantoorgebouw/werkplaats
1.172.858
2013
Kantoor- en magazijninventaris
158.600
2013
Kantoorbescheiden/archief
400.000
2013
Hardware
62.700
2013
Vervoermiddelen
31.800
2013
Fraude/geldtransport
454.000
2013
Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering
2.500.000
2013
31-dec-2013
31-dec-2012
4 .816.000
4.839.000
vASTGOEDBELEGGINGEN Commercieel vastgoed in exploitatie 31-dec-2013
31-dec-2012
Het verloop in 2013 is als volgt: Marktwaarde per 1 januari 2013: Aanschafwaarde historische kostprijs
7.263.077
Cumulatieve afschrijvingen
-190.111
Cumulatieve waardeveranderingen
-2.157.524
Cumulatieve herwaardering
-76.442
Marktwaarde
4.839.000
Investeringen
-
Afschrijvingen
-135.938
Terugname afwaardering lagere marktwaarde verkrijgingsprijs commercieel vastgoed
437.999
302.061 Herwaardering afschrijvingen
135.938
Niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille
-460.999
-325.061 Marktwaarde per 31 december 2013: Aanschafwaarde historische kostprijs
7.263.077
Cumulatieve afschrijvingen
-326.049
Cumulatieve waardeveranderingen
-1.719.525
Cumulatieve herwaardering
-401.503
Marktwaarde
4.816.000
De actuele waarde van commercieel vastgoed in exploitatie is gebaseerd op een waardering door een onafhankelijke en ter zake kundige taxateur. Het volledige commerciële bezit is in 2013 en 2012 getaxeerd. WOZ-waarde Per 31-12-2013 heeft het niet-DAEB bezit een totale WOZ-waarde van € 5.053.000 (peildatum 01-01-2013). Historische kostprijs De historische kostprijs per 31 december 2013 bedraagt € 5.217.503 (31 december 2012 € 4.915.442).
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
73
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde van het commercieel vastgoed (inclusief garages) per 31 december 2013 bedraagt € 5.716.813 (ultimo 2012: € 5.604.268).
FINANCIËLE VASTE ACTIVA Te vorderen BWS-subsidies
31-dec-2013
31-dec-2012
143.244
212.545
Stand per 1 januari Mutaties in het boekjaar: • rente
1.922
3.005
• ontvangen bijdragen
-145.166
-72.306
Stand per 31 december
-
143.244
31-dec-2013
31-dec-2012
In december 2013 zijn de resterende subsidieverplichtingen afgekocht en uitbetaald. Actieve belastinglatentie Latente belastingvordering
1.295.662
1.540.724
1.295.662
1.540.724
De latente belasting vordering bestaat uit een belastingvordering als gevolg van de toekomst te verrekenen belastingen tengevolge van nog te verrekenen fiscale resultaten in voorgaande boekjaren. De actieve belasting latentie bestaat enerzijds uit een latente belastingvordering gevormd voor het verschil tussen de commerciële en fiscale waarde van het voor verkoop bestemd vastgoed. Daarnaast is een actieve belastinglatentie gevormd gebaseerd op het verschil tussen de commerciële en fiscale waarde van de leningenportefeuille. Er is geen actieve belastinglatentie gevormd uit hoofde van compensabele verliezen omdat het onzeker is of in de toekomstige jaren fiscale winsten zullen worden behaald. Voor belastbare tijdelijke verschillen tussen de fiscale waardering en de waardering in de jaarrekening van de materiële vaste activa in exploitatie is sprake van een latente belastingvordering. Aangezien verondersteld wordt dat de exploitatie eerst op lange termijn wordt beëindigd, zal de contante waarde van de actieve latentie naar nihil tenderen. Het verloop van de actieve belastinglatentie bestaat uit: Belastinglatentie voor verkoop bestemd onroerend goed Stand per 1 januari 2013
1.143.613
Mutatie latentie verkoop bestemd vastgoed
-228.723
Stand per 31 december 2013
914.890
De latentie is gebaseerd op het verschil tussen de commerciële en fiscale waarde van het voor verkoop bestemd vastgoed. De latentie is in het verleden gevormd voor perioden van 5 jaar. Gezien de onzekerheid op de woningmarkt is met ingang van 2013 voor boekjaren na deze periode geen nieuwe latentie meer gevolgd. De latentie zal de komende 5 jaar in gelijke delen worden afgebouwd tot nihil. Het kortlopend deel van deze post dat naar verwachting komend boekjaar zal vrijvallen bedraagt € 228.723.
74
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
Belastinglatentie voor leningenportefeuille Stand per 1 januari 2013
397.111
Mutatie latentie leningenportefeuille
-16.339
Stand per 31 december 2013
380.772
De latentie is gebaseerd op het verschil tussen de commerciële en fiscale waarde van de leningportefeuille. Contante waarde van dit verschil uitgaande van een netto-disconteringsvoet van 3,94% gerekend 1.523.089 Latentie gebaseerd op huidig vennootschapsbelastingtarief ad. 25% 380.772 Het kortlopend deel van deze post dat naar verwachting komend boekjaar zal vrijvallen bedraagt € 66.716. Achtergestelde lening Wooninvesteringsfonds
31-dec-2013
Achtergestelde lening Wooninvesteringsfonds
31-dec-2012
426.128
1.068.113
426.128
1.068.113
Achtergestelde lening Wooninvesteringsfonds Rentevoet en looptijd De lening heeft een vaste (fixed) jaarlijkse rentevergoeding over de hoofsom van 2,25%. De looptijd van de lening is onbepaald (perpetueel karakter) en eindigt als het Wooninvesteringsfonds haar recht tot koop van alle of gedeelte van uitstaande certificaten (zogenaamde “call-optie”) uitoefent. Achtergesteld karakter: De vordering jegens het Wooninvesteringsfonds strekkende tot betaling van enig bedrag uit hoofde van de hoofdsom en/of rente zijn: • achtergesteld bij de rechten van alle andere niet-achtergestelde, huidige en toekomstige schuldeisers van
het Wooninvesteringsfonds.
• onderling gelijk in rang tussen houders van certificaten, ongeacht de datum waarop de certificaten zijn uitgegeven of de tranche waartoe de certificaten behoren Eind 2012 is het Wooninvesteringsfonds onder verscherpt toezicht geplaatst van het CFV. De financiële positie is zorgwekkend. De lening is in 2013 derhalve afgewaardeerd met € 665.617 ten laste van het resultaat
VLOTTENDE ACTIVA Voorraad Voorraad - onderhoudsmaterialen
31-dec-2013
31-dec-2012
39.166
44.557
Voorraad - gronden Ospelseweg Stand per 1 januari
-
124.386
Desinvestering
-
-124.386
Stand per 31 december
-
-
Stand per 1 januari
-
163.926
Investering
-
769
Desinvestering
-
-164.695
Stand per 31 december
-
-
Reulisweg
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
75
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
31-dec-2013
31-dec-2012
689.860
685.087
128
4.773
689.988
689.860
Bredeweg Stand per 1 januari Investering Stand per 31 december Carisplan Stand per 1 januari Afwaardering Investering
676.915
823.029
-902
-153.856
902
7.742
676.915
676.915
Totaal voorraad - gronden per 31 december
1.366.903
1.366.775
Totaal voorraad
1.406.069
1.411.332
31-dec-2013
31-dec-2012
82.364
61.881
• te vorderen herstelkosten
411
455
• te vorderen incassokosten
260
-
Stand per 31 december
Vorderingen Huurdebiteuren Zittende huurders: • te vorderen huren
Vertrokken huurders: • te vorderen huren
17.986
25.930
• te vorderen herstelkosten
3.086
1.607
• te vorderen incassokosten
6.231
-
• te vorderen servicekosten
229
39
Voorziening dubieuze debiteuren
-19.029
-10.442
91.538
79.470
De van ‘zittende’ huurders te vorderen huren zijn naar maand van ontstaan en aantal huurders als volgt te specificeren: Achterstand
Aantal huurders Bedrag achterstand 2013 2012 2013 2012
tot 1 maand
74
85
20.383
22.034
1 tot 2 maanden
24
11
17.562
8.930
2 tot 3 maanden
15
11
16.977
11.734
3 tot 4 maanden
5
5
8.363
6.641
4 tot 5 maanden
3
4
8.078
7.407
5 mnd. of meer
6
6
11.001
5.135
127
122
82.364
61.881
De van ‘zittende’ huurders te vorderen huren ultimo boekjaar bedragen 0,92% van de bruto jaarhuur (12x huur over december 2013). Het verloop van de voorziening dubieuze debiteuren is als volgt:
2013
2012
Stand per 1 januari
10.442
6.135
Afboeking dubieuze debiteuren
-3.291
-
Dotatie boekjaar
11.878
4.307
Stand per 31 december
19.029
10.442
76
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
Gemeente
31-dec-2013
31-dec-2012
-
38.083
31-dec-2013
31-dec-2012
6.078
15.890
31-dec-2013
31-dec-2012
Te vorderen exploitatie bijdragen Overige vorderingen Overige posten Overlopende activa Nog niet bijgeschreven rente deposito’s
49.960
16.269
-
126.972
Nog te ontvangen voorschotten energie
4.517
11.612
Voorschotten energiekosten
2.721
6.503
20.581
2.020
Nog te ontvangen gelden verkoop woning
Pensioenpremie Overige posten
Liquide middelen
4.304
2.774
82.083
166.150
31-dec-2013
31-dec-2012
Direct opvraagbaar Kas
1.409
1.907
82.859
32.110
289.002
695.067
ING spaarrekeningen
1.779.318
1.675.474
Rabo bedrijfsspaarrekening
3.012.049
1.500.000
Totaal liquide middelen
5.164.637
3.904.558
ING zakelijke rekeningen Rabobank rekening-courant
De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de corporatie. Woningvereniging Nederweert beschikt over een kredietfaciliteit van € 2.000.000. Voor deze kredietfaciliteit is een 1e hypotheek groot € 2.268.901 gevestigd op de appartementen aan de burgemeester Hobusstraat 4 tot en met 50 gelegen te Nederweert.
PASSIVA GECONSOLIDEERD EIGEN VERMOGEN Overige reserves
31-dec-2013
31-dec-2012
74.898.057
50.678.820
De specificatie van het eigen vermogen is toegelicht in de enkelvoudige jaarrekening.
VOORZIENINGEN Voorziening latente belastingverplichtingen
31-dec-2013
31-dec-2012
-
208.593
• onttrekking in het boekjaar
-
-208.593
Saldo per 31 december
-
-
Herbestedingsreserve Saldo per 1 januari Mutaties in het boekjaar:
De toepassing van de HBR was onzeker. Hiervoor is in 2011 een latentie opgenomen tegen een rente van 3,94%. De HBR is echter in de aangifte 2011 aangewend. Derhalve is de voorziening in 2012 in zijn geheel vrijgevallen.
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
77
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
Latentie voorziening groot onderhoud Saldo per 1 januari
602.860
-
322.096
602.860
Mutaties in het boekjaar: - dotatie in het boekjaar - onttrekking in het boekjaar
-
-
924.956
602.860
31-dec-2013
31-dec-2012
66.434.332
69.378.171
157.682
159.950
Totaal
66.592.014
69.538.121
Waarvan langer dan 5 jaar
55.952.827
58.908.564
Saldo per 31 december De voorziening is overwegend langlopend van aard.
LANGLOPENDE SCHULDEN De langlopende schulden zijn als volgt samengesteld: Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen
Rentevoet en aflossingssysteem De gemiddelde rentevoet van de langer dan één jaar uitstaande leningen overheid en kredietinstellingen bedraagt circa 4,47% (2012: circa 4,47%). De leningen van de kredietinstellingen worden afgelost op basis van het annuïteitensysteem danwel het dynamisch kostprijssysteem. Zekerheden Voor leningen van kredietinstellingen is een wsw- of gemeentegarantie afgegeven. Leningen kredietinstellingen Saldo per 1 januari 2013
72.196.903
Mutaties in het boekjaar: Af: • aflossingen
-2.818.732
Af: • kortlopend deel
-2.943.839
Bij: Nieuw afgesloten leningen
-
Saldo per 31 december 2013
66.434.332
Waarborgsommen
31-dec-2013
31-dec-2012
Waarborgsommen
2013
2012
Waarborgsommen
95.712
95.911
Rente waarborgsommen
61.970
64.039
157.682
159.950
De uit hoofde van de huurovereenkomst van huurders ontvangen waarborgsommen dienen als eerste zekerheid voor de voldoening van eventueel verschuldigde mutatiekosten en achterstallige huur. De te betalen waarborgsom per woning bedraagt € 75. De waarborgsom inclusief 5% enkelvoudige rente per jaar wordt bij beëindiging van de huurovereenkomst verrekend. Rente waarborgsommen Saldo per 1 januari Bijgeschreven rente Af: uitgekeerd in dit boekjaar aan vertrokken huurders Saldo per 31 december
78
2013
2012
64.038
60.040
28
8.956
-2.097
-4.958
61.969
64.038
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
KORTLOPENDE SCHULDEN Schulden aan kredietinstellingen
31-dec-2013
31-dec-2012
2.943.839
2.818.732
31-dec-2013
31-dec-2012
255.161
202.226
31-dec-2013
31-dec-2012
Omzetbelasting
13.038
15.398
Loonheffing
28.742
26.037
Premies sociale verzekeringen
19.452
1.118
61.232
42.553
31-dec-2013
31-dec-2012
Kortlopend deel van de langlopende schulden Schulden aan leveranciers Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen
Overige schulden Waarborgsommen vertrokken huurders
2.543
3.052
Salaris personeel
5.676
4.185
8.219
7.237
31-dec-2013
31-dec-2012
1.528.283
1.589.390
1.894
1.886
Vooruitontvangen huur
57.813
49.832
Nog te betalen verlofdagen
30.775
37.629
Kosten externe controle en administratieve ondersteuning
30.187
44.514
Vooruitontvangen huurtoeslag
12.389
46.549
Afrekening servicekosten met huurders
39.062
21.049
Nog te ontvangen facturen
18.964
70.006
Overlopende passiva Niet vervallen rente leningen Kosten banken
Nog te betalen kosten Reulisweg en ‘t Huitje Nog te betalen kosten complex 41, 42 en 111 Nog te betalen planmatig onderhoud Overige posten
-
13.903
1.576
43.451
375
4.796
-
2.080
1.721.318
1.925.085
NIET UIT DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN EN VERPLICHTINGEN Voorwaardelijke verplichtingen Obligo aan het Waarborgfonds Sociale Woningbouw uit hoofde van een door het Fonds geborgde lening, welke opeisbaar wordt indien blijkt dat het aan het Fonds betaalde disagio en de achtergestelde lening bij elkaar niet voldoende zijn om de aanspraken op het Fonds te dekken. Ultimo boekjaar bedraagt het obligo € 2.671.000.
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
79
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
4.3.
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING
BEDRIJFSOPBRENGSTEN Huuropbrengsten Woningen en woongebouwen Onroerende zaken, niet zijnde woningen
2013
2012
8.505.127
8.194.507
77.531
243.644
8.582.658
8.438.151
Af: • huurderving wegens leegstand
-81.334
-86.697
• huurderving wegens onderhoud
-2.036
-882
-18.652
-22.273
• huurderving wegens sloop • huurderving wegens verkoop
-30.283
-25.574
-132.305
-135.426
8.450.353
8.302.725
De jaarlijkse huurverhoging per 1 juli 2013 bedraagt 4%. De huurverhoging door huurharmonisatie bedraagt in 2013 € 61.664. De mutatie van de netto omzet bedraagt 1,78%.
Opbrengsten servicecontracten Leveringen en diensten Af: vergoedingsderving: • wegens leegstand
2013
2012
179.520
177.858
-4.783
-5.830
174.737
172.028
De post leveringen en diensten betreft vergoedingen die huurders boven de (netto-)huurprijs betalen voor o.a. premie glasverzekering, rioolfonds, stroomlevering, gemeenschappelijke voorzieningen en service seniorenwoningen. De vergoeding voor leveringen en diensten is gebaseerd op de geraamde c.q. werkelijke kosten en wordt jaarlijks, indien noodzakelijk, aangepast.
Overheidsbijdragen
2013
2012
12
771
2013
2012
760.857
2.555.737
2013
2012
29.219
63.187
Bijdragen van de gemeenten in de exploitatietekorten: • Bijdragen woningaanpassing mindervaliden
Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille Verkoopresultaat woningen In 2013 zijn 13 woningen verkocht (2012 42 woningen).
Netto omzet energieleveringen Geleverde energie
Overige bedrijfsopbrengsten
2013
2012
Inschrijfgelden
4 .475
5.075
Verkoop machines
4 .492
-
Pro-rata BTW
70.188
-
79.155
5.075
80
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
BEDRIJFSLASTEN Afschrijvingen materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Sociaal vastgoed in exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
Overige waardeveranderingen materiële vaste activa en vastgoedportefeuille
Verkoop Reulisweg Afwaardering Carisplan Afwaardering Ospelseweg Afwaardering Wozoco Eind Terugname afwaardering lagere bedrijfswaarde verkrijgingsprijs sociaal vastgoed Terugname afwaardering lagere marktwaarde verkrijgingsprijs commercieel vastgoed
Lonen en salarissen Salarissen Ziekengeld (ZW)
2013
2012
4.187.726
3.956.949
66.309
52.770
4.254.035
4.009.719
2013
2012
-
32.009
902
153.856
-
124.385
108.048
-
-5.168.860
-4.193.455
-437.999
-4.186
-5.497.909
-3.887.391
2013
2012
705.577
654.250
-47.975
-24.687
657.602
629.563
Werknemers Gedurende het boekjaar had de corporatie gemiddeld 11,71 werknemers in dienst. Het aantal is daarbij herleid op fulltime basis. 2013
2012
• Directie
De indeling is als volgt:
1,56
1,56
• Financiële Zaken
2,56
2,56
• Verhuur en Bewoners Zaken
3,22
3,40
• Technische Zaken toezichthoudend
2,21
3,00
• Technische dienst uitvoerend
2,00
2,00
• Huishoudelijke dienst
0,16
0,26
11,71
12,78
Sociale lasten
2013
2012
107.134
109.667
2013
2012
121.308
128.997
Sociale lasten
Pensioenlasten Pensioenlasten
Pensioenen De (vroeg)pensioenen van de werknemers van de corporatie zijn ondergebracht bij de Stichting Pensioenfonds voor de woningcorporaties (SPW). De betreffende pensioenregeling kwalificeert als toegezegd-pensioenregeling aangezien de pensioenuitkeringen aan de deelnemers niet uitsluitend afhankelijk zijn van de betaalde premies en behaalde rendementen, maar ook gekoppeld zijn aan de pensioengrondslagen/salarissen van de werknemers. Het bedrijfstakpensioenfonds stelt overigens dat de pensioenregeling een toegezegde-bijdrageregeling betreft.
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
81
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
De pensioenregeling is in de jaarrekening verwerkt als een toegezegde-bijdrageregeling omdat overeenkomstig RJ271.130 voldaan is aan de voorwaarden dat: a) de corporatie is aangesloten bij een bedrijfstakpensioenfonds en tezamen met andere rechtspersonen dezelfde pensioenregeling toepast; en b) de corporatie geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds, anders dan het voldoen van hogere toekomstige premies. Dit betekent dat de verschuldigde premiebijdragen rechtstreeks in de winst-en-verliesrekening als pensioenlast worden verantwoord en dat de nog te betalen danwel terug te ontvangen bijdragen worden opgenomen onder de kortlopende schulden respectievelijk vorderingen. Ultimo 2013 bedraagt de dekkingsgraad van het SPW 114% (ultimo 2012: 106%). De Nederlandsche Bank stelt een minimale dekkingsgraad van 105% en een buffervereiste die uitkomt op een dekkingsgraad van tenminste 120%. Er zijn geen aanvullende regelingen voor individuele werknemers of het bestuur afgesloten.
Onderhoudslasten
2013
2012
Lasten niet planmatig onderhoud Totale lasten t.l.v. exploitatie
302.563
381.707
AF : lasten eigen werkapparaat
-60.988
-117.149
Totale lasten t.l.v. exploitatie
241.575
264.558
BIJ: Verbruik klein materiaal Totale lasten niet planmatig onderhoud
1.067
26.646
242.642
291.204
504.595
710.250
Lasten planmatig onderhoud Totale lasten t.l.v. exploitatie AF : lasten eigen werkapparaat
-4.087
-44.028
Totale lasten planmatig onderhoud
500.508
666.222
Totale onderhoudslasten
743.150
957.426
2013
2012
60.797
40.519
2013
2012
Leefbaarheid Leefbaarheid
Lasten servicecontracten Belastingen
630.445
677.307
Verzekeringen
21.985
19.727
Contributie landelijke federatie
16.004
17.147
Dotatie voorziening dubieuze debiteuren
11.878
4.307
Servicekosten complex 22
12.269
16.829
Servicekosten complex 38
47.911
44.940
Servicekosten complex 40
33.145
41.266
Servicekosten complex 41
9.207
11.804
Servicekosten complex 42
29.341
23.427
Servicekosten complex 43
4.358
7.059
Stroomverbruik
2.181
1.918
Rioolfonds
13.637
11.237
Premie glasverzekering
11.618
9.790
VVE-beheer
4.046
3.000
Overige
6.643
5.823
Heffingen
82
854.668 2013
895.581 2012
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
Heffingen Bijdrageheffing wijkaanpak
2013
2012
-
27.820
27.522
-
Heffing saneringssteun
334.913
-
362.435
27.820
2013
2012
Ingekochte energie
21.827
17.487
Onderhoud WKO-installatie
24.801
23.258
Verhuurderheffing
Lasten warmtevoorziening
Energieverbruik t.b.v. WKO-installatie
4.653
9.325
51.281
50.070
Overige bedrijfslasten Huisvestingskosten
2013
2012
Onderhoud kantoorgebouw en werkplaats
5.614
2.361
Belastingen/Verzekeringen
2.518
2.564
Gas, water en elektra
17.664
12.531
Schoonmaakkosten
11.834
8.182
Overige huisvestingskosten
Bestuurskosten
5.516
4.759
43.146
30.397
2013
2012
Presentie- en vacatiegelden Raad van Commissarissen
32.870
23.333
Presentie- en vacatiegelden Klachtenadvies commissie
870
1.134
Opleidings- en excursiekosten
181
4.390
8.869
8.385
42.790
37.242
Overige personeelskosten
2013
2012
Gereedschapsvergoeding enz.
1.012
498
Reiskostenvergoeding
10.228
12.614
Opleidingskosten
11.610
32.657
Overige bestuurskosten
Autokostenvergoeding Inlenen uitzendkrachten
4.779
4.486
-
51.841
Verplichting vakantiedagen
-6.854
-20
Overige
4.284
9.336
25.059
111.412
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
83
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
Algemene kosten Onderhoud machines Onderhoud kantoorinventaris Onderhoud, belastingen, verzekeringen en brandstof vervoermiddelen Drukwerk en kantoorbenodigdheden
2013
2012
-
1.980
926
1.265
7.299
7.999
22.667
25.853
Kosten catering
2.472
3.524
Advertentiekosten
1.645
140
Bankkosten
7.743
8.042
Porti en telefoon
22.331
19.630
Contributies en abonnementen
10.048
13.550
Kosten automatisering
91.909
81.824
9.615
11.374
39.361
97.843
155.757
54.121
Verzekeringen Kosten externe controle en administratieve ondersteuning Advieskosten Oninbare vorderingen op vertrokken huurders
2.416
239
Financieringskosten
6.779
7.392
12.532
2.294
EPA, strategisch voorraadbeheer, woningkarthotheek Kosten KWH-labelling
-
7.554
13.268
11.941
411.166
356.565
Totaal
522.161
535.616
2013
2012
Overige algemene kosten
Honorarium accountant De honoraria van de accountant zijn als volgt: Onderzoek van de jaarrekening
18.162
17.630
Overige assurance
3.261
2.964
Adviesdiensten op fiscaal terrein
5.748
7.260
27.171
27.854
460.999
-57.814
2013
2012
-665.617
-
2013
2012
51.410
16.874
6.561
29.769
Niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille
FINANCIËLE BATEN EN LASTEN Waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten Afwaardering Wooninvesteringsfonds
Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rente liquide middelen Heffingsrente Rente onroerend goed in aanbouw
Opbrengsten financiële vaste activa en effecten
-
4.625
57.971
51.268
2013
2012
Rente vordering BWS-subsidie
1.922
3.005
Rente Wooninvesteringsfonds
23.633
23.513
25.555
26.518
84
TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
Rentelasten en soortgelijke lasten Rente liquide middelen Rente leningen kredietinstellingen Rente waarborgsommen
Belastingen Verrekening vordering vennootschapsbelasting 2008 Mutatie actieve belastinglatentie voor verkoop bestemd onroerend goed Mutatie actieve belastinglatentie leningenportefeuille
2013
2012
-
8.589
3.163.958
3.283.981
73
8.956
3.164.031
3.301.526
2013
2012
-
414.805
-228.723
-625.934
-16.339
-15.742
-322.096
-602.860
-
208.593
-567.158
-621.138
Commercieel resultaat na belastingen
2.483.392
Mutatie passieve belastinglatentie voorziening groot onderhoud Mutatie passieve belastinglatentie herbestedingsreserve
Aansluiting commercieel en fiscaal resultaat:
Verschillen tussen commerciële en fiscale waarderingen: • fiscaal lager resultaat verkoop woningen bestaand bezit
-394.246
• fiscaal lagere afschrijvingen
3.799.902
• fiscaal niet in aanmerking te nemen overige waardeveranderingen
-5.144.958
• fiscaal geen mutatie latente vennootschapsbelasting
567.158
• fiscaal hogere/lagere onderhoudslasten
-
• verliezen niet gerealiseerde projecten
-4.802
• fiscaal te activeren onderhoudslasten
-
• vrijval disagio leningportefeuille
-148.747
• fiscaal te activeren onderhoudsvoorziening
-1.288.383
• mutatie afwaardering vordering Energiebedrijf Nederweert
-23.448
Resultaat voor belastingen
-154.132
• investeringsaftrek
-
• fiscaal niet-aftrekbare heffing CFV (saneringsheffing)
334.913
• niet/beperkt aftrekbare kosten
4.400
• vennootschapsbelasting 2012
-
Fiscaal resultaat / Belastbaar bedrag
185.181
Verliesverrekening
-185.181
Verschuldigde vennootschapsbelasting 2013
-
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
85
5
ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2013
(na resultaatbestemming)
ACTIVA
in euro’s
in euro’s
31-dec-2013
31-dec-2012
133.185.049
111.509.721
-
109.088
VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
931.552
990.261
134.116.601
112.609.070
4.816.000
4.839.000
-
143.244
Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie
Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies Deelnemingen
-
-
Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen
-
-
1.295.662
1.540.724
Actieve belastinglatentie Achtergestelde lening Wooninvesteringsfonds
426.128
1.068.113
1.721.790
2.752.081
1.406.069
1.411.332
91.538
79.470
-
38.083
6.078
15.890
VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Vorderingen Huurdebiteuren Gemeente Overige vorderingen Overlopende activa
Liquide middelen TOTAAL ACTIVA
86
74.845
148.035
172.461
281.478
5.130.811
3.869.963
147.363.732
125.762.924
ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (na resultaatbestemming)
PASSIVA
in euro’s
in euro’s
31-dec-2013
31-dec-2012
74.279.513
50.064.954
924.956
602.860
EIGEN VERMOGEN Overige reserves
VOORZIENINGEN Voorziening latente belastingverplichtingen Voorziening deelneming wegens negatief eigen vermogen
588.607
560.482
1.513.563
1.163.342
66.434.332
69.378.171
157.682
159.950
66.592.014
69.538.121
2.943.839
2.818.732
255.161
202.226
64.984
49.870
LANGLOPENDE SCHULDEN Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen
KORTLOPENDE SCHULDEN Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden
8.219
7.237
Overlopende passiva
1.706.439
1.918.442
4.978.642
4.996.507
147.363.732
125.762.924
TOTAAL PASSIVA
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
87
6
ENKELVOUDIGE WINST- EN VERLIESREKENING
OVER HET BOEKJAAR 2013
in euro’s
in euro’s
2013 2012
BEDRIJFSOPBRENGSTEN Huren Opbrengsten servicecontracten Overheidsbijdragen Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten
8.450.353
8.302.725
174.737
172.028
12
771
760.857
2.555.737
79.155
5.075
9.465.114
11.036.336
BEDRIJFSLASTEN Afschrijvingen materiël vaste activa en vastgoedportefeuille
4.254.035
4.009.719
Overige waardeveranderingen materiële vaste activa en vastgoedportefeuille
-5.497.909
-3.887.391
Lonen en salarissen
657.602
629.563
Sociale lasten
107.134
109.667
Pensioenlasten
121.308
128.997
Onderhoudslasten
743.150
957.426
60.797
40.519
Lasten servicecontracten
854.668
895.581
Heffingen
362.435
27.820
Overige bedrijfslasten
516.098
529.745
Som der bedrijfslasten
2.179.318
3.441.646
BEDRIJFSRESULTAAT
7.285.796
7.594.690
460.999
-57.814
-670.295
-53.930
57.971
51.268
Leefbaarheid
Niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille
FINANCIËLE BATEN EN LASTEN Waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Opbrengsten financiële vaste activa en effecten
25.555
26.518
Rentelasten en soortgelijke kosten
3.164.031
3.301.526
RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING VOOR BELASTINGEN
3.073.997
4.374.834
-567.158
-621.138
-28.125
7.246
RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING NA BELASTINGEN
2.478.714
3.760.942
RESULTAAT NA BELASTINGEN
2.478.714
3.760.942
Belastingen Resultaat deelnemingen
88
7
ENKELVOUDIG KASSTROOMOVERZICHT
(bedragen X € 1.000)
2013 2012
Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat
7.286
7.595
Aanpassingen voor: • Afschrijvingen
4.254
4.010
• Afschrijvingen desinvesteringen
-178
-487
• Waardeveranderingen materiële vaste activa
-5.499
-4.198
• Mutatie voorzieningen
1
278
• Verandering in werkkapitaal - mutatie voorraden en onderhanden projecten
4
151
- mutatie vorderingen
109
18
- mutatie kortlopende schulden
-17
-1.255
96
-1.086
Kasstroom uit bedrijfsoperaties • Ontvangen rente • Betaalde rente • Belasting
58
51
-3.164
-3.301
-
415
-3.106
-2.835
Kasstroom uit operationele activiteiten
2.854
3.277
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa
-8
-240
Desinvesteringen in materiële vaste activa
1.221
3.712
Mutatie financiële vaste activa
140
52
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
1.353
3.524
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten uit langlopende schulden
-
1
Aflossingen langlopende schulden
-2.946
-2.819
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-2.946
-2.818
Mutatie liquide middelen
1.261
3.983
Liquide middelen ultimo boekjaar
5.131
3.870
Liquide middelen aanvang boekjaar
3.870
-113
Mutatie liquide middelen in boekjaar
1.261
3.983
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
89
8
TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS
EN WINST- EN VERLIESREKENING
8.1
TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS
ACTIVA VASTE ACTIVA
31-dec-2013
31-dec-2012
133.185.049
111.509.721
-
109.088
Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Onroerende zaken in ontwikkeling Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
931.552
990.261
134.116.601
112.609.070
Het verloop in 2013 is als volgt: Sociaal vastgoed in exploitatie Waardering per 1 januari 2013: Aanschafwaarde historische kostprijs
107.172.441
Cumulatieve afschrijvingen
-17.802.404
Cumulatieve waardeveranderingen
-17.918.808
Cumulatieve herwaardering
40.058.492
Bedrijfswaarde
111.509.721
Investeringen
-
Desinvesteringen
-644.788
Afschrijvingen
-3.505.901
Correctie afschrijvingen desinvesteringen
164.456
Terugname afwaardering lagere bedrijfswaarde verkrijgingsprijs sociaal vastgoed
5.168.860
1.182.627 Herwaardering verkoop
-561.319
Herwaardering afschrijvingen
-681.825
Herwaardering
21.735.845
20.492.701 Waardering per 31 december 2013: Aanschafwaarde historische kostprijs
106.527.653
Cumulatieve afschrijvingen
-21.143.849
Cumulatieve waardeveranderingen
-12.749.948
Cumulatieve herwaardering
60.551.193
Bedrijfswaarde
133.185.049
90
WOZ-waarde Per 31 december 2013 heeft het sociaal vastgoed een totale WOZ-waarde van € 194.618.000 (peildatum 1 januari 2013). Desinvesteringen De desinvesteringen van 2013 betreffen de verkoop van 13 huurwoningen. Woningvereniging Nederweert heeft haar verkoopbeleid verankerd in een verkoopplan. In 2013 is dit verkoopplan gewijzigd. In totaal zijn per ultimo 2013 289 woningen geclassificeerd voor de verkoop, waarbij de verkoopverwachting voor 2014 en volgende jaren is vastgesteld op 14 woningen, met een maximum van 69 woningen. Afschrijvingstermijnen De afschrijvingen zijn bepaald op basis van de volgende levensduur (jaren):
lineair
Bouw/cv
40/50 jaar
Lift
50 jaar
Renovaties
25 jaar
Zekerheden Voor de als zekerheid voor leningen verbonden materiële vaste activa wordt verwezen naar de toelichting op de langlopende schulden. Verzekeringen De onroerende zaken in exploitatie zijn per 31 december 2013 voor € 120.640.000 verzekerd tegen het risico van brand- en stormschade. De laatste wijziging van de verzekerde waarde heeft plaatsgevonden in 2013. Op de betreffende polissen is de indexclausule van toepassing, zodat de verzekerde waarden op de premievervaldatum automatisch worden aangepast aan de gewijzigde herbouwkosten. Historische kostprijs De historische kostprijs per 31 december 2013 bedraagt € 72.633.856 (31 december 2012 € 71.451.229). Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde van het sociaal vastgoed (inclusief garages) per 31 december 2013 bedraagt € 133.185.049 (ultimo 2012: € 111.509.721). De bedrijfswaarde wordt complexgewijs bepaald als het saldo van de contante waarde van de toekomstige bedrijfsopbrengsten (huren en bijdragen) en de variabele lasten exclusief rentabiliteitswaardecorrectie. Bij de bedrijfswaardeberekening zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd, gebaseerd op de door het WSW bepaalde parameters:
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
91
2013
2012
Jaarlijkse huurstijging eerste jaar:
3,50%
2,30%
Jaarlijkse huurstijging volgende 4 jaren:
3,50%
2,00%
Jaarlijkse huurstijging na 5 jaar:
2,00%
2,00%
Jaarlijkse variabele lastenstijging:
1e 5 jr 2%, daarna 3% 1e 5 jr 2%, daarna 3%
Jaarlijkse stijging onderhoudskosten
1e 5 jr 2%, daarna 3% 1e 5 jr 2%, daarna 3%
Jaarlijkse huurderving
0,59%
0,66%
Jaarlijkse inflatie
2,00%
2,00%
Grondwaarde per VHE
€ 205,70 per m2 € 205,70 per m2
Minimale levensduur complexen
10 jaar
10 jaar
Variabele exploitatie-uitgaven (per woning) cf meerjarenbegroting Disconteringsvoet externe financieringsrente (tot renteconversie werkelijke percentage):
5,25%
5,25%
Verkoopbeleid en huurharmonisatie
5 jaar
5 jaar
In de bedrijfswaardeberekening 2013 en in 2012 is de onderhoudsbegroting per complex opgenomen.
MUTATIE BEDRIJFSWAARDE De bedrijfswaarde in het verslagjaar is toegenomen met een bedrag van € 21.675.328 ten opzichte van de bedrijfswaarde ultimo het voorgaande verslagjaar.De mutatie in de bedrijfswaarde laat zich als volgt verklaren: (a) Autonome ontwikkeling Vervallen jaarschijf en opschuiven kasstromen
542.074
(b) Voorraadmutaties Nieuwbouw
-
Verbeteringen bestaand bezit
-
Sloop bestaand bezit
-
Aankoop bezit
-
Verkocht bezit
-411.770
Overige mutaties woninggegevens
4.139.904
3.728.134
(c) Parameterwijzigingen In de inflatie / lastenstijging In de levensduur (gemiddelde levensduur van 26,7 naar 35,4 jaar) In de mutatiegraad / huurbeleid In de vermogenskostenvoet / methode van contant maken
401.404 18.948.290 19.349.694
(d) Wijzigingen in de uitgangspunten / niveauwijzigingen Huren Huurderving Onderhoudsuitgaven Verhuurderheffing Overige exploitatieuitgaven Grondwaarde Voorgenomen sloop Voorgenomen verbeteringen Voorgenomen verkopen
Totale mutatie bedijfswaarde
92
12.439.799 -25.065 -153.899 -15.211.948 2.225.964 -434.442 -784.983 -1.944.574 21.675.328
Onroerende zaken in ontwikkeling
31-dec-2013
31-dec-2012
Eind - 11 appartementen voor senioren Stand per 1 januari
109.088
79.197
Investering
-
29.891
Afboeking
-109.088
-
-
109.088
Stand per 31 december
Het project Eind is in 2013 definitief stopgezet. De reeds gemaakte projectkosten zijn ten laste van het resultaat geboekt.
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Boekwaarde per 1 januari 2013: Verkrijgingsprijzen
1.336.429
Cumulatieve afschrijvingen
-346.168
Boekwaarde
990.261
Investeringen
7.601
Desinvesteringen
-13.736
Afschrijvingen op desinvesteringen
13.736
Afschrijvingen
-66.310
-58.709 Boekwaarde per 31 december 2013: Verkrijgingsprijzen
1.330.294
Cumulatieve afschrijvingen
-398.742
Boekwaarde
931.552
WOZ-waarde Per 31-12-2013 bedraagt de WOZ-waarde van het kantoorpand € 540.000 (peildatum 1-1-2013). Desinvesteringen De desinvesteringen van 2013 betreft de verkoop van een bedrijfsbus. Afschrijvingstermijnen De afschrijvingen zijn bepaald op basis van de volgende levensduur (jaren):
lineair
Kantoorgebouw
50 jaar
Werkplaats
50 jaar
Inventarissen
5 jaar
Vervoersmiddelen
6 jaar
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
93
Verzekeringen De specificatie van de verzekeringen van de onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie is als volgt:
verzekerd bedrag
laatstelijk vastgesteld
Kantoorgebouw/werkplaats
1.172.858
2013
Kantoor- en magazijninventaris
158.600
2013
Kantoorbescheiden/archief
400.000
2013
Hardware
62.700
2013
Vervoermiddelen
31.800
2013
Fraude/geldtransport
454.000
2013
Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering
2.500.000
2013
31-dec-2013
31-dec-2012
4.816.000
4.839.000
vASTGOEDBELEGGINGEN Commercieel vastgoed in exploitatie Het verloop in 2013 is als volgt: Marktwaarde per 1 januari 2013:
Aanschafwaarde historische kostprijs
7.263.077
Cumulatieve afschrijvingen
-190.111
Cumulatieve waardeveranderingen
-2.157.524
Cumulatieve herwaardering
-76.442
Marktwaarde
4.839.000
Investeringen
-
Afschrijvingen
-135.938
Terugname afwaardering lagere marktwaarde verkrijgingsprijs commercieel vastgoed
437.999
302.061 Herwaardering afschrijvingen
135.938
Niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille
-460.999
-325.061 Marktwaarde per 31 december 2013: Aanschafwaarde historische kostprijs
7.263.077
Cumulatieve afschrijvingen
-326.049
Cumulatieve waardeveranderingen
-1.719.525
Cumulatieve herwaardering
-401.503
Marktwaarde
4.816.000
De actuele waarde van commercieel vastgoed in exploitatie is gebaseerd op een waardering door een onafhankelijke en ter zake kundige taxateur. Het volledige commerciële bezit is in 2013 en 2012 getaxeerd. WOZ-waarde Per 31-12-2013 heeft het niet-DAEB bezit een totale WOZ-waarde van € 5.053.000 (peildatum 01-01-2013). Historische kostprijs De historische kostprijs per 31 december 2013 bedraagt € 5.217.503 (31 december 2012 € 4.915.442).
94
Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde van het commercieel vastgoed (inclusief garages) per 31 december 2013 bedraagt € 5.716.813 (ultimo 2012: € 5.604.268).
FINANCIËLE VASTE ACTIVA Te vorderen BWS-subsidies
31-dec-2013
31-dec-2012
143.244
212.545
Stand per 1 januari Mutaties in het boekjaar: • rente
1.922
3.005
• ontvangen bijdragen
-145.166
-72.306
Stand per 31 december
-
143.244
31-dec-2013
31-dec-2012
-
-
-560.482
-567.728
-
-
In december 2013 zijn de resterende subsidieverplichtingen afgekocht en uitbetaald. Deelnemingen Deelneming Energiebedrijf Nederweert Het verloop van de deelneming is als volgt: Stand per 1 januari Verworven deelneming Aandeel resultaat deelneming Voorziening wegens negatief eigen vermogen
-28.125
7.246
-588.607
-560.482
588.607
560.482
-
-
31-dec-2013
31-dec-2012
Stand per 31 december
Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen Energiebedrijf Nederweert
-
-
Het verloop van de vordering op Energiebedrijf Nederweert is als volgt: Stand per 1 januari Verstrekte gelden/aflossingen gedurende het boekjaar Voorziening vordering energiebedrijf Nederweert Stand per 31 december
-613.866
-559.936
-4.678
-53.930
-618.544
-613.866
618.544
613.866
-
-
Omdat de verwachting is dat de verstrekte gelden aan Energiebedrijf Nederweert niet meer terugbetaald zullen worden, is per 31 december 2011 voor de vordering - na aftrek van de deelname in het negatief eigen vermogen van Energiebedrijf Nederweert een voorziening getroffen. Actieve belastinglatentie
31-dec-2013
31-dec-2012
Latente belastingvordering
1.295.662
1.540.724
1.295.662
1.540.724
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
95
De latente belasting vordering bestaat uit een belastingvordering als gevolg van de toekomst te verrekenen belastingen tengevolge van nog te verrekenen fiscale resultaten in voorgaande boekjaren. De actieve belasting latentie bestaat enerzijds uit een latente belastingvordering gevormd voor het verschil tussen de commerciële en fiscale waarde van het voor verkoop bestemd vastgoed. Daarnaast is een actieve belastinglatentie gevormd gebaseerd op het verschil tussen de commerciële en fiscale waarde van de leningenportefeuille. Er is geen actieve belastinglatentie gevormd uit hoofde van compensabele verliezen omdat het onzeker is of in de toekomstige jaren fiscale winsten zullen worden behaald. Voor belastbare tijdelijke verschillen tussen de fiscale waardering en de waardering in de jaarrekening van de materiële vaste activa in exploitatie is sprake van een latente belastingvordering. Aangezien verondersteld wordt dat de exploitatie eerst op lange termijn wordt beëindigd, zal de contante waarde van de actieve latentie naar nihil tenderen. Het verloop van de actieve belastinglatentie bestaat uit: Belastinglatentie voor verkoop bestemd onroerend goed Stand per 1 januari 2013
1.143.613
Mutatie latentie verkoop bestemd vastgoed
-228.723
Stand per 31 december 2013
914.890
De latentie is gebaseerd op het verschil tussen de commerciële en fiscale waarde van het voor verkoop bestemd vastgoed. De latentie is in het verleden gevormd voor perioden van 5 jaar. Gezien de onzekerheid op de woningmarkt is met ingang van 2013 voor boekjaren na deze periode geen nieuwe latentie meer gevolgd. De latentie zal de komende 5 jaar in gelijke delen worden afgebouwd tot nihil. Het kortlopend deel van deze post dat naar verwachting komend boekjaar zal vrijvallen bedraagt € 228.723. Belastinglatentie voor leningenportefeuille Stand per 1 januari 2013
397.111
Mutatie latentie leningenportefeuille
-16.339
Stand per 31 december 2013
380.772
De latentie is gebaseerd op het verschil tussen de commerciële en fiscale waarde van de leningportefeuille. Contante waarde van dit verschil uitgaande van een netto-disconteringsvoet van 3,94% gerekend
1.523.089
Latentie gebaseerd op huidig vennootschapsbelastingtarief ad. 25%
380.772
Het kortlopend deel van deze post dat naar verwachting komend boekjaar zal vrijvallen bedraagt € 66.716. Achtergestelde lening Wooninvesteringsfonds
31-dec-2013
31-dec-2012
Achtergestelde lening Wooninvesteringsfonds
426.128
1.068.113
426.128
1.068.113
Achtergestelde lening Wooninvesteringsfonds Rentevoet en looptijd De lening heeft een vaste (fixed) jaarlijkse rentevergoeding over de hoofsom van 2,25%. De looptijd van de lening is onbepaald (perpetueel karakter) en eindigt als het Wooninvesteringsfonds haar recht tot koop van alle of gedeelte van uitstaande certificaten (zogenaamde “call-optie”) uitoefent.
96
Achtergesteld karakter: De vordering jegens het Wooninvesteringsfonds strekkende tot betaling van enig bedrag uit hoofde van de hoofdsom en/of rente zijn: • achtergesteld bij de rechten van alle andere niet-achtergestelde, huidig en toekomstige schuldeisers van het Wooninvesterings- fonds. • onderling gelijk in rang tussen houders van certificaten, ongeacht de datum waarop de certificaten zijn uitgegeven of de tranche waartoe de certificaten behoren. Eind 2012 is het Wooninvesteringsfonds onder verscherpt toezicht geplaatst van het CFV. De financiële positie is zorgwekkend. De lening is in 2013 derhalve afgewaardeerd met € 665.617 ten laste van het resultaat.
VLOTTENDE ACTIVA Voorraad
31-dec-2013
31-dec-2012
39.166
44.557
-
124.386
Desinvestering
-
-124.386
Stand per 31 december
-
-
Stand per 1 januari
-
163.926
Investering
-
769
Desinvestering
-
-164.695
Stand per 31 december
-
-
689.860
685.087
Voorraad - onderhoudsmaterialen Voorraad - gronden Ospelseweg Stand per 1 januari
Reulisweg
Bredeweg Stand per 1 januari Investering
128
4.773
689.988
689.860
676.915
823.029
Afwaardering
-902
-153.856
Investering
902
7.742
676.915
676.915
Totaal voorraad - gronden per 31 december
1.366.903
1.366.775
Totaal voorraad
1.406.069
1.411.332
Stand per 31 december Carisplan Stand per 1 januari
Stand per 31 december
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
97
Vorderingen Huurdebiteuren
31-dec-2013
31-dec-2012
Zittende huurders: • te vorderen huren
82.364
61.881
• te vorderen herstelkosten
411
455
• te vorderen incassokosten
260
-
Vertrokken huurders: • te vorderen huren
17.986
25.930
• te vorderen herstelkosten
3.086
1.607
• te vorderen incassokosten
6.231
-
• te vorderen servicekosten
229
39
Voorziening dubieuze debiteuren
-19.029
-10.442
91.538
79.470
De van ‘zittende’ huurders te vorderen huren zijn naar maand van ontstaan en aantal huurders als volgt te specificeren: Achterstand
Aantal huurders Bedrag achterstand 2013 2012 2013 2012
tot 1 maand
74
85
20.383
22.034
1 tot 2 maanden
24
11
17.562
8.930
2 tot 3 maanden
15
11
16.977
11.734
3 tot 4 maanden
5
5
8.363
6.641
4 tot 5 maanden
3
4
8.078
7.407
5 mnd. of meer
6
6
11.001
5.135
127
122
82.364
61.881
De van ‘zittende’ huurders te vorderen huren ultimo boekjaar bedragen 0,92% van de bruto jaarhuur (12x huur over december 2013). Het verloop van de voorziening dubieuze debiteuren is als volgt:
2013
2012
Stand per 1 januari
10.442
6.135
Afboeking dubieuze debiteuren
-3.291
-
Dotatie boekjaar
11.878
4.307
Stand per 31 december
19.029
10.442
31-dec-2013
31-dec-2012
-
38.083
31-dec-2013
31-dec-2012
6.078
15.890
31-dec-2013
31-dec-2012
49.960
16.269
-
126.972
20.581
2.020
Gemeente Te vorderen exploitatie bijdragen Overige vorderingen Overige posten Overlopende activa Nog niet bijgeschreven rente deposito’s Nog te ontvangen gelden verkoop woning Pensioenpremie Overige posten
98
4.304
2.774
74.845
148.035
Liquide middelen
31-dec-2013
31-dec-2012
Direct opvraagbaar Kas
1.409
1.907
82.859
32.110
255.176
660.472
ING spaarrekeningen
1.779.318
1.675.474
Rabo bedrijfsspaarrekening
3.012.049
1.500.000
Totaal liquide middelen
5.130.811
3.869.963
ING zakelijke rekeningen Rabobank rekening-courant
De liquide middelen staan ter vrije beschikking aan de corporatie. Woningvereniging Nederweert beschikt over een kredietfaciliteit van € 2.000.000. Voor deze kredietfaciliteit is een 1e hypotheek groot € 2.268.901 gevestigd op de appartementen aan de burgemeester Hobusstraat 4 tot en met 50 gelegen te Nederweert.
PASSIVA EIGEN VERMOGEN
Overige reserves
31-dec-2013
31-dec-2012
42.221.707
-
Herwaardering commercieel vastgoed
-480.333
-
Herwaardering deelneming
-567.728
-
8.891.308
5.130.366
50.064.954
5.130.366
Invloed van stelselwijziging sociaal vastgoed in exploitatie
-
37.724.001
Invloed van stelselwijziging commercieel vastgoed in exploitatie
-
-480.333
Invloed van stelselwijziging deelneming
-
-567.728
Saldo per 1 januari na stelselwijziging
50.064.954
41.806.306
Mutatie herwaardering sociaal vastgoed in exploitatie
21.735.845
4.497.706
Saldo per 1 januari: Herwaardering sociaal vastgoed
Overige reserves
Jaarresultaat
2.478.714
3.760.942
24.214.559
8.258.648
63.957.552
42.221.707
Herwaardering commercieel vastgoed
-480.333
-480.333
Herwaardering deelneming
-567.728
-567.728
Overige reserves
11.370.022
8.891.308
74.279.513
50.064.954
Saldo per 31 december: Herwaardering sociaal vastgoed
Het eigen vermogen wijkt af van het geconsolideerd vermogen. Dit verschil wordt veroorzaakt doordat bij Woningverenging Nederweert de lening, die verstrekt is aan het Energiebedrijf Nederweert B.V., is afgeboekt. Dit is niet het geval bij het Energiebedrijf. De jaarlijkse mutatie in de afboeking van de lening leidt tot het verschil. Eigen vermogen geconsolideerde jaarrekening Voorziening vordering deelneming Eigen vermogen enkelvoudige jaarrekening
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
74.898.057
50.678.820
618.544
613.866
74.279.513
50.064.954
99
VOORZIENINGEN Voorziening latente belastingverplichtingen
31-dec-2013
31-dec-2012
-
208.593
• onttrekking in het boekjaar
-
-208.593
Saldo per 31 december
-
-
Herbestedingsreserve Saldo per 1 januari Mutaties in het boekjaar:
De toepassing van de HBR was onzeker. Hiervoor is in 2011 een latentie opgenomen tegen een rente van 3,94%. De HBR is echter in de aangifte 2011 aangewend. Derhalve is de voorziening in 2012 in zijn geheel vrijgevallen. Latentie voorziening groot onderhoud Saldo per 1 januari
602.860
-
322.096
602.860
Mutaties in het boekjaar: • dotatie in het boekjaar • onttrekking in het boekjaar
-
-
924.956
602.860
31-dec-2013
31-dec-2012
66.434.332
69.378.171
Saldo per 31 december De voorziening is overwegend langlopend van aard.
LANGLOPENDE SCHULDEN De langlopende schulden zijn als volgt samengesteld: Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen
157.682
159.950
Totaal
66.592.014
69.538.121
Waarvan langer dan 5 jaar
55.952.827
58.908.564
Rentevoet en aflossingssysteem De gemiddelde rentevoet van de langer dan één jaar uitstaande leningen overheid en kredietinstellingen bedraagt circa 4,47% (2012: circa 4,47%). De leningen van de kredietinstellingen worden afgelost op basis van het annuïteitensysteem danwel het dynamisch kostprijssysteem. Zekerheden Voor leningen van kredietinstellingen is een wsw- of gemeentegarantie afgegeven. Leningen kredietinstellingen Saldo per 1 januari 2013
72.196.903
Mutaties in het boekjaar: Af: • aflossingen
-2.818.732
Af: • kortlopend deel
-2.943.839
Bij: • Nieuw afgesloten leningen
-
Saldo per 31 december 2013
66.434.332
Waarborgsommen Waarborgsommen Rente waarborgsommen
100
31-dec-2013
31-dec-2012
95.712
95.911
61.970
64.039
157.682
159.950
De uit hoofde van de huurovereenkomst van huurders ontvangen waarborgsommen dienen als eerste zekerheid voor de voldoening van eventueel verschuldigde mutatiekosten en achterstallige huur. De te betalen waarborgsom per woning bedraagt € 75. De waarborgsom inclusief 5% enkelvoudige rente per jaar wordt bij beëindiging van de huurovereenkomst verrekend. Rente waarborgsommen Saldo per 1 januari Bijgeschreven rente
2013
2012
64.038
60.040
28
8.956
-2.097
-4.958
61.969
64.038
31-dec-2013
31-dec-2012
2.943.839
2.818.732
31-dec-2013
31-dec-2012
255.161
202.226
31-dec-2013
31-dec-2012
Omzetbelasting
16.790
22.715
Loonheffing
28.742
26.037
Premies sociale verzekeringen
19.452
1.118
64.984
49.870
31-dec-2013
31-dec-2012
2.543
3.052
Af: uitgekeerd in dit boekjaar aan vertrokken huurders Saldo per 31 december
KORTLOPENDE SCHULDEN Schulden aan kredietinstellingen Kortlopend deel van de langlopende schulden Schulden aan leveranciers Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen
Overige schulden Waarborgsommen vertrokken huurders Salaris personeel
5.676
4.185
8.219
7.237
31-dec-2013
31-dec-2012
1.528.283
1.589.390
Overlopende passiva Niet vervallen rente leningen Kosten banken
1.878
1.871
Vooruitontvangen huur
57.813
49.832
Nog te betalen verlofdagen
30.775
37.629
Kosten externe controle en administratieve ondersteuning
28.687
44.514
Vooruitontvangen huurtoeslag
12.389
46.549
Afrekening servicekosten met huurders
25.699
21.049
Nog te ontvangen facturen
18.964
63.378
-
13.903
1.576
43.451
Nog te betalen kosten Reulisweg en ‘t Huitje Nog te betalen kosten complex 41, 42 en 111 Nog te betalen planmatig onderhoud Overige posten
375
4.796
-
2.080
1.706.439
1.918.442
NIET UIT DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN EN VERPLICHTINGEN Voorwaardelijke verplichtingen Obligo aan het Waarborgfonds Sociale Woningbouw uit hoofde van een door het Fonds geborgde lening, welke opeisbaar wordt indien blijkt dat het aan het Fonds betaalde disagio en de achtergestelde lening bij elkaar niet voldoende zijn om de aanspraken op het Fonds te dekken. Ultimo boekjaar bedraagt het obligo € 2.671.000. Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
101
8.2.
TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE WINST- EN VERLIESREKENING
BEDRIJFSOPBRENGSTEN Huuropbrengsten Woningen en woongebouwen Onroerende zaken, niet zijnde woningen Af: • huurderving wegens leegstand • huurderving wegens onderhoud
2013
2012
8.505.127
8.194.507
77.531
243.644
8.582.658
8.438.151
-81.334
-86.697
-2.036
-882
• huurderving wegens sloop
-18.652
-22.273
• huurderving wegens verkoop
-30.283
-25.574
-132.305
-135.426
8.450.353
8.302.725
De jaarlijkse huurverhoging per 1 juli 2013 bedraagt 4%. De huurverhoging door huurharmonisatie bedraagt in 2013 € 61.664. De mutatie van de netto omzet bedraagt 1,78%.
Opbrengsten servicecontracten Leveringen en diensten
2013
2012
179.520
177.858
-4.783
-5.830
174.737
172.028
Af: vergoedingsderving: • wegens leegstand
De post leveringen en diensten betreft vergoedingen die huurders boven de (netto-)huurprijs betalen voor o.a. premie glasverzekering, rioolfonds, stroomlevering, gemeenschappelijke voorzieningen en service seniorenwoningen. De vergoeding voor leveringen en diensten is gebaseerd op de geraamde c.q. werkelijke kosten en wordt jaarlijks, indien noodzakelijk, aangepast.
Overheidsbijdragen
2013
2012
12
771
2013
2012
760.857
2.555.737
Overige bedrijfsopbrengsten
2012
2011
Inschrijfgelden
4.475
5.075
Verkoop machines
4.492
-
Bijdragen van de gemeenten in de exploitatietekorten: • bijdragen woningaanpassing mindervaliden
Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille Verkoopresultaat woningen In 2013 zijn 13 woningen verkocht (2012 42 woningen).
Pro-rata BTW
70.188
-
79.155
5.075
102
BEDRIJFSLASTEN Afschrijvingen materiële vaste activa en vastgoedportefeuille 2013 Sociaal vastgoed in exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
Overige waardeveranderingen materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Verkoop Reulisweg
4.187.726
2012 3.956.949
66.309
52.770
4.254.035
4.009.719
2013
2012
-
32.009
902
153.856
Afwaardering Ospelseweg
-
124.385
Afwaardering Wozoco Eind
108.048
-
-5.168.860
-4.193.455
Afwaardering Carisplan
Terugname afwaardering lagere bedrijfswaarde verkrijgingsprijs sociaal vastgoed Terugname afwaardering lagere marktwaarde verkrijgingsprijs commercieel vastgoed
-437.999
-4.186
-5.497.909
-3.887.391
2013
2012
Salarissen
705.577
654.250
Ziekengeld (ZW)
-47.975
-24.687
657.602
629.563
Lonen en salarissen
Werknemers
Gedurende het boekjaar had de corporatie gemiddeld 11,71 werknemers in dienst. Het aantal is daarbij herleid op fulltime basis. De indeling is als volgt:
2013
2012
• Directie
1,56
1,56
• Financiële Zaken
2,56
2,56
• Verhuur en Bewoners Zaken
3,22
3,40
• Technische Zaken toezichthoudend
2,21
3,00
• Technische dienst uitvoerend
2,00
2,00
• Huishoudelijke dienst
0,16
0,26
11,71
12,78
Sociale lasten
2013
2012
107.134
109.667
2013
2012
121.308
128.997
Sociale lasten
Pensioenlasten Pensioenlasten Pensioenen
De (vroeg)pensioenen van de werknemers van de corporatie zijn ondergebracht bij de Stichting Pensioenfonds voor de woningcorporaties (SPW). De betreffende pensioenregeling kwalificeert als toegezegd-pensioenregeling aangezien de pensioenuitkeringen aan de deelnemers niet uitsluitend afhankelijk zijn van de betaalde premies en behaalde rendementen, maar ook gekoppeld zijn aan de pensioengrondslagen/salarissen van de werknemers. Het bedrijfstakpensioenfonds stelt overigens dat de pensioenregeling een toegezegde-bijdrageregeling betreft. De pensioenregeling is in de jaarrekening verwerkt als een toegezegde-bijdrageregeling omdat overeenkomstig RJ271.130 voldaan is aan de voorwaarden dat:
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
103
a) de corporatie is aangesloten bij een bedrijfstakpensioenfonds en tezamen met andere rechtspersonen dezelfde pensioenregeling toepast; en b) de corporatie geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het bedrijfstak pensioenfonds, anders dan het voldoen van hogere toekomstige premies. Dit betekent dat de verschuldigde premiebijdragen rechtstreeks in de winst-en-verliesrekening als pensioenlast worden verantwoord en dat de nog te betalen danwel terug te ontvangen bijdragen worden opgenomen onder de kortlopende schulden respectievelijk vorderingen. Ultimo 2013 bedraagt de dekkingsgraad van het SPW 114% (ultimo 2012: 106%). De Nederlandsche Bank stelt een minimale dekkingsgraad van 105% en een buffervereiste die uitkomt op een dekkingsgraad van tenminste 120%. Er zijn geen aanvullende regelingen voor individuele werknemers of het bestuur afgesloten.
Onderhoudslasten
2013
2012
302.563
381.707
AF : lasten eigen werkapparaat
-60.988
-117.149
Totale lasten t.l.v. exploitatie
241.575
264.558
1.067
26.646
242.642
291.204
504.595
710.250
-4.087
-44.028
Totale lasten planmatig onderhoud
500.508
666.222
Totale onderhoudslasten
743.150
957.426
2013
2012
60.797
40.519
2013
2012
630.445
677.307
21.985
19.727
Contributie landelijke federatie
16.004
17.147
Dotatie voorziening dubieuze debiteuren
11.878
4.307
Servicekosten complex 22
12.269
16.829
Servicekosten complex 38
47.911
44.940
Servicekosten complex 40
33.145
41.266
Servicekosten complex 41
9.207
11.804
Servicekosten complex 42
29.341
23.427
Servicekosten complex 43
4.358
7.059
Lasten niet planmatig onderhoud Totale lasten t.l.v. exploitatie
BIJ: Verbruik klein materiaal Totale lasten niet planmatig onderhoud Lasten planmatig onderhoud Totale lasten t.l.v. exploitatie AF : lasten eigen werkapparaat
Leefbaarheid Leefbaarheid
Lasten servicecontracten Belastingen Verzekeringen
Stroomverbruik
2.181
1.918
Rioolfonds
13.637
11.237
Premie glasverzekering
11.618
9.790
VVE-beheer
4.046
3.000
Overige
6.643
5.823
854.668
895.581
104
Heffingen
2013
2012
Bijdrageheffing wijkaanpak
0
27.820
27.522
-
Heffing saneringssteun
334.913
-
362.435
27.820
Verhuurderheffing
Overige bedrijfslasten Huisvestingskosten
2013
2012
Onderhoud kantoorgebouw en werkplaats
5.614
2.361
Belastingen/Verzekeringen
2.518
2.564
Gas, water en elektra
17.664
12.531
Schoonmaakkosten
11.834
8.182
Overige huisvestingskosten Bestuurskosten
5.516
4.759
43.146
30.397
2013
2012
Presentie- en vacatiegelden Raad van Commissarissen
32.870
23.333
Presentie- en vacatiegelden Klachtenadvies commissie
870
1.134
Opleidings- en excursiekosten Overige bestuurskosten
181
4.390
8.869
8.385
42.790
37.242
Bezoldiging bestuur Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (verder: WNT) in werking getreden. De directeur en de leden van het managementteam worden op grond van deze wet gezien als topfunctionaris. In het kader van de WNT worden de volgende gegevens gemeld. De directeur-bestuurder, mevrouw C.P.A.M. Keulen, heeft de volgende beloningen ontvangen: 2013
2012
Bruto-salaris
84.000
83.256
Voorzieningen t.b.v. beloningen betaalbaar op termijn (pensioenpremies)
17.958
17.994
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen Totaal
2.582
1.570
104.540
102.820
De duur van het dienstverband in het boekjaar bedraagt 12 maanden en betreft een arbeidsduur van 36 uur per week. De directeur/bestuurder valt in de overgangsregeling van de WNT, nu de met haar gemaakt bezoldigingsafspraak voor 1 januari 2013 is overeengekomen. Dat betekent dat de bezoldiging overeenkomstig de wettelijke regeling in zeven jaar zal worden aangepast. Bezoldiging raad van commissarissen De WNT geeft ten aanzien van de bezoldiging van commissarissen aan dat deze per 1 januari 2013 maximaal 5% (lid) of 7,5% (voorzitter) mag bedragen van de voor de organisatie geldende maximale bezoldiging van de bestuurder.
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
105
De bezoldiging van de commissarissen is als volgt:
2013
2012
P.M. Geerts
• voorzitter raad van commissarissen
7.125
6.001
• lid huurderscommissie
• lid remuneratiecommissie
• lid auditcommissie
M.H. de Corti
• lid raad van commissarissen
4.750
4.001
J.A. van Nierop
• lid raad van commissarissen
4.750
4.001
• voorzitter remuneratiecommissie 4.750
3.605
4.750
4.001
26.125
21.609
H.W.M. Sentjens • lid raad van commissarissen
• voorzitter auditcommissie
R.L.A.T. Zincken • lid raad van commissarissen
• lid huurderscommissie
• lid auditcommissie
De bezoldiging van de raad van commissarissen bedroeg in 2013 in totaal € 26.125 (in 2012 € 21.609). Deze stijging wordt verklaard doordat vanaf 1 januari 2013 over de vergoeding van commissarissen BTW in rekening wordt gebracht. Overige personeelskosten
2013
2012
Gereedschapsvergoeding enz.
1.012
498
Reiskostenvergoeding
10.228
12.614
Opleidingskosten
11.610
32.657
Autokostenvergoeding Inlenen uitzendkrachten Verplichting vakantiedagen Overige
4.779
4.486
0
51.841
-6.854
-20
4.284
9.336
25.059
111.412
Algemene kosten
2013
2012
Onderhoud machines
0
1.980
926
1.265
Onderhoud kantoorinventaris Onderhoud, belastingen, verzekeringen en brandstof vervoermiddelen
7.299
7.999
22.667
25.853
Kosten catering
2.472
3.524
Advertentiekosten
1.645
140
Bankkosten
7.683
7.983
Porti en telefoon
22.331
19.630
Contributies en abonnementen
10.048
13.423
Kosten automatisering
91.810
81.725
9.615
11.374
37.861
93.787
155.757
54.121
Drukwerk en kantoorbenodigdheden
Verzekeringen Kosten externe controle en administratieve ondersteuning Advieskosten Oninbare vorderingen op vertrokken huurders
2.416
239
Financieringskosten
6.779
7.392
12.532
2.294
0
7.554
EPA, strategisch voorraadbeheer, woningkarthotheek Kosten KWH-labelling Overige algemene kosten
13.262
10.411
405.103
350.694
Totaal
516.098
529.745
106
Honorarium accountant De honoraria van de accountant zijn als volgt:
2013
2012
18.162
17.630
Overige assurance
3.261
2.964
Adviesdiensten op fiscaal terrein
5.748
7.260
27.171
27.854
460.999
-57.814
2013
2012
Onderzoek van de jaarrekening
Niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille
FINANCIËLE BATEN EN LASTEN Waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten Afwaardering Wooninvesteringsfonds Voorziening vordering Energiebedrijf Nederweert
Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rente liquide middelen Heffingsrente Rente onroerend goed in aanbouw
Opbrengsten financiële vaste activa en effecten
-665.617
-
-4.678
-53.930
-670.295
-53.930
2013
2012
51.410
16.874
6.561
29.769
0
4.625
57.971
51.268
2013
2012
Rente vordering BWS-subsidie
1.922
3.005
Rente Wooninvesteringsfonds
23.633
23.513
25.555
26.518
2013
2012
Rentelasten en soortgelijke lasten Rente liquide middelen Rente leningen kredietinstellingen Rente waarborgsommen
Belastingen Verrekening vordering vennootschapsbelasting 2008 Mutatie actieve belastinglatentie voor verkoop bestemd onroerend goed Mutatie actieve belastinglatentie leningenportefeuille Mutatie passieve belastinglatentie voorziening groot onderhoud Mutatie passieve belastinglatentie herbestedingsreserve
Resultaat deelnemingen
0
8.589
3.163.958
3.283.981
73
8.956
3.164.031
3.301.526
2013
2012
0
414.805
-228.723
-625.934
-16.339
-15.742
-322.096
-602.860
0
208.593
-567.158
-621.138
2013
2012
Energiebedrijf Nederweert
-28.125
7.246
-28.125
7.246
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
107
9 ONDERTEKENING
VAN DE JAARREKENING
9.1
Ondertekening door het bestuur
De jaarrekening is door het bestuur opgemaakt op 15 mei 2014. Keulen C.P.A.M. Directeur - Bestuurder
9.2
Ondertekening door de Raad van Commissarissen
Geerts P.M. Voorzitter Raad van Commissarissen
Nierop van J.A. Lid Raad van Commissarissen
Sentjens E. Lid Raad van Commissarissen
Zincken R.L.A.T. Lid Raad van Commissarissen
de Corti M.H. Lid Raad van Commissarissen
108
10
OVERIGE GEGEVENS
10.1
Statutaire regeling resultaatbestemming
In de statuten van Woningvereniging Nederweert is geen statutaire regeling aangaande de resultaatbestemming vastgelegd.
10.2
Resultaatbestemming
Door de directie wordt voorgesteld om het behaalde resultaat de volgende bestemming te geven: Resultaat na belastingen:
€ 2.483.392
Toevoegen aan de overige reserves:
€ 2.483.392
Bovengenoemd voorstel is als zodanig in de jaarrekening verwerkt.
10.3
Gebeurtenissen na balansdatum
5 maart 2014 heeft Woningvereniging Nederweert een volmacht verstrekt aan Stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) voor hypotheekvestiging indien er sprake is van een verhoogd risicoprofiel. Dit geldt voor het gehele bezit van de woningvereniging, uitgezonderd het onderpand waarvoor een eerste hypotheek verstrekt is aan de Rabobank. Per 1 april 2014 is de kredietfaciliteit van de Rabobank verlaagd naar € 750.000.
10.4 controleverklaring van de onafhankelijke accountant De controleverklaring van de onafhankelijke accountant is opgenomen op de volgende pagina.
Woningvereniging Neder weert JAARREKENING 2013
109
110
Woningvereniging Neder weert JAAR verslag 2013
111
N E D E R W E E R T
WONINGVERENIGING Woningvereniging Nederweert Gutjesweg 6 6031 ET NEDERWEERT Postbus 2755 6030 AB NEDERWEERT T 0495-632050 F 0495-634719 I www.wvnederweert.nl
112