Verslag van de secretaris over het jaar 2010 De vereniging ziet terug op een actief jaar. Een groot aantal leden leverde (vaak in werkgroepverband) belangrijke bijdragen. De vereniging is vertegenwoordigd in het bestuur van het Kijk en Luistermuseum en zij participeert in het Comité Open Monumentendag Ede. Door vertegenwoordiging in de regionale bijeenkomsten wordt contact onderhouden met andere historische verenigingen. In dit verslagjaar verschenen vier nummers van De Kostersteen, drie lezingen vonden plaats en de excursiecommissie organiseerde twee excursies. De vereniging was actief op de Vlegeldag, de Open Monumentendag en de Kerstmarkt. Ook online was er aandacht voor de vereniging, de website werd goed bezocht en de site werd aangevuld met een historische tijdbalk van Bennekom. En het ledental groeide aanzienlijk. Bestuur Het bestuur vergaderde vier keer, namelijk op 12 januari, 13 april, 11 augustus en 28 oktober. De algemene ledenvergadering werd gehouden op 9 maart. Tijdens deze vergadering werd het bestuurslid en vicevoorzitter, de heer A. van Kampen, benoemd tot voorzitter als gevolg van het aftreden van de heer A. J. Lever. In de ontstane vacature werd de heer G. J. Adams benoemd. De samenstelling van het bestuur was in 2010 als volgt: A. van Kampen (voorzitter), W. Hol (secretaris), W.C.L. van Kalleveen (penningmeester), G. J. Adams, mevrouw C. J. Knoppers, A.T.J. Nooij en mevrouw G.J.M. van Raan-Onderwater. Op 23 november was er een gezellig en geïnspireerd samen zijn met de tientallen vrijwilligers bij onze vereniging. Deze bijeenkomst was een opmaat voor het jaar 2011. Dan zal de vereniging 65 jaar bestaan. Met de vrijwilligers werden de plannen voor dit jubileumjaar uitvoerig besproken en ook de gehouden enquete leverde een aantal nieuwe ideeën op. Dank aan alle vrijwilligers die steeds weer veel vrije tijd aan de verenigingsactiviteiten besteden. In het verslagjaar groeide het aantal leden van 1019 naar 1116. Dit jaar zijn we begonnen met een nieuwe opzet van het ledenbestand. Iedereen die meer dan het vastgestelde bedrag ad € 14.65 heeft overgemaakt valt onder het familieabonnement en telt voor 2 personen. Op 31 december 2010 telde de vereniging 410 leden in familieverband en 296 enkelleden. Het totaal aantal leden van de vereniging komt dus per op 31 december 2010 uit op 1116 stemgerechtigde leden.
Door overlijden zijn 10 enkelabonnementen beëindigd en door opzegging werd het lidmaatschap van 5 familie- en 5 enkelleden beëindigd. De Kostersteen In het verslagjaar was de redactie als volgt samengesteld: Ad Nooij (eindredacteur), Henk van Amerongen, Kees Heitink en Arno van der Valk. In 2010 verschenen de nummers 111 t/m 114, met een gezamenlijke omvang van 108 pagina’s. In deze jaargang zijn 15 artikelen gepubliceerd over de lokale geschiedenis van Bennekom. De auteurs waren: Henk van Amerongen, Gerrit Breman, Henk Gijsbertsen (3), Kees Heitink, Ineke Knoppers, Bert Lever, Ad Nooij (3), J. Christoffer Rigg, Arno van der Valk (3), Anton C. Zeven, en Joop Zijlstra. Tevens zijn artikelen en mededelingen over de activiteiten van de vereniging opgenomen. Het augustusnummer – nr 113 - was gewijd aan Open Monumentendag; de artikelen hadden betrekking op de Bovenweg in Bennekom. Lezingen Na afloop van de jaarvergadering op 9 maart verzorgde de heer G. van den Brink met medewerking van de heer D. Rintjema een gewaardeerde lezing met beelden over de voormalige zuivelfabriek ‘De Hoop’. Ook zeer de moeite waard was de voorjaarslezing op 20 april die verzorgd werd door de heer Frank van Lunteren met als onderwerp ‘Bennekom in het laatste oorlogsjaar’. De najaarslezing op 2 november werd inhoud gegeven door de heer J. A. Aanen. Zijn boeiende lezing had als onderwerp ‘Water in de Gelderse Vallei door de eeuwen heen’. Excursies De excursiecommissie bestaat uit de dames P. Van Amerongen-Budding, H. GijsbertsenVogel en C.J. Knoppers. Voorjaarsexcursie Op woensdag 12 mei vond de jaarlijkse dagexcursie plaats. We vertrokken om 8 uur ’s ochtends met 58 deelnemers richting Diepenheim om daar het Oranjemuseum ‘Nieuwe Haghuis’ te bezoeken. Op eigen gelegenheid werden de oranjecuriosa bekeken en er was een rondleiding langs het Twents antiek, de eeuwenoude kabinetten vol met op traditionele wijze gevouwen linnengoed, porselein en knipmutsen. De lunch werd gebruikt in restaurant ’t Holt, eveneens in Diepenheim. ’s Middags werd het Syrisch-Ortrhodoxe Klooster St. Ephrem te Glane bezocht. Hier kregen we een rondleiding door het klooster, de kapel, de begraafplaats en de kathedraal. We kregen een uitleg over de geschiedenis van de Syrisch-Ortrhodoxe kerk en de verspreiding van het christendom vanuit Antiochië, het huidige Antakya in Zuid-Turkije. Op de terugweg werd nog thee gedronken in Haaksbergen bij hotel Erve Bruggert. Om 18.15 uur kwamen we weer in Bennekom aan.
Najaarsexcusie Op de donderdag 30 september vond de jaarlijkse najaarsexcursie plaats. Er werd een bezoek gebracht aan de Born in Bennekom. Nadat er een wandeling rond het gebouw was gemaakt, bood de heer Peereboom, eigenaar van het pand, ons koffie met een gebakje aan. Hij vertelde over de reden van zijn aankoop, het onderzoek dat hij deed naar de geschiedenis en de architectuur van de Born en het huidige gebruik ervan. Het gebouw met de bijbehorende tuin werd door hem in de oude luister hersteld en zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat teruggebracht. Er namen 85 mensen aan deze excursie deel. Vlegeldag Net als andere jaren heeft de vereniging ook dit jaar met een kraampje op de Vlegeldag gestaan. Dit jaar hadden we in de kraam foto’s van ondernemers van Bennekom en in een vitrine historische reclame van bedrijven. Het weer speelde gelukkig mee en net als andere jaren was het een groot succes. Aan het eind van de dag was de vereniging 25 nieuwe leden rijker. Open monumentendag 2010 Ook zeer geslaagd was de algemene conclusie van de velen die de open monumentendag in Bennekom actief beleefden. Ook in 2010 werd in het tweede weekend van september in het gehele land de Open Monumentendag gehouden; in de gemeente Ede op zaterdag 11 september. ‘De smaak van de 19e eeuw’ was voor 2010 het landelijk thema. In overleg met het Comité Open Monumentendag Ede werd in Bennekom gekozen voor een nadere verkenning van de Bovenweg met zijn bebouwing. Maandenlang hebben de leden van de monumentencommissie en ook anderen hieraan gewerkt. Het verrichte omvangrijke historische onderzoek resulteerde in artikelen in De Kostersteen nummer 113. Voor het actief beleven van deze open monumentendag was een gedocumenteerde wandeling uitgezet door de Bovenweg. Villa Rusticana was opengesteld. In de ochtend werden de wandelaars onderweg bij Bovenweg 24 verrast met swingende muziek van het Brass Choir Midden Nederland. En in de Oude Kerk bespeelde Sjoerd Meijer beide orgels met muziek uit de 19e eeuw.
In het Kijk en Luistermuseum was een kleine tentoonstelling ingericht met 19e eeuwse kledij. Op de vrijdag voorafgaande aan de Open Monumentendag verzorgden vrijwilligers een kinderprogramma in en over de Oude Kerk. De officiële opening was op vrijdagavond in en om de villa Erica met vele activiteiten waaronder een concert door TripleB, Big Band Bennekom. Het evenement trok honderden deelnemers. Dank aan allen die aan deze zeer geslaagde dagen hebben meegewerkt. Ook dank aan de huidige bewoners van dit gebied die hun eigendommen openstelden en zij die als gids hun bijdrage leverden. Deze activiteit leverde de vereniging tientallen nieuwe leden op. Kerstmarkt Vrijdag 17 december en zaterdag 18 december was de historische vereniging weer aanwezig op de sneeuwrijke Kerstmarkt van Bennekom. Op vrijdagmiddag om twaalf uur was de nieuwe folder om leden te werven bij drukkerij Modern afgehaald en konden we deze prachtige folder gebruiken op de Kerstmarkt. Ruim tien mensen werden ter plaatse lid, anderen namen de folder mee om het lidmaatschap nog eens rustig te overwegen. Dit jaar hadden was er een ruilactie georganiseerd; de actie hield in dat er bij de kraam van Oud-Bennekom reclamevoorwerpen en souvenirs van Bennekomse ondernemers, (zorg)instellingen, verenigingen, stichtingen, kerken en scholen gebracht konden worden en in ruil daarvoor kreeg men een overdruk van een wandelkaart van Bennekom uit 1929 of een originele Oud-Bennekom balpen. Een heel aantal mensen kwam voorwerpen inleveren van zilveren lepeltjes tot koektrommels en glazen. Verder verkochten we een aantal boeken en werd er informatie uitgewisseld. Website
Sinds 6 maart 2008 vervult www.oudbennekom.nl een belangrijke functie binnen de vereniging. De website trek steeds meer bezoekers, in een jaar bekijken zo’n 2.800 bezoekers onze website. We proberen de website vooral ook te gebruiken om actueel nieuws door te geven, activiteiten aan te kondigen en na een activiteit een klein verslagje met foto’s te publiceren. Cees Vos neemt het fotomateriaal voor zijn rekening en heeft in november 2010 alle foto’s vervangen. Wim Cromwijk heeft met een interview in het Bennekoms Nieuwsblad, op 17 november 2010, de tijdbalk van de geschiedenis van Bennekom gelanceerd, een geheel nieuw element op de site. Dolf van Kampen probeert de website actueel te houden.
Werkgroepen Behoud oudste gedeelte Bennekomse Begraafplaats Leden zijn: C. A. Heitink (voorzitter), E. M. Heij, A. van Kampen, A. J. Lever, J. de Nooij en A. J. Welgraven. In zeer goede samenwerking met de ambtenaren van de gemeente Ede heeft de werkgroep een groot onderhoud- en restauratieplan gemaakt. Vervolgens hebben de gemeente en de provincie toegezegd de totale kosten voor zo’n 40% te subsidiëren. Half november is er een begin gemaakt met de uitvoering van dit plan door het graf van de Familie B. van Silfhout aan te pakken. De totale uitvoering van het plan zal zeker door lopen tot ver in het voorjaar 2011. In de maand juni zijn er weer leerlingen van Het Streek Bennekom (Vossenvelde) rondgeleid in het kader van het Bennekom Project van deze school. Dit jaar was het startpunt het Kijk- en Luistermuseum waar de leerlingen eerst een korte inleiding kregen over de begraafplaats. Leden van de werkgroep hebben een adviserende rol gespeeld bij de opname die Omroep Gelderland gemaakt heeft op de begraafplaats. In het programma “Een ode aan onze doden”, uitgezonden op 30 november, werden naar aanleiding van de graven een aantal verhalen verteld over Bennekommers. Ook dit jaar is er door de werkgroepleden weer een zaterdagmorgen geklust. De grafkelder van de familie Van Wassenaer (Hoekelum) is geïnspecteerd en het overleg over het vervangen van de grote betonnen sluitplaat door een hardstenen afdekking met daarop naamsvermeldingen van de in de kelder bijgezette personen is in een afrondend stadium. De site van de werkgroep http://begraafplaatsbennekom.web-log.nl/ wordt nog elk jaar beter bekeken. Er zijn nu zo’n 40 bezoekers per week. Geschiedenis van Bennekom Leden zijn: A.J. Lever (voorzitter), M. Aartsen, mevrouw J. Bloembergen-Lukkes, K.B.A. Bodlaender, G. Breman, W.A.J. Cromwijk, H. Gijsbertsen, C.A. Heitink, T.J. Hoekstra, W. Hol, A. van Kampen, M. van de Leeuw, T. Michels, A.T.J. Nooij, H. van den Oever, F.G. van Oort, mevrouw M. van Rooijen, P. Smit, J.A. van der Valk en J.A. Zijlstra. Net als in voorgaande jaren kwam de Werkgroep Geschiedenis in 2010 twee maal bijeen. Tijdens de bijeenkomsten werden gegevens uitgewisseld over de talrijke projecten waar de leden van de werkgroep zich mee bezig houden. Op deze manier kon men elkaar van informatie voorzien en adviezen geven. De bijeenkomsten vonden dit jaar plaats op 28 april en 26 oktober. Veel van het besprokene vond uiteindelijk zijn weg naar De Kostersteen of zal dat nog vinden.
Monumentencommissie Leden zijn: W. Hol, A.T.J. Nooij en J. van Raan De activiteiten van de monumentencommissie hebben voornamelijk betrekking gehad op de organisatie van de geslaagde Open Monumentendag 2010, zie hierboven. Hierbij werd binnen het Comité Open Monumentendag Ede overleg gepleegd met de zusterverenigingen in Ede en Lunteren. Joodse inwoners van Bennekom gedurende de tweede wereldoorlog Leden van de werkgroep zijn: C.A. Heitink, Mevrouw A. Nagtegaal, A.T.J. Nooij. In het afgelopen jaar zijn aanvullende gegevens verzameld. In de Kostersteen zijn enkele artikelen gepubliceerd over Joodse onderduikers in Bennekom. Uit reacties op deze artikelen kreeg de werkgroep nieuwe informatie. Ook dit jaar werd aanvullend archiefonderzoek verricht. Gestreefd wordt naar een publicatie met een goed gedocumenteerd overzicht van onderduikers en onderdakverschaffers als afsluiting van de activiteiten van de werkgroep. Op bezoek bij... Deze werkgroep bestaat uit de leden F. Hooning, mevrouw C.J. Knoppers, J. van Raan en mevrouw M.S. de Vos. Doel van deze werkgroep is oudere Bennekommers te interviewen om aan de hand van hun verhalen de orale geschiedenis vast te leggen. In de gesprekken wordt zowel naar het dagelijkse leven van de geïnterviewde personen, als naar bijzondere omstandigheden en gebeurtenissen gevraagd. Er zijn inmiddels een aantal bezoeken afgelegd. Kijk en Luistermuseum Het Kijk en Luistermuseum (KLM) beheert de collectie historische voorwerpen van de vereniging. Er wordt gewerkt aan een nadere beschrijving van die voorwerpen zodat op termijn beter nagegaan kan worden welke voorwerpen typisch Bennekoms zijn en welke niet. Op basis van deze nadere inventarisatie kan dan een herverdeling van de collecties overwogen worden, waarbij het typisch Bennekomse deel eigendom van de vereniging blijft of wordt en het overige van het KLM. Binnen het bestuur van het KLM wordt de vereniging vertegenwoordigd door W.C.L. van Kalleveen. Daarnaast is hij door het bestuur aangewezen als contactpersoon voor het binnen het museum gevestigde Documentatiecentrum Bennekom (zie hierna). Documentatiecentrum Bennekom Medewerkers zijn: H. van Amerongen, H. Gijsbertsen, mevrouw R. Hoogkamer, en C. Vos. In het documentatiecentrum wordt een drietal collecties beheerd: Foto- en diacollectie De beheerder van het foto- en dia archief van de vereniging (H. Gijsbertsen) heeft ook dit jaar weer veel foto's en ansichtkaarten aan de collectie kunnen toevoegen, verkregen door schenkingen en aankoop. Er zijn tot nu toe 4900 foto's en ansichtkaarten beschreven en gedigitaliseerd. De heer H. van Amerongen is bezig met het beschrijven van circa1700 dia's en de heer C. Vos zorgt voor het scannen van zowel de foto's als de dia's. De 4900 foto's zijn allemaal gescand. Hartelijk dank aan alle gevers van foto's en ansichtkaarten
(gevraagd en ongevraagd) voor het beschikbaar stellen van dit materiaal als aanvulling op onze collectie. Indien u oude foto's gaat opruimen en misschien wel wilt weggooien, neem dan s.v.p. eerst contact met ons op, wellicht hebben wij er belangstelling voor. Bennekomse Reclame en Souvenirs Medewerkers zijn: mevrouw A. Koster en mevrouw G.M. Hoogkamer. Naast de collectie Bennekomse voorwerpen welke in bruikleen zijn gegeven aan het museum worden artikelen met betrekking tot Bennekomse reclame en souvernirs verzameld. In 2010 is een aantal voorwerpen ontvangen en een bescheiden aantal voorwerpen aangeschaft. Deze collectie wordt opgeslagen in het documentatiecentrum. Bibliotheek De vereniging heeft een collectie boeken met betrekking tot de geschiedenis van Bennekom en omgeving, cultuur, klederdracht, kinderboeken en topografisch materiaal. Ook het museum bezit een kleine collectie, met name boeken over mechanische muziek, textiel, mode en klederdrachten. De boeken worden ingevoerd in het computerprogramma Adlib. Om met name kaartmateriaal beter onder te kunnen brengen zullen enkele aanpassingen aan dit programma plaatsvinden. Het boekenbestand groeide het afgelopen jaar door een aantal schenkingen en aankopen. Naast leden van Oud-Bennekom wisten ook niet-leden de weg naar het documentatiecentrum te vinden. Het documentatiecentrum is gevestigd op de bovenverdieping van het Kijk en Luistermuseum en is op afspraak op dinsdag voor belangstellenden in te zien. Voor een afspraak kunt u contact opnemen met mevrouw G.M.Hoogkamer, telefoon 0318-416180. Erfgoededucatie In het kalenderjaar 2010 is de lesdoos ‘Bennekom in beeld, vroeger en nu’ die in 2008 werd ontwikkeld door leden van onze vereniging aan 1 school, met in totaal 100 deelnemende leerlingen, uitgeleend. Leerlingen gaan met afdrukken van oude foto’s uit het archief van de HVOB op stap in Bennekom centrum. Door op dezelfde plaats een nieuwe foto te maken en deze te vergelijken met vroeger leren de leerlingen hun eigen dorp beter kennen. Eindproduct van het project zijn presentaties in de klas. De lesdoos blijkt goed aan te sluiten op de praktijk. Door in 2010 enige oude fotoboekjes van Bennekom voor gebruik in de klas bij het lesmateriaal te stoppen is extra studiemateriaal toegevoegd. De lesdoos is bedoelde voor groep 8 van de basisschool. Nadere informatie: C. A. Heitink. Dankwoord Het bestuur dankt allen die zich hebben ingezet voor de Historische Vereniging OudBennekom. Met elkaar zorgen zij ervoor, dat de Bennekomse geschiedenis levend en ook zichtbaar blijft.
